ผ้าเหลืองเปื้อนยิ้ม ตอน ผ้าเหลืองอินเทรนด์

ผ าเหลืองเป อนยิ้ม ตอน “ผ าเหลืองอินเทรนด ” โดย กิตติเมธี

หนังสือในโครงการพระนักเขียน ของสถาบันพัฒนาพระวิทยากร สํานักงานสงเสริมคุณธรรม จริยธรรม และความมั่นคง แหงสถาบันชาติ พระศาสนา พระมหากษัตริย จัดพิมพโดย มูลนิธิหยดธรรม ISBN ๙๗๘-๖๑๖-๙๒๐๘๑-๒-๙ พิมพครั้งแรก มิถุนายน ๒๕๖๐ ที่ปรึกษาโครงการ พระพรหมสิทธิ์ พระราชอุปเสณาภรณ พระราชกิจจาภรณ พระครูสิริวิหารการ พระครูศัพทสุนทร บรรณาธิการ ถนอมสิงห โกศลนาวิน ออกแบบปกและรูปเลม Rabbithood Studio พิสูจนอักษร เบญจวรรณ แกวสวาง พิมพที่ หจก.วนิดาการพิมพ โทร. ๐๘๑-๗๘๓๘๕๖๙

ผ าเหลืองเป อนยิ้ม ตอน “ผ าเหลืองอินเทรนด ” กิตติเมธี

สารบัญ ๑ ความหวานเปนเหตุ 17 ๒ เทคโนโลยี 23 ๓ อยูกับใคร 29 ๔ เมื่อ FACEBOOK ระบาด 35 ๕ คบคน 41 ๖ สามเณรดีเดน 47 ๗ ประธานสามเณร 53 ๘ ความรัก 59 ๙ ความตาย 65 ๑๐ ความอาย 71 ๑๑ สุภาษิตสอนใจ 77

๑๒ อิจฉา 85 ๑๓ ปลอดภัยไวกอน 91 ๑๔ ความสุข 97 ๑๕ ปญหา 103 ๑๖ นํ้าใจ 109 ผาเหลืองตอนพิเศษ “ทองคาถาพาสุขใจ” ๑ คาถาเสริมสุขภาพ 116 ๒ คาถาปองกันภัย 120 ๓ คาถามงคลชีวิต 126 ๔ คาถามหาเสนห 132

คํานํา

ด ว ยความที่ โ ลกมี เ นื้ อ ที่ จํ า กั ด แต มี ผู  ค นเกิ ด ตามมาอยางไมจํากัด ทําใหเราตองฝกใหเคยชินกับโลก ใบนีใ้ หเร็วทีส่ ดุ แตกอ นเรามีกนั อยูน อ ย โลกดูจะกวางใหญ ไพศาล มีของใหกนิ ใชไมหมดสิน้ แตพอทุกอยางเปลีย่ นไป ผูคนเริ่มหนาตามากขึ้น โลกเริ่มแคบลง ทุกอยางเริ่มหา ยากขึ้น แขงขันกันหนักขึ้น ทั้งที่จริงโลกก็ดูจะกวาง เทาเดิม แตนาํ้ ใจกลับเริม่ แคบลงทีละนอยๆ อยางนาตกใจ เย็ น วั น หนึ่ ง พระนั ก ศึ ก ษารู ป หนึ่ ง เดิ น ถื อ ย า ม และกระเปาเล็กๆ อีกหนึ่งใบกําลังกาวเดินขามจากเสน สีเหลืองยาวอันเปนสัญลักษณทดแทนเสนแบงระหวาง คําวา ปลอดภัย กับ อันตราย พอขาก า วเข า สู  ตู  ร ถไฟใต ดิ น นํ า ร า งสู ง เพรี ย ว ตามประสาพระนักศึกษาไปยืนหยุดอยู ที่มุมหนึ่งของ

ตัวรถเพือ่ จะหลีกหลบคนไดงา ย และไมใหตวั เองกีดขวาง ทางขึ้นลง แมยามกับกระเปาจะหนักจนอยากนั่งพัก สักเทาไหร แตกไ็ มอาจทําตามใจอยากได ตอนนีค้ งไดแต ใชธรรมะทีท่ า นสอนญาติโยมเสมอเวลานัง่ ฟงธรรมนานๆ “เรื่องความอดทน” ทานเริ่มเขาใจความทุกขของคนอื่น มากขึ้น พอๆ กับที่รูวาเมื่ออดทนไดถึงที่ จะเริ่มรูสึกดีขึ้น หรือเริ่มจะชินก็ไมรู สายตาหลายคูเริ่มหันมาเพงมองทาน เหมือนกับวา มีสิ่งแปลกปลอมบางอยางที่ไมมีใครตองการหลุดรอด เขามาในชีวติ ทุกคนตางปองกันอาณาเขตของตนเองทันที ไมมีใครขยับเขยื้อนเคลื่อนกาย โดยเฉพาะที่มีเกาอี้นั่ง และมีที่ยืนอยางมั่นคงแลว หรือหากจะเคลื่อนไหวก็ทําเทาที่จําเปน เมื่อรูวาที่ ของตนเองไดรับการปกปองดีแลว ก็เริ่มละสายตาจาก พระรู ป นั้ น กลั บ เข า สู  กิ จ กรรมโลกส ว นตั ว วุ  น วายกั บ โทรศัพทมอื ถือ พูดคุยกัน หลับ หรือหันหนาขึน้ มองจอทีวี ที่ฉายวนไปมาเรื่องเดิมๆ ไมรูกี่รอบตอกี่รอบ จนแทบ จะจําไดวาแตละคนในทีวีทําทาทางหรือพูดประโยคอะไร โดยไมตองมองดวยซํ้า “ถาใครสักคนเพงไปเรื่อย แมแตหลับตาคงนึกเปน ภาพไดเลย คงดีถาจะนําคุณธรรมเรื่อง...นํ้าใจ...มาเปด

ใหดูกันบาง” พระยืนเพงมองอยางสงบ เสียงรถไฟวิ่งไป เรือ่ ยกอนจะมีเสียงเตือนถึงสถานีตอ ไป พอรถเริม่ หยุดลง อีกครั้ง ประตูก็เปดออก เปนสัจธรรมความจริงทีเดียว ทีจ่ ะมีคนจํานวนหนึง่ จากไปทัง้ ทีเ่ พิง่ เห็นหนากัน และอีก คนหนาใหมก็ทยอยขึ้นมา ซึ่งอีกไมนานเขาเหลานั้น ก็คงจากไปอีกเชนกัน เพราะแตละคนลวนมีจุดหมาย แตกตางกันไป ตอนนีพ้ ระอาจารยเริม่ รับรูไ ดถงึ จํานวนคนทีอ่ อกไป นอยกวาคนที่เขามาจึงทําใหจํานวนคนที่ยืนมีมากขึ้น กวาเดิม ซึ่งหลายคนที่เปนผูหญิงก็พยายามหลีกไมยืน ใกลกับพระ แตในจํานวนกลุมคนเหลานั้นก็มีหญิงสาว คนหนึง่ พรอมกับเพือ่ นอีกสองคน จากชุดทีใ่ สรไู ดทนั ทีวา เปนนักศึกษาสถาบันมีชื่อแหงหนึ่ง ขึ้นมาถึงก็เดินตรง เขามาใกลพระทันที พรอมเสียงพูดคุยกันเสียงดัง ขณะที่เพื่อนหญิงที่เปนนักศึกษาดวยกันพยายาม จะบอกวา “ใกลพระไมได” ก็ไดยินเสียงตอบดังฟงชัด กลับไปทันที “นี่เปนที่สาธารณะไมใชของใคร ฉันจะยืน ตรงไหนก็ได มันเปนสิทธิของฉัน” พระไดยนิ เหมือนจะลวงรูส ถานการณตอ ไปได จึงเริม่ เบี ย ดตั ว เองเข า หามุ ม มากขึ้ น ใจหนึ่ ง คิ ด อย า งคนจะ ยอมรับความพายแพตั้งแตยังไมเริ่มรบวา “หลีกหนีจาก

ปญหาตรงนี้ ลงสถานีหนาจะดีไหม” แตอีกใจก็คิดถึง พระดํารัสสําคัญของพระพุทธเจาที่วา “ปญหาอยูที่ไหน ก็แกที่ตรงนั้น อยาหนีปญหา” ทําใหทานตัดสินใจยืน ตอไปพรอมกับอารมณวุนวายใจที่อยากจะยอมแพแลว ลงหนีไปเสียใหแลวๆ กันไป เสี ย งรถไฟเสี ย ดสี กั บ รางยิ่ ง ทํ า ให ก ลุ  ม นั ก ศึ ก ษา กลุมนี้พูดกันดังขึ้น พระเองตองยืนเบียดตัวเองเขาหา ประตูรถมากยิ่งขึ้นเชนกัน ถาสามารถแทรกเขาไปใน ประตูไดทานคงแทรกเขาไปแลว ทานไดยืนมองภาพความมืดที่อยูนอกรถไฟอยาง กับชีวิตทานตอนนี้ที่กําลังหาหนทางออกจากปญหานี้ อยางมืดมนเต็มที บางชวงก็นกึ ถึงคลิปวิดโี อทีเ่ ผยแพรทางอินเทอรเน็ต เปนภาพสาวประเภทสองกําลังทะเลาะกับพระภิกษุชรา รูปหนึ่ง ไมวาเรื่องนั้นจะถูกหรือผิด ดูเหมือนวาพระจะ กลายเปนเชลยของสังคมทันที ยิ่งแยกวานั้นคือไมใช พระรูปนั้นเทานั้นที่เสียหาย แตเราไดเพิ่มเหตุผลใหพวก ไมศรัทธาในพระพุทธศาสนาชอบเหมารวมวา “พระก็ เปนแบบนีแ้ หละ สอนคนอืน่ ได แตตนเองทําไมได” ยิง่ คิด ยิง่ เห็นวาชาวโลกควรไดเห็นภาพของพระรูปหนึง่ ทีเ่ งียบ สงบทามกลางความขัดแยงไดอยางสงางาม

บางช ว งก็ เ งยหน า ขึ้ น มองสั ญ ลั ก ษณ ที่ มี รู ป พระ เด็ก คนชรา และสตรีมีครรภ พรอมขอความวา “โปรด เอื้อเฟอ” ติดอยู แตก็เปนเพียงขอความบอกเลาเทานั้น ไมใชคําสั่งใหตองทําตาม ...ชีวิตของคนเมืองก็คงจะเคยชินกับการรับคําสั่ง มากกวาคําขอรองแนๆ ... ทานคิดไปเรื่อย ธรรมะก็เกิด ตามมาเรื่อยเชนกัน ยิ่งมองปายเหลานี้ก็ไมตางจากปายไฟสีเหลืองบน ทองถนนที่ทุกคนตางเขาใจกันดีวาหมายถึง “กรุณาลด ความเร็ว” แตความเปนจริงทุกคนกลับเห็นตางออกไปวา ...ตองเรงความเร็วใหทันกอนไฟแดงจะมา...เสียแทน บางชวงทานก็มองทาทีกลุมนักศึกษาที่คุยกันเสียง ดังอยางไมเกรงใจใครอื่นดวยความเชื่ออยางเดียววา ฉันมีสิทธิจะทําอะไรในที่สาธารณะ โดยลืมนึกถึงสิทธิ คนอื่นที่มีไป จนชายคนหนึ่งที่ยืนอยูใกลๆ เริ่มมองเด็ก กลุมนี้ดวยความไมพอใจ และหวังวาสายตาที่มองนี้จะ ทําใหพวกเขาสํานึกอะไรบางอยางไดบาง แตกลับไมเปนอยางนั้น ทุกอยางเหมือนเดิม ทําให ชายคนนัน้ เปลีย่ นสายตาตําหนิเปนสายหนาแทน และคง เริ่มเบื่อหนายที่จะทําใหใครสักคนไดสํานึกถึงสิ่งที่ทํา เพราะเพียงแคสายตาคงไมพอ และไมแนวาดวยคําพูด

จะพอหรือไม รถไฟยังคงวิ่งไปพรอมโลกสวนตัวของใครหลายคน ที่พยายามไมใสใจใครอื่นนอกจากตนเอง กอนจะคอยๆ ชะลอความเร็วแลวหยุดนิง่ ทีส่ ถานีสดุ ทายจุดหมายปลาย ทางของพระดวยเชนกัน ความคิดมากมายไหลออกเมื่อบานประตูเปด ฝูงชน ตางทยอยเดินออก และปญหามากมายที่คิดตลอดการ เดินทางก็ไหลออกไปพรอมๆ กัน เรื่องนาจะแคนั้น... พระคิ ด ในใจแล ว เดิ น ออกมาจากรถเป น รู ป สุ ด ท า ย พรอมกับความคิดทีเ่ คยเชือ่ มัน่ มาตลอดวา “ดีแลวทีไ่ มหนี ปญหา” พอเดิ น ผ า นประตู ท างออกขึ้ น มาสู  โ ลกข า งนอก อีกครั้งก็รูซึ้งถึงอิสระที่ตามมา ชางตางจากชีวิตที่แออัด ในรถไฟใตดินเมื่อสักครู ฝนลงเม็ดตั้งแตเมื่อไหรไมรูได ดวงอาทิตยกําลังจะ ลับขอบฟา อากาศเริ่มเย็นลง รถยนตแออัดบนทองถนน เปนอยางนี้เสมอยามฝนตก พระอาจารยเริ่มเดินหาง ออกมาจากสถานี หาที่เหมาะๆ เพื่อที่จะเรียกรถแท็กซี่ ไปตอ และที่ยุงยากกวาเดิมคือตองถือรมดวย แท็กซี่คันแรกผานเขามาพรอมกับเลื่อนกระจกลง พอพระบอกจุดหมายปลายทาง “ไมไหวหรอกครับหลวงพี่

รถติด” ทานตองยืนรออีกครูห นึง่ จนรถแท็กซีอ่ กี คันวิง่ มา แตกม็ กี ลุม วัยรุน ชุดหนึง่ ทีแ่ ตงตัวดวยเสือ้ ยืด กางเกงยีนส ธรรมดา บนหัวมีผา คลุมกันเปยก “ดีจริงโยมไมมรี ม ก็เอา อยางอื่นมากันได แตพระทําไมได เพราะดูไมเรียบรอย” พระคิดในใจ กอนทีเ่ ด็กคนหนึง่ จะแยกตัวออกมาจากกลุม แลววิ่งมากวักมือเรียกแท็กซี่ดักหนาพระที่ยืนรออยูกอน เห็นเด็กพูดอะไรกับแท็กซี่คงจะบอกจุดหมายและตอรอง ราคากัน “วันนี้เจอแตเด็กแบบนี้...เหอ” พระรําพึงในใจ ขณะที่ยืนถอนหายใจดวยความเบื่อหนาย เด็กคน หนึง่ ก็วงิ่ มาพนมมือ “นิมนตพระอาจารยขนึ้ กอนเลยครับ” ด ว ยความงุ น งงเพราะไม นึ ก ว า เด็ ก ที่ แ ต ง ตั ว สกปรก มอมแมม ไม ไ ด ใ ส ชุ ด นั ก ศึ ก ษากลั บ มี ท  า ที ยิ น ดี ที่ ไ ด ทําความดี พระจึงเดินไปขึน้ รถพรอมรอยยิม้ เพราะอยาง นอยวันนี้ก็ไมแยเสียเลยทีเดียว พอขึ้นรถเสร็จพระก็ได แตมองเด็กกลุมนั้นแลวสงรอยยิ้มเปนเหมือนคําขอบใจ ในนํ้าใจที่มีให โดยไมจําเปนตองพูดออกมา คนเราอาจไมเคยไดรูจักกันมากอน แตพอไดทําดี พูดดีตอกัน แมเจอกันชวงเวลาไมนาน แตความดีนั้นจะ ยืนยาวนานตอไปไมมีวันลืมเลือน เชนเดียวกับคนที่ทํา ไมดีกับเรา ก็ขอใหเราจดจําไว แลวอยาไปทําสิ่งที่เรา ไมชอบใจแบบนี้กับใครอีกเลย

... ความเรียงตอนนีผ้ เู ขียนเคยเขียนไว เพือ่ ชีใ้ หเห็นโลก ของพระกับโลกของฆราวาสเมือ่ มาอยูด ว ยกัน สรางความ สับสนในการดําเนินชีวิตไมนอยเลย ก็ไมตางจากเรา จะถามหาเหตุผลทุกครัง้ ทีม่ กี ารกระทบกระทัง่ กันมากกวา จะคํานึงถึงความรูสึกที่เราควรมีตอกันกอน เพราะเรา คงไมอยากอยูในโลกที่คนเอาแตเห็นแกเหตุผลสวนตัว จนลืมความรูสึกที่เราควรมีใหแกกัน ผาเหลืองเปอนยิ้ม ตอน “ผาเหลืองอินเทรนด” ที่ ทานถืออยูน แี้ คเปดโลกทีเ่ ราอาจลืมไป เปนโลกแหงความ รูสึกที่ไมอาจสอนได แตตองอบรมใหเกิดใหมีแกเด็กๆ ที่ จะเติบโตขึน้ เปนผูใ หญทเี่ ราตองการในวันขางหนา เพราะ ไมใชแคเหตุผลในโลกเทานั้นที่เขาควรมี แตจิตใจก็ตอง อบอวลไปดวยความรูสึกที่ดีๆ เชนกัน หนังสือเลมนี้เปนการผสมผสานระหวางเรื่องเลา ในรัว้ วัด กับการสนับสนุนจากญาติธรรมจํานวนหนึง่ แมจะ ไมครบถวนทั้งหมด แตผูเขียนเชื่อวาแคเพียงมีคนสนใจ ไมวาจะมากหรือนอย ก็ชวยจุดประกายการทํางานนี้ ใหสําเร็จลุลวงไปไดดวยดี

“หนังสือสําหรับครอบครัวที่มีเด็กและผูใหญใจดีที่ตองการเปลี่ยนโลก” “กราบขอบพระคุณพระราชกิจจาภรณสําหรับความเมตตาสนับสนุน และอนุโมทนาบุญกับญาติโยมทุกทานสําหรับการรวมบุญ ในการพิมพหนังสือครั้งนี้ดวย” กิตติเมธี

๑

ความหวานเป นเหตุ เมื่อวัยมากขึ้น สังขารรางกายเริ่มฟองอะไรหลายๆ อาการ ปวดนัน่ เจ็บนี่ ผมบนศีรษะเริม่ หงอก สายตาฝาฟาง นั่นเปนสัญญาณเรียกรองใหเราหันกลับมารักษาสุขภาพ รางกายมากขึน้ ไมใชเพือ่ อะไรหรอก ก็คงมองใหเราไดใช รางกายนี้บําเพ็ญความดีไดยืนยาวนานยิ่งขึ้นเทานั้นเอง จึงมีหลายองคกรรวมกันรณรงคและใสใจในเรื่องนี้ ดวย การเชิญชวนใหมาออกกําลังกายบาง กินอาหารที่ถูก สุขอนามัยบาง รวมถึงพระพุทธศาสนาก็รณรงคเรื่องนี้ มานานแลว ตั้งแตเรื่องอาหารการกินดวยการสอนเรื่อง ความพอดีในการฉัน ความพอใจสันโดษ ไมใชแคใหอยูง า ย แตเพื่อตองการใหสุขภาพทั้งกายและใจแข็งแรง แตพอพูดถึงเรือ่ งอาหาร อยาง “อาหารหวาน” ถือเปน อาหารที่หลีกเลี่ยงไมไดบนโตะอาหารของคนไทยทุก ยุคสมัย ยิง่ เปนขนมหวานในงานมงคลอยางพวกทองหยิบ ฝอยทองดวยแลวยิง่ ขาดไมไดเขาไปใหญ จึงไมนา แปลกใจ 17

ทีห่ นึง่ ในโรคทีพ่ ระฮิตเปนกันมาก รองลงมาจากการนัง่ ดม ควันธูปมากๆ จนเปนโรคมะเร็งปอดแลวก็โรคเบาหวาน นี่ละ และพอใครเปนโรคเบาหวานแลวก็จะพบโรคอื่น แถมใหมาดวยอีกหลายโรคอยางโรคหัวใจและโรคไต ... “พระเณรเราตองรักษาศรัทธาของโยมไว โยมถวาย อะไร เราตองเลี้ยงงาย ฉันไปตามนั้น” พระอาจารยแกว พูดพรอมยื่นบัวลอยไขหวานใหสามเณรคนละถวย กอนจะฉัน สามเณรนอยก็หันไปหาเจาภาพที่นํา อาหารมาถวายซึง่ ก็ไมใชใครอืน่ คือ นอยหนากับโยมทอง และยายทิพยภริยาโยมทองที่เพิ่งหายปวยและเริ่มเขา มาวัดบางแลว “ฝมือยายเองจะเณร ไมตองหวงนะเณร ยายทําสุดฝมือ” และในเรื่องการทําอาหารของยายทิพย ก็เปนที่ขึ้นชื่อ โดยเฉพาะอาหารรสจัดทุกอยาง ไมวาจะ เค็มจัด เปรี้ยวจัด หรือหวานจัด วันนี้จึงไมตองหวงเรื่องความหวาน เพราะแคชิม สามเณรนอยก็ถึงกับเบหนาดวยความหวาน “ชื่นใจใช ไหมจะ นี่นะยายไมอยากคุย เรื่องการทําอาหารตองยก ใหยาย...” ยายทิพยดูจะภูมิใจในฝมือนาดู และบรรยาย ถึงสิง่ ทีเ่ ปนตนเหตุแหงความรักของโยมทองในวัยหนุม วา เปนเพราะฝมือการทําอาหารของแก พอยายหยุดหายใจ 18

เณรนอยก็ถาม “ยายนํา้ ตาลหมดบานหรือยังละ เจริญพร” ยายไดยินก็รีบคายนํ้าหมากแลวหันมาอธิบาย “นั่นไง นึกแลวเชียว ไมหวานใชไหมคะ ไมเปนไรคะ เดีย๋ วครัง้ หนา ทําใหหวานกวานี้แนๆ รับรองคะ” ยายตบที่หัวเขาอยาง เสียดาย ขณะที่สามเณรนอยหันมาทําหนางงกอนจะ หันมาหาสามเณรปุยแลวกระซิบเบาๆ “ประชดนะนั่น โห คราวหนาหวานกวานีอ้ กี ละก็ตายแนๆ” แลวสัน่ ศีรษะ ไปมาเหมือนไมอยากนึกถึงรสชาติที่กําลังจะตามมา พอทําบุญเสร็จกอนที่จะกรวดนํ้า ก็เปนหนาที่ของ พระอาจารยแกวจะกลาวอนุโมทนาเปนภาษาไทยใหทั้ง ตา ยาย และหลานสาวฟง ก็หันมาอุปมาดวยความหวาน ของอาหารในวันนี้ “โยมคงเขาใจวาเรามีชีวิตอยูดวยความหวาน...” พระอาจารยเริ่มตน “เปนความหวานแหงคําพูดดีตอกัน แตบางทีการพูดดีก็เปนการทํารายกันได บางทีจึงตอง พูดดุกันบางเหมือนครูดุศิษยใหกลัว หรือพอแมสอนลูก ด ว ยการตํ า หนิ ทั้ ง หมดก็ เ หมื อ นยาที่ ข ม แต ล  ว นมี ประโยชน...” พระอาจารยหยุดนิดกอนจะหันมาเขาเรื่อง ทันที “ถาโยมไมสงสารพระ ก็ถอื วาสงสารเจาโบสนุ ขั ในวัด บางก็ดีนะ เจริญพร” พระอาจารยหันมาพูดตอ 19

“ทํ า ไมล ะ คะ เจ า โบ เ กี่ ย วอะไรกั บ การทํ า บุ ญ ” ยายทิพยสงสัย “ก็เห็นหลวงตาบอกวานําเจาโบไปตรวจสุขภาพ ลาสุดเปนโรคเบาหวานเรียบรอยแลว” พระอาจารย รีบเฉลยแลวพูดตอ “แคนั้นยังไมพอ ตอนนี้ยังเปนโรคหัวใจอีกดวย กลายเปนหมาวัดที่ตกใจไมได เดี๋ยวหัวใจหยุดทํางาน” “โถ นึกวาเรือ่ งอะไร ไมมปี ญ  หาเจาคะ เรือ่ งเบาหวาน ทานไมตองหวง” ยายรีบพูดขึ้น “เจริญพร โยมยายเขาใจอาตมาก็ยนิ ดีนะ ตอไปโยม ยายก็ถวายทีเ่ หมาะทีค่ วรแลวกัน พระเณรจะไดมสี ขุ ภาพ แข็งแรงยิ่งขึ้น ไมเปนโรคอยางเจาโบ” พระอาจารย รีบสรุปกอนจะใหพรเปนภาษาบาลีตอไป โดยมียาย ตา และนอยหนารับพรอยางตัง้ ใจ พอเสร็จพิธที งั้ หมดก็กราบ ฝายยายก็รีบเขยิบเขาไปใกลพรอมกับบอกพระอาจารย “ไมตองกลัวเรื่องเบาหวานนะทาน เดี๋ยวครั้งหนา ยายเอายามาถวายดวย พรอมบัวลอยไขหวาน แกตัว ลาละทาน” ยายพูดแลวลุกขึ้น ฝายพระอาจารยและ เหลาสามเณรพากันกลืนนํ้าลายลงคอพรอมความรูสึก ถึงความหวานที่กําลังจะตามมา

20

“สุขภาพทีด่ มี าจากการกินอาหารทีด่ ี สูดอากาศ บริสุทธิ์ เชนเดียวกับสุขภาพใจจะดีได ก็ดวยการหา ธรรมะมาดูแล หมั่นทําความดี พูดดี คิดดี คบคนดี และไปสูสถานที่ดี เทานี้ก็จะทําใหใจเราดี และเมื่อ ใจดี กายก็จะดีตามไปดวย” พระอาจารยแกวแนะนําเพิ่ม

21

๒

เทคโนโลยี ถาใครเดินเขาไปในวัดก็จะพบกับบรรยากาศแหง ความเงียบสงบ ผูคนไมพลุกพลาน ตนไมใหญนอยแลดู เขียวครึม้ ชอฟาใบระกาก็ดวู จิ ติ รบรรจงประดุจจะสรางไว เปรียบดวยเมืองฟาเมืองสวรรค อีกทั้งเสียงการสนทนา ที่ฟงไพเราะไมหยาบคาย ทุกอยางเปนไปอยางไมรีบเรง เปลี่ยนอารมณคนที่กําลังอยูในชวงขุนมัวใหสงบลงได ยิ่งวัดแตกอนมักจะมาจากปาชาเกาของหมูบาน ไมมผี คู นใชสอย แตพอมีพระเขามาอยู ก็มคี นมารวมตัวกัน และเปลี่ยนจากปาชาอันแสนสงบเหมาะแกการฝกฝน ตัวเองใหปลอยวางจากความยึดติดจากความอยากมี อยากเปน ใหกลายเปนสถานที่อันเต็มไปดวยกิจกรรม ตางๆ ที่เอื้อกันระหวางโลกและธรรม การเปลีย่ นแปลงนีพ้ บไดในปจจุบนั “วัด” ไดเปลีย่ น ไปมากจากการรับรูของผูคนสมัยนี้ เมื่อไปปรากฏอยูใน อินเทอรเน็ตที่ใครอยากรูก็เพียงเขาไปกดหา ดูเหมือน 23

บรรยากาศทีเ่ คยสัมผัสนีอ้ าจจะหายไปบาง แตความรูท ไี่ ด อาจหลากหลายมากกวาเดิม เรียกวา “ไดอยางเสียอยาง” ... ยอนกลับมาที่วัดของเรา ชวงนี้มีสมาชิกใหมชื่อ “พระโก” ทานเพิง่ บวชอยูก บั หลวงตา บวชตามประเพณี ใหพอแมไดสบายใจ แตพอบวชเสร็จก็ชวยเหลืองานวัด ดวยการนําความรูเรื่องคอมพิวเตอรและอินเทอรเน็ต มาสอนใหพระภิกษุสามเณรไดเรียนรูโลกสมัยนี้ “ต อ ไปผมว า เราจะอยู  กั น ง า ยยิ่ ง กว า นั้ น นะครั บ พระอาจารย” พระโกบอกหลวงตาขณะที่สามเณรนอย นั่งฟงอยางตั้งใจ “อาว ทําไมทานวาอยางนั้นละ” หลวงตาถามกลับ “ก็พระอาจารยคิดดู แตกอนเราจะทําอะไรก็ตองนั่งคิด นัง่ เขียน นัง่ อานกวาจะไดความรู หรือจะทําอะไรไดแตละ อย า งก็ ช  า ตอนนี้ พ อมี ค อมพิ ว เตอร แ ละอิ น เทอร เ น็ ต ทุกอยางก็เร็วขึน้ อยากไดความรูอ ะไรก็สะดวกขึน้ ดวย...” พระโกอธิบาย “...และตอไปนะครับ เราจะใกลชิดกับ ชาวบานโดยที่เรายังอยูในวัด และชาวบานก็ยังทํางาน เหมือนปกติ” “แลวใกลชิดกันอยางไรละทาน” หลวงตาทําหนา อยากรู 24

“ก็ถาโยมอยากสวดมนตกับพระ ก็แคกดเขามาใน อิ น เทอร เ น็ ต แล ว สวดมนต อ อนไลน ร  ว มกั บ พระเณร ได เ ลย ไม ต  อ งมาวั ด ให เ หนื่ อ ย” พระโก อ ธิ บ ายต อ พระอาจารยพยักหนาอยางเขาใจ “สบายเลยสิครับอยางนี้” สามเณรนอยทําตาโต ดวยความสนใจ “ถาอยากสนทนาธรรมนะครับ ในอินเทอรเน็ตก็จะมี กระดานสนทนาใหเขียนถามไว แลวก็จะมีพระมาตอบให ไมตองเดินทางมาถึงวัด ประหยัดดวย และพระทานก็ไม ตองมานั่งรอตอบโยม ทานมีเวลาวางก็มาตอบ ประหยัด เวลาทั้งสองฝาย” “สําหรับคนที่ทํางานดึก ตื่นเชาไมไหว ก็มีบริการ ใสบาตรออนไลนใหดวย ใครอยากใสบาตรก็แคเขามาใส บาตรในอินเทอรเน็ตแลวรับพรไดเลย” พระโกอธิบายตอ มาถึงตรงนีส้ ามเณรปุย เริม่ สงสัย “อาว แลวถาโยมหันมา ใสบาตรทางอินเทอรเน็ตกันหมดละ จะฉันกันอยางไร ละครับ” พระโกเจอคําถามนี้ก็หยุดคิด “เราก็จะสบายกันแลวสิ เวลาอยากฉันอะไรก็เขาไป ในอินเทอรเน็ต เวลาหิวก็เขาไปรับบาตรแลวฉัน และที่ สําคัญ...ไมตองเดินบิณฑบาตใหเมื่อยขา และเมื่อยมือ อุมบาตร” สามเณรนอยรีบตอบแทน 25

“แลวฉันอยางนัน้ จะอิม่ ไหมละ” สามเณรปุย สายหนา “ก็อยาเนนอิ่มกายมากสิ เนนอิ่มตาแทน เทกวา กันตั้งเยอะ” สามเณรนอยตอบอยางพึงพอใจในโลก อินเทอรเน็ต

26

“บุญกุศลเกิดจากความพยายาม หากทุก อยางงายไปเสียทั้งหมดก็จะไมมีใครขวนขวายใน บุญ และไมรูจักความทุกขจากความเพียรพยายาม ทําความดี คอมพิวเตอรและอินเทอรเน็ตจึงใหได แคความสะดวก แตจะไดบุญจริงๆ นั้นตองลงมือ ทําเองเทานั้น ไมอยางนั้นตอไปพระเณรคงตอง นั่งมองอาหารบิณฑบาตของโยมในอินเทอรเน็ต แลวนึกเอาวาอิ่ม” หลวงตาแนะนํา

27

๓

อยู กับใคร ทุกวันนีโ้ ลกเปลีย่ นไปอยางรวดเร็ว จนบางทีกใ็ หนกึ ไปวาการทีเ่ รารีบเรงมากขึน้ ทําใหโลกใบนีห้ มุนเร็วไปดวย หรือไม และหากเราชาลงจะทําใหโลกเราชาลงหรืออยางไร ก็อาจเปนไปได แตที่แนๆ การเปลี่ยนแปลงทุกอยาง ลวนมีแรงผลักดัน อาจไมใชแคแรงบันดาลใจ แมแต เงินทองหรือชื่อเสียงก็ทําใหเราอยากเปลี่ยนแปลงชีวิต ไดทั้งนั้น ... พระเณรก็ เช น กั น อาจต อ งเปลี่ ย นแปลงเมื่ อ โลก รอบตัวเปลี่ยนไป อยางกับการเดินทางไปไหน มีไมกี่ อยางที่สามารถนําพาไปสูจุดหมายได แตกอนก็ยังได อาศั ย จั ก รยานยนต ห รื อ มอเตอร ไซค เ ดิ น ทางได บ  า ง เพื่อความปลอดภัยก็ตองใสหมวกกันน็อก ทุกคนจะพูด เหมือนกันวา “ไมเปนไรครับ พระเณรไมตองสวมก็ได” ไมสวมก็ดูไมปลอดภัย แตถาประสบอุบัติเหตุก็ไมใชวา 29

พระเณรจะไมเปนอะไร แตเมือ่ สวมดูกไ็ มเหมาะสมจึงตอง ปรับเปลี่ยนการเดินทางใหเหมาะสมยิ่งขึ้น พอมาเดินทางแบบรถยนตก็ตองคาดเข็มขัดนิรภัย แตกม็ ขี อ เสนออีกวา “เปนพระดีอยูแ ลว ไมตอ งหวงความ ปลอดภัยหรอกครับ” โยมทองเสนอกับหลวงตา ขณะ กําลังเดินทางดวยรถยนตไปโรงพยาบาลโดยมีแม็กกับ สามเณรนอยไปดวย และมีโยมทองเปนสารถี “ก็ใชนะโยม แตถาเกิดอุบัติเหตุละ พระเณรจะเปน อยางไร” หลวงตาพูด “ตายใชไหมครับ” แม็กที่เงียบ อยูน านพูดตอ หลวงตาเลยเอามือเคาะไปทีศ่ รี ษะเจาแม็ก หนึ่งที “บาดเจ็บกอนสิครับ” สามเณรนอยตอบแทน ฝายโยมทองเห็นดวยกับหลวงตาและเห็นวาหากพระเณร รูปใดขึ้นรถจะตองบังคับใหคาดเข็มขัดทุกครั้ง เพื่อความ ปลอดภัย วั น นี้ โ ยมทองพาหลวงตาและสามเณรน อ ยไป โรงพยาบาล เพื่ อ ให ส ามเณรน อ ยกั บ แม็ ก ตรวจฟ น สวนหลวงตาตรวจเขาทีเ่ ริม่ ไมคอ ยดี พอไปถึงโรงพยาบาล โยมทองก็จัดการเรื่องทําบัตรและคอยดูแลไมหาง “เณรกับแม็กมาตรวจฟนขึ้นไปอีกชั้นครับ สวน หลวงตาขึ้นมาทางนี้เลยครับเดี๋ยวผมพาไป” โยมทอง แนะนํา แลวทัง้ หมดก็เขาหองตรวจเกือบชัว่ โมง แลวหลวงตา 30

ก็ออกมาเปนคนแรก “หมอวาอยางไรครับหลวงตาเรื่อง เขา” โยมทองพูดพรอมนิมนตหลวงตานั่ง “หมอก็รักษา แบบหมอสมัยนี้ละ ไมตองทําอะไรมาก คิดแตจะผาตัด อยางเดียวนัน่ ละ” หลวงตาเอามือลูบเขาไปดวยแลวพูดตอ “พอถามหมอทําอยางอื่นไมไดเลยหรือ หมอก็บอกวาถา ไมรีบผาอาจเดินไมได” “แตถาผาจะหายใชไหมครับ” โยมทองแทรก “ก็ไมหายเหมือนเดิมหรอก หมอบอก ๕๐/๕๐ คิดดูซิ ผาก็อาจไมหาย ไมผาก็อาจเดินไมได อาตมาเลือกไมถูก มาหาหมอทีไรมีเรื่องใหตัดสินใจยากทุกที” หลวงตา บอกพรอมยื่นใบนัดมาใหมคราวหนาใหโยมทองดู เวลาผ า นไปพอสมควรสํ า หรั บ การตรวจฟ น ของ สามเณรนอยกับแม็ก พอทั้งคูเดินมาจากหองตรวจ แม็ก ก็เดินกุมปากออกมา “อาว แม็กเปนอะไรละนั่น” โยมทองถามขึ้น “หมอ บอกแม็กกับเณรฟนผุตองถอนนะโยม” สามเณรนอย ตอบแทน “แลวทําไมแม็กถอนคนเดียวแลวเณรไมถอนละ” หลวงตาถามบาง “ก็ผมบอกหมอไปวาผมยังเปนเณร” สามเณรตอบ อย า งภู มิ ใจ “แล ว เกี่ ย วอะไรว า ใครเป น พระเป น เณร หรือเปนคนธรรมดา” หลวงตาทําหนาสงสัย 31

“ก็ ผ มยั ง ต อ งใช ฟ  น นี้ ฉ ลองศรั ท ธาอาหารที่ โ ยม มาถวายอี ก นะครั บ ถ า ถอนหมอจะบาปนะที่ ทํ า ลาย เครือ่ งมือฉลองศรัทธาของโยม” สามเณรนอยตอบพรอม อาปากใหดูวาหมอไมไดถอน แตอุดฟนใหแทน หลวงตา ถึงกับพยักหนากับความชางคิดของสามเณร ฝายแม็ก อยากจะพู ด บ า งแต ก็ เจ็ บ แผลถอนฟ น จึ ง ได แ ต เ งี ย บ พรอมนํ้าตาที่เริ่มซึมออกมาอยางนาสงสาร

32

“การที่ เราอยู  ที่ ไ หนก็ ต  อ งปรั บ เปลี่ ย นตั ว เอง ไปตามกฎกติ ก าที่ เขามี เพราะกฎทุ ก อย า งมี ไว เพื่อความปลอดภัยของเราทั้งนั้น หรือใครที่มีความ ปรารถนาดี กั บ เราตั ก เตื อ นก็ ต  อ งหั ด เชื่ อ หั ด ฟ ง แมคาํ พูดนัน้ จะไมเสนาะไพเราะหูกต็ าม และทีส่ าํ คัญ ความปลอดภัยนัน้ ไมใชแคเราคนเดียวทีไ่ ดรบั บางที คนอื่นก็จะไดไมตองหวงเรามาก อยางเด็กๆ ถาไม ไดบวชเณร พอแมก็อาจจะหวงเพราะเต็มไปดวย ความไมปลอดภัยในชีวิต แตพอมาบวชอยูในวัด อยูใ นกฎระเบียบก็เชือ่ วาลูกของตนจะดีขนึ้ เพราะได รับการปลูกฝงทีด่ จี ากวัดนัน่ เอง ฉะนัน้ อยาลืมชวยกัน รักษากฎกติกา แมเราจะไมชอบ แตจะดีแกชีวิตเรา และผูอื่นอยางแนนอน” หลวงตาแนะนําเพิ่ม

33

๔

เมื่ อ FACEBOOK ระบาด สิง่ ทีเ่ ราหามยากทีส่ ดุ ในชีวติ คงหนีไมพน “ความคิด” ของเรา ยิ่งหามก็ยิ่งฟุงซาน ยิ่งไมอยากคิดก็จะยิ่งเพิ่ม ใหความคิดทวีความรุนแรงมากขึ้นเทานั้น เหมือนวัวที่ ถูกจับผูกไวดวยเชือกก็จะยิ่งดิ้นใหพนจากเชือกนั้นใหได หากเชือกเสนนั้นแข็งแรงดีพอก็อาจทนแรงวัวได แตหาก เปนเชือกบางๆ เสนเล็กๆ ก็คงไมสามารถจะทานทน แรงกระชากของวัวได ตองหนีหลุดไปไดในที่สุด เราจึงหยุดคิดไมได แตควบคุมไดดวยการทําให เชือกแข็งแรง เชือกนี้เรียกวา “สติ” ยิ่งแข็งแรงเทาไหร ก็จะยิ่งทําใหความคิดนั้นไมฟุงซาน ... ดูเหมือนคําแนะนํานี้จะเหมาะกับพระใหมอยางโก มากทีส่ ดุ เพราะตัง้ แตบวชมาก็เริม่ รูจ กั คําวา “สติ” มากขึน้ ไม เ หมื อ นตอนเป น ฆราวาสที่ พ อคิ ด อะไรได ก็ ต  อ งไป เขียนทิ้งไวในอินเทอรเน็ต บางทีก็ยังไมทันไดไตรตรอง 35

ใหดีกอน “พระอาจารยรูจักเฟซบุก (Facebook) ไหมครับ” พระโกถามหลวงตาขึ้น เพราะทุกวันหลังจากสวดมนต ไหวพระตอนเย็นเสร็จก็จะมานั่งฉันนํ้าปานะแลวสนทนา ธรรมกั น ต อ “ก็ ไ ด ยิ น มาบ า ง แล ว เป น อย า งไรล ะ ” หลวงตาถามกลับพรอมยกแกวนํ้าปานะขึ้นดื่ม “ก็ใครมีความคิดอะไรหรือรูปภาพอะไรก็มาโพสต หรือเอาภาพมาลงไวใหคนอื่นมาเขียนตอ ประมาณวา มี ค วามรู  สึ ก หรื อ คิ ด อย า งไรกั น ไปเรื่ อ ยๆ น ะ ครั บ ” พระโกอธิบาย “ก็เหมือนกับการบอกความคิดและความรูสึกตอๆ กันไปใชไหม ถาเปนการบอกความคิดหรือความรูสึก เทานั้นไมนาจะพอนะ สมัยนี้ตองเสริมตอกันมาอีกวา ใครอยูฝายไหนดวย หรือใครเห็นดวย ไมเห็นดวย” พระอาจารยแกวพูดตอ “ก็มีนะครับ เขาเรียกวา กด ถูกใจ กับ เฉยๆ หรือ สงตอไปอีกก็ยังได” พระโกรีบบอก “ในโรงเรี ย นที่ ผ มเรี ย นก็ มี ค รั บ ถ า อย า งนี้ ” แม็ ก พูดบาง “ในโรงเรียนก็เลนเปนแลวหรือ ทันสมัยนะนี่” สามเณรปุยพูดบาง “ใช เขียนเปนกลอนไวที่ปายหนาหองเลยวา...ไม 36

อยากใหโลกนี้มีเสารอาทิตย ไมอยากใหโรงเรียนปดแม วันไหน ไมใชฉนั นัน้ ขยันกวาใครใคร แตเพราะในโรงเรียน นีน้ นั้ มีเธอ...” แม็กพูดขึน้ ดวยสีหนาแปลกๆ “เกินเด็กไป แลวมั้งเจาแม็ก ตัวแคนี้หัดมีความรักแลว” พระโกพูดลอ “ไมใชแคเกินเด็กหรอกครับพระอาจารย แตเกิน ความรั ก ของคนปกติ ด  ว ย” พระอาจารย แ ก ว พู ด ต อ “อาว ทําไมละ” พระโกสงสัย “อาว ก็ในโรงเรียนแม็ก มี แ ต ผู  ช ายไม ใช ห รื อ ครั บ ” สามเณรน อ ยตอบแทน ทุกคนก็เลยยิ้มอยางเขาใจ แลวสามเณรนอยก็ถามหลวงพี่โกบาง “ถาอยางนั้น ในวัดก็มีเฟซบุกแลวละครับพระอาจารย” “ในวัดมีได ยังไงกันเณร” พระโกสงสัย “ก็หลวงพีโ่ กไมเคยเห็นหรือ เวลาในวัดเขียนปายวา “จอดรถชั่วคราวโปรดแจงเจาหนาที่” ก็มีคนมาเขียน ความรูสึกตออีกวา “ถาจอดคางคืนไมตองแจงใคร” เทานั้นยังไมพอ ยังมีคนมาขีดเครื่องหมายถูกใจ และก็มี ขีดกากบาททับไมถูกใจก็มี นี่แสดงวาวัฒนธรรมแบบนี้ มีที่มาตั้งนานแลวในเมืองไทย แตกลับโดนฝรั่งเอาไปใช แนๆ ครับ” สามเณรนอยอธิบาย จนทุกคนพยักหนารับ กับเหตุผลนี้

37

“ถาเปนการเผยแผธรรมะ ไมวาจะผานสื่อไหน ก็แลวแตลวนมีประโยชนทั้งนั้น สิ่งสําคัญจึงอยูที่เรา จะสื่ออะไรออกไปตางหาก ถาสื่อสารเนื้อหาสาระ ความดีออกไปก็ยงิ่ จะกอใหเกิดประโยชน แตถา ใชสอื่ ไปในทางไมดกี ม็ แี ตจะสรางปญหาใหมากขึน้ เพราะ โลกยุคนี้แคคิดยังมีคนรูกันทั่วโลก แลวถาทําอะไร ไมกระทบถึงจักรวาลเลยหรือ ตองระวังใหดีจะสื่อ หรือจะพูด จะทําอะไรก็ตาม ตองฝกไววา ใหมีสติ” พระอาจารยแกวแนะนําเพิ่ม

38

๕

คบคน ณ เย็นทีแ่ สงแดดเริม่ ออนตัวลง ปลดปลอยใหไอรอน คอยๆ ถูกดูดกลืนลงใตผิวดิน พรอมๆ กับเสียงสวดมนต ซึ่ ง จบไปสั ก ครู  ใ หญ เป น ช ว งเวลาที่ ส ามเณรทั้ ง หมด จะต อ งเตรี ย มตั ว ต อ ศี ล ๑๐ โดยอาศั ย ช ว งวั น สํ า คั ญ วันพระใหญ ขึ้นหรือแรม ๑๔, ๑๕ คํ่า เพื่อจะไดยอ นกลับ มาดูตัวเองวาผิดศีลขอใดไปบาง จะไดปรับปรุงแกไข ตนเองใหดขี นึ้ โดยมีวธิ กี ารขอและรับศีลจากพระอาจารย ... หลังจากเสร็จพิธีตอศีลแลว พระอาจารยแกวก็จะให โอวาทตอ วันนี้พระอาจารยพูดเรื่องการฝกนิสัยดวยการ คบคน “เปนปกติของสังคมจะปะปนไปดวยคนดีกับคนดี นอย หรือคนรวยกับคนรวยนอย แมแตในวัดก็มีทั้งพระ ภิกษุ สามเณร และเด็กวัด ก็ตองรูจักปรับตัวเอาสิ่งไมดี เหลานัน้ ออกไป ขัดเกลานิสยั ใหสงบมากทีส่ ดุ เพือ่ ปรับตัว 41

ใหเขากับสังคมสวนรวมได...” พอจบก็ปลอยใหสามเณร ซักถามอันถือเปนการสนทนาที่มีผูหนึ่งชวนคุย ถาม และตอบกันใหเกิดความเขาใจในเนื้อหาที่คุยกันมากขึ้น “พระอาจารยครับ ทําไมเด็กวัดไมรจู กั ปรับตัวใหเขา กับวัดดวยการเลิกกินขาวเย็นเหมือนพระเณรละครับ” สามเณรนอยถามเพื่อเรียกรองความเปนธรรม “ก็เขายังไมพรอมสําหรับการบวชที่จะฝกฝนตนเอง แตพระเณรเปนแบบอยางทีด่ แี กเขา ไมนานเขาคงเลิกได แลวบวชเพื่อพัฒนาตัวเองใหดียิ่งขึ้นไป ฉะนั้น เณรตอง เปนแบบอยางที่ดีกอน” “ผมกลัววา เขาอาจจะปรับไมทันนะสิครับ” “ไมทัน อะไรหรือเณร” พระอาจารยถามกลับ สามเณรนอยนั่งชางใจสักพักกอนจะตอบ “ก็ไมทัน ที่จะปรับเขาใหดี โดยรักษาศีล ไมฉันอาหารในเวลาเย็น เหมือนพระเณร แตผมจะเปนเหมือนเขาเสียกอนนีส่ คิ รับ” พูดเสร็จก็นงั่ กลืนนํา้ ลายหิวขึน้ มาทันที จนสามเณรทีเ่ หลือ พลอยหัวเราะชอบใจ “นีเ่ พราะการปรับตัวเราเองจะเริม่ จากคนทีอ่ ยูใ กลๆ เหมือนพระพุทธพจนที่วา คบคนเชนไรก็เปนคนเชนนั้น ฉะนั้น แทนที่เณรจะไปเปลี่ยนเขา เณรก็หันมาเอาพระ ภิกษุที่ทานปฏิบัติดีปฏิบัติชอบเปนแบบอยางสิ อยาถือ 42

ว า เราเป น สามเณรมี ศี ล มากกว า แล ว จะทํ า ให ค นอื่ น เปลี่ยนแปลงไดหมด เพราะบางคนเปนคนพาลก็ยากจะ เปลีย่ นไดเหมือนกัน ซํา้ บางทีเราอาจเปลีย่ นไปเหมือนเขา เสียอีก” พระอาจารยพูดชี้แจง กอนที่จะสนทนากันใน เรื่ อ งนี้ อี ก สั ก พั ก จนหมดเวลา สามเณรก็ พ ากั น กราบ พระอาจารยกอนจะแยกยายกันไปทําวัตรปฏิบัติสวนตัว ปลอยใหสามเณรนอยคิดถึงการคบคนวาจะชวย เปลีย่ นแปลงชีวติ คนไดมากมายขนาดนัน้ เลยหรือ จึงเริม่ ทําการพิสจู นหาขอเท็จจริงทันทีวา “คบคนเชนไร เปนคน เชนนั้นนะจริงหรือไม” จนถึ ง วั น พระใหญ ถั ด มาที่ มี ก ารประชุ ม กั น พระอาจารยก็พูดเรื่องเดิมอีก พอพูดจบสามเณรนอย ก็สนับสนุนทันที “ใชแลวครับ แตผมวาไมใชแคคนเทานัน้ ทีค่ บกันแลวเปลีย่ น แมแตสตั วอยูใ กลเรานานๆ ก็เปลีย่ น ไดครับ” “ทําไมละเณร” พระอาจารยถาม “ก็ผมไปเห็นเจาโบสนุ ขั ทีห่ ลวงตาเลีย้ งไว ดูจะไมคอ ย ชอบแมวนัก เหมือนกับหลวงตาเลยทีไ่ มชอบแมวเหมือน กัน” สามเณรนอยอธิบายเหตุผล “และพอมาอยูว ดั นานๆ เจาโบกย็ งิ่ เหมือนเจาแม็ก คนเลีย้ งเขาไปใหญ” “ทําไมละ” “ก็เจาโบอยูแ ตตวั เดียว ไมสนใจสุนขั ตัวเมียแลวนะสิครับ 43

วันๆ เอาแตกินกับนอน เหมือนบุคลิกแม็กคนเลี้ยงเลย ครับ” แลวสามเณรนอยก็หันมาหาสามเณรปุยบางที่กําลัง นั่งหัวเราะกับคําพูดของสามเณรนอย “เณรปุย กับแมวทีเ่ ลีย้ งไวนะครับ ยิง่ เห็นชัดวาเหมือน กันเขาไปใหญ” สามเณรปุยไดยินถึงกับหยุดขําพรอม หันไปถาม “เรื่องอะไรละเณร” “ก็เรื่องกลัวนํ้านะสิ เห็นชวงหลังไมอาบนํ้าเหมือน กันเลยไมรูวาใครเลียนแบบใครอันนี้” สามเณรนอย รีบตอบ จนพระอาจารยยกมือใหหยุด

44

“ไม ว  า คน สั ต ว หรื อ แม แ ต ต  น ไม สิ่ ง ของ เครื่ อ งใช ใ กล ตั ว เราก็ บ อกถึ ง นิ สั ย คนคนนั้ น ได เหมือนกัน ไมวาเราเปนอยางไร ชอบอะไร ทําอะไร บอยๆ ไมนานก็จะกลายเปนนิสัย และพอเปนนิสัย ก็ จ ะต อ เนื่ อ งกลายเป น วาสนาที่ จ ะติ ด ตั ว เราไป ทั้งชาติ และไมใชแคชาตินี้เทานั้น แมแตชาติหนา ก็เหมือนกัน ฉะนั้น พระพุทธศาสนาจึงสอนใหเรา สัง่ สมกุศลคือความไมโลภ ความไมโกรธ ความไมหลง ใหเปนนิสยั ติดตัว เพราะเมือ่ เปนเชนนัน้ จะทําใหเรา พบเจอแตสิ่งที่ดี เกิดที่ที่ดี พบเจอแตคนดีๆ อยาง ทีเ่ ราเกิดมาแลวพบพระพุทธศาสนา จึงควรจะรักษา ความดีนี้ไวตอไป” พระอาจารยแกวแนะนํา

45

๖

สามเณรดีเด น วิธีการคนหาบุคลิกลักษณะพิเศษเริ่มตนจากการ ทดสอบ อยางถาเราจะวัดวาคนไหนฉลาดก็วัดจากการ พูดหรือการตอบคําถาม สวนจะดูวาใครควรเปนผูนําได ก็วดั จากการเสียสละ สวนการจะคนหาสามเณรดีเดนก็ตอ งเห็นถึงลักษณะ ทีโ่ ดดเดน ทัง้ ดานความดี ความเสียสละ และสติปญ  ญา ซึง่ ทุกครัง้ ก็จะปรากฏชือ่ “สามเณรพายุ” ตลอดมา “ทํ า ไมเณรพายุ เ ป น เณรดี เ ด น อี ก แล ว ล ะ ครั บ พระอาจารย ทําไมผมไมไดเปนบางครับ” สามเณรนอย อดสงสัยไมไดจึงถามพระอาจารย “ก็เพราะเณรดีเดน จะตองมีมารยาทดี เวลามีงานก็ชว ยเหลือผูอ นื่ ขยัน ตัง้ ใจ เรียน และนุง หมเรียบรอย ทําวัตรสวดมนตทกุ วันไมขาด วาระหนาทีก่ ไ็ มขาดตกบกพรอง ซึง่ เณรพายุกม็ คี รบเลย พระอาจารยและสามเณรทุกรูปจึงเลือกเปนตัวอยางที่ดี ได” 47

สามเณรนอยไดยินก็พยักหนาอยางเขาใจ แตในใจ ก็ยงั อดสงสัยอยูไ มไดวา จะเปนอยางนัน้ จริงหรือ เพราะใน สายตาของสามเณรนอยแลว คุณสมบัตเิ หลานัน้ มีพรอม อยูแลวในตัวเอง แตทําไมไมถูกเลือกบาง จึงขออาสา ตรวจสอบเพือ่ พิสจู นใหรวู า สามเณรพายุเหมาะสมจะเปน สามเณรดีเดนหรือไม แลวปฏิบตั กิ ารก็เริม่ ขึน้ วันไหนมีเวรทําความสะอาด ทีส่ ามเณรพายุรบั ผิดชอบ เณรนอยก็จะเอาไมกวาดไปซอน แตสามเณรพายุก็อุตสาหใชมือเก็บใบไมและขยะไปทิ้ง แทน ใครมาเห็นตางชืน่ ชม และถามวาทําไมไมใชไมกวาด พอญาติโยมผานมาไดยินวาไมมีไมกวาดใชก็เลยไปซื้อ ไมกวาดมาถวายอีกหลายสิบดาม วันไหนเรียนหนังสือ สามเณรนอยก็เอาหนังสือไป ซอน แตสามเณรพายุก็ไมยอมแพ ยืมหนังสือเพื่อนมา นั่งจดลงในสมุด จนพระอาจารยเดินมาเห็นก็ถามขึ้น “เณรมาจดอะไรลงในสมุดนี่” “พระอาจารยผมมีอะไร จะเลาใหฟง” สามเณรพายุเริ่มตนดวยประโยคที่คุนเคย กอนจะเลาตอ “...คือ ผมทําหนังสือหายครับ เลยตองขอยืม เพื่อนมานั่งจดไวจะไดเอาไวเรียนนะครับ” “ทําไมเณร ทําหายได” “ผมก็ไมรคู รับ เก็บไวดแี ลว แตหายไปก็ถอื วา ผมบริจาคใหเจากรรมนายเวรไปแลวกันครับ จดแบบนี้ 48

ก็ได” จนสามเณรนอยถึงกับจามออกมาเมื่อพูดมาถึง ตรงนี้ พระอาจารยกอ็ ดชืน่ ชมในความอดทนคอยๆ จดลง ในหนังสือไมไดจงึ มอบเงินไปซือ้ เลมใหมมาให วั น ไหนต อ งซั ก ผ า สามเณรน อ ยก็ เ อาถั ง และ ผงซักฟอกไปซอน จนสามเณรพายุเดินไปไหนดวยจีวร ที่ไมไดซัก ตอนไปบิณฑบาตโยมเห็นก็ถาม “ทําไมเณร จีวรเหมือนไมไดซักทั้งดําและขาดเจาคะ” “คือถังซักผา อาตมาหาย เลยตองซักกับพื้นก็เลยสกปรกและขาดนะ เจริญพร” โยมไดยนิ ก็สงสารจึงบริจาคถังซักผานับสิบใบ และไตรจีวรอีกหลายผืนเพื่อใหสามเณรรูปอื่นในวัดดวย ดูเหมือนวิธีของสามเณรนอยจะไมไดผลเทาที่ควร เพราะยิ่งทําสามเณรพายุก็ดูคะแนนจะดีขึ้นทุกที จึงใช ไมตายทันที คือทุกครัง้ ทีส่ วดมนตไหวพระกับทองหนังสือ สามเณรนอยก็มาพูดขึน้ “เณรพายุผมปวดทอง ชวยดวย!” สามเณรพายุกร็ บี หายามาให เวลาทองหนังสือ สามเณร นอยก็บน ปวดหัว สามเณรพายุกน็ าํ ยามาใหอกี ชวงหลังสามเณรพายุจึงขาดสวดมนต แถมทอง หนังสือก็ไมได จึงถูกพระอาจารยเรียกไปพบ “ทําไมชวงนี้ เณรดูไมรบั ผิดชอบเลย” “คือสามเณรนอยเปนอะไรไมรูปวยบอย เขามาให ผมหายาใหเลยไมไดไปสวดมนตและทองหนังสือเลยครับ” 49

สามเณรพายุอธิบาย พระอาจารยกพ็ ยักหนาอยางเขาใจ ในความเสียสละ เวลาผานไปจนถึงเวลาประกาศสามเณรดีเดน ปรากฏ วาเปนสามเณรพายุอกี เชนเคย “ทําไมละครับ สวดมนตก็ไมสวด แถมยังไมทอง หนังสืออีก” สามเณรนอยรีบประทวง “ก็นั่นละเหตุผลสําคัญ คือนอกจากสามเณรพายุ จะดีแลว ยังคอยดูแลสามเณรนอยทีป่ ว ยอีกดวย พระพุทธองคตรัสวา ผูใ ดบํารุงภิกษุไข ผูน นั้ ชือ่ วาบํารุงเรา เณรพายุ ดูแลเณรนอย ก็เทากับปฏิบัติตามคําสอนดวย จึงนา อนุโมทนาอยางยิ่ง เพราะคนดียอมปดทองหลังพระ” พระอาจารยอธิบาย สามเณรนอยทําหนาเศราตามเคย แตก็ไมวายให กําลังใจตัวเอง “เอานา...อยางนอยถาไมมเี รา เขาก็ไมได เกิดหรอก นี่ละมารไมมี คนดีนอยกวาเราก็ไมไดเกิด สูๆ ตอไป ผูป ด ทองหลังพระตัวจริง”

50

“ความดีไมไดพิสูจนแคเพียงครั้งเดียวแลวจึง สรุปวาดีได ตองผานการสั่งสม อบรมและทําบอยๆ จนกลายเปนเรือ่ งปกติ และจะสามารถพิสจู นความดี เราไดก็ตอเมื่อ เวลาเราคิดจะทําชั่ว ตอนนั้นเราจะ หยุ ด คิ ด หยุ ด ทํ า ทั น ที เพราะละอายใจและกลั ว ความชั่วโดยอัตโนมัติ ขออยางเดียวอยาไดคิดแบบ สามเณรนอยที่คิดวาสิ่งไมดีที่ตนเองทํานั้นกลาย เปนความดีไป ตองคิดและไตรตรองวาถาทําแลว ทั้งตนเองและผูอื่นเดือดรอนก็อยาทํา แตถาทําแลว ตนเองและผู  อื่ น ไม เ ดื อ ดร อ นและได รั บ ผลดี จ าก การกระทํานั้น ก็จงหมั่นทําสิ่งนั้นบอยๆ คือทําให เปนนิสัย” พระอาจารยแกวแนะนํา

51

๗

ประธานสามเณร พอไดยนิ คําวา “ประธาน” จะทําใหหลายคนนึกไปถึง บุคคลผูเ ปนผูน าํ แตถา เขามาภายในอาณาเขตพระพุทธศาสนา คําวา “ประธาน” จะเปลี่ยนไป เราอาจนึกถึง ฆราวาสผูน าํ บุญมาให อยางประธานผาปา, ประธานกฐิน หรือนึกไปถึงประธานสงฆในวัดก็คือเจาอาวาส และนอย คนจะรูวา ยังมีประธานสามเณรซึ่งเปนการเลือกตั้งโดย เอาเสียงสามเณรสวนใหญเปนหลัก และใครจะรูวาวิธีนี้ จะเปนการเรียนรูระบบประชาธิปไตยใหกับเยาวชนของ ชาติอยางสามเณรเหลานี้ไปในตัวดวย ทุกชวงเวลาสําคัญนี้จะมีปายประกาศใหผูประสงค จะสมัครเปนประธานสามเณรใหรบี เสนอชือ่ ปดไปทัว่ วัด บอกใหรูวาอาทิตยที่กําลังจะมาถึงนี้มีการเลือกประธาน สามเณร โดยใหสามเณรรวมกันลงมติวาเห็นชอบใหใคร ที่มีทั้งความรู ความสามารถ เปนประธานสามเณรในปนี้ สามเณรนอยพอเห็นใบประกาศก็รีบหาหัวคะแนน 53

ทันที “เณรปุย ชวยผมหนอย ปนเี้ ณรเสนอชือ่ ผมหนอยนะ ผมพรอมรับใชพระพุทธศาสนาแลว” “จะมีใครเลือก เณรเหรอ” สามเณรปุยลังเล แตพอถูกคะยั้นคะยอมากๆ ก็พยักหนารับปาก แตนั้นมาสามเณรนอยก็เริ่มเปลี่ยน สบง จีวรใหม และลงทุนซื้อรองเทาคูใหม เพื่อสรางความ นาเชื่อถือใหเหลาเพื่อนสามเณรที่พบเห็น เวลาสนทนากับใครก็เริ่มมีคําแปลกๆ “เราจะตอง เซงๆ” “อะไรเณร จะไปเซงกิจการใคร” พระอาจารย ถามขึ้น “ไมใช พระอาจารยไมทันสมัยเลย เซง ที่แปลวา เปลี่ยนแปลงไงครับ” สามเณรนอยรีบตอบ พระอาจารย ยิม้ พรอมกับพูดขึน้ “เขาอานวา เชนจ (Change) ไมใช เซง” พอถึงวันอาทิตยซงึ่ เปนวันเลือกตัง้ ประธาน สามเณร ปุ  ย ก็ เ สนอชื่ อ “สามเณรน อ ย” ซึ่ ง ความรู  ก็ พ อมี ความสามารถนั้ น ยั ง ต อ งรอพิ สู จ น กั บ อี ก คนหนึ่ ง ซึ่ ง สามเณรพากันเสนอชือ่ คือ “สามเณรพายุ” ซึง่ มีทงั้ ความรู และความขยันเปนทุนเดิม โดยกอนจะทําการเลือกก็ตอง มีการประกาศนโยบายของตนเอง ซึ่งสามเณรพายุก็เปน คนเริ่มกอนดวยทาทีจริงจังผิดกวาที่เคยเห็นมา “ในฐานะทีเ่ ปนสามเณร ผมจะใหเรารักษาศีล เพือ่ ให เป น ที่ น  า เคารพนั บ ถื อ ของพระอาจารย แ ละญาติ โ ยม หากมีใครผิดศีล เราจะมีมติลงโทษอยางเปนขั้นเปนตอน 54

ยิ่งถาใครไมรักษากฎ ไมเรียนหนังสือ โดยไมมีเหตุผล เพียงพอ เราจะลงโทษเชนกัน ทัง้ นีเ้ พือ่ ความเปนระเบียบ และสรางศรัทธาใหญาติโยม...” พูดจบก็ถึงคิวสามเณรนอยดวยประโยคสั้นๆ งายๆ วา “ผมจะเชนจครับ ผมจะไมเนนวินัยหรือศีลมากไป นัก แตผมจะปกครองโดยธรรม ใหทุกคนมีแตความสุข ความสบายแนนอน” แลวเดินยิ้มไปทั่ว พอถึงเวลาลง คะแนนเสียง สามเณรสวนใหญก็เลือกใหสามเณรนอย เปนประธาน ซึ่งก็ไมนาแปลกใจ เพราะทุกคนตองการ ความสุขมากกวาถูกลงโทษอยูแลว สามเณรนอยพอไดเปนประธานสามเณรก็เริ่มปลื้ม ปตกิ บั ยศประธานทีไ่ ดมา เจอใครก็บอกไปทัว่ “ตองทํางาน ใหสมกับที่พูดนะ” พระอาจารยแกวเตือนสติ “สบายอยู แลวครับ” สามเณรนอยก็ตอบอยางมั่นใจอยางเคย แตยิ่งเวลาผานไปหลายเดือนเขา สามเณรก็ไดรับ คําติจากพระอาจารยหลายๆ รูปวา “ทําไมสามเณรปนี้ดูไมกระฉับกระเฉงเลย เวรทํา ความสะอาดก็ไมมใี ครทํากัน ประธานสามเณรก็ไมบงั คับ ไมจดั ระเบียบอะไรเลยหรือไง” จนพระอาจารยทนไมไหว ตองเรียกประธานสามเณรนอยเขาไปคุย “ทําไมเณรไมมีระเบียบเลย ไมทําเวร และดูแล 55

สามเณรใหดี ไหนวาจะปกครองโดยธรรมไง ทําไมตอนนี้ สามเณรขี้เกียจกันหมดละนี่” สามเณรนอยยิ้มพรอมกับพูดขึ้น “ก็ผมใชหลัก อตฺตา หิ อตฺตโน นาโถ ตนแลเปนทีพ่ งึ่ แหงตน ปกครองแบบตัวใครตัวทานยังไงครับ” “นี่เณรตีความธรรมะเขาขางตัวเอง เพราะตนแล เปนที่พึ่งแหงตนนั้น เขาหมายถึงการกระทํา เราทําอะไร ไวก็มีสิ่งนั้นเปนที่พึ่ง ไมใชหมายถึงใชในการปกครอง คนอื่นใหเขาพึ่งกันเอง แตผูนําตองเปนกัลยาณมิตรคอย แนะนําและรักษากติกาในการอยูรวมกันดวยความรัก ความสงบ สามัคคีกัน จําไว” พระอาจารยเลยถือโอกาส เทศนเสียยกใหญ แตแทนที่สามเณรจะสํานึกผิดกลับ พึมพําถึงหลักธรรมอีกบท “นตฺถิ โลเก อนินฺทิโต ผูไมเคยโดนตําหนิเลยไมมี ในโลก เหอ...ทําก็วา ไมทําอะไรเลยก็ยังโดนบนอีก นี่ละครับวิถีแหงโลก” จนในที่ สุ ด ก็ ต  อ งมี ก ารเปลี่ ย นประธานสามเณร ดวยเหตุผลวาสามเณรนอยไมสามารถทําหนาทีไ่ ด เพือ่ ให สามเณรขยันขึน้ และมีระเบียบมากขึน้ กอนจะตัง้ สามเณร พายุเปนประธานในที่สุด แลวทุกอยางก็จบลงดวยดี

56

“การเป น ผู  นํ า คนไม ใช เ ป น เพื่ อ ความโก ห รู ใหคนยกยองอยางเดียว แตการเปนผูนําตองพรอม จะรับผิดชอบทุกเรื่อง พูดหรือทําอะไรตองมีความ รอบคอบและมีความรับผิดชอบเสมอ และที่สําคัญ การปกครองต อ งอาศั ย ทั้ ง ธรรมะและวิ นั ย หรื อ กฎเกณฑเปนที่ตั้ง ไมลําเอียงเขาขางตัวเอง เห็น ผิดเปนผิด เห็นถูกเปนถูก อีกอยางเมื่อเราเปนผูนํา ตองใหเกียรติผทู อี่ ยูภ ายใตการนําของเรา เมือ่ เราให เกียรติเขา ทุกคนก็จะใหเกียรติเรา อยาถือตัวถือตน จนเกินไป ดวยความเขาใจผิดคิดไปวาอํานาจนี้เรา จะใชเพื่อใหคนอื่นกลัว เพราะเราปกครองคนอื่นให กลัวไดแคชั่วคราว แตถาเราปกครองดวยการให เกียรติ เราจะอยูในใจของคนอยางมั่นคงและถาวร” พระอาจารยแกวแนะนํา

57

๘

ความรัก ถาจะนิยามคําวา “รัก” ผานความรูสึกของคนทั่วไป เราอาจไดยินกันมาจนเบื่อ แตหากลองใหสามเณรนอย ที่ สุ ด แสนจะใสซื่ อ บริ สุ ท ธิ์ ไ ด ค  น คว า หาความหมายดู คงเปนเรื่องนาติดตามไมนอยวาความรักนั้นในมุมมอง เล็กๆ คืออะไรกันแน ... บายแกๆ วันหนึง่ ทามกลางแสงแดดแผดกลา จนไอ ระอุเปนริ้วในอากาศ บิดเบี้ยวจนมองไมตางคลื่นทะเล ในอากาศระยิบระยับไปทั่ว แตคงไมมีใครมองความ สวยงามนีเ้ ทาไหรนกั นอกจากชายหญิงสองคนทีเ่ ดินจับมือ กันฝาแสงแดดอันแสนรอนแรง ดวยทาทียิ้มแยมผิดจาก คนอืน่ ทีไ่ มกางรมก็ตอ งเอาผาบาง หนังสือบางมาปดมาบัง ใหคลายรอนไปบาง พอทั้งคูเดินมาพบเจาโบหมาหลวงตากําลังนอน อยูกลางวัดก็โยนอาหารให เอามือลูบคลําเจาโบอยาง 59

รักใคร ไมแคนั้นพอพบกับพระเณรเดินผานไปมาก็ยิ้ม และยกมือไหวทันที กอนจะหัวเราะหยอกกันแลวเดินลับ ไปท า มกลางอากาศแสนร อ นที่ น  อ ยคนนั ก จะยิ้ ม และ หัวเราะไดอยางนี้ “สองคนนี้บาหรือเปลา รอนขนาดนี้ยังเดินหัวเราะ กันไดอกี ” สามเณรนอยซึง่ กําลังนัง่ ทองหนังสือพูด พรอม กับเอาหนังสือพัดไปดวยเพือ่ คลายรอน “เณรปุย เห็นไหม นั่น” “เห็น แลวไง” สามเณรปุยนั่งมองแตไมสนใจกับ อาการนัน้ เทาไหร เพราะสนใจแมวนอยมากกวา เณรนอย เลยตองหันไปหาพระอาจารยแกวซึง่ ไมพดู อะไร นอกจาก ยิ้ม หลายวันผานไป ในเชาวันใหมที่อากาศสดชื่นกวา ทีเ่ คย เพราะฝนตกลงมาตลอดคืน ผูช ายคนเดิมทีเ่ คยเห็น เดินกับหญิงสาวเมือ่ หลายวันกอน แตวนั นีเ้ ขามาคนเดียว และทาทางการแสดงออกดูเปลีย่ นไปจากทีเ่ คย ทัง้ รอยยิม้ ในวันที่อากาศแสนรอนก็หายไป ทั้งที่อากาศแสนเย็นสบายเขากลับหนานิ่วคิ้วขมวด ยิง่ พอเห็นเจาโบทยี่ นื ขึน้ พรอมรับอาหารเหมือนเคยก็กลับ โดนเตะเขาอยางจัง จนรองเสียงหลงกอนจะวิง่ หนีหายไป พอเจอพระเณรก็สะบัดหนาหนี ไมไหว ไมสนใจ เหมือนเคย ทั้งหมดอยูในสายตาของเณรนอยอยางเคย 60

จนอดสงสัยไมไดจงึ หันไปถามพระอาจารย “เขาเปนอะไร ครับ? ดูไมเหมือนเดิม” พระอาจารยกไ็ ดแตยมิ้ อีกเชนเคย “นี่ตกลงไมวาอากาศเย็นหรือรอน ใครเปนอะไร ก็เอาแตยิ้ม เต็มหรือเปลาก็ไมรูพระอาจารยเรา...สงสัย ตองสืบเองอีกแลว” เณรนอยคิดในใจ วันตอมา ขณะที่พระอาจารยแกวกําลังกวาดพื้นอยู สามเณรน อ ยก็ ป รากฏกายขึ้ น พร อ มกั บ เสี ย งตะโกน เหมือนคนพบทฤษฎีพลิกโลก “รูแลวคราบบบ...พระ อาจารย” พระอาจารยเงยหนาจากงานที่ทํา “ไมสํารวมเลย เณรนี่ พูดเบาก็ได แลวรูอะไรมาละ” สามเณรนอยเลยลดเสียงลงแลวพูดตอ “ก็รูวาชาย คนนั้นเปนอะไรนะสิครับ” “ไหนวาไปซิ” พระอาจารย นั่งลงฟง “ก็วันกอนมีขาวลงหนังสือพิมพวา มีผูชายวัยรุน อาการเดียวกันเลย โมโหแฟนที่กําลังจะเลิกกัน จึงบุก เขาไปในบาน พอไมพบ ก็เลยทําลายขาวของในบาน เสียหายไปหลายอยาง พอถูกตํารวจจับ เขาก็เลยสารภาพ ดวยนํ้าตาถึงสาเหตุที่ทําไปทั้งหมดก็เพราะ...” สามเณร นอยหยุดเหมือนอยากใหใครสักคนถามตอ ไดผลสามเณร ปุยรีบถาม “แลวเขาวายังไง” 61

“...เพราะความรัก...นี่ขนาดยังไมแตงงานกันนะ แคเปนแฟนกันเฉยๆ ถาแตงงานกันแลวตองรักกันมาก เหมือนสามีภริยาหลังวัดแนๆ เลย” “อาว...ทําไมละ” เณรปุยสงสัย “ก็เขาดา ทะเลาะกันเสียงดัง ทําลายขาวของ โยนหมอ โยนจานออกมานอกบานแทบทุกวัน...ความรักขั้นลึกซึ้ง แนๆ...” พระอาจารยยิ้มกับเหตุผลของสามเณรทั้งคู “เอา ไปกันใหญแลว...เณรนี่นะชางไปหาเหตุผล มาเสียจริง แตวาความรักของเณรยังไมใชความรักที่แท แตเปนรักแบบมีกิเลสในใจ หลงติดอยูกับสิ่งใดสิ่งหนึ่ง ตราบที่สิ่งนั้นยังอยูก็ยังมีความสุข มีรอยยิ้มราเริงแจมใส อยูไ ด แตพอสิง่ เหลานัน้ แปรเปลีย่ นหรือสูญสลายไปก็เกิด ความทุกข เสียใจ รับความจริงไมได ที่สุดความสุขก็หาย ไปกลายเป น ความโกรธ และจ อ งจะทํ า ลายให สิ้ น ไป เปนความรักที่เต็มไปดวยความทุกข เรียกวา รักแบบ ลุมหลงมัวเมา หรือรักแบบตัณหา” สามเณรนอยหันมาหาเณรปุยทันที “งั้นเณรปุยก็มี ความรั ก เหมื อ นกั น กั บ เขาแล ว ล ะ สิ ” “เปล า นะครั บ พระอาจารย! ผมยังไมมีแฟนเลยนะ เณรนอยขี้โมแลว” เณรปุยรีบปฏิเสธ 62

“ก็ ใ ครว า กั บ คนล ะ กั บ แมวไง...ความรั ก ช า งไร พรมแดนจริงๆ กับสัตวก็รักกันได” สามเณรนอยรีบ เฉลยความรักของเณรปุย พรอมหัวเราะชอบใจอยูค นเดียว

“แตความรักทีแ่ ท ตองเปนความรักทีไ่ มเจือดวย ความอยากได อยากมี อยากเปน เปนความรักที่ เกิดจากความเขาใจในการเสริมสรางคุณความดีให มากขึ้นของตนเองและคนที่เรารัก อยางถารักแลว นําไปสูการเห็นอกเห็นใจกัน ชวยเหลือเผื่อแผกัน ปรารถนาดี ต  อ กั น จึ ง ชื่ อ ว า ความรั ก อั น บริ สุ ท ธิ์ หรื อ รั ก แบบเมตตาอย า งแท จ ริ ง ไม จํ า กั ด ทั้ ง คน และสัตวหรือกับสิ่งแวดลอมรอบตัว” พระอาจารยแกวแนะนํา

63

๙

ความตาย หากเราพูดถึงการมีชีวิต ก็คงจะหลีกเลี่ยงไมพูดถึง เรื่องความตายไมได เหมือนจะพูดถึงแตกลางวันไมพูด ถึงกลางคืนเลยก็เปนไปไมได ยิง่ เราพูดสิง่ ใดสิง่ หนึง่ กอน จะทําใหเห็นอีกสิ่งหนึ่งชัดขึ้น และเมื่อเขาใจชัดก็ทําให เรารูวาเรามีชีวิตอยูเพื่ออะไร สิ่งที่เราไดรูอยางหนึ่งเกี่ยวกับความตายเริ่มตนจาก เสียงพลุในวัดนั่นเอง ถาดังมาเมื่อไหรก็ใหรูวามีงานศพ แนนอน และยังมีเสียงสวดผสานกันของพระพิธีดังกอง ทั่ววัด ในงานมีเพียงเสื้อสีดําสลับขาว สรางบรรยากาศ สลดใหอยางนาประหลาด กอนจะจบลงดวยควันไฟที่ พวยพุงอยูเหนือปลองเมรุ ภาพเหลานี้ชินตาสําหรับคน ในวัด และบางทีก็ชวยสอนธรรมะไปดวยเชนกัน ... “ในชีวติ การเปนพระเณร การพิจารณาถึงความตาย ของตนเองและผูอ นื่ เปนเรือ่ งสําคัญ เหมือนทีพ่ ระพุทธเจา 65

ใหภิกษุระลึกถึงความตายทุกๆ ลมหายใจ เพื่อใหเห็น ความเกิดขึน้ ตัง้ อยู และดับไปแหงสังขาร ไมเทานัน้ แมแต คนทัว่ ไปหากไดพจิ ารณาความตายเสมอ ก็จะไมประมาท กับชีวิต และใชชีวิตนี้อยางมีคาที่สุด เพราะไมมีใครรูวา ความตายจะมาเมื่อไหร” เสียงพระอาจารยแกวสอน เรื่องมรณสติ (การระลึกถึงความตาย) แกเหลาสามเณร “ความตายนากลัวจะตาย จะใหนกึ ตลอดเวลาอยางไร ไหวละครับ แลวไหนจะผีอีก...” สามเณรนอยสายหัว ไปมาอยางหวาดๆ พระอาจารยแกวยิม้ “งัน้ เอาอยางนี้ ถารูว า ความตาย และผีนากลัวจริง แลวเราจะอยูกับความกลัวนี้อยางไร” วันนัน้ จบลงดวยคําถามชวนขบคิดและทาทายทีจ่ ะเรียนรู เพื่ออยูกับความตายอยางไมกลัวเกรง วันตอมาพระอาจารยก็ถามขึ้น “เอา เณรไปหาวิธี อยูก บั ความตายอะไรกันมาบาง” ก็หนั ไปเห็นสามเณรปุย นัง่ นิง่ สงบ หลับตาลง ไมพดู ไมจา จนพระอาจารยตอ งถาม “เณรปุย ทําอะไรอยู” “ผมกําลังทําตัวใหชนิ กับความตาย ครั บ เพราะตายต อ งเฉยๆ นิ่ ง ๆ” สามเณรปุ  ย ตอบ ขณะที่พระอาจารยไดแตสายหนา ส ว นสามเณรน อ ยก็ ยั ง ทํ า ตั ว เป น ปกติ คุ ย เล น นั่งหยอกลอกับเพื่อน ไมสนใจพระอาจารย จนพระ66

อาจารยอดไมไหวตองถาม “เณรนอยทําอะไรอยู” “ก็ กํ า ลั ง เตรี ย มพร อ มรอความตายน ะ สิ ค รั บ พระอาจารย ตอนเปนเด็ก เคยเห็นปายทีต่ ดิ ไวหนาวัดวา เขตอภัยทาน หามจับสัตวนาํ้ ก็เลยถามพระในวัดวาทําไม ทานตอบวาจะบาปตองเกิดในนรก เด็กๆ ก็กลัวไมกลา ไปจั บ แต พ อเลยจากตรงนั้ น ไปสั ก นิ ด ก็ มี ค นจั บ ปลา ด ว ยความเป น เด็ ก จึ ง ถามเขา ไม ก ลั ว บาปหรื อ ครั บ หลวงพอสอนวาจะตกนรก เขาตอบหนาตาเฉยวา ก็ไมได จับที่เขตอภัยทาน แตแคมารอจับปลาที่ถึงฆาตเทานั้น หลวงพ อ ไม ส อนหรื อ ว า ถ า ถึ ง ฆาตยั ง ไงก็ ต  อ งตายนะ เขาพูดแบบนี้นะครับ ผมเลยเขาใจ ถาถึงที่ตายอยางไร ก็ตาย แลวก็ควรทําตัวเปนปกติสิครับ เดี๋ยวก็ตายเอง” สามเณรนอยตอบแบบมั่นใจ พระอาจารยจึงเขาใจวาวิธีการอยูกับความตายของ เหลาสามเณรที่ดูจะเขาใจอะไรงายๆ จึงสอนใหเขาใจ ความตายมากขึ้ น จึ ง พาสามเณรเข า ไปดู ศ พคนตาย ซึ่งเปนศพของพระที่อยูในวัดซึ่งกําลังจะเผา เพื่อใหเกิด สติมากขึ้น ดวยความคุนเคยพระองคดังกลาว สามเณรแตละ รูปจึงทําทากลาๆ กลัวๆ กอนที่สามเณรนอยซึ่งอดกลั้น มานานถามขึ้น 67

“พระอาจารยครับผมมีเรื่องสงสัย” สามเณรนอย ยกมือถามขึ้น “เอา ถามไปแตใหเกี่ยวกับเรื่องความตาย นะ” พระอาจารยตอบกลับ “คือผมอยากรูจริงๆ ครับ ผีกลัวพระใชหรือเปลาครับ” สามเณรนอยพูดพรอมกับ กําพระเครื่องไวในมือแนน “ทีจ่ ริงกลัวอํานาจพระพุทธคุณมากกวา ยิง่ เราสวดมนต ปฏิบตั ธิ รรมยิง่ ไมตอ งกลัวหรอกผีนะ ” พระอาจารย ตอบสั้นๆ “แลวพระอาจารยวาถาเกิดมีพระมรณภาพเปนผี แลว ทานจะกลัวพระเครื่องเหมือนผีทั่วไปหรือเปลาครับ ผมกลัววาทานจะลืมวาเปนผีแลวนะไมใชพระ แลวไมกลัว พระเครื่อง เดี๋ยวจะยุงกันใหญนะครับ” สามเณรนอย พูดจบก็ยกพระเครื่องใหพระอาจารยดู “นี่ละนะ บอกใหพิจารณาความตาย ดันมากลัว คนตายอีก อยางนี้ตองพามาบอยๆ แลว” พระอาจารย สรุปทันทีกอนจะมีขอสงสัยมากไปกวานั้น พรอมกับพา สามเณรไปเคารพศพตามพิธีตอไป

68

“ความกลัวแกไดดว ยการเผชิญหนา หรือคิดถึง สิ่งนั้นบอยๆ ไมนานก็จะเปนความเคยชิน เหมือน หมอ หรือสัปเหรอ หรือพระที่ใกลชิดกับคนตาย ก็ทําใหพิจารณาวาความตายเปนธรรมดา แตสิ่งที่ สําคัญกวานัน้ พระทานแนะนําใหเราระลึกความตาย ตลอดเวลาวา ทําอยางไรจะอยูก็ใหเขาไหว จากไป ก็ ใ ห เขาเคารพ เพราะคนเดี๋ ย วนี้ อ ยู  แ บบลื ม ตาย คือไมคดิ วาตนเองจะตองจากไปสักวันหนึง่ จึงใชชวี ติ แบบประมาท ลืมตัว ลืมตน หลงในอํานาจ ไมรูดี รูชั่ว จึงประมาทในชีวิต เขาเหลานี้แมไมตองตาย ไปไหน ก็ชอื่ วาใชชวี ติ แบบคนตายคือตายจากความดี แลวนั่นเอง” พระอาจารยแกวแนะนํา

69

๑๐

ความอาย เคยไหมเวลาตองทําอะไรบางอยางตอสาธารณชน แลวเกิดผิดพลาดอยางไมตั้งใจ ทุกสายตาของผูคนมอง มาที่ตัวเรา เรารูสึกไดวากลายเปนตนตอของปญหา และรูสึกตอไปอีกวาเปนบุคคลนารังเกียจ ทั้งหมดนี้ของ ความรูส กึ นีค่ อื ความรูส กึ อับอาย ทีท่ าํ ใหเรารูส กึ หดหูก บั ตัวเอง แต ห ากใครได เรี ย นรู  พ ระพุ ท ธศาสนามาจะรู  ว  า “ความอาย” เปนเรือ่ งปกติของผูย งั ใหมตอ ความผิดพลาด และมักจะเกีย่ วของกับความไมรกู ฎระเบียบ ไมรจู กั บุคคล รอบตัวทําใหเกอเขิน จึงตองฝกฝนตัวเองใหมาก เรียนรู เยอะๆ รูกฎระเบียบในสังคม รูจักบุคคลใหเยอะ เพื่อลด ทอนความรูสึกเกอเขิน ดูเหมือนทั้งการฝกการเขาสังคม การสรางมิตรภาพ และเรียนรูกฎระเบียบจะชวยเพิ่มความกลาใหมากขึ้น พระพุทธองคพูดถึงอานิสงสของการมีศีลวาจะทําใหเรา 71

เกิดความกลาในที่ตางๆ เปนการสรางความเชื่อมั่นใน ตัวเองกอนจะออกไปสูสังคม เพราะเรื่องนาอายเกิดขึ้นเสมอในชีวิต ตองพรอม เสมอสําหรับการเผชิญกับเรื่องเหลานี้ ... วันหนึง่ ขณะเดินทางในกรุงเทพมหานครดวยรถเมล ผูคนยืนรอกันอยางเนืองแนน พระ ๑ สามเณร ๒ รูป ยืนหางคนออกมาเล็กนอย ทุกสายตาจองมองออกไปดู รถเมลที่วิ่งผานไปมา เพื่อใหตนเองไดขึ้นรถคันที่รอ วันนัน้ พอรถเมลวงิ่ มาหยุดรอหางๆ พระอาจารยแกว กับสามเณรนอยและสามเณรปุยกําลังเดินไปเพื่อใหทัน แต พ อเดิ น ไปถึ ง พระอาจารย ก็ จ ะให ส ามเณรขึ้ น ก อ น พอจะเอามื อ จั บ ประตู ท างขึ้ น เท า นั้ น รถก็ รี บ ออกตั ว อยางรวดเร็ว จนพระอาจารยกบั สามเณรทัง้ สองเกือบลม พอรถออกไป ทั้งหมดตางยืนนิ่งอยู เปนเวลาเดียวกับที่ สายตาทุกคูที่ละจากการจองมองรถเมลที่ตนเองรอคอย มาจองมองพระเณรทั้งสองรูปแทน ยิ่งสรางความอาย ใหสามเณรปุยมากขึ้น “พระอาจารยไปเถอะครับ อายเขา ดูสิเขามองกัน เต็มเลย” สามเณรปุยพูดขึ้น “อายทําไมเณร ไมไดทําชั่วรายอะไร” พระอาจารย 72

พู ด ขึ้ น อย า งเข า ใจว า ทํ า ไมสามเณรปุ  ย ถึ ง ได อ าย สวนสามเณรนอยไดแตยิ้มและคิดสนุกขึ้น “พระอาจารย เรารอตรงนี้ดีกวา เมื่อกี้เรารอที่ปายเลยเดินมาไมทัน” พระอาจารยยิ้มอยางพอใจ “เณรคิดดีแลว ไมตอง สนใจคนอื่นหรอก มาสนใจปญหาและหาทางแกปญหา ตอนนี้ก็พอ” แตสามเณรปุยก็ยังไมหายอายจึงกมหนาอยูตลอด จนรถคันตอไปวิง่ มาก็เจอเหตุการณกลับกัน คือเมือ่ รถวิง่ มาอีกคันจอดตรงปายซะอยางนั้น ทําใหทั้งหมดตอง เดินกลับ แลวก็เจอเหตุการณแหวอีกเชนเดิม แตคราวนี้ ผิดไปจากเดิม เมื่อมีโยมใจดีโบกมือเรียกแท็กซี่แลวถาม พระอาจารย ว  า จะไปไหน จึ ง อาสาถวายป จ จั ย ค า รถ จนพระอาจารยแกวอดสงสัยไมได “อนุโมทนาบุญดวยนะคุณโยม” “ไมเปนไรหรอก ทาน ผมเห็นทานขึ้นรถเมลไมทันสักที อายแทนทานนะ ครับ” พูดเสร็จเขาก็นมิ นตขนึ้ รถกอนจะจายเงินใหแท็กซี่ พอปดประตูเสียงสามเณรนอยก็ดังมาทันที “คําพูดของ โยมฟงแปลกๆ นะครับพระอาจารย” “นั่นสิไมรูวาโยม วาเราหรือเปลา” สามเณรปุยเสริมทันที “อยาสนใจในคําพูด เราไมไดทาํ อะไรไมดี ไมจาํ ตอง อายหรอก” พระอาจารยยาํ้ อีกที สามเณรนอยคิดในใจวา 73

“นั่นสิทําไมเราตองอายดวย” หลังจากวันนั้น สามเณรนอยก็เชื่อและลงมือพิสูจน ความจริงทีว่ า “ทําดีไมจาํ เปนตองอาย” ทันที จนขาวการ ทําดีของสามเณรนอยดังมาถึงพระอาจารยผานสามเณร ปุยอีกที “ไปตามเณรนอยมาทีสิอยางนั้น” พระอาจารย รีบพูดทันที พอสามเณรน อ ยเดิ น มาด ว ยความภู มิ ใจว า วั น นี้ คงถูกพระอาจารยชมเรื่องไปทําดีมาแนๆ แตพอนั่งลง พระอาจารยก็พูดขึ้นทันที “เณรไปทําอะไรมา ไหนบอก มาซิ” สามเณรนอยรีบรายงานผลงานความดี “ผมก็ชวย เหลือทุกคนเทาที่จะทําได ดังนี้...” แลวหยิบสมุดจด บางอยางออกมากอนจะพูดตอ “...๑. ชวยโยมตัดแตง กิ่ ง ไม ที่ ร กๆ ๒. แห น างแมวของเณรปุ  ย ขอฝน เพราะอากาศรอนมาก ๓. สอนเด็กขี่จักรยาน ๔. ชวย แม ค  า แก ๆ ขายของในตลาด และก็ ” “พอๆ แล ว ” พระอาจารยบอกใหหยุดพรอมถอนหายใจกับความดี ของสามเณรนอย

74

“แตละอยางที่ทํามาไมเหมาะกับพระเณรเลย เพราะกิริยาของพระเณรตองอยูในความเรียบรอย สงบเป น ที่ เ จริ ญ ศรั ท ธาของญาติ โ ยมที่ พ บเห็ น เรี ย กว า สมณสารู ป แต ที่ เ ณรทํ า เป น ความสนุ ก เสียมากกวา ไมใชทําดีเปนแบบอยางใหคนเขาทํา ตามไดเลย เพราะความดีตอ งทําโดยรูว า เราเปนใคร ทําอะไรได และทําแลวคนอืน่ เดือดรอนหรือไม จําไว” พระอาจารยแนะนํา

75

๑๑

สุภาษิต สอนใจ ทุกคนลวนมีบางอยางเปนแรงบันดาลใจ และโดย สวนใหญจะเปนขอคิดดีๆ จากคนทีเ่ ราเชือ่ มัน่ หรือศรัทธา เขาเหล า นั้ น ก็ มั ก จะมี ค ติ ห รื อ คํ า คมสอนใจดี ๆ เสมอ ทําใหเรายึดมัน่ กับคําแนะนําแลวปฏิบตั ติ าม เพราะเชือ่ มัน่ วาคําพูดนั้นอาจทําใหเรากลายเปนอยางเขาคนนั้นบาง ... “เณรรูไหมทําไมใครๆ เขาประสบความสําเร็จ มี ชื่อเสียง ทั้งที่บางคนเรียนจบก็ไมสูง” พระอาจารยแกว เริ่มกระตุนตอมความอยากรูของสามเณรดวยคําถามอีก เชนเคย และโดยไมตองคิดก็มีเสียงตอบมาทันทีเชนกัน “ไมรคู รับ” เจาของเสียงก็เปนสามเณรเจาเกาคนเดิม คือ สามเณรนอยของเรา “เณรไมคดิ เลยนะ” พระอาจารย หันมายิ้มอยางใจเย็น “ก็ถึงคิดไปก็เสียเวลา เพราะอยางไรพระอาจารย ก็ตองเฉลยอยูดีนี่ครับ” สามเณรนอยตอบเสียงออยๆ 77

แตดีที่พระอาจารยไมไดยินจึงเฉลยตอไป “บุคคลสําคัญจากทุกสาขาวิชาการทั่วโลก ไมวาจะ ในดานศาสนา สังคม การเมือง วิทยาศาสตร การศึกษา เศรษฐศาสตร เปนตน ที่เขาประสบความสําเร็จไดก็ดวย อาศัยแรงบันดาลใจจากใครสักคน หนังสือสักเลม หรือแม อย า งน อ ยก็ ต  อ งมี คํ า คมไว ค อยเตื อ นจิ ต ใจสั ก อย า ง อาจเรียกกันดวยชื่อตางๆ กันไปวา คติประจําใจ คําคม ปณิธาน หรือถาใครใกลวัดหนอยก็ใชวา วิหารธรรม (ธรรมที่ ใช อ ยู  ใ นชี วิ ต ประจํ า วั น ) แล ว ถ า เณรอยาก ประสบความสําเร็จในชีวิตได ก็ตองรูจักหาคําคมของ คนโบรํ่าโบราณ หรือขอคิดตางๆ มาประจําจิตประจําใจ กันไวบาง” พูดจบพระอาจารยก็เลาพุทธประวัติ รวมถึง คนสําคัญทีม่ หี ลักคุณธรรมตางๆ ไวยดึ เหนีย่ ว เปนเครือ่ ง เตือนสติพรอมๆ กันไปดวย หลังจากจบชั่วโมงเรียนในวันนั้น สามเณรนอยก็ได แตเฝาหาคําคมตางๆ มาพิสจู นความจริงวาจะใชไดอยาง ทีพ่ ระอาจารยแกวสอนหรือไม แตจนแลวจนรอดทุกอยาง กลับกลายเปนตรงกันขามกับที่พระอาจารยสอนโดย สิ้นเชิง เพราะไมวาจะพิสูจนความจริงนี้อยางไร ถาไม โดนปฏิเสธ ก็โดนสายหนา ซํ้ารายอาจโดนดาดวยซํ้าไป จนที่สุดความอดทนของสามเณรนอยก็หมดลงกับ 78

การพิสูจนความจริงอยางที่พระอาจารยพูด จึงตองกลับ ไปถามอาจารยวา “ไมเห็นจะยิง่ ใหญอยางทีพ่ ระอาจารย วาสักนิด” “เรือ่ งอะไรอีกเณร” พระอาจารยถามดวยความสนใจ “ก็เรื่องใครถือสุภาษิต คําคม จะไดรับการยกยอง และทําอะไรก็ดีไปหมดไงครับ” สามเณรนอยพูดอยาง ออนใจ จนพระอาจารยตองรีบใหเณรแถลงความเปนมา ของเรื่องราวถึงสาเหตุที่คิดอยางนั้นทันที “อยางนีค้ รับ วันกอนผมก็ไปชวยโยมปนเก็บมะมวง ชวยโยมมุงกระเบื้องบนหลังคาบาน ชวยโยมตัดยอดไม ผมทําแตงานสูงๆ แตกโ็ ดนหลวงตาวาอีกวาไมเหมาะกับ พระกั บ เณร ผมก็ เ ลยบอกหลวงตาว า ผมถื อ คติ ว  า อยูอ ยางตํา่ ทําอยางสูง แคนี้ หลวงตาก็หาวาผมลอเลน กับแกอีก เกือบโดนหวายแลวครับ” สามเณรนอยหยุด กอนจะเลาเหตุการณตอไป “แลวเมื่อเชานี้เอง ผมไปบิณฑบาตผานหนาบาน โยมทอง เผอิ ญ หกล ม โยมทองก็ ว  า เณรเดิ น ไม มี ส ติ เลยสะดุดหกลม ผมก็เลยบอกแกไปวา โยมไมรูอะไร เณรถือสุภาษิตวา ลมเพราะกาวไปขางหนา ดีกวายืน เตะทา (เหมือนโยมทอง) อยูก บั ที่ แคนโี้ ยมก็หาวาเปน พระเปนเณรพูดจากวนโยมอีก แลวแกไมใสบาตรผมเลย 79

ทีนี้” เสียงของสามเณรนอยเริ่มเศรากวาเดิม พอๆ กับ เหตุการณที่จะเลาตอไป “และเมื่อกี้นี้พระอาจารยก็หาวาผมไมเก็บขาวของ วางไมเปนระเบียบอีก แตผมก็ถือคติอีกเหมือนกันนะ ครับ” พระอาจารยเหมือนนึกขึ้นไดกับเหตุการณดังกลาว จึงถามตอไป “คติอะไรของเณรอีกละทีนี้” “อาว ก็คติวา ทะเลจะสวยตองมีคลื่น ชีวิตจะ ราบรื่นก็ตองมีอุปสรรค ก็ผมสรางอุปสรรคในชีวิต คือวางขาวของรกๆ จะไดเดินยาก มีอุปสรรค แลวผมผิด ดวยหรือครับ” สามเณรรีบตอบทันที พระอาจารย ไ ด แ ต ส  า ยหั ว กั บ วิ ธี ถื อ คติ ธ รรมของ เณรนอย พรอมกับบนดังๆ “เณรผิดตั้งแตคิดแลวละ อยางนั้น” แลวชวยแกไขความผิดนี้ทันที “กอนจะนําไปใชเณรตองแปลใหถูกดวย ไมใชแปล ตามตัวอยางนั้น อยางคําวา อยูอยางตํ่า ทําอยางสูง หมายถึงใหใชชวี ติ พอดีๆ กับฐานะตัวเองหรือเทาทีจ่ าํ เปน กับชีวิต แตเวลาทําใหถือความดี หรือเอาธรรมะเปนที่ตั้ง สวนคําวา ลมเพราะกาวไปขางหนา ดีกวายืนเตะทา อยูกับที่ คือใหเราเพียรพยายามไมวาจะทําอะไรแลว ลมเหลวกี่ครั้งก็ตองทําจนกวาจะสําเร็จ 80

สวนคําวา ทะเลจะสวยตองมีคลืน่ ชีวติ จะราบรืน่ ก็ตองมีอุปสรรค ก็เปนคําใหกําลังใจตัวเอง เหมือนวา ชีวติ คนไมมอี ะไรราบรืน่ จําตองเจออุปสรรคปญหาดวยกัน ทัง้ นัน้ เอาละ แลวตอไปไมเขาใจอะไรก็ใหถามกอนเสมอ” สามเณรนอยพยักหนาอยางเขาใจ แตสามเณรปุย ทีน่ งั่ ฟงมาโดยตลอดก็อดสงสัยกับเขาไมได “พระอาจารย ครับ คือเพื่อนที่อยูตางจังหวัดของผมจมนํ้าตาย พอแม เขานิมนตใหผมไปงานเผาเพื่อนคนนี้ดวย แตผมบอกวา พระอาจารยสอนใหเชือ่ คําโบราณทีเ่ คยไดยนิ มานะครับ” “แลวคําโบราณอะไรที่เณรเคยไดยินมาจนไมยอม ไปงานเผาศพเพื่อนอีกละนี่” พระอาจารยสงสัย “ก็คําวา เพื่อนไมเผาเพื่อน ไงครับ” สามเณรปุย ตอบตามความเชื่อของตนเอง จนพระอาจารยถึงบางออ กับถอยคําที่เณรปุยถือโดยไมเขาใจความหมาย “เณร คําวา เพือ่ นไมเผาเพือ่ น คือไมนนิ ทา ไมใสรา ยเพือ่ นของเรา ตางหาก ไมใชอยางที่เณรเขาใจ” พูดเสร็จสามเณรทั้งคู ก็ถึงบางออพรอมกัน

81

“มีอีกหลายคําที่หลายคนยึดถือกันแบบผิดๆ เลยทําตามกันมาแบบผิดๆ ตองใครครวญใหดีกอน จะยึดถือและทําอะไรกัน เชนคําวา อุเบกขา ทีแ่ ปลวา วางเฉย บางคนไมวาจะเจอกับอะไรก็วางเฉยไป หมด ฝนตก แดดออกก็บอกวาไมเปนไรวางเฉยได แตการวางเฉยนี้เรียกวาวางเฉยแบบคนโง แตถา คนฉลาดเขาจะรูว า ตองทําอะไร เชนเมือ่ ฝนตกก็ตอ ง เก็บเสือ้ ผา ถาแดดออกก็ตอ งออกไปตากผา เปนตน ไมใชนอนเฉยๆ ไมสนใจอะไรเพราะความขี้เกียจ และทีเ่ ราชัดมากกับคําวา “วางเฉย” ก็คอื การวางเฉย ในกรรม เรียกวา เราไมอาจหามกรรมใครได ถาเขา ทําดีหรือชั่วผลก็ตองเกิดกับเขา เราตองวางเฉย การเขาใจความหมายใหชดั กอนแลวจึงทําจะยิง่ ทําให เราเขาใจธรรมะ รวมถึงขอคิดคําคมตางๆ ไดและ เปนประโยชนแกตัวเรา” พระอาจารยแกวแนะนํา

82

๑๒

อิจ ฉา เคยสังเกตไหมวาบางครัง้ เราจะมองหลายสิง่ ขวางหู ขวางตา อาจมาจากอารมณทหี่ งุดหงิด หรือความไมชอบ หรือเคยมีประสบการณไมดีเกี่ยวกับสิ่งนั้น จนกลายเปน ปฏิกิริยาที่แสดงออกมาอยางไมรูตัว ... แมแตสามเณรนอยเองในบางวันที่เจออะไรที่ไม สบอารมณก็มักจะมาลงกับสัตวใกลๆ ตัว อยางเจอแมว ก็เอาไมไล เจอหมาก็หาเรื่อง ไมเวนแมแตแมลงสาบ ตัวนอยทีเ่ ดินลอยชายผานมา ก็เจอนํา้ สาดจนวิง่ หนีลงทอ แทบไมทัน “เณรนอยเปนอะไรวันนี้ เทีย่ วพาลไปทัว่ ” พระอาจารย แกวมาพบเขาพอดี สามเณรนอยพอเห็นพระอาจารยกร็ บี หาขออางทันที “ก็ พ ระอาจารย คิ ด ดู สิ ค รั บ รองเท า คู  นี้ ผ มซื้ อ มาคู  ล ะ ๑๐๐ บาท ตอนแรกคูตั้ง ๒๐๐ ผมตอเหลือเทานี้” “อาว 85

ก็ดีแลวนี่ ตอไดเหลือเพียง ๑๐๐ บาทเอง” พระอาจารย ชวยเสริม “ก็ดนี ะ สิครับ ถาผมไมไปบอกสามเณรปุย ” สามเณร นอยพูดตอ “เณรปุยทําไมอีกละ” พระอาจารยสงสัยวา เรื่องนี้เกี่ยวอะไรกับสามเณรปุย “ก็พอผมเอารองเทาไปอวด เณรปุยบอกวารองเทา แบบนี้โยมถวายมาฟรี ไมเห็นตองเสียเงินเลย” สามเณร นอยพูดพรอมถอนหายใจกับรองเทาที่ดูจะแพงขึ้นมา ทันที และเลาตอ “ผมก็เลยอวดสบง (ผานุง) ที่พระอาจารยใหดู เขาก็ อวดไตรจีวรใหม (จีวร สบง อังสะ) ที่ไดจากหลวงตา ใหดอู กี ผมเลยพาปุย ไปดูปา ยชือ่ กุฏทิ เี่ พิง่ ทําใหม แลวปุย ก็พาไปดูกุฏิของเขาที่เพิ่งทาสีใหมดูสวยและใหมขึ้นอีก จนกุฏเิ รากลายเปนวัตถุโบราณไปเลยครับ พระอาจารย” เลาเสร็จก็ถอนหายใจเฮือกใหญ “นัน่ แหละ เพราะเณรไมพอใจสิง่ ทีต่ นเองมี ซํา้ ยังไป อิจฉาคนอืน่ ทีเ่ ขามีหรือไดดกี วาตน เปนการซํา้ เติมตนเอง ดวยความทุกข เหมือนการจุดไฟเผาตัวเอง ทีนี้เณรลอง แกดวยการเอานํ้ามาดับไฟในตัวเสียบาง ดวยการแสดง มุทิตาหรือยินดีกับคนอื่นเมื่อเขาไดดีหรือประสบสิ่งดีๆ งายๆ แคกลาวคําวา สาธุ” พระอาจารยเตือนสติทันที 86

“แคนี้ก็จะรูสึกดีขึ้นจริงหรือครับ” สามเณรนอย ทบทวนอีกครั้ง “เณรไปพิสูจนเองแลวกัน” พระอาจารย ยํ้าอีกที หลั ง จากวั น นั้ น มาพระอาจารย ก็ ไ ด แ ต สั ง เกต พฤติ ก รรมที่ เ ริ่ ม เปลี่ ย นแปลงไปของสามเณรน อ ย อยางสนใจกอนจะเรียกตัวมา “เปนอยางไรบางเณร ดูสงบขึ้น ไมเกเรเหมือนเดิม” “ก็ผมลองทําอยางทีพ่ ระอาจารยสอนไงครับ ไมอจิ ฉา แตใหมุทิตา สาธุแทน ไมวาเณรปุยหรือใครจะมีอะไร หรือไดอะไรดีๆ มา ผมสาธุอยางเดียวเลย” สามเณร นอยยิ้มอยางภูมิใจ กอนจะพรรณนาถึงการแสดงความ ยินดีของตนเองตอ “วันกอน ผมเห็นโยมขนสมุดปากกาดินสอ โตะ เกาอี้ ดู ห นั ง สื อ ใหม ม าถวายเณรปุ  ย ผมเลยยื น ดู แ ละสาธุ ไปเรื่อยๆ แค ๓ ครั้งเทานั้นเอง ดวยแรงมุทิตาโยมเลย ซื้อมาถวายผมดวย วันตอมา หลวงตาไดผลไมมาจากโยมเต็มไปหมด ผมก็ไปยืนสาธุๆๆ เทานั้น หลวงตาก็แบงใหอีก นี่ ล  า สุ ด เลยครั บ มี ผู  ห ญิ ง คนหนึ่ ง กํ า ลั ง ซื้ อ ขนม ใหลกู อยู ผมเดินบิณฑบาตผานไปเห็นเขา เลยยืน สาธุๆๆ สักพักโยมก็เลยซื้อมาถวายทันทีเลยครับ อานิสงสแรง 87

จริงๆ” พระอาจารย ไ ด แ ต ส  า ยหน า “ที่ ใ ห เ ณรยิ น ดี นั้ น เพื่อทําใหใจเณรไมอิจฉาในสิ่งที่คนอื่นเขามี แตไมใช ใหเณรหวังในสิ่งที่เขามีนั้นไปดวย อิจฉาวาไมดีแลว ความโลภอยากไดยิ่งไมดีเขาไปใหญ จริงไหมเณร” “ก็จริงครับ แตพระอาจารยไมยินดีกับสิ่งของที่ผม ไดมา รูแลวละครับพระอาจารยเปนอะไร” สามเณรนอย ตอบเสียงออยๆ “รูอะไรของเณร” พระอาจารยถามกลับ สามเณรนอยเงยหนาตอบอยางมั่นใจ “ก็พระอาจารยอิจฉาผมแนๆ” พระอาจารยไดแตสา ยหนากับความคิดของสามเณร นอย กอนจะแนะนําใหสามเณรเขาใจ

88

“การอิ จ ฉาริ ษ ยาคนอื่ น ทํ า ให เราทุ ร นทุ ร าย เพราะไม อ าจทนได เ มื่ อ คนอื่ น ได ดี ก ว า ตนเอง พระพุทธองคจึงทรงแนะใหเราดับกิเลสตัวนี้ดวย ความยินดีทกุ ครัง้ ทีผ่ อู นื่ ไดดี เปนการปรับใจใหดขี นึ้ สวนเมื่อเราไดดีแลวก็ไมพึงมัวเมากับสิ่งเหลานั้น เพราะบางคนอาจคิดไปวาที่คนอื่นไมยินดีกับความ สําเร็จของเราเพราะเขาอิจฉาเรา จึงตองรูจักปลอย วาง คือดับความรูสึกนี้ดวยการไมยึดมั่นถือมั่นวา ทุกคนตองยินดีกบั เรา และเราตองไดอยางนัน้ อยางนี้ ควรปลอยวางเสียบางใหเห็นวาสิ่งของหรือความ สําเร็จไมนานก็จากไป ทําใจไวแตเนิน่ ๆ จะไดไมตอ ง ทุกข” พระอาจารยแกวแนะนํา

89

๑๓

ปลอดภัยไว ก อน เรื่องความปลอดภัยเปนเรื่องที่ทุกคนควรใหความ สําคัญเปนอันดับแรก เพราะอุบัติเหตุมักเกิดขึ้นจากเหตุ เล็กๆ นอยๆ เสมอ หรือปญหาใหญๆ มักเริ่มตนจาก จุดเล็กๆ ที่เรามองขามหรือลืมใสใจ อยางตะปูสามารถ ตอกยึดไมใหญๆ สองอันเขาดวยกันได หากถอนออก ไมก็อาจแยกจากกันได เรื่องความปลอดภัยนี้จึงกลาย เปนเรื่องสําคัญในสังคมนี้ที่ทุกอยางไมแนนอน คําสอนเรือ่ งนีต้ อ งหันกลับมาเรียนรูภ ายในวัดทีส่ อน เรื่องความปลอดภัยในชีวิต ... ในกิ จ วั ต รประจํ า วั น และทุ ก วั น หลั ง จากทํ า วั ต ร สวดมนต เรียนหนังสือ ทําความสะอาด ชวยเหลืองาน พระอาจารยแลว สามเณรนอยก็จะมานั่งคิดถึงบานที่ ตนเองเคยวิ่ ง เล น ตอนยั ง ไม บ วช นึ ก ถึ ง จั ก รยานคู  ใจ ที่เคยไดถีบไปโรงเรียน นึกถึงควายที่เคยเลี้ยงมากับมือ 91

“อ า ว แลว ตอนเป นเด็ก เณรขึ้นควายอยางไร” แม็กเด็กวัดจอมซนถามขณะคุยกันถึงเรื่องนี้ “งายจะตาย ถาจะขึน้ ควาย ก็ตอ งคิดแบบควายกอน” สามเณรนอยตอบทันที “คิดแบบควาย คิดยังไง” แม็กถามตอ “ไมเห็นยาก ก็ตองหัดกินหญาใหไดกอน แลวจะคิด เปนเอง” สามเณรนอยยิม้ ชอบใจกับคําตอบตัวเอง ผิดกับ แม็กที่สายหนากับคําตอบแลวลุกเดินหนีไป และมีหลายครั้งที่เกิดอุบัติเหตุเกือบโดนควายขวิด หรือรวงตกลงมาจนเกือบถูกเหยียบ กลายเปนความทรงจํา อันหวาดเสียว ยิ่งสะทอนถึงคําสอนของพระอาจารยแกว ที่วา “ชีวติ เต็มไปดวยสิง่ ทีไ่ มแนนอน การเตรียมตัวรับกับ ทุกสถานการณทเี่ กิดขึน้ จึงเปนวิธปี อ งกันความไมแนนอน ทีด่ ที สี่ ดุ ในพระพุทธศาสนาสอนเรือ่ ง สติ ก็เพือ่ เตรียมตัว รับกับทุกความคิด คําพูด และการกระทําวากอนจะทําสิง่ ใด ใจตองคิด ถูกหรือผิดทําสิง่ นีด้ หี รือไม ถาเห็นวาไมดมี โี ทษ ภัย ตองหาทางทําใหมทําใหดี” ทําใหตอๆ มาสามเณรนอยเริ่มเขาใจกับการปองกัน ตัวเองมากขึ้น แตจะทําไดก็ตองอาศัยการรวบรวมขอมูล จากทีต่ า งๆ ใหมากทีส่ ดุ แลวขยายความรูส กู ารปฏิบตั อิ กี ที 92

“เณรนอยเตรียมถังนํ้าทําไมเยอะแยะ” สามเณรปุย ถามขึน้ ดวยความสงสัย แทนคําตอบสามเณรนอยก็จงู มือ มาดูรอยยาวของมดที่ตอขบวนปนขึ้นไปบนเสา “นี่ไง สาเหตุ ดูทาวันนี้ฝนจะตกหนัก สังเกตไดจากสัตวเล็กๆ จะรูตัวกอน มันจะหนีขึ้นขางบน” “แลวฝนตกเกี่ยวอะไรกับถังนํ้าละนี่” สามเณรปุย สงสัย “ก็เอาไวรองนํ้าฝนที่รั่วจากหลังคาไง เดี๋ยวไมทัน” สามเณรน อ ยตอบอย า งกั บ ตาเห็ น เพราะไม น านฝน ก็ตกลงมาจริงๆ บางเวลาก็เห็นสามเณรนอยเก็บอาหารที่บิณฑบาต ได และชวงหลังๆ หนักขึ้นเริ่มไมบิณฑบาตอีก จนพระ อาจารยแกวทนไมไหว “เณรนอยทําไมเก็บอาหารไว อยางนี้ ถาฉันไมหมดก็ใหทานคนอื่นเขาไปสิ” สามเณรนอยแทนที่จะรูสึกผิด กลับตอบอยางมี หลักการ “ผมกําลังเตรียมรับกับสิ่งไมคาดฝน ปองกัน ตัวเองไวกอน” “เรื่องอะไรอีก” พระอาจารยสงสัย “ก็ชวงนี้เขาฤดูหนาวแลว คนเจออากาศหนาวไม คอยตื่นมาใสบาตรหรอกครับ สัตวยังรูเลยมันเลยตอง กักตุนอาหารไวใหไดมากๆ จะไดเก็บไวกินไดสบายใน 93

ฤดูนี้” “เหตุผลดีนกั นะเณรนี่ อาว แลววันนีท้ าํ ไมไมยอมไป บิณฑบาตเลย เอาแตนอน” สามเณรนอยก็ยิ้มขึ้นอีกกอนจะใหเหตุผลตามมา “กบยั ง รู  จั ก จํ า ศี ล เลยพระอาจารย และเพื่ อ ประหยั ด พลังงานอันนอยนิดในตัวผม ผมก็ตองขอชารจพลังงาน ดวยการมีเวลาอยูน งิ่ ๆ บางตามฤดูกาลไงครับ และอาหาร ผมก็มีตุนไวเรียบรอยแลว พระอาจารยไมตองหวงผม หรอกครับ” พระอาจารยไดแตออนใจกับการเตรียมความพรอม ปองกันภัยของสามเณรนอย จึงถามขึ้น “แลวจะรูไดอยางไรวากบจําศีลหรือตายไปแลว” “นั่นสิครับ” สามเณรนอยคิดไมถึง ไดแตเอามือลูบ หัวไปมา “งั้ น ก็ ต  อ งลองเอาไม นี่ ไ งตี ดู จ ะได รู  ว  า ตายแล ว หรื อ ยั ง ” ว า แล ว พระอาจารย ดึ ง หวายออกมาเพื่ อ ขู  สามเณรนอยใหรวู า หากยังนอนอยูแ บบกบอาจถูกพิสจู น เชนเดียวกัน และกระตุนใหรูวาหนาที่ของตนที่ตองทํา ตอนนี้คืออะไร

94

“การป อ งกั น ตั ว เองเป น การตอบโต ท าง ธรรมชาติ แตหากบุคคลนั้นฝกฝนตัวเองอยูตลอด เวลา ปฏิกิริยาทางกายก็จะตอบโตตอปญหาไดดีขึ้น เชนเดียวกับสติ หากถูกฝกฝนบอยๆ ก็จะปองกัน อุบัติเหตุทางใจที่ทําใหเราเศราเสียใจ หรือดีใจจน เกินเลยขอบเขต ทําใจใหนงิ่ สงบไมทรุ นทุรายไปตาม กิเลสเหลานี้ไดเชนกัน” พระอาจารยแกวแนะนํา

95

๑๔

ความสุข ใกลจะถึงวันปใหมแตละครัง้ หลายคนก็ไดแตตงั้ ตารอ ส.ค.ส. (สงความสุข) จากคนรูจ กั ทีแ่ ยกยายกันไปอยูต าม ที่ตางๆ เพื่อบอกเลาความสุขที่มีใหกับคนรูจักไดรับรู และความสุขทีส่ ง ผาน ส.ค.ส. จึงไมใชแคกระดาษแผนเดียว แตเปนตัวแทนความคิดถึงและหวงใย รวมถึงขอคิดดีๆ ที่เราไดมอบใหแกกัน เพื่อชวยเตือนสติกันและกันใหมี กําลังใจดําเนินชีวิตตอไปได ... สวนในวัดเองก็เปนปกติที่จะมีญาติโยมมาขอพร จากพระ เพื่อความเปนสิริมงคลในชวงปใหม “ความสุข ที่แทไมไดเกิดจากเงินที่เปนของไมแท ธรรมะตางหาก ที่เปนของจริงแท ฉะนั้น พรที่ดีจึงขึ้นอยูกับวาเราทําดี มากขึ้นกวาปที่แลวแคไหนตางหาก แลวสิ่งดีๆ นั่นก็คือ พรที่เราจะไดรับในปตอๆ ไป เพราะปจจุบันดี อดีตก็จะดี อนาคตก็จะดีตามมาดวย” พระอาจารยแกวเทศนสอน 97

ญาติโยม จนสามเณรนอยก็มักจะบอกกลาวกับโยมเวลามา ขอพรจากเณรตอนบิณฑบาต “ขอใหโยมทําดีมากๆ แลวปจจุบันดี อดีตก็จะดี อนาคตก็จะดีตามมาดวย สุโข ปุญญัสสะ อุจจะโย สัง่ สมบุญจะนําความสุขมาให แลวโยม ทําทานก็ชอื่ วาทําบุญแลว แลวชีวติ ก็จะดีเอง” ตอนทายนี้ สามเณรนอยแอบเติมใหเพื่อใหกําลังใจแกคนใสบาตร จนวันหนึ่ง มีผูชายคนหนึ่งแตงตัวภูมิฐาน หนาตา เกลี้ยงเกลามามอบความสุขใหสามเณรนอยถึงในวัด “อาวเณรครับ เจอพอดีเลย ผมเห็นเณรชอบใหพร โยม ชวงปใหมนี้ผมมี ส.ค.ส. มาฝากครับ” เขาพูดพรอม เดินตรงเขามาหาสามเณรนอยที่กําลังนั่งอานหนังสืออยู พลางยกมื อ ไหว แ ล ว ยื่ น ซองสี ข าวให ส ามเณรทั น ที พรอมพูดขึ้น “แกะเลยครับเณร” สามเณรนอยยังงงอยูแตก็ทําตาม เพราะอยากรู เหมือนกันวาขางในเปนอะไร พอแกะเสร็จก็เห็นขอความ ใหรวมทําบุญชวยเหลือเด็กกําพรา จึงอุทานขึ้นทันที “โอโห โยมเลนอยางนี้เลยเหรอ ไหนวาซอง ส.ค.ส. ไงละ เนี่ ย เห็ น คนมาหลอกเณรให ทํ า บุ ญ ช ว ยเหลื อ เด็ ก ที่ นี่ ประจําเลย” “ไมไดหลอกนะครับ แลวนี่ก็เปน ส.ค.ส. จริงๆ 98

เพราะ ส.ค.ส. แปลวา สงความสุข แลวพระพุทธศาสนา ก็สอนวา สุโข ปุญญัสสะ อุจจะโย การสั่งสมบุญนําสุข มาให แลวบุญก็มีการใหหรือทําทานไงครับ ผมเลยถือวา นี่เปน ส.ค.ส. ของแทแนนอนครับ” ผูชายคนนั้นอธิบาย ดวยภาษาบาลีอยางที่สามเณรนอยชอบพูดอยางชํ่าชอง จนสามเณรนอยพูดอะไรไมออก จึงเดินหายเขาไป ในกุฏิ กอนจะเดินออกมาพรอมซองที่อัดแนนจนพองโต อยางเห็นไดชัด พรอมยื่นใหผูชายคนนั้นที่หนายิ้มพรอม กับอวยชัยใหพรเณรอยางเต็มที่ แลวลุกขึ้นเดินจากไป ทันที เวลาผานไปไมนาน เขาก็กลับมาอีกครั้งดวยทาที ไมพอใจ “นี่เณรใสอะไรมานี่มีแตเศษกระดาษ” เขาวาง ซองที่เต็มไปดวยเศษกระดาษบนโตะ “อาวก็โยมอยากไดบุญ ก็นี่ไงครับ” สามเณรชี้ไป ที่ซอง “บุญอะไรมีแตเศษกระดาษ ที่ผมใหเณรใสคือเงิน นะครับ” เขาเริ่มไมพอใจ “ก็บุญจากการใหไงโยม เงินทองเปนแคสิ่งของ ไมใชของจริง ธรรมะตางหากที่เปนของจริง พระพุทธเจา บอกวา สัพพะทานัง ธัมมะทานัง ชินาติ การใหธรรมะ (คําสอน) ชนะการใหทั้งปวง ก็นี่เปนกระดาษที่เณรจด 99

จากเวลาที่เรียนธรรมะจากพระอาจารย นี่ถาไมใชโยม ไมใหนะเนี่ย” สามเณรนอยพูดอยางมั่นใจ จนเขาไมรูจะ พูดอะไรจึงรีบเดินจากไป สามเณรนอยก็ไปเลาใหพระอาจารยแกวฟงอยาง ภูมใิ จในการมอบ ส.ค.ส. คืนกลับใหเขาคนนัน้ แทนทีจ่ ะตอง เสียเงิน พระอาจารยจึงพูดขึ้น “ถาเจตนาที่เขาใหเราเปนการสงความสุข (ส.ค.ส.) ดวยความบริสุทธิ์ใจละก็ เขาก็ตองดีใจตอสิ่งที่เราใหกลับ แตถาเขามาดวยไมบริสุทธิ์ใจ ไมวาจะไดรับอะไรกลับไป ก็ไมดีทั้งนั้น แตวาครั้งตอไปเรามีปจจัยก็ใหเขาไปตามที่ เรามี แตถาไมมีก็บอกวาไมมี แลวถามเขาวาเปลี่ยน เปนชวยอยางอื่นไดไหม แตไมควรทําเหมือนประชด ประชัน เพราะอยางไรเขาก็หวังดีที่อยากชวยเหลือเด็ก กําพรา” สามเณรน อ ยฟ ง แต ค วามเข า ใจอาจไม ต รงนั ก เพราะตั้งแตนั้นมาเวลาโยมมาขอพรจากสามเณรนอย ก็จะไดรับพรกลับไปแบบแปลกๆ “ความสุขอยูที่โยมอยากไดอะไรกลับไป อยากได เงินหรืออยากไดธรรมะ ถาอยากไดเงินก็ทาํ งานกันเองนะ อยากไดธรรมะก็ทําบุญกับเณรแลวกัน เจริญพร”

100

“ความสุขคือความดี เราจึงทําดีแลวมีความสุข สวนความทุกขคือความไมดี ถาทําไมดีก็มีความ ทุกข แตหากเราทําดีแลวไมมีความสุขก็ใหรูไวเถอะ วายังทําดีไมมากพอ และความไมดีแมเราไมไดทํา แคเพียงคิด ความทุกขก็เกิดขึ้นแลว ฉะนั้นตองทํา ดี ม ากๆ เพื่ อ ป อ งกั น ความทุ ก ข ไ ม ใ ห เ กิ ด ขึ้ น ได หรือถาความทุกขเกิดก็ปลอยวางไดทันที ที่สําคัญ อยาคาดหวัง เพราะไมวาจะเปนความสุขและความ ทุกข สุดทายก็จะผานไปทั้งหมด” พระอาจารยแกวแนะนํา

101

๑๕

ป ญหา “ปญหา” มีมาเสมอไมวาเราจะอยูในเพศใด วัยใด มีการศึกษามากนอยแคไหน แตพอมีปญหาสังเกตไหม วาเราไดพัฒนาตัวเองขึ้นไปอีกระดับหนึ่ง หรือมีบางคน วั ด ขนาดการพั ฒ นาตั ว เองด ว ยการสั ง เกตที่ ป  ญ หา ถาปญหาใหญขึ้นหรือมีคูปรับที่เกงขึ้น แสดงวาเรากําลัง ถูกทดสอบวาอยูระดับไหน อยางนักกีฬาจะรูวาตัวเอง เกงหรือไมก็ตองดูที่คูตอสูวาเกงหรือมีชื่อเสียงมากนอย แคไหน หากคูปรับหรือคูตอสูเกงและเปนที่ยอมรับของ สังคมก็แสดงวาเราพัฒนาไปอีกขั้นหนึ่งแลวเชนกัน ... “หนาวหนอ หนาวหนอ ทําไมปนี้หนาวอยางนี้... หนอออ” เสี ย งสามเณรน อ ยนั่ ง บริ ก รรมกรรมฐาน แกหนาวพรอมกับเอามือซุกเขาใตจวี ร สวนหนาตานัน้ ถูก ปดคลุมดวยผาจีวรจนพระอาจารยมาเห็นก็อดยิ้มไมได “เราต อ งรู  จั ก อดทนและเรี ย นรู  จ ากความหนาวสิ 103

เพราะความหนาวเปนความทุกข ดูสัตวอื่นๆ อยางสุนัข แมมันจะหนาวขนาดไหน มันก็ไมมีปญญาจะหาอะไร มาแกหนาวไดตองอาศัยเพียงขนเทานั้น ผิดกับเวลา เราหนาวก็สามารถผิงไฟ สรางเสื้อผาปกคลุมรางกาย หรือมองอีกมุมก็คือเมื่อเรามีปญหา ภูมิปญญาก็เกิดขึ้น เมื่อมีคําถาม การแสวงหาคําตอบก็เริ่มขึ้น” พระอาจารย ชวนคุย “แล ว ทํ า ไมเราใส เ สื้ อ กั น หนาวอย า งโยมไม ไ ด ละครับ” สามเณรนอยถามกลับ “ก็เพราะมีขอหามหรือวินัยที่พระพุทธองคทรงหาม ภิกษุหรือสมณะ ซึง่ รวมถึงสามเณรดวย แตงกายเลียนแบบ คฤหัสถหรือฆราวาสผูอยูครองเรือน” “ออ อยางนี้นี่เอง พระเราถึงแตงกายอยางนี้ใชไหม ครับ” “ใชแลว” พระอาจารยตอบ สามเณรไดยนิ เรือ่ งขอหามไมใหใสเสือ้ ผาเลียนแบบ ฆราวาส ก็พยักหนาดวยความเขาใจ แตในใจก็คิดถึง คําพูดที่พระอาจารยพูดไว “เมื่อเรามีปญหา ภูมิปญญา ก็เกิดขึ้น เมื่อมีคําถาม การแสวงหาคําตอบก็เริ่มขึ้น” ดวยความเปนศิษยเอกของพระอาจารยแกวมีหรือ จะทําใหเสียชื่อ สามเณรนอยเริ่มใชปญญาตอสูกับความ หนาวทันทีอยางไมรีรอ 104

วันตอมา สามเณรนอยก็คิดคนวิธีชนะความหนาว แบบสมณะที่ ไ ม ผิ ด วิ นั ย ได สํ า เร็ จ แต พ ร อ มกั บ ความ สํ า เร็ จ นั้ น ไม ว  า สามเณรน อ ยจะเดิ น ไปไหนก็ มี แ ต ค น หันมามอง จนเดินเขาหองเรียนก็สรางเสียงหัวเราะปน ความประหลาดใจใหกับเหลาเพื่อนสามเณร “เณรนุงอะไรมานี่ จะบาหรือไง” สามเณรปุยพูดไป ยิ้มไป เพราะภาพที่เห็นเปนภาพที่สามเณรนอยใสเสื้อ กันหนาวสีเหลืองออย และมีทั้งถุงมือ ถุงเทา ผาพันคอ เสริ ม เข า มาอี ก “ผมไม ไ ด บ  า แต ผ มหนาวววววว” สามเณรนอยตอบทันที พอพระอาจารย เ ดิ น เข า มาเห็ น ก็ ต กใจกั บ ภาพ สามเณรนอยจึงพูดขึน้ “เณรใสอยางนีไ้ ดอยางไร พระเณร ที่ไหนเขาใสกันเลา” “อาว ก็พระอาจารยบอกเองไมใชหรือครับหามแตง กายเลียนแบบฆราวาส นี่ไงครับไมเหมือนฆราวาส” สามเณรนอยรีบอธิบาย “ไมเหมือนตรงไหน มีทั้งเสื้อ ถุงมือ ถุงเทา แถมผาพันคออีก” พระอาจารยถามกลับ “ก็ผมเอาถุงมือมาใสถุงเทา เอาถุงเทามาใสเปน ถุงมือ เอาเสือ้ กันหนาวใสกลับหนากลับหลัง เอาผาพันคอ มาพั น ศี ร ษะ ไม มี ฆ ราวาสที่ ไ หนใส ห รอกครั บ แบบนี้ แลวเลียนแบบฆราวาสที่ไหนครับ” สามเณรนอยตอบ 105

อยางภูมิใจในการแกปญหาของตนเอง จนทั้งชั้นเรียนตองรอง “ออ” ไปตามกันๆ สวน พระอาจารยไดแตสายหนากอนจะอธิบายเพิ่มเติม “การแต ง กายเลี ย นแบบฆราวาส รวมถึ ง การใช ของเกินกวาสมณะจะใชดว ย เพราะพระภิกษุมผี า สามผืน คื อ จี ว ร สบง สั ง ฆาฏิ ส ว นสามเณรก็ มี จี ว รกั บ สบง สวนอังสะก็เพิ่มขึ้นมาตามความจําเปน เชนเดียวกับ อังสะกันหนาว หรือแมแตหมวกไหมพรมสีเหลืองหรือสี ไมฉูดฉาดก็พอใสได หากหนาวมากๆ อยางบนเขาหรือ ในตางประเทศ แตเพื่อความเหมาะสมก็ตองใสในที่ที่อยู ของเรา หรือตองดูกาลเทศะดวย เพราะการแตงกาย ต อ งเป น ไปด ว ยความจํ า เป น ไม ใช เ พื่ อ สวยงาม” พระอาจารยพูดเสร็จก็สงสัยขึ้นมาวา “วาแตนี่ก็บายแลว ทําไมเณรยังใสซะเต็มที่มาละ ไมรอนบางเหรอ” พอพูดจบสามเณรนอยก็ใหเหตุผล “อุตสาหลงทุนไปตั้งเยอะนี่ครับ ขอหนาวอีกหนอย แลวกัน”

106

“เมือ่ ผานปญหาและอุปสรรคไปไดในแตละครัง้ จะเพิ่มความมั่นใจใหเราเผชิญหนากับปญหาและ อุปสรรคในครั้งตอไปไดดีขึ้น แตหากเราไมสามารถ แกปญหาหรืออุปสรรคใดๆ ได ก็ไมไดแปลวาเรา จะสูญเสียความมัน่ ใจแตอยางใด แคเพียงใหกาํ ลังใจ กับตัวเองวา กรุงโรมไมไดสรางเสร็จภายในวันเดียว แมแตพระพุทธองคก็ยังตองบําเพ็ญเพียรตั้งหลาย ครั้ ง แต สิ่ ง ที่ สํ า คั ญ ที่ สุ ด คื อ ไม เ ลิ ก ล ม ในความดี และมุงมั่นตั้งใจใหถึงที่สุด” พระอาจารยแกวแนะนํา

107

๑๖

นํ้าใจ ตนไมที่เจริญงอกงามขึ้นมาบนพื้นดินได นอกจาก ตองอาศัยหลายอยางทั้งอากาศและอุณหภูมิที่พอเหมาะ และที่จะลืมไมไดคือ “นํ้า” นํ้าจึงจําเปนและขาดไมได ในการเจริญเติบโตของชีวิตไมเวนแมแตมนุษยที่ตอง ดื่มนํ้าอยูตลอดเวลา ที่สําคัญยิ่งกวาและขาดไมไดเลย นั่นคือ “นํ้าใจ” ... อย า งในชี วิ ต ของพระเณรที่ จํ า เป น ต อ งเดิ น ทาง ยิ่ ง สมั ย นี้ ก ารเดิ น ทางไปไหนมาไหนก็ ส ะดวกยิ่ ง ขึ้ น แตก็มีเงื่อนไขตอมาวาถามีรถนะ สามเณรนอยก็เสริมวา “และมี ค นขั บ ด ว ย” สามเณรพายุ เ สริ ม ต อ ทั น ที “ตองมีนํ้ามัน มีถนน” “และทุกอยางที่จําเปน” สามเณร นอยสรุปจบทันที พระอาจารยมักจะพาสามเณรไปไหนตอไหนดวย รถเมลบาง แท็กซี่บางตามจําเปน ยิ่งชวงไหนฝนตก 109

คนเยอะรถเมล ขึ้ น ไม ไ ด พระอาจารย ก็ จ ะต อ งอาศั ย แท็กซี่เปนประจํา ซึ่งก็จะมีลักษณะแตกตางกันไปตาม อุดมการณของแตละคัน บางคนก็มนี าํ้ ใจเหลือเกินใหไปสงทีไร วิง่ เกินไปจอด เสียไกลทุกที พรอมกับพูดปนอารมณดี “ไมเปนไรครับ พระอาจารยผมแถมให” บางคนก็นาสงสาร เพราะไหนจะตองจายคาเชารถ คากิน คาอยู คาเรียนลูก ทุกครั้งที่ขึ้นถาเจอแบบนี้ก็จะ ตองเตรียมแบงก ๑๐๐ รอไวไดเลย เพราะเวลาทีเ่ ราใหเขา ไป สมมติคารถประมาณ ๖๐-๗๐ บาท เขาก็จะขอทันที “ผมไมมีตังคทอน เมื่อเชายังไมไดสักบาทเลยครับ” ถาเราไมยอม ก็จะมีบทตอมา “ถือวาทําบุญแลวกันครับ” ก็เปนอันวาพระอาจารยจะไดทําบุญโดยไมไดตั้งใจทุกที บางทีก็เจอแท็กซี่อุดมการณจะวิ่งไมรับใครงายๆ จะรับคนตามอุดมการณ หรือรับพระกอนแลวคอยรับคน ปกติ เขาจะมีกฎระเบียบชัดเจน ทําอะไรจริงจังตออาชีพ “ผมเปนแท็กซี่มีหนาที่ขับรถไมใชมีหนาที่ตอบคําถาม ผูโดยสารมีหนาที่นั่งเฉยๆ ผมขับดี คุณพอใจ โอเคจบ!” โชเฟอรพูดขึ้นกอนที่พระอาจารยจะทันเอื้อนเอยสิ่งใด ออกมา แตนานๆ เจอทีก็ตองแท็กซี่ในอุดมคติ วันนั้นฝนตก 110

พระอาจารยกับสามเณรนอยก็ยืนรอรถแท็กซี่ ซึ่งหายาก แลวก็ไมคอยจอดรับ พอมีคันหนึ่งวิ่งมาแตไกล ไมรับ ใครทั้ ง สิ้ น มาจอดที่ พ ระอาจารย กั บ สามเณรพอดี พรอมพูดขึ้น “นิมนตขึ้นมาเลยครับทานเดี๋ยวผมไปสง” พระอาจารย กั บ เณรก็ ขึ้ น ทั น ที คุ ย กั น ไปเรื่ อ ยๆ เขาก็บอกวา “คนเดี๋ยวนี้ไมมีนํ้าใจ พระเณรยืนอยูไมเห็น หรือไง ไมจอดใหขึ้น ผมนะไมไดเลยครับเห็นพระตอง รับกอน หายาก บางทีคดิ อยากทําบุญหาพระขึน้ ไมไดเลย นี่ เจอแล ว ต อ งรี บ รั บ อยากทํ า บุ ญ ครั บ ” จนมาถึ ง วั ด พระอาจารยก็ยืนแบงก ๑๐๐ ใหอยางเคย แท็กซี่ก็ยกมือ ไหวแลวก็บอกไมรับคาโดยสารครับ พระอาจารยก็สาธุ อนุโมทนากับแท็กซี่ในอุดมคติคนนั้นไปวา “นี่ละนํ้าใจที่ทําใหสังคมเรานาอยู และแมเวลาจะ ผานไปเทาไหร นํ้าใจก็ไมเคยแหงแลงไปจากคนไทยเรา เพราะเรามีสิ่งดีๆ มากมายที่ชวยเสริมใหเราเกิดนํ้าใจ มีชาติ มีพุทธศาสนา มีพระมหากษัตริยเปนที่ยึดทางใจ ไมวาอยางไรประเทศเราก็ยังนาอยูเสมอ เจริญพร” จนกลายเปนเรื่องปกติในสังคมที่มีคนใจบุญมีนํ้าใจ เมื่อพบพระที่ไหนก็อยากทําบุญ อยางในตอนเชาๆ ก็จะ ไดยินคําวา นิมนตรับบาตรครับ นิมนตรับบาตรเจาคะ จนกลายเปนความเคยชินตอเรื่องคําคํานี้ จนมาวันหนึ่ง 111

ก็เขาใจความหมายของคําวา นิมนต เปลี่ยนไป ตอนนัน้ พระอาจารยกบั สามเณรกําลังเดินทางกันอยู ก็เกือบจะใกลเพลพอดี จึงเดินหารานคาที่พอจะเยียวยา ดวยอาหารไดบาง ก็ไปเจอรานรานหนึ่ง โยมเจาของราน ใจดี ม ากพู ด ขึ้ น “นิ ม นต เจ า ค ะ เชิ ญ ด า นในเลยค ะ ” “โยมใจบุญนะครับ เห็นพระอาจารยกับผมก็นิมนต” สามเณรพูดกับพระอาจารย พระอาจารย แ ละสามเณรนั่ ง เสร็ จ โยมก็ บ อกว า “ไมเปนไรคะสัง่ ไดเต็มทีเ่ ลย” พระอาจารยเลยใหสามเณร เปนคนจัดการ “เณรสั่งแตพอดีนะ” สามเณรนอยจึง สัง่ ไป ๒-๓ อยางแลวนัง่ รออาหาร จนเวลาผานไป เมือ่ ฉัน อาหารเสร็จ พระอาจารยก็เรียกโยมเขามาเพื่อใหพร แตกอนที่พระอาจารยและสามเณรจะพนมมือขึ้นแลว ใหพรโยม ก็ไดยินเสียงเจาของรานดังขึ้นกอนอยางรูทัน “ทั้งหมด ๒๕๐ บาทครับทาน” แลวยื่นรายการ อาหารใหทันที ทั้งพระอาจารยและสามเณรไดแตงงไป ตามๆ กันวา “ไหนวานิมนตไง” แตอยางไรนํ้าใจคนไทยก็มีอยูเสมอ เพราะทันทีที่ โยมยื่ น บิ ล เก็ บ เงิ น ให ก็ มี ส องสามี ภ รรยาคู  ห นึ่ ง บอก “ถาอยางนัน้ ผมขอทําบุญ” พระอาจารยและสามเณรจึงได หายจากความงุนงง เปลี่ยนเปนชื่นชมในนํ้าใจของสามี 112

ภรรยาคูนั้นแทน ตกลงวันนั้นพระอาจารยและสามเณร ไดรบั ความอิม่ สวนสามีภรรยาคูน นั้ ทีต่ อ งการบุญ สวนเจา ของรานไดเงินไป ทุกคนไดสิ่งที่ปรารถนากันถวนหนา ตั้งแตนั้นเปนตนมาเวลาไดยินคําวานิมนต สามเณร นอยจะถามโยมกอนวา “โยม นี่ฟรีหรือเสียเงิน” เพื่อจะ ไดเขาใจอะไรไดตรงกัน

“การเห็นนํ้าใจที่คนอื่นมีใหกัน ชวยสะทอน ใหเห็นวาสังคมที่มากดวยความรัก (เมตตา) และ ความสงสาร (กรุณา) เปนธรรมพื้นฐานจะทนไมได เมื่อเห็นคนอื่นตกทุกขไดยาก ตองเขาไปชวยเหลือ เทาที่จะทําได กลายเปนนํ้าใจที่ชวยชโลมใหผูตก ทุกขเหลานัน้ ไดพบกับความชุม เย็นอีกครัง้ อยางนอย แมไมอาจทําใหทุกขนั้นหมดสิ้นไปได แตก็ชวยใหมี กําลังใจในการเผชิญหนากับความทุกขนั้น” พระอาจารยแกวแนะนํา

113

114

ผ า เหลืองตอนพิ เศษ

“ท องคาถาพาสุขใจ”

115

๑

คาถาเสริมสุขภาพ

เสี ย งพิ จ ารณาอาหารดั ง มาทุ ก เช า เป น สั ญ ญาณ บอกเตือนวาถึงเวลาที่พระภิกษุสามเณรกําลังเตรียมจะ ฉันภัตตาหาร บางทีก็สรางความสงสัยใหกับสามเณรปุย จึงถามสามเณรนอยวา “เณร ทําไมตองสวดมนตกอ นฉัน ทุกครั้งเลยละ” “เณรไมรูเหรอ นี่ละวิธีการเสกขาวให อรอยและวิเศษขึ้นไง” สามเณรนอยอธิบาย “เสกให อรอยและวิเศษขึ้นยังไง ก็เหมือนเดิมนี่นา เณรโมแลว” สามเณรปุยยังสงสัยตอ “จริงๆ พอเราสวดมนตนานๆ ทองก็จะหิว ฉันอะไร ก็อรอยละทีนี้ และที่สําคัญอาหารที่เสกแลวกินเขาไปอิ่ม ทันทีเลยละ วิเศษไหมละ” พออธิบายเสร็จสามเณรนอย ก็หัวเราะชอบใจ และบางทีญาติโยมก็เชื่ออยางนั้นวาพระเณรกําลัง เสกขาวฉันกัน พระอาจารยแกวก็ตองอธิบายใหเหลา 116

สามเณรฟงอยูเสมอ “เพื่อการเปนอยูอยางเรียบงาย พระเณรตองรูจัก พิจารณาอาหารกอนเสมอ เปนการเตือนสติตัวเองวา อาหารที่ไดมานั้นเราฉันกันเพื่ออะไร?” ทุกเชาและเพล พระอาจารยจึงนําสามเณรกลาวพิจารณาอาหาร เพื่อให สามเณรรูจักการมีสติในการฉัน และทุกๆ คําที่กลืนกิน จะไดเกิดประโยชนอยางแทจริง พอทองบอยๆ สามเณร ก็จําไดอยางขึ้นใจ แตเปนความจําแบบไมเขาใจความหมายมากนัก จนวันหนึง่ มีโยมนํานํา้ มะพราวมาถวายพระอาจารย แกว สามเณรนอยและสามเณรปุย รูปละ ๑ ลูก ทุกคนนัง่ ดืม่ ฉลองศรัทธาทันที พอสามเณรนอยดื่มไปก็รูสึกรสชาติ แปลกใหมของนํ้ามะพราวที่ไมเคยฉันมากอน เลยพูดขึ้น “นํ้ามะพราวรสชาติแปลกดีนะปุย” “ทําไมหรือเณร” สามเณรปุยถาม “ก็ดื่มไปแลวรสชาติซาบซาบอกไมถูก แถมรสชาติเปรี้ยวไมเหมือนที่ไหนเลย สงสัยมะพราว พันธุใหม” สามเณรนอยอธิบาย “ไหนผมลองดื่มบางสิ” แลวสามเณรปุยก็ลองบาง ก็รูสึกรสชาติแปลกอยางเดียวกับสามเณรนอย “งั้นเณร แลกกับผมไหม” “ไมได ทําบุญมาอยางไร ก็ดื่มไป อย า งนั้ น เถอะ” สามเณรน อ ยพู ด ขึ้ น อย า งภู มิ ใจที่ ไ ด 117

มะพราวรสชาติดีกวาคนอื่น โยมนั่งฟงอยู ดวยความเอะใจ จึงถามขึ้น “ไหน เณรครับ ขอผมลองดูหนอยรสชาติแปลกยังไง” แลวขอ นํ้าที่เหลือมาดื่มก็อุทานขึ้น “ตายละ! เณร ผมขอโทษที มะพราวนีเ่ สียแลวครับ แลวลูกอืน่ เปรีย้ วอยางนีไ้ หมครับ” สามเณรปุยและพระอาจารยบอกวา “ก็นํ้าหอมอรอยดี ไมเปรี้ยวเลย เจริญพร” โยมจึงขอโทษเปนการใหญ “แลวผมจะเอามาถวาย ใหมวนั หลังนะครับ” พูดเสร็จโยมก็เดินไป ทิง้ ใหสามเณร ปุยพูดตอ “เณรทําบุญมากกวาจริงๆ ถึงดื่มนํ้ามะพราว เสียอยูคนเดียว” กอนจะหัวเราะชอบใจ สามเณรนอยจึงตอบแกเขินไป “แมนมเปรีย้ วยังเปน โยเกิรต เลย นีน่ าํ้ มะพราวเปรีย้ ว ผมก็นกึ วามะพราวโยเกิรต นะสิ ใครจะไปรู” “นี่ละเณรไมรูจักพิจารณาใหดีกอนจึงตองมาดื่ม ของเนาเสีย” พระอาจารยพูดขึ้น พรอมบอกใหสามเณร นอยทองคาถาพิจารณาอาหาร เพื่อจะไดมีสติในการฉัน และดื่มตอไป

118

คาถาลดความอ วน

(สวดทุกครั้งก อนรับประทานอาหาร) “มะนุชัสสะ สะทา สะตีมะโต มัตตัง ชานะโต ลัทธะโภชะเน ตะนุกัสสะ ภะวันติ เวทะนา สะณิกัง ชีระติ อายุ ปาละยัง” คําแปล คนมีสติทุกเมื่อรูประมาณในการรับประทาน รางกายจะเบา แกชาแมอายุมากขึ้น

119

๒

คาถาป องกันภัย

การบวชเปนพระภิกษุสามเณรตองอาศัยความจํา อยางมาก เริ่มตนตั้งแตบวชก็ตองทองคําขอบวชเปน ภาษาบาลีซึ่งบางคนไมคุนเคยเลยสักนิด แตตองทองจํา ให ไ ด ทุ ก ตั ว ไม เช น นั้ น พระอุ ป  ช ฌาย ก็ จ ะไม ใ ห บ วช พอบวชเสร็ จ ก็ ยั ง ต อ งมานั่ ง ท อ งบทสวดมนต ทํ า วั ต ร เชาเย็น และทองไวยากรณภาษาบาลี สามเณรทุ ก รู ป จึ ง ต อ งท อ งหนั ง สื อ กั น ทุ ก วั น โดยเฉพาะภาษาบาลี หากทองไมไดกจ็ ะโดนพระอาจารย ทําโทษ เพื่อจะไมใหโดนทําโทษ แตละรูปจึงตองรีบ ทองใหได หากทองไมได ก็จะหาวิธตี า งๆ นานาเอาตัวรอด บางวันสามเณรนอยก็อาศัยเขียนไวในมือ ทองไปก็ดมู อื ไป ซึ่งก็ไมพนสายตาของพระอาจารยจึงถามขึ้น “เณรทอง ผิดแลว” “ไมไดทองผิดนะครับ” สามเณรนอยรีบตอบ แล ว ให เ หตุ ผ ล “นี่ ไ งผมจดไว ใ นมื อ พระอาจารย ดู ไ ด 120

ไมผิด” พระอาจารยจึงยิ้มอยางรูทันและตองทําโทษดวย การตีเพราะทองหนังสือไมได แตสามเณรนอยก็เตรียมตัวมาอยางดี คือนุงสบง ใหหนาหนอยเพือ่ จะไดลดแรงตีใหคอ ยลง “เชิญเลยครับ” สามเณรนอยยิม้ อยางรูว า ยังไงก็คงไมเจ็บมาก แตทกุ อยาง ก็ไมเปนอยางนั้น “เตรียมพรอมโดนตีเลยนะเณร เอา อยางนั้นยื่นมือมา วันนี้ตีมือแลวกัน วันหลังก็ทองมาให มากนะ” สามเณรก็ไดแตกมหนา เพราะแผนไมสําเร็จ สักอยาง มาวันหนึง่ มีโยมเดินมาพบสามเณรนอยกับสามเณร ปุยกําลังนั่งทองหนังสืออยูก็ถามขึ้น “เณรจําผมไดไหม” สามเณรนอยกําลังจะตอบ โยมจึงพูดตอ “ผมเคยใสบาตร สามเณรวันนั้น ตอนนี้อยากใหสามเณรชวย คือผมปวย หนักคงอยูอีกไมนาน จะขอเงินเดินทางกลับบานไปอยู กับครอบครัว ผมรับรองจะไมมารบกวนเณรอีก” ขณะที่ พูดโยมก็กมตัวไออยางแรง และเนื้อตัวเริ่มสั่นเหมือน คนหนาวมาก จนสามเณรนอยและสามเณรปุยสงสาร จึงใหเงินไป พอโยมเดินจากไป ทั้งคูก็ถามกันวาจําชาย คนนีไ้ ดหรือเปลา สามเณรปุย ก็สา ยหนาไมรจู กั เชนเดียว กับสามเณรนอยก็ไมรูเชนกัน ทั้งคูเลยคิดจะปรึกษาพระอาจารยวาจะทําอยางไร 121

ตนจึงจําอะไรไดแมนๆ เพราะทองหนังสือก็จําไมคอย จะได นี่ยังลืมหนาโยมใสบาตรอีก “หากเณรจะทอง หนังสือใหดี ตองทองสมํ่าเสมอ ไมวากลางวันกลางคืน เหมือนสวดมนต และตองไมเยาะเยยคนที่โงกวาเรา เพราะจะเปนบาป” พระอาจารยแนะนํา กอนจะเลา ประวัติอดีตชาติของคนโงที่มาเรียนหนังสือ “มีมานพคนหนึง่ มาเรียนหนังสือกับอาจารย แตดว ย ความเปนคนโงจึงเรียนอะไรก็จําไมได แตก็บํารุงดูแล อาจารยอยางดี จนเขาเองก็ระอาตัวเองจึงคิดจะลากลับ แมอาจารยจะอยากใหเขาเกงขึ้นแตก็ไมสามารถทําได จึ ง ผู ก มนต เ ป น คาถาให เขานํ า ไปท อ งจํ า ไว บ ทเดี ย ว แลวใหเขาทองจนสามารถจําได พรอมสั่งวาเจาจะอาศัย มนตนี้เลี้ยงชีพจงทองจําใหดี อยาลืมเด็ดขาด จนกลับ มาบาน วันหนึ่งมีโจรขึ้นบาน ตอนนั้นเขากําลังหลับอยู แตพอรูตัวก็จําไดวาอาจารยใหทองคาถาอยาลืม จึงรีบ ทองคาถาอยางดัง จนโจรพากันหนีลงเรือนไป ปองกัน ไมใหเขาเสียทรัพยได...นีแ่ คคาถาบทเดียวทําใหเขาหลุด พนภัยได และความจําก็ดีขึ้น เพราะทองอยูเปนประจํา” พระอาจารยหยุดเลา “แลวคาถาบทนั้นวาอะไรครับ ผมขอบางเผื่อจะได จําแมนๆ” สามเณรทั้งคูรีบถาม 122

“เอา ถาอยางนัน้ เณรมาวาพรอมกัน ฆะเฏสิ ฆะเฏสิ กิงการะณา ฆะเฏสิ อะหังป ตัง ชานามิ ชานามิ แปลให ไดความวา ทานตั้งหนาตั้งตาทําอะไร ทําไมทําอยางนั้น อยาคิดวาเราไมรูนะวาทานทําอะไรอยู แตใหเณรทอง เฉพาะภาษาบาลีนะ ไมตองทองภาษาไทย” สามเณร พากันทองเพื่อจะไดใหตนเองความจําดีขึ้น หลายวันผานไป โยมคนเดิมก็กลับมาอีกพรอมกับ ทักทายวา “เณรจําผมไดไหม” กอนทีท่ งั้ คูจ ะตอบก็ไดยนิ โยมพูดตอมาวา “ผมเคยใสบาตรใหสามเณรทั้งคู ผม...” “โยมป ว ยหนั ก จะมาขอเงิ น กลั บ บ า นใช ไ หม” สามเณรนอยถามขึน้ “อาว ทําไมเณรรูล ะ ครับ เณรเกงจัง แสดงวาเณรนี้ตองรูใจคนแนๆ” โยมยกมือพนมอยาง ชื่นชม “อาตมาไมไดเกงหรือรูใจใครหรอก แตอาตมา จําแมนนะ แลววาแตโยมจําอาตมาไมไดใชไหมละ” โยมทําหนางง “เพราะถาโยมจําได คงจําไดวาอาตมา เคยใหเงินโยมกลับบานมาแลวครั้งหนึ่ง และยังจําได อีกวาโยมปวยหนักไมนารอดมาขอเงินเณรอีกครั้งแน” โยมพอรูวามาขอคนเดิมจึงรีบเดินออกไปทันที “คาถาของพระอาจารยดีจริงๆ เณรนอยจําไดหมด เลย” สามเณรปุยพูดขึ้น ทั้งคูเลยรีบทองคาถากันตอ

123

คาถาป องกันภัย (สวดทุกคืนก อนนอน)

ฆะเฏสิ ฆะเฏสิ กิงการะณา ฆะเฏสิ อะหังป ตัง ชานามิ ชานามิ คําแปล ทานตั้งหนาตั้งตาทําอะไร ทําไมทําอยางนั้น อยาคิดวาเราไมรูนะวาทานทําอะไรอยู

124

๓

คาถามงคลชี วิต

ทุกคนตางมีหนาที่ตองรับผิดชอบทั้งหนาที่สวนตัว คือดูแลสุขภาพตัวเองใหสมบูรณแข็งแรง รักษาจิตใจ ใหมีความสุขสงบ ไมฟุงซานวุนวายจนกลายเปนความ ทุกข และหนาที่ในสังคมคือการรับผิดชอบตอหนาที่ ของตน จะเปนนักเรียนนักศึกษาก็ตองขยันเรียนหนังสือ ครูหรืออาจารยก็ตองสอนหนังสือ พนักงานหรือหัวหนา ก็ตองพัฒนาบริษัทของตนใหดีขึ้น รวมถึงหนาที่พลเมือง ทีต่ อ งเคารพกฎหมายบานเมือง กฎระเบียบและสิทธิของ คนอื่น ไมเวนแมแตนักบวชก็ตองมีกิจวัตรประจําที่ตอง กระทํา ซึ่งมีอยู ๑๐ อยางดวยกัน คือ ๑. ลงพระอุโบสถ ๒. บิณฑบาตเลี้ยงชีพ ๓. สวดมนตไหวพระ ๔. กวาด อาวาสวิหารลานพระเจดีย ๕. รักษาผาครอง ๖. อยูป ริวาส กรรม ๗. โกนผมปลงหนวดตัดเล็บ ๘. ศึกษาสิกขาบท 126

และปฏิ บั ติ อ าจารย ๙. แสดงอาบั ติ ค วามผิ ด ของตน กับเพื่อนภิกษุ (เทศนาบัติ) ๑๐. พิจารณาปจจัย ๔ (จีวร อาหาร ที่อยูอาศัย ยารักษาโรค) เปนการดูแลทั้งรางกาย และจิตใจไปพรอมๆ กัน นอกจากกิจวัตรประจําวันแลว ทุกๆ วันในชวงเวลา เชาหลังจากฉันภัตตาหารเชาเสร็จ หลวงตาจะตองคอยสัง่ ใหเจาแม็กเด็กวัดรับหนาทีต่ ม นํา้ รอนเพือ่ ชงชา เชนเดียว กั บ หลวงตาจะปฏิ บั ติ กิ จ ประจํ า วั น คื อ การชงโอวั ล ติ น “เอ็งชงโอวัลตินยังไงก็ไมเหมือนขาชงฉันเอง” หลวงตา ชงไปก็บนไปดวย “ก็ใครจะรูละครับวาหลวงตาจะฉัน โอวัลตินหรือจะฉันนมกันแน เพราะผมเห็นใสนมเกือบ ครึ่งแกวทีโอวัลตินนิดเดียวเอง” แม็กพูดเสร็จก็ตอง รีบหลบ เพราะไมอยางนั้นคงโดนหลวงตาเอาแกวเคาะ หัวแนๆ ยิ่งเห็นหลวงตาชงโอวัลตินตั้ง ๗ แกวก็อดสงสัย ไมไดอกี จึงรีบพูด “หลวงตาไมเปนไรครับ ผมไมดมื่ หรอก ครับ ไมตองชงเผื่อผมหรอกครับ” หลวงตาเลยหันมาทํา หนาดุ “นี่ใครวาขาชงใหแกดื่ม จะเกินไปแลวเจาแม็ก ขาชงไวดื่มเองตางหาก” แม็กทําหนาสงสัยตอ “อยางนี้หลวงตาจะดื่มหมด หรือครับ” หลวงตาเลยชี้ไปที่กานํ้ารอนแลวอธิบายตอ 127

“ขาไมไดดื่มทีเดียวหมดทั้ง ๗ แกวนี่ เดี๋ยวดื่มไป เรื่อยๆ กวาจะถึงเย็นก็หมดพอดี ประหยัดเวลาชงไปได ตั้งเยอะ และอีกอยางไหนๆ ก็ตมนํ้ารอนชงชาแลว ก็ชง โอวัลตินดวยเลย จะเสียเวลาตมอีกทําไมตอนบายหรือ เย็น เปลืองไฟโดยไมจําเปน ตองประหยัดชวยชาติบาง นะจําไว” “อะไรจะประหยัดขนาดนั้นหลวงตา” แม็กเริ่มเกา ศีรษะ สวนหลวงตาเลยลดมือจากการชงโอวัลตินแลว เริ่มสอนตอ “การรูจักประหยัดเปนกิจของสงฆทีเดียวนะเอ็ง รูไหม อยางในครั้งหนึ่งสมัยพุทธกาล นางสามาวดีและ บริวารไดถวายผากับพระอานนท ๕๐๐ ผืน จนพระราชา ซึ่งเปนพระสวามีสงสัยวาพระจะเอาผาไปทําอะไรตั้ง เยอะแยะจึงไปถามพระทาน แลวไดคําตอบจากพระ อานนท เ ถระว า อาตมาจะเอาผ า เหล า นี้ ไ ปถวายกั บ พระภิกษุที่มีจีวรเกา แลวนําจีวรเกาจากพระเหลานั้น ไปถวายกับพระที่มีจีวรเกากวา สวนผาจีวรเกาที่เหลือ จะทําเปนผาปูนอน และนําผาปูนอนเกาไปทําผาปูพื้น แลวนําผาปูพนื้ เกาไปทําเปนผาเช็ดเทา แลวนําผาเช็ดเทา เก า ไปโขลกให ล ะเอี ย ดผสมกั บ ดิ น เหนี ย วฉาบฝาอี ก ที ห นึ่ ง เพราะสมั ย นั้ น ใช ดิ น ฉาบทากุ ฏิ ที่ อ ยู  แ ทนปู น เปนวิธีการประหยัดของพระเถระที่สอนผานการใชผา 128

ไมใหเสียของเลยเห็นไหม” แม็กไดฟงก็พยักหนาอยาง เขาใจ ขณะทีห่ ลวงตาก็ลงมือปฏิบตั กิ จิ วัตรคือชงโอวัลติน อยางที่ตั้งใจตอไป รุงขึ้นวันใหม ซึ่งวันนี้รอนผิดปกติ หลวงตาก็เลย อยากฉันนํา้ เย็นๆ จึงเดินไปเปดตูเ ย็นเพือ่ หานํา้ เย็นมาดืม่ คลายรอน แตแลวก็ตองแปลกใจจึงเรียกเจาแม็ก “แม็ก ทําไมตูเ ย็นไฟดับละนี่ มาดูซใิ ครถอดปลัก๊ ไมรู หลวงตาจะฉันนํ้าเย็นซะหนอย” แม็กเดินมาตามเสียง เรียกอยางใจเย็น พรอมพูดขึ้น “ผมเองแหละครับเปนคนถอดปลั๊ก” “แกจะบาหรือไง ถอดทําไม” “ก็ ป ระหยั ด ไฟไงครั บ ผมเห็ น ว า เสี ย บนานๆ เปลื อ งไฟเลยถอดปลั๊ ก ออกครั บ หลวงตาอยากฉั น นํ้าเย็นๆ ใชไหมครับ เดี๋ยวเสียบปลั๊กกอนนะครับ แลวรอ สักครู” แม็กใหเหตุผลอยางภูมิใจที่ไดประหยัดอยาง หลวงตาสอน พรอมเดินไปเสียบปลั๊ก “เอ็งนี่มันนาจริงๆ ประหยัดเกินเหตุ จะเคารพคําสั่ง สอนอะไรก็ใหรจู กั ไตรตรองใหดกี อ นสิ” หลวงตาอดไมได จึงเอามือเคาะหัวไปหนึ่งครั้ง แม็กรีบวิ่งหลบกอนจะโดน อีกที พรอมตะโกนมาไกลๆ “ตอไปผมจะรอใหนํ้าเย็น กอนแลวคอยถอดก็ไดครับหลวงตา” หลวงตาไดแต สายหนาอยางเอือมระอา 129

คาถามงคลชีวิต

(สวดก อนใช นํ้าล างหน าหรืออาบนํ้าทุกวัน) “คาระโว จะ นิวาโต จะ สันตุฏฐี จ กะตัญุตา กาเลนะ ธัมมัสสะวะนัง เอตัมมังคะละมุตตะมัง” คําแปล ความเคารพ ความออนนอม ความสันโดษ (ประหยัด) ความกตัญู การฟงธรรมคําสอนตามกาล เปนมงคลอยางสูงสุด

130

๔

คาถามหาเสน ห

การใชชีวิตจําเปนตองอาศัยทั้งความรูและเสนห ประกอบไปพรอมๆ กัน และเสนหภายในตัวเรานี้ลวน สรางขึน้ ไดจากการสัง่ สมบุญบารมีมาทัง้ นัน้ อยางบางคน พู ด เก ง จนเป น เสน ห  ใครฟ ง ก็ เชื่ อ เพราะรั ก ษาสั จ จะ ในคําพูด คือพูดแตสิ่งที่เปนจริง หรือบางคนมีเสนหที่ ผิวพรรณก็เพราะทําบุญดวยอาหารและนํา้ มาเยอะเหมือน นางวิ ส าขาที่ บํ า เพ็ ญ บุ ญ จนผิ ว พรรณของนางสดใส เหมือนสาวๆ อยูตลอดเวลา “เรื่องของเสนหจึงเปนเรื่องจําเปน และตองสั่งสม เรียนรูอ ยูเ สมอนะนอยหนา หนูจะไดเติบโตเปนเด็กทีส่ วย และฉลาดไปพรอมๆ กันยังไงละ” พระอาจารยแกว แนะนําวิธกี ารสรางเสนหใ หนอ ยหนา “แลวตองทําอยางไร ละคะถึงจะมีเสนหและฉลาดไปดวย” พระอาจารยแกวยิ้มกับความสนใจของนอยหนา 132

พอดี กั บ ที่ โ ยมทองมาถึ ง พร อ มยกมื อ ไหว “เจริ ญ พร โยมทองกําลังสอนนอยหนาอยูพอดี” พระอาจารยทัก โยมทองพรอมแนะตอ “ก็ไมยากเลย หนูตองหลีกหนี คนไมดี และคบบัณฑิตจะทําใหลูกฉลาดขึ้น” “แคนี้ หรือคะ” นอยหนาพูดเหมือนเปนของงาย “ยังมีอกี และจะทําใหมเี สนหข นึ้ ถาลูกรูจ กั เคารพบูชา คนที่นายกยองบูชานะ และหัดแผเมตตาบอยๆ ดวยนะ นอยหนา” พระอาจารยกลาวจบก็ใหเด็กนอยลองทบทวน ใหฟง “หนีคนไมดี และคบบัณฑิต บูชาคนควรเคารพบูชา และแผเมตตาบอยๆ ใชไหมคะ” “เกงมากเลยหลาน เดี๋ยวตาสอนแผเมตตาอยางที่พระอาจารยแนะนําใหนะ” โยมทองรี บ ยอหลานแล ว คุ ย ธุ ร ะกั บ พระอาจารย แ ล ว ลากลับ หลังจากนั้นไมกี่วัน นอยหนากับเด็กปริศนาอีกคน ก็วิ่งเขามาหาพระอาจารยแกวซึ่งกําลังพาสามเณรนอย และสามเณรปุ  ย กวาดกุ ฏิ อ ยู  พร อ มกั บ ธู ป อยู  ใ นมื อ พอมาถึงก็ไมพูดไมไหวอยางที่เคยทํามา แตเขาไปหา พระอาจารยแกวพรอมเด็กชายคนนัน้ แลวปกธูปลงบนดิน และทองคาถาเบาๆ “สัพเพ สัตตา...” พระอาจารยเห็นเขา ก็ ต กใจ “น อ ยหน า ทํ า อะไรน ะ ” “ก็ แ ผ เ มตตาไงคะ อยาเพิ่งกวนคะ” นอยหนาพูดพรอมกับวาตอ “อะเวรา 133

โหนตุ จงเปนสุข เปนสุขเถิด” แลวกราบกอนจะลุกขึ้น “หนู ทํ า ตามที่ พ ระอาจารย แ นะนํ า เลยค ะ ” น อ ยหน า รีบอธิบาย พระอาจารยกับสามเณรก็ยังงงกันอยู “พระอาจารย อธิบายอะไรหรือนอยหนา” สามเณรนอยถาม “ก็พระอาจารยใหบูชาผูที่ควรบูชาแลวแผเมตตา จะไดเพิ่มเสนหไงคะ” นอยหนายิ้มกับสิ่งที่ทําไปเมื่อครู “แลวทําไมทําอยางนัน้ ละนอยหนา” พระอาจารยอดสนใจ ไมได “ก็หนูเห็นตาชอบจุดธูปบูชาพระที่บานกอนจะแผ เมตตานี่คะ หนูก็เลยมาทําบาง” นอยหนาชี้ไปที่ธูปที่ปก อยูหนาพระอาจารยแกว พระอาจารยยิ้มออกมาได “ไมใชบูชาอยางนี้ แตให บู ช าด ว ยการเคารพหรื อ ปฏิ บั ติ ต ามคํ า สอนของท า น เหล า นั้ น และที่ สํ า คั ญ จะแผ เ มตตาก็ ใ ห ส วดคนเดี ย ว หรือสวดตามกันหลายๆ คน และถาใหดีตองทําหลังจาก สวดมนตนั่งสมาธิแลว” “ยากจั ง ค ะ แต ไ ม เ ป น ไรถึ ง อย า งไรหนู ก็ ยั ง คบ บัณฑิตอยูนะคะ” นอยหนายิ้มแลวหันไปหาเด็กชาย ลึกลับขางๆ ซึ่งกําลังงงเพราะถูกนอยหนาพามาอยาง ไมทันตั้งตัว 134

“แลวเกี่ยวอะไรกับเด็กนั่นละ” สามเณรปุยที่เงียบ อยูนานถามขึ้นบาง “อ า วก็ นี่ ล  ะ บั ณ ฑิ ต ทั้ ง หมู  บ  า นหาได ค นเดี ย ว นี่ละคะ หนูไมคบใครแลว รวมทั้งสามเณรดวย ไมใช บัณฑิตซักคน” ที่จริงแลวเด็กชายคนนั้นชื่อ “บัณฑิต” นั่นเอง พระอาจารยยิ้มขณะที่สามเณรหัวเราะออกมาจน นอยหนากับเด็กชายบัณฑิตเริ่มเขิน “เอา อยาหัวเราะกันไปเณร ที่พระอาจารยบอกให นอยหนาคบบัณฑิตคือคนที่ดี ชักชวนเราทําดี ไมใชคน ชื่อบัณฑิตอยางที่หนูเขาใจหรอกนะ” พอพระอาจารย พู ด จบ น อ ยหน า อายจึ ง วิ่ ง ไปทั น ที ปล อ ยให บั ณ ฑิ ต ยืนงง เพราะตอนมาก็ถูกดึงมาอยางไมทันรูตัว เวลากลับ ก็โดนปลอยทิ้งซะอีก จึงเริ่มวิ่งตามนอยหนาไปอยางงงๆ อยางนั้น

135

คาถาแผ เมตตา

(หลังสวดมนต และนั่งสมาธิ ควรแผ เมตตาทุกครั้ง) สัพเพ สัตตา, อะเวรา โหนตุ, อัพยาปชฌา โหนตุ, อะนีฆา โหนตุ, สุขี อัตตานัง ปะริหะรันตุ คําแปล สัตวทงั้ หลายทีเ่ ปนเพือ่ นทุกข เกิด แก เจ็บ ตาย ดวยกันทัง้ สิน้ , จงเปนผูไ มมเี วรแกกนั และกันเถิด, จงเปน ผูไมเบียดเบียนซึ่งกันและกัน, จงเปนผูไมมีทุกขกาย ทุกขใจเถิด, จงเปนผูมีสุข พนจากทุกขภัยทั้งสิ้นเถิด

136