We are not ducks on the pond; we are ships on the ocean.
Titel:
Zeilen naar Schotland,
Subtitel:
een verslag van een reis met ontberingen, geïllustreerd met fotografische beelden
© 2012, Uitgeverij Tannadice (Amsterdam, Aalsmeer) eerste editie ISBN/EAN: 978-90-9027220-7 NUR-code: 466 NUR-omschrijving: maritiem Vormgeving en ontwerp van de omslag: Jan de Groot Vormgeving van het binnenwerk: Jan de Groot Redactie: Jan de Groot Fotografie: Jan de Groot
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Uitgeverij Tannadice openbaar worden gemaakt of worden verveelvoudigd, zoals door: (a) het reproduceren door middel van druk, offset, fotokopie of microfilm of door enige digitale, elektronische, optische of andere vorm, en (b) het reproduceren (i) ten behoeve van een onderneming, organisatie of instelling, of (ii) voor eigen oefening, studie of gebruik welk(e) niet strikt privé van aard is, of (iii) voor het overnemen in enig dag-, nieuws- of weekblad of tijdschrift (al of niet in digitale vorm of online) of in een RTVuitzending.
Inhoudsopgave Voorwoord. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Inleiding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 De marinier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Horecaman naast God. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Zonnekoning en Baines . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 De aangelijnde kantoorklerk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Once upon a long ago. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Whitby. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Arbut’s café. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Metafysisch te Streoneshalh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Fotomoment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Professor Van Helsing e.a.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Homarus gammarus. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Op naar Alba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Kapitein Cook’s havengat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Vertrek uit Engeland. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 De parel van Angus. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Van Obair Bhrothaig. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 De abbey van Arbroath. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Sein und Zeit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Rust, regelmaat en reinheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Codling, kipper and me. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Gerommel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Voorbij Leuchars. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 Reisgenoten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 No One With Impunity . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Lion rampant. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 Vlaggetje uit een kiosk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 Piratenfantasie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 Sapienter si Sincere. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 De schaarbeweging. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 De kust. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 Futility of the human effort. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 Homo universalis sportivus. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 Sportjongens van toen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 Nautische bromance. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 Tot besluit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 Index. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
Inleiding Arbroath ... is niet zomaar een plaats in Schotland,.nee. Niet zomaar een armoedige, verwaaide en afgebladderde vergaarplaats van endemische vetklepperij, alcoholmisbruik, grootschalige dentologische problemen en ander ongeluk. Nee, want onder meer voor (i) afstammelingen van David Salmond Salmond (1841), (ii) nabestaanden van piloten die hun opleiding hebben genoten bij het Royal Naval Air Station “HMS Condor”, en (iii) liefhebbers van gerookte kabeljauw en (of) stretchbroeken in Carnoustie, is Arbroath een bestemming. Vier middelbare kantoorklerken met leesbrillen ... vier Hollandse jongens van stavast ... vier varensgasten van het zuiverste water, vier fantasiehelden ... zij hadden dus een doel; zij moesten naar Arbroath … naar Aberbrothock … naar Obair Bhrothaig … Er was geen ontkomen aan … Nee. Zij wisten wat hun te doen stond. Zeilen naar Schotland. Ja. Dit boek behelst een beeldverslag van hun zeereis, die meer is geweest dan dat.
De marinier Kijk, een marinier, opgeleid in de geest van Michiel de Ruyter en Johan de Witt ... die staat zijn mannetje, zo wijd de wereld strekt ... “Ook op zee?” “Man ..., hij heeft zich nauwelijks laten kennen, die gast! Kotsen en braken ... uit zijn tenen. Maar geen krimp, hoor. Nee.”
- 10 -
Horecaman naast God En toen iedereen na enkele uren de uitputting nabij was, vatte de horecaman het stuurwiel, en sprak op rustige toon: “Laat mij maar, vrienden ... ik heb hier immers voor doorgeleerd. En daarna zal ik een Mexicaanse bonenschotel serveren, van het merk “De Indische Wereldkeuken” ... met wat sulfiet ... E220 tot en met 227.” De rest van de bemanning wist toen dat het goed zou komen ... op de middellange termijn.
- 12 -
Zonnekoning en Baines
- 14 -
1:
“Je ziet eruit als een zonnekoning!”
2:
“Ach, ja, nu we ons net gesetteld hebben op jouw
mooie kussens, met dit zonnetje, met deze wind ..., we
kunnen niet anders dan genieten!”
3:
“... It’s a rough day at sea, Sir! Aye. Steady as she goes.”
1:
“Opa is ook mee! Steady as she goes, captain!”
4:
“Captain Baines ...”
1:
“Aye, the Charlotte Rhodes …”
2:
“Ik heb een van de laatste belevenissen gehad op de
Charlotte Rhodes. Van het Utrechtsch Studenten Corps
was er een galafeest, en met het jaar van het meisje
door wie ik meegevraagd was, hadden we een borrel
op de Charlotte Rhodes.
En een week later issie afgebrand.”
4:
“Ja, want die kroeg is toen ook in de fik gegaan, van
dat charterbedrijf. Dat was in het gebouw van …”
3:
“Het was wel een ècht oud ding ... Heel zonde”
De aangelijnde kantoorklerk
- 16 -
2:
“Onze grote redder!
Toen we allemaal lagen over te geven …”
3:
“Was er één man …”
2:
“Precies!”
3:
“Die het roer nam … uur na uur …”
2:
“Toen de poolwinden ons teisterden …”
3:
“Als de stoere Paddeltje die hij eigenlijk is …
Deze kantoorklerk kwam eindelijk tot zijn recht …”
1:
“Hij is nòg aangelijnd, zie je dat? Met zijn pilot.”
2:
“Hoera!”
3:
“Ik ben nog steeds bang dat ik overboord sla.”
1:
“We zouden je ook niet meer ophalen … de koers is te
mooi.”
3:
“Ik heb ook wel het beste gehad, laten we wel wezen …
Alles wat nu nog komt is meer van hetzelfde.
Ik blijf het zeggen.”
Once upon a long ago
- 18 -
2:
“Ik heb twee weken geleden voor het eerst 3D-tv
gezien. Nou, waanzinnig gewoon!”
4:
“Ja?”
2:
“Ja.”
4:
“Met zo’n brilletje op, of zo?”
2:
“Met zo’n rood-groen brilletje … nou, het is waanzinnig
Supergaaf … precies de bioscoopeffecten, maar dan
bij je thuis.”
4:
“Oké.”
2:
“Alleen kan je er nog niks mee … omdat je alleen films
kan zien in die kwaliteit.”
1:
“Wil iemand nog iets over gisteren zeggen?
Of is dat een … once upon a time long ago?”
2:
“Liever niet!”
1:
“Once upon a long ago, zou Paul McCartney zingen ...”
3:
“Macca?
Sir James Paul ... MBE ...”
Whitby Whitby … na een tocht vol (subjectief ingeschaalde) ontberingen was dat een veilige haven voor onze jongens. ’s Ochtends vroeg - net aangekomen: de jongens strekken de zeebenen ... geradbraakt ... lopend tussen de krijsende haringmeeuwen, afgekloven pizzakorsten, glasscherven, kotssporen en nog zo wat resten van het volksvermaak van de night before … “Zou er niet ergens een koffiebarretje zijn? Eentje met een goede barrista, wellicht?” De havenmeester-brugwachter wist desgevraagd wel iets. “Ja, in dat kleine straatje, daar links … de Arbut’s …”
- 20 -
Arbut’s café Arbut’s café .. “The genuinely local tribe are more likely to frequent Arbut’s café. Not so much a chippy as a traditional greasy spoon, offering full English breakfasts (and veggie alternatives, it has to be said), Arbut’s weighs in with fish and chips, bread and butter and a mug of tea at £5.50. And the real giveaway about its target market? It opens at 6am ....” “Und?” “Godver, niet te haggelen! Kristus te paard, die Engelsen ... ze zijn onverbeterlijk.”
- 22 -
Metafysisch te Streoneshalh “Jongens, dit gezeil over zee ..., het kotsen, het kou lijden, het ondergaan van fysiek - en ander ongemak ... het heeft vooral ook een metafysich belang. Zeezeilen en alles wat we hier doen ... als immanente activiteit ... het is de vertolking van aspecten van onze bestaansvervulling.” “Watte?” “Hoogste zijnswerking ...” “Watte?” “Ik leg het maar in de week. Als gedachte ... om uitgerekend hier te hebben.” “Tulak.”
- 24 -
Fotomoment “Ga er even tussen liggen ... Neem ik een foto ... da’s lachen!”
- 26 -
Professor Van Helsing e.a. Bram Stoker was niet geboren in Whitby, zoals wel gedacht wordt. Nee, maar tijdens een verblijf daar liet hij zich door de Abbey inspireren tot het schrijven van Dracula. Dat dan weer wèl. Aan de voet van de East Cliff liet Stoker Dracula voor het eerst Engelse bodem betreden ... als een enorme hond. Behoorlijk eng allemaal, hoor. En voor een stel Engelse acteurs reden genoeg om tussen de resten van de abbey een vrolijk toneelstuk te schmieren. Met veel gesleep met een grote rieten mand ... Open ... dicht ... verstoppen. Lachen, gieren, brullen. The works.
- 28 -
Homarus gammarus De kapitein vertrouwde het niet ... de plastic boot resoneerde gek wanneer de schroef draaide ... daar moest een duiker even naar kijken, naar die schroef. Brian en zijn vrienden werden opgetrommeld ... Engelse volksjongens die voor een paar grijpstuivers wel even komen kijken ... En wat waren zij trots op de joekel van een zeekreeft die ze net van de bodem hadden opgeraapt ... Circa 20 jaar oud ... dat kan je zien aan al die aangroeisels op zijn scharen. Heel zeldzaam, nu hoor, zo’n oude, grote kreeft. Wel 70 centimeter lang, deze! “Gaan jullie hem nog opeten?” “Nee, joh, veel te oud ... niet te eten zo’n oud beest.” Oh, zouden ze hem terugzetten, dan? “Zijn jullie mal?”
- 30 -
Op naar Alba De kapitein bestudeerde op een middag in Whitby de zeekaart van Flamborough Head tot Fife Ness, en zei vervolgens op gedragen toon: “Mannen ... we zijn er nog niet! We moeten door! We moeten naar Schotland. We moeten naar Arbroath!” Waarop vanuit een kast naast het toilet met overslaande stem werd geroepen: “Aye ..., de Brothock ... en de Red Lichties!” Wat dat te betekenen moest hebben wist iedereen ... Althans, zo leek het wel. En het voelde gewoon goed ... Kippenvel! “We gaan! It giet oan.” “Op, naar Alba!”
- 32 -
Kapitein Cook’s havengat Kapitein Cook was here. En toen voer hij naar Hawaii. En toen was hij er geweest.
- 34 -
Vertrek uit Engeland La Perfide Albion ... Weg bij les Goddams, de Inselaffen, de Sassenachs ... “Op naar het noorden, bakboord uit. Ja.”
- 36 -
De parel van Angus Aangekomen ... de boot in de haven van Arbroath ... De grond gekust ... The land that begat me ... gefluisterd. “Zeg dat wel. Maar niet te hard, hoor. Wàt een kaalslag, hier ... Wat een kaalslag. Je zal hier maar vandaan komen. Godsallemachtig.”
- 38 -
Van Obair Bhrothaig “De postzegel ... de bovenliggende nokkenas ... En ook nog de geëmailleerde badkuip ... De uitvinders daarvan komen uit Arbroath. Niet veel mensen weten dat.” “Wist jij dat, joh?” “Nee.”
- 40 -
De abbey van Arbroath David Salmond Salmond, William Salmond Jr., Robert Salmond, Mary Salmond, Charles Adamson Salmond, William Salmond Sr., Mary Adamson ... wie heeft het nog over ze? Netherward Works, Ogilvy Place, West Wardmill Wynd, West Mill Wynd, Cross Mill Wynd ... Het zijn misschien geen heilige plaatsen ... maar veel scheelt het niet. William Jr. heeft nog tien minuten kunnen zwemmen, toen hij van boord was gevallen ... van de schoener van zijn vader, de Foam. Ze konden hem al die tijd nog zien, zwemmend in de kolkende zee. Naar verluidt. Honderdvijftig jaar geleden, nu. Zand erover.
- 42 -
Sein und Zeit Veel mensen zijn dood. Daar sta je niet altijd bij stil. Gelukkig maar.
- 44 -
Rust, regelmaat en reinheid In een rustige hoek bij de haven van Arbroath, achter wat visnetten en ander gerei, vond een van de bemanningsleden een uitstekende plek voor de beleving van hygiënische aandachtsmomenten … Daar, achter een deur die met een code was beveiligd, bevond zich een wat karig ingerichte keuken (maar wèl met een tweetal lokale kranten en een Argos-catalogus van 976 pagina’s), en daar weer achter een ruimte met een invalidentoilet met dito douche. Daar voelde onze vriend zich kennelijk het meest op zijn gemak. Èlke kans nam hij te baat om zich daar terug te trekken. Gevraagd wat hij daar precies deed, verklaarde hij dat hij het “gewoon lekker” vond. Niemand durfde verder te vragen, en iedereen dacht er het zijne van.
- 46 -
Codling, kipper and me Seth Gaaikema’s Schotse evenknie:
“My father was the keeper of the Bell Rock Light,
And he married a mermaid one dark night,
And from this union there came three,
A codling and a kipper and the other was me.”
“Oeff ... wat een meligheid. Dat grijpt me bij de keel.” “Zie je die bal boven die toren? Die bal kan op en neer ... Dat kunnen ze in de toren van Bell Rock ontcijferen, berichten met die bal. Da’s 11 mijl verderop ... en het werkte goed, hoor. En als de torenwachter een zoon had gekregen, hingen ze een broek in die mast.”
- 48 -
Gerommel Ergens in Arbroath woont een vrouw van een man met gebitsproblemen. Die man houdt haar voor dat de restauratie van zijn klassieke schip volgend jaar echt klaar is ... Hij is nu de details aan het afwerken ... Daarna zal hij vaker thuis zijn. Daar kan ze van op aan. Echt.
- 50 -
Voorbij Leuchars Als je niet uitstapt bij Leuchars ... rijdt de trein zó door naar Haymarket. Da’s best wel ver, hoor ... “Wie had dat gedacht? Zó ver! Haymarket ... dat is Edinburgh ...” En voor je het weet sta je daar in zo’n toeristen-fopwinkel een geruite broek te passen ... Royal Stewart ..., en luister je naar de Hongaarse kassajuffrouw die zegt dat Amsterdam een nare stad is.
- 52 -
Reisgenoten Drie jongens ... en nu toch al 35 jaar reisgenoten. Ga maar na. Da’s heel lang. Maak de som maar. Sinds augustus 1977. The Pelvis leefde toen nog.
- 54 -
No One With Impunity En dan die taxichaffeur van Carnoustie naar Arbroath. Die was bij de Black Watch geweest, in Belfast tijdens de Troubles. Heeft daar een IRA-meneer, die zich had geposteerd op een dak, met twee kogels doodgeschoten. “Kristus ... Denk je er nog wel eens aan?” “Nee nooit. En ook nooit spijt gehad. Het moest, hè ...” “Ach, katholieken ... Ik heb overigens wèl een handtekening van Jimmy Johnstone. Gekregen in de hal van het Hilton, vlak voor de kwartfinale Europacup I. Ik had op hem staan wachten, samen met mijn buurjongen. Ik was 13 en toen al langer dan de Vlo ....” “Jinky ... the Lord of the Wing!”
- 56 -
Lion rampant “Overal dat gele vlaggetje met dat rode leeuwtje. Worden ze daar zelf niet een beetje moe van?” “Maar het was het vlaggetje van William Wallace, die Schotse oproerkraaier, die werd opgehangen door de Engelsen ... nog net levend van de galg gehaald ... daarna gecastreerd, opengesneden en ontdaan van zijn ingewanden, die vervolgens met zijn geslachtsorgaan voor zijn ogen verbrand werden. Daarna werd zijn hart uit zijn bast gehakt, en werd hij onthoofd en gevierendeeld. “Nou, is dat wel een proportioneel wraakconcept? Kristus ... da’s nou niet bepaald een herstelgericht en consensueel strafrechtelijk paradigma, waarbij wraak in haar postieve horizontale en herstellende dimensie gebruikt wordt. Nee. Daar kan onze Badr nog wel een puntje aan zuigen, zeg.”
- 58 -
- 60 -
Vlaggetje uit een kiosk “Waarom niet de Saltire? Is dit een politiek statement, jongens?” “Uh ..., ja. Tot op zekere hoogte.” “En deze kostte maar 1,99, in een kiosk in de High Street van Arbroath.”
- 62 -
Piratenfantasie Een doekje om je hoofd knopen, en stilletjes wegdromen in je eigen piratenfantasie ... Wie ziet daar enig kwaad in?
- 64 -
Sapienter si Sincere Eerst na een paar dagen op zee onthulde de kapitein zijn betrokkenheid bij de clan Davidson (chapter Vlaardingen). De bemanningsleden waren niet verbaasd door deze mededeling. Het verklaart achteraf gezien veel. Althans; best wel wat. Deze herfst zal hij met een geruit wollen sjaaltje rondlopen in Amsterdam-Zuid. Naar verwachting.
- 66 -
- 68 -
De schaarbeweging Die aangeknaagde pet kan niet meer, maar dat pak ... Dat was gewoon een goed verhaal! Zó dicht zijn we nog nooit bij de navolger van Law Adam geweest. “Zien jullie hoe mijn linkerbeen trekt?” Kostelijke humor! En het brak de spanning, een beetje, toen het zwaar was.
- 70 -
De kust “Wist je dat achter die kust elke 80 seconden iemand een geslachtsziekte krijgt? En het is er verboden om dronken te worden in het bezit van een koe.” “Nee. En het interesseert me ook geen hol.” “Mij ook niet ... geen moer. Het zal mij aan m’n reet roesten.” “Maar het lijkt mij wèl van belang ... voor de navigatie.”
- 72 -
- 74 -
- 76 -
- 78 -
Futility of the human effort “My swing ... ? I look like a caveman killing his lunch ...” “Dat zei Lee Travino. Lee Travino! Kan je nagaan ... In de context van alle omstandigheden die in aanmerking te nemen zijn ... In samenhang.”
- 80 -
- 82 -
Homo universalis sportivus “Engeland is doordesemd van sport. In Nederland had je op school twee uurtjes gymnastiek, maar in Engeland kwam ik in het voetbalteam, het cricketteam en het schaakteam van de school. Ik vond het gewoon heerlijk.” “Heerlijk, sporten! Ja.” “Wist je dat Yubi Kirindongo een monument heeft gemaakt, onder meer ter herinnering aan enkele van mijn sportprestaties? Met steen van de Tafelberg op Curaçao. Het staat nu op Hato.” “Jees! Ook ter herinnering aan je golfprestaties?” “Nee, die niet ...”
- 84 -
Sportjongens van toen “Hoe onmachtig klinkt het schriel “te wapen” Waar de levenswil ten strijdt mee noodt, Naast der doodsklaroenen schrille stoot, Die de grijsaards oproept in haar schoot ...”
- 86 -
- 88 -
- 90 -
Nautische bromance “Kijk, je kan veel van die gasten zeggen ..., maar ze hebben het wèl geklaard. Ze hadden een plan, en dat hebben ze uitgevoerd. Ondanks alles. Volledig! Ze hebben ontberingen geleden en ze zijn er door gelauterd. En dat op hun leeftijd.” “Ja.”
- 92 -
Tot besluit “Op verzoek van de kapitein:
All in a hot and copper sky,
The bloody Sun, at noon,
Right up above the mast did stand,
No bigger than the Moon.
Day after day, day after day,
We stuck, nor breath nor motion;
As idle as a painted ship
Upon a painted ocean.
Voel je de windstille hitte? Vind je het mooi?” “Coleridge ... Daar kun je me voor wakker maken. Maar niet te vroeg ... zo’n stukkie hoge cultuur ..., uit de geschonden neus van de kapitein!”
- 94 -
Index A
abbey 28, 42 Aberbrothock 9 acteurs 28 Mary Adamson 42 afstammelingen 9 Alba 32 La Perfide Albion 36 Amsterdam 52, 66, 96 Amsterdam-Zuid 66 Angus 38 Arbroath 9, 32, 38, 40, 42, 46, 50 Arbut’s 20, 22 Argos-catalogus 46 augustus 1977 54
B
Badr 58 captain Baines 14 bakboord 36 Belfast 56 Bell Rock Light 48 bemanning 12 bestaansvervulling 24 Black Watch 56 bonenschotel 12 Brothock 32 brugwachter 20
C
Carnoustie 9, 56 Paul McCartney 18 caveman 80 Charlotte Rhodes 14 clan Davidson 66 Coleridge 94 cricketteam 84 Cross Mill Wynd 42
D
David Salmond Salmond 9, 42 dood 44 douche 46 Dracula 28 dronken 72
E
Edinburgh 52 Engeland 36 Engelse volksjongens 30
F
Fife Ness 32 Flamborough Head 32 Foam 42
G
gebitsproblemen 50 gerookte kabeljauw 9 geruite broek 52 geslachtsorgaan 58 geslachtsziekte 72 glasscherven 20
les goddams 36 golfprestaties 84 gymnastiek 84
H
haringmeeuwen 20 haven 20, 38, 46 havenmeester 20 Hawaii 34 Haymarket 52 heilige plaatsen 42 helden 9 Professor Van Helsing 28 High Street 62 HMS Condor 9 hoge cultuur 94 Hollandse jongens 9 hoogste zijnswerking 24 Horecaman 12 horecaondernemer 12
I
immanente activiteit 24 impunity 56 Inselaffen 36 invalidentoilet 46 IRA 56
J
Jimmy Johnstone 56
K
kaalslag 38 kabeljauw 9
kantoorklerk 16 kantoorklerken 9 kapitein 30, 32, 66, 94 Kapitein Cook 34 kassajuffrouw 52 katholieken 56 kiosk 62 Yubi Kirindongo 84 koe 72 koffiebarretje 20 kogels 56 kotssporen 20 kreeft 30 Kristus te paard 22 kust 72
L
Law Adam 70 leesbrillen 9 Leuchars 52
M
Macca 18 St Margaret 56 marinier 10 metafysich belang 24
N
nabestaanden 9 Naval Air Station 9 navigatie 72 Netherward Works 42 neus van de kapitein 94
O
Obair Bhrothaig 9, 40 Ogilvy Place 42 once upon a long ago 18 ongemak 24 ontberingen 20 opleiding 9 oproerkraaier 58
P
Paddeltje 16 The Pelvis 54 piloten 9 piratenfantasie 64 pizzaresten 20 politiek statement 62 poolwinden 16 proportionaliteit 58
R
grote redder 16 Red Lichties 32 reet 72 reisgenoten 54 Royal Stewart 52 Rust en reinheid 46 Michiel de Ruyter 10
S
Charles Adamson Salmond 42 David Salmond Salmond 9, 42 Mary Salmond 42 Robert Salmond 42 William Salmond 42
Saltire 62 Sassenachs 36 schoener 42 school 84 Schotland 9, 32 Sein und Zeit 44 Seth Gaaikema 48 sport 84 stavast 9 Bram Stoker 28 Streoneshalh 24 stretchbroeken 9 swing 80
T
Tafelberg 84 taxichaffeur 56 toneelstuk 28 Lee Travino 80 Troubles 56
U
Utrechtsch Studenten Corps 14
V
varensgasten 9 veilige haven 20 Viatorezen 54 Vlaardingen 66 de Vlo 56 voetbalteam 84 volksvermaak 20
W
William Wallace 58 West Mill Wynd 42 West Wardmill Wynd 42 Whitby 20, 28, 32 Johan de Witt 10
Z
zee 10, 66 zeebenen 20 zeekreeft 30 zeereis 9 zonnekoning 14