Gi á o v i ê n hiệu q u ả Dự án đào tạo và hỗ trợ giáo viên
2018
06 Giáo viên với nghề giáo
Kĩ thuật dạy học
Làm thế nào để
Hạnh phúc và khổ đau
3 chiến thuật
bảo vệ khoảng
của một giáo viên trung học
giúp việc ghi chép
Giáo dục Việt Nam
của học sinh
thời gian dành cho gia đình
Giáo viên mong muốn điều gì từ hoạt động tập huấn chuyên môn
hiệu quả hơn
hanoi // 06 - 2018
Cân bằng cuộc sống
- ĐỘI NGŨ THỰC HIỆN
Nguyễn Hữu Long - người sáng lập
Nguyễn Thành Luân
Tào Thị Nhung - thành viên dự án
Lê Hải Thanh - thành viên dự án
Nguyễn Phương Anh
Đặng Thanh Hiền - thành viên dự án
- biên tập viên
- quản lý dự án
01-03/
04-05/
Kĩ thuật dạy học 3 chiến thuật giúp
Tạo động lực cho học sinh
việc ghi chép của học sinh
03 bí quyết
hiệu quả hơn
tạo động lực
- nghệ thuật dạy học
cho học sinh (P.2)
06-07/
08-09/
Quản lí lớp học
Ứng dụng công nghệ
09 cách ngăn chặn các vấn đề về kỉ luật
10 cách sử dụng mạng xã hội trong lớp học (P.2)
10-13/
14-16/
17-19/
20-22/
Giáo viên với nghề giáo
Giáo viên với phụ huynh
Kinh nghiệm cho giáo viên trẻ
Cân bằng cuộc sống
Hạnh phúc và khổ đau
Bí quyết giúp giáo viên
Lời khuyên dành cho
Làm thế nào để bảo vệ
của một giáo viên trung học
có thể hợp tác với
giáo viên trẻ
khoảng thời gian dành cho gia đình
05 kiểu phụ huynh
23-26/
27-29/
30-33/
Ý tưởng của tháng
Giáo dục thế giới
Giáo dục Việt Nam Giáo viên mong muốn điều gì
Các hoạt động
07 điều cần biết
từ hoạt động tập huấn chuyên môn? (P.1)
kết thúc năm học
đối với một giáo viên ở Mỹ
33-34/
35-37/
38-40/
Về nghề giáo
Bài viết của khách
Các giáo viên
Nhân vật truyền cảm hứng
đã làm được những gì
Về những người giáo viên tuyệt vời
- cộng đồng giáo viên
Thầy và thợ dạy
- thông tin sự kiện
- góc chia sẻ
webs i t e : t a o g i a o d u c . vn
- nghệ thuật dạy học
01
- nghệ thuật dạy học
03 chiến thuật giúp việc ghi chép của học sinh hiệu quả hơn Nguyễn Hữu Long dịch (Nguồn: www.edutopia.org) Học sinh thường rất ghét phải ghi chép, tôi cho rằng đó không phải là lỗi của chúng. Phải thừa nhận rằng chẳng ai hào hứng với công việc này cho dù đó
01
Di chuyển & ghi chép
là một giáo viên nhiệt huyết tràn đầy năng lượng hay một học sinh luôn ngoan ngoãn, chăm chỉ. Đôi khi, việc quá tập trung vào ghi chép khiến chúng ta không tập trung trong quá trình lắng nghe, làm gián đoạn bài giảng. Ghi chép là một yếu tố cần thiết trong công việc giảng dạy, nó cũng giống như các bài giảng giúp học sinh lĩnh hội kiến thức một cách hiệu quả, nhanh chóng. Chúng ta có thể thúc đẩy các hoạt động này thông qua một số chiến thuật thú vị và lôi cuốn sự tham gia của cả giáo viên và học sinh.
Nhiều giáo viên bao gồm cả bản thân tôi bị phụ thuộc vào việc sử dụng các slide power point để trình chiếu khi giảng bài. Thay vì cách làm thông thường là giáo viên giảng bài và học sinh lắng nghe, tôi đã in các slide bài giảng và dán xung quanh lớp học hoặc ở hành lang. Sau đó sử dụng các cuốn sách có bìa cứng để học sinh có thể ghi chép trong khi di chuyển và quan sát. Nếu lớp học quá đông, giáo viên có thể in thành 2 bản để học sinh có thể lựa chọn di chuyển tránh tình trạng quá nhiều học sinh cùng tập trung ở một slide.
02
- nghệ thuật dạy học
Chiến thuật này là một cách dễ dàng để kết hợp giữa các hoạt động thể chất trong lớp học, đặc biệt là trong các khoảng thời gian
02
Học sinh tự dạy lẫn nhau
tưởng chừng như học sinh không hoạt động và tương tác với nhau. Nó khá hiệu quả khi
Cung cấp cho các học sinh một danh sách các
học sinh học những thông tin mà không dựa
câu hỏi đã được trả lời, giải thích bởi giáo viên.
trên một lịch trình cố định nào. Tôi thường tạo
Cho phép học sinh chọn các câu hỏi mà chúng
nên các sơ đồ để học sinh có thể hoàn thiện
hứng thú để làm việc cá nhân hay làm việc
nó dễ dàng hơn.
theo cặp đôi. Phải đảm bảo rằng học sinh sử
Một lợi ích khác của chiến thuật này là học
dụng nó một cách trôi chảy. Giáo viên có thể
sinh có thể làm việc trong không gian riêng
cung cấp cho học sinh thêm các đoạn văn bản,
của chúng. Sử dụng các công cụ để ôn tập
tài liệu để hỗ trợ. Điều này giúp học sinh có thể
cho học sinh khi chúng ghi chép xong sớm
sử dụng các tư liệu để tìm ra câu trả lời mà
hơn so với những học sinh khác, chúng có
không tốn quá nhiều thời gian. Cuối cùng học
thể thực hành và áp dụng những gì đã học.
sinh dạy nhau cách để trả lời các câu hỏi. Học sinh phải đọc rất kĩ về nội dung bài học và chuẩn bị giáo án qua đó chúng sẽ tìm được những ý tưởng của riêng chúng. Trong khi một học sinh đang dạy cho các bạn khác, giáo viên có thể đặt ra các nhiệm vụ và yêu cầu tiếp theo. Học sinh cần có khoảng 5 phút để trình bày, có một khoảng thời gian ngắn để ôn tập lại dưới hình thức các trò chơi và có các câu hỏi nhanh dành cho cả lớp. Khi học sinh nghĩ về những nội dung của bài giảng hơn là việc ghi chép, chúng sẽ nắm được và hiểu rõ kiến thức tốt hơn.
- nghệ thuật dạy học
03
Kiểm tra các thông tin
03
Có những môn học, tiết học việc ghi chép là điều không thể bỏ qua. Tuy nhiên có nhiều nội dung chúng ta hoàn toàn có thể
Trong phương pháp này, giáo viên cung cấp cho học sinh nội dung bài giảng. Sau đó cho học sinh biết rằng có thông tin bị sai. Bây giờ sẽ là lúc học sinh phải làm việc và phát hiện những thông tin bị sai. Giáo viên có thể cân nhắc trao thưởng cho 3 hoặc 5 học sinh đầu tiên có khả năng sửa chữa những lỗi sai đó. Sự cạnh tranh sẽ tạo động lực cho học sinh làm việc hiệu quả hơn. Kĩ thuật này đòi hỏi phải làm việc theo nhóm, kĩ năng đánh giá và tinh thần tập thể. Học sinh phải cân nhắc xem thông tin nào là đúng, thông tin nào là sai sau đó phải tìm thông tin đúng để sửa chữa. Cũng giống như việc di chuyển và ghi chép, tiết học này sẽ giúp học sinh ôn tập và áp dụng kiến thức. Những học sinh hoàn thành công việc sớm hơn có thể sẽ có thêm thời gian để ôn tập và chờ các học sinh khác.
thay việc ghi chép thông thường bằng các hoạt động hấp dẫn và thú vị hơn. 3 chiến thuật trên có thể giúp học sinh vừa có cách ghi chép mới, vừa giúp học sinh nắm kiến thức tốt hơn.
04
- nghệ thuật dạy học
02
Tôi nhận ra điều này sẽ dễ hơn một khi tôi tạo được cho học sinh mong muốn hiểu biết. Ví dụ như bức tranh Francis Scott Key mà tôi dán dưới câu hỏi “Bạn có biết?”. Một khi học sinh muốn biết câu
CÁCH TÔI TẠO
trả lời và chúng ta nói về bức tranh, tôi có thể dẫn dắt chúng đến
SỰ SẴN SÀNG
với bài học. Từ phần dẫn nhập dài 5 phút đó, tôi có được sự chú
ĐỂ TẬP TRUNG CHÚ Ý
ý của học sinh và chúng sẵn sàng tiếp tục khám phá nhiều hơn.
3 bí quyết tạo động lực cho học sinh (phần 2) Đặng Thanh Hiền dịch
Những phương pháp khác để duy trì sự chú ý:
Thường xuyên đi quanh lớp
Để học sinh làm giáo viên
Cho học sinh một khoảng nghỉ
Trong khi tôi giảng bài, tôi di chuyển.
Khi bạn biết mình đã có được sự chú
.. trước khi học tiếp bài mới hoặc thậm
Điều này có hai mục đích: thứ nhất,
ý của học sinh, để đánh giá mức độ
chí giữa một tiết học dài. Năm nay, tôi
tôi có thể nhận ra học sinh nào đang
hiểu của các em và duy trì sự tập
bắt đầu sử dụng các khoảng nghỉ của
chú ý vì học sinh chuyển động mắt
trung trong lớp, hãy để các em được
não (tìm hiểu thêm trên Pinterest) và
hoặc đầu theo hướng tôi đi quanh
diễn giải hoặc trở thành giáo viên.
lũ trẻ rất thích chúng. Tôi có thể giành
lớp và thứ hai, điều đó cho phép tôi
“Kịch” một tí
được sự chú ý của học sinh lâu hơn vì
nhẹ nhàng nhắc nhở bất kì sự mất
Đừng lo lắng nếu có hơi “diễn sâu”
các em biết sẽ có cơ hội nghịch ngợm
trật tự nào với một cái chạm nhẹ,
một chút khi đang dạy. Cười, tỏ ra
ít nhất là 2-3 phút.
một cái gõ bàn hoặc gõ nhẹ bút chì.
ngốc nghếch. Hãy cho học sinh thấy rằng bạn đang vui.
05
- nghệ thuật dạy học
03
Cho phép học sinh hoạt động sôi nổi trong quá trình học tập. Tuần trước, chúng tôi học về “khối lượng riêng” và tôi nhận thấy một vài ánh mắt “vô hồn” không hứng thú. Tôi biết tôi đã “đánh mất” những em học sinh đó. Thay vì dạy tiếp, tôi lấy những chai
ĐỂ HỌC SINH LÀM ĐIỀU GÌ ĐÓ
rỗng từ thùng rác tái chế ra và cho học sinh lấy nước từ vòi nước vào. Bởi vì tôi không nói cho các em biết tất cả đang làm gì, tôi có được sự chú ý hoàn toàn của học sinh. Sau đó, tôi mang một chai dầu thực vật đi quanh lớp. Tôi yêu cầu học sinh nhìn vào cả chai dầu và chai nước. Họ nghĩ chai nào có “khối lượng riêng” lớn hơn (kiểm tra lại định nghĩa)? Họ bày tỏ ý kiến và sau đó, tôi tiếp tục bằng cách cho mỗi học sinh rót một ít dầu vào chai nước, vặn nắp và lắc mạnh. Kết quả, dầu nổi lên trên bề mặt nước kể cả sau khi đã bị trộn. Học sinh đã học được gì? Như thế, điều học sinh học được sau giờ học không chỉ định nghĩa về khối lượng riêng mà còn là cách học thông qua thí nghiệm trực quan.
Những cách khác để khuyến khích học sinh làm điều gì đó:
Cho phép chúng tham gia
– Vẽ hoặc thuyết trình sáng tạo
phương pháp sáng tạo cho mỗi tiết
thảo luận nhóm
– Sử dụng Internet hoặc các công cụ
học của mình. Nhiều ý tưởng thành
Tất nhiên bạn có thể giám sát một
công nghệ khác
công, nhiều trường hợp thì không
chút nhưng điều này cho họ thấy sự cần thiết phải tập luyện “võ mồm”.
Nếu nói rằng tất cả gợi ý trên đây là những phương pháp dễ thực hiện,
Tạo ra các dự án cá nhân
nhanh và hiệu quả 100% thì đó là
hoặc cộng tác cho học sinh
điều không chính xác. Muốn duy trì
nâng cao tinh thần học tập:
động lực của học sinh, nhất là trong
– Nhập vai
thế giới công nghệ với nhiều sự gây
– Viết các bài luận hoặc bài
xao nhãng hiện nay, cần phải động
báo ngắn
não. Tôi luôn luôn tìm tòi những
bởi mỗi lớp học khác nhau, mỗi đứa trẻ là một cá thể độc lập vì vậy không thể dùng cố định một cách. Nhưng với sự kiên trì và sẵn lòng thử những phương pháp mới giúp tôi thành công trong nhiều năm và hơn hết, mang tới điều tốt nhất cho học sinh của mình.
06
- nghệ thuật dạy học
Không ai trong chúng ta
Bạn có nhận thấy rằng một số
Nếu bạn cảm thấy một ngày
muốn giải quyết các vấn đề
lớp học có quá nhiều vấn đề
đến lớp chẳng để làm gì ngoài
kỷ luật. Nó không thú vị và
trong khi số khác lại rất ít? Điều
xử lí các vấn đề kỷ luật, hãy
chắc chắn không phải là lý do
này không phải ngẫu nhiên. Các
xem những gợi ý dưới đây:
khiến chúng ta quyết định trở
lớp học được quản lý tốt sẽ có ít
thành giáo viên. Tuy nhiên,
các vấn đề về kỷ luật vì giáo viên
để có thể đứng lớp, bạn cần
đã rất nỗ lực để giải quyết chúng.
phải quan tâm vấn đề này.
09 cách để ngăn chặn các vấn đề kỷ luật Đặng Thanh Hiền dịch
01
Ổn định trật tự Sự lộn xộn khiến cho các tiết học trở nên buồn chán và uể oải. Chuẩn bị tốt trước khi lên lớp và cố gắng ổn định trật tự, suy nghĩ để thiết lập một hệ thống giúp bạn theo dõi những học sinh thường xuyên phải đổi chỗ.
02
Xử lý các vấn đề ngay khi mới bắt đầu Đừng đợi đến lúc các vấn đề trở nên phức tạp rồi mới đi giải quyết. Thay vào đó, hãy giải quyết mọi vấn đề nhỏ trong lớp. Xử lí triệt để ngay từ đầu sẽ hạn chế nguy cơ phải đối mặt với những vấn đề lớn hơn.
03
Có quy trình quản lí tốt Hãy chú ý thiết lập các quy trình xử lí kỉ luật. Ví dụ, yêu cầu học sinh ghi họ tên đầy đủ vào bìa vở để ngăn chặn gian lận. Các loại thủ tục này nên được tối giản để học sinh dễ dàng lựa chọn hành vi đúng.
07
- nghệ thuật dạy học
04
Rèn cho học sinh tuân thủ các quy trình
05
Đảm bảo sự tham gia của học sinh
06
Di chuyển quanh lớp học Không nên đứng mãi một chỗ trên
Không chỉ đưa ra các quy trình, bạn
Học sinh càng tích cực tham gia các
bục giảng. Bạn có thể đi chầm chậm
còn nên dạy cho học sinh qua bốn
hoạt động học tập thì càng ít gây rắc
quanh lớp trong khi dạy. Điều này
bước cơ bản: giải thích rõ ràng, thực
rối. Vì vậy, hãy thể hiện niềm yêu
không chỉ là thay đổi tư thế mà còn
hành mẫu, điều chỉnh mọi sự thực
nghề của bạn và làm cho các tiết học
giúp bạn quan sát học sinh tốt hơn.
hiện không chính xác và cho học
trở nên sôi nổi. Ngoài ra, hãy nhớ
Hình như học sinh A đang nhắn tin?
sinh làm nhiều lần cho đến khi đúng.
rằng học sinh nào tham gia thì mới
Bạn có thể đi về phía bàn của học
Nếu bạn không dành thời gian để
gọi là học, vì vậy đừng chỉ giảng bài
sinh đó để nhìn rõ hơn mà không
dạy đúng quy trình, bạn sẽ cảm thấy
cả ngày. Hãy tổ chức các hoạt động
làm gián đoạn giờ học.
thất vọng vì học sinh không làm đến
cho học sinh. Một cách tuyệt vời để
nơi đến chốn suốt năm học.
làm điều đó là thực hành viết.
07
08
Tạo dựng quan hệ tốt đẹp với học sinh
Hãy chuyên nghiệp
09
Yêu cầu học sinh dọn dẹp bàn học
Nếu mục tiêu của bạn là được học Đề học sinh nghe theo, một phần, giáo viên cần để chúng biết chúng đang được quan tâm. Hãy tìm hiểu cuộc sống của học sinh. Khen ngợi học sinh, viết cho chúng lời nhận xét và tham dự các sự kiện ngoài giờ học cùng học sinh khi có thể.
sinh yêu quý, bạn đang “mua dây buộc mình” đấy. Thay vì coi mình là bạn của học sinh, bạn cần phải là cố vấn của họ. Điều đó có nghĩa bạn nên thân thiện chứ đừng suồng sã với họ. Đừng quên chú ý trang phục khi lên lớp.
Yêu cầu học sinh chỉ để trên bàn những gì cần dùng trong giờ học. Mọi thứ khác phải được cất đi hoặc để trên sàn nhà. Khi bàn học gọn gàng, bạn sẽ dễ dàng quan sát học sinh đang làm gì và hạn chế tình trạng làm việc riêng trong giờ.
08
- nghệ thuật dạy học
10 cách thức tuyệt vời để sử dụng mạng xã hội trong lớp học (Phần 2) Tác giả: Maria Castle Đặng Thanh Hiền dịch
06
Tạo một kênh YouTube
Sử dụng YouTube để công khai các video hoặc bài nói về giáo dục của bạn. Nếu bạn không có đủ thời gian để duy trì kênh, bạn có thể tra các nội dung thích hợp trên YouTube và trình bày trước lớp. Sau đó, bạn có thể nói về nó.
07
Tạo một tài khoản Facebook cho cả lớp
08
Thu thập và thống kê thông tin
Pinterest là một trang web tuyệt vời mà học sinh và giáo viên có thể sử dụng để thu thập các nguồn tài liệu về giáo dục. Bạn có thể yêu cầu học sinh tạo ra một bảng phân chia cho các chủ đề liên quan và theo dõi kết quả thu hoạch của nhau. Sau đó, bạn có thể chọn những
Bạn có thể tạo một hồ sơ chính thức
nguồn tài liệu chất lượng nhất và trình
của lớp và cập nhật bài đăng mà tất cả
bày trước lớp. Ví dụ, bạn có thể yêu
học sinh và phụ huynh có thể nhìn thấy.
cầu học sinh chọn các địa điểm du lịch
Bạn có thể quảng cáo thành tích của
thú vị nhất, tìm những thông tin khác
học sinh và đăng các cập nhật thường
nhau và tạo bảng trên Pinterest rồi trình
xuyên về trải nghiệm hàng ngày.
bày như các báo cáo cho môn Địa lí.
09
- nghệ thuật dạy học
09
Liên kết với các lớp khác
10
Bắt đầu một dự án chụp ảnh
Đây là cách bạn sẽ tạo dựng sự gắn bó
Flickr là một nơi tuyệt vời mà học sinh có
giữa các học sinh trong lớp: liên kết với
thể tìm thấy những hình ảnh cho dự án
các lớp khác và thiết lập tinh thần cạnh
của chúng nhưng bạn đã từng nghĩ đến
tranh lành mạnh. Bạn đã xem dự án Vật
việc tận dụng nó chưa? Tổ chức một
lý trong tương lai chưa? Đó là một ví dụ
chuyến đi thực tế và yêu cầu học sinh
tuyệt vời về sự hợp tác trên mạng. Học
chụp ảnh bằng điện thoại của chính các
sinh nghiên cứu các chủ đề khác nhau
em. Thiết lập những nhãn dán ngẫu
và chia sẻ những phát hiện của mình
nhiên (#hạnhphúc, #kiếntrúc, #ánhnắng,
với tập thể thông qua Google Hangouts
#tựnhiên hoặc bất cứ cái gì bạn có thể
và các phương pháp truyền thông khác.
nghĩ ra), những thứ sẽ thôi thúc học sinh
Sau đó, chúng tham gia vào một quá
chụp những kiểu ảnh nhất định. Sau đó,
trình học tập cộng tác. Dự án Lớp học
bạn có thể chọn ra những bức ảnh đẹp
toàn cầu là một ví dụ khác mà bạn có
nhất và đăng lên hồ sơ Flickr của lớp. Dự
thể tham khảo và học hỏi.
án này sẽ khiến học sinh nhận thức được rằng chúng có thể đóng góp những điều ý nghĩa cho thế giới Internet.
Bạn sẽ cần phải cẩn trọng với cách thức mà bạn cho phép học sinh sử dụng mạng xã hội trong lớp học vì những thứ này có thể dễ dàng trở thành một tác nhân gây mất tập trung, hơn nữa, mỗi trường có những chính sách khác nhau về vấn đề này. Nghiêm khắc với học sinh và giải thích tầm quan trọng của mạng xã hội như là một công cụ giáo dục. Nếu bạn nhận ra rằng một phương pháp cụ thể không phải lúc nào cũng mang lại kết quả tốt, bạn có thể sử dụng những phương pháp mới. Điều quan trọng là bạn luôn nhớ: các công cụ mạng xã hội có tiềm năng rất lớn đối với giáo dục. Đã đến lúc bạn khám phá chúng!
webs i t e : t a o g i a o d u c . vn
- cộng đồng giáo viên
- cộng đồng giáo viên
10
Hạnh phúc và khổ đau của một giáo viên trung học Nguyễn Hữu Long
Phải thừa nhận rằng việc giảng dạy những học sinh ở lứa tuổi trung học khiến chúng ta kiệt sức. Đôi lúc chúng ta thấy rằng đó là điều hạnh phúc nhất và cũng có khi là điều tồi tệ nhất mà chúng ta phải trải qua trong cuộc đời. Nguyên nhân là do…
NHỮNG MÙI KHÓ CHỊU
THỜI GIAN CHO VIỆC ĐI VỆ SINH
Khi đi dạy học chúng ta thường nghĩ đến
Tôi biết nhiều người nói rằng giáo viên là
lũ trẻ với những bộ đồng phục gọn gàng,
công việc nhàn nhã nếu bạn chỉ nhìn thấy
thơm tho, sạch sẽ. Ai đã dạy những học
một giáo viên thoải mái đi chơi vào ngày
sinh trung học cơ sở chắc hẳn không thể
cuối tuần, có 3 tháng nghỉ hè và vẫn được
quên được mùi mồ hôi sau giờ thể dục,
nhận lương, một tuần chỉ có 18 tiết dạy…
mùi của những chiếc giày sau một buổi
nhưng sự thật còn đau khổ hơn như vậy
trưa đá bóng, mùi phát ra từ những cơ thể
rất nhiều. Một trong những điều mà giáo
3 ngày không tắm… đôi khi bạn phát hiện
viên khó chịu nhất đó là phải nhịn đi vệ
ra những chiếc áo khoác hoặc bộ đồ thể
sinh. Lý do ư, nếu bạn để 30 đứa trẻ được
thao bị bỏ quên trong ngăn bàn hay giá
tự do trong thời gian 3 phút bạn sẽ hiều
sách từ mấy hôm trước. Nếu bạn đã trải
thế nào là một cái chợ vỡ. Khi bắt đầu
qua những trải nghiệm đó thì tôi biết chắc
công việc giảng dạy tôi đã phải tự tập cho
chắn rằng bạn đang là một giáo viên.
mình một thói quen đi vệ sinh 2 lần một ngày để tránh mọi rắc rối xảy ra.
- cộng đồng giáo viên
11
LUÔN PHẢI ĐÓNG KỊCH
NHỮNG SUY NGHĨ SAI LỆCH
Con không muốn ngồi với bạn này vì bạn ấy
Tôi bước vào lớp và nói to: “tất cả mở sách
thường xuyên trêu con. Con không thể tập
giáo khoa trang 70. Xin lỗi các con thầy
trung vì bạn ấy ngồi cạnh con. Con không
nhầm, hãy mở trang trước đó”. Bạn biết tại
thích ngồi với bạn ấy vì bạn ấy luôn bắt nạt
sao không? Bởi vì tôi không thể nói con số
con từ hồi mẫu giáo và khiến con cảm thấy
69 trước cả lớp. Vì nếu nói con số đó trong
khó chịu… giống như mặt trăng và mặt trời
đầu chúng sẽ nghĩ đến 1 tỷ thứ mà tôi cá là
không thể xuất hiện cùng lúc. Tôi giống như
bạn không thể đoán được. Một lần tôi dạy
một đạo diễn, một vị thẩm phán luôn phải
về cuộc kháng chiến chống quân Nguyên
giải quyết những vấn đề chẳng đâu.
Mông, riêng chữ “Mông” đã khiến chúng cười mất 10 phút. Tôi kể về chuyện Trần Hưng Đạo tắm cho Trần Quang Khải. Ngay
ĐIỂM SỐ LÀ VẤN ĐỀ LÀM CHÚNG TA ĐAU ĐẦU Có thể tôi sẽ nói với bạn về điểm số mà học
lập tức học sinh của tôi đã phán ngay một nhời: “Thưa thầy 2 ông ấy bị gay!”. Tôi chỉ có thể nói là: cạn lời.
sinh đạt được trong các bài kiểm tra. 0 điểm là con số rất thường xuyên. Tôi không hiểu
Tuy nhiên là giáo viên cũng là một trải
tại sao lũ trẻ dường như chẳng tập trung hay
nghiệm vô cùng thú vị nó khiến tôi yêu
chú ý gì đến những ưu tiên trong cuộc sống.
nghề dạy học, yêu con trẻ và có lúc tôi
Ngày hôm trước chúng sẵn sàng đi đá bóng
nghĩ rằng đó là công việc thú vị nhất.
đến tận tối muộn sau đó lên giường ngủ ngon lành để ngày hôm sau nhận điểm 0 trong bài kiểm tra. Tôi cũng không biết đó có
ĐƯỢC ĐỌC NHỮNG CUỐN SÁCH TUYỆT VỜI
phải lỗi của mình không nữa nhưng khi còn
Khi trở thành một giáo viên bạn luôn có cơ
là học sinh tôi cũng như vậy.
hội đọc lại nhiều lần những cuốn sách mà
- cộng đồng giáo viên
12
chính bạn từng được học trước kia, trải
những trò chơi đó tôi luôn là người phán
nghiệm lại những cảm xúc mà mình đã trải
xử, tôi luôn là người dành phần thắng. Tôi
qua trước kia. Nhưng hơn hết bất cứ điều
có quyền thiết lập luật chơi. Tôi nhìn thấy
gì, bạn sẽ được nhìn những đứa trẻ trải qua
mình như trẻ lại khi nhìn thấy bọn trẻ đang
những cảm xúc mà bạn từng trải qua.
vui đùa, cảm thấy hạnh phúc trong giờ học.
BẠN RẤT XÌ “TIN” VÀ NGẦU
DÙ ĐIỀU GÌ XẢY RA BẠN VẪN LÀ U18
Nếu bạn là một giáo viên tiểu học, khi nhìn
Bạn bị giám sát bởi một ông hiệu trưởng
những bức ảnh trên facebook của bạn, mọi
khó tính, bạn bị dự giờ vào tiết học cuối
người sẽ nhìn và cười vì trông bạn rất ngộ
cùng trước kì nghỉ. Một ngày nào đó ví tiền
nghĩnh và đáng yêu. Nhưng nếu bạn là một
của bạn trống rỗng, bạn bị ốm, đầu óc quay
giáo viên lớp 7 phản ứng của mọi người sẽ
cuồng bạn không còn đủ năng lượng cho
hoàn toàn khác biệt. Một số người sẽ ngạc
bất cứ điều gì… những khi đó cuộc sống
nhiên. Một số sẽ nhìn bạn bằng con mắt kì
của bạn chỉ có một màu xám xịt. Nhưng hãy
dị, họ bước lui lại, lắc đầu sau đó có thể là
nhìn vào những mảng sáng hãy suy nghĩ
bỏ chạy. Chắc là tôi hơi nói quá, nhưng điều
một cách tích cực vì mỗi ngày thức dậy bạn
đó có nghĩa phong cách của bạn đang bị
lại thấy mình vẫn ở tuổi teen khi làm việc
ảnh hưởng bởi những đứa trẻ.
với lũ trẻ.
NHỮNG NIỀM VUI BẤT TẬN
BẠN LÀ CHỨNG NHÂN CHO SỰ TRƯỞNG THÀNH
Dạy học đôi khi cũng giống như chơi một trò
Bạn đã từng dạy bao nhiêu đứa trẻ? Khi
chơi. Cả một ngày tôi tổ chức các hoạt động
chúng bắt đầu từ tiểu học lên trung học,
và cũng là các trò chơi cho bọn trẻ. Trong
khuôn mặt còn rất đáng yêu, ngây thơ
- cộng đồng giáo viên
bạn nhìn thấy chúng lớn lên sau mỗi kì nghỉ hè, bạn nhìn thấy một đứa trẻ tăng động nói nhiều bỗng trở nên im lặng một cách kì bí. Bạn nhìn thấy những đứa trẻ vốn chăm chỉ chịu khó bỗng trở nên lười biếng và ngược lại bạn không hiểu điều gì đang xảy ra, bạn chỉ biết rằng nó đang thay đổi một cách chóng mặt. Bạn nhìn thấy nỗi sợ hãi hiện trên khuôn mặt niềm hi vọng, những điều khiến chúng cười hạnh phúc. Bạn đang chứng kiến những giây phút hạnh phúc nhất trong cuộc đời một con người. 3 năm, 5 năm sau đó chúng quay lại thăm bạn, bạn thấy chúng thực sự trưởng thành và có trách nhiệm. Bạn thấy dường như mình là chứng nhân của những điều kì diệu. Bạn nhìn thấy mỗi đứa trẻ đang khôn lớn và trưởng thành. Phải chăng đó là điều may mắn nhất đối với bất kì ai? Phải chăng đó chính là một đặc ân mà bạn có được trong cuộc đời!
13
14
- cộng đồng giáo viên
Là giáo viên, chúng ta là nhà tư vấn, nhà quản lý và là người hướng dẫn quý giá của biết bao bậc cha mẹ. Để tạo dựng mối
Bí quyết giúp giáo viên có thể hợp tác với 05 kiểu phụ huynh
quan hệ tốt giữa giáo
Jyoti Bhatia Đặng Thanh Hiền dịch
viên và cha mẹ học sinh, chúng ta cần hiểu biết về nhiều kiểu tính cách. Trong bài viết này, chúng
PHỤ HUYNH VẮNG MẶT
tôi đề cập đến 05 kiểu
01
tính cách tiêu biểu, phổ
Kiểu phụ huynh này thường xuyên không tham
biến
dự các buổi họp, lễ tuyên dương, gây quỹ và
mà
giáo
viên
thường gặp.
các hoạt động ngoại khóa. Họ có thể rất bận rộn
Hiểu biết về những kiểu
với công việc hoặc có những đứa con khác ở
tính cách này sẽ giúp
nhà phải trông nom.
giáo
viên
truyền
đạt
được điểm mạnh và điểm yếu của học sinh. Đặc biệt trong các cuộc họp phụ huynh, giáo viên sẽ biết làm thế nào để trao đổi một cách hiệu quả và thể hiện sự tôn trọng với cha mẹ học sinh.
GIẢI PHÁP Là một giáo viên, bạn phải luôn cố gắng tập trung tìm ra mặt tích cực của mọi vấn đề. Gửi email cho một hoặc cả hai cha mẹ để đề nghị với họ một cuộc trao đổi qua điện thoại. Ngay cả khi học sinh không gặp rắc rối gì ở trường, việc dành thời gian trao đổi về tình hình học tập và xã hội của con là rất quan trọng.
- cộng đồng giáo viên
PHỤ HUYNH SÁT SAO
02
PHỤ HUYNH DỄ TÍNH
15
03
Kiểu phụ huynh này còn được gọi là kiểu
Họ là những người không đặt nặng chuyện
“ông chủ”. Những cha mẹ thuộc kiểu này
bài tập về nhà của con; xuề xòa cho qua nếu
thường giáo dục con họ bằng một danh mục
con họ không muốn hoàn thành bài tập về
rất rõ ràng gồm những điều nên và không
nhà hoặc tham gia các dự án dài hạn. Các
nên làm. Họ lắng nghe phản hồi của giáo
bậc cha mẹ này có thể sẵn sàng viết đơn xin
viên và đảm bảo rằng đứa trẻ đang đi đúng
nghỉ học cho con chỉ vì những lý do có vẻ tùy
hướng. Giáo viên có thể tạo mối liên hệ
tiện. Điều này có thể khiến bạn cảm thấy cha
thường xuyên nhất với kiểu cha mẹ này, bởi
mẹ đang gián tiếp dạy con rằng trường học
vì là một giáo viên, việc duy trì quyền lực đối
cũng không quá quan trọng. Việc hợp tác với
với học sinh là yếu tố quan trọng trong việc
các bậc phụ huynh này rất khó khăn vì họ
quản lý lớp học thành công.
thường buông lỏng kỉ luật với con khi ở nhà.
GIẢI PHÁP
GIẢI PHÁP
Giáo viên nên chú trọng vào những điểm
Sự liên lạc đóng một vai trò quan trọng giữa
mạnh của con họ. Đặc biệt, cần nhấn mạnh
cha mẹ học sinh và giáo viên. Đặc biệt là vài
các dự án trong đó học sinh hoàn thành xuất
tuần trước kỳ kiểm tra, giáo viên phải vật lộn
sắc và có cố gắng trong các bài tập gần đây,
để chuẩn bị cho học sinh vượt qua những
thậm chí đưa ra những minh chứng cho thấy
khó khăn sắp tới, hãy đề xuất một cuộc họp
con họ có tố chất. Kiểu phụ huynh quản thúc
với phụ huynh. Tìm gặp họ sau giờ học và
sẽ phản hồi tích cực với sự khích lệ này vì họ
trao đổi hai lần một tuần. Bạn càng trao đổi
lắng nghe giáo viên của con họ, tiếp thu ý
nhiều với phụ huynh, càng có nhiều khả
kiến một cách nghiêm túc.
năng họ sẽ phản hồi tích cực với những mối bận tâm của bạn.
- cộng đồng giáo viên
PHỤ HUYNH CAN THIỆP SÂU
04
Họ thường rất quan tâm đến điểm số của con
mình. Họ thậm chí có thể quan tâm đến điểm số nhiều hơn là kiến thức mà con họ tiếp thu được. Yếu tố quan trọng nhất trong khi nói chuyện với cha mẹ là sự tôn trọng. Hãy hiểu
16
để chỉ việc học sinh theo học các khoá phụ đạo hoặc được cha mẹ kèm thêm sau giờ học chính trên trường. Đó có thể là một khoá học piano, các câu lạc bộ STEM hoặc múa và các môn thể thao khác. Kiểu cha mẹ này kì vọng rất nhiều vào con họ. Họ muốn con phải phát triển trí tuệ vượt trội một cách nhanh chóng và họ ủng hộ, khích lệ con rất nhiều cả trong và ngoài lớp học.
rằng họ đặt tiêu chuẩn cao cho con họ. Họ muốn con họ lớn lên sẽ trở thành một người có vị thế cao trong xã hội và con đường sự
GIẢI PHÁP Đây là một cơ hội tuyệt vời để trao đổi với phụ huynh về việc quản lý thời gian. Hãy nói
nghiệp hanh thông.
với họ rằng việc học trên trường vẫn nên
GIẢI PHÁP
được chú trọng nhất. Kết hợp sự rèn luyện
Hãy chắc chắn là khi trao đổi với kiểu phụ huynh này, bạn cần khuyên họ rằng nếu họ giảm áp lực lên con thì con sẽ tiếp thu tốt
với quản lí thời gian, đứa trẻ có thể vừa hoàn thành bài tập về nhà vừa tham gia các hoạt động sau giờ học.
hơn. Học sinh tự tin đặt câu hỏi thường hạnh phúc hơn và thành công hơn trong học tập.
PHỤ HUYNH “SAU GIỜ HỌC”
05
Kiểu phụ huynh này đang ngày càng phổ biến. Thuật ngữ “sau giờ học” thường dùng
TRAO ĐỔI LÀ VẤN ĐỀ MẤU CHỐT Cập nhật tình hình học tập của các con là một cách tuyệt vời để tạo dựng một mối quan hệ tích cực với 5 kiểu cha mẹ học sinh nói trên. Hãy chắc chắn rằng bạn tôn trọng và hợp tác với cha mẹ học sinh trong quá trình học tập của con họ.
17
- cộng đồng giáo viên
Giáo viên trẻ thường rất cần những kinh nghiệm giảng dạy nhưng những trải nghiệm mà họ có được trong công việc lại chưa nhiều. Và đây là những điều mà tôi muốn chia sẻ cùng các bạn với tư cách là một đồng nghiệp và cũng có thể là một người cùng chung cảnh ngộ.
Lời khuyên dành cho các giáo viên trẻ Nguyễn Hữu Long
– Tất cả bắt đầu với việc quản lý lớp học.
– Bạn cần phải luôn đứng trước cửa lớp
Và quản lý lớp học không phải chỉ là về
học hoặc ở giữa của lớp học… vì nhiều lý
việc thiết lập các nội quy mà là việc xây
do.
dựng nên những mối quan hệ.
– Học sinh sẽ luôn cảm nhận thấy sự nhiệt
– Học sinh sẽ chia sẻ nếu chúng cảm thấy
tình của bạn.
thích bạn nhưng trước tiên bạn cần phải
– Bạn phải yêu quý tất cả học sinh trong
thích chúng trước.
lớp học, kể cả những học sinh khiến bạn
– Học sinh thường sẽ hoàn thành bài tập
khó chịu hoặc cảm thấy đáng ghét.
nhanh hơn bạn nghĩ.
– Học sinh sẽ trở nên thiếu tôn trọng nếu
– Đừng mong đợi học sinh quan tâm đến
bạn khiến chúng cảm thấy bị đe dọa. Vì
bài học nếu bạn không đam mê dạy nó.
vậy, nhớ là không bao giờ được làm điều
– Học sinh sẽ quên hết những gì bạn dạy
đó.
nhưng chúng sẽ nhớ mãi cảm xúc mà bạn
– Học sinh thường không biết sắp xếp
đã mang đến cho chúng.
công việc nếu bạn không dạy chúng.
- cộng đồng giáo viên
– Khi một học sinh có vấn đề về hành vi,
– Bài tập về nhà thường không thực sự có
nó thường là do một nhu cầu chưa được
ích.
đáp ứng. “Tháp nhu cầu của Maslow” sẽ
– Hoạt động nhóm sẽ không hiệu quả nếu
giúp bạn hiểu thêm rất nhiều điều về các
bạn không có sự giám sát. Vì vậy bạn cần
vấn đề kỷ luật trong lớp học.
đảm bảo rằng tất cả học sinh đều được
– Bạn không có nhiều thông tin về những
tham gia và hoạt động có hiệu quả thông
gì đã xảy ra ở gia đình hoặc bên ngoài
qua kiểm tra và đánh giá.
không gian lớp học. Vì vậy hãy luôn giữ
– Khi một học sinh không tôn trọng bạn,
sự tốt bụng, bình tĩnh và luôn thân thiện.
đừng cố làm căng thẳng. Điều đó sẽ chỉ
– Hãy luôn luôn có kế hoạch dự phòng
khiến tình hình leo thang.
cho mọi chuyện.
– Một trong những cách tốt nhất để giành
– Học sinh sẽ hỏi một số câu hỏi tuyệt vời
chiến thắng với học sinh là KHÔNG đối xử
mà có thể không liên quan đến chủ đề bài
với chúng như trẻ con.
học. Đừng quá sa đà vào việc giải đáp vì
– Khi bạn hỏi “Có ai muốn hỏi điều gì
nó có thể sẽ phá hỏng kế hoạch bài học
không?” và không ai giơ tay lên, điều đó
của bạn.
không có nghĩa tất cả học sinh đã hiểu
– Nếu bạn đang gặp khó khăn với hành vi
bài.
của học sinh, hãy thử gọi điện thoại cho
– Học sinh sẽ quên hầu hết nội dung bạn
học sinh khi chúng ở nhà. Điều đó sẽ phục
dạy, (ngay cả những học sinh “Xuất sắc”).
vụ hai mục đích: nó cho phép đứa trẻ biết
Hãy đối phó với điều đó bằng cách tập
bạn nghiêm túc về vấn đề này, và thực tế
trung vào việc giảng dạy các kỹ năng hơn
bạn không khiến học sinh gặp rắc rối trong
là kiến thức.
mối quan hệ với cha mẹ.
– Nếu bạn nói điều gì đó mà lẽ ra bạn
– Học sinh có khả năng nhiều hơn bạn
không nên nói, hãy xin lỗi học sinh …
nghĩ. Hãy luôn xác lập sự kì vọng cao với
hoặc đôi khi xin lỗi cả lớp.
học sinh.
18
- cộng đồng giáo viên
19
– Đôi khi hãy tỏ ra ngớ ngẩn. Nó làm cho
– Tìm ra cách để học sinh thành công.
lớp vui vẻ hơn cho tất cả mọi người.
Thành công tạo ra niềm tự hào, và niềm
– Những ngày mà bạn không thực sự
tự hào là động lực tốt nhất để thành công.
muốn có mặt ở trong lớp học, tôi đảm bảo
– Khó khăn trở ngại trong lớp học là điều
rằng học sinh của bạn cũng như vậy.
bình thường. Bạn sẽ không bao giờ trở
– Điểm “0” là điều ngu ngốc và không có
nên tuyệt vời bằng cách giữ an toàn.
mục đích hữu ích.
– Hãy chia sẻ với giáo viên khác. Bạn có
– Khi xử lý hành vi ngay lập tức và dứt
thể có được những ý tưởng tuyệt vời hoặc
khoát. Và hãy nhớ rằng mọi thứ bạn nói và
sự giúp đỡ từ các đồng nghiệp.
làm hoặc làm suy yếu hoặc tăng thêm
Trên đây là những điều tôi ước gì tôi biết
quyền lực của bạn.
được từ khi mới bắt đầu đi dạy. Đối với tất
– Đôi khi bạn bị sếp hoặc hiệu trưởng
cả những người mới bắt đầu sự nghiệp
đánh giá oan. Hãy nhớ là bạn sẽ không
giảng dạy, cũng như với những giáo viên
được đánh giá bởi kế hoạch bài học mà là
đã từng trải qua nhiều năm kinh nghiệm:
thái độ và niềm đam mê.
hãy tiếp tục duy trì nó. Tôi luôn ngưỡng
– Một cái đập tay high-five thật sự khi học
mộ những gì bạn làm, và không bao giờ
sinh bước vào phòng có thể hiệu quả tốt
quên sự nỗ lực và những khác biệt mà
hơn những nội quy và hiệu lệnh.
bạn đang tạo ra trong cuộc sống của mỗi
– Hãy nhớ tên học sinh càng nhanh càng
học sinh.
tốt. – Đừng trừng phạt cả lớp vì cái gì đó mà một cá nhân làm sai. – Mỗi đứa trẻ đều đang quan tâm đến cái gì đó. Đừng bị lừa bởi vẻ ngoài thờ ơ, không quan tâm.
20
- cộng đồng giáo viên
Làm thế nào để giáo viên có thể bảo vệ khoảng thời gian dành cho gia đình? Nguyễn Hữu Long
Là giáo viên, phần lớn thời gian trong cuộc
Tôi đã đánh giá cao quan điểm và sự chia sẻ
sống của chúng ta dành cho công việc giảng
của thầy về mối quan hệ giữa công việc và
dạy, học sinh và các mối quan hệ với phụ
cuộc sống. Nhưng tôi biết rằng những người
huynh. Chúng ta thường xuyên phải hi sinh
có quan điểm như thầy không phải là nhiều.
bản thân và thời gian cá nhân. Nhưng chúng
Tuy nhiên, chúng ta vẫn phải chịu trách nhiệm
ta cũng phải rất cẩn thận đôi khi việc dành quá
hoàn thành tốt những công việc ở trường. Lời
nhiều thời gian cho công việc sẽ đẩy chúng ta
nói của thầy để nhắc nhở tôi rằng giáo viên
vào tình trạng kiệt sức.
cần những khoảng thời gian quên đi công việc
Tôi nhớ khi bắt đầu công việc giảng dạy, hiệu
ở trường để nghỉ ngơi và lấy lại tinh thần. Và
trưởng nói với tôi: “Nếu bạn phải nói dối một ai
để làm cho gia đình có được niềm hạnh phúc
đó, hãy nói dối hiệu trưởng và nhà trường”.
thực sự.
Đầu tiên tôi hơi bối rối, nhưng thầy giải thích
Vậy chính xác chúng ta phải làm điều đó như
rằng: thầy muốn tôi phải đặt gia đình lên hàng
thế nào? Nó dường như rất khác nhau trong
đầu trong thứ tự ưu tiên. Và nếu điều gì đó
mọi tình huống. Nhưng một trong những điều
được coi như món quà quý giá dành cho gia
tốt nhất giáo viên có thể thực hiện là đặt ra một
đình đó là gạt công việc sang một bên để hiện
số ranh giới để chúng ta biết đâu là giới hạn.
diện trọn vẹn với những người mình yêu
Để chúng ta đảm bảo rằng mình có thời gian
thương.
cho gia đình và có năng lượng để cân bằng cuộc sống của bản thân.
- cộng đồng giáo viên
21
Dưới đây là một số ví dụ về ranh giới mà chúng ta có thể đặt ra. Tất nhiên, đó chỉ là những ví dụ mang tính cá nhân, một số trong số này có thể là chính xác với bạn nhưng một số có thể không phù hợp. Điều quan trọng là tìm ra những gì phù hợp với bạn và gia đình của bạn.
1. RỜI KHỎI TRƯỜNG
3. DÀNH MỘT NGÀY TRONG TUẦN
VÀO MỘT THỜI ĐIỂM NHẤT ĐỊNH
ĐỂ NGHỈ NGƠI
Xác định một thời gian cuối cùng mà bạn sẽ
Quyết định rằng thứ Bảy hoặc Chủ nhật sẽ là
bắt buộc phải để lại công việc và rời khỏi
ngày không làm bất cứ điều gì. Bộ não của
trường (trừ các cuộc họp không thể tránh khỏi,
bạn thực sự cần thời gian nghỉ ngơi để có thể
vv). Sau đó, nghiêm túc thực hiện điều đó.
phục hồi.
2. NÓI KHÔNG VỚI
4. ĐẶT GIỚI HẠN VỀ SỐ LƯỢNG
VIỆC LÀM THÊM NGOÀI GIỜ
CÔNG VIỆC BẠN SẼ LÀM Ở NHÀ
Hãy cẩn thận và cân nhắc các nhiệm vụ, hãy
Ưu tiên các nhiệm vụ quan trọng bắt buộc phải
biết cách lựa chọn các hoạt động. Mặc dù các
được thực hiện và xác định rằng đó là những
công việc làm thêm có thể mang lại cho bạn
thứ duy nhất bạn sẽ làm việc ở nhà. Những
thu nhập hoặc khiến cho bạn được đánh giá
người còn lại có thể chờ sau giờ học hoặc
cao, nhưng nó có thể giết chết tinh thần của
trong thời điểm khác. Ngoài ra có thể thiết lập
bạn và thời gian dành cho gia đình của bạn. Vì
một giới hạn thời gian trong bao lâu bạn sẽ
vậy, hãy quyết định những gì là phù hợp và
làm việc ở trường và bao lâu là làm ở nhà.
những gì sẽ kiên quyết là không – sau đó bạn
Ban đầu bạn nghĩ rằng điều này nghe không
phải học nghệ thuật từ chối.
thể, nhưng hãy cố gắng bạn sẽ làm được.
- cộng đồng giáo viên
5. KHÔNG TIẾT LỘ
6. ĐỪNG CHECK EMAIL
SỐ ĐIỆN THOẠI BÀN/ SỐ DI ĐỘNG
CỦA TRƯỜNG Ở NHÀ
HOẶC ĐẶT GIỜ NGHE ĐIỆN THOẠI
22
Bạn có thể bị mắc kẹt khi bạn đã trót mở email
Đó là lựa chọn của cá nhân cho dù bạn có
và biết về công việc. Bạn sẽ vẫn tiếp tục phải
muốn cho số điện thoại di động hay không,
làm nó mặc dù không hề muốn, nhưng nếu
nhưng nếu bạn quyết định cho phụ huynh
bạn không kiểm tra email ở nhà thì ít nhất bạn
hoặc đồng nghiệp số điện thoại thì hãy tự đặt
sẽ không phải làm những công việc mà bạn
những khoảng thời gian để trả lời cuộc gọi từ
không biết. Một cách nghiêm túc – có bao
số điện thoại không xác định (hoặc được biết
nhiêu email thực sự cần phải được trả lời lúc
đến của phụ huynh / học sinh). Ví dụ, hãy đưa
9 giờ tối hay vào ban đêm?
ra quy định rằng khi bạn ngồi ăn tối, bạn sẽ không nhận bất cứ cuộc gọi nào của trường.
Bạn đã thiết lập các ranh giới nào để cân bằng giữa công việc ở trường và cuộc sống gia đình? Bạn còn những kinh nghiệm nào khác để đảm bảo nguồn năng lượng và thời gian với gia đình? Hãy chia sẻ cùng chúng tôi.
webs i t e : t a o g i a o d u c . vn
- thông tin sự kiện
23
- thông tin sự kiện
Kết thúc năm học. Ai cũng mệt mỏi và mất tập trung. Một số bài kiểm tra đã ở lại đằng sau bạn. Nhưng vẫn còn vài bài kiểm tra còn ở phía trước. Là một giáo viên bạn phải làm gì? Lựa chọn cho mình một mục tiêu để thực hiện thật tốt trong tháng cuối của năm học. Dưới đây là một vài hoạt động kết thúc năm học như vậy:
Ý tưởng cho các hoạt động kết thúc năm học MỤC TIÊU: XEM LẠI NHỮNG
Kim Haynes Lê Hải Thanh dịch
ĐIỀU HỌC SINH ĐÃ HỌC ĐƯỢC Học sinh có một cơ hội cuối cùng để
ĐỂ HỌC SINH VIẾT
xem lại bài vở trước kỳ thi. Tại sao
MỘT CUỐN SÁCH CỦA MÌNH
không yêu cầu học sinh ôn tập và cùng nhìn lại những gì chúng đã học được.
Khi viết cho những em nhỏ tuổi hơn mình, học sinh của bạn sẽ rèn được kĩ
ĐỂ HỌC SINH DẠY LẪN NHAU
năng đơn giản hóa và chứng minh những yếu tố quan trọng của môn học.
Chia lớp thành các nhóm và phân công cho từng nhóm một chủ đề cụ thể mà bạn đã dạy trong năm. Cho chúng thời gian để chuẩn bị cho chủ đề của mình và cho một hoạt động ôn tập thật tốt, mà trong đó chúng phải đánh giá lẫn nhau. Giáo viên sẽ đánh giá dựa trên những gì chúng hiểu và mức độ hiệu quả hoạt động ôn tập của chúng.
Điều này có ý nghĩa như một bài ôn tập lớn và một cách vui vẻ để tích hợp các yếu tố của chương trình. Học sinh có thể viết ra những phiên bản của vở kịch Shakespeare, một phiên bản khác về lịch sử Ai Cập cổ đại, hay một cuốn sách tranh về vòng đời của các loài sinh vật.
- thông tin sự kiện
TỔ CHỨC MỘT TALK SHOW
24
CÁC HOẠT ĐỘNG CUỐI NĂM: SUY NGẪM VỀ MỘT NĂM HỌC
Tưởng tượng về chương trình truyền hình về bạo lực trường học như một cách để thảo luận. Hoặc một thảo luận về Thành tựu của Khoa học thế kỷ 20 của
Albert
Albert
Einstein,
Neil
Việc suy ngẫm có thể vui, nhưng nó cũng là một chiến lược giúp học sinh học từ những điều đã xảy ra, những điều học sinh làm tốt và chưa tốt.
Armstrong, J. Robert Oppenheimer, và Stephen Hawking - tất cả được trình
TẠO RA MỘT CUỐN SỔ LƯU NIỆM.
bày bởi học sinh. Để học sinh làm việc
Hãy để cho mỗi học sinh viết một trang.
theo nhóm và nghiên cứu chủ đề của
Để học sinh có thể (Cuốn sách ưa thích
mình, viết ra kịch bản cho nó, và trình
của tôi là…/thí nghiệm tốt nhất chúng
bày show diễn trước lớp.
tôi đã làm trong môn Hóa học…/ Một điều tôi đã học được từ bản thân…) và
ĐỂ HỌC SINH VIẾT THƯ
khuyến khích học sinh nêu cả những
CHO CHÍNH MÌNH
kỷ niệm lớp ưa thích. Các yếu tố bổ
Yêu cầu học sinh viết cho mình một bức thư, xem lại một năm và đưa ra các “giải pháp” cho năm học tiếp theo. Cho chúng một vài gợi ý: một điều mà chúng tự hào trong năm vừa qua, một điều chúng muốn làm khác biệt cho năm tới, một điều chúng muốn nhớ, v.v. Bạn cũng có thể gửi email những bức thư này cho học sinh của mình ngay trước khi năm học tới bắt đầu, hoặc chia sẻ với giáo viên của năm sau....
sung như ảnh học sinh, lớp học, hoặc hoạt động lớp học. Làm một bản copy cuốn sổ lưu niệm cho mỗi học sinh, hoặc tạo một cuốn sổ lưu niệm điện tử và dạy học sinh cách sử dụng Power Point hoặc các chương trình khác.
- thông tin sự kiện
25
YÊU CẦU HỌC SINH VIẾT NHỮNG BỨC THƯ CHO CÁC EM HỌC SINH MỚI
Để các học sinh hiện tại của mình viết thư đưa ra lời khuyên cho những học sinh mới mà bạn sẽ dạy cho năm học tiếp theo. Chúng sẽ đưa ra những lời
CHO HỌC SINH ĐÁNH GIÁ MÔN HỌC
khuyên nào để “sống sót” hoặc thể hiện
Đối với học sinh lớp lớn, việc đánh giá
tốt trong lớp học? Phần nào là khó nhất
môn học có thể giá trị ở nhiều mức độ.
trong khi học?
Chúng có thể làm bạn ngạc nhiên với đánh giá về đóng góp của chính chúng và có thể sẽ có một vài gợi ý tốt cho việc thay đổi nội dung và phương pháp vào năm sau.
TẠO RA PROFILE CHO
DẠY NHỮNG PHẦN THÚ VỊ MÀ
TỪNG HỌC SINH
BẠN CHƯA CÓ THỜI GIAN ĐỂ DẠY
Yêu cầu các học sinh xây dựng một hồ
Hầu hết giáo viên có những bài học
sơ cá nhân làm nổi bật quá trình học
hoặc hoạt động thú vị mà họ không biết
tập của chúng trong năm học. Tùy vào
nên dạy vào lúc nào: tại sao không phải
độ tuổi, hồ sơ có thể là các mẫu quá
là bây giờ? Đồ ăn, mảnh ghép logic, thí
trình học tập, bản tự đánh giá, và bài
nghiệm, hoặc bài học về hoạt hình
đánh giá viết tay. Nếu có thể, tạo ra 2
quảng cáo hoặc chính trị - đây là
bản copy - một cho học sinh để mang
những hoạt động giáo dục với yếu tố
về cho cha mẹ và một bản thứ hai cho
hài hước sẽ dễ dàng thu hút sự chú ý
giáo viên mới của học sinh đó.
của học sinh.
26
- thông tin sự kiện
RA NGOÀI LỚP HỌC
"THAY ĐỔI' THẾ GIỚI
Tùy vào thời tiết, bạn có thể tìm cách
Hãy tận hưởng thời gian này để làm
để dạy các tiết học ngoài trời. Học sinh
điều gì đó ý nghĩa với bạn và học sinh?
có thể khám phá tự nhiên sử dụng các
Học sinh có thể viết thư cho lãnh đạo
kỹ năng toán và khoa hoặc viết thơ về
nhà nước, tổ chức, hoặc tìm giải pháp
thời tiết. Làm cho hoạt động trở nên
cho một vấn đề cụ thể. Bạn cũng có thể
thoải mái, vui vẻ hơn.
giải quyết vấn đề trong năm hoặc hỏi học sinh về các vấn đề của chúng.
PHÁT TRIỂN NHỮNG KỸ NĂNG MỚI
Tôi không dám chắc về tất cả những gì bạn và học sinh của bạn có thể làm
Mọi giáo viên đều có bài tập rèn kỹ năng hoặc nội dung mà họ muốn học sinh của mình luyện tập – đọc, viết, học về bảng cửu chương, hay ghi nhớ về định lý Pythago. Lựa chọn một kỹ năng cụ thể và tập trung vào bài học. Những Ngày hội Đọc sách, tuần lễ Ngữ pháp, hoặc tổ chức những buổi về học Định lý toán học.
nhưng hãy cố gắng thử nó. Với một chút nỗ lực và một kế hoạch được đầu tư, tháng cuối cùng có thể sẽ là thời điểm thú vị nhất, hiệu quả nhất trong năm học!
27
- thông tin sự kiện
07 điều cần biết để trở thành một giáo viên ở Mỹ Tara Kuther Đặng Thanh Hiền dịch
Bạn đã từng suy nghĩ về việc trở thành giáo viên?
Giáo viên làm gì?
Nghĩ về việc trở thành giáo
Chắc hẳn chúng ta dành toàn bộ thời gian trong lớp học nhưng nếu
viên ư? Tất cả chúng ta đều
vậy, chúng ta mới chỉ thấy một phần của nghề giáo. Phần lớn công
tưởng mình biết thế nào là làm
việc bắt đầu trước khi vào lớp và kéo dài sau khi lớp học kết thúc.
giáo viên. Bởi vì hầu hết chúng
Giáo viên dành thời gian cho những công việc sau:
ta đều từng là học sinh, theo
- Soạn giáo án
cách này hay cách khác. Tuy
- Chuẩn bị hoạt động
nhiên, ở địa vị người học, kể
- Chấm bài kiểm tra
cả là sinh viên sư phạm bạn có
- Họp trên trường
thực sự hiểu rõ công việc của
- Họp phụ huynh
các thầy cô giáo? Ví dụ, “kì
- Tổ chức hoạt động ngoại khóa
nghỉ” hè không phải luôn như
- Bồi dưỡng chuyên môn
học sinh và phụ huynh nghĩ.
- Quản lí học sinh
Nó hầu như không giống kì nghỉ! Vậy chính xác thì họ làm gì? Ưu điểm và hạn chế của nghề giáo là gì? Bạn được hưởng những quyền lợi gì? Hãy đọc bài viết dưới đây để hiểu thêm một vài điều.
Ưu điểm của nghề giáo viên Có một số ưu điểm lớn khi trở thành giáo viên. Đầu tiên là khoản lương cố định ít bị ảnh hưởng trước những biến động của thị trường việc làm và nền kinh tế. Giáo viên cũng có những lợi ích như bảo hiểm sức khoẻ và lương hưu. Nghỉ cuối tuần, nghỉ lễ nghỉ hè trong thời gian nhất định tạo ưu thế về đời sống sinh hoạt cần thiết cho công việc của họ. Tất nhiên, lợi thế lớn nhất là giáo viên có thể chia sẻ niềm đam mê với người khác và tạo sự khác biệt thông qua học sinh.
- thông tin sự kiện
28
Hạn chế của nghề giáo viên Nghề giáo không chỉ toàn hoa hồng và những điều dễ chịu. Như bất kì công việc nào khác, có những hạn chế khi trở thành giáo viên. Một số thách thức bao gồm: - Thách thức trong việc đáp ứng nhu cầu của học sinh. Học sinh quá đông và có nhu cầu rất khác nhau, sự thiếu thốn các nguồn tài nguyên đều có thể khiến công việc của bạn trở nên rất khó khăn. - Kiểm tra đúng chuẩn và đảm bảo học sinh đạt điểm cao, đồng thời dạy họ một điều gì đó ngoài sách vở. - Trao đổi với cha mẹ học sinh là việc cần cẩn trọng. Cha mẹ tuyệt vời có thể tạo điều kiện cho bạn dạy học tốt hơn nhưng cha mẹ khó tính có thể là một thách thức thực sự. - Bệnh thành tích, cải cách và mâu thuẫn giữa hiệu trưởng, hội đồng nhà trường, hội cha mẹ học sinh và giáo viên. - Bài tập về nhà. Không chỉ học sinh mới có vấn đề với bài tập về nhà. - Nhiều giáo viên phải tự chi tiền mua tài liệu để sử dụng trong lớp học. - Thời gian chuẩn bị. Các giáo viên làm việc ngoài giờ học, thường là vào buổi tối, để chuẩn bị bài học. - Giáo viên thường phải có bằng thạc sĩ.
Ưu và nhược điểm khi dạy ở trường công Sự khác biệt giữa trường công và trường tư không chỉ là tiền lương. Ưu và nhược điểm của nghề giáo viên là khác nhau đối với các trường. Ví dụ, lợi ích của các trường công thường bao gồm mức lương cao hơn, số lượng học sinh đa dạng và công việc ổn định (đặc biệt là trong biên chế). Sự đa dạng các trường công vừa là ưu vừa là nhược. Cũng có nghĩa là những ưu và nhược điểm này thay đổi theo hệ thống trường học và không mang tính phổ quát. Những bất cập của các trường công thường bao gồm lớp đông học sinh hơn, các nguồn tài nguyên cũng khác nhau – thường là thiếu nguồn lực, sách và thiết bị lỗi thời, thiếu cơ sở vật chất cho giáo viên. Một lần nữa, sự đa dạng này tùy vào hệ thống trường học. Các trường nằm trong khu có đời sống cao thường được đầu tư nhiều hơn. Dù là ưu hay nhược điểm, quan trọng là muốn dạy ở trường công phải có chứng chỉ sư phạm.
- thông tin sự kiện
29
Ưu và nhược điểm khi dạy ở trường tư Các trường tư thục thuê giáo viên không đòi hỏi quá nhiều về bằng cấp. Tuy nhiên, dạy ở trường tư cho phép bạn tích lũy kinh nghiệm trước khi quyết định gắn bó với nghề. Ngoài ra, bạn có thể vừa đi làm vừa học để lấy chứng chỉ sư phạm. Sau đó, bạn có thể chọn làm việc tại một trường công lập, nơi sẽ cung cấp cho bạn mức lương cao hơn. Ưu điểm của các trường tư thục là quy mô lớp học nhỏ hơn, sách và trang thiết bị mới hơn, cùng các nguồn lực khác. Tuy nhiên, xin nhắc lại, sự thay đổi là tùy từng trường.
Chứng chỉ sư phạm là gì? Chứng chỉ sư phạm thường được cấp bởi Bộ giáo dục hoặc Ủy ban cố vấn của các bang. Bạn có thể cần chứng chỉ để đi dạy: Mẫu giáo đến lớp 3; Tiểu học (lớp 1-6 hoặc 8); Các bộ môn đặc thù; Giáo dục đặc biệt (mẫu giáo đến lớp 12). Mỗi bang có những yêu cầu về chứng chỉ khác nhau nên nếu muốn đi dạy, cách tốt nhất là hãy liên hệ với các cơ quan quản lí giáo dục.
Làm thế nào để có chứng chỉ sư phạm? Bằng thạc sĩ, cử nhân tương đương với chứng chỉ sư phạm. Nhiều bang yêu cầu sinh viên có thêm một bằng, tức là hoàn thành bằng kép. Lựa chọn thứ hai cho những người không học ngành sư phạm hoặc mới đi làm là tham gia chương trình do một tổ chức trực thuộc trường đại học tổ chức. Chương trình đào tạo giáo viên thường kéo dài 1 năm hoặc là một phần của chương trình đào tạo thạc sĩ. Lựa chọn thứ ba là học thạc sĩ (có hoặc không có bằng sư phạm trước đó) và lấy chứng chỉ sư phạm. Lấy bằng thạc sĩ ngành sư phạm không nhất thiết phải đi dạy học nhưng nhiều trường yêu cầu có bằng hoặc đang học thạc sĩ ngành sư phạm/ chuyên ngành nào đó trong số năm nhất định sau khi được tuyển. Bằng thạc sĩ cũng là tấm vé để ứng tuyển vào ban giám hiệu nhà trường. Nhiều giáo viên quyết định học thạc sĩ sau khi đã đi dạy một vài năm. Đôi khi, các bang không đủ giáo viên biên chế, họ gửi thư mời đến các học viên cao học xuất sắc nhưng chưa đủ điều kiện tối thiểu của bang đến dạy hợp đồng ở các trường phổ thông. Đây chỉ là phương án châm chước với điều kiện giáo viên sau khi được nhận vào trường phải tham gia tất cả các khóa học bắt buộc để lấy chứng chỉ cần thiết (tức là giáo viên phải vừa học vừa làm). Một số bang thì tổ chức các chương trình bồi dưỡng kéo dài vài tháng.
30
- thông tin sự kiện
Giáo viên mong muốn điều gì từ việc tập huấn chuyên môn ? (Phần 1) Nguyễn Hữu Long Tôi bắt đầu suy nghĩ về các hoạt động tập huấn phát triển chuyên môn cho giáo viên, nếu chúng ta muốn các giáo viên tôn trọng và lắng nghe tiếng nói của học sinh trong lớp học thì có lẽ những người làm công
GIÁO VIÊN MUỐN CÓ TIẾNG NÓI VÀ LỰA CHỌN TRONG HOẠT ĐỘNG TẬP HUẤN PHÁT TRIỂN CHUYÊN MÔN
việc quản lí giáo dục cũng nên lắng nghe
Nếu học sinh luôn thích được lựa chọn, mong muốn
và tôn trọng những gì giáo viên muốn?
được có tiếng nói và được lắng nghe trong lớp học
Từ khi tôi có ý tưởng thành lập Dự án Đào
vậy tại sao giáo viên lại không có quyền đó. Các hoạt
tạo và hỗ trợ giáo viên, điều tôi vẫn luôn
động tập huấn chuyên môn hiện nay chủ yếu là do sự
băn khoăn trăn trở đó là: Giáo viên thật sự
chỉ đạo từ trên xuống hoặc theo yêu cầu bắt buộc của
cần gì? Các hoạt động tập huấn phát triển
phòng hoặc sở giáo dục, điều này khiến các giáo viên
chuyên môn hiện nay có thực sự là điều
cảm thấy không hứng thú và không muốn tham gia.
mà giáo viên muốn? Trong vai trò của các
Vậy cần phải làm gì? Chúng ta cần phải trao quyền
nhà quản lí giáo dục, lãnh đạo trường học
cho các giáo viên trước các chương trình đào tạo.
cần phải làm gì? Làm thế nào để việc phát
Điều này giúp giáo viên cảm giác họ có tiếng nói và sự
triển chuyên môn cho giáo viên có tác
lựa chọn? Các hiệu trưởng và lãnh đạo các phòng
động đến hiệu quả giảng dạy và nâng cao
giáo dục cần phải lắng nghe ý kiến và những điều giáo
kết quả học tập của học sinh? Dưới đây là
viên mong muốn trước các kì tập huấn.
những điều mà tôi đã rút ra trong suốt quá trình làm việc, tiếp xúc chia sẻ cùng với các giáo viên ở các trường phổ thông.
- thông tin sự kiện
31
Nhưng tôi cũng thắc mắc không biết tại sao các giáo
giúp họ học tập nâng cao trình độ thì trọng tâm cần
viên lại không dám mạnh dạn thể hiện quan điểm và
phải là giúp giáo viên tự học. Các giáo viên thường
tiếng nói của mình? Liệu các giáo viên đã thực sự
nhìn nhận các vấn đề tập huấn qua lăng kính của “nội
bình tĩnh và suy nghĩ sâu sắc về nhu cầu học tập nâng
dung kiến thức và các tiêu chuẩn nghề nghiệp” mà họ
cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ của bản thân? Họ
cần phải đáp ứng. Tôi cho rằng trọng tâm của hoạt
có thực sự hiểu quá trình cải cách giáo dục đang diễn
động bồi dưỡng chuyên môn giáo viên cần phải
ra? Họ có hiểu được rằng xu hướng thay đổi và nhu
hướng về những gì sẽ chuẩn bị cho học sinh thành
cầu của học sinh sẽ đòi hỏi kỹ năng và năng lực mới
công trong tương lai. Các kỹ năng, kỹ thuật và chiến
ở người giáo viên mới.
lược mà các giáo viên đang học sẽ giúp họ tìm và
Thông thường các giáo viên thường tỏ ra e ngại hoặc
hướng dẫn học sinh học thông qua niềm đam mê, sự
hờ hững khi nói đến việc tập huấn nâng cao trình độ.
quan tâm và những nỗ lực cá nhân?
Nhưng cũng có những giáo viên đã nói với tôi rằng khi họ chia sẻ thì không có bất kì ai lắng nghe. Mỗi khi giáo viên đề xuất một khóa tập huấn nào đó, rất lâu
GIÁO VIÊN MUỐN CÁC HOẠT ĐỘNG TẬP HUẤN HỌ CÓ THỂ SỬ DỤNG NGAY
sau đó họ mới nhận được nó. Hiếm khi giáo viên nhận
Không có gì tồi tệ hơn là yêu cầu cả Phòng giáo dục
được sự đáp ứng ngay. Và vì thế tôi tin, nếu giáo viên
hoặc Sở giáo dục phải tổ chức hội thảo về chương
có tiếng nói và lựa chọn hơn chắc chắn họ sẽ thay đổi
trình học sắp sửa ban hành mà không có bất kỳ ứng
sẽ thay đổi.
dụng thực tiễn nào trong thời điểm hiện tại. Và không có gì chán nản hơn một hội thảo hay tập huấn mà diễn
GIÁO VIÊN MUỐN CÁC HOẠT ĐỘNG TẬP
giả chỉ nói và nói còn giáo viên thì có rất ít cơ hội thực
HUẤN CÓ LIÊN QUAN ĐẾN HỌC SINH CHỨ
hành, tham gia hoặc áp dụng những gì họ đang học.
KHÔNG PHẢI CHỦ TRƯƠNG CHÍNH SÁCH
Quá trình thay đổi quả không phải là điều dễ dàng.
Điều này rất quan trọng. Bồi dưỡng chuyên môn nên
Việc giảng dạy để chuẩn bị cho các kì thi hay các bài
giúp giáo viên chuẩn bị cho những gì học sinh cần
kiểm tra trắc nghiệm thì không quá khó. Nhưng khi
nhất. Nếu mục tiêu không chỉ là dạy học sinh mà còn
chúng ta muốn lớp học hoặc trường học thành một
- thông tin sự kiện
32
không gian, nơi đó học sinh được học tập thông qua
khăn khi áp dụng vào thực tiễn của Việt Nam. Tôi cho
những trải nghiệm sâu sắc và thỏa mãn những nhu
rằng, ngành giáo dục nên lấy chính những giáo viên
cầu đa dạng của học sinh thì thực sự là điều vô cùng
xuất sắc ở các trường phổ thông, hoặc yêu cầu các
khó. Có lẽ vậy mà quá trình cải cách giáo dục là một
giảng viên làm công việc của giáo viên phổ thông một
chặng đường đầy khó khăn vì nó liên quan đến việc
thời gian giống như một giáo viên thực sự trước khi
tạo dựng và kiểm tra lại các giá trị và các định hướng
bắt đầu hoạt động tập huấn chuyên môn. Tôi tin tưởng
cho tương lai.
rằng việc làm nay sẽ tạo nên sự hợp tác theo nghĩa
Để giải quyết vấn đề này chúng ta có thể xây dựng
chân thực nhất trong cộng đồng giáo viên, làm cho
các mô hình tập huấn với những mục đích khác nhau.
những hoạt động tập huấn trở nên sống động và có
Một phần là các khóa học ngắn được thiết kế để dạy
hồn hơn.
một kỹ năng thực tế có thể được áp dụng ngay lập tức. Đồng thời với đó là những khóa huấn luyện và giảng dạy chuyên sâu thông qua việc ứng dụng các lý thuyết học tập hiện đại và tăng sự trải nghiệm, kết nối trong quá trình học tập.
GIÁO VIÊN MUỐN CÁC CHUYÊN GIA TẬP HUẤN PHẢI CÓ KINH NGHIỆM TRONG LỚP HỌC Một trong những lí do khiến hoạt động tập huấn chuyên môn trở nên xa rời thực tế đó là chuyên gia tập huấn chưa từng trải nghiệm qua thực tế lớp học. Hầu hết các giảng viên đều đưa ra những lí thuyết mới về giáo dục với những kinh nghiệm từ các quốc gia phát triển, tuy nhiên những điều này lại gặp khó
(Các thầy cô sẽ đón đọc phần cuối của bài viết ở số tiếp theo của chúng tôi nhé!)
webs i t e : t a o g i a o d u c . vn
- góc chia sẻ
33
- góc chia sẻ
Các giáo viên đã làm được những gì? Taylor Mali Nguyễn Hữu Long dịch Trong một bữa tiệc, các vị khách ngồi xung quanh chiếc bàn và thảo luận về các vấn đề của cuộc sống. Một vị khách cũng là một CEO cho rằng tất cả các vấn đề của xã hội đều xuất phát từ sai lầm của giáo dục. Theo quan điểm của anh: “Đứa trẻ sẽ chẳng học được gì từ một người mà luôn cho rằng lựa chọn tốt nhất của cuộc đời là trở thành giáo viên?”. Câu nói của anh ta khiến không khí trở nên căng thẳng, anh ta hỏi một vị khách ngồi bên cạnh “Barbara, cô cũng là giáo viên, vậy cô đã làm được gì?” Barbara, nổi tiếng là một giáo viên trung thực và ngay thẳng, cô đáp: “Anh muốn biết tôi đã làm được gì?” (cô dừng lại một vài giây và bắt đầu...) “Tôi đã làm cho những đứa trẻ có thể làm việc chăm chỉ hơn chúng nghĩ. Tôi khiến những đứa trẻ bị điểm trung bình nhưng vẫn có được cảm giác giống như đang nhận huy chương tại đại hội thể thao Olympic thế giới - vì chúng đã cố gắng hết sức”.
- góc chia sẻ
34
Tôi có thể khiến những đứa trẻ ngồi yên trong 45
Tôi khiến những học sinh của tôi từ các quốc gia
phút đồng hồ của 1 tiết học trong khi cha mẹ chúng
khác nhau có thể nói và hiểu tiếng Anh nhưng vẫn
KHÔNG THỂ buộc chúng ngồi yên dù chỉ 5 phút
trân trọng những bản sắc văn hóa của dân tộc.
mà không có Ipad, Game hay phim hoạt hình.
Tôi khiến lớp học của tôi là nơi mà tất cả học sinh
Anh muốn biết những gì tôi làm? - Cô dừng lại một
đều cảm thấy được an toàn.
lần nữa và đưa ánh mắt nhìn từng người trong bàn
Và cuối cùng, tôi khiến học sinh của tôi hiểu rằng
tiệc.
chúng sẽ nhận lại nếu biết cho đi, tôi dạy chúng
Tôi khiến những đứa trẻ luôn suy ngẫm.
hãy làm việc chăm chỉ mỗi ngày, hãy đi theo tiếng
Tôi giúp những đứa trẻ đặt ra các câu hỏi.
nói của trái tim mình, chúng sẽ trở thành một người
Tôi giúp chúng nói lời xin lỗi và hiểu được ý nghĩa
hạnh phúc (Barbara ngừng lại vài giây trước khi
của hành động đó.
bắt đầu tiếp...).
Tôi khiến chúng có sự tôn trọng, sống có trách
Sau đó, khi một ai đó cố gắng đánh giá tôi bằng
nhiệm với những gì chúng làm.
những gì tôi đã làm, với tôi tiền bạc không phải là
Tôi dạy chúng viết và rồi cùng với chúng viết ra
điều quá quan trọng, tôi có thể ngẩng cao đầu và
những gì chúng cảm nhận từ sâu thẳm tâm hồn.
không cần chú ý đến họ bởi vì họ đáng bị như vậy.
Tôi khuyến khích chúng đọc, đọc và đọc mỗi ngày.
TÔI ĐÃ TẠO NÊN SỰ KHÁC BIỆT
Tôi khiến chúng thể hiện được năng lực bản thân
Vậy còn anh, Anh đã tạo nên điều gì, anh giám
trong môn Toán. Dạy chúng biết sử dụng bộ não
đốc?
của mình như một món quà mà tạo hóa ban tặng
Vị giám đốc cúi mặt và sau đó im lặng.
chứ không phải là một cái máy tính vô tri.
CÂU CHUYỆN NÀY ĐÁNG ĐƯỢC CHIA SẺ TỚI TẤT CẢ CÁC GIÁO VIÊN, CÁC CEO VÀ TẤT CẢ NHỮNG NGƯỜI MÀ BẠN BIẾT.
- góc chia sẻ
35
Đồng nghiệp mà tôi nói đến là một cô giáo
Về những người giáo viên tuyệt vời Táo giáo dục
đã dạy học sinh vẽ poster trên nền đất, không có giấy màu, chẳng có bút dạ, cô đã dạy các con dùng que tre thay cho cọ màu để vẽ lên những ý tưởng mà con đang tượng hình trong đầu. Đó là một thầy giáo ở Hậu Giang muốn mang những cuốn sách
Dạy học là một đặc ân, là một món quà của
cho trẻ con bằng việc lấy những ống tre,
cuộc sống – Nghe đến đây nếu bạn không
cuốn những cuốn sách vào đó và treo lên
giật mình, mắt trợn ngược, mồm há hốc,
cây bàng nơi trước sân trường để lũ trẻ có
dựng tóc gáy thì cũng sẽ cười thẳng vào
sách đọc mà không phải leo lên tầng 4. Rồi
mặt tôi và nói rằng, tôi đã quá ảo tưởng và
cũng thầy giáo ấy, đã sửa lại chiếc xe bò cũ
viển vông. Cũng có thể! Bạn vẫn có thể giữ
để cát sỏi ở góc sân trường thành một thư
quan điểm của mình cũng như tôi vẫn đang
viện lưu động cho học sinh mỗi giờ ra chơi.
ngoan cố với suy nghĩ của tôi. Trong lúc
Cũng có khi là những tâm sự của một đồng
giáo dục đang hoang mang, hỗn loạn, đang
nghiệp về việc chị đã nỗ lực như thế nào để
nghi ngờ, đảo điên với những kiện tụng,
bảo vệ học sinh trước sự áp đặt vô lý của
scandal, cạnh tranh, tính toán với những lời
chính đồng nghiệp, để con có được niềm tin
chỉ trích, phê phán, thanh minh, rồi xin lỗi,
vào cuộc sống và những điều tốt đẹp.
rồi đổ lỗi,… thì tôi lại thấy rằng mình thật
Tôi nhận thấy dù họ là ai, ở đâu, dù họ có
may mắn. Tôi thầy mình may mắn vì được
dạy trường công hay trường quốc tế, dù họ
gặp và làm việc với các đồng nghiệp là các
có ở thành thị hay các vùng khó khăn, dù họ
thầy cô giáo và đa phần họ đều là những
có đang phải đổi diện với những áp lực,
GIÁO VIÊN TRÊN CẢ TUYỆT VỜI.
những bộn bề lo toan đến thế nào của cuộc sống thì trong họ đều có những đặc điểm chung dễ dàng nhận ra:
- góc chia sẻ
36
Họ – các giáo viên tuyệt vời không phải lúc
Các giáo viên tuyệt vời hiểu được sức mạnh
nào cũng có những bài giảng xuất sắc,
của sự kết nối giữa con người với con
được tuyên dương trong các kì thi giáo viên
người, do đó, họ lặng lẽ miệt mài xây dựng
giỏi cấp thành phố hay được công nhận là
mối quan hệ với học sinh của mình.
chiến sĩ thi đua các cấp. Nhưng họ luôn có
Các giáo viên tuyệt vời KHÔNG xuất hiện ở
mối quan hệ tốt nhất với học sinh của mình.
trong lớp học để làm việc… họ xuất hiện
Các giáo viên tuyệt vời hiểu rằng việc tạo
cho NHỮNG ĐỨA TRẺ! Dạy học với họ là
dựng môi trường học tập tích cực là điều
một niềm đam mê – không phải là một công
kiện tiên quyết cho việc dạy một đứa trẻ.
việc.
Các giáo viên tuyệt vời cũng rất quan tâm
Các giáo viên tuyệt vời hiểu được “quy tắc
đến hạnh phúc và niềm vui của mỗi đứa trẻ
vàng” dành cho các nhà giáo dục: Dạy cho
trong lớp học. Với họ học tập phải là một
mọi học sinh như cách mà bạn muốn dạy
cuộc hành trình của những trải nghiệm mới
cho con của mình.
cùng với niềm vui thích.
Các giáo viên tuyệt vời không có kì vọng
Khi một bài học không theo đúng kế hoạch
nhất định phải giành chiến thắng trong “trận
hay bị thất bại các giáo viên tuyệt vời không
chiến” với người học. Họ hiểu rằng nếu một
nhìn vào bất cứ điều gì khác mà nhìn thẳng
trận chiến xảy ra trong lớp học, sẽ không có
vào gương để nhận trách nhiệm về bản
ai là người thắng cuộc.
thân mà không đổ lỗi cho đứa trẻ hay bất kì
Các giáo viên tuyệt vời định nghĩa thành
một điều kiện khách quan nào.
công của họ bằng sự thành công của học
Các giáo viên tuyệt vời luôn luôn đến lớp
sinh. Họ hiểu công việc họ làm không phải
sớm chuẩn bị những chi tiết dù là nhỏ nhất,
là vì việc giảng dạy … mà vì quá trình học
luôn sẵn sàng mọi thứ để giờ học có thể bắt
tập.
đầu … nhưng họ cũng rất thực tế khi hiểu
Giáo viên tuyệt vời không được đo đếm,
rằng không phải lúc nào học sinh cũng sẵn
đánh giá bằng các giáo án hay kế hoạch bài
sàng để học.
học của họ … mà được định nghĩa bởi niềm
- góc chia sẻ
37
đam mê tâm huyết và những giá trị họ đang
Các giáo viên tuyệt vời không trở nên tuyệt
tạo dựng và theo đuổi.
vời một cách ngẫu nhiên. Họ trở nên tuyệt
Những giáo viên tuyệt vời luôn dành trọn
vời vì họ không chỉ muốn làm giáo viên “tốt”
vẹn sự hiện diện của họ trong lớp học cho
mà còn muốn là người thầy “tuyệt vời”.
những đứa trẻ. Chứ không phải là kế hoạch
Tất cả giáo viên đều có những ngày tồi tệ.
bài học, các nội quy hay khoản tiền lương
Nhưng các giáo viên tuyệt vời không bao
được nhận hàng tháng.
giờ bị mất niềm tin. Họ sẽ từ chối xem bộ
Các giáo viên tuyệt vời sẽ dành một phần
phim truyền hình vì không muốn làm giảm đi
thời gian vào mùa hè này để nghĩ về cách
năng lượng tích cực trong lớp học vào ngày
để cải thiện bài học vào năm sau. Họ sẽ tìm
hôm sau. Các giáo viên tuyệt vời luôn theo
kiếm những cuốn sách hay, những khóa
đuổi những cách tiếp cận mới cho một bài
học mới để nâng cao trình độ để tìm kiếm
học. Họ cũng mong muốn người học của họ
những điều mới mẻ trong công việc giảng
dám vượt qua những giới hạn của bản thân
dạy hàng ngày.
để có được những trải nghiệm mới.
Trong lớp học của các giáo viên tuyệt vời,
Cảm ơn cuộc đời, vì ở trên khắp đất nước
mỗi đứa trẻ khi rời khỏi lớp học đều cảm
này vẫn còn vô số những thầy cô tuyệt vời
thấy hài lòng về bản thân chúng … vì giáo
như vậy. Những người sẵn sàng mang đam
viên tuyệt vời hiểu rằng có nhiều thứ đề
mê tâm huyết của mình để làm công việc
“dạy” hơn là “dạy”.
không nhiều người dám làm. Có lẽ vì thế mà
Giáo viên tuyệt vời không bao giờ từ chối
cuộc sống của chúng ta trở nên đáng sống
những học sinh hư mà coi đó như một
hơn. Hơn hết, niềm đam mê, sự nhiệt tình
chặng hành trình của những thử thách nghề
và những nỗ lực không ngừng, họ đang
nghiệp để họ trưởng thành hơn.
truyền cảm hứng cho tôi hàng ngày.
Các giáo viên tuyệt vời luôn tinh tế và nhạy
Và tôi vẫn ngoan cố cho quan điểm của
cảm với mọi sự khác biệt xảy ra trong lớp
mình: “DẠY HỌC LÀ MỘT ĐẶC ÂN – MỘT
học của họ.
MÓN QUÀ MÀ CUỘC SỐNG DÀNH CHO BẠN!”
38
- góc chia sẻ
Sự khác biệt giữa thợ dạy và người thầy TS. Nguyễn Thị Ngọc Minh Đây là những tổng kết của tôi trong quá trình đi học của mình. Thật may mắn vì trong cuộc đời ngổi ở các loại trường lớp, tôi đã gặp vô cùng ít “thợ dạy” và vô cùng nhiều những người thầy.
THỢ DẠY
NGƯỜI THẦY
“Thợ dạy” răm rắp tuân theo sách
Người thầy luôn luôn tạo ra những
giáo khoa, sách tham khảo, chương
bài giảng theo cách của mình, không
trình chuẩn, qui trình lên lớp, cách
giống ai và cũng chẳng bao giờ lặp
trình bày bảng…
lại chính mình.
“Thợ dạy” coi lên lớp chỉ là việc
Người thầy lên lớp vì anh ta thích
phải làm nếu muốn được trả lương.
mang lại một cái gì mới đến cho học trò và mỗi lần lên lớp anh ta lại phát hiện thêm một điều gì đấy về bản thân, về bài học cũng như học sinh của mình.
“Thợ dạy” sẽ từ chối nếu phải dạy với
Người thầy sẽ chấp nhận dạy kể cả
một mức thù lao không xứng đáng.
không được trả một xu nào, vì anh ta biết cái mà anh ta được không phải là tiền bạc.
39
- góc chia sẻ
THỢ DẠY
NGƯỜI THẦY
“Thợ dạy” sẽ quên luôn công việc
Người thầy sẽ trăn trở từ trước khi
của mình khi bước ra khỏi lớp học.
bước lên bục giảng, sau khi trở về nhà, lúc đang đi trên đường. Anh ta luôn phải suy nghĩ: làm thế nào để bài giảng hay hơn, điểm nào trong bài giảng hôm nay của mình chưa thực sự thuyết phục, tại sao có những học sinh chậm tiến bộ, mất tập trung, nếu mình là học sinh mình sẽ cảm thấy thế nào, cái gì ẩn đằng sau sự mệt mỏi, chậm chạp, nóng nảy, tự ti… của một đứa trẻ, mình có thể làm thế nào để giúp học sinh vượt qua những trở ngại này…
“Thợ dạy” không cần biết học sinh
Người thầy luôn tìm hiểu rất kĩ từng
của mình là ai. Nhiệm vụ của anh ta
chi tiết liên quan đến học sinh của
là lên lớp đúng giờ, ra khỏi lớp đúng
mình, từ trang phục, tư thế ngồi
giờ, dạy theo đúng qui định.
trong lớp học, một ánh mắt mệt mỏi… đến những thứ li ti không thể diễn đạt thành lời.
“Thợ dạy” bằng lòng với việc dạy.
Người thầy luôn mong muốn tạo nên một cái gì đó mới, có thể làm thay đổi một thế hệ.
40
- góc chia sẻ
THỢ DẠY
NGƯỜI THẦY
“Thợ dạy” không có nhu cầu đọc
Người thầy luôn hiểu rằng kiến thức
sách hay học hỏi gì thêm, bởi anh ta
mình có là ít ỏi, và anh ta luôn luôn
nghĩ: dạy dăm ba đứa trẻ con là một
nhặt nhạnh tất cả những gì có thể
việc vô cùng đơn giản.
làm giàu cho nghề nghiệp của mình.
“Thợ dạy” chỉ hiểu biết về duy nhất một môn học mà anh ta dạy.
Người thầy phải biết tất cả, từ lịch sử, văn hóa, xã hội đến những thứ tưởng chừng không có mối liên hệ gì với nghề nghiệp của anh ta như xu hướng thời trang, những món ăn vặt của tuổi teen, thậm chí cả những chuyện lặt vặt từ các báo lá cải.
“Thợ dạy” luôn bắt mọi học sinh phải “đổ vừa khuôn”
Người thầy hiểu rằng mỗi đứa trẻ là một khác biệt, anh ta tôn trọng thiên hướng của chúng, phát hiện, khích lệ những tiềm năng và biết cách thuần hóa những cá tính gai góc.
“Thợ dạy” thường nghĩ: ta là thầy và ta
Người thầy biết rằng mình chẳng
có quyền.
qua cũng chỉ hơn bọn trẻ một cơ số tuổi. Anh ta là người hướng dẫn, bậc đàn anh, bạn bè và thậm chí có lúc biết mình chỉ đáng là học trò của học trò mình.
- góc chia sẻ
41
GIỚI THIỆU WEBSITE TAODAOTAO.COM CÁC KHÓA HỌC ONLINE DÀNH CHO GIÁO VIÊN Sau hơn một năm ra đời, website taogiaoduc.vn đã
trong lĩnh vực giảng dạy, bồi dưỡng phát triển chuyên
nhận được sự yêu mến và ủng hộ của các thầy cô giáo
môn dành cho tổ trưởng, điều phối chương trình, chuyên
trên khắp cả nước. Thật vui vì những ý tưởng, tâm huyết
viên phụ trách các hoạt động cộng đồng,… để các thầy
và niềm đam mê của chúng tôi đang ngày càng có cơ hội
cô giáo, các sinh viên ngành sư phạm và những người
được lan tỏa đến với các thầy cô giáo và nhà trường,
muốn làm việc trong ngành giáo dục có thể tham gia học
đồng hành sát cánh cùng những người đang làm việc
một cách tiện lợi nhất. Website cũng đề cập đến các vấn
trong lĩnh vực giáo dục.
đề về cách thức xây dựng, vận hành và quản lý một
Sự phát triển của website taogiaoduc.vn cũng đặt ra
trường học, xây dựng nền văn hóa nhà trường, … Ngoài
cho chúng tôi nhiều băn khoăn trăn trở, làm thế nào để
ra, đây cũng sẽ là nơi các thầy cô có thể chia sẻ các kinh
hỗ trợ được các thầy cô giáo nhiều hơn, đồng hành tốt
nghiệm đến các đồng nghiệp khác bằng cách trở thành
hơn cùng các thầy cô trên chặng hành trình đổi mới giáo
giảng viên và đăng tải các khóa học do chính các thầy cô
dục cũng như chia sẻ những vất vả, khó khăn mà các
thiết kế, giảng dạy.
thầy cô đang trải qua. Làm sao để những ý tưởng sáng
Sự ra đời của website taodaotao.com là kết quả của
tạo trong dạy học có thể được ươm mầm, nuôi dưỡng và
quá trình làm việc miệt mài không ngừng nghỉ của các
phát triển. Làm thế nào để tạo nên sự đồng thuận, thống
thành viên của Dự án. Chúng tôi thực sự mong muốn sẽ
nhất giữa các thầy cô giáo, lãnh đạo nhà trường, các cấp
tạo dựng được một cộng đồng giáo viên tích cực cùng
quản lý giáo dục và cả học sinh cũng như phụ huynh. Có
với các cán bộ quản lý trong ngành giáo dục, nhằm nâng
lẽ chúng ta cần minh định rõ hơn những kì vọng của các
cao hiệu quả của công việc giảng dạy. Website đang
bên, hình dung những bước đi cụ thể để thấy rõ hơn về
trong quá trình xây dựng và sẽ chính thức được vận
con đường mà chúng ta đang xây dựng bồi đắp.
hành vào tháng 7/2018. Chúng tôi thực sự tin tưởng rằng
Website taodaotao.com là thành quả chúng tôi mong
với sự quan tâm, ủng hộ của các thầy cô, cùng những cố
muốn dành cho các thầy, cô giáo và các cán bộ quản lý
gắng nỗ lực của chúng tôi, chắc chắn chúng ta sẽ tạo
giáo dục, nhằm mục đích tập trung sâu hơn nữa đối với
nên được những chuyển biến tích cực trên chặng hành
việc hỗ trợ nhà trường và các hoạt động giáo dục trong
trình đổi mới giáo dục.
nhà trường. Trang web sẽ cung cấp các khóa học online
DỰ ÁN ĐÀO TẠO VÀ HỖ TRỢ GIÁO VIÊN – TÁO GIÁO DỤC
Địa chỉ: Số 18, Khương Hạ, P. Khương Đình, Q. Thanh Xuân, TP. Hà Nội Điện thoại: 0988761500 Email: taogiaoduc.vn@gmail.com Website: www.taogiaoduc.vn