ÓÕÍÄÅÓÌÏÓ ÖÉËÙÍ Ï×ÕÑÏÕ ÉÓÔÉÌÐÅÇ
Ï×ÕÑÁ ÃÑÁÌÌÇÓ ÌÅÔÁÎÁ
ÌÁÊÅÄÏÍÉÊÅÓ ÈÅÑÌÏÐÕËÅÓ ÍÝï Ðåôñßôóé 2015
ÓÕÍÄÅÓÌÏÓ ÖÉËÙÍ Ï×ÕÑÏÕ ÉÓÔÉÌÐÅÇ
ÆÞóå ôçí Éóôïñßá óôï Éóôßìðåç Ï Óýíäåóìïò Ößëùí Ï÷õñïý Éóôßìðåç éäñýèçêå ôï 2015 ùò áðïôÝëåóìá ôçò 3÷ñïíçò åèåëïíôéêÞò ðñïóðÜèåéáò áíèñþðùí ðïõ áãáðïýí ôçí Éóôïñßá êáé åðéèõìïýí ôçí áíÜäåéîç áõôÞò. Óêïðüò ôïõ ÓõíäÝóìïõ åßíáé ç äçìéïõñãßá åðéóêÝøéìïõ äéêôýïõ ôùí ï÷õñùìáôéêþí Ýñãùí ðïõ âñßóêïíôáé óôï Í.Óåññþí êáé ç ôáõôü÷ñïíç áíÜäåéîç ôçò ÉóôïñéêÞò ÌíÞìçò ìå ôçí ðñïóÝëêõóç éóôïñéêïý ôïõñéóìïý óôçí ðåñéï÷Þ. ÓõììåôÝ÷ïõí 67 ÖÉËÏÉ ùò éäñõôéêÜ ìÝëç ðïõ êáôïéêïýí óå äéáöïñåôéêÝò ðåñéï÷Ýò ôïõ êüóìïõ. Áõôü ðïõ ôïõò åíþíåé åßíáé ç áãÜðç ãéá ôçí Ðáôñßäá êáé ôï åíäéáöÝñïí ãéá äéáôÞñçóç ôùí áîéþí ðïõ Ýêáíáí ôçí ÅëëÜäá íá ìåãáëïõñãÞóåé óôï ðáñåëèüí. Ãéá ôçí åðßôåõîç ôïõ óêïðïý ï Óýíäåóìïò Ößëùí ôïõ Ï÷õñïý Éóôßìðåç óõíåñãÜæåôáé ìå üëïõò ôïò áñìüäéïõò öïñåßò êáé äéåíåñãåß ôéò áðáñáßôçôåò åíÝñãåéåò ãéá ôçí Üñôéá êáé áðñüóêïðôç ðñüóâáóç ôùí åðéóêåðôþí óôá Ï÷õñÜ. Äéïñãáíþíåé äñÜóåéò ìå óêïðü ôçí åíçìÝñùóç êáé åêðáßäåõóç ôùí ðáéäéþí êáé ôç äçìéïõñãßá åëêõóôéêüôåñïõ ôïõñéóôéêïý ðáêÝôïõ. Ãåþñãéïò Åõè. ÔÜôóéïò ÓõíôïíéóôÞò ÓõíäÝóìïõ Ößëùí Ï÷õñïý Éóôßìðåç
ÌÁÊÅÄÏÍÉÊÅÓ ÈÅÑÌÏÐÕËÅÓ ÅÉÓÁÃÙÃÇ Ç áôìüóöáéñá ðïõ åðéêñáôïýóå óôï Âåñïëßíï êáôÜ ôï 1ï äåêáðåíèÞìåñï ôïõ Íïåìâñßïõ 1940 Þôáí óáöþò ðñïóáíáôïëéóìÝíç óôçí áíôßëçøç ôçò ÉôáëéêÞò áðïôõ÷ßáò óôçí Áëâáíßá êáé óôéò ðñïåôïéìáóßåò óôéò ïðïßåò èá ðñoÝâáévå ç Ãåñìáíßá ãéá íá ðñïëÜâåé äõóÜñåóôåò óõíÝðåéåò. Áõôü óõìðåñáßíåôáé áðü ôï ãåãïíüò üôé ôçí 12 Íïåìâñßïõ ï ×ßôëåñ åîÝäùóå ôçí õð' áñéèìüí 18 åìðéóôåõôéêÞ äéáôáãÞ ðñïò ôï ãåíéêü åðéôåëåßï ðñïêåéìÝíïõ íá ðñïåôïéìÜóåé ôçí åðßèåóç åíáíôiïv ôçò ÅëëÜäáò. ¼ôáí ìÜëéóôá ôïí ÄåêÝìâñéï ôïõ 1940 ï ÖñÜíêï áðÝññéøå ôá ó÷Ýäéá åðéèÝóåùò åíáíôßoí ôïõ ÃéâñáëôÜñ, ïé åðéèåôéêÝò âëÝøåéò ôçò Ãåñìáíßáò óôç Íüôéá Åõñþðç Ýðñåðå íá ðåñéïñéóôïýí óôçí êáôÜ ôçò ÅëëÜäïò åðßèåóç. Ôçí 13ç Äåêåìâñßïõ ï ×ßôëåñ åîÝäùóå ôçí õð' áñéèìüí 20 äéáôáãÞ ãåíéêþí êáôåõèýíóåùí óôçí ïðïßá ç åðßèåóç êáôÜ ôçò ÅëëÜäïò áíáöÝñåôáé ãéá ðñþôç öïñÜ ìå ôï óõíèçìáôéêü ôçò üíïìá Åðé÷åßñçóç «ÌÁÑÉÔÁ». Íùñßôåñá ôçí 12 Íïåìâñßïõ 1940 Ýöèáóå óôï
×ßôëåñ - Ìðüñéò
Âåñïëßíï ï Ñþóïò õðïõñãüò åîùôåñéêþí Ìïëüôïö êáé Ýäùóå ôçí óéùðçñÞ óõãêáôÜèåóç ôçò Ñùóßáò ãéá åðßèåóç åíáíôßïí ôçò ÅëëÜäïò. ¹äç áðü 23 Áõã 1939 åß÷å õðïãñÜøåé ôï «Óýìöùíï Öéëßáò êáé ìç åðéèÝóåùò» ìå ôïí Ñßìðåíôñïð. 1
Ç ÂÏÕËÃÁÑÉÁ ÓÔÏ ÔÑÉÌÅÑÅÓ ÓÕÌÖÙÍÏ Ôçí ßäéá çìÝñá ìåôÝâç óôï Âåñïëßíï ï Âïýëãáñïò âáóéëéÜò Ìðüñéò ôïí ïðïßïí ï ×ßôëåñ ðñïóðÜèçóå íá ðåßóåé üðùò ðñïó÷ùñÞóåé óôï ÔñéìåñÝò Óýìöùíï êáé óõæÞôçóå ìáæß ôïõ ôï êáôÜ ðüóï èá ìðïñïýóå íá óõììåôÝ÷åé ç Âïõëãáñßá óôçí êáôÜ ôçò ÅëëÜäïò åðßèåóç. Ï Ìðüñéò õðÞñîå äéóôáêôéêüò ôïíßæïíôáò üôé áðïôåëïýóå æÞôçìá ýøéóôçò óðïõäáéüôçôáò ãéá ôçí Âïõëãáñßá ç ìç åìöáíÞò áíÜìåéîÞ ôçò óôéò ÃåñìáíéêÝò ðñïåôïéìáóßåò ìÝ÷ñé ôçí ôåëåõôáßá ðñï ôçò åðéèÝóåùò óôéãìÞ. ÄÝ÷èçêå üìùò, ìå ðïëëïýò äéóôáãìïýò, ôçí åãêáôÜóôáóç ôñéþí ëü÷ùí ðëçñïöïñéþí (600 Üíäñåò) ôïí ÉáíïõÜñéï ôïõ 1941, ïé ïðïßïé Ýäñáóáí óôçí ðáñáìåèüñéï ðåñéï÷Þ öÝñïíôáò
ðïëéôéêÞ ðåñéâïëÞ Þ ÂïõëãáñéêÝò óôñáôéùôéêÝò óôïëÝò. Ç óôÜóç áõôÞ ôïõ Ìðüñé Ýêáíå ôïí Xiôëåñ íá áõîÞóåé ôéò äéáôéèÝìåíåò äõíÜìåéò ôïõ óôçí ÂáëêáíéêÞ óå 24 Ìåñáñ÷ßåò. Ïé Âïõëãáñéêïß äéóôáãìïß ãéá ðñïó÷þñçóç óôï ÔñéìåñÝò óýìöùíï ðñïÞñ÷ïíôï áðü ôïí öüâï ÔïõñêéêÞò åðÝìâáóçò, óå ðåñßðôùóç ÃåñìáíéêÞò åðßèåóçò åíáíôßïí ôçò ÅëëÜäáò. Ôçí 31 Äåê. 1940 ôåñìáôßæïíôáé ïé öüâïé áõôïß êáé ôçí åðïìÝíç áñ÷ßæåé áíåðéöýëáêôá ç ðñïó÷þñçóÞ ôçò, ðáßñíïíôáò ùò áíôáìïéâÞ ÅëëçíéêÜ åäÜöç áðü ÍÝóôï Ýùò ¸âñï ðïôáìü. Ëßãåò ìÝñåò áñãüôåñá ïé ðáñá÷ùñÞóåéò áõôÝò ìåãáëþíïõí êáé öèÜíïõí ìÝ÷ñé ôïí Óôñõìüíá, óýìöùíá ìå üóá ãñÜöåé ï Ößëùö óôï çìåñïëüãéü ôïõ. 2
¸ôóé ïñéóôéêÜ ôçí 1ç Ìáñôßïõ 1941 õðïãñÜöåôáé óôï áíÜêôïñï ÌðåëâåíôÝñå ôçò ÂéÝííçò ç ðñïó÷þñçóÞ ôçò.
Ç äéåýëåóç ôïõ Äïýíáâç ðÜíù óå ðëùôÞ ãÝöõñá 1200 ìÝôñùí.
Êáôüðéí üëùí ôùí áíùôÝñù ôá ÃåñìáíéêÜ óôñáôåýìáôá åéóÝñ÷ïíôáé óôçí Âïõëãáñßá áðü ôçí Poõìáíßá áöïý êáôáóêåýáóáí ðëùôÞ ãÝöõñá óôï Ãéïýñãåâï äéðëÞò êõêëïöïñßáò, ìÞêïõò 1200 ìÝôñùí. Ç åßóïäïò ôùí Ãåñìáíéêþí óôñáôåõìÜôùí óôçí Âïõëãáñßá ôçí 2 Ìáñôßoõ 1941 Ýãéíå åíèïõóéùäþò äåêôÞ áðü ôïí ðëçèõóìü ôçò. Ãåñìáíïß êáé Éôáëïß áíôáðïêñéôÝò ðïõ êëÞèçêáí íá ðáñáêïëïõèÞóïõí ôçí åßóïäï áõôÞí, ôçí ðåñéãñÜöïõí óáí «ðïôáìü ÷Üëõâïò ï ïðïßïò äéÞñ÷åôï ìáêñýò êáé áôåëåßùôïò, äéá ìÝóïõ ðåäéÜäùí êáé êïéëÜäùí, ïñåéíþí äéáâÜóåùí êáé ðüëåùí». Ìå ôçí åßóïäï ôùí Ãåñìáíþí óôï Âïõëãáñéêü Ýäáöïò, ç Âïõëãáñßá Ýêëåéóå ôá óýíïñÜ ôçò ìå Ãéïõãêïóëáâßá, ÅëëÜäá êáé Ôïõñêßá. Ç äéåèíÞò áíôßäñáóç óôçí åßóïäï áõôÞ õðÞñîå ðáñáäüîùò ðïëý ÷áëáñÞ. Ç Ì. Âñåôáíßá äéÝêïøå ôéò äéðëùìáôéêÝò ôçò ó÷Ýóåéò ìå ôçí Âïõëãáñßá.Ç Ãéïõãêïóëáâßá ôåëåßùò áðïìïíùìÝíç, öáéíüôáí ðåñéóóüôåñï ðñüóöïñç áðü Üëëåò ÷þñåò ãéá ôçí ðñïó÷þñçóç óôï ÔñéìåñÝò Óýìöùíï.Ïé äéðëùìáôéêÝò ó÷Ýóåéò ôçò Ãåñìáíßáò ìå ôçí ÅëëÜäá äåí äéåêüðçóáí êáé áõôü åðÝôñåøå óôïõò Ãåñìáíïýò íá ëáìâÜíïõí áîéüðéóôåò ðëçñïöïñßåò ìÝ÷ñé ôéò ðáñáìïíÝò ôçò åðßèåóçò ôïõò. 4
«ÐÏËÅÌÏÕÌÅÍ»... ÔÇËÅÃÑÁÖÇÌÁ ÔÇÓ ÅËËÁÄÏÓ ÐáñÜëëçëá ìå ôéò óôñáôéùôéêÝò ðñïðáñáóêåõÝò ç Ãåñìáíßá äåí óôáìÜôçóå ôéò âïëéäïóêïðÞóåéò ôçò ãéá åéñçíéêÞ õðïôáãÞ ôçò ÅëëÜäïò. Ïé âïëéäïóêïðÞóåéò áõôÝò Ýãéíáí ðñïò ôïí Ô÷ç ôïõ Ãåíéêïý Óôñáôçãåßïõ Óêõëßôóç êáé ôïí ¸ëëçíá ðñåóâåõôÞ ÐåñéêëÞ Áñãõñüðïõëï, óôçí Ìáäñßôç. Êáé óôéò äýï üìùò ðåñéðôþóåéò ç áðÜíôçóç õðÞñîå áñíçôéêÞ. Ïé âïëéäïóêïðÞóåéò åðáíáëÞöèçêáí êáé ìåôÜ ôïí èÜíáôï ôïõ ÌåôáîÜ êáé ùò áðÜíôçóç Ýëáâáí ôï ÌÏÍÏËÅÊÔÉÊÏ ôçëåãñÜöçìá ôïõ ðñùèõðïõñãïý Áë. ÊïñõæÞ ôçí 19/2/41 óôïí ¸ëëçíá ðñåóâåõôÞ óôï Âåñïëßíï, «ÐÏËÅÌÏÕÌÅÍ». ÐñïçãÞèçêáí áëëÜ êáé áêïëïýèçóáí äéáâïõëåýóåéò ìå ôïõò Âñåôáíïýò ãéá ôçí áðïóôïëÞ óõììá÷éêþí äõíÜìåùí, áëëÜ êáèþò åðáñêåßò äéáèÝóéìåò äõíÜìåéò äåí õðÞñ÷áí ðñïôåßíåôáé ùò áìõíôéêÞ ôïðïèåóßá ç ÊáúìáêôóáëÜí ÂÝñìéï ÁëéÜêìïíáò. ÕðÞñ÷å üìùò åäþ ç ðïëéôéêÞ Üðïøç ôïõ æçôÞìáôïò. Ç åêêÝíùóç ôùí ðåñéï÷þí áõôþí êáé ç åãêáôÜëåéøç ôçò Èåóóáëïíßêçò êáèþò êáé ç áíôßóôáóç äõôéêÜ ôïõ Áîéïý Þôáí óôåíÜ óõíäåäåìÝíá ìå ôçí óôÜóç ðïõ èá êñáôïýóáí ó' áõôÞí ôçí ðåñßðôùóç ç Ãéïõãêïóëáâßá êáé ç Ôïõñêßá. Ç ðñüôáóç áëëáãÞò ôçò áìõíôéêÞò ôïðïèåóßáò áðïññßöèçêå, êáèþò ç Ãéïõãêïóëáâßá äåí
4ï ðåñéðüëéï åðß ôïõ êåíôñéêïý äñüìïõ Ðñïìá÷þíá - ÓéäçñïêÜóôñïõ.
4
îåêáèÜñéæå ôç èÝóç ôçò. ÌÜëéóôá ôçí 17ç Ìáñôßïõ ôï Ãéïõãêïóëáâéêü óõìâïýëéï ÓôÝììáôïò áðïöáóßæåé ôçí ðñïó÷þñçóç óôï ÔñéìåñÝò Óýìöùíï êáé ôçí 25 Ìáñôßïõ óôç ÂéÝííç ï ÔóâÝôêïâéôò õðïãñÜöåé ôï ðñùôüêïëëï ðáñïõóßá ôùí Ñßìðåôñïð, ÔóéÜíï êáé áíôéðñïóþðùí ôçò Âïõëãáñßáò, Ñïõìáíßáò êáé Ïõããáñßáò, ðáßñíïíôáò ùò áíôÜëëáãìá ôç óõãêáôÜíåõóç ôçò Ãåñìáíßáò ãéá
Áíôéáñìáôéêü ðåñéðüëéï. Äéáêñßíåôáé ôï ðõñïâüëï 75 ÷éëéïóôþí.
ðáñá÷þñçóç ôçò Èåóóáëïíßêçò, êÜôé ðïõ öáßíåôáé áðü ôçí åêöþíçóç ëüãïõ ôïõ ×ßôëåñ ôçí 4ç ÌáÀïõ 1941. Ï èñßáìâïò áõôüò ôïõ ×ßôëåñ äåí êñÜôçóå ðïëý, åðåéäÞ ôï ìåãáëýôåñï ìÝñïò ôïõ Ãéïõãêïóëáâéêïý ëáïý äåí óõìöùíïýóå êáé ôçí íý÷ôá ôçò 26çò ðñïò 27ç Ìáñôßïõ åêäçëþèçêå ìå åðéôõ÷ßá óôñáôéùôéêü ðñáîéêüðçìá. Ï âáóéëéÜò ÐÝôñïò Â', 17 åôþí, áíÝèåóå ôï ó÷çìáôéóìü êõâÝñíçóçò óôï óôñáôçãü Óßìïâéôò êáé ôçí 29 Ìáñôßïõ ç Ãéïõãêïóëáâßá êÞñõîå ãåíéêÞ åðéóôñÜôåõóç. ÌåôÜ ôá íÝá äåäïìÝíá ï ×ßôëåñ ôçí ßäéá ìÝñá êáëåß åðåéãüíôùò ôïõò óôñáôç-ãïýò ôïõ êáé ôïí õðïõñãü åîùôåñéêþí êáé ôïõò ðëçñïöïñåß ãéá ôá ãåãïíüôá óôç Ãéïõãêïóëáâßá êáé üôé ðñïôßèåôáé íá áñ÷ßóåé å÷èñïðñáîßåò åíáíôßïí ôïõò óôï ìéêñüôåñï äõíáôü äéÜóôçìá. ¸ôóé åíþ Þôáí ðñïãñáììáôéóìÝíç ç åðßèåóç åíáíôßïí ôçò ÅëëÜäïò ôçí 28ç Ìáñôßïõ, êáèõóôÝñçóå ëßãåò ìÝñåò, äéüôé ó÷Ýäéá åðé÷åéñÞóåùí åíáíôßïí ôçò Ãéïõãêïóëáâßáò äåí õðÞñ÷áí êáé Ýðñåðå íá åêðïíçèïýí. Ç åðßèåóç óôï ÌðÝëåò êáé ôçí äéÜâáóç Ñïýðåë áíáôÝèçêå óôéò 5ç êáé 6ç ìåñáñ÷ßåò ïñåéíïý áãþíá êáé óôï åíéó÷õìÝíï 125 Óýíôáãìá åðéëÝêôùí. 5
Ç Ï×ÕÑÙÓÇ ÔÙÍ ÅËËÇÍÙÍ Ç XVIII Ìåñáñ÷ßá êáôåß÷å ôïí ïñåéíü üãêï ôïõ ÌðÝëåò, áðü ôï ÔñéåèíÝò ìÝ÷ñé ôï Óôñõìüíá ðïôáìü, óå ìÝôùðï óáñÜíôá
ÔïìÝáò Ñïäüðïëçò.
÷éëéïìÝôñùí ðåñßðïõ, åíþ ïé äõíÜìåéò áíáôïëéêÜ ôïõ Óôñõìüíá ðïôáìïý õðÞãïíôï óôï óõãêñüôçìá ÓéäçñïêÜóôñïõ êáé áðïôåëïýóáí ôïí äõôéêü ôïõ õðïôïìÝá. Ïé äõíÜìåéò ôïõ Þôáí êáôáíåìçìÝíåò üðùò ðáñáêÜôù: ÕðïôïìÝáò Ñïäüðïëçò ÐåñéåëÜìâáíå äýï ÔÜãìáôá ðåæéêïý (ôá ÉÉ/70 êáé ÉÉ/91 äýï ëü÷ùí, ìå äéïéêçôÝò ôïí ôáãìáôÜñ÷ç ÃéáêïõìÞ Êùíóôáíôßíï êáé ôïí ôáãìáôÜñ÷ç ÊáëëïíÜ Óôõëéáíü, áíôßóôïé÷á). ÄéïéêçôÞò ôïõ õðïôïìÝá Þôáí ï Áí÷çò (ÐÆ) Êßôóïò Ëåùíßäáò. Ï ÕðïôïìÝáò áðïôåëïýóå ôï áóèåíÝò êáé åõðáèÝóôåñï óçìåßï ôçò ôïðïèåóßáò ÌðÝëåò, äéüôé ïé äõíÜìåéò ðïõ õðÞñ÷áí äéáèÝóéìåò Þôáí åëÜ÷éóôåò, áðÝíáíôé óôï óýíïëï ó÷åäüí ôçò 6çò Ìåñáñ÷ßáò Ïñåéíþí êáôáäñïìþí. ÕðïôïìÝáò ÑïõðÝóêï ÄéïéêçôÞò ï Áí÷çò (ÐÆ) ÍéêÞôáò ÈùìÜò ìå Ýíá ôÜãìá ðåæéêïý êáé ôï ï÷õñü Ðïðïôëßâéôóá, ôïõ ïðïßïõ ç êáôáóêåõÞ äåí åß÷å ïëïêëçñùèåß êáé óõíåðþò, ç ìá÷çôéêÞ ôïõ áîßá Þôáí åëáôôùìÝíç. 6
ÕðïôïìÝáò Èýëáêïò ÄéïéêçôÞò ï Ó÷çò (ÐÆ) Êáñðåíçóéþôçò Ãåþñãéïò. ÐåñéåëÜìâáíå Ýíá (ôï É/70 ) ÔÜãìá Ðåæéêïý, ôÝóóåñéò ëü÷ïõò ôùí 81ïõ êáé 91ïõ
ÄéÜâáóç Ñïýðåë.
ÓõíôáãìÜôùí, äýï ðåäéíÝò ðõñïâïëáñ÷ßåò ôùí 75 ÷éëéïóôþí, äýï ðõñïâïëáñ÷ßåò ôùí 6 äáêôýëùí (áðü ôñßá ðõñïâüëá êÜèå ìßá), ïõëáìü ôùí 85 ìáêñþí, ôÝóóåñá áíôéáñìáôéêÜ ðåñéðüëéá ìå ðåäéíÜ ðõñïâüëá ôùí 75 êáé ôá ï÷õñÜ Éóôßìðåç, ÊåëêáãéÜ, Áñðáëïýêé êáé Ðáëéïõñéþíåò. Ôïðïèåóßá Êñïõóßùí Ç ôïðïèåóßá áõôÞ ïñãáíþèçêå ìå Ýñãá åêóôñáôåßáò, åóðåõóìÝíá, êáé áðïôåëïýóå äåýôåñç ãñáììÞ Üìõíáò. (Ó÷çò Óéùíßäçò Çëßáò). ÄéÜâáóç Ñïýðåë Áðïôåëïýíôáí áðü ôï ï÷õñü Ñïýðåë (áíáôïëéêÜ) êáé ôïõò Ðáëéïõñéþíåò (äõôéêÜ). Áíáôïëéêüôåñá ôïõ Ñïýðåë õðÞñ÷å ôï ï÷õñü 7
ÊáñáôÜò êáé óôïí åíäéÜìåóï ÷þñï Ýíá ôÜãìá åðéöáíåßáò. ÄéïéêçôÞò ôïõ õðïôïìÝá ï Áí÷çò ÐëåõñÜêçò Ãåþñãéïò, åíþ ôïõ Ñïýðåë ï ¢í÷çò ÄïõñÜôóïò Ãåþñãéïò. Ç ÅÐÉÈÅÓÇ ÁÑ×ÉÓÅ Ôçí 02.30´, ôçò 6çò Áðñéëßïõ, ï äéïéêçôÞò ôïõ õðïôïìÝá Ñïäüðïëçò åíçìÝñùóå ôçëåöùíéêÜ ôéò äéïéêÞóåéò ôùí ÌïíÜäùí üôé ôï öõëÜêéï 165, óôï ôñéåèíÝò, áíÝöåñå êéíÞóåéò Ãåñìáíéêþí ôìçìÜôùí ìÝóá óôç Âïõëãáñßá, ìå êáôåýèõíóç äõôéêÜ êáé åðÝóôçóå ôçí ðñïóï÷Þ ôùí ôìçìÜôùí ãéá åðéêåßìåíç åðßèåóç. Ôçí 04.30´ ïé áñ÷éöýëáêåò ôùí êåíôñéêþí öõëáêßùí áíáöÝñïõí ôáõôü÷ñïíá ôçí åìöÜíéóç ôïõ å÷èñïý êáé ó÷åäüí áìÝóùò áêïýóôçêáí êáé ïé ðñþôïé
ðõñïâïëéóìïß. Áðü ôï óçìåßï åêåßíï êáé ìåôÜ üëç ç ãñáììÞ ôïõ õðïôïìÝá Ñïäüðïëçò áíôéìåôþðéæå óöïäñÞ åðßèåóç. Ôáõôü÷ñïíá äýíáìç ðåñßðïõ äéëï÷ßáò, ìå ëåõêÝò åíäõìáóßåò êáé Âïýëãáñïõò ïäçãïýò, äéÝñ÷åôáé áíÜìåóá áðü ôá öõëÜêéá êáé êáôåâáßíåé, ÷ùñßò åìðëïêÞ, ðñïò ôïí êÜìðï. Ôá Ýñãá åðß ôçò ãñáììÞò ôùí óõíüñùí äÝ÷èçêáí ìåôùðéêÜ ðõñÜ, ìå üëá ôá ìÝóá ðïõ äéÝèåôå ï å÷èñüò Áðü ôçí 06.00´ äÝ÷ïíôáé ðõñÜ 8
ðõñïâïëéêïý, ç ÃñáììÞ Áíáó÷Ýóåùò, ðïëõâïëåßá, ðáñáôçñçôÞñéá, Óôáèìïß ÄéïéêÞóåùò, áðïèÞêåò ðõñïìá÷éêþí, åöïäéáóìïý, ÷åéñïõñãåßá êáé üëåò ïé ïäåýóåéò ìÝ÷ñé ôï óéäçñïäñïìéêü óôáèìü Ñïäüðïëçò êáé Ýôóé êÜèå ìåôáêßíçóç åßíáé áäýíáôç. Ôá öõëÜêéá êõêëþíïíôáé áðü ðïëõÜñéèìåò äõíÜìåéò ôïõ å÷èñïý êáé ìÜ÷ïíôáé áðåãíùóìÝíá. ¸ðñåðå, âÜóåé äéáôáãþí, íá êñáôÞóïõí ôéò èÝóåéò ôïõò «ðÜóç èõóßá». Óôï áñéóôåñü ôïõ õðïôïìÝá, üðïõ âñßóêåôáé êáé ôï ÔñéåèíÝò (ÅëëÜäá, Óåñâßá, Âïõëãáñßá), õðÜñ÷ïõí ìüíï äýï öõëÜêéá ìå äýíáìç 24 áíäñþí, áëëÜ áðÝ÷ïõí ìåôáîý ôïõò 4 ÷éëéüìåôñá. Ôá äõï öõëÜêéá äÝ÷ïíôáé óöïäñüôáôç åðßèåóç áðü ïëüêëçñï ôÜãìá, ôïõ
ÊïñõöÝò ôïõ ÌðÝëåò áðü ìáêñõÜ.
143ïõ ÓõíôÜãìáôïò. Ï äéïéêçôÞò ôïõò, áíèõðáóðéóôÞò Ôáíéìáíßäçò, áíáöÝñåé ôçëåöùíéêÜ óôï äéïéêçôÞ ôïõ õðïôïìÝá «Êáôåêëýóèçìåí õðü ôïõ å÷èñïý, áëëÜ ìá÷üìåèá. Ðáñáóõñüìåèá ðñï ôïõ üãêïõ». Êáìßá óýãêñéóç äõíÜìåùí. ¸íáò ëï÷ßáò êáé äÝêá óôñáôéþôåò ôßèåíôáé åêôüò ìÜ÷çò êáé ïé õðüëïéðïé óõìðôýóóïíôáé. Ôçí 06.00´ Ý÷åé ãßíåé ç óýìðôõîç êáé ç ìÜ÷ç ãýñù áðü ôï ýøùìá 1071 ìáßíåôáé. Ï åêåß äéïéêçôÞò áíèõðïëï÷áãüò Ôóüëçò áíáöÝñåé ôçí 07.00´ ðñïò ôï äéïéêçôÞ ôïõ üôé ç ãñáììÞ Ý÷åé ðåñéêõêëùèåß êáé äéáâåâáéþíåé üôé üëïé èá êÜíïõí ôï êáèÞêïí ôïõò. Êëåßíåé ôçí áíáöïñÜ ôïõ ìå ôï «ÆÞôù ç Ðáôñßò» êáé åíèáññýíïíôáò ôïõò ëßãïõò óôñáôéþôåò ôïõ ðÝöôåé 9
íåêñüò óôç èÝóç ôïõ. Ôçí 07.30´ óôï áñéóôåñü ôïõ õðïôïìÝá äåí õðÜñ÷åé êáíåßò ¸ëëçíáò ìá÷çôÞò. Ïé Ãåñìáíïß áíåíü÷ëçôïé ðëÝïí, áëëÜ äéóôáêôéêïß, êáôåâáßíïõí ðñïò ôá ÐëáôáíÜêéá êáé ôçí 11.00´ öèÜíïõí óôï Êáëï÷þñé, áöïý óôçí êÜèïäü ôïõò óõíÝëáâáí áé÷ìáëþôïõò.
Áðü ôç äéÜâáóç ÊáëáìðÜêá ðáñáôçñïýí êáé âÜëëïõí åíáíôßïí ôçò ÃñáììÞò Áíáó÷Ýóåùí.
Ôï Óõãêñüôçìá ÊáëëïíÜ äÝ÷åôáé éó÷õñüôáôç ðßåóç ôüóï áðü ôìÞìáôá ðåæéêïý, üóï êáé ðõñïâïëéêïý êáé áåñïðïñßáò. Ôá ôìÞìáôá åðß ôçò ìåèïñßïõ áðïäåêáôßæïíôáé êáé ïé ëéãïóôïß äéáóùèÝíôåò ó÷çìáôßæïõí íÝá ôìÞìáôá Üìõíáò óå ðñïêáèïñéóìÝíïõò ÷þñïõò. ÐáñÜ ôçí óèåíáñüôáôç áíôßóôáóç ðïõ ðñïâÜëëïõí ïé õðåñáóðéóôÝò áíáãêÜæïíôáé íá õðï÷ùñïýí êáé Ýôóé ïé Ãåñìáíïß ãßíïíôáé êýñéïé ôçò êïñõöïãñáììÞò. Áõôü ôïõò äßíåé ìåãÜëï ðëåïíÝêôçìá, êáèþò ìðïñïýí íá åëÝã÷ïõí üëç ôçí ðåñéï÷Þ êáé ôéò êéíÞóåéò, ìå ôá ðõñÜ ôïõò. Ç ìåãÜëç Ýëëåéøç ìÝóùí áëëÜ êáé ç éó÷õñÞ ðßåóç ðõñïâïëéêïý êáé áåñïðïñßáò áíÜãêáæáí ôïõò áìõíüìåíïõò íá óõìðôýóóïíôáé óõíå÷þò. Ôçí 14.00´ ïé Ãåñìáíïß Ýãéíáí êýñéïé ôçò ôïðïèåóßáò ðëçí åíüò óçìåßïõ. ¹ôáí ç ðåñéï÷Þ üðïõ äñïýóáí ôá ðïëõâïëåßá Ð7 êáé Ð8 õðü ôçí äéïßêçóç ôïõ ëï÷ßá ºôóéïõ Äçìçôñßïõ. Åéäéêüôåñá ôï Ð8 áìýíèçêå ìÝ÷ñé ôçí 16.00´ þñá êáëýðôïíôáò ôçí óýìðôõîç ôùí ôìçìÜôùí. Ôçí þñá åêåßíç åîáíôëÞèçêå êáé ôï ôåëåõôáßï äéáèÝóéìï öõóßããéï. Ôï ðïëõâïëåßï êõêëþèçêå êáé ïé ìá÷çôÝò ôïõ (Ëï÷ßáò ÄçìÞôñéïò ºôóéïò êáé óôñáôéþôåò Èåüäùñïò Æéþãáò êáé áäåëöïß 10
ÊïæÜñôæç) âãÞêáí ùò áé÷ìÜëùôïé ðïëÝìïõ. Ï Ãåñìáíüò áîéùìáôéêüò Üöçóå åëåýèåñïõò ôïõò óôñáôéþôåò, óõíå÷Üñç ôïí ëï÷ßá ãéá ôçí ôåñÜóôéá öèïñÜ ðïõ ðñïîÝíçóå êáé áöïý Ýâãáëå ôï ðéóôüëé ôïõ ôïí åêôÝëåóå.
Ï ¹ñùáò ëï÷ßáò ºôóéïò ÄçìÞôñéïò íåêñüò ðßóù áðü ôï ðïëõâïëåßï Ð8, óôçí ÏìïñöïðëáãéÜ.
Åðñüêåéôï ãéá Ýãêëçìá ðïëÝìïõ, ðïõ Ýìåéíå áôéìþñçôï, äéüôé ï ëï÷ßáò Þôáí áé÷ìÜëùôïò êáé ðñïóôáôåõüôáí áðü äéåèíåßò óõíèÞêåò. ÌåôÜ ôçí ðáýóç êáé ôïõ Ð8 ïé Ãåñìáíïß, ôçí 19.30´, ðëçóßáóáí ôá ¢íù Ðïññüéá. Íùñßôåñá Üëëï ôìÞìá ôïõò ïäçãïýìåíï áðü Âïýëãáñïõò êáôÝâçêå óôïí êÜìðï, ÷ùñßò íá äå÷èåß êáìßá áíôåðßèåóç ìïëïíüôé õðÞñ÷áí äéáèÝóéìá ôìÞìáôá. Ç ÌÁ×Ç ÔÇÓ ÐÏÐÏÔËÉÂÉÔÓÁÓ Ç åðßèåóç åíáíôßïí ôçò Ðïðïôëßâéôóáò áíáôÝèçêå óôï 1ï ôÜãìá ôïõ 85ïõ Ïñåéíïý ÓõíôÜãìáôïò Êõíçãþí êáé ôïí 2ï ëü÷ï ôïõ 95ïõ Ïñåéíïý ÔÜãìáôïò Ìç÷áíéêïý. Ïé ðñïóðÜèåéåò ôïõò èá õðïóôçñßæïíôáí éó÷õñÜ áðü ðõñïâïëéêü. ¹äç áðü ôçí ðáñáìïíÞ âñéóêüôáí óôéò èÝóåéò ôïõ åðß ôùí óõíüñùí. Ìå ôï îçìÝñùìá, ôçí 05.40', Üñ÷éóå ç âïëÞ ðõñïâïëéêïý åíáíôßïí ôçò Ðïðïôëßâéôóáò, Éóôßìðåç êáé ëïéðþí ï÷õñþóåùí ôïõ ÕðïôïìÝá, ðïõ óõíå÷ßóôçêå ìÝ÷ñé ôçí 08.00'. Ìüíï ç ÏìÜäá Ðõñïâïëéêïý ÌÜ÷çò ôïõ 95ïõ ÓõíôÜãìáôïò Ïñåéíïý Ðõñïâïëéêïý êáôáíÜëùóå ìÝ÷ñé ôüôå 5210 âëÞìáôá äéáöüñùí äéáìåôñçìÜôùí. Ôá áðïôåëÝóìáôá üìùò äåí Þôáí ôÝôïéá ðïõ íá 11
äéêáéïëïãïýí ôüóç êáôáíÜëùóç ðõñïìá÷éêþí. Ôüóï ôï ðõñïâïëéêü üóï êáé ç áåñïðïñßá äåí åß÷áí åðéöÝñåé óïâáñÜ ðëÞãìáôá êáé Ýôóé ïé åðéôéèÝìåíïé âñÝèçêáí ìðñïóôÜ óå êáëÜ ïñãáíùìÝíïõò áìõíôéêÜ ìá÷çôÝò êáé êõñßùò ìå õøçëü çèéêü. Óõíå÷åßò ðñïóðÜèåéåò ôïõò ìÝ÷ñé ôçí 12.00´ áðÝôõ÷áí. Ôçí 14.30´ óêïôþèçêå áðü âüìâá áåñïðëÜíïõ ï äéïéêçôÞò ôïõ õðïôïìÝá ÁíôéóõíôáãìáôÜñ÷çò ÍéêÞôáò ÈùìÜò êáé ôç äéïßêçóç áíÝëáâå, ìå äéáôáãÞ ôçò Ìåñáñ÷ßáò, ï õðïäéïéêçôÞò ÔáãìáôÜñ÷çò Ñïõöüðïõëïò Ãåþñãéïò. Ôçí 16.00´ ïé Ãåñìáíïß åß÷áí Þäç 31 íåêñïýò êáé 91 ôñáõìáôßåò. ÄéáôÜ÷èçêå Ýíáò ëü÷ïò íá ðáñáêÜìøåé ôï ï÷õñü êáé íá ôï ðñïóâÜëåé áðü íïôéïáíáôïëéêÜ. Ôçí 17.45´ ïé Ãåñìáíïß áíÝâçêáí óôï ï÷õñü áëëÜ äÝ÷èçêáí áíôåðßèåóç êáé õðï÷þñçóáí. Ç Ìåñáñ÷ßá äéÝôáîå ôç äéáêïðÞ ôçò åðßèåóçò êáé ôçí ðñïåôïéìáóßá íÝáò. Ôá ÅëëçíéêÜ ôìÞìáôá åðéöáíåßáò Üñ÷éóáí íá áðï÷ùñïýí êáôüðéí äéáôáãÞò êáé ôï ï÷õñü Ýìåéíå ìüíï ôïõ. ¼ëç ôçí 2ç çìÝñá ôï ï÷õñü áðÝêñïõå ìå åðéôõ÷ßá ôéò óõíå÷åßò åðéèÝóåéò. ÁñãÜ ôï âñÜäõ ïé Ãåñìáíïß áíÝâçêáí êáé ðÜëé óôï ï÷õñü êáé áíåíü÷ëçôïé áðü åîùôåñéêÜ ôìÞìáôá åðéäüèçêáí óôçí êáôáóôñïöÞ ôùí Ýñãùí. ÊáôáóôñÜöçêáí ó÷åäüí üëá ôá Ýñãá êáé ôçí 8ç Áðñéëßïõ ï äéïéêçôÞò ôïõ ï÷õñïý áíáãêÜóèçêå, ôçí 19.00´, óå ðáñÜäïóç.
Áðü ôéò êïñõöÝò ôïõ ÌðÝëëåò ðáñáêïëïõèïýí ôïõò áåñïðïñéêïýò âïìâáñäéóìïýò.
12
Ç ÌÁ×Ç ÔÏÕ ÉÓÔÉÌÐÅÇ Ôï Ãåñìáíéêü åðéôåëåßï åß÷å äþóåé âáñýíïõóá óçìáóßá óôç ãñÞãïñç äéÜóðáóç ôçò áíáôïëéêÞò Êåñêßíçò (ÌðÝëåò) ðñïêåéìÝíïõ íá åêìåôáëëåõôåß ôéò õðÜñ÷ïõóåò ïäåýóåéò, ãéá ðñïþèçóç ìç÷áíïêßíçôùí ìïíÜäùí, ïé ïðïßåò äåí ìðïñïýóáí íá äñÜóïõí óôï ÌðÝëåò, êáèþò ôï Ýäáöïò åßíáé êáèáñÜ ïñåéíü ìå áðüôïìåò ðëáãéÝò, áíÜìåóá óôéò ïðïßåò ó÷çìáôßæïíôáé ìéêñÜ áëëÜ óçìáíôéêÜ öáñÜããéá, ðïõ äåí åðéôñÝðïõí ôç äéÝëåõóç ôïõò, åíþ åßíáé ðáíôåëÞò ç Ýëëåéøç ïñïðåäßùí. Ç Ýëëåéøç áõôÞ óå óõíäõáóìü ìå ôç ãåíéêÞ ìïñöïëïãßá ôïõ åäÜöïõò áðïôåëïýóå ìåéïíÝêôçìá ãéá ôïõò áìõíüìåíïõò, åðåéäÞ äåí ìðïñïýóå íá õðÜñ÷åé «Üìõíá åéò âÜèïò», åíþ óå ðåñßðôùóç ðïõ ï åðéôéèÝìåíïò Ýèåôå ðüäá åðß ôçò ìåèïñßïõ êáé êõñßùò åðß ôïõ Éóôßìðåç, Ýóôù êáé ÷ùñßò íá Ý÷åé ðáñáäïèåß ç öñïõñÜ ôïõ, ôüôå áðïêôïýóå Ýíá ìåãÜëï ðëåïíÝêôçìá êáèþò üëç ç ðåñéï÷Þ ìå ôá åöåäñéêÜ êáé åðéöáíåéáêÜ ôìÞìáôá èá õðüêåéôï óôá å÷èñéêÜ
Áíáóýíôáîç êáé ïäçãßåò õðü ôçí êÜëõøç ðïëõâïëåßïõ ðïõ åóéþðçóå.
ðõñÜ, ëüãù ôçò õøïìåôñéêÞò äéáöïñÜò. Ãéá ôï ëüãï áõôü èá Ýðñåðå íá õðÜñ÷ïõí óçìáíôéêÝò åöåäñåßåò ïé ïðïßåò èá åß÷áí Ýôïéìá ó÷Ýäéá áíôåðéèÝóåùí. Ïé äõíÜìåéò áõôÝò üìùò Þ äåí õðÞñ÷áí Þ äåí Ýãéíå óùóôÞ ÷ñçóéìïðïßçóç ôùí õðáñ÷ïõóþí êáé Ýôóé üëïò ï õðïôïìÝáò åß÷å ùò åöåäñåßá ìßá äéëï÷ßá (ôÜãìá ÃåñáìÜíç). Óçìáíôéêü åðßóçò ìåéïíÝêôçìá áðïôåëïýóå ç åããýôçôá ôùí Ýñãùí ôïõ Éóôßìðåç ìå ôçí 13
üñéïãñáììÞ. Ç åããýôçôá áõôÞ Ýäéíå óôïí åðéôéèÝìåíï ôç äõíáôüôçôá íá åêôïîåýóåé êáëþò ðñïóáñìïóìÝíá ðõñÜ, ìå ðõñïâüëá åõèõôåíïýò ôñï÷éÜò åíáíôßïí ôùí èõñßäùí ôùí Ýñãùí. Áñ÷éêÜ åß÷å ðñïâëåöèåß ç ðáñÜêáìøç ôùí ï÷õñþí ìÝóù ÷áñáäñþí. Ç áðüöáóç áõôÞ Üëëáîå ìåôÜ ôç ëÞøç ôùí ðñþôùí áåñïöùôïãñáöéþí áðü ôéò ïðïßåò ðñïÝêõðôå üôé åêåß äåí ìðïñïýóáí íá áíáðôõ÷èïýí åðáñêåßò äõíÜìåéò. ¸ôóé áðïöáóßóèçêå «êáôÜ ìÝôùðïí» åðßèåóç óôï Éóôßìðåç, ÊåëêáãéÜ êáé ôá åíäéÜìåóá åðéöáíåéáêÜ ôìÞìáôá êáé ðñïïäåõôéêÜ
ðñïþèçóç ôçò åðßèåóçò óôï Áñðáëïýêé. Óôï 85ï Óýíôáãìá áíáôÝèçêå ç åðßèåóç óôï Éóôßìðåç êáé Ðïðïôëßâéôóá, åíþ óôï 100ï áíáôÝèçêáí ôï ÊåëêáãéÜ êáé Áñðáëïýêé. Ôçí 05.15´ ôçò 6çò Áðñéëßïõ ôï ðõñïâïëéêü, ðïõ åß÷å ôá÷èåß óôï Âïõëãáñéêü Ðåôñßôóé êáé åêáôÝñùèåí ôïõ, Üñ÷éóå íá âÜëëåé óôçí åðéöÜíåéá ôïõ ï÷õñïý êáé óôá ðáñáêåßìåíá õøþìáôá ¢óðñç ÐÝôñá êáé Ôßðéôò, åíþ ôá ðõñïâüëá ðïõ åß÷áí ðñïùèçèåß ðñïóðáèïýóáí íá êáôáóôñÝøïõí ôá öáôíþìáôá ôùí ðïëõâïëåßùí, ðõñïâïëåßùí êáé ðáñáôçñçôçñßùí. Ïé Ãåñìáíïß ðßóôåõáí üôé ï ìåãÜëïò üãêïò ðõñþí ðõñïâïëéêïý êáé óôç óõíÝ÷åéá áåñïðïñßáò, èá åðÝöåñå óïâáñÝò êáôáóôñïöÝò óôá Ýñãá êáé ôïõò áìõíïìÝíïõò êáé èá åðÝôñåðå Ýôóé 14
óôïõò ïñåéíïýò êáôáäñïìåßò íá áíÝâïõí óôï ï÷õñü ÷ùñßò áðþëåéåò. Ôá ðõñÜ üìùò ôïõ âáñÝùò ðõñïâïëéêïý äåí åß÷áí êáíÝíá áðïôÝëåóìá óôá Ýñãá êáé áõôü äéüôé áöåíüò ìåí õðÞñ÷å ðïëý êáëÞ ðïéüôçôá õëéêþí êáé ç áíôï÷Þ ôïõò ôåñÜóôéá áöåôÝñïõ äå ç õøïìåôñéêÞ äéáöïñÜ ï÷õñïý - ðõñïâüëùí Þôáí ìåãáëýôåñç áðü 1200 ìÝôñá êáé Ýôóé ãéá íá ôï ðëÞîïõí Ýðñåðå ïé âïëÝò íá ó÷çìáôßæïõí ðïëý ìåãÜëåò êáìðýëåò, êÜôé ðïõ áðÝâáéíå åéò âÜñïò ôçò åõóôï÷ßáò. Óå áíôßèåóç, ôá ðõñÜ ôùí ðñïùèçèÝíôùí ðõñïâüëùí
Ãåñìáíéêü óêáñßöçìá ôïõ Éóôßìðåç. Ç áðåéêüíéóç Ýãéíå ìÝóá áðü ôï Âïõëãáñéêü Ýäáöïò êáé óå ðïëëÝò ðåñðôþóåéò ìåôÜ áðü ðáñáâßáóç ôùí óõíüñùí.
Þôáí ðïëý åýóôï÷á êáé áðü ôéò ðñþôåò óôéãìÝò êáôÜöåñáí íá êáôáóôñÝøïõí ïñéóìÝíá öáôíþìáôá. Ìå ôï ðÝóéìï êáé ôçò ôåëåõôáßáò âïëÞò ôïõ âáñÝùò ðõñïâïëéêïý ðïëõÜñéèìá óìÞíç áåñïóêáöþí âïìâÜñäéóáí ôï Éóôßìðåç ìå ôá ãýñù õøþìáôá êáé ÷áñÜäñåò. Óôü÷ïò ôïõò Þôáí êõñßùò ôá ôìÞìáôá åðéöáíåßáò êáé ïé èÝóåéò ðõñïâïëéêïý êáé Óôáèìþí ÄéïéêÞóåùò. ÁðÝíáíôé ôïõò õðÞñ÷å Ýíá áíôéáåñïðïñéêü ôùí 20 ÷éëéïóôþí. Ôï ðõñïâüëï áõôü êáôÝññéøå ôÝóóåñá áåñïðëÜíá ðñéí äå÷èåß âüìâá ôåñáóôßáò éó÷ýïò êáé êáôáóôñáöåß. Ï âïìâáñäéóìüò óõíå÷ßóèçêå ìÝ÷ñé ôçí 07.25´. Óôï åíäéÜìåóï äéÜóôçìá ïé êáôáäñïìåßò ðñïùèïýíôáí êáé êáôáëÜìâáíáí åðßêáéñåò èÝóåéò, þóôå íá åßíáé åýêïëç ç åðßèåóç ôïõò. ÏñéóìÝíåò öïñÝò Þôáí ôÝôïéá ç ðñïþèçóç ðïõ, ößëéá ðñïò áõôïýò ðõñÜ, Ýðåöôáí ðÜíù ôïõò ìå áðïôÝëåóìá ôïí èÜíáôï ïñéóìÝíùí, ôïí ôñáõìáôéóìü Üëëùí Þ áêüìá êáé ôçí êáôáóôñïöÞ ï÷çìÜôùí êáé
15
ðõñïâüëùí. Ôá áðïôåëÝóìáôá ôùí áåñïðïñéêþí âïìâáñäéóìþí êñßèçêáí áðïãïçôåõôéêÜ, åíþ ôá ðõñïâüëá ðïõ Ýâáëëáí áðü áêÜëõðôåò, ðïëëÝò öïñÝò èÝóåéò, åß÷áí óçìáíôéêÝò åðéôõ÷ßåò.
Áíçöïñßæïíôáò óôï ÌðÝëëåò.
¸íá áðü ôá ðñþôá õøþìáôá ðïõ êáôÝëáâáí ïé Ãåñìáíïß Þôáí ôï ýøùìá 1356, óôï ïðïßï åðåéäÞ õðÞñ÷å ÅëëçíéêÞ óçìáßá ôï ïíüìáóáí «ýøùìá óçìáßáò». Óôï ýøùìá áõôü ðñïùèÞèçêáí êÜðïéá ðõñïâüëá ðïõ ðñïêáëïýóáí óïâáñÜ ðñïâëÞìáôá óôïõò õðåñáóðéóôÝò ôïõ ï÷õñïý. ÐáñÜëëçëá ïé Ãåñìáíïß åãêáôÝóôçóáí ÊÝíôñï Äéåõèýíóåùò Ðõñþí, óôï õðÜñ÷ïí åêåß öõëÜêéï, êáé êáôçýèõíáí ôá ðõñÜ êáé Üëëùí ðõñïâüëùí. ¹ôáí åðïìÝíùò åðéôáêôéêÞ ç áíÜãêç åîïõäåôÝñùóÞò ôùí. Ìå óõíôïíéóìÝíá ðõñÜ ôùí üëìùí êáé ôïõ ðõñïâüëïõ ðïõ äñïýóå õðÝñ Ðïðïôëßâéôóáò, áëëÜ êáé ôùí ðõñïâüëùí ÔñáðÝóêáò êáé Óïõëôáíßôóáò, êáôáóôñÜöçêáí 3 ðõñïâüëá, åíþ ìßá âïëÞ êáôÝóôñåøå ôï öõëÜêéï êáé óêüôùóå üëïõò ôïõò áîéùìáôéêïýò ðïõ äéçýèõíáí ôá ðõñÜ ðõñïâïëéêïý. Ç åðéôõ÷ßá áõôÞ áíÝâáóå ôï çèéêü ôùí áìõíïìÝíùí êáé áíÜãêáóå ôïõò Ãåñìáíïýò íá áëëÜîïõí èÝóåéò óôá õðüëïéðá ðõñïâüëá, þóôå íá ìçí áðïôåëïýí åýêïëïõò óôü÷ïõò. ¼ëç ç ðåñéï÷Þ êáéãüôáí áðü ôéò åêñÞîåéò êáé ìÝ÷ñé ôçí 07.00´ åß÷áí êáôáóôñáöåß Ýîé ìåôùðéêÜ ðïëõâïëåßá, Ýíá ðõñïâïëåßï, Ýíáò ðñïâïëÝáò, Ýíáò ðñïâïëÝáò ðáñáôçñçôÞñéï êáé âãÞêáí åêôüò ìÜ÷çò åîÞíôá ðÝíôå Üíäñåò, áðü ôïõò ïðïßïõò ïé äåêáðÝíôå íåêñïß. Ïé Üíäñåò ðïõ ôÝèçêáí åêôüò ìÜ÷çò áíôéðñïóþðåõáí ðïóïóôü 50% 16
ôùí óõíïëéêþí áðùëåéþí. Ç êáôáóôñïöÞ ðïëëþí ìåôùðéêþí Ýñãùí, óå ôüóï óýíôïìï äéÜóôçìá, äßíåé ôç äõíáôüôçôá óôç ÃåñìáíéêÞ äéïßêçóç íá åóôéÜóåé ôï êýñéï âÜñïò ôçò åðßèåóçò óôïí ôïìÝá áõôü, ðéóôåýïíôáò üôé ïé áìõíüìåíïé óêïôþèçêáí. Äåí ãíþñéæáí üôé ôï ï÷õñü äéÝèåôå õðüãåéá Ýñãá êáé üôé ôï ðñïóùðéêü åß÷å áðïóõñèåß. ¸ôóé üôáí óôáìÜôçóáí ôá ðõñÜ ðõñïâïëéêïý êáé áåñïðïñßáò, åðáíäñþèçêáí êáé ðÜëé ïé èÝóåéò, áêüìá êáé ïé êáôåóôñáììÝíåò êáé ôïðïèåôþíôáò ôá åöåäñéêÜ ðïëõâüëá óå ïêñßâáíôåò ðåñßìåíáí Ýôïéìïé. Ç êáôÜóôáóç üìùò óõíå÷þò ÷åéñïôÝñåõå, üðùò êáé óôïí áíáôïëéêü ôïìÝá. Ç åðßèåóç ôùí ïñåéíþí êõíçãþí Ýãéíå áðü ôÝóóåñéò ïìÜäåò êñïýóçò åíéó÷õìÝíåò ìå óêáðáíåßò åöüäïõ, áðü ôç ÷áñÜäñá
Ãåñìáíïß ðëçóéÜæïõí óå ðïëõâïëåßï ðïõ áíÜãêáóáí íá óéùðÞóåé.
ðïõ âñßóêåôáé ìðñïóôÜ êáé êÜôù áðü ôï Éóôßìðåç. Ôçí 07.55´ ïé ðñþôåò ïìÜäåò êñïýóçò ôïõ 11ïõ ëü÷ïõ åß÷áí ðñïùèçèåß âïñåßùò ôïõ Éóôßìðåç êáé êáôÝëáâáí ôá ðáñáðÞãìáôá ðïõ âñßóêïíôáí åêåß, óå áðüóôáóç 500 ìÝôñùí ðåñßðïõ áðü ôï ï÷õñü êáé óõíå÷ßæïíôáò êáôÝëáâáí ôá Ýñãá ðïõ âñßóêïíôáí âïñåéïáíáôïëéêÜ, óôçí ¢óðñç ÐÝôñá, ôá ïðïßá åß÷áí åãêáôáëåéöèåß. Ï äéïéêçôÞò ôïõ åêåß ëü÷ïõ áíÝöåñå óôïí Êáñðåíçóéþôç üôé áðü ôïõò óöïäñïýò âïìâáñäé17
óìïýò Ýêëåéóáí ôá öáôíþìáôá ôùí Ýñãùí êáé æÞôçóå äéáôáãÝò ãéá ôï ôé ðñÝðåé íá êÜíåé. Ôïõ äüèçêå äéáôáãÞ ìåôáöïñÜò ôùí üðëùí óå Üëëåò èÝóåéò êáé ç ÷ñçóéìïðïßçóç ôïõò êáôÜ ôïí êáëýôåñï äõíáôü ôñüðï. Ôçí 07.55´ ôá ôìÞìáôá ðïõ Ýöèáóáí óå áðüóôáóç ìéêñüôåñç ôùí 500 ìÝôñùí áðü ôï Éóôßìðåç ðñïùèïýíôáí ìå äõóêïëßá. Ëßãï áñãüôåñá Ýíáò ëü÷ïò êáôÜöåñå íá áíÝâåé óôï ï÷õñü. Ñß÷èçêáí óôï åóùôåñéêü ôïõ ï÷õñïý äï÷åßá âåíæßíçò ôá ïðïßá ðõñïäïôÞèçêáí, áëëÜ áðïôÝëåóìá äåí õðÞñîå. Ï Õðëãïò Áðïóôïëüðïõëïò áöçãåßôáé: «Ïé õðåñáóðéóôáß ôïõ ï÷õñïý åîáêïëïõèïýí íá ìÜ÷ïíôáé êáôÜ ôùí åéóâïëÝùí ìå çñùéóìüí. Ç êáôÜóôáóéò ðáñåñ÷ïìÝíçò ôçò þñáò åðéäåéíïýôáé äéüôé ãßíåôáé êáé íÝá êÜèïäïò áõôþí. Ðáñ' üëáò ôáò áðùëåßáò ôùí,
ðñï÷ùñïýí ðñïò ôáò åéóüäïõò ôïõ ï÷õñïý. ÊáôÜ ôçí êñßóéìïí áõôÞí óôéãìÞí ôá ðëåßóôá ôùí ðïëõâüëùí óôáìáôïýí ôçí âïëÞí ëüãù õðåñèåñìÜíóåùò ôùí ìç÷áíéóìþí ôùí. Ïé åðéôéèÝìåíïé áíôéìåôùðßæïíôáé ìå ôá åöåäñéêÜ ðåðáëáéùìÝíá ïðëïðïëõâüëá êáé ôá íåïöåñìÝíá áìåñéêáíéêÜ áõôüìáôá Ôüìóïí. Óå ëßãï åãÝíåôï áðïèÝñìáíóéò êáé áëëáãÞ ôùí êáííþí ôùí ðïëõâüëùí êáé Üñ÷éóå ç ìåôùðéêÞ âïëÞ äéüôé íÝïí êýìá Ãåñìáíþí äõíÜìåùò ëü÷ïõ åöïñìÜ áñéóôåñÜ ðñïò ôçí 34 ðõñáìßäá. Óå ëßãï áíá÷áéôßæåôáé êáé ç åðßèåóéò 18
áõôÞ. ÄéÞëèå áñêåôÞ þñá Þñåìïò. Ðõñïâüëá, ðïëõâüëá, áåñïðëÜíá ôïõ å÷èñïý åóôáìÜôçóáí. Áßöíçò áñ÷ßæåé êáôáéãéóôéêÞ âïëÞ ðõñïâüëùí åõèõôåíïýò ôñï÷éÜò ìåãÜëïõ äéáìåôñÞìáôïò åéò ôá öáôíþìáôá ôùí ðïëõâïëåßùí. Ïé äõíáìéôéóôáß Þñ÷éóáí Ýíôïíïí äñÜóéí. Ìå ìç÷áíéêÜ ôñýðáíá ðñïóðáèïýí í' áíïßîïõí ïðÜò óôï ìðåôüí áñìÝ êáé ìå äõíáìßôáò íá êáôáóôñÝøïõí ôá Ýñãá. Áêïýïíôáé åõêñéíþò ôá ôñõðÜíéá íá åñãÜæïíôáé. Ïé äõíáìéôéóôáß ìå åéäéêÜ ìç÷áíÞìáôá ñßðôïõí åê ôïõ áóöáëïýò ìÝóá óôá ðïëõâïëåßá
Ãåñìáíïß êáé ¸ëëçíåò áé÷ìÜëùôïé Ýîù áðü ôï öõëÜêéï, óôç èÝóç «ÐáñÜãêåò».
äõíáìßôåò áðü ôá öáôíþìáôá. Ìéá äÝóìç äõíáìßôéäïò êáôÜöåñáí íá ôçí ñßøïõí êáé óôï äéêü ìïõ ðáñáôçñçôÞñéï. Øý÷ñáéìïò äåêáíÝáò ðïõ Þôï êïíôÜ ìïõ åß÷å ôçí åôïéìüôçôá íá öùíÜîåé «ðåôÜîôå ôçí Ýîù, êýñéå ëï÷áãÝ». ÁìÝóùò ôçí åðÞñá êáé ôçí åðÝôáîá Ýîù áðü ôï öÜôíùìá, êáé ðñïôïý ðñïëÜâù íá ôñáâÞîù ôá ÷Ýñéá ìïõ ìÝóá åôñáõìáôßóèçí åëáöñþò óôï áñéóôåñü ÷Ýñé. ÅðåäÝèçí ðñï÷åßñùò êáé åóõíÝ÷éóá ôïí áãþíá. ÅðéóêÝðôïìáé áêïëïýèùò Ýíá Ýíá ôá ðïëõâïëåßá ãéá íá ôïíþóù ôï çèéêü ôùí óôñáôéùôþí äéüôé äéåäüèç üôé åôñáõìáôßóèçí óïâáñþò êáé áðå÷þñçóá ôçò ìÜ÷çò...». Ç ñßøç åêñçêôéêþí êáé ÷åéñïâïìâßäùí óôï åóùôåñéêü óõíå÷éæüôáí áëëÜ ïé áìõíüìåíïé ôá Ýñé÷íáí êáé ðÜëé Ýîù. Ó´ Ýíá ìÜëéóôá Ýñãï ôñåéò öïñÝò 19
Ýñéîáí ìÝóá åêñçêôéêÜ êáé ôñåéò öïñÝò ôá «äÝ÷èçêáí» ðßóù áðü ¸ëëçíá. Åðßóçò ÷áñáêôçñéóôéêü åßíáé ôï ðåñéóôáôéêü êáôÜ ôï ïðïßï ñßðôåôáé ïëüêëçñï êéâþôéï åêñçêôéêþí óôï ïëìïâïëåßï, áëëÜ ç øõ÷ñáéìßá ôïõ áíèõðïëï÷áãïý ÂáóéëÜ êáé åíüò óôñáôéþôç óþæåé ôï ðñïóùðéêü êáé ôïí üëìï ðåôþíôáò ôï êéâþôéï Ýîù. ¸íá ôìÞìá ôïõò êáôáöÝñíåé íá ìðåß óôï åóùôåñéêü ôçò ðñïùèçìÝíçò äéìïéñßáò, áðü Ýíá ðïëõâïëåßï ðïõ åß÷å ìéóïêáôáóôñáöåß. Åß÷áí üìùò óôçèåß ðïëõâüëá óôïõò äéáäñüìïõò, ðßóù áðü ôóïõâÜëéá ìå áëåýñé êáé
Ãåñìáíïß ðßóù áðü åãêáôåëåéììÝíï Åëëçíéêü öõëÜêéï. Óôçí Üêñç ôïõ äñüìïõ äéáêñßíåôáé Ãåñìáíüò íåêñüò.
êáíåßò äåí ìðüñåóå íá âãåß æùíôáíüò. Ïé Ãåñìáíïß, áðü Ýîù, ðñïóðáèïýóáí íá öñÜîïõí ìå ðÝôñåò êáé ÷þìá ôá áíïßãìáôá þóôå íá äçìéïõñãÞóïõí Ýëëåéøç ïîõãüíïõ óôï åóùôåñéêü. Ï äéïéêçôÞò ôïõ ï÷õñïý æÞôçóå åðÝìâáóç ôïõ ôÜãìáôïò (äéëï÷ßá) ÃåñáìÜíç. Ç áíôåðßèåóç, óýìöùíá ìå ôçí Ýêäïóç ôïõ ÃÅÓ, åêôïîåýèçêå áëëÜ ÷ùñßò åðéôõ÷ßá. Áîéùìáôéêïß ôïõ ï÷õñïý ëÝíå óôéò åêèÝóåéò ôïõò üôé ç áíôåðßèåóç äåí Ýãéíå, åíþ õðÜñ÷åé ìåãÜëç áðüêëéóç óôéò åðßóçìåò åêèÝóåéò ùò ðñïò ôçí þñá ðñáãìáôïðïßçóçò ôçò. Óôç óõíÝ÷åéá äçìéïõñãÞèçêå ôìÞìá áíôåðßèåóçò áðü ôïõò õðçñÝôåò ôùí üðëùí êáé åîÞëèå áðü êñõöÝò åîüäïõò ôïõ ï÷õñïý üìùò äåí êáôÜöåñå íá äéþîåé ôïõò åðéêáèÞìåíïõò áíôéðÜëïõò. Áðü ôéò âïëÝò ôïõ öéëßïõ 20
ðõñïâïëéêïý êáé ôá ðõñÜ ôùí ðáñáêåßìåíùí ï÷õñþí êáé ôìçìÜôùí äçìéïõñãÞèçêáí ìåãÜëåò áðþëåéåò óôïõò åðéôéèÝìåíïõò ïé ïðïßïé âñÝèçêáí óå ðïëý äýóêïëç èÝóç. Ï Ãåñìáíüò äéïéêçôÞò ëüãù ôùí áðùëåéþí êáé ôùí åí ãÝíåé óõíèçêþí ðïõ åß÷áí äéáìïñöùèåß æÞôçóå ôçí áíôéêáôÜóôáóç ôçò ÌïíÜäïò ôïõ êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò íý÷ôáò êáé áíáãêÜóèçêå íá ôÜîåé ôï ôÜãìá ôïõ áìõíôéêÜ, Ýùò üôïõ áíôéêá-
ÐñïóðÜèåéá êÜëõøçò áðü ÅëëçíéêÜ ðõñÜ, ãéá ëßãç áíÜðáõóç êáôÜ ôçí åðßèåóç óôï ÌðÝëëåò.
ôáóôáèåß, äéüôé üðùò áíáöÝñåôáé óå ÃåñìáíéêÞ Ýêèåóç, ìßá áíôåðßèåóç ôùí ÅëëÞíùí åêåßíåò ôéò óôéãìÝò èá åß÷å ôñïìåñÝò óõíÝðåéåò ãéá ôïõò êõíçãïýò. Ç áíôåðßèåóç üìùò äåí Ýãéíå êáé ç áíôéêáôÜóôáóç ðïõ îåêßíçóå ôçí 22.00´ ïëïêëçñþèçêå ôçí 02.00´. Ôçí þñá ðïõ ïé Ãåñìáíïß áíôéêáèéóôïýóáí ôéò ìïíÜäåò ôïõò ç Ìåñáñ÷ßá äéÝôáîå ôçí óýìðôõîç ôùí ôìçìÜôùí, ðëçí ï÷õñþí, óå åêôÝëåóç ôçëåöùíéêÞò, êáô´ áñ÷Þí, êáé åí óõíå÷åßá åããñÜöïõ äéáôáãÞò ôçò ÏìÜäïò Ìåñáñ÷éþí. Ôï ãéáôß äåí Ýãéíå íõêôåñéíÞ áíôåðßèåóç, ðñïóðáèåß åðáíåéëëçìÝíá ï Óôåñãéüðïõëïò óôçí Ýêèåóç ôïõ íá áéôéïëïãÞóåé ìå ôçí Ýêöñáóç «Ýëëåéøç ðëçñïöïñéþí ëüãù äéáêïðÞò ôçò ôçëåöùíéêÞò óýíäåóçò». Ìðïñåß ç ôçëåöùíéêÞ 21
óýíäåóç íá êüðçêå, üìùò, ï áóýñìáôïò ëåéôïõñãïýóå áöïý êáé ôçí åðïìÝíç áêüìç åîÝðåìðå «...Ï÷õñü Éóôßìðåç óå åîáéñåôéêÜ êñßóéìç êáôÜóôáóç.....». Ç áíôéêáôÜóôáóç ôçò ÃåñìáíéêÞò ìïíÜäáò Ýãéíå êáé ç Ýìöñáîç óõíå÷ßóôçêå üëç ôç íý÷ôá áðü ôá îåêïýñáóôá ôìÞìáôá êáé íùñßò ôï ðñùß óöñáãßóôçêáí êáé ïé ôåëåõôáßåò èõñßäåò. Ôüôå ïé Ãåñìáíïß Ýíéùóáí ìßá áêüìç äõóÜñåóôç Ýêðëçîç êáèþò ìÝóá áðü
Ôçëåöùíéêü êÝíôñï êáôÜ ôéò åðé÷åéñÞóåéò óôï ÌðÝëëåò.
êáôåóôñáììÝíá ðïëõâïëåßá îåðñüâáëáí êáé ðÜëé ïé êÜíåò äýï ðïëõâüëùí, ôá ïðïßá Ýóôçóáí ¸ëëçíåò ðïõ äåí Þèåëáí íá ðáñáäïèïýí êáé Üñ÷éóáí ðõñÜ åíáíôßïí ôùí Ãåñìáíþí ðïõ âñßóêïíôáí ðÜíù óôï ÊåëêáãéÜ, ðïõ Þäç åß÷áí êáôáëÜâåé êáé ìå ôá ðõñÜ ôïõò âïçèïýóáí ôéò åíÝñãåéåò ôïõ ÉÉ / 85. Åíáíôßïí ôùí äýï ðïëõâüëùí åðéôÝèçêå ï 7ïò ëü÷ïò êáé Ýôóé óéþðçóáí êáé ïé èÝóåéò áõôÝò. (51) ÌéêñïïìÜäåò üìùò óôñáôéùôþí ôïõ ï÷õñïý óõíÝ÷éæáí ìßá éäéüôõðç Üìõíá êáèþò ðõñïâïëïýóáí ìÝóá áðü ÷áëÜóìáôá êáé áìÝóùò Üëëáæáí èÝóåéò. Ïé ïìÜäåò áõôÝò äñïýóáí áíåîÜñôçôá, åðåéäÞ êÜèå åðéêïéíùíßá ìå ôïí äéïéêçôÞ ôïõò åß÷å äéáêïðåß. Ôçí 09.00´ óêáðáíåßò åöüäïõ áíáêáëýðôïõí ìßá âïçèçôéêÞ åßóïäï ôïõ ï÷õñïý, ôçí áíáôéíÜæïõí êáé ìå ÷ñÞóç ðñïóùðßäùí Üãíùóôïò áñéèìüò ôïõò ìðáßíåé ìÝóá. Ïé áìõíüìåíïé åß÷áí ðñïåôïéìáóèåß ãéá 22
êÜôé ôÝôïéï êáé äçìéïýñãçóáí, óå ìåãÜëï ìÝñïò ôùí äéáäñüìùí, èÝóåéò ìÜ÷çò ìå ãáéïóÜêïõò. Ïé óêáðáíåßò ðñï÷ùñïýóáí äéóôáêôéêÜ êáé üôáí ôá ðïëõâüëá ôÝèçêáí óå ëåéôïõñãßá áêïëïýèçóå óêëçñÞ ìÜ÷ç óôïþí. ÁñêåôÜ áñãüôåñá êáôÜöåñáí íá ãëõôþóïõí êáé íá âãïõí Ýîù, áðü Ýíá êáôåóôñáììÝíï ðïëõâïëåßï, ìüíï ïêôþ óêáðáíåßò. Ïé õðüëïéðïé êåßôïíôáí íåêñïß óôïõò äéáäñüìïõò. Ôï ðåñéóôáôéêü áõôü áíáöÝñåôáé ôüóï óôçí ÅëëçíéêÞ âéâëéïãñáößá üóo êáé áðü ôïõò Ringel êáé Buchner. Ôçí 11.00´ ç êáôÜóôáóç óôï åóùôåñéêü Ýãéíå áöüñçôç êáé óå íÝá óýóêåøç ôùí áîéùìáôéêþí ëáìâÜíåôáé ç áðüöáóç ôçò ðáñÜäïóçò, áöïý ï éáôñüò ãíùìáôåýåé «ÈÜíáôïò áðü áÝñéá».
Ï Õðëãïò Áðïóôïëüðïõëïò áöçãåßôáé: «Ïé áîéùìáôéêïß ãõñßæïõí óõíå÷þò áðü ðïëõâüëï óå ðïëõâüëï. ÊÜèå ëßãç þñá åðéóêåðôüìáóôå ôïõò ôñáõìáôßåò ìáò. Êáé ç ðéï ðÝôñéíç êáñäéÜ äå èá ìðïñïýóå íá ìç óõãêéíçèåß ìÝóá ó' åêåßíï ôï ðåñéâÜëëïí ôïõ áíáññùôçñßïõ. Ï ãéáôñüò ìå øõ÷ñáéìßá ÷åéñïõñãåß óõíå÷þò, ÷ùñßò íá îåêïõñÜæåôáé. Ðïëëïß ôñáõìáôßåò êëáßíå, ãéáôß äåí ìðïñïýí ðéá íá ðïëåìÞóïõí, êáé Üëëïé æçôïýí íá ìáò åìðéóôåõèïýí ôá ìõóôéêÜ ôïõò, åðåéäÞ ðñïáéóèÜíïíôáé üôé óå ëßãï èá âñßóêïíôáé åêåß üðïõ îåêïõñÜæïíôáé ïé Þñùåò. Ïìïëïãþ üôé ï ßäéïò äåí ìðüñåóá íá 23
óõãêñáôÞóù ôá äÜêñõÜ ìïõ öåýãïíôáò áðü ôï ÷åéñïõñãåßï...». Ç þñá ôçò ðáñÜäïóçò Ýöèáóå. Ç ÃåñìáíéêÞ âéâëéïãñáößá áíáöÝñåé ùò þñá ðáñÜäïóçò «...ëßãï ìåôÜ ôçí 11.00´...», êÜôé ôï ïðïßï åðéâåâáéþíåé êáé ï ÊáñáìðÝôóçò, åíþ ï ÐéêïõëÜêçò êáé ç ÅëëçíéêÞ âéâëéïãñáößá áíáöÝñïõí ôçí 16.00´. Ç åîÞãçóç ðïõ õðÜñ÷åé ãéá ôç äéáöïñÜ þñáò åßíáé üôé ëßãï ìåôÜ ôçí 11.00´ âãáßíåé ï ÐéêïõëÜêçò áðü ôï ï÷õñü ãéá äéáâïõëåýóåéò ìå ôïí Ringel, ï ïðïßïò ôïõ èÝôåé ôïõò üñïõò ôçò ðáñÜäïóçò. Ï ÐéêïõëÜêçò åðéóôñÝöåé êáé ðñïóðáèåß íá ðåßóåé êáé ôïõò ôåëåõôáßïõò äéáöùíïýíôåò. ¼ôáí ôï êáôáöÝñíåé áñ÷ßæåé ç Ýîïäïò üëùí áðü ìßá åßóïäï, þóôå íá ìðïñïýí íá êáôáìåôñçèïýí áðü ôïõò Ãåñìáíïýò. Ç Ýîïäïò ïëïêëçñþíåôáé ôçí 16.00´. ÊáôÜ ôçí Ýîïäï ôïõò (õðÜñ÷åé áíáöïñÜ ôïõ Ringel), ïñåéíïß êáôáäñïìåßò áðÝäùóáí ôéìÝò. Åßíáé ßóùò ç ìüíç åðßóçìç áíáöïñÜ êáé ìÜëéóôá Ãåñìáíïý äéïéêçôïý Ìåñáñ÷ßáò, åíþ óôá ÅëëçíéêÜ óõããñÜììáôá ãßíåôáé ìßá áðëÞ áíáöïñÜ óå Ãåñìáíéêü Üãçìá ðïõ ðáñïõóßáóå üðëá.
Ï äéïéêçôÞò ôïõ Éóôßìðåç Ô÷çò ÐéêïõëÜêçò ÎÜíèïò óõæçôÜ ìå ôïí Ãåñìáíü óôñáôçãü Ringel ãéá ôïõò üñïõò ðáñÜäïóçò.
24
Ç ÌÁ×Ç ÔÏÕ ÊÅËÊÁÃÉÁ Ôáõôü÷ñïíá ìå ôéò åðéèÝóåéò óôï Éóôßìðåç ðñïóâëÞèçêáí ôá åðéöáíåéáêÜ ôìÞìáôá Ôßðéôò êáé óôçí óõíÝ÷åéá ôï ÊåëêáãéÜ. Ïé åðéôéèÝìåíïé êáôÜöåñáí íá êõêëþóïõí ôá ëßãá ôìÞìáôá ôïõ Ôßðéôò, íá åãêáôáóôÞóïõí åêåß ôïí Óôáèìü ÄéïéêÞóåùò ôïõò êáé íá ìåôáöÝñïõí ðõñïâüëá ìå ôá ïðïßá ðñïóÝâáëáí ôï Éóôßìðåç êáé ÊåëêáãéÜ.
¸ëëçíåò áé÷ìÜëùôïé óôï ÌðÝëåò áíáêñéíüìåíïé áðü Ãåñìáíïýò.
Ôá ðõñïâüëá áõôÜ ìå âïëÝò åõèõôåíïýò ôñï÷éÜò êáôÝóôñåøáí ìåôùðéêÜ Ýñãá ôùí äýï ï÷õñþí. ÌÝ÷ñé ôï áðüãåõìá, óôï ÊåëêáãéÜ Ýìåéíáí åíåñãÜ ìüíï äýï ðïëõâïëåßá. Ï äéïéêçôÞò ôïõ æÞôçóå ôçí åêôüîåõóç ðõñþí áðü ôï Éóôßìðåç ôá ïðïßá äåí åêôïîåýèçêáí ëüãù êáôáóôñïöÞò ôïõ ðõñïâüëïõ. Ï å÷èñüò ðëçóßáóå áñêåôÜ óôï ï÷õñü áðü ôï ïðïßï åêôïîåýèçêáí áíôåðéèÝóåéò êáé áíáêïõößóèçêå ðñïóùñéíÜ. Áðü ôéò óõíå÷åßò âïëÝò, üìùò, ôùí ðõñïâüëùí êáôáóôñÜöçêáí êáé ôá õðüëïéðá Ýñãá. Äýíáìç åßêïóé ðåñßðïõ Ãåñìáíþí êáôÜöåñå íá áíáôéíÜîåé äýï âïçèçôéêÝò åîüäïõò êáé íá åéó÷ùñÞóåé óôï åóùôåñéêü ôïõ. ¸ìåéíáí åêåß üëïé íåêñïß. Ôá ìåóÜíõ÷ôá ç êáôÜóôáóç Ýãéíå äñáìáôéêÞ. Ï äéïéêçôÞò ôïõ, ëï÷áãüò Æáêõíèéíüò ÔçëÝìá÷ïò, æÞôçóå ðõñÜ ðõñïâïëéêïý åðß ôïõ ï÷õñïý. Ôïõ äüèçêå õðüó÷åóç, ãéá áíýøùóç çèéêïý áëëÜ ü÷é ðõñÜ, êáèþò ôï 25
ðõñïâïëéêü Þôáí Þäç óå êßíçóç, óõìðôõóóüìåíï. Ðåñß ôçí 11.00´ ôçò åðüìåíçò ìÝñáò ï å÷èñüò ôïðïèÝôçóå ìç÷Üíçìá ìå ôï ïðïßï äéï÷Ýôåõóå áÝñéá óôéò óôïÝò êáé Ýôóé ç öñïõñÜ áíáãêÜóèçêå óå ðáñÜäïóç. Ôï ÊåëêáãéÜ Ýðåóå. Ç ÌÁ×Ç ÓÔÏ ÁÑÐÁËÏÕÊÉ ÌåôÜ ôçí êáôÜëçøç ôïõ Éóôßìðåç êáé ÊåëêáãéÜ, ôï 3ï ÔÜãìá ôïõ 100 ÓõíôÜãìáôïò Êõíçãþí ðñïùèÞèçêå, ôçí 7ç Áðñéëßïõ, ìå óêïðü ôçí êáôÜëçøç ôïõ ï÷õñïý Áñðáëïýêé. ÔåñÜóôéåò âüìâåò áðü ôá áåñïóêÜöç Ýðëçîáí ôéò åãêáôáóôÜóåéò êáé ïé ëÜìðåò Ýóâçóáí. ÅðéêñÜôçóå áðüëõôï óêïôÜäé. Ðáñ´ üëá áõôÜ åêôïîåýèçêáí ïé öñáãìïß ðõñüò ôïõ ï÷õñïý. Ïé Ãåñìáíïß ÷ñçóéìïðïéþíôáò íåêñÝò ãùíßåò êáé áðõñüâëçôïõò ÷þñïõò ðëçóßáóáí ôï ðñïùèçìÝíï Ýñãï «Äßäõìïé» êáé äéï÷Ýôåõóáí áÝñéá óôï åóùôåñéêü ôïõ. Ç öñïõñÜ ðñïóðÜèçóå íá óõìðôõ÷èåß ðñïò ôï êýñéï óõãêñüôçìá, áëëÜ ðëçí ôïõ äéìïéñßôç êáé åíüò ïðëßôç ðïõ ôá êáôÜöåñáí ïé õðüëïéðïé ðáñÝìåéíáí åêåß êáé áé÷ìáëùôßóèçêáí Þ óêïôþèçêáí. Ç åðßèåóç óôç óõíÝ÷åéá óôñÜöçêå êáôÜ ôïõ êõñßùò ï÷õñïý. Ïé öñáãìïß ðïõ
Åíáíôßïí ôùí Ðáëéïõñéþíùí ÷ñçóéìïðïéÞèçêáí êáé Üñìáôá. Ç ÃåñìáíéêÞ âéâëéïãñáößá ôá áíáöÝñåé ùò áõôïêéíïýìåíá ðõñïâüëá
åêôïîåýèçêáí êáé ïé ðåñßðïëïé ðïõ óôÜëèçêáí ãéá Ýëåã÷ï ôùí áðõñüâëçôùí ÷þñùí åß÷áí ùò áðïôÝëåóìá ôçí óõãêñÜôçóç ôùí åðéôéèÝìåíùí. Ï å÷èñüò üìùò åß÷å êõêëþóåé ôï ï÷õñü. Ï äéïéêçôÞò, Ô÷çò ÊáñáèÜíïò ÄçìÞôñéïò, æÞôçóå íá ãßíåé óýìðôõîç ôçò öñïõñÜò 26
êáé ôï áßôçìá Ýãéíå äåêôü. Óôç äéÜñêåéá ôçò íý÷ôáò ç öñïõñÜ óõìðôý÷èçêå ðñïò ôéò ãÝöõñåò Óôñõìüíá üðïõ óõíåðëÜêç ìå Ãåñìáíéêü ôìÞìá ãéá ôñåßò þñåò, áëëÜ ôá ðõñïìá÷éêÜ åîáíôëÞèçêáí êáé åíþ Ýíá ìéêñü ôìÞìá äéÝññåõóå, ìåãÜëï ìÝñïò ôçò äýíáìçò ôïõ ï÷õñïý áíáãêÜóèçêå óå ðáñÜäïóç. Ç ÌÁ×Ç ÓÔÏÕÓ ÐÁËÉÏÕÑÉÙÍÅÓ Óôïõò Ðáëéïõñéþíåò ç åðßèåóç áíáôÝèçêå óå Ýíá ôÜãìá ôïõ 100ïõ ÓõíôÜãìáôïò Ïñåéíþí êõíçãþí åíéó÷õìÝíï ìå ëü÷ï ìç÷áíéêïý êáé õðïóôçñéæüìåíï áðü ìßá ìïßñá ðõñïâïëéêïý êáèþò êáé ôåèùñáêéóìÝíá. Ç Üìõíá ôïõ ï÷õñïý õðÞñîå ôÝôïéá þóôå ôá ãåñìáíéêÜ ôìÞìáôá áðïäåêáôßæïíôáí óõíå÷þò, åíþ ÜñìáôÜ ôïõò ðïõ ðëçóßáóáí óå áíôéáñìáôéêÞ ôÜöñï åâëÞèçóáí åðéôõ÷þò êáé ïñéóìÝíá
êáôáóôñÜöçêáí, åíþ ôá õðüëïéðá ãýñéóáí ðßóù. ÐñïóðÜèåéá äéåßóäõóçò ìÝóù ôïõ Óôñõìüíá ìå âÜñêåò áðÝôõ÷å, êáèþò åíôïðßóèçêáí êáé ôá ðõñÜ ôüóï ôïõ Ä´ ëü÷ïõ, üóï êáé ôçò Ïõóßôáò, áðü ôï Ñïýðåë, ôéò êáôÝóôñåøáí. Óõíå÷åßò ðñïóðÜèåéåò ôïõò 27
áðïôýã÷áíáí ìå ðïëëïýò íåêñïýò, ôñáõìáôßåò êáé óõëëÞøåéò áêüìç êáé áé÷ìáëþôùí. Åßíáé ÷áñáêôçñéóôéêü ôï üôé ôìÞìáôá ðïõ êáôÝëáâáí ôï Áñðáëïýêé êáôÝâçêáí óôá íþôá ôïõ ï÷õñïý êáé ôï êýêëùóáí. Ðáñ´ üëá áõôÜ êáé ðÜëé ôï ï÷õñü äåí êáôåëÞöèç êáé ç õðïãñáöÞ óõíèçêïëüãçóçò óôç Èåóóáëïíßêç âñÞêå ôïõò ìá÷çôÝò ôïõ íéêçôÝò. Áõôü áíÜãêáóå ôïí Ãåñìáíü óõíôáãìáôÜñ÷ç íá ðáñáôÜîåé ìßá äéìïéñßá êáé ü÷é ôÜãìá, üðùò åóöáëìÝíá áíáöÝñåôáé áðü ïñéóìÝíïõò, ðñïò åðéèåþñçóéí áðü ôïí ¸ëëçíá äéïéêçôÞ Ô÷ç ×áôæçãåùñãßïõ ÁëÝîáíäñï. Ç ÌÁ×Ç ÓÔÏ ÑÏÕÐÅË Óôï Ñïýðåë ç åðßèåóç áíáôÝèçêå óôï 125 åíéó÷õìÝíï Óýíôáãìá åðéëÝêôùí, ôï ïðïßï ó÷åäßáóå ôçí åðßèåóç ôïõ óå ôñåßò êáôåõèýíóåéò. Ðñþôç, äåîéÜ ôïõ Óôñõìüíá, ðñïò ôï ï÷õñü Ðáëéïõñéþíåò. Äåýôåñç ðñïò ôï ï÷õñü Ñïýðåë êáé ôñßôç ðñïò ÊÁÐÉÍÁ-ÊÁÑÁÔÁÓ ìå äýï ÔÜãìáôá, ìå óêïðü ôçí äéÝëåõóç ìÝóù ôùí ÷áñáäñþóåùí ôïõò êáé êýêëùóç ôùí ôìçìÜôùí Ñïýðåë. Ôï ôÜãìá Ìç÷áíéêïý ðïõ äéáôÝèçêå óôéò ìïíÜäåò, üöåéëå áðü ôçí áñ÷Þ ôçò åðßèåóçò íá êÜíåé æåýîç ôïõ Ìðßóôñéôóá ìå óôåíÝò ãÝöõñåò ãéá íá ðåñÜóåé ôï ðåæéêü, íá
Æåýîç Ìðßóôñéôóá ãéá äéÜâáóç ðåæéêïý
28
êáôáóêåõÜóåé áíèåêôéêÞ ãÝöõñá, ðñïêåéìÝíïõ íá ðåñÜóïõí ãñÞãïñá ôá âáñÝá üðëá êáé íá êáôáëÜâåé áéöíéäéáóôéêÜ ôç ìüíç ÅëëçíéêÞ ãÝöõñá êïíôÜ óôï ôåëùíåßï.
Áðü ôçí ðñïçãïýìåíç ìÝñá 5 Áðñéëßïõ åß÷å ïëïêëçñþóåé ôéò ðñïåôïéìáóßåò ôïõ êáé ôéò ðñïùèÞóåéò ôìçìÜôùí êáé äåí Ýìåíå ôßðïôá Üëëï áðü ôçí åíôïëÞ åðßèåóçò, ç ïðïßá êáé äüèçêå. Ôçí 05:15 ôçò 6çò Áðñéëßïõ áñ÷ßæåé ï âïìâáñäéóìüò ôïõ ÌðÝëåò êáé ðÝíôå ëåðôÜ áñãüôåñá áñ÷ßæåé ç åðßèåóç ðñïò ôï ÖõëÜêéï Ðñïìá÷þíá. Åêåß üìùò óõíáíôïýí ôïí Õðëãü ÍéÜíéï ÄçìÞôñéï ìå ôïõò 28 åõæþíïõò ôïõ, ïé ïðïßïé áöïý áíáôéíÜæïõí ôçí ãÝöõñá ôïõ ðïôáìïý Ìðßóôñéôóá êáé êáèõóôåñïýí ìÝ÷ñé ôçí 10:00 þñá ôïí å÷èñü, óõìðôýóóïíôáé óýìöùíá ìå ôïí ó÷åäéáóìü óôïí êýñéï ÷þñï áìýíçò ôïõ ëü÷ïõ, ðïõ Þôáí åêôüò ôùí ï÷õñþí, óôï êÝíôñï áíôéóôÜóåùò ÊÁÐÉÍÁ. Óçìáíôéêüôáôç ç ðñïóöïñÜ áõôÞ ôùí ëßãùí áãùíéóôþí ïé ïðïßïé áøçöþíôáò üëïõò ôïõò êéíäýíïõò êáèõóôÝñçóáí ãéá áñêåôÝò þñåò ôïõò Ãåñìáíïýò êáé ôïõò ðñïêÜëåóáí óýã÷õóç ùò ðñïò ôï ôé èá áêïëïõèïýóå, äåäïìÝíïõ üôé ôï ôìÞìá áõôü äåí äéÝèåôå âáñý ïðëéóìü êáé ïé Ãåñìáíïß äåí åß÷áí «ãåõèåß» áêüìç ôá ðõñÜ ôùí 29
ï÷õñþí, üðïõ Þôáí êáé ôï êýñéï ìÝñïò ôïõ ïðëéóìïý. Ôï Ýíéùóáí óå ëßãï . ÃñÜöåé ï ìåôÝðåéôá Ô÷çò Âüëöãêáíê ÊÜð óôï âéâëßï ôïõ «ÌðñïóôÜ óôçí ÃñáììÞ ÌåôáîÜ»... «Åäþ ðÜíù, áêñéâþò êÜôù áðü ôçí êïñõöÞ, óôï êåíôñéêüôåñï óçìåßï ôïõ Ñïýðåë, ìÝíïõìå Üöùíïé. Åßíáé áäýíáôï íá ðñï÷ùñÞóïõìå. ¼ðïéïò ôïëìÞóåé íá îåìõôßóåé,
ãáæþíåôáé. Ðïéïò ìðïñïýóå íá óêåöèåß üôé ôá ëßãá êáé ìå äõóêïëßá öôéáãìÝíá áõôÜ ï÷õñÜ, ðïõ ìðïñïýóáìå íá ôá äïýìå áðü ôçí ÂïõëãáñéêÞ ðëåõñÜ, èá Þôáí ôüóï äõíáôÜ êáé ìïíôÝñíá. Ðïéïò ìðïñïýóå íá ðéóôÝøåé üôé ïé ¸ëëçíåò èá ìáò áíôéóôÝêïíôáí ôüóï óêëçñÜ êáé ìå ôÝôïéá äýíáìç. Äåí ìáò âïçèÜåé ôßðïôå....» Ôï «ôßðïôå» áõôü üìùò åßíáé ó÷åôéêü. Ôé Üëëï Þèåëå ï ê. ÊÜð; Áðü ôá 850 ðåñßðïõ áåñïóêÜöç ðïõ ÷ñçóéìïðïßçóáí óôçí ìåèüñéï ïé Ãåñìáíïß, åêôéìÜôáé üôé 220-240 åðå÷åßñçóáí åíáíôßïí ôïõ ÑÏÕÐÅË êáé ôïõ ÌðÝëåò, åðéôéèÝìåíá óå óìÞíç ôùí 20-40 áåñïóêáöþí. ÁðÝíáíôé ôïõò Ýíá Á/Á ðõñïâüëï 20 ÷éëéïóôþí ôïõ ï÷õñïý ÏÕÓÉÔÁ. Ôá êáèÝôïõ åöïñìÞóåùò áõôÜ áåñïóêÜöç (ôá ãíùóôÜ Stukas) êáôÜ ôéò åðéèÝóåéò ôïõò êáôÝâáéíáí ìÝ÷ñé ýøïõò 40 ìÝôñùí ñß÷íïíôáò ôéò âüìâåò ôïõò óôéò èõñßäåò ôùí ðïëõâïëåßùí, âãÜæïíôáò ôáõôü÷ñïíá åêêùöáíôéêïýò èïñýâïõò áðü óåéñÞíåò ðïõ åß÷áí ðñïóáñìüóåé 30
ðÜíù óå áõôÜ ðñïêåéìÝíïõ íá óðÜóïõí ôï çèéêü ôùí åêôüò ï÷õñþí ìá÷çôþí. «ÂëÝðáìå ôá ðñüóùðá ôïõò», ëÝíå óôéò áíáìíÞóåéò ôïõò ïé ðïëåìéóôÝò ôïõ ÑÏÕÐÅË. Ãéá íá Ý÷ïõí åðéôõ÷ßá ôá ðõñïâüëá ôïõò, áíõøþèçêå óôçí êïéëÜäá Ýíá äÝóìéï áåñüóôáôï ôýðïõ ÆÅÐÅËÉÍ, áðü üðïõ ïé ðáñáôçñçôÝò êáôåýèõíáí ôá ðõñÜ ôïõò. ¼,ôé ìÝóïí üìùò êáé íá ÷ñçóéìïðïßçóáí äåí ìðüñåóå íá áðïäþóåé. Ôáõôü÷ñïíá 100 åðßëåêôïé ôïõ ÓõíôÜãìáôïò Âñáíäåìâïýñãïõ ìå ÅëëçíéêÝò óôïëÝò êáé ÷ñçóéìïðïéþíôáò ëáóôé÷Ýíéåò âÜñêåò ðñïóðáèïýí íá ðåñÜóïõí ìÝóá áðü ôïí Óôñõìüíá. Åß÷å ðñïâëåöèåß üìùò ôÝôïéá åíÝñãåéá êáé ãéá ôï óêïðü áõôü åß÷å óôçèåß óõñìÜôéíï ðëÝãìá óôï íåñü. Ïé ôñåéò ðñþôåò âÜñêåò áêéíçôïðïéÞèçêáí ðÜíù óå áõôü êáé êáôáóôñÜöçêáí áðü ôá ðõñÜ, åíþ ïé õðüëïéðåò åîáöáíßóèçêáí ðñïò ôá ðßóù. Óýìöùíá ìå ôá ÃåñìáíéêÜ áñ÷åßá ïé Üíäñåò ôïõ ÓõíôÜãìáôïò Âñáíäåìâïýñãïõ êáèõóôÝñçóáí íá Ýëèïõí êáé Ýôóé åóôÜëçóáí 3 âÜñêåò ìå 14 Üíäñåò ôïõ Ìç÷áíéêïý ùò ðñïðïìðüò, ìå óêïðü ôçí åêêáèÜñéóç ôùí áíôéóôÜóåùí óôéò ü÷èåò êáé èá áêïëïõèïýóå Ýíáò
Óôï Ñïýðåë ðëçóßáóáí ìüíï ìÝ÷ñé ôá óõñìáôïðëÝãìáôá.
ëü÷ïò Ìç÷áíéêïý 60 Þ 100 áíäñþí ãéá íá êáôáëÜâåé ôéò ãÝöõñåò ôïõ Óôñõìüíá Üèéêôåò. Ïé 3 ðñþôåò âÜñêåò üìùò êüëëçóáí óôá áâáèÞ êáé ôá ðëçñþìáôá ôïõò áðïäåêáôßóèçêáí áðü ðáñáêåßìåíá ðïëõâïëåßá. Ôáõôü÷ñïíá ìéêñÝò äéåéóäýóåéò ãßíïíôáé ðßóù áðü ôá ï÷õñÜ ôïõ 31
Ñïýðåë, ìÝóù ôùí âáèÝùí ÷áñáäñþóåùí ôïõ Êáðíüôïðïõ.Ôï äýóêïëï Ýñãï ôçò åêêáèÜñéóçò áíáëáìâÜíåé ï Õðëãüò ÍéÜíéïò êáé ï Áíèëãüò Ðïñöýñçò ïé ïðïßïé ãéá ìéá áêüìç öïñÜ Ýêáíáí ôï êáèÞêïí ôïõò óôï áêÝñáéï, óõëëáìâÜíïíôáò áé÷ìáëþôïõò êáé êõñéåýïíôáò ôï ìåãáëýôåñï ìÝñïò ôïõ õëéêïý ðïõ Ýöåñáí ìáæß ôïõò. Ðïëõâüëá, üëìïé 60 ÷éëéïóôþí, ÷Üñôåò, äéüðôñåò êáé ëïéðü õëéêü, Þôáí ç óõãêïìéäÞ ôùí åêêáèáñßóåùí ìáæß ìå ôïõò 30 áé÷ìáëþôïõò. ÌÝ÷ñé áñãÜ ôï áðüãåõìá ïé ðñïóðÜèåéåò ôïõò åßíáé Üêáñðåò. Óõíå÷ßæåé ï Ô÷çò ÊÜð «....Áðïöáóßóáìå ôçí 17:30 íá êÜíïõìå ôçí íÝá åðßèåóç. Ôá Stukas âïìâáñäßæïõí ôéò èÝóåéò ôïõ áíôéðÜëïõ êáé ôá êáíüíéá ìáò ÷ôõðÜíå äéáñêþò. Ìå åêêùöáíôéêïýò êñüôïõò êáé ìå ðïëý ãñÞãïñïõò êáíïíéïâïëéóìïýò ñß÷íïõí ôï óßäåñï ôïõò åíÜíôéá óôá åëëçíéêÜ ï÷õñÜ. ÁíáðíÝïõìå !!! Ç ãç óåßåôáé!!! Êáé ôþñá åðéôßèåôáé ôï ðåæéêü ìáò ðïõ ðåñßìåíå ðßóù áðü ôï ýøùìá. Ïé ¸ëëçíåò ìáò âÜëëïõí ìå üëá ôïõò ôá üðëá êáé áíáãêÜæïõí ôï ðåæéêü ìáò íá åðéóôñÝøåé ðßóù áðü ôï ýøùìá. Ãéá ðïëëÜ ëåðôÜ äåí ìðïñïýìå íá äïýìå ôßðïôá. Ôá ðõñïâüëá ìáò óêåðÜóôçêáí áðü óêüíç êáé âñùìéÜ. ¼ðùò öáßíåôáé áðü ôïõò óõíáäÝëöïõò ìáò äå èá îáíáäïýìå êáíÝíáí. ÁðñïóôÜôåõôïé âñßóêïíôáé óôï Ýëåïò ôïõ å÷èñïý....»
ÐñïóðÜèåéá äéåßóäõóçò ìÝóù ôïõ êåíôñéêïý äñüìïõ, ðëçóßïí ôïõ Óôñõìüíá ðïôáìïý.
32
Ï Å×ÈÑÏÓ ÅÉÍÁÉ ÌÅÃÁËÏØÕ×ÏÓ Ï å÷èñüò üìùò åßíáé ìåãáëüøõ÷ïò. Åßíáé ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôá ðáñáêÜôù: Ìéá áðü ôéò ðñþôåò åíÝñãåéåò, ôïõ Õðëãïý ÍéÜíéïõ, üôáí óõíÝëáâå ôïõò 30 Ãåñìáíïýò áé÷ìáëþôïõò Þôáí íá åðéäÝóåé ôá ôñáýìáôá ôïõò. Áêüìá ðéï ÷áñáêôçñéóôéêü üìùò åßíáé ôï ðåñéóôáôéêü ðïõ Ýãéíå óôï Ðåñéèþñé ôçò ÄñÜìáò üðïõ Ýíáò ¸ëëçíáò óôñáôéþôçò åéäïðïßçóå ôïí Áîéùìáôéêü ôïõ ðùò áíÜìåóá óôïõò íåêñïýò Ãåñìáíïýò Þôáí êáé Ýíáò ôñáõìáôßáò. ¸ôñåîå ëïéðüí ï áîéùìáôéêüò ìå êßíäõíï ôçò æùÞò ôïõ, íá âïçèÞóåé ôïí å÷èñü ôïõ. ¸öèáóå êïíôÜ ôïõ. Ï ðëçãùìÝíïò Ýôñåìå áðü ôçí áéìïññáãßá êáé ôï öüâï. «Ôé öôáéò åóý», óéãïøéèýñéóå ï ÁíèóôÞò ËåõôÝñçò Ãéáííü-ðïõëïò. Ï Ãåñìáíüò ôïí êïßôáîå ìå áãùíßá. ÄÝ÷ôçêå ôéò ðñþôåò âïÞèåéåò êáé áöïý çñÝìçóå ëßãï, ôïõ Ýäåéîå ôçí áñéóôåñÞ ôóÝðç óôï ÷éôþíéï ôïõ ãéá íá
Öëåãüìåíï Ãåñìáíéêü Üñìá ìåôÜ áðü åýóôï÷ç âïëÞ áíôéáñìáôéêïý.
âñåé êÜôé. ÂñÞêå ôï ðïñôïöüëé ôïõ êáé ìÝóá ìéá öùôïãñáößá. Ìéá üìïñöç îáíèéÜ ãõíáßêá êáé Ýíá ðåíôÜ÷ñïíï êïñéôóÜêé ôïõò êïßôáæáí ÷áñïýìåíá. Ôïýôï ôï ðáëéêÜñé åß÷å áöÞóåé óôçí ðáôñßäá ôïõ äýï áãáðçìÝíá ðñüóùðá. ÁËÇÈÅÉÁ ÏÌÙÓ !!!.Ôé åß÷å áöÞóåé ðßóù ôïõ ï ÇÑÙÁÓ ËÏ×ÉÁÓ ºôóéïò; ÁõôÞ Þôáí ç ìåãáëïóýíç ôïõ áíôéðÜëïõ; 33
¸íá ðåñéóôáôéêü , ÷áñáêôçñéóôéêü ôçò Ýíôáóçò ôïõ ðïëÝìïõ, ìáò ðåñéãñÜöåé Ãåñìáíüò ëï÷ßáò: «Ç ïìÜäá ìáò åßíáé ôþñá ôåëåßùò áðïêïììÝíç. Ôï ôáíê ôñáâÜåé ôþñá üëá ôá ðõñÜ åðÜíù ôïõ. Ï áíèõðïëï÷áãüò Êëïôò äéáôÜæåé: [Äåí ãßíåôáé áëëéþò, ðñÝðåé íá ðñï÷ùñÞóïõìå, äåí ìðïñïýìå íá ìåßíïõìå åäþ]. Ìéá áíôéáñìáôéêÞ ïâßäá ÷ôõðÜåé ðïëý êïíôÜ, êÜôù áðü ôçí ðëåõñÜ ôïõ Üñìáôïò êáé ìáò ãåìßæåé ìå ðÝôñåò êáé ÷þìá. ÌåôÜ áðü ëßãï Ýíá áíôéáñìáôéêü ÷ôõðÜåé äéÜíá ôï ôáíê. Ï äéïéêçôÞò ôïõ ëü÷ïõ ðëçãþíåôáé. ÄÝ÷åôáé Ýíá èñáýóìá óôï ìçñü êé üìùò óõíå÷ßæåé íá áóêåß ôç äéïßêçóç. Äåí ìðïñïýìå íá ìåßíïõìå åäþ ãéáôß óå ëßãï äåí èá õðÜñ÷åé êáíåßò. Ï áíèõðïëï÷áãüò Êëïôò ñß÷íåôáé ðßóù, ãéá íá êáëõöèåß åê íÝïõ. Ìéá ñéðÞ áõôïìÜôïõ üðëïõ ôïí äéáðåñíÜåé. Ðëçãþíåôáé âáñéÜ êáé ëßãï áñãüôåñá ðåèáßíåé. Ï äéïéêçôÞò ôïõ ëü÷ïõ ôñÝ÷åé ðÜíù óôïí äñüìï, íá êáëõöèåß óôçí áðÝíáíôé ðëåõñÜ. ÄÝ÷åôáé Ýíáí ðõñïâïëéóìü óôï êåöÜëé, ðïõ ôïí áöÞíåé óôïí ôüðï. Áðü ôçí ðñþôç äéìïéñßá óêáðáíÝùí ìüíï ôñåéò ðïõ äåí ôñáõìáôßóôçêáí Ýìåéíáí êáé áðü ôïõò õðçñÝôåò ôùí áíôéáñìáôéêþí ìüíï ôÝóóåñéò...» Óõíå÷åßò ðñïóðÜèåéåò äéÜóðáóçò ôçò óôåíùðïý áðïôýã÷áíáí êáé Ýôóé ôçí äåýôåñç ìÝñá ôßèåôáé óå åöáñìïãÞ ó÷Ýäéï ðáñÜêáìøçò ôùí ï÷õñþí, ìÝóù Ãéïõãêïóëáâßáò, åíþ ïé ìÜ÷åò óõíå÷ßæïíôáé áìåßùôåò óå üëá ôá ï÷õñÜ. Åßíáé ÷áñáêôçñéóôéêü üôé ôçí 3ç ìÝñá ôùí ìá÷þí, óôï Ñïýðåë, áíáãêÜæïíôáé íá æçôÞóïõí åîÜùñç åêå÷åéñßá ãéá ôçí ðåñéóõëëïãÞ
Ãåñìáíéêü ü÷çìá, óôç óôñïöÞ ôïõ Ðñïìá÷þíá, ðïõ ìåôÝöåñå áããåëéáöüñïõò ïé ïðïßïé æÞôçóáí ôçí ðáñÜäïóç ôïõ ï÷õñïý.
34
íåêñþí êáé ôñáõìáôéþí. Ìáò ëÝåé ï ôüôå Õðëãüò ÍéÜíéïò óôçí éäéü÷åéñç ÝêèåóÞ ôïõ. «....Ðñï áõôÞò ôçò êáôáóôÜóåùò åõñåèÝíôåò ïé Ãåñìáíïß áðïóôÝëëïõí êÞñõêáò ìå ëåõêÜò óçìáßáò æçôïýíôåò åîÜùñïí åêå÷åéñßáí äéá ôçí ðåñéóõëëïãÞí ôùí íåêñþí êáé ôùí ôñáõìáôéþí, ç ïðïßá êáé ôïõò åäüèç õðü ôïí üñïí íá ìçí ôçí ðáñáâéÜóïõí äéüôé Üëëùò èá åâÜëëïíôï. Åðùöåëïýìåíïò ôçò åêå÷åéñßáò áðïóôÝëëù åéò ýøùìá 350 ôïí Ëï÷ßá ìå ðÝíôå Üíäñáò êáé ìå çìßïíåò äéá íá ìåôáöÝñïõí åöüäéá åê ôçò åêåß áðïèÞêçò ìáò. Åéò ôïí Ëï÷ßáí óéôéóôÞí óõíÝóôçóá íá ðñïóÝîåé ôáò ÃåñìáíéêÜò åêäçëþóåéò. ´Ïôáí åðáíÞëèå ìå áíÝöåñåí üôé Üðáóáé áé ÷áñáäñþ-
óåéò áðü ôïí Ðñïìá÷þíá ìÝ÷ñé ôï ýøùìá 350 Þóáí êáôÜöïñôïé íåêñþí êáé ôñáõìáôéþí, ìåôáöåñïìÝíùí äéá êÜèå åßäïõò ìåôáöïñéêïý ìÝóïõ....» Êáé åíþ áõôÜ óõìâáßíïõí óôï Ñïýðåë, óôïõò Ðáëéïõñãéþíåò, óôï Íåõñïêüðé êáé óå üëá ó÷åäüí ôá ï÷õñÜ, ïé Ãåñìáíïß áîéïðïéïýí ôï ðëåïíÝêôçìá ðïõ áðÝêôçóáí áðü ôçí ìÝ÷ñé ôüôå óôÜóç ôçò Ãéïõãêïóëáâßáò, äéáóðïýí ôçí ôïðïèåóßá Áîéïý êáé êáôáëáìâÜíïõí ôçí Èåóóáëïíßêç, üðïõ õðïãñÜöåôáé óõíèçêïëüãçóç. ÁìÝóùò áðáéôïýí áðü ôï äéïéêçôÞ ôïõ Ñïýðåë ôçí ðáñÜäïóÞ ôïõò , áëëÜ ðáßñíïõí ôçí áðÜíôçóç « ¼ôé ôá ï÷õñÜ ðáñáäßäïíôáé ÌÏÍÏÍ üôáí êõñéåõèþóéí ðáñÜ 35
ôïõ áíôéðÜëïõ. Êáé üôé ï áãþí èá óõíå÷éóèåß. ÐÜóá äå áðüðåéñá ðñïóåããßóåùò ôïõ ï÷õñïý èá óõíôñéâåß». ÁñãÜ ôï âñÜäõ üìùò ëáìâÜíåé äéáôáãÞ áðï÷þñçóçò êáé ôçí åðïìÝíç ðñïâÜëëåé üñïõò óôïõò Ãåñìáíïýò êáé üëïé ìáæß áðï÷ùñïýí áðü ôï ï÷õñü.
Ãåñìáíéêü ôìÞìá óôçí åßóïäï ôïõ Ñïýðåë, óå þñá áíáöïñÜò. Äßðëá ôïõò ¸ëëçíåò óôñáôéþôåò ðåñéìÝíïõí ôçí äéÜèåóç ï÷çìÜôùí ãéá ìåôáöïñÜ åöïäßùí êáé õëéêþí óôéò ÓÝññåò.
Ôï ï÷õñü ÊáñáôÜò áðëþò âïìâáñäßóôçêå áðü ðõñïâïëéêü êáé áåñïðïñßá, åíþ äåí åíÞñãçóáí ôìÞìáôá åíáíôßïí ôïõ. Ôá õðüëïéðá ï÷õñÜ, ôïõ íïìïý Óåññþí, ÊÜëçò êáé ÐåñóÝê äåí åíï÷ëÞèçêáí êáèüëïõ. ¸ôóé Ýëçîå ç ìÜ÷ç óôï ÌðÝëåò, Ñïýðåë êáé ôá õðüëïéðá ï÷õñÜ. Áñêåôïß ¸ëëçíåò ìåôáöÝñèçêáí ùò áé÷ìÜëùôïé óôçí Âïõëãáñßá êáé åí óõíå÷åßá ïäçãÞèçêáí óôçí ÅëëÜäá êáé áöÝèçêáí åëåýèåñïé. ÐáñÜ ôç ìéêñÞ äéÜñêåéá, ç ìÜ÷ç ôùí ï÷õñþí ìðïñåß íá ÷áñáêôçñéóèåß ùò ðáñÜäåéãìá èÜññïõò êáé áõôïèõóßáò ôïõ Åëëçíéêïý Óôñáôïý, ôï ïðïßï ðñïêÜëåóå ôïí èáõìáóìü êáé ôïí óåâáóìü ôùí áíôéðÜëùí ôïõ. Ç üëç äå êáèõóôÝñçóç ðïõ ðñïêëÞèçêå ùò ðñïò ôïí ÷ñüíï åêäÞëùóçò ôçò åðé÷åßñçóçò «Âáñâáñüóá» áðïôÝëåóå êáôáëõôéêü ðáñÜãïíôá ãéá ôéò ìåôÝðåéôá åîåëßîåéò, êÜôé ðïõ áðïôõðþíåôáé ðïëý ÷áñáêôçñéóôéêÜ óôï õð´ áñéèì. 170 áðüññçôï Ýããñáöï ôùí áñ÷åßùí ÍõñåìâÝñãçò «...Ç åðéâñÜäõíóéò õðü ôçò ÅëëÜäïò ôçò êáôÜ ôçò Ñùóßáò åðéèÝóåùò õðÞñîåí ïëåèñßá äéá ôïí áãþíá ôïõ ¢îïíïò». 36
ÅÐÉËÏÃÏÓ Åäþ, óôá ï÷õñÜ ìáò, óôçí åðÝôåéï ôçò ìÜ÷çò, óõíáíôéüíôáí ¸ëëçíåò êáé Ãåñìáíïß, å÷èñïß êáé áíôßðáëïé ôüôå, ößëïé ôþñá, ðïõ Ýíéùèáí óáí óõìðïëåìéóôÝò êáé Ýóöéããáí ôá ÷Ýñéá ìå äýíáìç êáé åêôßìçóç , üðùò áñìüæåé óå áëçèéíÜ ãåííáßïõò. Áõôïß ðïõ ðïëÝìçóáí êáé îåðÝñáóáí ôïõò åáõôïýò ôïõò, êÜèå ìÝñá óçêþíïõí ôï âëÝììá ôïõò, óôéò åäþ Èåñìïðýëåò, åäþ ðïõ Üöçóáí ößëïõò êáé óõìðïëåìéóôÝò ÷ùñßò ðíïÞ, Üëëïõò ìïíá÷ïýò óå óôÜóç ýóôáôçò ðñïóðÜèåéáò êáé Üëëïõò áãêáëéáóìÝíïõò ìå ôïí å÷èñü. Áíáëïãßæïíôáé üôé ç ìïßñá åðÝëåîå íá æÞóïõí áõôÞí ôçí ãéãáíôïìá÷ßá êáé èåùñïýí ôïí åáõôü ôïõò ôõ÷åñü ðïõ ç Ðáôñßäá ôïõò äéÜëåîå íá ôçí õðåñáóðßóïõí êáé ôá êáôÜöåñáí. ¼óá åðéôåëÝóèçêáí óôá ï÷õñÜ, ìå áíèñþðéíåò åêáôüìâåò êáé ìå ðïëý áßìá, èá áðïôåëïýí ðÜíôá Ýíá ãåãïíüò áìåôÜöñáóôï óôçí áíèñþðéíç ãëþóóá. Åêåßíï ðïõ ðñÝðåé íá ìáò èõìßæåé ç åðïðïéßá ôùí ï÷õñþí åßíáé üôé óõãêñïýóèçêáí ôï áôóÜëé êáé ç ðåéèáñ÷ßá ìå ôçí ÁèÜíáôç ÅëëçíéêÞ øõ÷Þ êáé íßêçóå Ç ÅëëçíéêÞ Øõ÷Þ. Áõôü ôï ãíùñßæïõìå üëïé. Áò ôï ôéìÞóïõìå êáé áò ôï äéáäþóïõìå. Ùò Óåññáßïé åßìáóôå õðåñÞöáíïé ðïõ óôçí éäéáßôåñç ðáôñßäá ìáò Ý÷ïõìå áõôüí ôïí Éåñü ôüðï Èõóßáò êáé Çñùéóìïý, ðïõ áðïäåéêíýåé üôé ç øõ÷Þ ôùí ìá÷çôþí ôùí Èåñìïðõëþí, ôçò Óáëáìßíáò êáé ôïõ Ìáñáèþíá âñßóêåôáé ìÝóá óå üëïõò ìáò.
37
« ÅÄÙ Ç ÕÐÅÑÏØÉÁ ÔÏÕ ÄÕÍÁÔÏÕ ÅÊÁÌÖÈÇ ÁÐÏ ÔÇÍ ÄÕÍÁÌÉÍ ÔÏÕ ÄÉÊÁÉÏÕ ÊÁÉ ÔÇÓ ÐÉÓÔÅÙÓ » ÁÐÑÉËÉÏÓ 1941