ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

ΣπHλιοΣ λιβανOΣ

ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ

«Είμαι ανοικτός σε ρεαλιστικές ιδέες για περαιτέρω παροχή κινήτρων»

ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ

Εγκαταλείπονται 200.000 στρέμματα γής στην Ελλάδα και κυρίως στη Θεσσαλία χτυπά, ο Κοσμήτορας της Γεωπονικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, καθηγητής γεωργίας και οικολογίας φυτών, Νικόλαος Δαναλάτος. Μιλώντας με στοιχεία, σε συνέντευξή του αναφέρει ότι στη Θεσσαλία, η βαμβακοκαλλιέργεια κάλυπτε παραδοσιακά 1,5 εκατ. στρέμματα. Το 2015 μειώθηκε στο 1.064.000 στρέμματα και το 2018 στα 878.000 στρέμματα. Σημειώθηκε πτώση δηλαδή από το 2015 έως το 2018 κατά 186.000 στρέμματα και αυτή η

●Σελ. 4

●ΑΡΙΘΜΟΣ ΦΥΛΛΟΥ 1 ●ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2021

ΚAθε χρOνο Σε Oλη τη χΩρα ● ΣτοιχεIα για τη θεΣΣαλIα

«Κ αμπανάκι» για το μέλλον της αγροτικής παραγω-

Αρθρο του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης στον «Αγροτικό Ταχυδρόμο»

πτώση συνεχίζεται έως σήμερα. Σε ερώτηση αν ο θεσσαλικός κάμπος είναι καταδικασμένος, ο καθηγητής απαντά: «Η εναλλακτική είναι: νούμερο ένα νερό, νούμερο δύο νερό, νούμερο τρία νερό. Αυτό είναι το βασικότερο και ταυτόχρονα η βελτίωση των καλλιεργητικών τεχνικών που έχουμε προτείνει και ως Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας για να επανέλθει η γονιμότητα των χωραφιών, τόσο στα πεδινά όσο και στα επικλινή εδάφη».

●Σελ. 14

θετικό εμπορικό ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων, πρώτη φορά μετά από 36 χρόνια! Ως ιστορικό μπορεί να καταγραφτεί το έτος 2020 για την Ελλάδα, στον τομέα της εξαγωγής αγροτικών προϊόντων. Για πρώτη φορά μετά από 36 ολόκληρα χρόνια το εμπορικό ισοζύγιο των αγροτικών προϊόντων εμφανίζεται θετικό, παρουσιάζει δηλαδή πλεόνασμα, παρά τους κραδασμούς, όχι μόνο στην εθνική αλλά και στη διεθνή αγορά, εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού.

●Σελ. 12 - 13

ΔιονΥΣηΣ βαλαΣΣαΣ

«ο αγροτικός κόσμος άντεξε μέσα στην πανδημία» Στο ύψος της στάθηκε η αγροτική παραγωγή και παράλληλα αύξηση της ζήτησης και κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών ως μέσο για τη θωράκιση του οργανισμού, περιγράφει σε συνέντευξή του ο διευθυντής του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς

●Σελ. 10-11

γεΩργιοΣ νανοΣ

τα «πρόσωπα» της ελαιοκαλλιέργειας στη Μαγνησία Στην περιοχή της Περιφερειακής Ενότητας Μαγνησίας η ελαιοκαλλιέργεια είναι η κυριότερη καλλιέργεια. Αρθρο του Καθηγητή Δενδροκομίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

●Σελ. 22

νιΚολαοΣ ΚατΣοΥλαΣ

Γερνά ο αγροτικός πληθυσμός, οι νέοι εγκαταλείπουν χωριά

τα θερμοκήπια ως μοχλός ανάπτυξης της περιοχής

Εμπειροι αγρότες στη Μαγνησία χτυπούν καμπανάκι κινδύνου. Τονίζουν ότι χωρίς τη θέσπιση ουσιαστικών κινήτρων, αλλά και την υλοποίηση έργων υποδομής, προκειμένου οι νέοι θα συνεχίσουν να εγκαταλείπουν τα χωριά και τις καλλιέργειές τους. Μιλούν στον «Αγροτικό Ταχυδρόμο» Νίκος Κάπελας και Νίκος Αγγελής.

Η ελληνική γεωργία έχει επηρεασθεί από τις αλλαγές σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο, τονίζει σε άρθρο του ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και διευθυντής του Εργαστηρίου Γεωργικών Κατασκευών και Ελέγχου Περιβάλλοντος

●Σελ. 20-21

●Σελ. 24

3

αγροτιΚοΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

Βήμα σε παραγωγούς, επιστήμονες και επιχειρηματίες του πρωτογενούς τομέα

ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΓΡΑΦΕΙΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΣ ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ (3ος όροφος) Tηλεφωνικό κέντρο: 24210 38600 Φαξ 24210/33433 e-mail info@taxydromos.gr ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ: ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ Μ. ΕΠΕ ΕΚΔΟΤΗΣ - ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΛΕΞ. ΠΩΠΟΤΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: Βάσω Σαμακοβλή ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: Eλένη Χάνου, Βαγγέλης Καραμάνης ΣΧΕΔΙΑΣΗ - ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ; Γιάννης Μπίσδρας COMmercial manager: Ζαχαράκη Γαρυφαλλιά ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ: Στεργιοπούλου Ολίνα, Κουτσογιάννη Φιλίτσα

♼

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΤΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΕΝΤΥΠΟ

Είναι γεγονός ότι ο πρωτογενής τομέας στην Ελλάδα δεν έχει εκπληρώσει τον ιστορικό του ρόλο. Παρά το ότι μέχρι και τις τελευταίες δεκαετίες η Ελλάδα υπήρξε κατ’ εξοχήν αγροτοκτηνοτροφική χώρα, χωρίς ποτέ ουσιαστικά να ολοκληρώσει την εκβιομηχάνισή της, και ενώ το λογικό θα ήταν να καλύπτει ως χώρα του πρωτογενούς τομέα τις διατροφικές ανάγκες των πολιτών της, πολλά δισεκατομμύρια έχουν ξοδευτεί τις τελευταίες 3 – 4 δεκαετίες για την εισαγωγή αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων. Τα προβλήματα που οδήγησαν σε αυτό το μεγάλο διατροφικό και κατ’ επέκταση οικονομικό έλλειμμα, θα μπορούσε να πει κανείς ότι ήταν κυρίως ο κατακερματισμός της αγροτικής γης και ο μικρός κλήρος, ο μεγάλος μέσος όρος ηλικίας του αγροτικού πληθυσμού τις τελευταίες δεκαετίες, το υδατικό έλλειμμα και η δυσκολία προσαρμογής στις καινοτομίες και στις νέες μεθόδους. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, λίγο η οικονομική κρίση και τα μνημόνια, λίγο η πανδημία που έστρεψε τον καταναλωτή παγκοσμίως σε υγιεινά προϊόντα από ασφαλείς περιοχές παραγωγής και κυρίως η επιστροφή νέων επιστημόνων και νέων καταρτισμένων αγροτών -όχι μόνο στην παραγωγή, αλλά και στην πιστοποίηση, μεταποίηση και εξαγωγή ποιοτικών, σχεδόν μοναδικών, λόγω μικροκλίματος, ελληνικών προϊόντων- αναπτερώνει ελπίδες ότι ο πρωτογενής τομέας έχει μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης. Μπορεί ως χώρα να μην διαθέτουμε μεγάλες εκτάσεις και μεγάλες ποσότητες. Είναι, όμως, η ποιότητα των ελληνικών προϊόντων που τα καθιστά ασυναγώνιστα σε όλο τον κόσμο. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2020, για πρώτη φορά μετά από 36 χρόνια, παρουσιάστηκε θετικό αγροτικό εμπορικό ισοζύγιο. Κάτι που σημαίνει ότι μετά από τέσσερις σχεδόν δεκαετίες, για πρώτη φορά η Ελλάδα είχε περισσότερες εξαγωγές αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων σε σχέση με τις εισαγωγές. Το στοίχημα είναι μεγάλο. Τώρα είναι η ώρα να επιστρέψουν στις καλλιέργειες νέοι επιστήμονες και καταρτισμένοι νέοι αγρότες. Με την ενίσχυση της Πολιτείας, αλλά με βάση το δικό τους όραμα και σχέδιο και με όπλο τη γνώση τους, να κερδίσουν αυτό το μεγάλο εθνικό στοίχημα. Να συμπληρωθεί η αλυσίδα αξίας των αγροτικών και κτηνοτροφικών μας προϊόντων: καμία πώληση χύμα, παραγωγή, πιστοποίηση, μεταποίηση, εμπορικά δίκτυα. Ας συνδέσουμε επιτέλους τον ελληνικό τουρισμό με τον πρωτογενή τομέα. Ας δώσουμε κίνητρα στην κατανάλωση ελληνικών προϊόντων από τα εκατομμύρια τουριστών. Η παρούσα μηνιαία εφημερίδα έρχεται να συμβάλει στη συγκεκριμένη προσπάθεια, προβάλλοντας καινοτόμες ιδέες και μεθόδους και δίνοντας ένα βήμα σε παραγωγούς, επιστήμονες και επιχειρηματίες του κλάδου. Άλλωστε, ιστορικά ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ, από τον ιδρυτή του Αλέξανδρο Μέρο στα 1916, στάθηκε αρωγός και φωτοδότης του αγροτικού κόσμου. Ας μην ξεχνάμε ότι ο αείμνηστος Αλ. Μέρος υπήρξε αρχικά σημαίνων στέλεχος σε πανελλαδική κλίμακα και βουλευτής του Αγροτικού Κόμματος. Και δικαίως θεωρήθηκε πρωτοπόρος του αγροτικού κινήματος. Δεν είναι η παρούσα έκδοση απλά μια ιστορική υπενθύμιση για τον ιδρυτή του ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΥ, αλλά φιλοδοξεί να συμβάλλει στον εκσυγχρονισμό του πρωτογενούς τομέα, με την προβολή τόσο των προβλημάτων, όσο και των ιδεών. Βάσω Σαμακοβλή

4

αγροτιΚοΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

αρθρο Στον αγροτιΚο ταχΥΔροΜο

Eτσι θα δημιουργήσουμε σύγχρονη και ποιοτικά πρωτοπόρα αγροτική οικονομία

Του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Σπήλιου Λιβανού

H πρόσφατη επίσκεψή μου στην Ημαθία και στην Πέλλα επιβεβαίωσε την πεποίθησή μου ότι η χώρα μας διαθέτει πλήθος προϊόντων που τιμούν το όνομά της και μπορούν να ταυτίσουν την Ελλάδα με την ποιότητα των τροφίμων και τη διατροφική τους αξία. Εκλεκτά προϊόντα που αντέχουν στον ανταγωνισμό στο εξωτερικό. Στα εργοστάσια επεξεργασίας και τυποποίησης προϊόντων των περιοχών αυτών, η παραγωγή εξάγεται σε ποσοστά πάνω από το 90%. Αυτός πρέπει να είναι και ο στόχος μας για την ελληνική αγροτική οικονομία. Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα του ΙΟΒΕ ο αγροτικός τομέας συνεισφέρει με περισσότερα από 6,2 δισ. ευρώ προστιθέμενης αξίας και έχει σχεδόν τριπλάσια συμμετοχή στο ΑΕΠ σε σύγκριση με τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ενώ για πρώτη φορά εφέτος, ύστερα από δεκαετίες, το εμπορικό ισοζύγιο για τη χώρα μας ήταν θετικό με τις εξαγωγές να είναι περισσότερες από τις εισαγωγές. Στην έκθεσή του το ΙΟΒΕ επισημαίνει και τις διαρθρωτικές αδυναμίες της ελληνικής αγροτικής παραγωγής. Πέραν του μικρού αγροτικού κλήρου και τις κατακερματισμένες εκμεταλλεύσεις, την εξάρτηση της αγροτικής παραγωγής από τις επιδοτήσεις, ανέδειξε ως προβλήματα την έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού και την έλλειψη επαγγελματι-

«Ο νόμος, που ψήφισε η κυβέρνηση της ΝΔ, δίνει κίνητρα προς αυτήν την κατεύθυνση, ενώ είμαι ανοικτός σε ρεαλιστικές ιδέες για περαιτέρω παροχή κινήτρων, κυρίως φορολογικών, αλλά όχι μόνο, προς τους αγρότες, που μετέχουν στους συνεταιρισμούς»

κής εκπαίδευσης και κατάρτισης των ασχολούμενων με τον πρωτογενή τομέα. Είναι γεγονός ότι στο παρελθόν – ιδιαίτερα επί των κυβερνητικών ημερών του ΣΥΡΙΖΑ - το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στην πράξη είχε περιοριστεί σε ρόλο μηχανισμού καταβολής ενισχύσεων και αποζημιώσεων (που σαφώς είναι άκρως απαραίτητοι για τη λειτουργία της αγροτικής οικονομίας, αλλά είναι λάθος να μονοπωλούν τη δραστηριότητα του ΥΠΑΑΤ) με αποτέλεσμα να ασχολείται ελάχιστα με την Ανάπτυξη και, ίσως καθόλου, με τα τρόφιμα. Αυτό πλέον αλλάζει. Πρώτο μέλημά μας, ως ηγεσία του ΥΠΑΑΤ είναι να ασκήσουμε πολιτικές για να ενισχύσουμε την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων, με στόχο την αύξηση των εξαγωγών και να προωθήσουμε το brand της «Ελληνικής Διατροφής, που θα μπορούσε να αποτελέσει και την αιχμή του δόρατος της προβολής της πατρίδας μας διεθνώς. Γιατί η επίσκεψη στον τόπο μας δεν έχει σχέση μόνο με την ιστορία, τον πολιτισμό, τις φυσικές ομορφιές και το μοναδικό καλοκαίρι. Ελλάδα είναι και οι μοναδικές γεύσεις. Και οι αναμνήσεις αυτών των γεύσεων μπορούν να αποτελέσουν ερέθισμα για νέες επισκέψεις. Έτσι θα βοηθήσουμε τον τουρισμό μας να μην είναι μόνο ήλιος και θάλασσα, αλλά μια συνολική εμπειρία της ελληνικής ζωής, του τρόπου ζωής που συνδυάζεται απόλυτα με την ελληνική διατροφή. Μέσα από αυτό το πρόγραμμα ενίσχυσης της ελληνικής διατροφής μπορούμε να προωθήσουμε προϊόντα όπως το λάδι, η φέτα και γενικά τα ελληνικά τυριά κ.α. Προϊόντα που πρέπει να είναι πιστοποιημένα και τυποποιημένα ώστε να ενισχύεται η ανταγωνιστικότητά τους και να αποκτούν προστιθέμενη αξία. Δυστυχώς στη χώρα μας μόνο το 27% της ελληνικής παραγωγής ελαιολάδου φτάνει σε επίπεδα σήμανσης και branding. Αντίθετα, το ποσοστό αυτό στην Ισπανία φτάνει το 50% και στην Ιταλία το 80%. Στις βασικές προτεραιότητές μας στο ΥΠΑΑΤ εντάσσεται και το ζήτημα της εκπαίδευσης και κατάρτισης των αγροτών. Σήμερα, η όποια εξειδίκευση παρέχεται από τις Σχολές του ΕΛΓΟ- ΔΗΜΗΤΡΑ. Δυστυχώς, όμως, δεν επαρκεί. Οι ανάγκες για σύγχρονη γεωργία και για εκμετάλλευση των δυνατοτήτων που παρέχουν οι νέες τεχνολογίες επιβάλλουν να ενισχύσουμε τον τομέα της κατάρτισης και εκπαίδευσης του ανθρώπινου δυναμικού που ασχολείται με την αγροτική οικονομία. Ένα ακόμα θέμα αφορά το χαμηλό τεχνολογικό επίπεδο και την τεχνογνωσία, καθώς η Ελλάδα έχει μείνει πίσω, δεδομένου ότι η παγκόσμια δαπάνη για Έρευνα και Ανάπτυξη (R&D) έχει διπλασιαστεί. Συγκεκριμένα η Ελλάδα δαπανά 11 ευρώ ανά 2,5 στρέμματα, σε αντίθεση με την Ευρώπη που δαπανά 33 ευρώ ανά 2,5 στρέμματα, ενώ το αντί-

στοιχο ποσό παγκοσμίως ανέρχεται σε 19 ευρώ. Πρόκειται για ζητήματα τα οποία πρέπει να βελτιώσουμε, ώστε να αξιοποιηθεί όσο το δυνατόν περισσότερο προς όφελος των αγροτών μας και της ελληνικής παραγωγής, κάθε δυνατότητα που προσφέρει η τεχνολογική εξέλιξη. Προς αυτήν την κατεύθυνση συνεργαζόμαστε με συναρμόδια υπουργεία, ώστε όχι μόνο να δώσουμε τα εφόδια σε εκείνους τους αγρότες που το επιθυμούν να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες των νέων τεχνολογιών, αλλά και σε εκείνους που επιλέγουν να ασχοληθούν με τις καλλιέργειες για να αποκτήσουν τις βασικές γνώσεις μέσα από ταχύρυθμα προγράμματα κατάρτισης. Στόχος μας είναι όσο το δυνατόν περισσότεροι νέοι να ασχοληθούν επαγγελματικά με τη γη. Σε ό,τι αφορά στην κατάτμηση και τους μικρούς κλήρους, επιδιώκεται η περαιτέρω συνένωση δυνάμεων, που μόνο η σωστή λειτουργία του συνεταιριστικού κινήματος μπορεί να διασφαλίσει. Μέσω των συνεταιρισμών άλλωστε, μπορεί να υπάρξει και μείωση στο κόστος παραγωγής. Ο νόμος που ψήφισε η κυβέρνηση της ΝΔ, δίνει κίνητρα προς αυτήν την κατεύθυνση, ενώ είμαι ανοικτός σε ρεαλιστικές ιδέες για περαιτέρω παροχή κινήτρων, κυρίως φορολογικών, αλλά όχι μόνο, προς τους αγρότες που μετέχουν στους συνεταιρισμούς. Στόχος μας είναι η ενίσχυση του πρωτογενούς τομέα και η προσέλκυση επενδύσεων στον τομέα της αγροτικής οικονομίας, ώστε να συμβάλλουν ακόμα περισσότερο στο ΑΕΠ της χώρας. Άλλωστε όσο καλύτερα και πιο ποιοτικά προϊόντα παράγουμε, τόσο περισσότερο θα ενισχύονται και άλλοι κλάδοι της οικονομίας, όπως η μεταποίηση, και θα διαδραματίζουν κυρίαρχο ρόλο στην οικονομία. Και βέβαια, ενίσχυση και στήριξη στην πράξη του πρωτογενούς τομέα, σημαίνει και κάτι πολύ απλό, αλλά ουσιαστικό: Να πληρώνονται οι παραγωγοί μας στην ώρα τους για τα προϊόντα τους. Και πράγματι, για πρώτη φορά, με το νομοσχέδιο που ψηφίσαμε πριν λίγες μέρες, προβλέπουμε ότι θα πληρώνονται σε 30 ημέρες από την πώληση των ευαλλοίωτων προϊόντων και σε 60 ημέρες από την πώληση των υπόλοιπων γεωργικών προϊόντων. Ενώ ταυτόχρονα, διασφαλίζουμε τον ελεύθερο ανταγωνισμό, χωρίς στρεβλώσεις, και βάζουμε δίκαιους κανόνες που ισχύουν για όλους. Είναι μάλιστα ιδιαίτερα σημαντικό, ότι είδαμε και την αντιπολίτευση να τοποθετείται θετικά για αυτό το νομοσχέδιο. Και εμείς με τη σειρά μας, δεν διστάσαμε να υιοθετήσουμε όσες προτάσεις των άλλων κομμάτων ήταν τεκμηριωμένες και προς τη σωστή κατεύθυνση. Γιατί έτσι βλέπουμε την πολιτική, έτσι βλέπουμε την προσπάθεια να στηρίξουμε τον αγροτικό κόσμο. Με εθνική υπευθυνότητα και σοβαρότητα. Μακριά από μικροκομματικές λογικές. Θέλουμε ένα σύγχρονο και ποιοτικά πρωτοπόρο πρωτογενή τομέα. Και είμαστε αποφασισμένοι να τον πετύχουμε.

Τράπεζα Πειραιώς:

Στηρίζουµε τον αγροτικόκόσµο πουεπενδύει στο µέλλον του Χρηµατοδοτικήστήριξη σε αγρότες, συνεταιρισµούς, οµάδες παραγωγών και επιχειρήσεις του αγροδιατροφικού τοµέα δίνουν τα επενδυτικά δάνεια και τα συµπληρωµατικά προς αυτά κεφάλαια κίνησης συνολικού ύψους µέχρι και 200 εκατ. ευρώ, που χορηγεί η Τράπεζα Πειραιώς στο πλαίσιο του Ταµείου Εγγυήσεων Αγροτικής Ανάπτυξης. Η διάθεση των προϊόντων από την Τράπεζα Πειραιώς, αποσκοπεί στην ενίσχυση της ρευστότητας, για την υλοποίηση επενδυτικών έργων του πρωτογενούς τοµέα και της µεταποίησης αγροτικών προϊόντων. Στόχος, σε κάθε περίπτωση, είναι ο εκσυγχρονισµός του αγροδιατροφικού τοµέα, προκειµένου να καταστεί ανταγωνιστικός στη διεθνή αγορά. Το πρόγραµµα της Τράπεζας Πειραιώς διατίθεται µε τη µορφή επενδυτικών δανείων, τα οποία µπορούν να χρησιµοποιηθούν είτε για την κάλυψη της ίδιας συµµετοχής των επενδυτικών σχεδίων δικαιούχων, που έχουν ενταχθεί στα Σχέδια Βελτίωσης (Υποµέτρο 4.1) ή Επενδύσεις σε µεταποίηση (Υποµέτρο 4.2) είτε για τη χρηµατοδότηση λοιπών σχετικών επενδύσεων. Παράλληλα, δίνεται η δυνατότητα να χορηγηθεί και κεφάλαιο κίνησης για δαπάνες, που είναι άµεσα συνδεδεµένες µε την υλοποίηση των συγκεκριµένων επενδύσεων. Στις περιπτώσεις ένταξης σε κάποιο πρόγραµµα επιχορήγησης, τα δάνεια δεν µπορούν να χρησιµοποιηθούν, για την προχρηµατοδότηση επιχορήγησης. Τα δάνεια καλύπτονται από την εγγύηση του Ευρωπαϊκού Ταµείου Επενδύσεων σε ποσοστό 80%. ∆ικαιούχοι του Προγράµµατος είναι επαγγελµατίες αγρότες, αγροτικοί συνεταιρισµοί, οµάδες και οργανώσεις παραγωγών,

καθώς και ιδιωτικές µικροµεσαίες επιχειρήσεις σε συγκεκριµένους κλάδους της µεταποίησης και εµπορίας αγροτικών προϊόντων, που πραγµατοποιούν επιλέξιµες επενδύσεις και πληρούν τα κριτήρια επιλεξιµότητας. Οι ενδιαφερόµενοι πρέπει να υποβάλουν την αίτησή τους στο Πληροφοριακό Σύστηµα Κρατικών Ενισχύσεων (ΠΣΚΕ) του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων (https://www.ependyseis.gr/mis) επιλέγοντας µία εκ των δύο κάτωθι δράσεων: 4.1.4 «Υλοποίηση επενδύσεων που συµβάλουν στην ανταγωνιστικότητα της εκµετάλλευσης µέσω χρηµατοδοτικών εργαλείων»ή 4.2.4 «Μεταποίηση, εµπορία και ανάπτυξη µε τελικό προϊόν εντός του Παραρτήµατος I µέσω χρηµατοδοτικών εργαλείων». Οι δικαιούχοι µπορούν να χρηµατοδοτηθούν µε χαµηλότερο επιτόκιο και µειωµένες εξασφαλίσεις, µε την εγγύηση του Ευρωπαϊκού Ταµείου Επενδύσεων, για ποσά που κυµαίνονται από €10.000 έως και €5.000.000. Η αποπληρωµή του δανείου µπορεί να γίνει σε µηνιαίες, 3µηνιαίες, 6µηνιαίες ή ετήσιες τοκοχρεωλυτικές ή χρεολυτικές δόσεις, ενώ παρέχεται και περίοδος χάριτος µέχρι 2 έτη. Η συµµετοχή της Τράπεζας Πειραιώς στο νέο εγγυοδοτικό εργαλείο, µε συνολικό προϋπολογισµό, που ανέρχεται έως του ποσού των €200 εκατ., επιβεβαιώνει τη στρατηγική επιλογή της, για τη στήριξη του αγροτικού τοµέα. Το Ταµείο Εγγυήσεων Αγροτικής Ανάπτυξης συγχρηµατοδοτείται από την Ελληνική ∆ηµοκρατία και την Ευρωπαϊκή Ένωση, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταµείου Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και από το Ευρωπαϊκό Ταµείο Στρατηγικών Επενδύσεων (EFSI).

6

αγροτιΚοΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

Επιστολή περιφερειαρχών στον πρωθυπουργό για τις καταστροφές από τον παγετό Ολοκληρωμένο πλαίσιο έκτακτης ενίσχυσης των πληγέντων από τα πρόσφατα φαινόμενα παγετού σε περιοχές των τριών Περιφερειών Κεντρικής Μακεδονίας, Δυτικής Μακεδονίας και Θεσσαλίας ζητούν, με επιστολή τους προς τον πρωθυπουργό, οι Περιφερειάρχες Απόστολος Τζιτζικώστας, Γιώργος Κασαπίδης και Κώστας Αγοραστός, αντίστοιχα. Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά, «ο παγετός έπληξε έως και 5 φορές από το Φεβρουάριο μέχρι τις 10 Απριλίου μεγάλο τμήμα των καλλιεργειών», τη στιγμή που «ο πρωτογενής τομέας αποτελεί βασικό πυλώνα της οικονομίας» στις περιοχές αυτές. Μάλιστα «οι επιπτώσεις από τον παγετό και τις καταστροφές κινδυνεύουν να αποδειχθούν εφιαλτικές για το τοπικό εισόδημα, την περιφερειακή, αλλά και την εθνική οικονομία, καθώς τα σημερινά προβλήματα θα επηρεάσουν αρνητικά και τις περιόδους συγκομιδής των προϊόντων, που εκτείνονται μέχρι και τα μέσα Νοεμβρίου». Πιο συγκεκριμένα οι περιφερειάρχες ζητούν μέτρα για τους αγρότες, τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους - υπαλλήλους. Ειδικά για τους καλλιεργητές ζητούν προκαταβολή από τον ΕΛΓΑ ανά στρέμμα (στρεμματική ενίσχυση ανά προϊόν) και με

βάση τις δηλώσεις ΟΣΔΕ του 2021, αναγγελίες για όλες τις καλλιέργειες ώστε να μπουν σε διαδικασία αποζημιώσεων χωρίς εξαίρεση, μη καταβολή εκτιμητικών τελών, επιτάχυνση των εκτιμήσεων στις πληγείσες περιοχές, συμψηφισμό της αποζημίωσης με τα ασφάλιστρα κατά την εκκαθάριση της αποζημίωσης και αναστολή ασφαλιστικών και φορολογικών υποχρεώσεων. Σε ό,τι αφορά τις επιχειρήσεις, υπογραμμίζουν την ανάγκη οικονομικής στήριξής τους με βάση τον κύκλο εργασιών που πραγματοποίησαν κατά την προηγούμενη χρονιά για τα προϊόντα που φέτος έχουν καταστραφεί από τον παγετό και η έλλειψή τους επηρεάζει τον φετινό κύκλο εργασιών. Στα μέτρα που αιτούνται περιλαμβάνονται επίσης οι τραπεζικές διευθετήσεις - ρυθμίσεις, η επιχορήγηση επιτοκίου και η διατήρηση των θέσεων εργασίας, μέσω κινήτρων. Για τους εργαζόμενους και υπαλλήλους ζητούν τη διατήρηση του συνόλου του μόνιμου προσωπικού στις υφιστάμενες θέσεις εργασίας των ανωτέρω επιχειρήσεων, μέσω της αξιοποίησης προγραμμάτων του ΟΑΕΔ ή και του Υπουργείου Εργασίας αλλά και την οικονομική στήριξη του εποχιακά εργαζόμενου προσωπικού στις επιχειρήσεις και στις καλλιέργειες.

Μείωση της ρύπανσης νερού από γεωργική δραστηριότητα

Από τον ΟΠΕΚΕΠΕ ανακοινώθηκαν τα εξής: Σύμφωνα με τα οριζόμενα στην με αριθ.1013/95296/13.09.2017 Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ: 3256/Β΄/2017) για τον καθορισμό πλαισίου εφαρμογής του Μέτρου 10 «Γεωργοπεριβαλλοντικά και Κλιματικά Μέτρα» του Προγράμματος

Σπ. λιβανός: Δεν θα χαθούν οι επιδοτήσεις Καμία επιδότηση δεν θα χάσουν οι αγρότες και κτηνοτρόφοι που χρησιμοποιούν εκτάσεις που έχουν χαρακτηρισθεί δασικές, όπως τόνισε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Σπήλιος Λιβανός, μιλώντας σε εκπομπή στο τηλεοπτικό σταθμό «ΑΝΤ1». «Θέλω να διαβεβαιώσω τους αγρότες ότι καμία επιδότηση που αφορά σε περιοχές που βόσκουν τα πρόβατα ή τα κατσίκια τους ή έχουν καλλιέργειες που είναι δηλωμένες και παίρνουν επιδοτήσεις δεν πρόκειται να μείνει έξω» ανέφερε χαρακτηριστικά. Μιλώντας για τους δασικούς χάρτες ο κ. Λιβανός σημείωσε ότι έχει «γίνει πολλή δουλειά» υπογραμμίζοντας πως «αν θέλουμε να προχωρήσουμε σε ανάπτυξη και οι δασικοί χάρτες και το κτηματολόγιο είναι απολύτως απαραίτητα» τονίζοντας παράλληλα ότι «έχουν γίνει και πολλά λάθη». Στη συνέχεια ο αρμόδιος υπουργός είπε ότι η στήριξη της κυβέρνησης προς τους αγρότες την περίοδο της πανδημίας ανέρχεται σε 472 εκατ. ευρώ, ενώ μιλώντας για τους τελευταίους παγετούς που παρατηρούνται ιδιαίτερα στη Βόρεια Ελλάδα, υποστήριξε μεταξύ άλλων πως «ο ΕΛΓΑ έχει ήδη κινητοποιηθεί, γίνονται καταγραφές, έχει ανοίξει η πλατφόρμα με τις αναγγελίες και μόλις εκτιμηθούν οι ζημιές θα είμαστε κι εκεί παρόντες όπως ήμασταν στον τελευταίο χρόνο».

Αγροτικής Ανάπτυξης (Π.Α.Α.) 2014-2020, όπως τροποποιημένη ισχύει, μετά την ολοκλήρωση των προβλεπόμενων ελέγχων από τον Οργανισμό, ολοκληρώθηκε ο υπολογισμός πληρωμών 1ης εκκαθάρισης για το έτος εφαρμογής 2020. Το ποσό ανέρχεται σε 8.941.909,73 € αφορά σε 4.109 δικαιούχους και τα ποσά πιστώνονται σταδιακά στους λογαριασμούς των παραγωγών. Οι δικαιούχοι έχουν πρόσβαση στους αναλυτικούς πίνακες με τα στοιχεία του υπολογισμού της πληρωμής τους με τη χρήση των προσωπικών τους κωδικών στην διαδικτυακή εφαρμογή του Μέτρου (https://p2.dikaiomata.gr/M1014/#/login). Κατά των αποτελεσμάτων πληρωμής, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 16 της ανωτέρω Απόφασης, οι δικαιούχοι δύνανται να υποβάλλουν σχετική ενδικοφανή προσφυγή στην ανωτέρω διαδικτυακή εφαρμογή που υποστηρίζει το Μέτρο, αρχής γενομένης την Τετάρτη 14.04.2021 και εντός δέκα (10) εργασίμων ημερών, δηλαδή ως και την Τρίτη 27.04.2021. Με την ενδικοφανή προσφυγή οι παραγωγοί έχουν την δυνατότητα να προ-

επιχειρούμενη απάτη σε βάρος δικαιούχων αγροτικών ενισχύσεων Με ανακοίνωσή του ο ΟΠΕΚΕΠΕ, αλλά και η Γενική Περιφερειακή Διεύθυνση Αστυνομίας Θεσσαλίας, ενημερώνουν ότι τις τελευταίες ημέρες δικαιούχοι αγροτικών ενισχύσεων γίνονται αποδέκτες παραπλανητικών τηλεφωνημάτων από αγνώστους που συστήνονται ως υπάλληλοι του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. οι οποίοι, με αιτιολογία την άμεση κατάθεση οφειλόμενου ποσού ενίσχυσης από τον Οργανισμό, ζητούν την παραχώρηση ευαίσθητων πληροφοριών, όπως τον αριθμό τραπεζικής κάρτας του δικαιούχου, τον τριψήφιο κωδικό της και τον κωδικό χρήστη. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ ζητά από τους δικαιούχους να μην ανταποκρίνονται σε τέτοιου είδους ενέργειες που σκοπό έχουν την εξαπάτησή τους και την απόκτηση πρόσβασης στον λογαριασμό τους, προφανώς για την απόσπαση χρηματικού ποσού, ή/και τη χρήση των καρτών τους. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ διαβεβαιώνει τους δικαιούχους ότι δεν πρόκειται να ζητηθούν ποτέ από υπαλλήλους του Οργανισμού, μέσω email, μηνυμάτων, ή τηλεφωνημάτων, προσωπικά τους στοιχεία όπως, αριθμοί και άλλες πληροφορίες τραπεζικών καρτών ή κωδικοί χρήστη και πρόσβασης σε ιστοσελίδες τραπεζικών ιδρυμάτων (ebanking). Τα απαραίτητα στοιχεία για τις πληρωμές των δικαιούχων αγροτικών ενισχύσεων που διεκπεραιώνει ο Οργανισμός αντλούνται από τις αιτήσεις των δικαιούχων στον Οργανισμό, ενώ οι πληρωμές πραγματοποιούνται με τραπεζική κατάθεση σε πιστωτικά ιδρύματα. Για να αντιμετωπιστεί η απάτη αυτή, ο ΟΠΕΚΕΠΕ καλεί τους δικαιούχους που γίνονται δέκτες τέτοιων τηλεφωνημάτων, να υποβάλλουν αμέσως καταγγελία στην Αστυνομία.

βούν σε διόρθωση προφανών σφαλμάτων που αφορούν στα παραστατικά συμμόρφωσης ή/και να προβάλουν αντιρρήσεις κατά των ευρημάτων που έχουν προκύψει κατά τον υπολογισμό πληρωμής τους. Παράλληλα, οφείλουν να κινήσουν τις απαραίτητες διοικητικές ενέργειες για τη διόρθωση των δεδομένων στη/στις μηχανογραφική/ές βάση/εις μέσω της/των οποίας/οποίων πραγματοποιούνται από το Πληροφορικό Σύστημα οι διασταυρωτικοί έλεγχοι. Επισημαίνεται αφενός πως για όσους παραγωγούς δεν υποβληθεί ενδικοφανής προσφυγή δε θα πραγματοποιηθεί εκ νέου υπολογισμός πληρωμής κατά το επόμενο στάδιο πληρωμής 1ης εκκαθάρισης 2020 μετά τις ενδικοφανείς προσφυγές, και αφετέρου ο έλεγχος των ευρημάτων υλοποιείται αποκλειστικά με μηχανογραφική διασταύρωση με άλλες βάσεις δεδομένων και δεν αποτελεί αντικείμενο ελέγχου από επιτροπή στο πλαίσιο του Μέτρου. Για τη διευκόλυνσή τους, οι δικαιούχοι μπορούν να συμβουλεύονται το σχετικό εγχειρίδιο χρήσης που υπάρχει αναρτημένο στην ιστοσελίδα του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε.

Η τεχνολογία συναντά την γεωργία Μια νέα πραγματικότητα στον πρωτογενή τομέα φέρνει η Crozana με αφετηρία την Μαγνησία και επίκεντρο την ελιά

Σ

ε μια εποχή που όλα αλλάζουν και εξελίσσονται δεν θα μπορούσε να μείνει πίσω ο πρωτογενής τομέας, ένας τομέας που αποτελεί την ατμομηχανή της οικονομίας μας. Έννοιες όπως η έξυπνη ή ευφυής γεωργία, οργανωμένη γεωργία, νέες τεχνολογίες στην γεωργία, μπορεί ναι μεν να αναλύονται και να ακούγονται συνεχώς τα τελευταία χρόνια ωστόσο ελάχιστοι είναι εκείνοι που τις εφαρμόζουν στην πράξη. Η Crozana Investments LTD είναι η πρώτη εταιρεία στην Ελλάδα που κάνει οργανωμένα την έξυπνη γεωργία πράξη με αφετηρία την Μαγνησία και με επίκεντρο την ελιά. «Η σκέψη ήταν απλή», λέει στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ ο ιθύνων νους της εταιρείας Δημήτρης Παστελάκος και προσθέτει «ουσιαστικά σκεφτήκαμε ποια είναι η πραγματικότητα αυτή την στιγμή στην Ελλάδα. Και η πραγματικότητα είναι ότι υπάρχουν χιλιάδες στρέμματα γης αναξιοποίητα από τους ιδιοκτήτες τους γιατί δεν μπορούν να τα διαχειριστούν είτε λόγω ηλικίας, είτε λόγω υποχρεώσεων ή για πολλούς ακόμα λόγους. Την ίδια στιγμή οι δήμοι και η εκκλησία έχουν επίσης στην ιδιοκτησία τους χιλιάδες στρέμματα γης που είναι παρατημένα. Και όλα αυτά τα αγροτεμάχια είναι κατακερματισμένα». Ο ίδιος αναφέρει πως τα νέα δεδομένα στον πρωτογενή τομέα σε συνδυασμό με τη νέα ΚΑΠ που αναμένεται να φέρει τα πάνω κάτω στους αγρότες - ειδικά στο κομμάτι των επιδοτήσεων καθώς θα μπει μαχαίρι στις επιδοτήσεις σε εκείνους που δεν είναι κατά κύριο επάγγελ-

μα αγρότες και απλά εισπράττουν την επιδότηση χωρίς να καλλιεργούν - θα φέρει και μια νέα πραγματικότητα στον πρωτογενή τομέα. Και αυτή η νέα πραγματικότητα απαιτεί οργανωμένη και έξυπνη γεωργία και φυσικά νέες τεχνολογίες.

τα δεδομένα στην ελλάδα Τα τελευταία χρόνια ο τομέας της παραγωγής τροφίμων αποκτά συνεχώς μεγαλύτερη σημασία αφού ο υπερπληθυσμός της γης μαζί με τις αυξημένες ανάγκες και τις πηγές παραγωγής, που παραμένουν αμετάβλητες, δημιουργούν - και θα συνεχίσουν να δημιουργούν συνεχώς - αυξανόμενη ζήτηση την ώρα που το κόστος παραγωγής των τροφίμων βασίζεται σε ανθρώπινα χέρια γεγονός που διατηρεί τα κόστη υψηλά και την παραγωγή σε χαμηλά επίπεδα. Η Ελλάδα κατέχει σημαντική θέση στην παγκόσμια παραγωγή ελαιόλαδου και επιτραπέζιας ελιάς. Ωστόσο, ο παρα-

δοσιακός τρόπος καλλιέργειας σε συνδυασμό με τον μικρό γεωργικό κλήρο αλλά και την έλλειψη εργατών γης, την έλλειψη οργάνωσης στα στάδια της παραγωγής και της μεταποίησης/τυποποίησης οδηγούν τον τομέα της ελαιοκομίας στην Ελλάδα, παρά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του, σε υστέρηση έναντι του παγκόσμιου ανταγωνισμού. Παράλληλα τα τελευταία χρόνια εξελίσσονται μεγάλες διαθρωτικές αλλαγές στην αγροτική οικονομία της Ε.Ε και ειδικά την δεκαετία 2005-2015, σύμφωνα με στοιχεία της Επιτροπής, το 48,2% όλων των αγροτών της Ε.Ε καλλιεργούν 500 στρέμματα και κάτω και λαμβάνουν μόλις το 5.5% των αγροτικών ενισχύσεων/επιδοτήσεων. Επίσης σύμφωνα με τα στοιχεία της Ε.Ε για το 2018 το 1/3 της αγροτικής γης δηλ. το 28,5% βρίσκεται/κατέχεται μόλις στο 1.3% ποσοστού των αγροτών. Η μεγάλη αυτή διαθρωτική αδυναμία, οδηγεί στην αύξηση της τάσης συγκέν-

τρωσης της γης από μεγάλης αγροτικές επιχειρήσεις οι οποίες και συγκεντρώνουν γη είτε με αγορές είτε με μακροχρόνιες μισθώσεις με τελικό αποτέλεσμα το μέσο μεγέθους των νέων αυτών γεωργικών εκμεταλλεύσεων να υπερβαίνει κατά μ.ο τα 2.500 στρέμματα. Γίνεται αντιληπτό πως η νέα αυτή στροφή της Ευρωπαϊκής αγροτικής οικονομίας βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα της Ευρωπαϊκής Γεωργίας σε παγκόσμιο επίπεδο και κυρίως έναντι των χωρών με μεγάλα αγοραστικά μεγέθη όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Αυστραλία, ο Καναδάς, η Κίνα κ.α. με αποτέλεσμα την προσεχή χρονική περίοδο η συγκεκριμένη τάση να ενταθεί καθώς οι αλυσίδες διανομής τροφίμων και τα πολυεθνικά δίκτυα λιανικής θα επιβάλλουν την νέα αναγκαιότητα για λόγους μιας νέας βιωσιμότητας. Τέλος να σημειωθεί ότι εκ των πραγμάτων η νέα ΚΑΠ, μετά το 2023, θα επικεντρώσει «αναγκαστικά» την διάθεση των οικονομικών πόρων των ενισχύσεων/επιδοτήσεων στις νέες αυτές μεγάλες γεωργικές εκμεταλλεύσεις.

ο μεγαλύτερος ελαιοκαλλιεργητής στην ελλάδα Η Crozana, η μοναδική εταιρεία σε επίπεδο χώρας, διαβλέποντας τη νέα αυτή τάση την έθεσε σε άμεση εφαρμογή, στον τομέα της ελαιοκομίας, συγκεντρώνοντας και καλλιεργώντας έκταση περίπου 800 στρμ. σε σύντομο χρονικό διάστημα. Το τελευταίο τετράμηνο, υλοποιώντας συγκεκριμένο πρότυπο καλλιέργειας πρωτοπορεί στην Ελλάδα έχοντας ξεκινήσει από το νομό Μαγνησίας όπου όχι μόνο υπάρχει διαθεσιμότητα γης στην ελαιοκαλλιέργεια, αλλά και παραγωγικά ελαιόδεντρα μέσης και

μεγάλης ηλικίας τα οποία και ανταποκρίνονται άμεσα σε ορθολογικές καλλιεργητικές πρακτικές. Οι παραγωγικοί δείκτες αλλά και οι συντελεστές πλέον καταγράφονται /αναλύονται σε ένα ειδικό λογιστικό σύστημα μέσα από reports, χημικές, εδαφολογικές αναλύσεις, αναλύσεις κόστους εργασίας, παραγωγικών μέσων και απασχόλησης έτσι ώστε το παραγωγικό αποτέλεσμα να έχει την απαιτούμενη ιχνηλασιμότητα και κυρίως ανταγωνιστικότητα. Διαρκής στόχος είναι η αύξηση του γεωργικού κλήρου της εταιρίας με την ενιαία, με συγκεκριμένους κανόνες και πρακτικές καλλιέργεια, καθώς και η βελτιστοποίηση του παραγωγικού αποτελέσματος. Αξίζει βέβαια να σημειωθεί εδώ πως ήδη η Crozana, λόγω της έκτασης που έχει αυτή την στιγμή συμβασιοποιήσει, αποτελεί τον μεγαλύτερο ελαιοκαλλιεργητή της χώρας αφού ο μέσος γεωργικός κλήρος δεν υπερβαίνει τα 40 στρμ.

πρωτοποριακές πρακτικές Όπως γίνεται κατανοητό για να διαχειριστεί μια εταιρεία τόσα στρέμματα μόνο εύκολο δεν είναι. Υπάρχει ολόκληρη υποδομή τόσο σε ανθρώπινο δυναμικό όσο και σε υλικοτεχνικό εξοπλισμό για να μπορέσουν να εφαρμόζονται όλες αυτές οι πρωτοποριακές πρακτικές όπως: ●Η εφαρμογή πλήρους μηχανικής καλλιέργειας με καλλιεργητικά μέσα που ανταποκρίνονται στην γεωμορφολογία της περιοχής (ερπυστριοφόρα τρακτέρ, ειδικά αρθρωτά μηχανάκια συλλογής, λιπασματοδιανομείς, καταστροφέας φυτικών υπολειμμάτων και διασκορπισμός τους στα αγροκτήματα ως οργανική ουσία, ανυψωτικά υδραυλικά κ.α.). ● Ύπαρξη μόνιμου προσωπικού νεαρής ηλικίας με συνεχής εκπαίδευση ●Συνεργασία με Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα έτσι ώστε σε κάθε παραγωγική φάση να υπάρχει η ανάλογη τεκμηρίωση και πιστοποίηση ●Άμεση ανταπόκριση του εφαρμοζόμενου μοντέλου της εταιρίας σε μεγάλες γεωργικές εκτάσεις.

η τεχνολογία συναντά την γεωργία Η Crozana μπαίνει στα... χωράφια μας με όλες τις νέες τεχνολογίες ξεφεύγοντας από τους συμβατικούς τρόπους παραγωγής καθώς η «έξυπνη γεωργία» που εφαρμόζει η εταιρεία - σε αντίθεση με τις συμβατικές μεθόδους αγροτικής παραγωγής δίνει την δυνατότητα για μια πιο αποδοτική και βιώσιμη γεωργική παραγωγή η οποία όχι μόνο θα έχει ως αποτέλεσμα παραγωγή ασφαλών, υγιεινών, υψηλής ποιότητας προϊόντων, αλλά και σημαντικά μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Με έναν στόλο μηχανημάτων που αποτελείται από τρακτέρ, γερανούς, εκσκαφείς και ερπυστριοφόρα, φρέζες, αλυσοπρίονα κ.α. αλλά και μη επανδρωμένα ραντιστικά αεροσκάφη (farmdrones) και farmbots, που η ίδια η εταιρεία ήδη κατασκευάζει με τελευταίας τεχνολογίας ανταλλακτικά από το εξωτερικό, η Crozana

αποτέλεσμα προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας αλλά επιτυγχάνεται και μειωμένη χρήση γεωργικών φαρμάκων, λιπασμάτων κ.α. με αποτέλεσμα πιο υγιεινά προϊόντα, μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα και φυσικά σημαντικό περιορισμό στην κατανάλωση υδάτινων πόρων.

ήδη εφαρμόζει την έξυπνη γεωργία. «Γενικά υπάρχει αδυναμία σύνδεσης της επιστήμης με την παραγωγή και λείπει αυτός ο σύνδεσμος, ο οποίος θα μεταφέρει την τεχνολογία στο χωράφι, στο εργοστάσιο κλπ. Εμείς πάμε στην καρδιά της παραγωγής και σε συνδυασμό με τα εργαλεία - αν μπορώ να τα πω έτσι - έχουμε και νέα παιδιά στο δυναμικό μας, που εκπαιδεύονται συνεχώς, κάνουμε όλα αυτά που πρέπει για να έχουμε ένα υψηλής διατροφικής αξίας προϊόν με χαμηλό κόστος παραγωγής και χωρίς επιπτώσεις στο περιβάλλον. Συγχρόνως δε, από ότι γίνεται κατανοητό, δημιουργούμε νέες θέσεις εργασίας στην τοπική κοινωνία ενώ ουσιαστικά παρέχουμε και την απαραίτητη γνώση σε αυτά τα νέα παιδιά ώστε στην πορεία να μην είναι απλοί εργάτες γης αλλά αγρότες που θα έχουν όλη την αναγκαία επιστημονική υποδομή», σημειώνει ο κ. Παστελάκος. Σε ότι αφορά τα farmbots,αυτή την στιγμή η εταιρεία είναι στο στάδιο της κατασκευής και πρόκειται για ερπυστριοφόρα όπου πάνω τους θα φέρουν γερανούς στους οποίους θα μπορούν να τοποθετούνται ελαιοραβδιστικά. Με την χρήση ενός τηλεχειριστηρίου - το οποίο μπορεί να χρησιμοποιείται είτε σε realtime στο χωράφι την ίδια στιγμή παρουσία του χειριστή, είτε από απόσταση μέσω υπολογιστή - το farmbot θα παίρνει την εντολή, που να πάει βάση συντεταγμένων, σε ποιο δέντρο, κλπ. και θα κάνει την δουλειά του: συγκομιδή! Την ίδια στιγμή όλα τα δεδομένα συγκεντρώνονται και καταγράφονται και στην πορεία αναλύονται ώστε όλες οι πληροφορίες όχι μόνο να είναι συγκεντρωμένες και διαθέσιμες ανά πάσα στιγμή αλλά να υπάρχει η δυνατότητα ελέγχου όλων των αποτελεσμάτων. Έτσι υπάρχει μια βάση δεδομένων όπου υπάρχουν όλες οι απαραίτητες πληροφορίες (όρια αγροτεμαχίων, ανάλυση εδάφους, καλλιεργητικές εργασίες κλπ). Με τον τρόπο αυτό όχι μόνο υλοποιούνται όλες οι απαραίτητες εργασίες στον χρόνο που πρέπει, αντιμετωπίζονται όλες οι απειλές εγκαίρως με

Συνεργασία με το πανεπιστήμιο Η Crozana ξεκίνησε ήδη συνεργασία με την Γεωπονική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και μέσω προγράμματος θα προχωρήσει στην επιμόρφωση των εργαζομένων στην εταιρεία. «Η γη για να δουλευτεί θέλει χέρια. Είτε αυτά θα λερώνονται είτε όχι γιατί απλά θα χειρίζονται μηχανήματα όπως και να έχει το συμπέρασμα είναι ένα: η γη θέλει χέρια. Εμείς στην CROZANA είμαστε τυχεροί γιατί όλοι όσοι εργάζονται στα χωράφια μας είναι νέοι άνθρωποι με όρεξη και μεράκι για την δουλειά τους, για την γη. Νέοι άνθρωποι που δεν φοβούνται να λερώσουν τα χέρια τους και που θέλουν να μάθουν όλα όσα πρέπει να γνωρίζουν για να εκτελούν όλες

τις καλλιεργητικές εργασίες με τον καλύτερο δυνατό τρόπο», δηλώνει χαρακτηριστικά ο κ. Παστελάκος. Στο πλαίσιο αυτό οι εργαζόμενοι στην εταιρεία το επόμενο χρονικό διάστημα θα παρακολουθήσουν ειδικό σεμινάριο - για το οποίο θα πιστοποιηθούν από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας - πάνω στην καλλιέργεια της ελιάς. «Ακούω συνέχεια: τα νέα παιδιά δεν δουλεύουν. Ποιος σας είπε ότι τα νέα παιδιά δεν δουλεύουν; Όταν τους δίνεται η ευκαιρία, δουλεύουν. Εμείς πάντως είμαστε περήφανοι για την ομάδα που έχουμε δημιουργήσει και συνεχίζουμε να εμπλουτίζουμε συνεχώς, για αυτά τα νέα παιδιά που αγαπούν την γη, τον τόπο τους και που αγαπούν την δουλειά! Και θα συνεχίσουμε όχι μόνο να στηρίζουμε όλα αυτά τα παιδιά αλλά και να τα επιμορφώσουμε για να δημιουργήσουμε όχι τους εργάτες γης αλλά τους αγρότες του αύριο που εκτός από όρεξη θα έχουν και τις απαραίτητες γνώσεις για να εκτελέσουν σωστά όλες τις αγροτικές εργασίες. Οι νέοι είναι το μέλλον. Και εμείς κοιτάμε μπροστά, επενδύουμε στο μέλλον», αναφέρει ο κ. Παστελάκος.

10

αγροτιΚοΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

ΔιονΥΣηΣ βαλαΣΣαΣ

«Ο αγροτικός κόσμος άντεξε μέσα στην πανδημία» Στο ύψος της η αγροτική παραγωγή και παράλληλα αύξηση της ζήτησης και κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών ως μέσο για τη θωράκιση του οργανισμού Το ξέσπασμα της πανδημίας του κορονοϊού πριν από ένα και πλέον χρόνο δεν βρήκε μόνο τους γιατρούς στη θέση τους να δίνουν τη μάχη για την προστασία της δημόσιας υγείας. Βρήκε και τους αγρότες στο χωράφι να δίνουν τη δική τους μάχη για την καλλιέργεια ποιοτικών και ασφαλών προϊόντων και τη διάθεσή τους προς το καταναλωτικό κοινό. Ο αγροτικός κόσμος μάλιστα, παρά τις πρωτόγνωρες συνθήκες, φαίνεται να στάθηκε στο ύψος του. Και όπως παρατηρεί ο διευθυντής του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς, Διονύσης Βαλασσάς, καταγράφτηκε αύξηση της ζήτησης των αγροτικών προϊόντων, τα οποία σε συνθήκες υγειονομικής απειλής, έγιναν όπλο για τους καταναλωτές για τη θωράκιση του οργανισμού τους. Προσδοκία του αγροτικού κόσμου είναι να διατηρηθεί και να ενισχυθεί αυτή η τάση προς την περισσότερο υγιεινή διατροφή. «Όμως ο αγροτικός κόσμος θα πρέπει να είναι προετοιμασμένος για κάθε ενδεχόμενο» σημειώνει στη συνέντευξή του ο κ. Βαλασ-

Συνεχίζει την παράδοση Ο Διονύσιος Αποστόλου Βαλασσάς γεννήθηκε το 1957 και μεγάλωσε στην Ζαγορά, από γονείς αγρότες. Σπούδασε στο Χημικό Τμήμα της Φυσικομαθηματικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ερ-

σάς και αναφέρεται στην «άμυνα» της αγροτικής παραγωγής που δεν είναι άλλη από την αύξηση των ποιοτικών χαρακτηριστικών των τελικών προϊόντων που φθάνουν στο ράφι και από εκεί στα χέρια του καταναλωτή. Κύριε Βαλασσά, τον τελευταίο έναν χρόνο, εν μέσω πανδημίας κορονοϊού, ο αγροτικός κόσμος έδωσε τη δική του μάχη και συνεχίζει να την δίνει σε πρωτόγνωρες συνθήκες… Η πανδημία και ειδικά το πρώτο διάστημα αποτέλεσε ένα ισχυρό σοκ σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής και οικονομικής εξέλιξης. Ο αγροδιατροφικός κλάδος ήταν ένας από αυτούς που επηρεάστηκαν έντονα. Από τη μια πλευρά ο εγκλεισμός των ανθρώπων στο σπίτι, ειδικά στα μεγάλα αστικά κέντρα, δημιούργησε αυξημένη ζήτηση για διάφορα προϊόντα διατροφής και κυρίως για φρούτα. Η αύξηση της ζήτησης δημιούργησε και περισσότερες απαιτήσεις στη διακίνηση προϊόντων, μέσα σε πολύ ιδιαίτερες συνθήκες και κλίμα πανικού, με όλους όσους εμπλεκόμαστε στην εφοδιαστική αλυσίδα να κυριευόμαστε από πρωτόγνωρο άγχος. Από την άλλη, σε αρκετές κατηγορίες του κλάδου μας γενικότερα, η ζήτηση για αγροτικά προϊόντα μειώθηκε κατακόρυφα, ιδίως για όσους είχαν επενδύσει σε κανάλια διανομής που βασίζονται αποκλειστικά στον τουρισμό και στο λεγόμενο «HO.RE.CA.» Ωστόσο, όλος ο αγροτικός κόσμος υπέστη σοβαρό πλήγμα είτε από τις δυσκολίες προσέλευσης εργατών γης από τις γειτο-

γάσθηκε ως Προϊστάμενος Ποιοτικού Ελέγχου στην βιομηχανία τροφίμων ΑΛΛΑΤΙΝΗ Α.Ε. από το 1981 έως το 1984. Από την 01.04.1984 υπηρετεί ως Διευθυντής του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς Πηλίου. Έχει κάνει παρουσιάσεις σε συνέδρια στην Ολλανδία, Αγγλία, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Αυστρία, Ελβετία, Βέλγιο, Γερμανία. Επίσης, κάνει παρουσιάσεις σε ελληνικά Πανεπιστήμια και σε σεμινάρια για μεταπτυχιακούς φοιτητές. Παρουσία-

νικές χώρες, που είναι απαραίτητοι κυρίως στη συγκομιδή των προϊόντων είτε και από δαπάνες που προστέθηκαν για πρώτη φορά ως ανελαστικές, στους προϋπολογισμούς των αγροτικών επιχειρήσεων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό του Συνεταιρισμού μας που έχει δαπανήσει χιλιάδες ευρώ σε τακτικούς προληπτικούς ελέγχους σε όλο το προσωπικό για τον κορωνοϊό με το κόστος να αναλαμβάνει η επιχείρηση, σε ατομικά μέσα προστασίας και σε τακτικές προληπτικές απολυμάνσεις των εγκαταστάσεών του και των οχημάτων του με σκοπό τη διασφάλιση της υγείας του προσωπικού. Σε κάθε περίπτωση όμως οι απαιτήσεις της καλλιέργειας απαιτούν οι παραγωγοί να είναι παρόντες είτε με lockdown είτε χωρίς μέσα στο χωράφι. Αυτό δεν αλλάζει…

σε τις θέσεις του Συνεταιρισμού στην Βουλή των Ελλήνων ενόψει νομοσχεδίων για τους Συνεταιρισμούς και για τις ορεινές και νησιωτικές περιοχές. Στην οικογένειά του υπήρξαν ισχυρές συνεταιριστικές ρίζες. Ο παππούς του, Διονύσιος Π. Βαλασσάς ήταν ένας εκ των ιδρυτών του Συνεταιρισμού το 1916, ο εξάδελφός του Διονύσιος Λ. Βαλασσάς Πρόεδρος του Συνεταιρισμού για αρκετά χρόνια, ο πατέρας του Απόστολος Δ. Βα-

Πώς κινήθηκε εν μέσω πανδημίας η αγροτική παραγωγή; Οι πρωτόγνωρες συνθήκες μείωσαν την παραγωγή; Η αλήθεια είναι ότι δεν παρατηρήθηκε μείωση της αγροτικής παραγωγής παρ’ όλες τις δυσκολίες. Δεν παρατηρήθηκαν ελλείψεις σε εφόδια για να καλλιεργήσουν οι αγρότες. Επιπλέον δεν παρατηρήθηκαν περιορισμοί που θα επηρέαζαν την τελική παραγωγή. Όπως προανέφερα, στον τομέα στον οποίο υπήρχε επίπτωση εξαιτίας του κορονοϊού, ήταν σε επίπεδο αγροτικών χεριών, ιδίως όταν έκλεισαν τα σύνορα. Το πρόβλημα ήταν εντονότερο σε περιόδους εντάσεως εργασίας, όπως η συγκομιδή, η αραίωση και εξειδικευμένες εργασίες στις καλλιέργειες. Η παραγωγή αυτή καθεαυτή επηρεάστηκε μόνο από τις καιρικές συνθήκες.

λασσάς μέλος του Συνεταιρισμού από το 1966 ως τον θάνατό του το 1971 και ο εκ μητρός παππούς του Κωνσταντίνος Ν. Λιάτσικος μέλος από το 1923 έως τον θάνατό του το 1955 και με υπηρεσία στο Διοικητικό και Εποπτικό Συμβούλιο του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς. Πέραν από τη θέση του Διευθυντή και ο ίδιος διατηρεί συνεταιριστική μερίδα στον Αγροτικό Συνεταιρισμό Ζαγοράς ως μέλος της Οργάνωσης.

11

αγροτιΚοΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

Για παράδειγμα στη Ζαγορά η εκτεταμένη και διαρκείας χαλαζόπτωση του Μαΐου, μείωσε δραματικά την παραγωγή. Θα μπορούσαμε να έχουμε τη μεγαλύτερη παραγωγή της πενταετίας αλλά φθάσαμε να αγωνιούμε αν θα καλύψουμε την αγορά. Η παραγωγή δεν επηρεάστηκε. Η κατανάλωση; Στις περιοχές που είναι εξαρτημένες από τον τουρισμό, όπως η Κρήτη και άλλα μεγάλα νησιά, δεδομένης της μείωσης της τουριστικής κίνησης, υπήρξε πρόβλημα με την κατανάλωση των αγροτικών προϊόντων που παρήχθησαν. Μειώθηκαν οι τουρίστες, άρα και το κοινό και περιορίστηκε η κατανάλωση. Ωστόσο γενικά μέσα στο 2020 παρατηρούμε αύξηση της ζήτησης τόσο στην εσωτερική αγορά όσο και σε επίπεδο εξαγωγών. Ιδίως στην εσωτερική αγορά παρατηρούμε εντυπωσιακή αύξηση της ζήτησης σε φρούτα, κυρίως μήλα και πορτοκάλια και γενικότερα εσπεριδοειδή αλλά και σε λαχανικά τη χειμερινή περίοδο. Χαρακτηριστικά αναφέρω ότι η αύξηση της κατανάλωσης στα μήλα της Ζαγο-

ράς μέσα στη διάρκεια της πρώτης καραντίνας κυμάνθηκε στο 30%. Την καλοκαιρινή περίοδο συμπαρασύρθηκαν επίσης καλοκαιρινά προϊόντα, όπως τα ροδάκινα και τα κεράσια. Πού πιστεύετε ότι οφείλεται η αύξηση της κατανάλωσης; Μετά από συζητήσεις με στελέχη της αγοράς, η αύξηση της ζήτησης αποδίδεται στον εγκλεισμό. Ο κόσμος κλείστηκε στο σπίτι και ίσως ξόδεψε περισσότερα για τη διατροφή του. Χρησιμοποίησε το φρούτο και τα φρέσκα λαχανικά ως προϊόν θωράκισης του ανοσοποιητικού του. Το είδαμε σε αριθμούς μέσα στο 2020, αλλά και για τη νέα σεζόν παρατηρούμε αντίστοιχη τάση, αυξητική, στις πωλήσεις σε σύγκριση με προηγούμενα χρόνια, τόσο στην εγχώρια όσο καις τη διεθνή αγορά. Το καταναλωτικό κοινό έκανε στροφή προς την υγιεινή διατροφή και ένα επίσης σημαντικό στοιχείο, είναι ότι υπήρχε επάρκεια και ποικιλία αγαθών. Στη διακίνηση των αγροτικών προϊόντων ακόμη και στις περιόδους της αυστηρής καραντίνας, δεν υπήρξε κανένας περιο-

ρισμός. Προφανώς όμως, και ο αγροτικός κόσμος τήρησε με ευλάβεια τα αυστηρά μέρα προστασίας έναντι του κορονοϊού. Εκτιμάτε ότι το φαινόμενο είναι συγκυριακό ή πιστεύετε ότι εν μέσω πανδημίας μπήκαν οι βάσεις για υγιεινότερη διατροφή και άρα μεγαλύτερη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών; Οταν ομαλοποιηθεί η κατάσταση και επιστρέψουμε στην κανονικότητα θα φανεί αν η πανδημία άφησε θετικό αποτύπωμα στις διατροφικές μας συνήθειες. Φαντάζομαι και ελπίζω ότι η τάση που καταγράφτηκε για υγιεινότερη διατροφή, θα καθιερωθεί. Ομως ο αγροτικός κόσμος θα πρέπει να είναι έτοιμος για όλα τα ενδεχόμενα. Το λέω αυτό, γιατί μετά την καταιγίδα θα φανούν οι πραγματικές επιπτώσεις στην οικονομία. Προς το παρόν ισχύουν τα μέτρα στήριξης. Αν όμως υπάρξει μείωση του εισοδήματος, ανεργία ή κλείσιμο επιχειρήσεων, θα επηρεαστεί μοιραία και η ζήτηση, ακόμη και στα αγροτικά προϊόντα.

Ποιο θα είναι τότε το στοίχημα για τον αγροτικό κόσμο; Η άμυνα της αγροτικής παραγωγής είναι μία: υψηλή ποιότητα και αυξημένα μέτρα για την ασφάλεια των προϊόντων, που θα τους δώσουν προστιθέμενη αξία. Είναι άλλωστε μία κατεύθυνση που έρχεται από «ψηλότερα». Ακόμη και το νέο ΕΣΠΑ 2021- 2027 θα δίνει έμφαση σε αυτό ακριβώς το κομμάτι. Θα πριμοδοτεί δράσεις για ασφαλέστερα προϊόντα, παραγωγή με φιλοπεριβαλλοντική πρακτική, καινοτόμα προϊόντα, ακόμη και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όχι μόνο σε μεγάλες αλλά και σε μικρές, ατομικές επιχειρήσεις. Η άμυνα επίσης της αγροτικής παραγωγής θα είναι η μείωση του κόστους. Κι εδώ χρειαζόμαστε τη βοήθεια της Πολιτείας, η οποία δεν θα πρέπει απλώς να συμβάλλει για τη μείωση των συντελεστών στο κόστος της αγροτικής παραγωγής αλλά και για την ενθάρρυνση των νέων να παραμείνουν στην ύπαιθρο, να ασχοληθούν με τη γη και να αντιστραφεί η γήρανση του αγροτικού πληθυσμού●

12

αγροτιΚοΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

Θετικό εμπορικό ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων Πλεόνασμα μετά από 36 χρόνια! Ως ιστορικό μπορεί να καταγραφτεί το έτος 2020 για την Ελλάδα, στον τομέα της εξαγωγής αγροτικών προϊόντων. Για πρώτη φορά μετά από 36 ολόκληρα χρόνια το εμπορικό ισοζύγιο των αγροτικών προϊόντων εμφανίζεται θετικό, παρουσιάζει δηλαδή πλεόνασμα, παρά τους κραδασμούς, όχι μόνο στην εθνική αλλά και στη διεθνή αγορά, εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού. Ο αγροτικός κόσμος, παρά την υγειονομική απειλή, στάθηκε «όρθιος» στο χωράφι και κατάφερε με την ποιότητα των προϊόντων του όχι μόνο να κρατήσει την εμπιστοσύνη της εγχώριας αγοράς αλλά να μπει στα διεθνή ράφια. Σε αντίθεση με άλλες κατηγορίες προϊόντων που σημείωσαν απώλειες, ο αγροτικός τομέας κατάφερε να σταθεί στο ύψος του και να καταγράψει αύξηση εξαγωγών.

Τα τρόφιμα έσωσαν την… παρτίδα παρά τους κραδασμούς εν μέσω πανδημίας του κορονοϊού. Η τελευταία χρονιά που είχε καταγραφτεί πλεόνασμα στο εμπορικό ισοζύγιο των αγροτικών προϊόντων ήταν πριν από 36 χρόνια και ήταν της τάξης των 8,89 δισ. δραχμών

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία έρευνας της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) η ενίσχυση έρχεται σε συνέχεια της πορείας αύξησης των εξαγωγών των αγροτικών προϊόντων από το 2009 και μετά. Όπως καταγράφεται στα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ το 2009 το έλλειμμα εμπορικού ισοζυγίου στα αγροτικά προϊόντα ήταν 2,6 δισ. ευρώ, ωστόσο μέσα σε μία δεκαετία καλύφθηκε ένα άνοιγμα της τάξης των 2 δισ. ευρώ με αποτέλεσμα το 2019 το έλλειμμα να κλείσει στα 600 εκατ. ευρώ. Τον Σεπτέμβριο 2020 η κατηγορία ήταν κατά 220 εκατ. ευρώ πλεονασματική στο ισοζύγιο εξαγωγών, ενώ άγγιζε τα 300 εκατ. ευρώ στο δεκάμηνο.

οι εμπορευματικές συναλλαγές της ελλάδας Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που δημοσιεύτηκαν στις αρχές του περασμένου Φεβρουαρίου, η συνολική αξία των εισαγωγών - αφίξεων κατά το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2020 ανήλθε στο ποσό των 48.621,7 εκατ. ευρώ (55.385,6 εκατ. δολάρια) έναντι 55.847,3 εκατ. ευρώ (62.332,5 εκατ. δολάρια) κατά το ίδιο διάστημα του έτους 2019, παρουσιάζοντας μείωση, σε ευρώ 12,9%. Η αντίστοιχη αξία χωρίς τα πετρελαιοειδή παρουσίασε μείωση κατά 2.026,4 εκατ. ευρώ, δηλαδή 4,9% και η αντίστοιχη αξία χωρίς τα πετρελαιοειδή και τα πλοία παρουσίασε μείωση κατά 1.788,0 εκατ. ευρώ, δηλαδή 4,4%, σε σχέση με το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2019. Η συνολική αξία των εξαγωγών - αποστολών

2,6 δισ. 

ήταν το 2009 το έλλειμμα εμπορικού ισοζυγίου στα αγροτικά προϊόντα, ωστόσο μέσα σε μία δεκαετία καλύφθηκε ένα άνοιγμα της τάξης των 2 δισ. ευρώ

κατά το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2020 ανήλθε στο ποσό των 30 .705,3 εκατ. ευρώ (35.204,3 εκατ. δολάρια) έναντι 33.866,9 εκατ. ευρώ (38.025,0 εκατ. δολάρια) κατά το ίδιο διάστημα του έτους 2019, παρουσιάζοντας μείωση, σε ευρώ 9,3%. Η αντίστοιχη αξία χωρίς τα πετρελαιοειδή παρουσίασε αύξηση κατά 738,8 εκατ. ευρώ, δηλαδή 3,2% και η αντίστοιχη αξία χωρίς τα πετρελαιοειδή και τα πλοία παρουσίασε αύξηση κατά 675,0 εκατ. ευρώ, δηλαδή 2,9%, σε σχέση με το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2019. Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου κατά το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2020 ανήλθε σε 17.916,4 εκατ. ευρώ (20.181,3 εκατ. δολάρια) έναντι 21.980,4 εκατ. ευρώ (24.307,5 εκατ. δολάρια) κατά το ίδιο διάστημα του έτους 2019, παρουσιάζοντας μείωση, σε ευρώ, 18,5%. Το αντίστοιχο μέγεθος χωρίς τα πετρελαιοειδή παρουσίασε μείωση κατά 2.765,2 εκατ. ευρώ, δηλαδή 15,3% και το αντίστοιχο μέγεθος χωρίς τα πετρελαιοειδή και τα πλοία παρουσίασε μείωση κατά 2.463,0 εκατ. ευρώ, δηλαδή 13,9%.

ρεκόρ σε φρούτα και λαχανικά Η τελευταία χρονιά που είχε καταγραφτεί πλεόνασμα στο εμπορικό ισοζύγιο των αγροτικών προϊόντων ήταν πριν από 36 χρόνια και ήταν της τάξης των 8,89 δισ. δραχμών. Τα προσωρινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν ότι για το 2020, στα αγροτικά προϊόντα σημειώνεται ενίσχυση 0,4% των εξαγωγών της σημαντικότερης κατηγορίας «τρόφιμα και ζώα ζωντανά», η αξία των οποίων έφτασε τα 5 δισ. ευρώ, στην οποία περιλαμβάνονται ιχθυηρά, φρούτα και λαχανικά, φέτα κ.ά. Επίσης καταγράφεται σημαντική ποσοστιαία αύξηση κατά 7% των αποστολών της κατηγορίας «λάδια», σε 570 εκατ. από 532 εκατ. ευρώ. Αύξηση κατά 6,4% εμφανίζει και η κατηγορία «ποτά και καπνός» στα 795 εκατ. ευρώ. Νέο ρεκόρ κατέγραψαν οι εξαγωγές νωπών φρούτων και λαχανικών με τα συνολικά έσοδα να αναμένεται να φτάσουν το 1,35 δισ. ευρώ, πετυχαίνοντας ρυθμό ανάπτυξης της τάξεως τουλάχιστον του 15%, ενώ αύξηση πέραν του 5% αναμένεται και στους όγκους που θα προσεγγίσουν το 1,7 εκατ. τόνους. *Με στοιχεία από την ΕΛΣΤΑΤ και τη «Ναυτεμπορική»

13

αγροτιΚοΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

γιΩργοΣ βλοντζοΣ

Σημαντικό το θετικό εμπορικό ισοζύγιο

Κληθείς να σχολιάσει τα προσωρινά στατιστικά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ ο καθηγητής αγροτικής οικονομίας του Τμήματος Γεωπονίας, Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος, Γιώργος Βλόντζος, παρατηρεί ότι στο κομμάτι των αγροτικών προϊόντων καταγράφεται βελτίωση όταν δει κανείς συνολικά την εικόνα. «Σε επίπεδο ζωικής παραγωγής ως χώρα είμαστε ελλειμματικοί. Εισάγουμε δηλαδή περισσότερο κρέας από ό,τι εξάγουμε. Εξάγουμε όμως πολύ περισσότερα φρούτα και λαχανικά, τόσο νωπά όσο και μεταποιημένα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι έχει μεγεθυνθεί αρκετά ο όγκος των παραγόμενων προϊόντων στη φυτική παραγωγή αλλά και στο γεγονός ότι εισχωρήσαμε και καταξιωνόμαστε σε ξένες αγορές. Ίσως το πλέον σημαντικό προϊόν που οδηγεί στη θετική αυτή κατάσταση είναι το ροδάκινο, τόσο ως νωπό, όσο και σε μορφή κομπόστας. Αντίστοιχη σημαντικότητα έχουν οι χυμοί φρούτων. Το θετικό εμπορικό ισοζύγιο είναι πολύ σημαντικό. Το σημαίνει θετικό εμπορικό ισοζύγιο; Ότι εισρέουν περισσότερα χρήματα σε σχέση με όσα εκρέουν. Χρησιμοποιούμε δηλαδή την αγοραστική δύναμη των ξένων καταναλωτών για να συμβάλλουμε στη μεγέθυνση της ελληνικής οικονομίας. Γι’ αυτό και το θετικό εμπορικό ισοζύγιο είναι πολύ σημαντικό. Θα αναφέρω ότι τα χρόνια ελλείμ-

ματα στο εμπορικό ισοζύγιο έφεραν τη χώρα στο κατώφλι των μνημονίων. Θεωρώντας ότι ο τουρισμός δείχνει το δρόμο που οδηγεί σε σημαντική μεγέθυνση της Ελληνικής οικονομίας, είναι επιβεβλημένη η γρήγορη ανάπτυξη των αγροτικών παραγωγικών συστημάτων της χώρας, εκμεταλλευόμενοι το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία των τελικών προϊόντων αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία της Μεσογειακής διατροφής. Οι καλύτεροι πρεσβευτές των Ελληνικών αγροτικών προϊόντων μπορούν να είναι οι τουρίστες που επισκέπτονται τη χώρα, κάνοντας επιβεβλημένη τη στενότερη συνεργασία του τουρισμού και του πρωτογενή τομέα της χώρας». Ερμηνεύοντας δε, το θετικό εμπορικό ισοζύγιο εν μέσω πανδημίας κορονοϊού, ο κ. Βλόντζος εξηγεί: «Μέσα στο 2020 είχαμε πτώση στην κατανάλωση εισαγόμενων ειδών. Αν δούμε τα πραγματικά νούμερα, ενδεχομένως το εμπορικό πλεόνασμα να οφείλεται και στη σημαντική μείωση των εισαγωγών στα αντίστοιχα προϊόντα». *Αναπληρωτής Καθηγητής, Διευθυντής Εργαστηρίου Αγροτικής Οικονομίας και Καταναλωτικής Συμπεριφοράς, Τμήμα Γεωπονίας, Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος Σχολή Γεωπονικών Επιστημών Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

14

αγροτιΚοΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

νιΚολαοΣ ΔαναλατοΣ

«Κάθε χρόνο εγκαταλείπονται 200.000 στρέμματα αγροτικής γης» «Καμπανάκι» για το μέλλον της αγροτικής παραγωγής στην Ελλάδα και κυρίως στη Θεσσαλία χτυπά, ο Κοσμήτορας της Γεωπονικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, καθηγητής γεωργίας και οικολογίας φυτών, Νικόλαος Δαναλάτος. «Περίπου 200.000 στρέμματα αγροτικής γης εγκαταλείπονται κάθε χρόνο» σημειώνει, υπογραμμίζοντας την ανάγκη να ποτιστεί ο θεσσαλικός κάμπος και να βελτιωθούν οι καλλιεργητικές τεχνικές για να αποτραπεί ο κίνδυνος επιστροφής στις δεκαετίας του ’40 και του ’50. Μάλιστα ο κ. Δαναλάτος κρατά μικρό καλάθι για την καταγεγραμμένη αύξηση των εξαγωγών των αγροτικών προϊόντων. *Κύριε Δαναλάτε, για πρώτη φορά μετά από 36 χρόνια, το εμπορικό ισοζύγιο στη χώρα παρουσιάζεται θετικό στα αγροτικά προϊόντα. Είναι αυτό ένα θετικό μήνυμα για την αγροτική παραγωγή; Η Υπάρχει όντως καταγεγραμμένη αύξηση των εξαγωγών στα αγροτικά προϊόντα. Αυτή η αύξηση των εξαγωγών δεν έχει ακόμη τεκμηριωθεί πλήρως, για να γνωρίζουμε που οφείλεται. Βεβαίως είναι κάτι σημαντικό. Αλλά θα μπορούσε κάποιος να κρατήσει… μικρό καλάθι. Γιατί το λέω αυτό. Το προηγούμενο έτος εν μέσω πανδημίας κορονοϊού, είχαμε μεγάλη πτώση στον τουρισμό. Οπότε υπήρξε πλεόνασμα σε οπωρολαχανικά, δεδομένου ότι η παραγωγή δεν έπεσε. Επομένως, η παραγωγή που δεν διατέθηκε σε τουρίστες, εξήχθη σε μεγάλο ποσοστό. Αρα θα πρέπει να είμαστε λίγο συντηρητικοί. Ναι μεν το πρόσημο είναι θετικό, ναι είναι σημαντικό να συνεχίσουμε να εξάγουμε, αλλά όχι σε βάρος του τουρισμού. Μην επαιρόμαστε δηλαδή ότι αυξήσαμε τις εξαγωγές, όταν ο τουρισμός πήγε στον «Καιάδα». Δεν είναι το ζητούμενο ότι μας περίσσεψαν τρόφιμα, τα οποία εξάγαμε. Αυτό θα πρέπει να εξετάσουμε.

*Υπάρχει πάντως η εικόνα ότι είχαμε αύξηση της κατανάλωσης σε αγροτικά προϊόντα, εν μέσω πανδημίας… Η Αντίθετως, η κατανάλωσή μας και στα τρόφιμα και σε άλλους τομείς έχει μειωθεί πολύ. Η μείωση της κατανάλωση στα τρόφιμα, δεν σημαίνει βεβαίως ότι ο Ελληνας πείνασε. Η μείωση οφείλεται στη μείωση των τουριστών στη χώρα κατά το πρώτο έτος της πανδημίας. Δεν ήταν μία μείωση όπως κατά την διάρκεια του μνημονίου, οπότε και οι δαπάνες για αγορά τροφίμων περιορίστηκαν από τα 20 ευρώ στα 12- 13 ευρώ κατά κεφαλήν την ημέρα. Η μείωση της κατανάλωσης καταγράφτηκε λόγω της αντίστοιχης μείωσης της τουριστικής κίνησης. Κατά την διάρκεια του περασμένου έτους είχαμε μείωση των εισαγωγών, αύξηση των εξαγωγών κι αυτό μας έδωσε καλύτερο εμπορικό ισοζύγιο, Ωστόσο χάσαμε 10 δισ. από τον τουρισμό και οφείλουμε να δούμε την κατάσταση πιο σφαιρικά.

*Δεν μιλάμε δηλαδή για ουσιαστική τόνωση του αγροτικού εισοδήματος… Η Γενικά στην Ελλάδα καταγράφεται μείωση του γεωργικού προϊόντος λόγω της μείωσης των γε-

ωργικών εκτάσεων. Θα σας αναφέρω ότι οι γεωργικές εκτάσεις στην Ελλάδα, την τελευταία δεκαετία μειώθηκαν κατά δύο εκατ. στρέμματα. Και την προηγούμενη δεκαετία καταγράφτηκε επίσης μείωσης επιπλέον 2 εκατ. στρεμμάτων. Είναι σαν να υπάρχει μία χρονοσειρά, κατά την οποία, περίπου 200.000 στρέμματα τον χρόνο εγκαταλείπονται. Και αυτά τα στρέμματα είναι άγονες εκτάσεις και κυρίως επικλινείς. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στη Θεσσαλία, κυρίως στην περιοχή μεταξύ Λάρισας- Νίκαιας, στον άξονα μέχρι Φάρσαλα. Εκεί υπάρχει μία τεράστια περιοχή 500.000 στρεμμάτων που είναι επικλινείς εκτάσεις και εγκαταλείπονται γιατί πέφτει η γονιμότητά τους, αυξάνεται το κόστος παραγωγής και στο τέλος μειώνεται και η ίδια η παραγωγή. Αλά και στην πεδινή Θεσσαλία, παρατηρούμε μία στροφή των αγροτών σε άλλες καλλιέργειες. Το βαμβάκι που υπήρξε μοχλός ανάπτυξης εγκαταλείπεται και υπάρχει στροφή προς πιο ήπιας μορφής εκμεταλλεύσεις, στις οποίες όμως παρατηρείται χαμηλότερη παραγωγή. Μιλώντας με στοιχεία, θα αναφέρω ότι στη Θεσσαλία, η βαμβακοκαλλιέργεια κάλυπτε παραδοσιακά 1,5 εκατ. στρέμματα. Το 2015 μειώθηκε στο 1.064.000 στρέμματα και το 2018 στα 878.000 στρέμματα. Σημειώθηκε πτώση δηλαδή από το 2015 έως το 2018 κατά 186.000 στρέμματα και αυτή η πτώση συνεχίζεται έως σήμερα. Εχουμε εγκατάλειψη του βαμβακιού που έδινε μεγάλο εισόδημα στον αγρότη και το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών των εκτάσεων έχει πάει σε καλλιέργειες οσπρίων. Με μία όμως διαφορά. Αλλα χρήματα δίνει το βαμβάκι, άλλα τα όσπρια. Και κάτι ακόμη. Ακόμη και στα όσπρια οι στρεμματικές αποδόσεις το 2015 ήταν 180 κιλά ανά στρέμμα και το 2018 μειώθηκαν στα 130 κιλά ανά στρέμμα, μείωση της τάξης του 30% στην παραγωγή. Είναι διπλό το κακό στο αγροτικό εισόδημα. Υπήρξε στροφή από τη μεγάλη και δυνατή καλλιέργεια σε πιο χαμηλή και μη αρδευόμενη καλλιέργεια και πάλι όμως η παραγωγή είναι χαμηλή γιατί μειώθηκε η αποδοτικότητα του εδάφους. *Είναι ο θεσσαλικός κάμπος «καταδικασμένος»; Ποια λύση υπάρχει για τον αγροτικό κόσμο; Η Η εναλλακτική είναι: νούμερο ένα νερό, νούμερο δύο νερό, νούμερο τρία νερό. Αυτό είναι το βασικότερο και ταυτόχρονα η βελτίωση των καλλιεργητικών τεχνικών που έχουμε προτείνει και ως Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας για να επανέλθει η γονιμότητα των χωραφιών, τόσο στα πεδινά όσο και στα επικλινή εδάφη. Στα πεδινά πρέπει να επανέλθουμε στις μεγάλες καλλιέργειες, με καλή διαχείριση και κυρίως με το να βρούμε νερό. Δεν μπαίνω στη διαδικασία να πω αν το έργο αυτό, θα είναι το νερό του Αχελώου. Πάντως πρέπει να μπει νερό να ποτίσει. Ο κάμπος αυτός δεν μπορεί να είναι ξηρικός. Σήμερα, τα νερά αντλούνται από βάθος 400 μέτρων. Αυτό συνιστά οικολογική καταστροφή. Θα πρέπει να ληφθούν καίριες αποφάσεις για να έρθει νερό, να ποτιστεί ο κάμπος. Αν η κατάσταση συνεχιστεί, θα επανέλθουμε στις δεκαετίες του ’40 και του ’50. Και αυτό δεν είναι σε καμία περίπτωση το ζητούμενο.

ο νικόλαος Δαναλάτος Ο Νικόλαος Γ. Δαναλάτος είναι καθηγητής Γεωργίας και Οικολογίας Φυτών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και Διευθυντής του Εργαστηρίου Γεωργίας και Εφαρμοσμένης Φυσιολογίας Φυτών του Τμήματος Γεωπονίας ΦΠΑΠ, της Σχολής Γεωπονικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (2006- σήμερα) και Διευθυντής Μεταπτυχιακών Σπουδών της Σχολής Γεωπονικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (2007-σήμερα). Διετέλεσε Αναπληρωτής Πρύτανη Οργάνωσης και Λειτουργίας Διοικητικών Υπηρεσιών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (2013-2014) και ομόφωνα εκλεγείς Πρόεδρος του Τμήματος Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας για δύο θητείες 2014-2016 και 2016-2018. Είναι απόφοιτος της ΑΓΣΑ (1982), κάτοχος διπλώματος MSc στην Εδαφολογία και τη Διαχείριση Υδάτινων Πόρων (1983-1986) και PhD στην Ποσοτική Αξιολόγηση Συστημάτων Χρήσης Γης (1987-1993) στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο του Wageningen (Ολλανδίας). Είναι συγγραφέας άνω των 200 επιστημονικών εργασιών, σε διεθνή έγκριτα περιοδικά (45), διεθνή βιβλία (19), διεθνή συνέδρια (106), σε ελληνικά συνέδρια καθώς και άλλες επιστημονικές εργασίες. Είναι κάτοχος Ελληνικού και διεθνούς διπλώματος ευρεσιτεχνίας για παραγωγή στερεών βιοκαυσίμων από καλλιεργούμενη βιομάζα. Είναι αξιολογητής Ερευνητικών Προγραμμάτων της Ε.Ε. ενώ το έργο του αναφέρεται 1096 φορές σε περισσότερες από 940 διεθνείς εργασίες (Scopus h-factor 17). Έχει συμμετάσχει ενεργά σε 20 Ερευνητικά Προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με συντονισμό 4 εξ’ αυτών. Έχει διδάξει σε προ- και μεταπτυχιακό επίπεδο τα μαθήματα: Γενική και Ειδική Γεωργία, Μοντέλα Ανάπτυξης Καλλιεργειών, Ενεργειακές Καλλιέργειες, Εδαφολογία, Αξιολόγηση Συστημάτων Χρήσης Γης, Λειτουργική Οικολογία, Ερημοποίηση γαιών, κ.λπ. Έχει επιβλέψει 157 προπτυχιακές, 98 μεταπτυχιακές διατριβές, 8 διδακτορικές διατριβές ενώ ήταν μέλος της εξεταστικής- εισηγητικής επιτροπής 37 διδακτορικών διατριβών.

15

αγροτιΚοΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

Βιολογικές καλλιέργειες: Νέες δράσεις ύψους άνω των 400 εκατ. ευρώ

Για πρώτη φορά, όπως έγινε γνωστό, υπάρχει πρόθεση να ενταχθούν και τα μελισσοσμήνη. Παράλληλα, ο αριθμός των βιοκαλλιεργητών που θα ωφεληθούν, θα ξεπεράσει τις 85.000 Την έναρξη δημόσιας διαβούλευσης για το νέο μέτρο ενίσχυσης των βιολογικών καλλιεργειών εξήγγειλε η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Ο προϋπολογισμός της δράσης θα ξεπερνά τα 400 εκατομμύρια ευρώ και η προκήρυξη αναμένεται το ερχόμενο καλοκαίρι. Για πρώτη φορά, όπως έγινε γνωστό, υπάρχει πρόθεση να ενταχθούν και τα μελισσοσμήνη. Παράλληλα, ο αριθμός των βιοκαλλιεργητών που θα ωφεληθούν, θα ξεπεράσει τις 85.000, καθώς όσον αφορά στη φυτική παραγωγή εντάσσεται σειρά νέων καλλιεργειών. Σύμφωνα με το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων πρόκειται για «εξαιρετικά σημαντικό μέτρο, που αποδεικνύει στην πράξη την επιλογή να στηριχθούν τα βιολογικά προϊόντα και οι βιοκαλλιεργητές. Καταβάλλονταν περίπου 85 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο για την παραγωγή βιολογικών προϊόντων στη χώρα, ποσό που πλέον αυξάνεται στα 200 εκατομμύρια ευρώ. Στόχος είναι να διευρυνθεί το πεδίο των προϊόντων που εντάσσουμε στο πρόγραμμα, συμπεριλαμβάνοντας οπωροκηπευτικά, τις δενδρώδεις καλλιέργειες, που δεν περιλαμβάνονταν στο προηγούμενο μέτρο, αλλά και τα μελίσσια, που είναι επίσης πολύ σημαντικό. Στόχος είναι να ενισχύσουμε τα προϊόντα που έχουν προστιθέμενη αξία, που μπορούν να εξαχθούν στο εξωτερικό, να φέρουν εισόδημα στους παραγωγούς και στη χώρα και ταυτόχρονα να γίνουν οι καλύτεροι πρεσβευτές της Ελλάδας στα πέρατα της Γης. Τα βιολογικά προϊόντα είναι το μέλλον για την πατρίδα μας και την ελληνική παραγωγή και ο πυλώνας ανάπτυξης της ελληνικής διατροφής, θα αλλάξει όλο τον αγροδιατροφικό τομέα τα επόμενα χρόνια».

➾ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 16

16

αγροτιΚοΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

η προκήρυξη Η προκήρυξη του μέτρου αναμένεται εντός του ερχόμενου καλοκαιριού, ενώ διευρύνονται οι επιλέξιμες καλλιέργειες και προστίθενται στο μέτρο και οι δενδρώδεις και τα κηπευτικά. Επιπλέον, όσον αφορά στη ζωική παραγωγή προστίθεται η μελισσοκομία. Το μέτρο περιλαμβάνει την υλοποίηση δύο δράσεων, με την πρώτη να περιέχει δύο ξεχωριστές προσκλήσεις, που σχετίζονται με τη φυτική παραγωγή. Δύο ξεχωριστές προσκλήσεις περιλαμβάνονται και στη δεύτερη δράση, οι οποίες σχετίζονται με τη ζωική παραγωγή. Οι δράσεις που θα προκηρυχτούν θα αφορούν μόνο στη διατήρηση σε βιολογικές πρακτικές και μεθόδους καλλιέργειας και παραγωγής στην κτηνοτροφία και όχι στην είσοδο νέων βιοκαλλιεργητών στο μέτρο.

ενισχύσεις Στη φυτική παραγωγή έμφαση θα δοθεί στις δενδρώδεις καλλιέργειες και τα κηπευτικά, καθώς θα ενταχθούν τα ρόδια, το αβοκάντο, οι μικρόκαρπες/ δάσους κ.ά. Στις επιλέξιμες καλλιέργειες θα συμπεριληφθεί και το βαμβάκι, εφόσον έχει παρατηρηθεί συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση για βιολογικό βαμβάκι τόσο από την εγχώρια κλωστοϋφαντουργία, όσο και στις διεθνείς αγορές. Για τη ζωική παραγωγή, η πρώτη εκ των δύο προσκλήσεων θα σχετίζεται με τα αιγοπρόβατα και βοοειδή, ενώ η δεύτερη θα αφορά στα μελισσοσμήνη, εφόσον η Ε.Ε. εγκρίνει τη σχετική μελέτη. Σημειώνεται ότι από την πρόσκληση για τα μελισσοσμήνη αναμένεται να επωφεληθούν περίπου 340 ενεργοί μελισσοκόμου βιολογικού μελιού με περίπου 60.000 κυψέλες.

επιλέξιμες καλλιέργειες Αραβόσιτος κτηνοτροφικός, αραβόσιτος εδώδιμος, χειμερινά σιτηρά, μηδική, τριφύλλι, άλλα κτηνοτροφικά ψυχανθή, όσπρια, βαμβάκι, λινάρι, ελαιοκράμβη, ηλίανθος, σόργο και άλλες αροτραίες καλλιέργειες.

Α.

Επίσης, ελαιοκομία, σταφίδα, επιτραπέζια σταφύλια, σταφύλια οινοποιήσιμα, μηλοειδή, πυρηνόκαρπα, εσπεριδοειδή, αρωματικά - φαρμακευτικά φυτά, ροδιά, ακτινίδια, σύκα, μικρόκαρπες/δάσους, αβοκάντο, ακρόδρυα, φυλλώδη λαχανικά - σταυρανθή/ βολβώδη/καρότο/πατάτα.

Β.

επιλέξιμα ζώα Αιγοπρόβατα, βοοειδή με κρεατοπαραγωγική/μικτή κατεύθυνση, βοοειδή με γαλακτοπαραγωγική κατεύθυνση. Περιλαμβάνονται ως επιλέξιμα και τα μελίσσια. Γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής και για

τις δύο δράσεις είναι ολόκληρη η ελληνική επικράτεια. Απαραίτητη προϋπόθεση για την υποβολή της αίτησης στήριξης είναι να έχει προηγηθεί από τους υποψηφίους η υποβολή της Ενιαίας Αίτησης Ενίσχυσης (ΕΑΕ) έτους 2021.

Δικαιούχοι Δικαιούχοι των δράσεων μπορούν να κριθούν οι κάτωθι: Φυσικά και νομικά πρόσωπα ή ομάδες φυσικών ή νομικών προσώπων, τα οποία είναι ενεργοί γεωργοί. Επιλέξιμοι προς ένταξη στις δράσεις είναι οι υποψήφιοι με αγροτεμάχια, μελισσοσμήνη, βοσκοτόπους ή εκτροφές, τα οποία είναι ενταγμένα στο σύστημα της βιολογικής γεωργίας σύμφωνα με τον Καν. (ΕΚ) 834/2007, μέσω σύμβασης με Οργανισμό Πιστοποίησης και Ελέγχου, η οποία έχει συναφθεί το αργότερο μέχρι την 31/12/2020 και είναι ενεργή μέχρι και την ημερομηνία έκδοσης των Προσκλήσεων. Σημειώνεται ότι υποψήφιος δύναται να υποβάλει αίτηση στήριξης συγχρόνως και στις δύο προσκλήσεις της ίδιας Δράσης αλλά και σε προσκλήσεις των δύο διαφορετικών δράσεων.

Κριτήρια Προκειμένου να ενταχθούν σε κάποια από τις δράσεις, οι αιτούμενοι προς ένταξη με αγροτεμάχια, μελισσοσμήνη, βοσκότοποι και ζωικό κεφάλαιο, κατά περίπτωση, πρέπει να πληρούν τα παρακάτω κριτήρια επιλεξιμότητας: ● Να είναι δηλωμένα στην ΕΑΕ του 2021 του υποψηφίου. ● Να κατέχονται νόμιμα κατά την ένταξη, και για κάθε έτος, καθ' όλη την περίοδο δέσμευσης. ●Στην περίπτωση των μόνιμων φυτειών (δενδρώδεις καλλιέργειες και αμπελώνες) τα προς ένταξη αγροτεμάχια θα πρέπει να είναι δηλωμένα στην ΕΑΕ του 2021 του ενδιαφερόμενου με επιλέξιμη για τη δέσμευση καλλιέργεια. ●Να περιλαμβάνονται από την 31/12/ 2020 μέχρι και την ημερομηνία έκδοσης της Πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος σε ενεργή σύμβαση με ΟΕ&Π. Το ελάχιστο μέγεθος των υπό ένταξη αγροτεμαχίων / βοσκοτόπων ανέρχεται σε 0,1 Ha (εκτάρια).

Επιλέξιμα για ενίσχυση είναι τα βοοειδή άνω των 6 μηνών και τα αιγοπρόβατα άνω των 12 μηνών, τα οποία έχουν σημανθεί σύμφωνα με την ισχύουσα ενωσιακή και εθνική νομοθεσία. Αποκλείονται από την ένταξη αγροτεμάχια τα οποία: α) είναι ενταγμένα στο μέτρο της δάσωσης γεωργικών γαιών, β) είναι ενταγμένα σε άλλες μη συμβατές, σε επίπεδο ενταγμένης εκμετάλλευσης αγροτεμαχίου, δράσεις των μέτρων 10 και 11. γ) είναι συνιδιόκτητα, με την έννοια της δήλωσης του αγροτεμαχίου με ποσοστό συνιδιοκτησίας μικρότερο του 100% στην ΕΑΕ του 2021 του υποψηφίου.

επιλογή Για τη δράση 11.2.1 οι αρχές κριτηρίων επιλογής είναι οι κάτωθι: ●Χρονική διάρκεια προηγούμενης εφαρμογής βιολογικού συστήματος. ●Εντασσόμενη έκταση. ●Επαγγελματίας αγρότης ●Εντασσόμενη έκταση που ανήκει σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές. Για τη δράση 11.2.2 οι αρχές κριτηρίων επιλογής είναι οι κάτωθι: ● Χρονική διάρκεια προηγούμενης εφαρμογής βιολογικού συστήματος. ●Βιολογική παραγωγή ζωοτροφών. ●Επαγγελματίας αγρότης.

Δεσμεύσεις Οι δικαιούχοι οφείλουν να τηρούν, κατ' έτος και καθ' όλη τη διάρκεια των δεσμεύσεών τους, τη γραμμή βάσης. Οι δεσμεύσεις των δικαιούχων εκκινούν από την ημερομηνία έκδοσης της Απόφασης Ένταξης Πράξεων του Μέτρου 11 που τους περιλαμβάνει. Οι δικαιούχοι οφείλουν, κατ' έτος, να καλύπτονται από νόμιμη σύμβαση με σύμβουλο, ο οποίος υπάγεται στον κλάδο ΠΕ Γεωπόνων ή ΤΕ Τεχνολόγων Γεωπονίας. Η δέσμευση αυτή, δεν ισχύει όταν ο δικαιούχος υπάγεται ο ίδιος στον κλάδο ΠΕ Γεωπόνων ή ΤΕ Τεχνολόγων Γεωπονίας. Οι δικαιούχοι δεσμεύονται: ● Να διατηρούν σταθερό το μέγεθος της έκτασης των αγροτεμαχίων/βοσκοτόπων το είδος των ζώων και τον αριθμό των κυψελών με τα οποία εντάχθηκαν στο μέτρο, πλην των περιπτώσεων ανωτέρας βίας εξαιρετικών περιστάσεων.

● Να διατηρούν σταθερά τα αγροτεμάχια με τα οποία έχουν ενταχθεί στο μέτρο, καθώς δεν επιτρέπεται η αλλαγή των αγροτεμαχίων για τα οποία έχουν αναληφθεί οι δεσμεύσεις της παρούσας. ● Στην περίπτωση των βοσκοτόπων, τμήματα αυτών δύνανται να ανανεώνονται με τμήματα άλλων βοσκοτόπων. ● Να τηρούν τις απαιτήσεις της βιολογικής γεωργίας, σύμφωνα με τον Καν. (ΕΚ) 834/2007 του Συμβουλίου, τον Καν. (ΕΚ) 889/2008 της Επιτροπής, και τις εθνικές διατάξεις που εκδίδονται για την εκτέλεση εφαρμογής αυτών, όπως έχουν τροποποιηθεί και ισχύουν, με την προϋπόθεση της τήρησης της λοιπής εθνικής και ενωσιακής νομοθεσίας για τις αντίστοιχες συμβατικές καλλιέργειες, εκτροφές και τα προϊόντα τους, καθ' όλη τη διάρκεια της δέσμευσης. ● Να υποβάλλουν κατ' έτος αίτηση πληρωμής. ● Nα δέχονται και να διευκολύνουν όλους τους προβλεπόμενους ελέγχους από τα αρμόδια εθνικά και ενωσιακά ελεγκτικά όργανα. ● Να τηρούν φάκελο δικαιούχου, ο οποίος φυλάσσεται για τρία (3) επιπλέον έτη μετά την ολοκλήρωση των δεσμεύσεων ● Οι δεσμεύσεις για τους δικαιούχους είναι τριετούς διάρκειας. ● Για τη δράση 11.2.1 εφαρμόζονται σε σταθερά αγροτεμάχια καθ' όλη τη διάρκεια της τριετίας, τα οποία κατέχονται νόμιμα κατ΄ έτος και καθ' όλη την περίοδο της δέσμευσης. Το ελάχιστο μέγεθος εκμετάλλευσης στο οποίο εφαρμόζεται η δράση θα πρέπει να ανέρχεται σε 0,2 Ha για αροτραίες καλλιέργειες, 0,3 Ha για μόνιμες φυτείες και 0,3 Ha για μεικτές εκμεταλλεύσεις. Οσον αφορά την ομάδα καλλιέργειας «Ελαιοκομία», η ελάχιστη πυκνότητα φύτευσης ελαιοτεμαχίων ανέρχεται σε 80 ελαιόδεντρα/Ha προκειμένου να εξασφαλίζεται ότι πρόκειται για συστηματικό ελαιώνα.

χορηγούμενη ενίσχυση Η οικονομική ενίσχυση χορηγείται σε ετήσια βάση και ανά εκτάριο ενταγμένης στις δράσεις γεωργικής έκτασης, αγροτεμάχια ή/και βοσκοτόπους που χρησιμοποιούνται για τις ανωτέρω κατηγορίες ζώων και ανά κυψέλη προκειμένου οι δικαιούχοι να αποζημιωθούν για το διαφυγόν εισόδημα, τις πρόσθετες δαπάνες (Εργαστηριακές αναλύσεις) και το κόστος συναλλαγής (Πιστοποίηση) που κατά περίπτωση συνεπάγεται η διατήρηση των πρακτικών της βιολογικής γεωργίας σύμφωνα με τον Καν. (ΕΚ) 834/2007.

προϋπολογισμός Ο συνολικός προϋπολογισμός και για τις τέσσερις προσκλήσεις θα κυμανθεί πάνω από 400 εκατομμύρια ευρώ.

17

αγροτιΚοΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

απOΣτολοΣ χανιAΣ

Μονόδρομος η βιολογική καλλιέργεια και παραγωγή

Η δράση έχει αντίκτυπο και στην ευρύτερη περιοχή του νομού Μαγνησίας, όπου η βιολογική καλλιέργεια αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς, με τα προϊόντα να παρουσιάζουν έντονη ζήτηση τόσο στην Ελλάδα, όσο και σε αγορές του εξωτερικού. Σχετικά με την εφαρμογή της νέας δράσης και τη στήριξη του κλάδου ο βιοκαλλιεργητής από τα Κάτω Λεχώνια Απόστολος Χανιάς τις χαρακτηρίζει «μονόδρομο, όπως μονόδρομος είναι η βιολογική καλλιέργεια και παραγωγή τόσο για τη Μαγνησία, όσο και για τη χώρα γενικότερα», όπως σημειώνει. «Η αλήθεια είναι» επισημαίνει ο Απόστολος Χανιάς «πως ό,τι πρόγραμμα προκηρύσσεται και εφαρμόζεται στη βιολογική καλλιέργεια είναι για καλό, καθώς ο τομέας χρειάζεται ουσιαστική στήριξη και άμεσα. Ωστόσο, κυρίαρχος στόχος πρέπει να είναι η προώθηση της βιολογικής παραγωγής και όχι να διατίθενται κονδύλια χωρίς αντίκρισμα. Ενδεικτικά πρέπει να αναφέρω ότι το τελευταίο πρόγραμμα, που εφαρμόστηκε για τη βιολογική καλλιέργεια πριν από τρία - τέσσερα περίπου χρόνια, δεν απέδωσε, καθώς η συντριπτική πλειονότητα των καλλιεργητών τέθηκε εκτός. Στην προκειμένη περίπτωση, αν αποφευχθούν αντίστοιχες πρακτικές και οι παραγωγοί ενταχθούν στο σύνολό τους θα είναι ευχής έργο. Μόνο

μέσω τέτοιων προγραμμάτων στηρίζεται η βιολογική καλλιέργεια. Δεν υπάρχει άλλος τόπος. Δεν γίνεται αλλιώς. Κυρίαρχη, ωστόσο, προτεραιότητα από την πλευρά του υπουργείου πρέπει να είναι τα κριτήρια επιλογής, προκειμένου να ενταχθεί το σύνολο των επαγγελματιών βιοκαλλιεργητών, των ανθρώπων, δηλαδή, που ζουν αποκλειστικά και μόνο από την καλλιέργεια και την παραγωγή βιολογικών προϊόντων. Πρέπει να επισημανθεί ότι η εφαρμογή της δράσης και ταυτόχρονα η στήριξης της βιολογικής παραγωγής αποτελούν μονόδρομο, όπως μονόδρομος είναι και η βιολογική γεωργία τόσο στη Μαγνησία, όσο και στη χώρα γενικότερα. Οι αγορές στην Ελλάδα και το εξωτερικό ζητούν έντονα τα βιολογικά προϊόντα και εμείς μπορούμε να παράγουμε, αν έχουμε την κατάλληλη στήριξη. Στη Μαγνησία και την Ελλάδα γενικότερα ο κλήρος είναι μικρός συγκριτικά με την υπόλοιπη Ευρώπη, ενώ το κοστολόγιο καλλιέργειας και παραγωγής είναι αρκετά υψηλό. Επομένως, πρέπει να αυξηθούν οι παραγωγές και προς αυτή την κατεύθυνση απαιτούνται ουσιαστικά κίνητρα, όπως είναι το νέο πρόγραμμα στήριξης της βιολογικής καλλιέργειας» υπογραμμίζει ο βιοκαλλιεργητής από τα Κάτω Λεχώνια.

18

αγροτιΚοΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

Το τελικό κείμενο της προδημοσίευσης για το Μέτρο των Νέων Αγροτών Δικαίωμα υποβολής αίτησης στήριξης έχουν φυσικά και νομικά πρόσωπα, στα οποία ο επικεφαλής της γεωργικής εκμετάλλευσης είναι νέος γεωργός που, κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης στήριξης, είναι ενήλικας και έχει υπερβεί το 41ο έτος της ηλικίας του Σημαντικές αλλαγές στις δεσμεύσεις που πρόκειται να αναλάβουν οι υποψήφιοι δικαιούχοι, καθώς και στα κριτήρια επιλεξιμότητας περιλαμβάνει η προδημοσίευση του τελικού κειμένου για το Mέτρο των Νέων Αγροτών (υπομέτρο 6.1 εγκατάσταση Νέων Γεωργών) σε σχέση με αυτό της δημόσιας διαβούλευσης. Στόχος του προγράμματος ενισχύσεων νέων γεωργών είναι η αύξηση της ανταγωνιστικότητας των γεωργικών εκμεταλλεύσεων μέσω της ηλικιακής ανανέωσης και της δημιουργίας επιχειρηματιών γεωργών που με το πέρας της στήριξης θα διαθέτουν κατάλληλα εφόδια και βιώσιμες εκμεταλλεύσεις. Στο πλαίσιο αυτό προβλέπεται η παροχή κατ’ αποκοπή οικονομικών ενισχύσεων σε νέους που δεν έχουν υπερβεί το 41ο έτος της ηλικίας τους για την είσοδο και παραμονή στη γεωργική απασχόληση και την πρώτη τους εγκατάσταση, ως αρχηγών, σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις. Αναλυτικά, το τελικό κείμενο περιλαμβάνει τα εξής: Δικαίωμα υποβολής αίτησης στήριξης έχουν α) φυσικά πρόσωπα και β) νομικά πρόσωπα στα οποία ο αρχηγός της γεωργικής εκμετάλλευσης είναι νέος γεωργός που, κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης στήριξης, πληροί τις παρακάτω προϋποθέσεις: Είναι ενήλικας και δεν έχει υπερβεί το 41ο έτος της ηλικίας του. Είναι μόνιμος κάτοικος σε κάποια από τις περιοχές εφαρμογής του μέ-

τρου. Εγκαθίσταται για πρώτη φορά στην εκμετάλλευση κατά το δεκαοκτάμηνο που προηγείται της ημερομηνίας υποβολής της αίτησης στήριξης. Υποβάλλει ΕΑΕ για το έτος 2021. Εγγράφεται στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων (ΜΑΑΕ) ως επαγγελματίας αγρότης νεοεισερχόμενος στον αγροτικό τομέα, για τα φυσικά πρόσωπα, ή ως κάτοχος αγροτικής εκμετάλλευσης, για τα νομικά πρόσωπα. Δεν έχει ασκήσει γεωργική επαγγελματική δραστηριότητα τουλάχιστον κατά τα τελευταία 5 έτη πριν την ημερομηνία πρώτης εγκατάστασης. Κατά την τελευταία πενταετία δεν έχει υποβάλει δήλωση ΟΣΔΕ με τυπική απόδοση που υπερβαίνει τα 12.000 ευρώ στην ηπειρωτική χώρα, την Κρήτη και την Εύβοια και τα 10.000 ευρώ στα νησιά πλην Κρήτης και Εύβοιας. Δεν έχει εξωγεωργική απασχόληση, μόνιμη εξαρτημένη ή μη εξαρτημένη ή, αν έχει, δεσμεύεται να τη διακόψει μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων εξέτασης της αίτησής του (εφόσον κριθεί επιλέξιμος) και πριν την ένταξή του στο μέτρο. Δεν έχει υπάρξει στο παρελθόν δικαιούχος μέτρων νέων γεωργών του ΠΑΑ 2014 -2020, του ΠΑΑ 2007 – 2013 και του ΕΠΑΑ-ΑΥ 2000 – 2006. Δεν έχει σύζυγο η οποία ή ο οποίος: α) Έχει υποβάλει δήλωση ΟΣΔΕ το έτος 2021 ή/και β) Τα έτη 2019 ή/και 2020 έχει υποβάλλει δήλωση ΟΣΔΕ με τυπική απόδοση που υπερβαίνει τα 12.000 ευρώ στην ηπειρωτική χώρα την Κρήτη και την Εύβοια και τα 10.000 ευρώ στα νησιά πλην Κρήτης και Εύβοιας ή/και γ) Είναι επαγγελματίας αγρότης / αγρότισσα, βάσει βεβαίωσης του ΜΑΑΕ, ή έχει τις προϋποθέσεις για να οριστεί ως επαγγελματίας αγρότης / αγρότισσα από το ΜΑΑΕ. Εξαιρούνται οι σύζυγοι των επαγγελματιών αγροτών στο τομέα της αλιείας. Δεν είναι σπουδαστής/στρια ή φοιτητής/τρια που δεν έχει συμπληρώσει τον αριθμό των προβλεπόμενων ετών φοίτησης για κάθε σχολή. Τα νομικά πρόσωπα πρέπει να ανήκουν κατά κύριο λόγο σε νέο γεωργό (ο νέος γεωργός μετέχει στο κεφάλαιο του νομικού προσώπου τουλάχιστον κατά 51%). Στο πρόσωπο του νέου γεωργού πρέπει να συντρέχουν όλες οι ανωτέρω προϋποθέσεις.

Στόχος του προγράμματος ενισχύσεων νέων γεωργών είναι η αύξηση της ανταγωνιστικότητας των γεωργικών εκμεταλλεύσεων μέσω της ηλικιακής ανανέωσης Η γεωργική εκμετάλλευση πρέπει να βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή του τόπου της μόνιμης κατοικίας του/της αρχηγού της εκμετάλλευσης. Ως ευρύτερη περιοχή του τόπου κατοικίας νοείται η περιοχή στην οποία ο γεωργός έχει τη δυνατότητα πρόσβασης για την εύρυθμη λειτουργία της εκμετάλλευσης. Η περιοχή αυτή δεν μπορεί να υπερβεί τα όρια των όμορων Περιφερειακών Ενοτήτων. Η γεωργική εκμετάλλευση πρέπει να έχει περιληφθεί στο σύνολό της στην ΕΑΕ 2021. Το μέγεθος παραγωγικής δυναμικότητας (εκφρασμένη ως τυπική απόδοση) πρέπει να είναι μεγαλύτερο ή ίσο των, α) δώδεκα χιλιάδων ευρώ (12.000 ευρώ) για την ηπειρωτική χώρα, την Κρήτη και την Εύβοια. β) δέκα χιλιάδων ευρώ (10.000 ευρώ) για τα νησιά με πληθυσμό μεγαλύτερο των 3.100 κατοίκων πλην Κρήτης και Εύβοιας. γ) οκτώ χιλιάδων ευρώ (8.000 ευρώ) για τα νησιά με πληθυσμό μικρότερο ή ίσο των 3.100 κατοίκων. δ) λαμβάνοντας υπόψη τη σημαντική περιβαλλοντική συμβολή της μελισσοκομίας και τις προτεραιότητες της ΕΕ για τους επικονιαστές (Πράσινη Συμφωνία, Στρατηγικές Αγρόκτημα- Πιάτο και Βιοποικιλότητα) ανεξάρτητα από τον τόπο εγκατάστασης του νέου γεωργού, είναι επιλέξιμες οι εκμεταλλεύσεις που κατά το 2021 αξιοποιούν και δηλώνουν στο ΟΣΔΕ τουλάχιστον 109 κυψέλες. Στην τυπική απόδοση της εκμετάλλευσης δεν προσμετράται η τυπική απόδοση των επίσπορων

καλλιεργειών. Οι υποψήφιοι υποβάλλουν τυποποιημένο επιχειρηματικό σχέδιο ανάπτυξης της γεωργικής τους εκμετάλλευσης. Η διάρκεια υλοποίησης του επιχειρηματικού σχεδίου δεν μπορεί να είναι μικρότερη από τρία έτη και μεγαλύτερη από τέσσερα. Η έναρξη της υλοποίησης του επιχειρηματικού σχεδίου πρέπει να αρχίσει το αργότερο εντός εννέα μηνών από την απόφαση ένταξης. Μετά το έτος ολοκλήρωσης του επιχειρηματικού σχεδίου ο δικαιούχος υποχρεούται να διατηρήσει την ιδιότητα του επαγγελματία γεωργού για τέσσερα έτη. Το ποσό ενίσχυσης δεν συνδέεται με συγκεκριμένες δαπάνες και διαμορφώνεται ως εξής: Βασικό ποσό ενίσχυσης τα 35.000 ευρώ επί του οποίου μπορεί να υπολογίζονται οι πιο κάτω προσαυξήσεις: α) 2.500 ευρώ, εφόσον η περιοχή μόνιμης κατοικίας των νέων γεωργών βρίσκεται σε περιοχές ορεινές ή μειονεκτικές ή σε μικρά νησιά (νησιά μέχρι και 3.100 κατοίκους πληθυσμό) ή συνδυασμό αυτών των κατηγοριών περιοχών. β) 2.500 ευρώ, εφόσον η βασική κατεύθυνση της γεωργικής εκμετάλλευσης κατά την ολοκλήρωση του επιχειρηματικού σχεδίου είναι η πτηνοκτηνοτροφική. Συνεπώς το ποσό ενίσχυσης μπορεί να διαμορφωθεί από 35.000 ευρώ έως 40.000 ευρώ. Η οικονομική ενίσχυση καταβάλλεται σε δύο δόσεις. Η πρώτη δόση καταβάλλεται με την ένταξη του νέου γεωργού στο μέτρο και αντιστοιχεί στο 70% της συνολικής ενίσχυσης.

19

αγροτιΚοΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

Δεσμεύσεις που αναλαμβάνουν οι δικαιούχοι i. Να υποβάλουν και να εκτελέσουν με επιτυχία επιχειρηματικό σχέδιο ανάπτυξης της γεωργικής τους εκμετάλλευσης μέχρι τη συμπλήρωση τεσσάρων ετών από την ημερομηνία ένταξής τους στο μέτρο υποβάλλοντας αίτημα ολοκλήρωσης του επιχειρηματικού τους σχεδίου κατά τη διάρκεια του τέταρτου έτους από την ημερομηνία ένταξης. ii. Να αποκτήσουν την ιδιότητα του επαγγελματία αγρότη και να τη διατηρήσουν για τέσσερα έτη από το έτος ολοκλήρωσης του επιχειρηματικού τους σχεδίου. Οι υποχρεώσεις αυτές θα ελέγχονται ηλεκτρονικά με βάση τα αντίστοιχα μητρώα του ΥΠΑΑΤ και άλλων φορέων. iii. Κατά το έτος ολοκλήρωσης του επιχειρηματικού τους σχεδίου να επιτύχουν τυπική απόδοση αυξημένη κατά τουλάχιστον 20% αλλά σε κάθε περίπτωση μεγαλύτερη ή ίση των: a. 16.000 ευρώ για την ηπειρωτική χώρα, την Κρήτη και την Εύβοια. Συνεπώς, εκμεταλλεύσεις με τυπική απόδοση εισόδου έως και 13.333 ευρώ πρέπει κατά το έτος ολοκλήρωσης να επιτύχουν τυπική απόδοση εξό-

δου τουλάχιστον 16.000 ευρώ. Εκμεταλλεύσεις με τυπική απόδοση εισόδου μεγαλύτερης των 13.333 ευρώ πρέπει κατά το έτος ολοκλήρωσης να επιτύχουν αύξηση τουλάχιστον κατά 20%. b. 14.000 ευρώ για τα νησιά με πληθυσμό άνω των 3.100 κατοίκων, πλην Κρήτης και Εύβοιας. Συνεπώς εκμεταλλεύσεις με τυπική απόδοση εισόδου έως και 11.666 ευρώ πρέπει κατά το έτος ολοκλήρωσης να επιτύχουν τυπική απόδοση εξόδου τουλάχιστον 14.000 ευρώ. Εκμεταλλεύσεις με τυπική απόδοση εισόδου μεγαλύτερης των 11.666 ευρώ πρέπει κατά το έτος ολοκλήρωσης να επιτύχουν αύξηση τουλάχιστον κατά 20%. c. 10.700 ευρώ για τα νησιά με πληθυσμό μικρότερο ή ίσο των 3.100 κατοίκων. Συνεπώς, εκμεταλλεύσεις με τυπική απόδοση εισόδου έως και 8.917 ευρώ πρέπει κατά το έτος ολοκλήρωσης να επιτύχουν τυπική απόδοση εξόδου τουλάχιστον 10.700 ευρώ. Εκμεταλλεύσεις με τυπική απόδοση εισόδου μεγαλύτερης των 8.917 ευρώ πρέπει κατά το έτος ολοκλήρωσης να επιτύχουν αύξηση τουλάχιστον κατά 20%. iv. Να υπαχθούν εντός 12 μηνών από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης ένταξης στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ και να παραμείνουν σε αυτό τουλάχιστον για τέσσερα έτη μετά το έτος ολοκλήρωσης του επιχειρηματικού τους σχεδίου. v. Να υποβάλλουν κάθε έτος δήλωση στο ΟΣΔΕ, από το 2021 έως και τέσσερα έτη μετά το έτος ολοκλήρωσης

του επιχειρηματικού τους σχεδίου. vi. Από το επόμενο έτος εκείνου της ολοκλήρωσης του επιχειρηματικού τους σχεδίου και για συνολικά τέσσερα έτη, η τυπική απόδοση της εκμετάλλευσης να μην υπολείπεται των 16.000 ευρώ για την ηπειρωτική χώρα, την Κρήτη και την Εύβοια, των 14.000 ευρώ για τα νησιά με πληθυσμό μεγαλύτερο των 3.100 κατοίκων πλην Κρήτης και Εύβοιας και των 10.700 ευρώ για νησιά με πληθυσμό μικρότερο ή ίσο των 3.100 κατοίκων. vii. Να αποκτήσουν επαγγελματικά προσόντα εντός 36 μηνών από την ημερομηνία ένταξής τους παρακολουθώντας σεμινάριο του ΕΛΓΟ – ΔΗΜΗΤΡΑ. viii. Να διατηρούν τη γεωργική τους εκμετάλλευση στην ευρύτερη περιοχή του τόπου της μόνιμης κατοικίας τους. Αγροτεμάχια εκτός της ευρύτερης περιοχής δεν γίνονται αποδεκτά από το μέτρο με αποτέλεσμα να μην προσμετράται η τυπική τους απόδοση. ix. Να διατηρούν τον τόπο μόνιμης κατοικίας τους και την έδρα του νομικού προσώπου σε περιοχή εφαρμογής του Υπομέτρου 6.1 εντός της ίδιας Περιφέρειας έως την ολοκλήρωση και την ορθή υλοποίηση του επιχειρηματικού σχεδίου. x. Έως την ολοκλήρωση και την ορθή υλοποίηση του επιχειρηματικού σχεδίου, να διατηρήσουν την βαθμολογία τους σε επίπεδο ανώτερο ή τουλάχιστον ίσο με τη βαθμολογία του τελευταίου δικαιούχου, εφόσον υπάρχουν επιλαχόντες ή ανώτερη ή ίση της βαθμολογικής βάσης.

20

αγροτιΚοΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

Γερνά ο αγροτικός πληθυσμός, οι νέοι εγκαταλείπουν χωριά

Εμπειροι αγρότες στη Μαγνησία χτυπούν καμπανάκι κινδύνου: Χωρίς τη θέσπιση ουσιαστικών κινήτρων, αλλά και την υλοποίηση έργων υποδομής, οι νέοι θα συνεχίσουν να εγκαταλείπουν τα χωριά και τις καλλιέργειές τους Η γήρανση του αγροτικού πληθυσμού, με επιπτώσεις στη διατροφική αλυσίδα, αλλά και την εθνική οικονομία, λόγω μείωσης, ακόμη και έλλειψης παραγωγής, είναι η μία ακόμη πρόκληση, που καλείται να αντιμετωπίσει η χώρα, μαζί με το σύνολο των

αντίστοιχων της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Σε επίπεδο νομού Μαγνησίας νέοι, αλλά και περισσότερο έμπειροι αγρότες επισημαίνουν τον άμεσο κίνδυνο, κρούοντας ηχηρό καμπανάκι στους αρμοδίους, σχετικά με την επιτακτική ανάγκη άμεσης θέσπισης κινήτρων και υλοποίησης έργων υποδομής, προκειμένου οι νέοι να παραμείνουν στα χωριά και τις καλλιέργειες. Σημαντική και συνάμα σοβαρή πρόκληση ο γηρασμένος αγροτικός πληθυσμός, καθώς, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο τα τελευταία χρόνια ένας ιδιοκτήτης αγροτικών εκμεταλλεύσεων κάτω των 40 ετών αντιστοιχεί με τρεις άνω των 65 χρόνων στην Ε.Ε. Η γήρανση των παραγωγών είναι από τις μεγαλύτερες προκλήσεις, που αντιμετωπίζουν οι αγροτικές περιοχές. Ο αντίκτυπος της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ) στην ανανέωση γενεών είναι ως επί το πλείστον θετικός, αλλά παραμένει περιορισμένος,

ιδίως σε περιοχές που δεν διαθέτουν βασικές υποδομές και υπηρεσίες. Η ΚΓΠ από μόνη της δεν επαρκεί για την αντιμετώπιση των κύριων εμποδίων εισόδου στη γεωργία, όπως η πρόσβαση στη γη και η αντίστοιχη στο κεφάλαιο. Τα μέτρα, που περιλαμβάνονται στην ΚΓΠ, υποστηρίζουν την οικονομική βιωσιμότητα των νέων αγροτών, αλλά δεν αξιοποιείται πλήρως το δυναμικό των μέτρων. Οι επιπτώσεις από τη γήρανση και ταυτόχρονα τη μείωση του αγροτικού πληθυσμού αφορούν κυρίως στη διατροφική αλυσίδα, καθώς και στην εθνική οικονομία, με νέους, αλλά και περισσότερους έμπειρους αγρότες στο νομό Μαγνησίας να χαρακτηρίζουν ως επιτακτική ανάγκη τη θέσπιση ουσιαστικών κινήτρων, αλλά και την υλοποίηση έργων υποδομής, προκειμένου οι νέοι να παραμείνουν στα χωριά και τις καλλιέργειές τους.

Μέτρα Προκύπτουν βασικά ευρήματα από την έρευνα για την «Αξιολόγηση σχετικά με τον αντίκτυπο της ΚΓΠ στην ανανέωση της γενιάς, στην τοπική ανάπτυξη και στην απασχόληση στις αγροτικές περιοχές», που δημοσιεύτηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η αξιολόγηση υποστηρίζεται από

εξωτερική μελέτη και εξετάζει την αποτελεσματικότητα, την αποδοτικότητα, τη συνάφεια, τη συνοχή και την προστιθέμενη αξία της ΕΕ στα μέτρα πολιτικής των δύο πυλώνων της ΚΓΠ, που εφαρμόστηκαν μεταξύ 2014 και 2020. Τα μέτρα, που αξιολογούνται, είναι εκείνα, που σχετίζονται περισσότερο με την ανανέωση γενεών: ● Υποστήριξη άμεσων πληρωμών σε νέους αγρότες. ● Επενδυτική υποστήριξη. ● Ενίσχυση εκκίνησης επιχειρήσεων (μέτρα ανανέωσης γενεών της ΚΓΠ). Η αξιολόγηση διαπιστώνει ότι η υποστήριξη, που παρέχεται από τα μέτρα ανανέωσης γενεών της ΚΓΠ, έχει θετικό αντίκτυπο στην αύξηση του αριθμού των νέων γεωργών, αν και σε περιορισμένο βαθμό. Ο θετικός αντίκτυπος εξαρτάται επίσης από άλλους παράγοντες, όπως τα κοινωνικοπολιτισμικά και ευρύτερα οικονομικά κίνητρα διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην απόφαση να μπουν στη γεωργία ή να ζήσουν σε

21

αγροτιΚοΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

αγροτικές περιοχές. Τα μέτρα ανανέωσης των γενεών της ΚΓΠ βελτιώνουν την απόδοση των αγροτικών επιχειρήσεων, την ανθεκτικότητά τους και την ασφαλή μεταφορά αγροκτημάτων από την παλαιότερη στη νεότερη γενιά. Ωστόσο, τα ίδια μέτρα τείνουν να αυξάνουν την κοινωνικοοικονομική βιωσιμότητα των αγροτικών επιχειρήσεων, αφού οι νέοι αγρότες έχουν δημιουργήσει τις δραστηριότητές τους, αντί να συμβάλλουν στη διαδοχή των εκμεταλλεύσεων. Επιπλέον, τα μέτρα ανανέωσης της γενικής παραγωγής της ΚΓΠ δεν προσαρμόζονται σωστά σε μεταφορές εκτός της οικογένειας. Η υποστήριξη, που παρέχεται από τα μέτρα ανανέωσης γενεών, βοηθά τους νέους αγρότες με το γενικό κόστος μετά την εγκατάσταση της φάρμας τους και την επενδυτική στήριξη των πρώτων ετών. Ωστόσο, από μόνο του δεν επαρκεί, για να αντιμετωπιστούν τα κύρια εμπόδια εισόδου στη γεωργία, όπως η πρόσβαση σε θέματα γης και κεφαλαίου. Αν και το επίπεδο κατάρτισης των νέων ιδιοκτητών αγροκτημάτων κάτω των 35 ετών έχει αυξηθεί με την πάροδο του χρόνου, η πρόσβαση στις γνώσεις και τις συμβουλές παραμένει ανεπαρκής. Το 2016, μόνο το 43% των νέων ιδιοκτητών εκμεταλλεύσεων είχε πρακτική εμπειρία, σε σύγκριση με το 32% κατά μέσο όρο για όλους τους αγρότες της ΕΕ. Η ανάλυση δείχνει τα οφέλη από την παροχή πιο επίσημης κατάρτισης και συμβουλών ως προϋπόθεση για την πρόσβαση σε επιχορηγήσεις κεφαλαίου, ενίσχυση εκκίνησης ή/και συμπλήρωμα άμεσων ενισχύσεων για νέους αγρότες. Η υποστήριξη της αγροτικής ανάπτυξης, εκτός από άλλες πολιτικές της ΕΕ, όπως τα περιφερειακά και ταμεία συνοχής που προωθούν την αγροτική οικονομική διαφοροποίηση, καλύτερες υπηρεσίες και υποδομές (συμπεριλαμβανομένης της ευρυζωνικότητας), είναι ζωτικής σημασίας για τη βελτίωση του ευρύτερου οικονομικού κλίματος, ιδίως στις αγροτικές περιοχές. Η εφαρμογή και ο αντίκτυπος των μέτρων ανανέωσης της ΚΓΠ θα μπορούσαν να βελτιωθούν, εάν τα κράτη μέλη αναπτύξουν ολοκληρωμένες προσεγγίσεις, χρησιμοποιώντας με συνεκτικό τρόπο πολλαπλά μέσα της ΚΓΠ και εκτός της ΚΓΠ και ευρύτερες νομοθετικές και φορολογικές διατάξεις. Τα μελλοντικά στρατηγικά σχέδια της ΚΓΠ θα παρέχουν ένα κατάλληλο πλαίσιο για να πάει προς αυτήν την κατεύθυνση.

νIΚοΣ αγγελHΣ

«Το σύνολο των πολιτικών, που εφαρμόστηκαν όλα τα προηγούμενα χρόνια» επισημαίνει ο αγρότης από το Αερινό Νίκος Αγγελής «είχε ως συνέπεια τη συρρίκνωση του αγροτικού πληθυσμού και βεβαίως τη γήρανσή του. Χρόνια ολόκληρα ηχούμε καμπανάκι κινδύνου για το αυξημένο κόστος παραγωγής, τις αθρόες εισαγωγές και τη συρρίκνωση του αγροτικού εισοδήματος, χωρίς, δυστυχώς, να εισακουγόμαστε. Χωρίς νέους δεν υπάρχει μέλλον στη αγροτική παραγωγή. Τα κόστη είναι τεράστια, κίνητρα δεν υπάρχουν, έργα υποδομής δεν εκτελούνται. Πέρα από την Κάρλα, δεν έχει γίνει τίποτα απολύτως. Πού είναι ο Αχελώος, που μπορεί να ποτίσει ολόκληρη τη Θεσσαλία; Αν σήμερα ένας νέος ζητήσει τη γνώμη μου, θα του

πω χωρίς δεύτερη κουβέντα να φύγει και να αναζητήσει την τύχη του μακριά από την αγροτική παραγωγή. Διαφορετικά, να παραμείνει και να παλέψει, μήπως αλλάξει κάτι. Εμείς παλέψαμε, αλλά τίποτα δεν άλλαξε. Η μοναδική περίπτωση να παραμείνει νέος στις καλλιέργειες είναι να διαθέτει 1.000, 1.500 ή 2.000 στρέμματα και να το παλέψει. Δεν συζητάμε για παιδιά με 150 ή 200 στρέμματα, διότι δεν μπορούν να ζήσουν, δεν έχουν μέλλον. Δεν υπάρχει κέρδος, προκειμένου να καλλιεργήσουν οι νέοι και να ζήσουν οικογένειες. Για να αλλάξει κάτι απαιτούνται γενναία κίνητρα και έργα υποδομής, αλλά προς το παρόν τουλάχιστον φως δεν φαίνεται στον ορίζοντα», υπογραμμίζει ο έμπειρος αγρότης από το Αερινό.

νIΚοΣ ΚAπελαΣ

Ανησυχητική χαρακτηρίζει την κατάσταση ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Δράκειας Νίκος Κάπελας, νέος σε ηλικία, που επέλεξε να παραμείνει στο χωριό και να ασχοληθεί με την καλλιέργεια της γης. «Ο αγροτικός πληθυσμός στη Μαγνησία και το Πήλιο ειδικότερα», αναφέρει ο ίδιος «γηράσκει, καθώς οι νέοι δεν παραμένουν στα χωριά για να καλλιεργήσουν τη γη και να παράγουν. Επιλέγουν να φύγουν και να αναζητήσουν μία καλύτερη τύχη στα αστικά κέντρα. Το πρόβλημα είναι εντονότερο στο Πήλιο, όπου ο κλήρος είναι μικρός και οι προοπτικές ανύπαρκτες. Η Πολιτεία δεν ενισχύει, δεν θεσπίζει κίνητρα και δεν εφαρμόζει μέτρα, με στόχο τη γενναία στήριξη του αγροτικού κόσμου και της παραγωγής. Φορολογικά, ασφαλιστικά, κόστος παραγωγής, αθρόες εισαγωγές διώχνουν τους νέους από τα χωριά και τα χωράφια. Οι νέοι φεύγουν, δεν ασχολούνται με την καλλιέργεια, αν και θέλουν, διότι βλέπουν ότι έτσι δεν μπορούν να ζήσουν. Εδώ στη Δράκεια πριν από 20 χρόνια η παραγωγή μήλων ήταν

στους 1.500 τόνους και φτάσαμε σήμερα να παράγουμε μετά βίας 500 τόνους, διότι δεν υπάρχουν νέοι αγρότες να καλλιεργήσουν και να δώσουν σοδειά. Αγόρια και κορίτσια δεν θέλουν να παραμείνουν στο χωριό. Φεύγουν για τις πόλεις, προκειμένου να αναζητήσουν μία καλύτερη τύχη, να βρουν μεροκάματο και να δημιουργήσουν οικογένεια, διότι σήμερα νέος δεν ζει από την αγροτική παραγωγή, πόσο μάλλον αν θέλει να δημιουργήσει οικογένεια και να παράγει για τη ζήσει. Δεν καλύπτεται το κόστος διαβίωσης, διότι το αντίστοιχο παραγωγής είναι υψηλότερο, συνεπώς δεν υπάρχει κέρδος. Επικρατεί απογοήτευση. Οι νέοι φεύγουν. Παραμένουν μόνο όσοι δεν έχουν δεύτερη επιλογή. Το πρόβλημα είναι σοβαρό και η Πολιτεία πρέπει να το αντιμετωπίσει το ίδιο σοβαρά και δώσει άμεσα λύσεις, στηρίζοντας τους αγρότες, ειδικά τους νέους, με γενναία μέτρα, αν πράγματι θέλει η χώρα να έχει αγροτική παραγωγή για τη διατροφική αλυσίδα και την εθνική οικονομία», τονίζει ο Νίκος Κάπελας.

Δεν υπάρχει μέλλον

Οι νέοι φεύγουν

22

αγροτιΚοΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

Τα «πρόσωπα» της ελαιοκαλλιέργειας στη Μαγνησία, προτάσεις βελτίωσης Του Γεωργίου Νάνου, Καθηγητή Δενδροκομίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Στην περιοχή της Περιφερειακής Ενότητας Μαγνησίας η ελαιοκαλλιέργεια είναι η κυριότερη καλλιέργεια βάσει των εκτάσεων που καλύπτονται με ελιές και ατόμων που δραστηριοποιούνται με την καλλιέργεια της ελιάς. Η ελιά όμως καλλιεργείται σε περιοχές με πολύ διαφορετικό δυναμικό παραγωγής. Έτσι υπάρχουν αρκετές ημιορεινές περιοχές χωρίς τη δυνατότητα άρδευσης ή με ελάχιστη άρδευση (με αυλάκια 1 ή 2 φορές κάθε καλοκαίρι). Από την άλλη πλευράπολλές εκτάσεις είναι πεδινές με δυ-

Υπάρχει μία πραγματικότητα: Το ελαιόλαδο, ακόμα και άριστης ποιότητας, έχει χαμηλή εμπορική αξία παντού στον κόσμο σήμερα, αλλά υπάρχουν ευρύτατες δυνατότητες εμπορίας και καλύτερης τιμής πώλησης, ενώ η βρώσιμη ελιά έχει μεγαλύτερη αξία και πιο σταθερά (;) κανάλια εμπορίας, με όλα τα προβλήματα που παρουσιάζονται κάθε χρόνο νατότητα άρδευσης και εντατική καλλιέργεια. Επίσης, υπάρχουν αρκετές εκτάσεις που καλλιεργούνται βιολογικά, αλλά δυστυχώς και πολλοί ελαιώνες σε εγκατάλειψη. Υπάρχει μία πραγματικότητα: το ελαιόλαδο, ακόμα και άριστης ποιότητας, έχει χαμηλή εμπορική αξία παντού στον κόσμο σήμερα, αλλά υπάρχουν ευρύτατες δυνατότητες εμπορίας και καλύτερης τιμής πώλησης, ενώ η βρώσιμη ελιά έχει μεγαλύτερη αξία και πιο σταθερά (;) κανάλια εμπορίας, με όλα τα

προβλήματα που παρουσιάζονται κάθε χρόνο. Επομένως, θα ήταν εύλογο οι παραγωγοί α) να επιθυμούν να κατευθύνουν την παραγωγή προς τη βρώσιμη ελιά παρά προς την ελαιοποίηση, και β) να προσπαθούν να βελτιώσουν την ποιότητα του ελαιόλαδου και την εμπορική του αξία. Επιπρόσθετα, υπάρχει ένα φυσιολογικό πρόβλημα: η παρενιαυτοφορία της ελιάς. Η ελιά καρπίζει μια χρονιά και την επόμενη ή τις επόμενες χρονιές δεν καρπίζει. Αυτό είναι ουσιαστικό πρόβλημα για την οικονομική απόδοση της καλλιέργειας και θα ήταν προφανής στόχος η μείωση της εμφάνισης του ανωτέρω προβλήματος. Υπάρχουν διάφορες τάσεις σχετικές με την οικονομικότητα της καλλιέργειας. Υπάρχουν οι ιδιόκτητοι ελαιώνες ετεροαπασχολούμενων που καλλιεργούν για το λάδι της οικογένειας και περιστασιακά για το λάδι συγγενών και φίλων. Οι ανωτέρω δεν είναι γνώστες της καλλιέργειας, συχνά δεν διαθέτουν κατάλληλο εξοπλισμό και στηρίζονται σε εργατικά χέρια και εισροές σύμφωνα με τις κατευθύνσεις των γεωπόνων και των επιχειρήσεων πώλησης αγροτικών εφοδίων. Σε αυτή την περίπτωση οι ιδιοκτήτες ελαιώνων α) δεν γνωρίζουν πρακτικές που είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν για τη βελτίωση της καλλιέργειας, β) δεν γνωρίζουν ακόμα και την ορθή συντήρηση του ελαιόλαδου, γ)η παραγωγή του ελαιόλαδου κοστίζει πολύ περισσότερο από την εμπορική του αξία. Υπάρχουν σε αγροτικές περιοχές πολλοί παραγωγοί με ξηρικούς ελαιώνες που στηρίζουν το οικογενειακό τους εισόδημα στις ελιές και το λάδι. Αυτοί οι παραγωγοί συνήθως διαθέτουν εξοπλισμό και τα εργατικά χέρια της οικογένειας για τις καλλιεργητικές φροντίδες. Γνωρίζουν την τοπική παραδοσιακή καλλιεργητική τεχνική,αλλά δεν μπορούν να τροποποιήσουν την εμπορική αξία των προϊόντων τους. Δεν γνωρίζουν και δεν εφαρμόζουν ορθές περιβαλλοντικά πρακτικές, μοντέρνες καλλιεργητικές φροντίδες, δυνατότητες παραγωγής εναλλακτικών προϊόντων. Είναι ένας μεγάλος αριθμός από συντοπίτες μας που χρειάζονται υποστήριξη και δεν την έχουν, ώστε να μπορέσουν: να μειώσουν το κόστος καλλιέργειας, να κάνουν πιο τακτική την παραγωγή στο χωράφι τους, και να μπορέσουν να παράγουν περισσότερες ελιές ικανού μεγέθους και ποιότητας για με-

ταποίηση. Η άρδευση είναι σημαντική, αλλά για βελτίωση της παραγωγικότητας απαιτείται καλύτερη διαχείριση του υπάρχοντος νερού (όσο και αν υπάρχει), της λίπανσης και του κλαδέματος. Η ελιά αντιδρά στη λίπανση κυρίως με άζωτο τις κατάλληλες εποχές (άνοιξη και τέλος καλοκαιριού) αλλά και στο κάλιο καιβόριο. Στα υπόλοιπα θρεπτικά συνήθως δεν αντιδρά. Ψηλά δέντρα μπορεί να αποδίδουν περισσότερους καρπούς ανά δέντρο, αλλά είναι πολύ δύσκολο να προστατευθούν με ψεκασμούς και να συλλεχθούν. Γι’ αυτό είναι ουσιαστική η μείωση του μεγέθους των δέντρων με το κλάδεμα. Τα δέντρα θα πρέπει να διαμορφώνονται από τους ελαιοκαλλιεργητές έτσι ώστε να φωτίζεται η κόμη τους καλά, η καρποφόρα ζώνη να βρίσκεται κοντά στους βραχίονες και τον κορμό, να λιπαίνονται σωστά, και να κλαδεύονται ετήσια με σκοπό αφενός την καλή (όχι μέγιστη) καρποφορία και αφετέρου την παραγωγή αρκετής βλάστησης που θα εξασφαλίσει την άνθιση της επόμενης χρονιάς, εφόσον το επιτρέψουν οι καιρικές συνθήκες. Αυτά τα δέντρα θα παράγουν αρκετές ελιές, πολλές από τις οποίες θα πωληθούν ως βρώσιμες, και θα παράγουν πιο τακτικά ώστε το εισόδημα από την ελαιοκαλλιέργεια να είναι πιο ικανοποιητικό. Πολλές εκτάσεις με ελιές στην Μαγνησία έχουν μετατραπεί σε βιολογικές. Κάποιοι παραγωγοί προσπαθούν να εκτελέσουν το ελάχιστο απαραίτητο για ορθή βιολογική καλλιέργεια. Είναι δύσκολη η κάλυψη των αναγκών της βιολογικής ελιάς σε άζωτο. Τα διαθέσιμα σκευάσματα με άζωτο στην περιοχή είναι δυσεύρετα. Το κάλιο και το βόριο καλύπτονται εύκολα. Θεωρώ ότι χωρίς χλωρή λίπανση, που είναι αδύνατο να εφαρμοστεί στους περισσότερους βιολογικούς ελαιώνες της περιοχής, και χωρίς ανακύκλωση των κλαδευτικών, που ελάχιστοι βιοκαλλιεργητές μπορεί να εφαρμόζουν σήμερα, η θρέψη της ελιάς με άζωτο είναι το μεγαλύτερο θέμα. Ελαιόδεντρα που δεν λιπαίνονται αρκετά με άζωτο μειώνουν σταδιακά την παραγωγικότητά τους και φυσικά την απόδοσή τους. Η εντατική αρδευόμενη ελαιοκαλλιέργεια στις πεδινές περιοχές έχει μεγάλες δυνατότητες μηχανικής εφαρμογής καλλιεργητικών πρακτικών. Η παραγωγή στοχεύει στη βρώσιμη και συχνά στην πράσινη ελιά. Καθώς οι πράσι-

νοι καρποί συγκομίζονται νωρίς το φθινόπωρο, τα ελαιόδεντρα είναι ικανά να παράγουν πιο τακτικά και συνήθως κάθε έτος με την υποστήριξη φυσικά όλων των εντατικών καλλιεργητικών πρακτικών. Σε αυτούς τους αγρούς οι δυνατότητες είναι μεγάλες, εφόσον είναι διαθέσιμη η κατάλληλη γνώση. Σαν παράδειγμα εδώ μπορεί να εφαρμοστεί η ολοκληρωμένη διαχείριση της λίπανσης: γνωρίζω το έδαφος με εδαφολογική ανάλυση ανά κάποια χρόνια (άρα γνωρίζω με τι λιπάσματα θα λιπάνω), γνωρίζω τις ανάγκες των δέντρων βάσει παραγωγής και φυλλοδιαγνωστικής ανάλυσης, γνωρίζω την άριστη εποχή και μέθοδο λίπανσης, γνωρίζω τα θετικά της χλωρής λίπανσης και την εφαρμόζω, γνωρίζω τα θετικά της ανακύκλωσης των κλαδευτικών και την εφαρμόζω. Σε συνδυασμό με την ορθή άρδευση (πότε και πόσο νερό χρειάζεται ο ελαιώνας μου κατά την καλλιεργητική περίοδο και βάσει εδάφους, μεθόδου άρδευσης, ηρτημένης παραγωγής, κ.λπ.), ετήσιο κλάδεμα, ορθή διαχείριση των ζιζανίων και του εδάφους, και την απαραίτητη (και μόνο!) φυτοπροστασία μπορεί να επιτευχθεί καλή και τακτική παραγωγή υψηλής ποιότητας καρπού και ένα οικονομικό όφελος από τον ελαιώνα. Οι δυνατότητες είναι μεγάλες και για τη φιλικότητα προς το περιβάλλον και για τις οικονομικές απολαβές των παραγωγών. Πόσοι όμως γνωρίζουν τα ανωτέρω; Πόσοι τα εφαρμόζουν; Πόσοι έχουν κάνει φυλλοδιαγνωστική ανάλυση; Πόσοι κάνουν ορθό κλάδεμα; Πόσοι δεν αναμοχλεύουν το έδαφος στα χωράφια τους; Πόσοι παρακολουθούν τους πληθυσμούς του δάκου και προσπαθούν να μειώσουν τους πληθυσμούς του πέραν της φυτοπροστασίας (κλάδεμα, διαχείριση της υγρασίας του ελαιώνα, κ.λπ.); Θα μπορούσαν να γίνουν πολλά, αλλά πρέπει να εμπλακούν όλοι: αγρότες, επιστήμονες, γεωπόνοι-σύμβουλοι, τοπική διοίκηση, γιατί όχι και κεντρική διοίκηση σε επίπεδο περιφέρειας (με τεράστιες δυνατότητες) και υπουργείου.

Ο Γεώργιος Νάνος είναι καθηγητής στο Τμήμα Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και διευθυντής του Εργαστηρίου Δενδροκομίας του Τμήματος.

24

αγροτιΚοΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

Τα θερμοκήπια ως μοχλός ανάπτυξης της περιοχής

Του Νικόλαου Κατσούλα Η ελληνική γεωργία έχει επηρεασθεί από τις αλλαγές σε διεθνές και Ευρωπαϊκό επίπεδο καθώς και από το γεγονός της αποσύνδεσης των επιδοτήσεων από το ύψος της παραγωγής. Τα παραπάνω έχουν δημιουργήσει προβλήματα στην ανταγωνιστικότητα των ελληνικών αγροτικών προϊόντων και έχουν καταστήσει αρκετές από τις παραδοσιακές καλλιέργειες μη ανταγωνιστικές. Ιδιαίτερα σήμερα, με τα διάφορα προβλήματα και τους περιορισμούς που έχουν επιβληθεί από την πανδημία, ο κλάδος της γεωργίας και οι εργαζόμενοι σε αυτός δεν έχουν σταματήσει και φυσικά δεν μπορούν να σταματήσουν να παράγουν. Είναι από τους κλάδους που πρέπει

Οι καλλιέργειες υπό κάλυψη (θερμοκήπια και διχτυοκήπια) μπορούν να αποτελέσουν διέξοδο και ταυτόχρονα σημαντικό παράγοντα δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας ακόμη και για περιοχές, οι οποίες παραδοσιακά έχουν σχέση μόνο με φυτά μεγάλης καλλιέργειας, όπως η περιοχή της Θεσσαλίας να τροφοδοτεί με προϊόντα την αγορά αλλά ταυτόχρονα πλήττεται όπως και πολλοί άλλοι κλάδοι της αγοράς. Η θερμοκηπιακή καλλιέργεια είναι η μόνη μέθοδος παραγωγής που μπορεί να ελέγξει σημαντικά αβιοτικούς και βιοτικούς παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξη επομένως και την παραγωγικότητα των φυτών. Αποτελεί, κατά συνέπεια, έναν από τους δυναμικότερους κλάδους της πρωτογενούς παραγωγής, δίνοντας τη δυνατότητα για παραγωγή υψηλής ποιότητας προϊόντων (λαχανοκομικών, ανθοκομικών, αρωματικών, φαρμακευτικών και φυτικού πολλαπλασιαστικού υλικού σε ελεγχόμενο περιβάλλον) καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, ανεξάρτητα από τις εξωτερικές κλι-

ματικές συνθήκες, με αποδοτική χρήση εισροών σε νερό, λιπάσματα, φυτοφάρμακα και ενέργεια. Οι καλλιέργειες υπό κάλυψη (θερμοκήπια και διχτυοκήπια) μπορούν να αποτελέσουν διέξοδο και ταυτόχρονα σημαντικό παράγοντα δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας ακόμη και για περιοχές οι οποίες παραδοσιακά έχουν σχέση μόνο με φυτά μεγάλης καλλιέργειας, όπως η περιοχή της Θεσσαλίας. Περισσότερα από 60.000 στρέμματα στην Ελλάδα καλύπτονται από 10.000 και πλέον θερμοκηπιακές μονάδες που απασχολούν περισσότερους από 25.000 εργαζόμενους. Η δυναμική αυτή εξέλιξη του κλάδου αναμένεται να δημιουργήσει την ανάγκη για επιστημονικό προσωπικό απόλυτα εξειδικευμένο στον τομέα της διαχείρισης των θερμοκηπιακών καλλιεργειών και του περιβάλλοντος του θερμοκηπίου με τη εφαρμογή παραδοσιακών τεχνικών αλλά πολύ περισσότερο με την χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας, αξιοποιώντας στο έπακρο τις δυνατότητες που αυτή δίνει. Για την ανάπτυξη αυτού του εξειδικευμένου προσωπικού, στο Τμήμα Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας ιδρύθηκε το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών με τίτλο «Τεχνολογίες και Διαχείριση θερμοκηπίων και θερμοκηπιακών καλλιεργειών». Παρά το γεγονός ότι Ελλάδα έχει παρόμοιες κλιματικές συνθήκες με αυτές στην Ισπανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και την Τουρκία, υστερεί σημαντικά σε θερμοκηπιακές εκτάσεις, κατέχοντας χαμηλό ποσοστό στη Μεσογειακή λεκάνη. Ένα ωστόσο συγκριτικό πλεονέκτημα που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί και να προβληθεί ιδιαίτερα, αποτελεί το γεγονός ότι στην Ελλάδα λόγω των ευνοϊκών κλιματικών συνθηκών, μπορούν να παραχθούν με σωστή διαχείριση προϊόντα με ιδιαίτερα χαμηλό ενεργειακό, υδατικό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα, σε σχέση με αυτό που χαρακτηρίζει την παραγωγή των θερμοκηπιακών προϊόντων στις βόρειες Ευρωπαϊκές χώρες. Έτσι, η Ελλάδα και φυσικά η Θεσσαλία μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στον τομέα των θερμοκηπιακών καλλιεργειών τόσο στη Μεσόγειο όσο και σε Ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Οι καλλιέργειες υπό κάλυψη, ως επιχείρηση

60.000 στρέμματα και πλέον στην Ελλάδα καλύπτονται από

10.000 θερμοκηπιακές μονάδες που απασχολούν περισσότερους από

25.000 εργαζόμενους

πλέον και όχι ως «παραδοσιακή» αγροτική απασχόληση δείχνουν το μέλλον στην παραγωγή ποιοτικών προϊόντων, σε μια γεωργία η οποία αλλάζει και εξελίσσεται δυναμικά. Για να γίνει όμως δυνατή και οικονομικά βιώσιμη η ανάπτυξη του κλάδου των θερμοκηπίων,τόσο στη χώρα μας όσο και διεθνώς, πρέπει να αναπτυχθούν και να ενσωματωθούν τεχνικές και τεχνολογίες προσαρμοσμένες στα θερμοκήπια της κάθε περιοχής, με γνώμονα (α) την παραγωγή προϊόντων ποιότητας, (β) την αειφορία και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, (γ) την καλύτερη διαχείριση των πόρων και την ανάπτυξη της κυκλικής οικονομίας και (δ) την μείωση των εισροών και του κόστους παραγωγής. Η ανάπτυξη και εφαρμογή νέων τεχνολογιών για τον αποτελεσματικότερο έλεγχο των συνθηκών παραγωγής και την βελτιστοποίηση της τεχνικής καλλιέργειας λαχανοκομικών και ανθοκομικών φυτών υπό κάλυψη αναμένεται να συμβάλει στην ανάπτυξη στρατηγικών ελέγχου φιλικών προς το περιβάλλον, εξασφαλίζοντας όχι μόνο την ορθολογική χρήση εισροών (ενέργεια, νερό, λιπάσματα, χημικά), αλλά προσθέτοντας και επιπλέον αξία στα προϊόντα, δεδομένου ότι στο εγγύς μέλλον τα προϊόντα θερμοκηπίου θα πρέπει να περιλαμβάνουν στοιχεία που αφορούν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα. Επιπλέον, η χρήση νέων τεχνολογιών επιτρέπει την παραμετροποίηση των ποιοτικών χαρακτηριστικών των παραγόμενων τελικών προϊόντων και την εισαγωγή νέων ειδών με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά (φυτά της μεσογειακής χλωρίδας), καθώς και την ανάπτυξη των κατάλληλων τεχνικών για την καλλιέργειά τους με βάση τις εκάστοτε απαιτήσεις της αγοράς και των καταναλωτικών προτιμήσεων και τάσεων. Η αύξηση της βιωσιμότητας των θερμοκηπιακών επιχειρήσεων θα δώσει τη δυνατότητα διατήρησης και αύξησης των θέσεων απασχόλησης αλλά και δημιουργίας ευκαιριών για νέες επιχειρηματικές δράσεις. Με στόχο τη συμβολή στην παραπάνω ανάπτυξη, το Εργαστήριο Γεωργικών Κατασκευών και Ελέγχου Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας έχει αναπτύξει το Θερμοκηπιακό Πάρκο του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Στο Θερμοκηπιακό Πάρκο, σε συνεργασία με περισσότερους από 25 ερευνητικούς φορείς και ιδιωτικές εταιρείες από την Ελλάδα και την Ευρώπη, υλοποιούνται την περίοδο αυτή 12 ερευνητικά έργα σχετικά με τα θερμοκήπια. Το Θερμοκηπιακό Πάρκο θα ανοίξει τις θύρες του στο ευρύ κοινό μόλις αρθούν οι περιορισμοί της πανδημίας. Ο Νικόλαος Κατσούλας είναι καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και διευθυντής του Εργαστηρίου Γεωργικών Κατασκευών και Ελέγχου Περιβάλλοντος

26

αγροτιΚοΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

Αυστηροί έλεγχοι για την αποτροπή «ελληνοποιήσεων» ενόψει Πάσχα ων, του ΕΦΕΤ, του ΕΛΓΟ- ΔΗΜΗΤΡΑ, της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου & Προστασίας του Καταναλωτή και των Διευθύνσεων Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής των Περιφερειών.

Η περσινή εμπειρία ενισχύει το συντονισμό των 5 συναρμόδιων Υπουργείων Τι αποφασίστηκε σε τηλεδιάσκεψη Σε αυστηρότερους ελέγχους από μεικτά κλιμάκια και υποχρεωτική καταγραφή αποθεμάτων αμνοεριφίων και αυγών, στα πρότυπα αυτών που έγιναν το 2020, προχωρούν και φέτος, ενόψει του Πάσχα, τα συναρμόδια Υπουργεία για την προστασία του καταναλωτή αλλά και της ελληνικής παραγωγής από αθέμιτες εμπορικές πρακτικές με αιχμή τις «ελληνοποιήσεις». Αυτό αποφασίστηκε σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε με τηλεδιάσκεψη, ύστερα από εντολή του ΥΠΑΑΤ Σπήλιου Λιβανού, μετά από πρωτοβουλία της αρμόδιας Υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων Φωτεινής Αραμπατζή και τη συμμετοχή των Υφυπουργών Οικονομικών Απόστολου Βεσυρόπουλου και Προστασίας του Πολίτη Ελευθέριου Οικονόμου, καθώς και των Γενικών Γραμματέων Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή Παναγιώτη Σταμπουλίδη και Εσωτερικών Μιχάλη Σταυριανουδάκη. Συγκεκριμένα, αποφασίστηκε οι έλεγχοι να διαρκέσουν από την Δευτέρα 19 Απριλίου έως και την ημερομηνία επίσημου εορτασμού της Πρωτομαγιάς (Τρίτη 4 Μαΐου) και να δομηθούν κατά πολύ ενισχυμένοι στο πρότυπο του Σχεδίου Δράσης του 2020, που χαρακτηρίστηκαν οι αυστηρότεροι και αποτελεσματικότεροι των τελευταίων ετών, με τις εξής αλλαγές: ● Αιχμή του δόρατος η πύλη εισόδου

Καταγραφή αποθεμάτων αυγών και αμνοεριφίων

Αιχμή του δόρατος η πύλη εισόδου του Προμαχώνα του Προμαχώνα, που ενισχύεται με την παρουσία κτηνιάτρου 24ωρης βάσης, άμεση διασύνδεση των τελωνείων με τη Διεύθυνση Κτηνιατρικής Δημόσιας Υγείας για διασταυρωτικούς ελέγχους των φορτίων στον τόπο προορισμού, ● Μόνιμα κλιμάκια του Υπουργείου Ανάπτυξης στη Θεσσαλονίκη και στο τελωνείο Αττικής για τον συνδυασμό των ελέγχων στην Κεντρική Αγορά του Ρέντη, την Βαρβάκειο, την Κρεαταγορά Θεσσαλονίκης κ.α.

Eλεγχοι από τα σύνορα έως τον τελικό παραλήπτη

Φ. αραμπατζή: νέα «κανονικότητα» οι αυστηροί έλεγχοι Σε δήλωσή της μετά τη σύσκεψη η Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, κ. Φωτεινή Αραμπατζή επισήμανε: «Είχα δηλώσει το περυσινό Πάσχα, ότι το σύστημα ολιστι-

Με βάση την απόφαση,

● θα διενεργούνται συστηματικοί έλεγχοι στα εισαγόμενα, ζώντα και σφάγια, αμνοερίφια τόσο στις πύλες εισόδου στη βόρεια συνοριογραμμή της χώρας μας, από το Νομό Έβρου έως το Νομό Φλώρινας (Νέος Καύκασος, Εύζωνοι, Ορμένιο, Νυμφαίο, Προμαχώνας, Εξοχή, Κυπρίνος), όσο και καθ’ όλη την «διαδρομή» τους εντός της επικράτειας (εθνικό οδικό και παράπλευρο οδικό δίκτυο) μέχρι και τον τελικό παραλήπτη (κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις, σφαγεία, αγορές, κρεοπωλεία και Σούπερ Μάρκετ, βιομηχανίες κρέατος). Στα μεικτά κλιμάκια θα μετέχουν στελέχη της Οικονομικής Αστυνομίας, του ΣΔΟΕ, της Γενικής Διεύθυνσης Τελωνεί-

κών ελέγχων πρόκειται να αποτελεί τη νέα «κανονικότητα» στη χώρα μας με γνώμονα την προστασία της εθνικής οικονομίας, της ελληνικής παραγωγής, των καλώς εννοούμενων συμφερόντων καταναλωτών και κτηνοτρόφων και του υγιούς ανταγωνισμού. Όντως, κατά κοινή παραδοχή, οι έλεγχοι ήταν οι αυστηρότεροι και αποτελεσματικότεροι των τελευταίων ετών. Με την ίδια «συνταγή», επί το αυστηρότερο μάλιστα, πρόκειται να κινηθούμε και φέτος, όταν ο πήχης των προσδοκιών, εκ των πραγμάτων, τίθεται υψηλότερα. Το γεγονός μάλιστα ότι φέτος έγιναν αυξημένες εξαγω-

Με δεδομένη την απόδοση της καταγραφής αποθεμάτων αμνοεριφίων και αυγών πέρυσι, στον έλεγχο της διαδρομής των επίμαχων ειδών, αποφασίστηκε η ενεργοποίηση της σχετικής πλατφόρμας και φέτος και εντός των επόμενων 24 ώρων πρόκειται να εκδοθεί η σχετική Κοινή Υπουργική Απόφαση. Σύμφωνα με αυτήν θα προβλέπεται ότι οι επιχειρήσεις, που δραστηριοποιούνται στην αλυσίδα εισαγωγής, εμπορίας, πώλησης, μεσιτείας, διακίνησης, διανομής και αποθήκευσης προϊόντων κρέατος αιγοπροβάτων και αμνοεριφίων (νωπών και κατεψυγμένων) και αυγών στην ελληνική επικράτεια υποχρεούνται να υποβάλουν στον ιστότοπο του Υπουργείου Ανάπτυξης & Επενδύσεων (http://www.mindev.gov.gr) ● την ποσότητα των αποθεμάτων (σε κιλά και τεμάχια για τα νωπά και κατεψυγμένα προϊόντα κρέατος και σε τεμάχια για τα αυγά), ● την τοποθεσία αποθήκευσης των αποθεμάτων και, ιδίως, τη διεύθυνση και τον ταχυδρομικό κώδικα, ● τα στοιχεία επικοινωνίας της επιχείρησης και, ιδίως, την επωνυμία και τον διακριτικό τίτλο, την έδρα, τον αριθμό τηλεφώνου, τη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, καθώς και τα ειδικότερα στοιχεία επικοινωνίας του νόμιμου εκπροσώπου της. Τα στοιχεία θα επικαιροποιούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα, ενώ, βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας, η μη υποβολή ή η υποβολή ανακριβούς δήλωσης επισύρει κυρώσεις υψηλών διοικητικών προστίμων (από 1.000 έως 100.000 Ευρώ) και κατάσχεσης των προϊόντων.

γές ελληνικών αμνοεριφίων λόγω του Καθολικού Πάσχα που προηγήθηκε χρονικά, καθιστά εκ των ων ουκ άνευ οι αρμόδιες υπηρεσίες να είναι ακόμη πιο προσεκτικές στους ελέγχους. Έχοντας στη διάθεσή μας ως πολύτιμο «εργαλείο» την αυστηροποίηση του θεσμικού πλαισίου κατά των ελληνοποιήσεων, θέλω να διαβεβαιώσω τους κτηνοτρόφους ότι η ελληνική παραγωγή θα προστατευτεί και τους καταναλωτές ότι μπορούν να αισθάνονται ασφαλείς απολαμβάνοντας και φέτος ελληνικό ποιοτικό αρνί, κατσίκι και αυγά στο Πασχαλινό τραπέζι».

28

αγροτιΚοΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

Το «θαύμα» της Ζαγοράς: Ο Α.Σ. μηδενίζει απόβλητα και ρύπους

Οι παραγωγοί μέλη του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς πρωτοπορούν με τη χρήση μιας σειράς καινοτόμων εργαλείων

Επιστρατεύονται μετεωρολογικοί σταθμοί, σεξουαλικό... κομφούζιο και αρπακτικά-έντομα για προϊόντα ανώτερης γεύσης, υψηλής ποιότητας και με πράσινο… αποτύπωμα στο περιβάλλον Μετεωρολογικοί σταθμοί που προβλέπουν ασθένειες, έντομα που υπόκεινται σε σεξουαλικό… κομφούζιο και έτσι καταπολεμούνται, αρπακτικά έντομα που απελευθερώνονται για να εξοντώσουν αρθρόποδα που απειλούν καλλιέργειες… Ένα μικρό «θαύμα» στην αγροτική παραγωγή φέρνει με το παράδειγμά του ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζαγοράς, δείχνοντας τον δρόμο για υψηλής ποιότητας παραγωγή με ταυτόχρονο εκμηδενισμό υπολειμμάτων από δραστικές ουσίες φυτοπροστασίας. Πώς; Με την υιοθέτηση δύο διαφορετικών συστημάτων. Το πρώτο αφορά στην ολοκληρωμένη δια-

χείριση της παραγωγής, μέσω της οποίας γίνεται χρήση, με ορθολογικό τρόπο, των μέτρων που εφαρμόζονται στη γεωργία, και το δεύτερο είναι το λεγόμενο σύστημα ποιότητας και ασφάλειας τροφίμων, το οποίο είναι ουσιαστικά ένα σύστημα πρόληψης κι όχι καταστολής. Οι παραγωγοί - μέλη του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς πρωτοπορούν μέσα από τη χρήση μιας σειράς καινοτόμων εργαλείων: 15 μετεωρολογικοί σταθμοί συμβάλλουν στην πρόληψη μυκητολογικών ασθενειών, εφαρμόζεται η επαναστατική τεχνική της «σεξουαλικής σύγχυσης» για την καταπολέμηση των εντόμων, ενώ πιλοτικά πρόκειται να εξαπολυθούν και ωφέλιμα αρπακτικά για τον έλεγχο του κίτρινου τετράνυχου. Παράλληλα με τα παραπάνω αναπτύσσεται δράση σε δύο επίπεδα για την προστασία των υδάτων της περιοχής: ένα για τον καθαρισμό των υδατικών αποβλήτων και ένα για εξοικονόμηση νερού σε ποσοστό 95%! Ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζαγοράς με τα 105 χρόνια αδιάλειπτης λειτουργίας, δεν είναι απλώς μία ιστορική αλλά μία πρωτοπόρα επιχείρηση στη Μαγνησία, συμβάλλοντας μεν στην τόνωση της οικονομίας και την αύξηση της αγροτικής παραγωγής,

με σεβασμό δε στο περιβάλλον.

Μετεωρολογικοί σταθμοί προβλέπουν ασθένειες Τρόπος παραγωγής μεταξύ της συμβατικής και της βιολογικής γεωργίας, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί το Σύστημα Ολοκληρωμένης Διαχείρισης που εφαρμόζει ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζαγοράς Πηλίου. Η διαφορά εντοπίζεται όχι στα μέσα που χρησιμοποιούνται αλλά στον ορθολογικό τρόπο που εφαρμόζονται. Για να το πετύχει αυτό, ο συνεταιρισμός έχει θέσει σε λειτουργία 15 μετεωρολογικούς σταθμούς, μέσω των οποίων γίνεται πρόγνωση των ασθενειών για τις καλλιέργειες της περιοχής. Οι εγκατεστημένοι σταθμοί, καταγράφουν τις κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή, με στόχο την έγκαιρη και αποτελεσματική αντιμετώπιση του φουζικλαδίου (Venturia inaequalis) που αποτελεί τη βασική μυκητολογική ασθένεια που δύναται να επηρεάσει αρνητικά την παραγωγή ή το τελικό προϊόν. Καθ’ όλη την καλλιεργητική περίοδο το γεωτεχνικό τμήμα λαμβάνει τα δεδομένα από τους σταθμούς τα οποία με τη βοήθεια κατάλ-

ληλης εφαρμογής μεταφράζονται σε καμπύλες εμφάνισης κινδύνου από πιθανή ανάπτυξη του μύκητα και κατ’ επέκταση σε πρόταση κατάλληλης εφαρμογής φυτοπροστασίας για την αντιμετώπισή του.

Μπερδεύουν… σεξουαλικά την καρπόκαψα Ο κυριότερος εχθρός της μηλοκαλλιέργειας είναι η καρπόκαψα (Cydia Pomonela), ένα λεπιδόπτερο έντομο. Αυτόν τον «εχθρό» οι μηλοπαραγωγοί της Ζαγοράς καταπολεμούν χωρίς χημικά, αλλά με μία νέα τεχνική, τη «σεξουαλική σύγχυση». Η λεγόμενη «σεξουαλική σύγχυση ή παρεμπόδιση σύζευξης» στηρίζεται στην τοποθέτηση εξατμιστήρων (dispensers) για την απελευθέρωση φερομόνης ή συσκευών ψεκασμού φερομόνης στον αέρα, που παρεμποδίζει την επικοινωνία των εντόμων (αρσενικών και θηλυκών), με αποτέλεσμα τη διατάραξη (δραστική μείωση) των συζεύξεων. Σκοπός της μεθόδου στα αγροτεμάχια που εφαρμόζεται, ως αποτέλεσμα της παρεμπόδισης σύζευξης των ακμαίων, είναι η μείωση ωοτοκιών των θηλυκών. Με το σύστημα αυτό, το οποίο καλύπτει

29

αγροτιΚοΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

το 100% των καλλιεργειών στη περιοχή, επιτυγχάνεται η παρέμβαση φυτοπροστασίας απευθείας στο έντομο και όχι στους καρπούς. Παράλληλα, μέσω των σταθμών, οι φυτοπροστατευτικές παρεμβάσεις που γίνονται κυρίως την άνοιξη, περιορίζονται στις ελαχίστως απαραίτητες και πραγματοποιούνται μόνο όταν τα δεδομένα υποδεικνύουν ανάπτυξη του μύκητα, συνεπώς αποφεύγονται οι παρεμβάσεις πρόληψης. Κεντρική επιδίωξη είναι η ελάχιστη δυνατή χρήση φυτοπροστατευτικών ουσιών. Η προσπάθεια αυτή διενεργείται με τελικό σκοπό την εκμηδένιση των υπολειμμάτων δραστικών ουσιών στα προϊόντα.

αρπακτικά εναντίον κίτρινου τετράνυχου Πέραν των παραπάνω, ο Συνεταιρισμός πρόκειται να ξεκινήσει πιλοτικά, σε έκταση περίπου 300 τουλάχιστον στρεμμάτων, εξαπόλυση ωφέλιμων αρπακτικών εντόμων με σκοπό τον έλεγχο του κίτρινου τετράνυχου (tetranychusurticae) δίχως χημικά. Ο κίτιρινος τετράνυχος τα τελευταία χρόνια έχει κάνει την επανεμφάνισή του στις μηλοκαλλιέργειες της περιοχής.

προλαμβάνουν, αντί να καταστέλλουν Η παραγωγή ασφαλών τροφίμων και η διαφύλαξη της υγείας του καταναλωτή, αποτελεί ηθική ευθύνη και νομική υποχρέωση του Α.Σ. Ζαγοράς και στηρίζεται σε ένα σύστημα βάσει του οποίου εντοπίζονται και ελέγχονται τα σημεία εκείνα της παραγωγικής διαδικασίας στα οποία ελλοχεύουν κίνδυνοι. Εφαρμόζεται δηλαδή ένα σύστημα πρόληψης και όχι καταστολής, βασιζόμενο όχι στον τελικό έλεγχο αλλά στον εντοπισμό και την αναγνώριση όλων των πιθανών αρνητικών παραγόντων για την υγεία του καταναλωτήσε όλα τα μετασυλλεκτικά στάδια της παραγωγής, στην ανάλυση και εκτίμηση της σοβαρότητας των προβλημάτων και της πιθανότητας εμφάνισής τους καθώς και στον προσδιορισμό μηχανισμών για τον έλεγχο και την αντιμετώπιση τους. Τα συστήματα διαχείρισης που εφαρμόζει στηρίζονται στις απαιτήσεις των προτύπων AGRO2, GLO BALGAP /GRASP, ISO22000, και στα ιδιωτικά πρότυπα από αλυσίδες Supermarket. Για τα παραπάνω πρότυπα ο συνεταιρισμός ελέγχεται, επιθεωρείται και πιστοποιείται από διαπιστευμένους φορείς πιστοποίησης καθώς και από τις αλυσίδες που προμηθεύει προϊόντα.

ιΩAννηΣ ΚρAββαρηΣ

Αριστη γεύση και υψηλές προδιαγραφές ποιότητας με χρήση καινοτόμων τεχνικών

O Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζαγοράς Πηλίου, ευρύτερα γνωστός από το εμπορικό σήμα ZAGORIN, λειτουργεί αδιάλειπτα από το 1916 αντιπροσωπεύοντας το 99% των καλλιεργητών της Δημοτικής Ενότητας Ζαγοράς. Όλες οι καλλιεργητικές φροντίδες, όπως και η φυτοπροστασία, που εφαρμόζουν οι αγρότες - μέλη του Συνεταιρισμού, καθορίζονται και συντονίζονται από το γεωτεχνικό τμήμα της Οργάνωσης. Τα προϊόντα των μελών του Συνεταιρισμού, τα οποία σε ποσοστό 95% περίπου είναι τα φημισμένα Π.Ο.Π. μήλα Ζαγοράς Πηλίου, παράγονται αποκλειστικά με τη μέθοδο Ολοκληρωμένης Διαχείρισης της γεωργικής παραγωγής. Οι εφαρμογές φυτοπροστασίας στη περιοχή, βαίνουν διαρκώς μειούμενες, καθώς γίνονται με γνώμονα την ασφάλεια παραγωγών και καταναλωτών αλλά και τη διατήρηση του ευρύτερου φυσικού περιβάλλοντος που αποτελεί παράγοντα αειφόρου ανάπτυξης. Με την εφαρμογή των παρεμβάσεων φυτοπροστασίας επετεύχθη: ● Σταδιακή ανάκαμψη των πληθυσμών της άγριας χλωρίδας και πα-

επόμενος στόχος η προστασία των υδάτων

Οι καινοτομίες δεν σταματούν για τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Ζαγοράς. Επόμενος στόχος είναι η προστασία των υδάτων, τόσο σε επίπεδο εξάλειψης ρύπων όσο και σε επίπεδο εξοικονόμησης. Με το έργο LIFE PureAgroΗ2Ο, που χρηματοδοτείται σε ποσοστό 60% από την Ευρωπαϊκή Ένωση, προβλέπεται να λειτουργήσει σύντομα καινοτόμο σύστημα που εφαρμόζει τη μέθοδο της φωτοκαταλυτικής νανοδιήθησης στις εγκατα-

νίδας του οπωρώνα. ● Μείωση της έκθεσης των παραγωγών σε φυτοπροστατευτικά προϊόντα. ● Αύξηση διαθέσιμου χρόνου για άλλες αγροτικές εργασίες και βελτιστοποίηση των καλλιεργητικών διαδικασιών. ● Ενίσχυση του στόχου για μείωση ή/και μηδενισμό των υπολειμμάτων δραστικών φυτοπροστατευτικών προϊόντων. ● Ανάπτυξη των δράσεων του γεωτεχνικού τομέα του Συνεταιρισμού με την αύξηση των διαθέσιμων θέσεων εργασίας. Όλες οι δράσεις, αν εξεταστούν μεμονωμένα, δεν αποτελούν τεχνικές που εφαρμόζει αποκλειστικά ο Συνεταιρισμός. Το συγκριτικό πλεονέκτημα της επιχείρησης αποκτάται με τη συνδυαστική εφαρμογή τους σε καθολικό επίπεδο, από όλα τα μέλη. Έτσι η γενικότερη στρατηγική φυτοπροστασίας, που είναι απολύτως συνυφασμένη με το επίπεδο ποιότητας που απολαμβάνουν οι καταναλωτές, καθίσταται πρότυπη για τα ελληνικά δεδομένα, ενώ είναι διακριτή και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.

στάσεις του Συνεταιρισμού, για τον καθαρισμό των υδατικών αποβλήτων και την εξάλειψη των ρύπων που πιθανά αυτά έχουν. Το όραμα του Συνεταιρισμού, είναι η συμβολή στη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής μέσω της ορθής διαχείρισης των υδάτινων πόρων της και της εφαρμογής καινοτόμων λύσεων επεξεργασίας των υγρών αποβλήτων που προκύπτουν από τη μετασυλλεκτική μεταχείριση των φρούτων (πλύση). Παράλληλα ο Συνεταιρισμός φροντίζει για τη διασφάλιση υψηλού επιπέδου ποιότητας των μήλων που εμπορεύεται. Στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE PureAgroΗ2Ο ο Συνεταιρισμός συνεργάζεται με το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, (φορέας που συντονίζει το πρόγραμμα), το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος» που έχει αναπτύξει την πρωτότυπη μέθοδο της φωτοκαταλυτικής νανοδιήθησης και έχει αναλάβει την κατασκευή και εγκατάσταση του συστήματος στις εγκαταστάσεις του Συνεταιρισμού και το Ερευνητικό Κέντρο CIESOL του Πανεπιστήμιου της Αλμερίας, το οποίο έχει αναλάβει την εφαρμογή της τεχνολογίας σε μικρότερη κλίμακα σε συνεργασία με τη βιομηχανία φρούτων SAT Citricos del Andarax στην Ισπανία. Μετά την εγκατάσταση και λειτουργία του συστήματος, προβλέπεται το νερό που θα χρησιμοποιείται να είναι απαλλαγμένο από οργανικούς και ανόργανους ρύπους που πιθανόν να εμπεριέχει και παράλληλα ο Συνεταιρισμός να εξοικονομεί περίπου το 95 % του νερού που χρησιμοποιείται ανά ημέρα λειτουργίας του.

30

αγροτιΚοΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

Συμβουλευτική ομάδα επιστημόνων για την προώθηση της «ελληνικής Διατροφής»

Κ. Σκρέκας: Η ολοκλήρωση ανάρτησης δασικών χαρτών έργο εθνικής σημασίας «Η ολοκλήρωση της ανάρτησης των δασικών χαρτών είναι ένα έργο εθνικής σημασίας που χωρίς αυτό, δεν θα μπορέσει ποτέ η χώρα μας να πιάσει εκείνους τους αναπτυξιακούς ρυθμούς, όπως στην περίπτωση που το έργο αυτό ολοκληρωθεί», δήλωσε προ ημερών ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, ο οποίος συναντήθηκε με εκπροσώπους του Αγροτοκτηνοτροφικού κλάδου, φορείς της αυτοδιοίκησης, τους δημάρχους του νομού και εκπροσώπους του νομικού κόσμου και συζήτησε μαζί τους θέματα και προβλήματα που σχετίζονται με την ανάρτηση των δασικών χαρτών. Βασική προτεραιότητα της κυβέρνησης, όπως ανέφερε, «είναι η γρήγορη ολοκλήρωση αυτού του τιτανίου και εθνικής σημασίας έργου με τρόπο δίκαιο, ορθό τρόπο, ώστε επιτέλους η Ελλάδα να αποκτήσει δασικούς χάρτες και με αυτό τον τρόπο αμέσως μετά και κτηματολόγιο. Έτσι επιτέλους η Ελλάδα θα είναι μία οργανωμένη ώριμη πια κοινωνία που θα έχει τα εργαλεία εκείνα, πάνω στα οποία θα μπορέσει να στηριχτεί μία βιώσιμη αειφόρος, ισχυρή ανάπτυξη. Τα άμεσα αντανακλαστικά που έδειξε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης που φάνηκε και με την ευρεία σύσκεψη που έγινε για το συγκεκριμένο θέμα στο Μαξίμου, δείχνει ότι η κυβέρνηση ακούει, ο πρωθυπουργός νοιάζεται και δίνει λύσεις άμεσες εκεί και όπου αλλού χρειάζεται». «Έχουμε δώσει», ανέφερε, «μία παράταση έξι μηνών για τις αντιρρήσεις και την υποβολή τους, ώστε να δώσουμε το χρόνο στη δημόσια διοίκηση να προχωρήσει στην αναμόρφωση των χαρτών. Θεωρούμε ότι το διάστημα αυτό, είναι ικανό και αναγκαίο για να ολοκληρώσουμε τις διορθώσεις των πρόδηλων σφαλμάτων. Οι αντιρρήσεις μπορούν να ξεκινήσουν, αλλά πρωτίστως, προτείνουμε στους πολίτες να προχωρήσουν σε αίτηση προδήλου σφάλματος, ώστε η διοίκηση από μόνη της χωρίς κόστος, χωρίς οι πολίτες να πληρώσουν κάποιο τέλος, να μπορέσουν να διορθώσουν το πρόβλημα. Εφόσον με αυτό τον τρόπο δεν μπορεί να θεραπευτεί ο πολίτης, μπορεί να προσφύγει στις επιτροπές αντιρρήσεων που θα συσταθούν άμεσα, ώστε να δοθούν λύσεις γρήγορα στα προβλήματα των πολιτών. Η δεύτερη φάση της ανάρτησης των δασικών χαρτών επί κυβερνήσεως Νέας Δημοκρατίας έγινε πριν από ένα μήνα, άρα αυτή τη στιγμή, εμείς θα προχωρήσουμε άμεσα σε μία νομοθετική πρωτοβουλία, ώστε να μειώσουμε κατά 50% τα τέλη για τις αντιρρήσεις». Ενα από θέματα που έθιξαν οι αγρότες, κτηνοτρόφοι και εκπρόσωποι φορέων είναι αυτή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος. «Εμείς

Σε εξέλιξη η διαβούλευση του εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου για τη νέα Καπ Με ευρεία συμμετοχή των παραγωγικών, οικονομικών και κοινωνικών φορέων διαμορφώνεται η νέα Εθνική Στρατηγική για τον αγροδιατροφικό τομέα και την ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών της χώρας στο πλαίσιο της Νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) 2021-2027. Το πρώτο τρίμηνο του 2021 πραγματοποιήθηκαν δράσεις ενημέρωσης και διαβούλευσης με τη συμμετοχή εκπροσώπων των εμπλεκόμενων φορέων σε περι-

«Εμείς θα προχωρήσουμε με βάση το Σύνταγμα της Ελλάδος, ώστε να δώσουμε γρήγορη λύση, ισχυρή νομικά και να επιλύσουμε αυτό το πρόβλημα», είπε ο υπουργός Περιβάλλοντος, Κ. Σκρέκας θα προχωρήσουμε με βάση το Σύνταγμα της Ελλάδος ώστε να δώσουμε γρήγορη λύση, ισχυρή νομικά και να επιλύσουμε αυτό το πρόβλημα», είπε ο κ. Σκρέκας. Σχετικά με εξαιρέσεις από τους δασικούς χάρτες, είπε, πως ήδη με προηγούμενη απόφαση της διοίκησης τα φρύγανα τα οποία συμπεριλαμβάνονται στη γενικότερη κατηγορία των φρυγάνων, ήδη εξαιρούνται από τα είδη που προσδίδουν δασικό χαρακτήρα στις εκτάσεις. «Εμείς πέρα και πάνω από αυτό που ήδη ισχύει, αλλά δεν έχει ληφθεί υπόψη στην ανάρτηση των δασικών χαρτών, τώρα αυτό θα το διορθώσουμε και πέρα από αυτό έχουμε και το θέμα των ασπαλάθων το οποίο εισήχθη στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας σε συμβούλιο που πραγματοποιήθηκε και τη θετική γνωμάτευση του συμβουλίου θα την πραγματοποιήσουμε τις επόμενες δυο-τρεις ημέρες».

φερειακό επίπεδο. Κυρίαρχο ρόλο σε αυτό τον κύκλο διαβούλευσης είχαν οι γεωργοί, οι κτηνοτρόφοι και οι δικαιούχοι επιδοτήσεων, οι οποίοι και κατέθεσαν τις απόψεις τους σχετικά με τις αλλαγές και τις προκλήσεις της νέας ΚΑΠ. Η διαβούλευση τόσο σε εθνικό όσο και ευρωπαϊκό επίπεδο για τη νέα ΚΑΠ 2021-2027 αποτελεί μια άκρως σημαντική ευκαιρία για ένα ευρύ δημόσιο διάλογο. «Αυτή την ευκαιρία αξιοποιεί η κυβέρνηση και το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, ώστε να αφουγκραστούμε, να διαγνώσουμε, να συζητήσουμε, να αναδείξουμε όλα εκείνα τα ζητήματα, τα προβλήματα, τις ανάγκες, τις προκλήσεις και τις προοπτικές της Ελληνικής Γεωργίας, να διαμορφώσουμε τις κατάλληλες προτάσεις και να αναζητήσουμε τις βέλτιστες λύσεις στο πλαίσιο σχεδιασμού του Στρατηγικού Σχεδίου της ΚΑΠ για τη νέα

Τη σύσταση συμβουλευτικής ομάδας για την παροχή τεχνικής και επιστημονικής υποστήριξης προς την πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΑΤ, σχετικά με τη στρατηγική στον τομέα των τροφίμων, στο πλαίσιο του προγράμματος «Ελληνική Διατροφή», ανακοίνωσε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Σπήλιος Λιβανός, απαντώντας σε επίκαιρη ερώτηση του βουλευτή του «Μέρα25» Κρίτωνος Αρσένη. Την συμβουλευτική ομάδα θα στελεχώσουν καταξιωμένοι επιστήμονες και ακαδημαϊκοί και έργο της θα είναι και η παρακολούθηση και γνωμοδότηση επί της εν εξελίξει νομοθετικής πρωτοβουλίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εμπρόσθια διατροφική επισήμανση των τροφίμων, γνωστή ως Nutriscore. Ο κ. Λιβανός αναφέρθηκε στις επαφές και διαβουλεύσεις που έχει σε ευρωπαϊκό και διμερές επίπεδο, ώστε να αποτραπεί η εφαρμογή του χρωματικού συστήματος Nutriscore για τα προϊόντα διατροφής και έκανε δεκτή την πρόταση του κ. Αρσένη για κοινή σύγκληση των Επιτροπών Παραγωγής και Εμπορίου και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της βουλής με τη συμμετοχή των Ελλήνων Ευρωβουλευτών. Παράλληλα, αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει ως ΥΠΑΑΤ για την προώθηση διεθνώς της «Ελληνικής Διατροφής».

προγραμματική περίοδο», τονίζει σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Μέσα από τη διαβούλευση επιδιώκεται η ευρεία ενημέρωση και συμμετοχή των παραγωγικών, οικονομικών και κοινωνικών φορέων στη συνδιαμόρφωση της νέας Εθνικής Στρατηγικής για τον αγροδιατροφικό τομέα και την ανάπτυξη των αγροτικών μας περιοχών, αξιοποιώντας όλες τις δυνατότητες δεδομένων των συνθηκών που επικρατούν λόγω της πανδημίας και των δυσχερειών που προκαλούν. Η ευρεία διαβούλευση θα συνεχιστεί και σε όλα τα επόμενα στάδια προγραμματισμού στη βάση των οροσήμων που έχουν τεθεί από τον χρονοπρογραμματισμό μας σε συνεργασία με τις Υπηρεσίες της ΕΕ, ορόσημα που περιλαμβάνουν στο επόμενο διάστημα τη διαμόρφωση της στρατηγικής και την εξειδίκευση των παρεμβάσεων ανά Ειδικό Στόχο της νέας ΚΑΠ.