ªï∑’Ë 9 ©∫—∫∑’Ë 2 ª√–®”‡¥◊Õπµÿ≈“§¡ - ∏—𫓧¡ 2553
ISSN 1686-2082
∑“ß –¥«° ® . ”π—°°“√®√“®√·≈–¢π àß ( ® .) °√ÿ߇∑æ¡À“π§√
çπ«—µ°√√¡∑âÕß∂‘Ëπ‰∑¬é
นายวินัย ลิ่มสกุล ผูอํานวยการสํานักการจราจรและขนสง รับโลรางวัลนวัตกรรมทองถิ่นกรุงเทพมหานคร จากโครงการระบบ เพิ่มประสิทธิภาพการควบคุมสัญญาณไฟจราจรบริเวณทางแยก โดยมี นายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ นายกรัฐมนตรี เปนประธานมอบรางวัล ในงาน “นวัตกรรมทองถิ่นไทย ครั้งที่ 1” ณ ตึกสันติไมตรี ทําเนียบรัฐบาล เมื่อวันที่ 17 กันยายน 2553
炧√ß°“√√≥√ß§å‡ √‘¡ √â“ß«‘π—¬·≈–®‘µ Ì“π÷°¢Õߪ√–™“™π ‡æ◊ËÕ≈¥Õÿ∫—µ‘‡Àµÿ®√“®√é
ม.ร.ว.สุขุมพันธุ บริพัตร ผูวาราชการกรุงเทพมหานคร เปนประธานแถลงขาวเปดตัว “โครงการรณรงคเสริมสรางวินัยและ จิ ต สํ า นึ ก ของประชาชน เพื่ อ ลดอุ บั ติ เ หตุ จ ราจร” ซึ่ ง จั ด ขึ้ น โดยสํ า นั ก การจราจรและขนส ง ณ ห อ งรั ต นโกสิ น ทร ศาลาว า การ กรุงเทพมหานคร เมื่อวันที่ 18 ตุลาคม 2553 โดยโครงการดังกลาวมีวัตถุประสงคเพื่อใหความรูเกี่ยวกับกฎจราจร ทําใหประชาชนเกิด ความตระหนัก รับรู รวมทั้งสรางจิตสํานึกในการปฏิบัติตามกฎและวินัยจราจรเพื่อความปลอดภัยในการเดินทาง
2 สจส. ∑“ß –¥«°
“√∫—≠
CONTENTS ë พระวิริยะบารมีที่กรุงเทพฯ... คลี่คลายปญหาการจราจร
4
ë Bangkok Car Free We Can กทม. ชวนคนกรุงเทพฯ ลดใชรถ ลดใชพลังงาน รักษาสิ่งแวดลอม
10
ë อุบัติเหตุทางถนนกับมาตรการ ความปลอดภัยสูมาตรฐานไอเอสโอ (Road Safety VS. Safety Standard)
13
ë โมโนเรล : ระบบขนสงมวลชนยุคใหม สําหรับมหานคร
20
∫√√≥“∏‘°“√ ™«π§ÿ¬
ความลําบากยิ่งของการแกไขปญหาจราจรในพื้นที่กรุงเทพมหานครและ ปริมณฑล อันเนื่องมาจากการเจริญเติบโตของชุมชนในพื้นที่ และการอพยพยายถิ่นฐาน ของคนตางจังหวัดเขามาสูกรุงเทพฯ ในชวงเวลาสั้นๆ ทําใหเพิ่มปริมาณของยวดยาน พาหนะมากขึ้น จากเดิมซึ่งถนนมีจํานวนไมมากนักและเปนถนนมีพื้นที่การจราจรแคบ อีกทั้งพื้นที่ปลูกสรางที่อยูอาศัยของชุมชนเพิ่มมากขึ้น จึงเปนขอจํากัดในการสรางถนน เสนใหมซึ่งทําไดยาก นอกจากนี้แตเดิมนั้นระหวางถนนแตละเสนมักจะไมมีเสนทาง พิเศษเพื่อใหการจราจรคลองตัวเชื่อมตอกัน ที่เห็นไดอยางชัดเจนคือการเดินทางไปมา ระหวางพื้นที่ฝงพระนคร และฝงธนฯ ตองออมวกเวียนไปมาเนื่องจากมีสะพานขาม แมน้ำเจาพระยาไมเพียงพอ ซึ่งปจจุบันมีการสรางสะพานขามแมน้ำเพิ่มเติมขึ้นแตก็ยัง ไมเพียงพอตอความคลองตัวของระบบจราจร เนื่ อ งในวโรกาสเฉลิ ม พระชนมพรรษา 83 พรรษา ของพระบาทสมเด็ จ พระเจ า อยู หั ว สํ า นั ก การจราจรและขนส ง กรุ ง เทพมหานคร สํ า นึ ก ในพระมหา กรุ ณ าธิ คุ ณ ของพระองค ที่ ท รงประกอบพระราชกรณี ย กิ จ น อ ยใหญ เ พื่ อ การพั ฒ นา ประเทศ และทรงหวงใยพสกนิกรทั่วทุกภูมิภาค โดยเฉพาะชาวกรุงเทพมหานครและ ปริมณฑลที่ตองประสบปญหาการจราจรที่หลีกเลี่ยงไมได “สจส. ทางสะดวก” จึงขอนํา รายละเอียดของพระวิริยะบารมีที่พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวทรงศึกษาและแกไข ป ญ หาต า ง ๆ ข า งต น มาลงไว ด ว ยความซาบซึ้ ง ในพระมหากรุ ณ าธิ คุ ณ เป น ล น พ น ขอพระองคทรงพระเจริญยิ่งยืนนาน ดวยเกลาดวยกระหมอม ขอเดชะ ขาพระพุทธเจา ขาราชการและลูกจาง สํานักการจราจรและขนสง
«“√ “√ ç ® .∑“ß –¥«°é
¡’«—µ∂ÿª√– ߧå‡æ◊ËÕ‡º¬·æ√à¢âÕ¡Ÿ≈ ¢à“« “√ °‘®°√√¡ °“√¥Ì“‡π‘πß“π ·≈–‡√◊ËÕß√“«πà“√Ÿâ¥â“π°“√®√“®√·≈–¢π àß„π°√ÿ߇∑æ¡À“π§√ ‡®â“¢Õß : Ì“π—°°“√®√“®√·≈–¢π àß °√ÿ߇∑æ¡À“π§√ §≥–∑’˪√÷°…“ นายวินัย นายธนา
ลิ่มสกุล วิชัยสาร
นายอรวิทย
เหมะจุฑา
นายนิคม นายสุธน นายวัชรินทร นางอัจฉรา
พรธารักษเจริญ อาณากุล บรรพต หอสมบัติ
ผูอํานวยการสํานักการจราจรและขนสง รองผูอํานวยการสํานักการจราจรและขนสง (ดานบริหาร) รองผูอํานวยการสํานักการจราจรและขนสง (ดานวิชาการและปฏิบัติการ) ผูอํานวยการสํานักงานวิศวกรรมจราจร ผูอํานวยการกองพัฒนาระบบจราจร ผูอํานวยการกองการขนสง เลขานุการสํานักการจราจรและขนสง
นายบรรจง
เหลืองรัตนมาศ
ผูอํานวยการกองนโยบายและแผนงาน
∫√√≥“∏‘°“√
ºŸâ™à«¬∫√√≥“∏‘°“√ นายมนัส นายจํานอง นายประพันธ
นิ่มนวล หัวหนาศูนยสารสนเทศจราจร ปญญาวิศิษฎกุล หัวหนากลุมงานสถิติและขอมูล คุณาวุฒิ หัวหนากลุมงานแผนงานและประเมินผล
°Õß∫√√≥“∏‘°“√
นายไตรภพ ขันตยาภรณ นางรัชนี พงษธานี นางเครือฟา บุญดวง นายบุญสม สุวรรณปฎกกุล นางสาวครองศิริ โอรัญรักษ นายธีรวัจน หงษแสนยาธรรม นายวิทยา แดงประเสริฐ
วิศวกรไฟฟา 8วช กองพัฒนาระบบจราจร เจาหนาที่วิเคราะหนโยบายและแผน 7ว กองนโยบายและแผนงาน เจาหนาที่ระบบงานคอมพิวเตอร 7ว กองนโยบายและแผนงาน นักวิจัยการจราจร 6 กองนโยบายและแผนงาน เจาหนาที่ระบบงานคอมพิวเตอร 6ว กองนโยบายและแผนงาน วิศวกรโยธา 6ว กองการขนสง เจาหนาที่บริหารงานทั่วไป 5 สํานักงานเลขานุการ
นายประวิทย
นายชางศิลป 6 สํานักงานวิศวกรรมจราจร
ΩÉ“¬»‘≈ªá
มหาครุธ
ΩÉ“¬ª√– “πß“π·≈–‡≈¢“πÿ°“√ นางสาวอุไรวรรณ เทียมเมือง นางสาวสติมา ศรีนคร
เจาหนาที่ระบบงานคอมพิวเตอร 6ว กองนโยบายและแผนงาน นักประชาสัมพันธ 3 สํานักงานเลขานุการ
พิมพที่ โรงพิมพดอกเบี้ย จํากัด 1032/203-208 ซอยรวมศิริมิตร ถนนพหลโยธิน แขวงลาดยาว เขตจตุจักร กรุงเทพฯ 10900 โทรศัพท 0 2272 1169-72 โทรสาร 0 2272 1173 e-mail : dokbia1@hotmail.com ออกแบบคอมพิวเตอรกราฟก : วัลลพ สารรัตนะ, จารุวรรณ ศักดิ์มังกร
นับแตเสด็จฯ ขึ้นครองสิริราชสมบัติเมื่อปพุทธศักราช ๒๔๘๙ เปนตนมา พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวทรงประกอบ พระราชกรณียกิจนานัปการดวยพระวิริยะอุตสาหะ ทรงใหความสําคัญกับการพัฒนาปจจัยพื้นฐานตางๆ เพื่อสรางความ “อยูดีกินดี” และความ “รมเย็นเปนสุข” ใหแกพสกนิกร อันจะนํามาซึ่งความเจริญของประเทศอยางสมดุลและมั่นคง พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวทรงเปนองคนําในการพัฒนาประเทศ โดยมีหลักการทรงงานที่เปนทั้ง “หลักปฏิบัติ” และ “ตัวอยาง” ที่ชัดเจน ดังเชนโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดําริทุกโครงการ ที่ทรงศึกษาและแกปญหาดวยการ ทําความเขาใจอยางเปนระบบ ถองแท และทรงลงมือปฏิบัติแกไขอยางไดผล ดวยการเลือกใชเทคโนโลยีที่เหมาะสม กับสภาพความเปนจริง ทรงยึด “หลักธรรมชาติ” ผสานกับ “หลักวิชา” มุงเนนความ “ประหยัด” และ “เรียบงาย” โดยสามารถประยุกตใชสิ่งที่มีอยูใหเกิดประโยชนสูงสุด พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวทรงมีพระบรมราชวินิจฉัย วา ปญหาการจราจรในกรุงเทพฯ นั้นเปนเรื่องใหญที่ตองเรงแกไข โดยจะตองดําเนินการทั้งแบบ “เรงดวนในจุดวิกฤต” และแบบ “ระบบโครงข า ยจราจร” ที่ สํ า คั ญ คื อ คนกรุ ง เทพฯ ในฐานะ “เจาของบาน” จะตองรวมมือกันแกปญหาอยางจริงจัง เพื่อให เกิดความยั่งยืนตอไป ในพื้ น ที่ วิ ก ฤตจราจรติ ด ขั ด คั บ คั่ ง และประชาชนเดื อ ด รอน ไดพระราชทานแนวทางใหแกไขปญหาเฉพาะหนาเพื่อ คลี่คลายเปนการเรงดวนกอน โดยใหเพิ่มพื้นที่ผิวจราจร คือ
4 สจส. ∑“ß –¥«°
“ถนน” เพื่อใหสามารถรองรับปริมาณรถที่เพิ่มขึ้นได และ ทําใหการแกไขในอนาคตดําเนินตอไปได ที่ผานมา ไดพระราชทานโครงการพระราชดําริในการ เพิ่ ม ผิ ว การจราจรในหลายวิ ธี ตั้ ง แต ก ารสร า งทางในที่ ที่ ยั ง ไมมีทาง โดยการพัฒนาพื้นที่วางนํามาใชประโยชนในการสราง เสนทางสัญจร เพื่อเพิ่มความคลองตัวในการเดินทาง และยังได พระราชทานแนวคิดในการแกปญหาดวยความเรียบงาย โดย ใช วิ ธี ก ารขยายพื้ น ผิ ว การจราจร เสริ ม ด ว ยการจั ด ระเบี ย บ การจราจร เพื่ อ ช ว ยแก ไ ขป ญ หาการจราจรติ ด ขั ด พร อ มทั้ ง
À≈“°À≈“¬‚§√ß°“√Õ—π‡π◊ËÕß¡“®“°æ√–√“™¥Ì“√‘... Ÿà°“√·°â ‰¢ªí≠À“®√“®√Õ¬à“߇ªìπ√Ÿª∏√√¡ พัฒนาพื้นที่วาง สรางเสนทางบรรเทาทุกข
“ถนนสุทธาวาส” (พ.ศ.๒๕๓๖) เปนแบบอยางสําคัญ ของการ “สรางทางในที่ที่ยังไมมีทาง” ทรงพิจารณาเห็นวาการ จราจรโดยรอบโรงพยาบาลศิริราชติดขัดเปนอันมาก สรางความ เดือดรอนใหกับผูคนที่ตองสัญจรผานเปนประจํา จึงทรงมีพระราช ดําริใหสรางถนนใหมโดยใชพื้นที่วางของการรถไฟแหงประเทศ ไทย โดยปรับปรุงและขยายขึ้นจากทางเดินเทาเลียบทางรถไฟ สายใต จากปลายถนนอิสรภาพถึงถนนจรัญสนิทวงศ ชวยระบาย รถและทําใหการจราจรบนถนนจรัญสนิทวงศคลองตัวมากขึ้น
แกปญหาดวยความเรียบงาย
ทรงเนนใหดําเนินการพัฒนาเคียงคูอนุรักษ กลาวคือ มิใชมุงแต การแกปญหาเพียงอยางเดียวแตตองคํานึงถึงการรักษาคุณคา มรดกทางศิ ล ปกรรมและประวั ติ ศ าสตร อั น งดงามของชาติ ไปพรอมกัน และหากมีความจําเปนก็ตองมีการสรางเสนทาง ใหมเพื่อแกไขปญหาการจราจร โดยดําเนินการอยางเปนลําดับ ขั้ น ตอน เพื่ อ ช ว ยคลี่ ค ลายป ญ หาในแต ล ะจุ ด อย า งค อ ยเป น คอยไป ในขณะเดียวกัน เพื่อใหโครงขายจราจรของกรุงเทพฯ มี ค วามต อ เนื่ อ งและสมบู ร ณ พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว ทรงมีพระราชดําริวา การแกไขปญหาจราจรนอกจากแกเปนจุดๆ เพื่ อ คลี่ ค ลายเฉพาะหน า และเฉพาะส ว นแล ว ยั ง จํ า เป น ต อ ง แกปญหาอยางเปนระบบในระยะยาว เปนโครงขายจราจร เพื่ อ การแก ป ญ หาอย า งเป น ระบบในลั ก ษณะของโครงข า ย ขนาดใหญที่เชื่อมเสนทางยอยๆ เขาดวยกัน รวมทั้งสรางเสนทาง ใหม เ สริ ม บางส ว นให โ ครงข า ยต อ เนื่ อ งกั น อย า งสมบู ร ณ นอกจากนั้น ยังทรงมีพระราชดําริในการสรางระบบถนนเพื่อเปน เส น ทางลั ด เพื่ อ ให ร ถไหลเวี ย น โดยใช “ทางลั ด ” เชื่อมตอ ระหวางถนนสายหลัก เพื่อชวยระบายรถที่ติดขัดคับคั่งใหสามารถ ไหลเวียนไดทุกทิศทาง
“ถนนหยดน้ ำ ” (พ.ศ.๒๕๓๖) ถนนราชดําเนินกลาง เคยมี ป ญ หาการจราจรติ ด ขั ด อย า งรุ น แรง เนื่ อ งจากรถยนต จํานวนมากตองมาหยุดรอสัญญาณไฟจราจรที่เชิงลาดสะพาน สมเด็ จ พระป น เกล า ต อ จากนั้ น ก็ ต อ งไปชะลอตั ว บริ เ วณรอบ ฐานรากอนุสาวรียประชาธิปไตยอีกครั้ง เนื่องจากผิวจราจรรอบ วงเวียนอนุสาวรียฯ คอนขางแคบ จึงไดพระราชทานแนวทาง ในการแก ป ญ หาทั้ ง ๒ ส ว น โดยการเพิ่ ม ช อ งทางจราจร ชวงลงสะพาน และอีก ๑ ชองซายสุดสรางเปนทางกลับรถ สูถนนเจาฟา ที่รูจักกันในชื่อ “ถนนหยดน้ ำ ” สวนบริเวณรอบ วงเวียนอนุสาวรียฯ กรุงเทพมหานครไดสนองพระราชดําริโดย ลดฐานอนุ ส าวรี ย ล ง และปรั บ ผิ ว การจราจรให ก ารสั ญ จร สะดวกมากขึ้น
สจส. ∑“ß –¥«° 5
สะพานมัฆวานรังสรรค
สะพานผานฟาลีลาศ
พัฒนาเคียงคูอนุรักษ
“สะพานผานฟาลีลาศ และสะพานมัฆวานรังสรรค” (พ.ศ. ๒๕๓๗) ภายหลังการปรับปรุงบริเวณตนถนนราชดําเนิน กลาง สงผลใหการเดินทางจากสะพานสมเด็จพระปนเกลาเขาสู ถนนราชดํ า เนิ น คล อ งตั ว ขึ้ น แต ก็ ทํ า ให เ กิ ด ป ญ หา “คอขวด” อยางรุนแรง เนื่องจากชองจราจรบนสะพานผานฟาลีลาศและ สะพานมั ฆ วานรั ง สรรค มี จํ า นวนน อ ยกว า ช อ งจราจรบนถนน ราชดํ า เนิ น จึ ง จํ า เป น ต อ งขยายผิ ว การจราจรของสะพาน ทั้ ง สองแห ง กรุ ง เทพมหานครได ใ ช วิ ธี ป รั บ ปรุ ง และขยาย ผิวถนนสะพานผานฟาลีลาศออกไปทั้งสองขางทาง สวนสะพาน มั ฆ วานรั ง สรรค นั้ น ใช ก ารก อ สร า งสะพานคู ข นานเพิ่ ม อี ก ๒ สะพาน แทนการขยายสะพานเดิ ม โดยอนุ รั ก ษ รู ป แบบ ประติมากรรมของสะพานซึ่งเปนมรดกอันทรงคุณคาของชาติ ไวได
เสนทางใหมเพื่อแกไขปญหาจราจร
“ทางคูขนานลอยฟาถนนบรมราชชนนี” และ “สะพาน พระราม ๘” (พ.ศ. ๒๕๔๑) สภาพการจราจรติดขัดคับคั่งเปน
6 สจส. ∑“ß –¥«°
ประจําทุกวันที่บริเวณสี่แยกอรุณอมรินทรและสี่แยกจรัญสนิทวงศ เนื่องจากสะพานขามแยกทั้งสองอยูใกลกันมาก ทําใหรถติดขัด ต อ เนื่ อ งเป น ระยะทางยาว จึ ง พระราชทานแนวพระราชดํ า ริ ใหสรางทางคูขนานเชื่อมสองสะพานเขาดวยกัน อันเปนที่มา ของ “โครงการพระราชดําริ ทางคูขนานลอยฟาถนนบรมราชชนนี” ช ว ยให ผู เ ดิ น ทางจากตลิ่ ง ชั น สามารถมุ ง หน า สู ส ะพานสมเด็ จ พระปนเกลาไดอยางสะดวกและรวดเร็วขึ้น อยางไรก็ตาม รถยนตที่ขามสะพานสมเด็จพระปนเกลา ไปได ก็ยังคงไปชะลอตัวและคับคั่งเมื่อเขาสูถนนราชดําเนินและ แออัดอยูในเกาะรัตนโกสินทร สรางความไมสะดวกใหกับสถานที่ ราชการสําคัญหลายแหงในบริเวณนั้น จึงโปรดเกลาฯ ใหสราง สะพานขามแมน้ำเจาพระยาแหงใหม ใหเชื่อมตอจากทางคู ขนานลอยฟาถนนบรมราชชนนี บริเวณแยกอรุณอมรินทร เพื่อ ชวยกระจายปริมาณรถที่ตองการขามแมน้ำเจาพระยาเขาสูฝง พระนครโดยไมตองฝาการจราจรบนนถนนราชดําเนิน และได พระราชทานนามวา “สะพานพระราม ๘”
พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวเสด็จฯ ไปทรงเปดสะพานพระราม 8 เมื่อวันที่ 20 กันยายน 2545
สรางทางลัดเพื่อใหรถไหลเวียน
“เสนทางลัดบนถนนพระราม ๙” (พ.ศ. ๒๕๓๘) พื้นที่ บริ เ วณถนนพระราม ๙ เป น ย า นธุ ร กิ จ และมี ชุ ม ชนอยู อ าศั ย หนาแนน การจราจรบนถนนสายหลักคับคั่งและติดขัดมาก สงผล ตอเนื่องไปถึงถนนโดยรอบ พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวจึงมีพระ ราชดําริในการสรางระบบถนนเพื่อใหรถสามารถไหลเวียนได ทุกทิศทาง โดยใช “ทางลัด” เชื่อมตอระหวางถนนสายหลัก คือ
ถนนพระราม ๙ กับถนนโดยรอบอีก ๔ เสนทางโดยรอบ มีผล ใหการจราจรบริเวณดังกลาวคลองตัวมากขึ้น รถชุมชนสามารถ วิ่ ง ลั ด ออกสู ถ นนต า งๆ โดยรอบได ตั้ ง แต ถ นนลาดพร า ว ถนนรั ช ดาภิ เ ษก ถนนรามคํ า แหง ถนนเที ย มร ว มมิ ต ร ถนน พระราม ๙ ไปจนถึงถนนประดิษฐมนูธรรม
ถนนพระราม ๙ กับถนนเทียมรวมมิตร
สจส. ∑“ß –¥«° 7
ถนนรัชดาภิเษก บริเวณแยกรัชโยธิน
‚§√ß¢à“¬®√“®√‡æ◊ËÕ°“√·°âªí≠À“Õ¬à“߇ªìπ√–∫∫ โครงการแรกในการแกปญหาจราจร
“ถนนวงแหวนรัชดาภิเษก” (พ.ศ. ๒๕๑๔) ในโอกาส ทรงครองสิริราชสมบัติครบ ๒๕ ป พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว ทรงมี พ ระราชประสงค ใ ห ส ร า งถนนเพิ่ ม ขึ้ น เพื่ อ แก ป ญ หา จราจร และพระราชทานเปน “ของขวัญ” ใหกับประชาชน แทน การจัดสรางพระบรมราชานุสาวรีย นับเปน แนวพระราชดําริ “โครงการแรก” ในการแกไขปญหาจราจรที่พระราชทานใหกับ กรุงเทพมหานคร โครงขายถนนวงแหวนรัชดาภิเษก ประกอบ ไปดวยถนนสายเดิมที่มีอยูหลายสาย และถนนที่สรางขึ้นใหม อี ก จํ า นวนหนึ่ ง ใช เ วลาก อ สร า งยาวนานถึ ง ๒๓ ป ระยะทาง รวมทั้งสิ้นประมาณ ๔๕ กิโลเมตร เปรียบเสมือน “จุดประกาย” ในการสรางถนนวงแหวนตะวันออก - ตะวันตก และถนนวงแหวน เหนือ - ใต ในเวลาตอมา เพื่อใหกรุงเทพฯ มีระบบโครงขาย จราจรที่สมบูรณยิ่งขึ้น
8 สจส. ∑“ß –¥«°
ถนนรัชดาภิเษก บริเวณแยกวิภาวดีรังสิต
โครงขายจตุรทิศตะวันตก-ตะวันออก (พ.ศ. ๒๕๓๘) โครงข า ยขนาดใหญ อี ก โครงการหนึ่ ง ที่ เ ชื่ อ มโยงโครงการ ขนาดยอยๆ เขาดวยกันอยางตอเนื่องและเปนระบบ จาก ทิศตะวันตกไปสูทิศตะวันออกของกรุงเทพฯ ดวยการปรับปรุง ถนนบางสาย สรางสะพานเพิ่มเติม เพื่อเชื่อมถนนสายเดิม ที่มีอยู ปจจุบัน “โครงขายจตุรทิศตะวันตก-ตะวันออก” ได เสร็ จ สมบู ร ณ แ ล ว เริ่ ม จากฝ ง ตะวั น ตกบริ เ วณถนนตลิ่ ง ชั น นครชั ย ศรี เข า สู ท างคู ข นานลอยฟ า ถนนบรมราชชนนี ผ า น สะพานพระราม ๘ สะพานสมเด็ จ พระป น เกล า และสะพาน กรุ ง ธนบุ รี ข า มแม น้ ำ เจ า พระยา ลงสู ถ นนราชดํ า เนิ น ถนน ศรีอยุธยา ผานแยกราชปรารภ ถนนเลียบบึงมักกะสัน ถนนอโศกดินแดง เขาสูถนนเชื่อมพระราม ๙ -เพชรบุรี ถนนพระราม ๙ ถนนรามคํ า แหง ข า มไปตามแนวถนนพระราม ๙ ตั ด ใหม จนบรรจบถนนศรีนครินทร
สรางจิตสํานึกดวยวินัยจราจร
พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว ทรงพิจารณาเห็นวาการ แกปญหาการจราจรในกรุงเทพฯ นั้น มิอาจแกไขใหลุลวงไป ไดดวยการกอสรางเพียงอยางเดียวเทานั้น แตการแกปญหา เปนหนาที่ของทุกคนจะตอง “มีสวนรวม” จึงทรงเนนการสราง จิตสํานึกดวยวินัยจราจร ใหทุกคนปฏิบัติตามกฎจราจรในการ ใชรถใชถนน เพื่อชวยบรรเทาปญหาที่เกิดขึ้นไปพรอมกัน
โครงการสายตรวจรถจักรยานยนต (พ.ศ. ๒๕๓๗) ทรงโปรดเกลาฯ ใหเปนโครงการนํารองในการจัดการจราจร โดยพระราชทานทรัพยสินสวนพระองคในการซื้อรถจักรยานยนต และอุปกรณตางๆ ใหกับตํารวจจราจร เพื่อชวยเหลือประชาชน ที่ มี ป ญ หาบนท อ งถนน ด ว ยทรงเล็ ง เห็ น ว า รถจั ก รยานยนต มีความคลองตัว สามารถชวยจัดระเบียบและแกปญหาตางๆ บนท อ งถนนได เ ป น อย า งดี ซึ่ ง จะทํ า ให ก ารเคลื่ อ นตั ว ของ ยวดยานบนถนนมีความสะดวกขึ้น นับเปนพระมหากรุณาธิคุณอันเปยมลนที่พระบาท สมเด็จพระเจาอยูหัวพระราชทานโครงการอันเนื่องมาจาก พระราชดํ า ริ ใ นการแก ไ ขป ญ หาการจราจร ให ก รุ ง เทพมหานครนอมเกลาฯ รับมาดําเนินการหลายโครงการ ทั้ง โครงการที่ เ ป น การแก ป ญ หาเฉพาะหน า ที่ เ กิ ด ขึ้ น และ โครงการที่เ ป นการพั ฒนาเส นทางจราจรใหเ ป นโครงข า ย ตอเนื่องและสอดคลองกัน เพื่อแกไขปญหาและคลี่คลาย วิกฤตจราจรของกรุงเทพฯ (เรียบเรียงจาก หนังสือทรงเปนแรงบันดาลใจ, สํานักยุทธศาสตรและประเมินผล กรุงเทพมหานคร, ๒๕๕๐)
สจส. ∑“ß –¥«° 9
โดย รัชนี พงษธานี เจาหนาที่วิเคราะหนโยบายและแผน 7ว กองนโยบายและแผนงาน กรุงเทพมหานครเปนตนแบบใหคนกรุงเทพฯ ตระหนักถึงความสําคัญของการลดใชรถยนต และ หันมาใชระบบขนสงสาธารณะ เพื่อลดการใชพลังงานและชวยเยียวยาปญหาโลกรอน เชิญชวนผูบริหาร ขาราชการ และลูกจาง กทม. กวา 100,000 คน ลดใชรถ ลดใชพลังงาน ในวัน World Car Free Day 22 กันยายน 2553 นี้ หันมาใช Car Pool และรถตูโดยสารของ กทม. กระบวนการเผาผลาญเชื้อเพลิงของรถยนตในทองถนน เปนสาเหตุสําคัญประการหนึ่งที่กอใหเกิดกาซเรือนกระจก ซึ่ง เปนตนเหตุของภาวะโลกรอน และสงผลกระทบรุนแรงตอมนุษย พืช และสิ่งแวดลอม กรุงเทพมหานครจึงใหความสําคัญกับการ แกไขปญหาดังกลาวอยางจริงจังในเชิงรุก ดวยแนวคิด “การขนสง ยั่งยืน” (Sustainable Transportation) ซึ่งเปนการเดินทางที่มี ประสิทธิภาพ ทําใหการขนสงคนและสินคาจากจุดเริ่มตนถึงที่ หมายไดภายในเวลาอันรวดเร็ว สะดวก ประหยัด และเปนมิตรกับ สิ่งแวดลอม
10 สจส. ∑“ß –¥«°
จากปที่แลวกรุงเทพมหานครไดประกาศ 9 มาตรการ ดานการจัดการจราจรและขนสง ภายใตเจตนารมณมุงสู “Car Free Bangkok” ในอนาคตด ว ยการขนส ง อย า งยั่ ง ยื น ไม ว า จะเปนการจัดสิทธิพิเศษบนถนนใหมที่ใหความสําคัญกับระบบ ขนสงสาธารณะและการเดินทางโดยไมใชพลังงานมากที่สุด การ สงเสริมระบบขนสงมวลชนทั้งระบบหลักและระบบรอง ไดแก รถไฟฟา รถโดยสารดวนพิเศษ BRT โมโนเรล ไลทเรล เรือโดยสาร ในคลอง การพัฒนาสิ่งอํานวยความสะดวกตางๆ การปรับปรุง บาทวิถี การพัฒนาเสนทางจักรยาน รวมทั้งรณรงคสรางความ รวมมือจากประชาชนทุกภาคสวน ตลอด 1 ป ที่ ผ า นมา กรุ ง เทพมหานครได ดํ า เนิ น งาน เพื่ อ ส ง เสริ ม แนวคิ ด การขนส ง ยั่ ง ยื น อาทิ ผลั ก ดั น โครงการ รถไฟฟาสายออนนุช-แบริ่ง ใหพรอมเปดดําเนินการในป พ.ศ. 2554 เปดใหบริการรถโดยสารดวนพิเศษ BRT ริเริ่มโครงการ โมโนเรลสายแรก จุฬาฯ – สยาม จัดหาผูใหบริการเดินเรือในคลอง แสนแสบ เรงรัดจุดเชื่อมตอการเดินทางแยกสาทร เตรียมกอสราง สกายวอลก 5 แหง เปดเสนทางจักรยานเพิ่มอีก 3 แหง นอกจากนี้ กรุงเทพมหานครยังไดประสานความรวมมือกับภาคสวนตางๆ ทั้ง ภาครัฐและเอกชน รวมกันผลักดันโครงการระบบขนสงสาธารณะ และสิ่งอํานวยความสะดวกตางๆ ใหเปดใชไดอยางรวดเร็วที่สุด
สจส. ∑“ß –¥«° 11
เพื่ อ อํ า นวยประโยชน แ ก ช าวกรุ ง เทพฯ และส ง เสริ ม การขนส ง อยางยั่งยืนใหเกิดขึ้นไดอยางแทจริง เมื่อวันอาทิตยที่ 26 กันยายนที่ผานมา กรุงเทพมหานคร ร ว มกั บ สมาคมจั ก รยานเพื่ อ สุ ข ภาพไทย จั ด กิ จ กรรมรณรงค Bangkok Car Free Day 2010 ณ ลานคนเมือง ศาลาวาการ กรุงเทพมหานคร เพื่อเปนการ “จุดประกาย” ใหชาวกรุงเทพฯ รวมแรงรวมใจกันปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการเดินทาง หันมาใช ระบบขนสงสาธารณะที่มีประสิทธิภาพ ชวยใหการเดินทางสะดวก รวดเร็ว และสามารถแกไขปญหาจราจรอยางไดผล โดยภายใน งานมี ก ารจั ด จั ก รยาน 400 คั น แปรขบวนเป น รู ป ธงชาติ ไ ทย กลางลานคนเมือง นิทรรศการ Car Free Day การออกรานของ ผูจําหนายอุปกรณเพื่อลดการใชรถยนต และมีการรวมตัวของ ขบวนจักรยานที่มาจาก 19 สายทั่วกรุงเทพฯ อีกกวา 3,000 คัน และในวัน World Car Free Day 22 กันยายนนี้ เปน วั น ที่ ทั่ ว โลกร ว มกั น รณรงค ล ดการใช ร ถยนต ส ว นบุ ค คล โดย เปลี่ยนมาใชระบบขนสงสาธารณะ และการเดินทางที่ไมสิ้นเปลือง พลังงาน เชน จักรยานหรือการเดินใหมากขึ้น กรุงเทพมหานคร พรอมที่จะเปนตนแบบใหคนกรุงเทพฯ ตระหนักถึงความสําคัญ ของการลดใชรถยนต และหันมาใชระบบขนสงสาธารณะ เพื่อชวย เยียวยาปญหาโลกรอนรวมกัน ดวยการขอความรวมมือผูบริหาร ขาราชการและลูกจาง กทม. กวา 100,000 คน งดใชรถยนต
12 สจส. ∑“ß –¥«°
ส ว นบุ ค คลมาทํ า งาน โดยวิ ธี “ทางเดี ย วกั น ไปด ว ยกั น ” (Car Pool) หรือเดินทางดวยรถตูโดยสารที่ กทม. จัดเตรียมไวโดย วิ่งจาก ศาลาวาการกรุงเทพมหานคร ไปยัง กรุงเทพมหานคร ดินแดง กรุ ง เทพมหานครเชิ ญ ชวนชาวกรุ ง เทพฯ จอดรถ สวนตัวไวที่บาน 1 วัน และหันมาใชรถสาธารณะ เพื่อชวย กันลดพลังงานและรักษาสิ่งแวดลอม การรวมพลังในครั้งนี้ จะสามารถบรรเทาปญหาภาวะโลกรอน และชวยรักษาดูแล เมืองหลวงแหงนี้ใหเปนเมืองนาอยู และเปนอนาคตที่ดีของ ลูกหลานเราตอไป
Õÿ∫—µ‘‡Àµÿ∑“ß∂ππ°—∫¡“µ√°“√§«“¡ª≈Õ¥¿—¬ Ÿà¡“µ√∞“π‰Õ‡Õ ‚Õ (Road Safety VS. Safety Standard)
โดย นางกัลยา นาควัชระ วิศวกรโยธา 8 วช หัวหนากลุมงานวิศวกรรมความปลอดภัย
·ºπ·¡à∫∑ §«“¡ª≈Õ¥¿—¬ ∑“ß∂ππ 2552-2555
ISO/CD 2 39001
UN / Moscow çDecade of Action for Road Safetyé
เปนที่ทราบกันดีแลวจากสถิติขอมูลวาสาเหตุสําคัญของการเกิดอุบัติเหตุทางถนนมาจาก คน รถ และถนน ไมวาจะเปนการ ขับรถเร็ว ไมคาดเข็มขัดนิรภัย ไมสวมหมวกนิรภัย การไมปฏิบัติตามกฎจราจรหรือขาดวินัยจราจรของผูใชรถใชถนน ที่สําคัญไมนอย อีกประการหนึ่งก็คือการนํารถที่หมดสภาพ หรือไมตรวจสภาพ/ขาดการตรวจสภาพมาใชบนทองถนน รวมทั้งถนนที่ออกแบบขาดการ คํานึงถึงเรื่อ งความปลอดภัยดานวิศวกรรมจราจร และถนนที่ขาดการบํารุงรักษารวมถึงโครงสรางพื้นฐาน ระบบขนสงมวลชนที่ ไมเพียงพอและไมปลอดภัย การบังคับใชกฎหมายไมจริงจังและไมเขมแข็ง ปจจุบันปญหาอุบัติเหตุทางถนนยังคงเกิดขึ้นอยางตอเนื่อง แมวาในภาครัฐไดมีมาตรการรณรงคเพื่อลดอุบัติเหตุ การสูญเสียและการบาดเจ็บอยางตอเนื่องตลอดมา โดยอาศัยความมุงมั่น ในมาตรการตางๆ ทั้งในระดับชาติและระดับพื้นที่ทําใหสถานการณ จํานวนอุบัติเหตุทางถนน ผูเสียชีวิตและผูบาดเจ็บมีแนวโนมลดลง อยางชาๆ ตารางที่ 1 สถิติอุบัติเหตุทางถนนป พ.ศ.2544 – 2551 ป พ.ศ. จํานวนอุบัติเหตุ ผูเสียชีวิต ผูบาดเจ็บ
2544 77,616 11,652 53,960
2545 91,623 13,116 69,313
2546 107,565 14,012 79,692
2547 124,530 13,766 94,164
2548 122,040 12,858 94,364
2549 110,686 12,693 83,290
2550 101,752 12,492 79,029
2551 88,713 11,267 71,148
ที่มา : ศูนยอํานวยความปลอดภัยทางถนน กรมปองกันและบรรเทาสาธารณภัย
สจส. ∑“ß –¥«° 13
เมื่อรัฐบาลเริ่มใชแผนยุทธศาสตรทางถนนอยางจริงจังและตอเนื่องในป 2548 – 2551 จึงพบวา แนวโนมอุบัติเหตุทางถนน การเสียชีวิตและการบาดเจ็บคอยๆ ลดลงอยางชาๆ ตลอดระยะเวลา 5 ปที่ผานมา เมื่อเปรียบเทียบกับกอนใชแผนฯ (ตั้งแตป 47 ลงมา) รูปที่ 1 แสดงสถิติอุบัติเหตุป 2544 – 2551
ที่มา : ศูนยอํานวยความปลอดภัยทางถนน กรมปองกันและบรรเทาสาธารณภัย
ตารางที่ 2 เปรียบเทียบสถิติอุบัติเหตุทางถนนในชวงปใหม 6 วันอันตราย ป พ.ศ.2552 – 2553 2552 (30 ธค. 51 – 4 มค. 52)
2553 (29 ธค. 52 – 3 มค. 53)
ผล (เพิ่มขึ้น/ลดลง) รอยละ
จํานวนอุบัติเหตุ
1,052
880
-172 (16.35)
ผูเสียชีวิต
234
196
-38 (16.24)
ผูบาดเจ็บ
1,332
1,097
-235 (17.64)
สาเหตุ - ขับรถเร็วเกินกําหนด - ขับรถตัดหนากระชั้นชิด - เมาสุรา/ยาบา - หลับใน
50.14 11.31 13.02 2.85
46.14 13.30 12.45 5.23
-4.43 -1.99 -2.07 +2.38
ประเภทรถ - จักรยานยนต - รถยนตนั่งสวนบุคคล - รถปคอัพบรรทุก 4 ลอ
646 404 433
523 306 371
-22.81 -32.03 -16.71
ป พ.ศ.
ที่มา : ขอมูลจากระบบการบริหารจัดการอุบัติเหตุดานการขนสง (TRAMS) กระทรวงคมนาคม
14 สจส. ∑“ß –¥«°
อุบัติเหตุทางถนนนํามาซึ่งความสูญเสียทางชีวิตและทรัพยสิน อันประเมินคามิได ที่มา : website http://www.mthai.com
อุบัติเหตุรถบรรทุกเฉี่ยวชนบนถนนสายหลัก ที่มา : website http://dpc9.ddc.moph.go.th
จากสถิติอุบัติเหตุทางถนนในชวงเทศกาลปใหม (2553) ที่ ผ า นมาข า งต น เห็ น ได ว า สาเหตุ ก ารเกิ ด อุ บั ติ เ หตุ ท างถนน สวนใหญเกิดจากพฤติกรรมของผูใชรถใชถนนไมปฏิบัติตามกฎ จราจร (ขาดวินัยจราจร) ถึง 59.44% (ขับรถเร็ว ขับรถตัดหนา) สวนใหญเกิดบนถนนสายหลักและเปนถนนทางตรง รองลงมา 12.95% (เมาสุรา/ยาบา) และยานพาหนะที่เกิดอุบัติเหตุสูงคือ จักรยานยนต แตไมพบอุบัติเหตุกับรถโดยสารสาธารณะเพราะมี แผนปฏิบัติการลดอุบัติเหตุและความสูญเสียโดยแผนดังกลาว ให ค วามสํ า คั ญ กั บ การสร า งวิ นั ย จราจร ปลู ก ฝ ง จิ ต สํ า นึ ก และ เฝาระวังพฤติกรรมของผูขับขี่ (ผูขับขี่รถโดยสารสาธารณะ) มีการ จัดอบรมพนักงานขับรถใหขับขี่ปลอดภัย มีการตรวจสภาพรถ โดยสารและพนักงานขับรถกอนออกใหบริการที่สถานี และใน ระหวางเสนทาง นอกจากนี้หากประเมินมูลคาความเสียหายทาง เศรษฐกิจจากอุบัติเหตุทางถนน (ศึกษาโดยมหาวิทยาลัยสงขลา นครินทร ป 2550) พบวามีมูลคา 3.95 – 4.65 ลานบาท/คน หรือ มากกวา 200,000 ลานบาทตอป หรือมากกวารอยละ 2 ของ ผลิตภัณฑมวลรวมของประเทศ (GDP) ซึ่งไมรวมมูลคาความ สูญเสียทางดานสังคม/ดานอื่นๆ แม ว า อุ บั ติ เ หตุ ท างถนนของประเทศไทยที่ มี แ นวโน ม ลดลงอยางชาๆ ในชวง 5 ปที่ผานมา แตสถานการณอุบัติเหตุ (คน รถ ถนน) ยังไมเปลี่ยนแปลง พฤติกรรมการใชรถ ใชถนน ขาดวินัยจราจร ไมเคารพกฎหมาย การเสพสุรา/ยาบา ความ ไมพรอมของรางกาย (ขาดประสบการณขับขี่รถ งวงนอน พักผอน ไมเพียงพอ) ทําใหประเทศไทยสอบไมผาน (สอบตก) ในมาตรการ หลั ก สํ า คั ญ ในการแก ไ ขป ญ หา ได แ ก มาตรการลดความเร็ ว (ได 2/10 คะแนน) มาตรการลดการดื่มแลวขับ(ได 5/10 คะแนน) มาตรการใช ห มวกนิ ร ภั ย กั บ จั ก รยานยนต (ได 4/10 คะแนน) มาตรการคาดเข็มขัดนิรภัย (ได 5/10 คะแนน) มาตรการใชที่นั่ง
นิรภัยเด็ก (ไมมีคะแนนเพราะไมไดใช) นอกจากนี้อัตราผูเสียชีวิต ยังอยูในเกณฑสูงเมื่อเทียบกับประเทศอื่นๆ ซึ่ง WHO (องคการ อนามัยโลก) จัดใหอยูในอันดับ 106 จาก 178 ประเทศสมาชิก ดังนั้นเมื่อมองสถานการณดานความปลอดภัยทางถนน ในระดั บ โลก องค ก ารสหประชาชาติ (UN) ครั้ ง 64 เมื่ อ วั น ที่ 2 มีนาคม 2553 นอกจากจะรับรองเจตนารมณปฏิญญามอสโค แล ว ยั ง ได ตั้ ง เป า หมายที่ จ ะลดจํ า นวนผู เ สี ย ชี วิ ต จากอุ บั ติ เ หตุ จราจรใหได 1 ลานคนในชวงป คศ. 2010-2020 วา “ทศวรรษของ การทํางานเพื่อความปลอดภัยทางถนน : Decade of Action for Road Safety)” มี เ ป า หมายลดอั ต ราการตายลงครึ่ ง หนึ่ ง ใน อีก 10 ปขางหนา โดยมีนโยบายหลัก 5 ประการ ไดแก
1. Road Safety Management
การบริหารจัดการโดยกําหนดบทบาทองคกรนํา
2. Infrastructure
โครงสรางพื้นฐาน ระบบผังเมืองและขนสงทางถนน
3. Safe Vehicle
มาตรฐานยานพาหนะ
4. Road user Behavior
ใบขับขี่คุณภาพ เข็มขัดนิรภัย ที่นั่งนิรภัยเด็ก หมวกนิรภัยความเร็ว ไอเอสโอ 39001
5. Post Crash care
การดูแลรักษาหลังเกิดอุบัติเหตุ หลักประกันคุณภาพ
ต อ มาวั น ที่ 29 กั น ยายน 2552 คณะรั ฐ มนตรี มี ม ติ กําหนดใหอุบัติเหตุทางถนนเปนวาระแหงชาติ และรับรองแผน แมบทความปลอดภัยทางถนน (พ.ศ. 2552-2555) และใหเริ่ม ดําเนินการทําแผนปฏิบัติการรองรับ และในปเดียวกันนี้ กระทรวง
สจส. ∑“ß –¥«° 15
รูปที่ 2 แสดงนโยบายหลัก 5 ประการ สําหรับ Decade of Action for Road Safety
ที่มา : เอกสารประกอบคําบรรยายการสัมมนา เรื่องมาตรฐานความปลอดภัยทางถนน เมื่อ 29 กรกฎาคม 2553 โดยสํานักงานมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม
คมนาคม (ธค.52) ได ป ระกาศให ป 2553 เป น ป แ ห ง ความ ผลจากการใช ร ถใช ถ นนก อ ให เ กิ ด อุ บั ติ เ หตุ ท างถนน ปลอดภัยทางถนน ทั้งนี้คณะรัฐมนตรีมีมติเมื่อ 29 กันยายน 2553 สะสมมาเปนระยะเวลายาวนาน จํานวนอุบัติเหตุ ผูเสียชีวิต ผู กําหนดทศวรรษแหงความปลอดภัยทางถนน (พ.ศ.2554-2563) บาดเจ็บตลอดจนมูลคาความเสียหาย สูญเสียทางดานเศรษฐกิจ ตามแนวทางขององคการสหประชาชาติ (Decade of Action for และสังคมเพิ่มขึ้นอยางมหาศาล ยากที่จะประเมินได จนกระทั่ง Road Safety) โดยมอบศูนยความปลอดภัยทางถนน (ศปถ.) จัด รัฐบาลไดใชแผนยุทธศาสตรมาตรการความปลอดภัยทางถนนใน ทําแผนปฏิบัติการโดยใหมีเปาหมายลดอัตราการเสียชีวิตจาก ป พ.ศ. 2548-2551 ทําใหแนวโนมความสูญเสียและความเสีย อุบัติเหตุทางถนนต่ำกวา 10 คน ตอประชาการหนึ่งแสนคนในป หายคอยๆ ลดลงอยางชาๆ ดังไดกลาวแลว นอกจากนี้ในระดับ 2563 รูปที่ 3 แสดงแนวทางขับเคลื่อน “ทศวรรษความปลอดภัยทางถนน”
ที่มา : เอกสารประกอบคําบรรยายการสัมมนาเรื่องมาตรฐานความปลอดภัยทางถนน เมื่อ 29 กรกฎาคม 2553 โดยสํานักงานมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม
16 สจส. ∑“ß –¥«°
รูปที่ 4 ยุทธศาสตรหลักของแผนแมบทความปลอดภัยทางถนน (พ.ศ.2552-2555)
ที่มา : เอกสารประกอบคําบรรยายการสัมมนาเรื่องมาตรฐานความปลอดภัยทางถนน เมื่อ 29 กรกฎาคม 2553 โดยสํานักงานมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม
นานาชาติ World Bank และ OECD/ITF (Organization for economic Cooperation and Development/The International Transport Forum) ไดเล็งเห็นวาความสูญเสียชีวิตรางกายและ ความเสี ย หายของทรั พ ย สิ น มี จํ า นวนมหาศาลจากอุ บั ติ เ หตุ บนท อ งถนนในแต ล ะป จึ ง ได มี ก ารจั ด ทํ า Road Safety Management System Model ขึ้นมา ซึ่งสอดรับการมาตรการ หลั ก ที่ อ งค ก ารสหประชาชาติ ป ระกาศให ป 2011-2020 เป น ทศวรรษของการทํางานเพื่อความปลอดภัยบนทองถนน (Decade of Action for Road Safety) ดั ง นั้ น ภาครั ฐ โดยสํ า นั ก งาน มาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม (สมอ.) กระทรวงอุตสาหกรรม จึ ง ได จั ด ทํ า ร า งข อ กํ า หนดมาตรฐานระบบการจั ด การจราจร ทางถนน (Road Traffic Safety : RTS management System) และมอบหมายใหคณะกรรมการวิชาการไอเอสโอคณะที่ 241 (ISO/TC 241) ดํ า เนิ น การ ในการนํ า ระบบการจั ด การจราจร ทางถนนไปใชในหนวยงานเปนการสรางการมีสวนรวมในการใช รถใชถนนอยางปลอดภัย เปาหมายเพื่อลดคาใชจาย ลดความ สูญเสีย ลดความเสี่ยงอันตรายในการใชรถใชถนน เปนการเตรียม ความพร อ มในการรั บ มื อ กั บ อุ บั ติ เ หตุ ที่ อ าจเกิ ด ขึ้ น เพื่ อ แสดง ความรับผิดชอบตอสังคมตอไป
มาตรฐานความปลอดภัยทางถนนหรือมาตรฐานระบบ การจั ด การจราจรทางถนน (Road-Traffic Safety:RTS Management System) ซึ่ ง ต อ จากนี้ ไ ป เมื่ อ การดํ า เนิ น งาน ขางตนของสํานักงานมาตรฐานอุตสาหกรรมแลวเสร็จนําสูการ ปฏิบัติแลว จะเปนมาตรฐาน ISO อีกฉบับหนึ่งหรือ ISO/CD 2 39001 ทั้งนี้เนื้อหาในมาตรฐานฉบับนี้ไดกําหนดจากแนวคิดของ ระบบการจัดการ Road-Traffic Safety : RTS) ที่เกี่ยวของกับ ปจจัย 3 อยาง ไดแก ถนน (Road) รวมถึงองคประกอบถนน คือ ผูออกแบบ ผูกอสรางถนน ผูรับผิดชอบโครงสรางที่ตัดผานถนน ผู ซ อ มบํ า รุ ง ถนนและผู ดู แ ลสภาพทั่ ว ไปของถนนและระบบ สาธารณูปโภค ผูใชถนน (Road user) คือ ผูขับขี่ยานพาหนะ และคนเดินเทา และยานยนต (Vehicle) คือ ผูออกแบบและ ผูผลิตรถยนต ชิ้นสวนยานยนต ศูนยซอมบํารุงและตรวจสภาพ สําหรับขอกําหนดมาตรฐานมีจุดมุงหมายเพื่อลดการสูญเสียชีวิต การบาดเจ็บรุนแรงจากอุบัติเหตุทางกายภาพ ทําใหใชถนนอยาง มีประสิทธิภาพมีคาใชจายต่ำ มีขอกําหนดในเรื่องของคํานิยาม ความหมายของ ระบบจัดการถนน ไมมีมาตรฐานอางอิง แตมี ลักษณะเปน Stand alone Standard สามารถนําไปใชไดกับ องคกรทุกประเภท ตามที่องคกรกําหนดนโยบายวัตถุประสงคและ
สจส. ∑“ß –¥«° 17
รูปที่ 5 แสดงรางขอกําหนดมาตรฐานระบบการจัดการจราจรทางถนน
ที่มา : เอกสารประกอบคําบรรยายการสัมมนาเรื่องมาตรฐานความปลอดภัยทางถนน เมื่อ 29 กรกฎาคม 2553 โดยสํานักงานมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม
นําไปปฏิบัติใหสอดคลองกับกฎหมายนั้นๆ โดยตองมีการกําหนด มาตรการควบคุ ม รวมทั้ ง มี ร ะบบการประเมิ น ผล ต อ งมี ก าร เฝาระวัง (Monitoring) ตรวจวัดตลอดจนวิเคราะหประสิทธิผล การดํ า เนิ น งานของระบบการจั ด การ RTS ภายในกรอบเวลา ดั ง นั้ น ผู ที่ มี ส ว นเกี่ ย วข อ งภาคส ว นใดภาคส ว นหนึ่ ง สามารถนํ า ระบบการจัดการไปใชและมีแนวคิดที่ใหมีการรับรองได โดยตอง
มองวาเปนความเสี่ยงหรืออันตรายทางถนนเกิดจากเหตุใด มี มาตรการที่จะลดปจจัยความเสี่ยงอยางไร เชน จุดเสี่ยงอันตราย เปนจุดตัดผานเสนทางรถไฟ ควรลดจุดตัดผานมีการตรวจสอบ (Checklist) และมีวิธีการปฏิบัติอยางไร เปนตน ซึ่งขณะนี้ทาง สํานักงานมาตรฐานอุตสาหกรรมยังไมไดกําหนดแนวทางการ รับรองไว
รูปที่ 6 แสดงปจจัยหลัก 3 ประการในการเกิดอุบัติเหตุ
ที่มา : เอกสารประกอบคําบรรยายการสัมมนาเรื่องมาตรฐานความปลอดภัยทางถนน เมื่อ 29 กรกฎาคม 2553 โดยสํานักงานมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม
18 สจส. ∑“ß –¥«°
รูปที่ 7
ที่มา : เอกสารประกอบคําบรรยายการสัมมนาเรื่องมาตรฐานความปลอดภัยทางถนน เมื่อ 29 กรกฎาคม 2553 โดยสํานักงานมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม
ผู เ ขี ย นเห็ น ว า การมี ม าตรฐานระบบจั ด การความ ปลอดภัย RTS เปนอีกทางหนึ่งในมาตรการแกไขปญหาอุบัติเหตุ ทางถนนอยางเปนระบบที่ทุกหนวยงานตองรีบเรงดําเนินการเพื่อ ไปสูเปาหมายไมวาจะเปนแผนแมบทความปลอดภัยทางถนน (พ.ศ.2552-2555) (ศู น ย ป ลอดภั ย ทางถนน กรมป อ งกั น และ บรรเทาสาธารณภัย กระทรวงมหาดไทย) หรือ ทศวรรษแหงการ ดําเนินการเพื่อความปลอดภัยทางถนน (Decade of Action for
Road Safety) ตามนโยบายของกระทรวงคมนาคม สวนกลางเพื่อ ให ส อดคล อ งและสอดรั บ กั บ นโยบายระดั บ สากลจาก สหประชาชาติและปฏิญญามอสโค โดยมีเปาหมายลดจํานวน อุบัติเหตุครึ่งหนึ่งในอีก 10 ปขางหนา หรือจํานวนอุบัติเหตุลดลง ปละ 5% เริ่มจากป 2010 เปนตนไปตามเปาหมายลดอุบัติเหตุ ทางถนนของกระทรวงคมนาคม
ขอมูลอางอิง
1. การสัมมนาเรื่องมาตรฐานความปลอดภัยทางถนน เมื่อ 29 กรกฎาคม 2553 โดยสํานักงานมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม 2. การกําหนดมาตรฐานระบบการจัดการทางถนน (Road-Traffic safety (RTS) management system ของคณะกรรมการวิชาการไอเอสโอ คณะที่ 241 (ISO/TC 241) 3. วารสารนโยบายการขนสงและจราจร สํานักงานนโยบายและแผนการขนสงและจราจร
สจส. ∑“ß –¥«° 19
‚¡‚π‡√≈ : √–∫∫¢π àß¡«≈™π¬ÿ§„À¡à Ì“À√—∫¡À“π§√ Pyrmont Monorail (ออสเตรเลีย)
∑ÿ°«—ππ’È√–∫∫¢π àß “∏“√≥–‰¥â°≈“¬‡ªì𧫓¡®Ì“‡ªìπ·≈–¡’∫∑∫“∑ Ì“§—≠¬‘Ëß Ì“À√—∫°“√ —≠®√ „π‡¡◊Õß„À≠à∑—Ë«‚≈° ¥—߇™àπ 𑫬Õ√å° ‚µ‡°’¬« ≈Õπ¥Õ𠪓√’ œ≈œ ¡À“π§√∑’Ë¡’√–∫∫¢π àß “∏“√≥– °â“«ÀπⓉª¡“°·≈â« °Á¬—ߧßæ—≤π“√Ÿª·∫∫µàÕ¢¬“¬ ·≈–‡æ‘Ë¡ª√– ‘∑∏‘¿“æ√–∫∫¢π àß “∏“√≥–√Ÿª·∫∫ µà“ßÊ Õ¬à“ßµàÕ‡π◊ËÕß ‚¥¬‡©æ“–√–∫∫√∂‰øøÑ“ ´÷Ëß°≈“¬‡ªìπ√–∫∫§¡π“§¡À≈—°∑’Ë¡’ª√– ‘∑∏‘¿“æ·≈– àߺ≈„Àâªí≠À“√∂µ‘¥§≈’˧≈“¬≈߉ªÕ¬à“ß¡“° โมโนเรล เปนอีกรูปแบบหนึ่งของระบบขนสงสาธารณะ ซึ่งผานการพิสูจนมาแลวจากหลายประเทศทั่วโลกวาเปนระบบที่ ชวยเสริมประสิทธิภาพการใหบริการของระบบรถไฟฟาซึ่งเปน ระบบขนสงมวลชนสายหลักใหมีความสมบูรณยิ่งขึ้น ที่สําคัญคือ คากอสรางโมโนเรลถูกกวารถไฟฟาแบบอื่นๆ ทําใหสามารถขยาย โครงขายไดอยางรวดเร็ว และลดการเวนคืนที่ดินไดอยางมหาศาล โมโนเรล มี โ ครงสร า งหลั ก ประกอบด ว ยรางวิ่ ง เดี่ ย ว โดยปกติเปนแบบยกระดับจากพื้นดินแตสามารถดัดแปลงใหวิ่ง
20 สจส. ∑“ß –¥«°
บนระดับดินหรือใตดินได ตัวรถสามารถเปนแบบครอมรางวิ่ง หรือ หอยจากรางวิ่ง โดยใชไฟฟาเปนระบบขับเคลื่อน จึงเปนมิตรตอ สิ่ ง แวดล อ ม และเทคโนโลยี ป จ จุ บั น สามารถใช ร ะบบสนาม แมเหล็กเพื่อชวยในการขับเคลื่อนรถ ทําใหใชความเร็วไดสูง มี อั ต ราเร ง และลดความเร็ ว ที่ สู ง ในขณะเดี ย วกั น ก็ ยั ง คงความ นุมนวลและปลอดภัยในการโดยสาร
®ÿ¥‡¥àπ¢Õß‚¡‚π‡√≈ ë ตองการพื้นที่แนวราบและแนวดิ่งที่นอยมากเมื่อเทียบกับระบบมวลชนแบบรางชนิดอื่น ë เหมาะสําหรับสถานที่ที่มีขอจํากัดดานพื้นที่ เพราะระบบรถสามารถออกแบบใหวิ่งที่ความชันมากถึง 15% และเลี้ยวดวย วงเลี้ยวที่แคบถึง 20 เมตร ë เปนมิตรตอสิ่งแวดลอม ใชลอยางจึงมีเสียงเบา มีโครงสรางที่เพรียวบางจึงมีผลกระทบดานทัศนียภาพที่นอยเมื่อเทียบกับ ระบบมวลชนแบบยกระดับชนิดอื่นๆ ë ใชเวลากอสรางนอย มีคากอสราง คาดําเนินการ และคาบํารุงรักษาถูกกวาระบบขนสงมวลระบบรางชนิดอื่นๆ
‚¡‚π‡√≈„πµà“ߪ√–‡∑»
ญี่ปุนเปนประเทศที่ใชโมโนเรลเปนระบบขนสงมวลชน ตามเมืองสําคัญตางๆ เชน โตเกียว กิกา-เกียวชู โอซากา ทามา และโอกินาวา ซึ่งระบบโมโนเรลที่โตเกียวไดใหบริการมาแลวกวา 40 ป รองรับผูโดยสารกวาวันละสองแสนคน โครงขายมีความยาว ประมาณ 50 กิ โ ลเมตร และมี แ ผนที่ จ ะต อ ขยายอี ก กว า ร อ ย กิโลเมตรในอนาคต นอกจากนี้ประเทศญี่ปุน (โดยบริษัทฮิตาชิ) ยังไดผลิตระบบโมโนเรลเพื่อใชในประเทศตางๆ เชน ประเทศจีน (Chongquiq Monorail เปดบริการ พ.ศ. 2547) ประเทศสิงคโปร (Sentosa Express เปดบริการพ.ศ. 2549) ประเทศสหรัฐอาหรับ เอมิเรตส (Palm Jumeirah Monorail เปดบริการพ.ศ. 2552) สวน ประเทศอื่นที่ผลิตระบบโมโนเรลไดแก ประเทศมาเลเซีย (โดย
มาเลเซี ย สกู นี โ มโนเรล) เป ด ให บ ริ ก ารในเมื อ งกั ล ลาลั ม เปอร ปพ.ศ. 2545 และผลิตใหประเทศอินเดีย (บูมไบโมโนเรล) เปด บริการในปพ.ศ. 2551 ประเทศสหรัฐอเมริกาผลิตระบบโมโนเรล อัตโนมัติใชในลาสเวกัส (ระยะทาง 6.3 กิโลเมตร) เปดใหบริการ ปพ.ศ. 2547 และผลิตใหประเทศเกาหลีใต (Wolmido monorail ระยะทาง 6.3 กิโลเมตร เปดใหบริการปพ.ศ. 2552)
‚¡‚π‡√≈°—∫√–∫∫¢π àß¡«≈™π™π‘¥Õ◊Ëπ
อาจกลาวไดวาโมโนเรลมีขีดความสามารถในการเปน ระบบขนสงมวลชนระบบเมืองที่มีประสิทธิภาพระบบหนึ่ง ตาราง ที่ 1 เปรียบเทียบโมโนเรลกับระบบขนสงมวลชนชนิดอื่น ซึ่งพบวา
Wolmido Monorail (เกาหลีใต)
สจส. ∑“ß –¥«° 21
โมโนเรลสามารถรองรั บ ผู โ ดยสารได ใ กล เ คี ย งกั บ ระบบรถไฟ ขนาดเบา แตมีคาการลงทุนที่ต่ำกวามากดังแสดงในรูปที่ 3 โดย ระบบรถไฟฟาขนาดเบามีคาการลงทุนที่ประมาณ 1,500 – 4,500 ลานบาทตอกิโลเมตร แตโมโนเรลตองการเงินลงทุนประมาณ 600 ล า นบาทต อ กิ โ ลเมตร และมี ค า การบํ า รุ ง รั ก ษาและ ดําเนินการที่ต่ำ (100 – 150 บาทตอรถตอกิโลเมตร)
ตารางเปรียบเทียบความเร็วและความจุของโมโนเรลกับระบบขนสงมวลชนชนิดอื่น ความเร็วสูงสุด (กิโลเมตรตอชั่วโมง)
ผูโดยสารตอชั่วโมงตอทิศทาง
Monorail
58-85
20,000 – 33, 000
Light Rail
89
19,000 – 22,000
Heavy Rail
120
34,000 – 40,000
ขอมูล: TRCP Report 13: Rail Transit Capacity, 1996
จากความไดเปรียบของรถไฟฟารางเดี่ยวหรือโมโนเรล ซึ่งมีขอดีดานการกอสรางที่ดําเนินการไดเร็ว ลงทุนไมมาก และ สงผลกระทบตอประชาชนนอย กรุงเทพมหานครมีแผนพัฒนา โมโนเรลใหเปนระบบขนสงมวลชนทางรางสายรองทําหนาที่เสริม โครงขายรถไฟฟาระบบหลักที่ใหบริการไมถึง และตอเชื่อมกับ ระบบขนสงมวลชนรูปแบบอื่นไดอยางมีประสิทธิภาพ ในอนาคต จะทําใหการเดินทางของประชาชนมีความสะดวกสบาย รวดเร็ว และปลอดภัยมากขึ้น สงเสริมใหกรุงเทพฯ มีความเปนเมืองนาอยู อยางยั่งยืนตอไป เปรียบเทียบคาการลงทุนระหวางโมโนเรลกับระบบระบบรถไฟขนาดเบา
References:
1) Monorail Technology Assessment http://www.montgomerycountymd.gov/content/DOT/ transit/ routesandschedules/brochures/techreportfinalreport.pdf 2) HITACHI Straddle Type Monorail DVD, HITACHI, Ltd. 3) TCRP Report 31 (1996) Rail Transit Capacity, Transportation Research Board, Washington D.C., USA 4) The Monorail Society, www.monorails.org, 5) การจราจรและขนสง, สํานัก, กรุงเทพมหานคร. ชาวกรุงเทพฯ กับการเดินทางในทศวรรษหนา, 2553.
22 สจส. ∑“ß –¥«°
‡ªî¥µ—«‚§√ß°“√ ç¡Õ‡µÕ√å ‰´§å¬‘È¡é
ม.ร.ว.สุขุมพันธุ บริพัตร ผูวาราชการกรุงเทพมหานคร เปนประธานในพิธีเปดตัวโครงการ “มอเตอรไซคยิ้ม” ซึ่งเปนโครงการที่มี วัตถุประสงคเพื่อสงเสริมการทําประกันอุบัติเหตุใหกับผูขับขี่มอเตอรไซครับจางในพื้นที่กรุงเทพมหานคร เพื่อชวยยกระดับคุณภาพชีวิต ของผูขับขี่มอเตอรไซครับจาง โดยมีคณะผูบริหารกรุงเทพมหานคร และผูบริหารสํานักการจราจรและขนสง รวมงาน ณ อาคาร กีฬาเวสน 2 ศูนยเยาวชนกรุงเทพมหานคร (ไทย-ญี่ปุน) ดินแดง
สะพานภูมิพล
”π— ° °“√®√“®√·≈–¢π à ß °√ÿ ß ‡∑æ¡À“π§√ ‡≈¢∑’Ë 44 ∂ππ«‘¿“«¥’√—ß ‘µ ¥‘π·¥ß °√ÿ߇∑æœ 10400 ‚∑√. 0-2354-1215 www.bangkok.go.th/traffic
·®â߇Àµÿ —≠≠“≥‰ø¢—¥¢âÕß ªÑ“¬®√“®√™”√ÿ¥ 24 ™—Ë«‚¡ß ‰¥â∑’Ë 0-2354-1234