Περί Υγείας 35

COVER.indd 21

13/12/2023 1:06:59 μμ

ADDS.indd 6

14/12/2023 1:36:06 μμ

Περιεχόμενα ΜΗΝΙΑΙΟ ΕΝΤΥΠΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ TEYXOΣ 35

Εμβόλια Covid και γρίπης Προτείνεται η συγχορήγησή τους;..............................................................2

HIV

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2023

Ας ξεκολλήσουμε από τα 90’s.......................................................................3

IΔIOKTHΣIA

Δερματολόγος – αφροδισιολόγος, διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ,

«ONLINE-TECHPRESS MΕΠΕ» info@online-techpress.gr ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΥΛΗΣ Αφροδίτη Ντάικου afroditi.daikou@allabouthealth.gr ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΤΕΥΧΟΥΣ Αλέξανδρος Κοταχέας alexandros@allabouthealth.gr ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ Κωνσταντίνα Κόντα ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Απαρτίζεται αποκλειστικά από συντάκτες Υγείας ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΙ ΣYNEPΓΑTEΣ ΑΥΤΟΥ ΤΟΥ ΤΕΥΧΟΥΣ Καπώλη Γεωργία Πάντος Παναγιώτης Πολίτου Μαρία

Συνέντευξη - Ιωάννης Μπάρκης πρόεδρος της Ελληνικής Δερματολογικής και Αφροδισιολογικής Εταιρείας «Με τη σωστή θεραπεία δεν αφήνετε την ατοπική δερματίτιδα να γίνει βάσανο».................................................... 4

Edito

Χριστούγεννα με ασφάλεια...

T

α Χριστούγεννα είναι, ίσως, η πιο υπέροχη εποχή του χρόνου, αποτελεί, όμως, και περίοδο ιώ-

σεων και επισκέψεων στα επείγοντα τ ω ν ν ο σ ο κο μ ε ί ω ν. . .

«Το ρεκόρ στην LDL χοληστερόλη»

Κατά τη διάρκεια των εορτών που περι-

Νέα εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης

τρ ι γ υ ρ ί ζ ε σ τ ε α π ό π ο λ ύ π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο κ ό -

από τη Novartis Hellas.....................................................................................6

σμο, καλό είναι να είσ τε πιο προσεκτι-

Ανοσοποιητικό σύστημα

κ ο ί κ α ι ν α τ η ρ ε ί τ ε τ α μ έ τρ α π ρ ο σ τ α σ ί α ς

Η χαλάρωση βοηθά στην ενίσχυσή του....................................................8

και υγιεινής, να αποφεύγετε να αγγίζετε

Σύνδρομο χρόνιας κόπωσης

το πρόσωπό σας και να πλένετε συνεχώς

Γιατί νιώθω συνέχεια κούραση;....................................................................9

Προστασία ανοσοποιητικού Πώς να παραμείνετε υγιείς και αυτόν τον χειμώνα............................. 10

Δρ. Παναγιώτης Πάντος, ορθοπαιδικός - χειρουργός -

τα χέρια σας. Υπερφαγία, δηλητηριάσ ε ι ς , μ ι κ ρ ο τρ α υ μ α τ ι σ μ ο ί ( π ρ ο σ οχ ή σ τ α εγκαύματα),

η λ ε κ τρ ο π λ η ξ ί ε ς ,

ά γ χο ς ,

κοψίματα, πνιγμοί από φαγητό, υπερβολικό ποτό...είναι μερικά μόνο από τα

διευθυντής Τμήματος Άνω Άκρου, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, Μαρούσι

ζητήματα υγείας που φέρουν κάθε χρό-

Πόνος στον ώμο: Με ποιες παθήσεις συνδέεται;................................. 11

ν ο τ α Χ ρ ι σ τ ο ύ γ ε ν ν α , μ ε τ α τρ έ π ο ν τ α ς τ η

Συνέντευξη - Θεόδωρος Αγοραστός

θ α λ π ω ρ ή τ ω ν η μ ε ρ ώ ν σ ε ε φ ι ά λτ η .

Καθηγητής Μαιευτικής - Γυναικολογίας Αριστοτελείου Πανεπιστημίου

Παράλληλα, θα μας απασχολήσουν οι

Θεσσαλονίκης, πρόεδρος της Ελληνικής HPV Εταιρείας

αναπνευστικές ιώσεις, ενώ η έξαρση

«Στόχος μας είναι η ενημέρωση του κοινού και η ευρεία συμμετοχή του

πνευμονίας στα παιδιά της Κίνας (εάν

στα Προγράμματα Εμβολιασμού και Προσυμπτωματικού Ελέγχου»......12

Λευκή Πνευμονία

ΝΟΜΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ

Πρέπει να ανησυχείτε;................................................................................... 13

Παναγιώτα Α. Αλευρίτη

Καρκίνος του πνεύμονα

αυτή τη φορά η Κίνα είναι σαφής σε όσα λέει) δεν είναι ανησυχητική, καθώς αφορά σ το μυκόπλασμα που κάθε πενταετία κάνει τον κύκλο του και αντιμετωπίζεται εύκολα με φαρμακευτική

Τι τον προκαλεί στους μη καπνιστές;....................................................... 14

αγωγή, όπως δήλωσε σε συνέντευξη

Αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV)

Τύπου ο κ. Τζανάκης. Ας έχουμε, όμως,

Εμβόλια και μονοκλωνικά αντισώματα................................................... 15

κατά νου ότι η Covid-19 εξακολουθεί

Tηλ.: 210 7474890

Πνεύμονες

να υπάρχει σ την κοινότητα και για αυ -

Φαξ: 210 7470108

Πώς να τους διατηρήσετε υγιείς............................................................................16

ΕΔΡΑ Αργοστολίου 108 Τ.Κ. 183 45 Μοσχάτο

ΙΔΡΥΤΗΣ Τρύφων Αλευρίτης (t.alevritis@gmail.com)

Ψωρίαση Τι πρέπει να ξέρετε για τα τοπικά κορτικοστεροειδή......................... 18

Μαρία Πολίτου, δερματολόγος - αφροδισιολόγος

τόν τον λόγο, καλό είναι να τηρούμε τα μέτρα προσ τασίας, αποφεύγον τας τον συγχρωτισμό –και γιατί όχι– φορών τας μάσκα, όπου κρίνεται απαραίτητο. Ακόμα, υπε ν θυμί ζουμε ότι και σ τις γιορ-

Η αξία της έγκαιρης θεραπευτικής παρέμβασης στην ψωρίαση........ 19

τές είναι σ ημαν τικό να ακολουθούμε, όσο

Οι απόψεις που εκφράζονται σε ενυπόγραφα

Τραυματισμοί στις γιορτές

γίνεται, μια υγιεινή διατροφή και να συ -

άρθρα δεν συμπίπτουν απαραίτητα με αυ-

Τι πρέπει να προσέξετε................................................................................. 20

νεχί ζουμε να αθλούμασ τε.

προς δημοσίευση δεν επιστρέφεται, ανεξαρ-

Αθηροσκλήρωση

Θέ λουμε να έχετε μια ασφα λή και υγιή

τήτως με το αν δημοσιεύθηκε. Απαγορεύεται

Είναι το στεντ κατάλληλο για τη σταθερή στηθάγχη;........................ 21

η ολική ή μερική αναδημοσίευση οποιουδή-

Γεωργία Καπώλη, κλινική διαιτολόγος - διατροφολόγος

τές του περιοδικού. Υλικό που αποστέλλεται

ποτε κειμένου, διαγράμματος ή φωτογραφίας, με οποιονδήποτε τρόπο και σε οποια-

Διαλειμματική νηστεία: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε.......................... 22

δήποτε γλώσσα, χωρίς τη γραπτή άδεια

Κιλά στις γιορτές

του εκδότη. Νόμοι 238/1970, 4301/1979, Ν.

Ποιο είναι το φαινόμενο του «αισθητικού κορεσμού»...................... 23

100/1975, ΝΔ 3565/1956 και 4254, 1962 και

Καρκίνος προστάτη

κανόνες του Διεθνούς Δικαίου.

Πρώιμα συμπτώματα..................................................................................... 24

περίοδο διακοπών! Χαρείτε τις γιορτές κον τά σ τα αγα πημέ να σας πρόσωπα, τα ξιδέψτε σ τη φύ σ η και μείνετε σ τα α πλά και μικρά πράγματα που ομορφαίνουν τη ζωή. Σας ευχόμασ τε ολόψυχα αγά πη, υγεία και κα λ ές γιορτές! Αφροδίτη Ντάικου

| περί υγείας |

EDITO_PY35_R.indd 1

1

13/12/2023 1:09:50 μμ

Εμβόλια Covid και γρίπης: Προτείνεται η συγχορήγησή τους; Το αν θα τα κάνετε μαζί ή σε διαφορετικές μέρες είναι, απλώς, θέμα προτίμησης.

K

αθώς το νέο έτος πλησιάζει, μπορεί να συνειδητοποιείτε ότι ξεχάσατε να κάνετε τα εμβόλια για τη γρίπη και τη Covid-19, τώρα που θα βρεθείτε μαζί με τους ηλικιωμένους συγγενείς σας. Τα καλά νέα είναι ότι δεν είναι πολύ αργά, για να κάνετε τα εμβόλιά σας. Τι θα λέγατε, όμως, αν τα κάνατε ταυτόχρονα; Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC) λένε ότι αυτή είναι μια επιλογή. Αλλά είναι η καλύτερη; Μια πρόσφατη μελέτη που εξέτασε στοιχεία του Medicare στις ΗΠΑ βρήκε ελαφρώς αυξημένο –αλλά ακόμα πολύ σπάνιο– κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου για τους ηλικιωμένους που λαμβάνουν εμβόλιο Γράφει ο υψηλής δόσης κατά της γρίΖήσης Ψάλλας πης μαζί με εμβόλιο κατά της Covid-19, ταυτόχρονα. Ο κίνδυνος ήταν περίπου 3 εγκεφαλικά για κάθε 100.000 δόσεις του διδύναμου εμβολίου της Pfizer και περίπου 3 παροδικά ισχαιμικά επεισόδια για κάθε 100.000 δόσεις του διδύναμου εμβολίου της Moderna. Άλλες μελέτες δεν έχουν βρει τον ίδιο κίνδυνο, με αποτέλεσμα το CDC κι ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) να λένε ότι δεν υπάρχει καμία αλλαγή στις συστάσεις τους για τα εμβόλια αυτή τη στιγμή. Η διευθύντρια του CDC, Μάντι Κοέν, ανέφερε ότι σίγουρα είναι ασφαλές να γίνονται τα δύο εμβόλια την ίδια μέρα. Τα εμβόλια για την Covid-19 ενημερώθηκαν φέτος, για να στοχεύουν μόνο σε ένα στέλεχος του κορωνοϊού κι όχι σε δύο. Πέρα από αυτό, η ταυτόχρονη λήψη και των δύο εμβολίων φαίνεται να κάνει λίγο πιο πιθανό να αντιμετωπίσετε προσωρινές παρενέργειες –τα πιο κοινά συμπτώματα που αναφέρθηκαν σε μια κρατική μελέτη ήταν κόπωση, πονοκέφαλος και μυϊκός πόνος.

επηρεάζει το πόσο καλά λειτουργούν; Μια μικρή μελέτη που παρουσιάστηκε στο συνέδριο «Vaccines 2023», στη Βοστώνη, διαπίστωσε ότι οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης που έκαναν εμβόλια για τη γρίπη και διδύναμα εμβόλια Covid-19 την ίδια ημέρα είχαν υψηλότερες αποκρίσεις αντισωμάτων αμέσως μετά τα εμβόλια, καθώς κι έξι μήνες αργότερα, σε σύγκριση με όσους έκαναν τα εμβόλια σε διαφορετικές μέρες. Η Σουζάνα Μπάρουχ, από το Cambridge της Μασαχουσέτης, η οποία ηγήθηκε της έρευνας, πιστεύει ότι η ταυτόχρονη χορήγηση μπορεί να ωθήσει το ανοσοποιητικό σύστημα να αντιδράσει πιο έντονα απέναντι στα εμβόλια. «Το εμβόλιο κατά της γρίπης μπορεί να είναι επικουρικό για το εμβόλιο κατά της Covid», ανέφερε. Ωστόσο, άλλες μελέτες κατέληξαν στο αντίθετο συμπέρασμα ή δεν βρήκαν καμία διαφορά Συγχορήγηση ή όχι; Η συγχορήγηση επηρεάζει την αποτελεσματικότη- μεταξύ της συγχορήγησης και της λήψης σε διτα; Με άλλα λόγια, η λήψη των δύο εμβολίων, μαζί, αφορετικό χρονικό διάστημα κάθε φορά. Μια

2

ολλανδική μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο, διαπίστωσε ότι τα αντισώματα μετά από συγχορήγηση εμφάνισαν χαμηλότερη ικανότητα εξουδετέρωσης, σε σύγκριση με μια ομάδα που έλαβε τα εμβόλια ξεχωριστά. «Σίγουρα, το θέμα αυτό απέχει πολύ, ωσότου να διευθετηθεί», δήλωσε ο Στέφεν Μος, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Michigan. Ο Μος ηγήθηκε μιας μελέτης που συνέκρινε τις αποκρίσεις εξουδετερωτικών αντισωμάτων σε 53 Ισραηλινούς επαγγελματίες υγείας, οι οποίοι έλαβαν διδύναμα εμβόλια κατά της Covid-19, είτε ξεχωριστά ή μαζί με το αντιγριπικό εμβόλιο. Τα δείγματα αίματος ήταν εξίσου ικανά να αποτρέψουν τους ιούς της Covid-19 και της γρίπης να μολύνουν τα κύτταρα, είτε τα εμβόλια έγιναν μαζί είτε χωριστά. Ο Μος ανέφερε ότι οι περισσότερες μελέτες συγχορήγησης έχουν βρει «είτε μια ελαφρά αύξηση, είτε μια ελαφρά μείωση, είτε καμία αλλαγή στα επίπεδα των αντισωμάτων. Αυτό σημαίνει, ότι από μια ευρύτερη προοπτική της δημόσιας υγείας, είναι πιθανώς μια καλή ιδέα να προτείνουμε στους ανθρώπους να λαμβάνουν και τα δύο ταυτόχρονα –το ένα εμβόλιο στο δεξί μπράτσο και το άλλο στο αριστερό. Κάτι τέτοιο μειώνει τις επισκέψεις σε γιατρούς, αλλά και τον χρόνο ανάρρωσης μετά το εμβόλιο –επομένως, καλύτερα να το περάσετε μόνο μία φορά παρά δύο». Είναι καθησυχαστικό ότι μια μεγάλη πρόσφατη μελέτη από ερευνητές της Pfizer, η οποία εξέτασε τα αποτελέσματα υγείας σε άτομα που έκαναν τα εμβόλια της γρίπης και της Covid-19 μαζί ή χωριστά, βρήκε μικρή διαφορά. Η μελέτη διαπίστωσε ότι τα ποσοστά νοσηλειών, καθώς κι επισκέψεων σε γιατρούς και στα επείγοντα ήταν παρόμοια μεταξύ των δύο ομάδων. Συνολικά, η ομάδα που έλαβε τα δύο εμβόλια, ταυτόχρονα, είχε ελαφρώς περισσότερες πιθανότητες να επισκεφτεί τον γιατρό ή τα επείγοντα στο νοσοκομείο για την Covid-19, αλλά λιγότερες να χρειαστεί ιατρική φροντίδα για τη γρίπη, γεγονός που υποδηλώνει ότι η λήψη και των δύο εμβολίων μαζί βελτίωσε την ανοσολογική προστασία έναντι των λοιμώξεων της γρίπης. u

| περί υγείας |

emvolio gripis k covid - psallas_L.indd 2

13/12/2023 1:55:38 μμ

Δείτε τα βίντεο της καμπάνιας και ενημερωθείτε για τον HIV στο www.positivevoice.gr/90s.

Η νέα, έξυπνη και χιουμοριστική καμπάνια ευαισθητοποίησης για τον HIV από τη Θετική Φωνή.

M

γνώσεις, απόψεις και στάσεις της ελληνικής κοινωνίας για την HIV λοίμωξη, που διενεργήθηκε από την Metron Analysis για τη Gilead Sciences Hellas (Οκτώβριος 2021), ακόμη και σήμερα το στίγμα που βιώνουν οι άνθρωποι που ζουν με HIV είναι δυσβάσταχτο. Ενδεικτικά, το 29% του ελληνικού κοινού τους αντιμετωπίζει ως κίνδυνο για την κοινωνία, το 68% δηλώνει ότι δεν θα σύναπτε κάποια σχέση με άτομο που ζει με τον ιό, ενώ το 63% αγνοεί πως τα άτομα που ζουν με HIV κι έχουν μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο δεν μπορούν να μεταδώσουν τον ιό μέσω σεξουαλικής επαφής (U=U). Βασικό αίτιο των στρεβλών αυτών αντιλήψεων αποτελεί το έλλειμμα πληροφόρησης για τον HIV, που με τη σειρά του, οδηγεί στη συντήρηση στερεοτύπων που «επιβιώνουν» για τέσσερις δεκαετίες, παρά τη ραγδαία επιστημονική πρόοδο που έχει σημειωθεί. Τα αποτελέσματα της έρευνας αποκαλύπτουν με εμφατικό τρόπο το μέγεθος της κοινωνικής άγνοιας: το 41% του ελληνικού κοινού πιστεύει ότι ο HIV μεταδίδεται από την κοινή χρήση τουαλέτας, το

36% μέσω της αγκαλιάς ή του φιλιού και το 24% από τσιμπήματα κουνουπιού. Μέσα από τα στοιχεία που φέρνει στην επιφάνεια η έρευνα επιβεβαιώνεται η ανάγκη της σοβαρής κι εμπεριστατωμένης ενημέρωσης του κοινού και της καταπολέμησης του στίγματος που αντιμετωπίζουν τα άτομα που ζουν με HIV. Στο πλαίσιο αυτό, με χιούμορ και με έμπνευση από τη δεκαετία του ‘90, τέσσερα αγαπημένα πρόσωπα – η Νατάσα Γιάμαλη, η Κατερίνα Ζαρίφη, ο Γιώργος Καπουτζίδης κι ο Φώτης Σεργουλόπουλος – αφιλοκερδώς ενώνουν τις φωνές τους με τον Σύλλογο Οροθετικών Ελλάδος - Θετική Φωνή, με την υποστήριξη της Gilead Sciences Hellas και μας προτρέπουν να «ξεκολλήσουμε από τα 90’s», να αναζητήσουμε έγκυρη ενημέρωση και να δώσουμε τέλος στις διακρίσεις και στο στίγμα. Την καμπάνια, που φιλοδοξεί να κερδίσει το ενδιαφέρον του κοινού, σκηνοθέτησε η Γεύη Δημητρακοπούλου, ενώ το concept - σενάριο ανήκει στον Γιώργο Κεράτσα και τον Γιάννο Λεβισιάνο Λαμπρόπουλο. u

publi

ε αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα AIDS (1η Δεκεμβρίου), o Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδος - Θετική Φωνή κυκλοφόρησε την καμπάνια ευαισθητοποίησης κι ενημέρωσης για τον HIV, η οποία έχει στόχο να καταρρίψει τα στερεότυπα του παρελθόντος, με κεντρικό μήνυμα το «ΑΣ ΞΕΚΟΛΛΗΣΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΑ 90’s» και με τη συμμετοχή της Νατάσας Γιάμαλη, της Κατερίνας Ζαρίφη, του Γιώργου Καπουτζίδη και του Φώτη Σεργουλόπουλου. Η καμπάνια αντλεί έμπνευση από στοιχεία που καταδεικνύουν την άγνοια του ελληνικού κοινού σχετικά με τον HIV, φέρνοντας στην επιφάνεια βαθιά εμπεδωμένες αντιλήψεις που έχουν τις ρίζες τους στην δεκαετία του ‘80 και ’90 και που δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα γύρω από τον ιό, ωστόσο εδώ και δεκαετίες παράγουν διακρίσεις και συντηρούν τα στερεότυπα στη συλλογική συνείδηση. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα ευρήματα της πανελλαδικής έρευνας κοινής γνώμης σχετικά με τις

gilead - publi_R.indd 19

13/12/2023 1:11:23 μμ

Ιωάννης Μπάρκης

Δερματολόγος – αφροδισιολόγος, διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, πρόεδρος της Ελληνικής Δερματολογικής και Αφροδισιολογικής Εταιρείας

«Με τη σωστή θεραπεία δεν αφήνετε την ατοπική δερματίτιδα να γίνει βάσανο» Πρόκειται για μια νόσο που ταλαιπωρεί κυρίως παιδιά, προκαλεί ορατές βλάβες στο δέρμα, στο πρόσωπο, διαταράσσει τον ύπνο και επηρεάζει την ψυχική υγεία.

- Ποια νοσήματα ταλαιπωρούν τα ασθένεια είναι χρόνια κι εξελίσσεται ατοπικά άτομα και πώς εκδηλώνε- με εξάρσεις κι υφέσεις, ταλαιπωρώντας συχνά τον ασθενή. ται η ατοπική δερματίτιδα; Η ατοπική νόσος χαρακτηρίζεται από εμφάνιση εξειδικευμένων, αλ- - Πώς επηρεάζεται η καθημερινότητα μιας οικογένειας, όταν το παιδί λεργικών αντιδράσεων, σε διάφορα της νοσεί με ατοπική δερματίτιδα; όργανα λόγω κληρονομικής προδιάθεσης. Στο κοινό προφίλ των ατο- Η ατοπική δερματίτιδα έχει σημαντιπικών ατόμων περιλαμβάνονται η κές επιδράσεις στην ψυχολογία και αλλεργική επιπεφυκίτιδα, η αλλεργι- στην ποιότητα ζωής, όχι μόνο των κή ρινίτιδα, το βρογχικό άσθμα κι η πασχόντων, αλλά και της οικογένειάς τους. Ο έντονος κνησμός διαταατοπική δερματίτιδα. ράσσει την ποιότητα του Η ατοπική δερματίτιδα, ύπνου κι αυτό έχει ως απολοιπόν, είναι μια εκδήλωτέλεσμα, κατά τη διάρκεια ση της ατοπίας, με τη συτης ημέρας, οι νοσούντες χνότητά της να αυξάνεται να έχουν υπνηλία, αίσθησυνεχώς τα τελευταία χρόμα κόπωσης και μειωμένη νια, καθώς πρόσφατες επιαπόδοση στο σχολείο. Συδημιολογικές έρευνες την γκρίνοντας ατοπικά και μη προσδιορίζουν κοντά στο ατοπικά παιδιά, σε πολλές 3% των δερματοπαθειών, Συνέντευξη στην μελέτες, αποδείχθηκε πως Αλεξία Σβώλου κι η οποία προσβάλλει πετα πρώτα είχαν 48% περίπου το 20-25% των παιρισσότερες πιθανότητες διών ηλικίας μέχρι 4 ετών. Η νόσος χαρακτηρίζεται από έντο- διαταραχών ύπνου. Εξ αυτών, εκείνα νο κνησμό, με ή χωρίς εξάνθημα. με σοβαρή ή πολύ σοβαρή νόσο, εμΤο εξάνθημα, όταν υπάρχει, εντο- φάνιζαν διαταραχές, όπως δυσκολία πίζεται κυρίως στο πρόσωπο, στο να αποκοιμηθούν και συχνό ξύπνημα, λαιμό και στην εσωτερική επιφάνεια εξαιτίας του κνησμού, ανεξάρτητα των αγκώνων και των γονάτων. Η από το αν το έκζεμα συνοδευόταν κι

4

από άλλες ατοπικές εκδηλώσεις. Στις μελέτες αυτές, πολύ συχνά αναφέρονται διαταραχές ύπνου και συναισθήματα θυμού, ενοχής και κατάθλιψης στους γονείς των πασχόντων κι ιδιαίτερα στις μητέρες. Συνεπώς, η σωστή αντιμετώπιση του φαύλου κύκλου μεταξύ νόσου και καθημερινότητας, ειδικά στις περιόδους έξαρσης, βρίσκεται στην καλή συνεργασία παιδιού, οικογένειας και δερματολόγου.

- Ποια είναι τα συμπτώματα κι η πορεία της νόσου από την παιδική προς την ενήλικη ζωή και σε τι ποσοστό παρατηρείται ύφεση, καθώς οι ασθενείς μεγαλώνουν; Η ατοπική δερματίτιδα εμφανίζεται κυρίως στα παιδιά, με το 80% των περιπτώσεων να είναι ήπια/μέτρια, ενώ το 20% σοβαρή. Το 30% των περιστατικών εμφανίζεται τους πρώτους 6 μήνες της ζωής. Συνήθως στο 50% των περιπτώσεων η ασθένεια υποχωρεί μέχρι το 5ο έτος της ζωής, στο 90% κατά την εφηβεία και στο υπόλοιπο ποσοστό εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της υπόλοιπης ζωής. Τα συμπτώματα της νόσου περιλαμβάνουν επίμονο, βασανιστικό κνησμό,

αίσθημα καύσου, ξηρότητα δέρματος, ενώ στις σοβαρές μορφές έχουμε έντονη ερυθρότητα, οίδημα, γδαρσίματα και πάχυνση της επιφάνειας του δέρματος (λειχηνοποίηση).

- Τα νοσήματα του δέρματος προκαλούν βλάβες που είναι ορατές με το μάτι κι αυτό δημιουργεί στίγμα. Πόσο δύσκολα διαχειρίσιμο είναι αυτό από τους ασθενείς; Τα δερματικά νοσήματα, όπως η ατοπική δερματίτιδα, παρουσιάζουν έντονες δερματικές αλλοιώσεις, οι οποίες δημιουργούν στους πάσχοντες άγχος, κατάθλιψη και στιγματισμό, γεγονότα που κάνουν τους ασθενείς να απομονώνονται κι αυτό έχει ως αποτέλεσμα να επηρεάζεται σοβαρά η προσωπική, επαγγελματική κι ερωτική τους ζωή. Εδώ αναδεικνύεται η σπουδαιότητα του δερματολόγου, ο οποίος θα κάνει έγκαιρα και σωστά τη διάγνωση και θα προσεγγίσει θεραπευτικά τους πάσχοντες με τις σύγχρονες, καινοτόμες θεραπείες, απαλλάσσοντας τους έτσι από τα βασανιστικά συμπτώματα κι επαναφέροντας την ισορροπία στη διαταραγμένη ποιότητα ζωής τους. Παράλληλα, η προσπάθεια που κάνει

| περί υγείας |

mbarkis synenteuksi - svolou_x2.indd 4

14/12/2023 11:12:06 πμ

- Ποιες θεραπείες περιλαμβάνονται στο «οπλοστάσιο» της ιατρικής για την ατοπική δερματίτιδα και τι κέρδος έχουμε με τις νεότερης γενιάς θεραπείες; Η σύγχρονη αντιμετώπιση της ήπιας ατοπικής δερματίτιδας περιλαμβάνει την καλή ενυδάτωση και τη σωστή φροντίδα του δέρματος. Πολύ σημαντικό ρόλο παίζουν, επίσης, τα κατάλληλα ρούχα, όπως τα βαμβακερά, η αποφυγή των μάλλινων κι ακρυλικών υφασμάτων, καθώς κι ο καθαρισμός του δέρματος με εξειδικευμένα προϊόντα. Για τις εξάρσεις της ήπιας νόσου χρησιμοποιούνται τοπικά κορτικοστεροειδή κι αναστολείς καλσινευρίνης, ανάλογα με την περίπτωση. Για τη μέτρια και βαριά ατοπική δερματίτιδα, χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα οι παλιές συμβατικές θεραπείες από του στόματος, όπως η κορτιζόνη, η κυκλοσπορίνη, η

mbarkis synenteuksi - svolou_x2.indd 5

“

Η σωστή ενημέρωση κι η ευαισθητοποίηση του κοινού, συμβάλλει στην εξάλειψη της άγνοιας και του στίγματος που προκαλεί η νόσος στους ασθενείς.

φωτοθεραπείες κ.λπ. Το πρόβλημα που δημιουργείται με τις προαναφερόμενες θεραπείες είναι πως δεν μπορούν να χορηγηθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα, γιατί παρουσιάζουν σοβαρές παρενέργειες. Τα τελευταία δύο χρόνια, έχουμε στη διάθεσή μας εξαιρετικές, καινοτόμες θεραπείες μονοκλωνικών αντισωμάτων, οι οποίες δεσμεύουν συγκεκριμένες κυτταροκίνες, που συμμετέχουν στην αιτιοπαθογένεια της νόσου. Επίσης, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και μικρά μόρια σε ερευνητικό στάδιο, που ήδη κυκλοφορούν και στη χώρα μας, όπως οι αναστολείς των JAK κινασών, που ανακουφίζουν πολύ γρήγορα από τον κνησμό.

“

η ΕΔΑΕ για σωστή ενημέρωση κι ευαισθητοποίηση του κοινού, βοηθά στην εξάλειψη της άγνοιας και του στιγματισμού των πασχόντων, ώστε αυτοί να μην απομονώνονται κοινωνικά και να μην επιβαρύνονται ψυχολογικά.

- Εάν το νόσημα πυροδοτηθεί ή υποχωρήσουν τα συμπτώματα, η θεραπεία διακόπτεται ή όχι; –καθώς υπάρχει διάχυτη η αντίληψη στο κοινό, ότι όταν δεν έχει ο πάσχων πρόβλημα μπορεί να σταματήσει τη θεραπεία. Οι σύγχρονες θεραπείες έχουν μακροχρόνια μεγάλη αποτελεσματικότητα και κυρίως ασφάλεια για τους ασθενείς. Θα πρέπει να λαμβάνονται, ωστόσο, με βάση τις οδηγίες του δερματολόγου, προκειμένου να επιτευχθεί η μείωση των βλαβών και των συμπτωμάτων, καθώς κι η πρόληψη ή η μείωση των υποτροπών. Η μακροχρόνια θεραπευτική αγω-

γή για την πρόληψη των εξάρσεων, ο περιορισμός των ανεπιθύμητων ενεργειών, η τροποποίηση της πορείας της νόσου, αλλά κι η εκπαίδευση των ασθενών και των γονέων, εάν οι ασθενείς είναι παιδιά, αποβλέπει τελικά στη βελτίωση της καθημερινότητας, της ψυχολογίας και της ποιότητας ζωής των πασχόντων.

- Τελικά πού οφείλεται η ατοπική δερματίτιδα και ποιοι παράγοντες την επηρεάζουν; Η συγκεκριμένη πάθηση οφείλεται σε έναν συνδυασμό γενετικών, ανοσολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Ένα παιδί με ένα γονέα πάσχοντα από ατοπική δερματίτιδα, έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να εκδηλώσει τη νόσο, οι οποίες φτάνουν έως το 80%, εάν νοσούν κι οι δύο γονείς. Κατά καιρούς έχουν ενοχοποιηθεί διάφοροι παράγοντες, οι οποίοι είτε πυροδοτούν τη νόσο είτε την επιδεινώνουν, όπως το στρες, το κλίμα, οι λοιμώξεις, τα ακατάλληλα ρούχα, διάφορα φάρμακα και στα μικρά παιδιά, η κακή διατροφή παίζει πολύ συχνά επιβαρυντικό ρόλο. u

13/12/2023 1:12:12 μμ

Η κα Λευκοθέα Σταθέλου, Chief Scientific Officer, Novartis Hellas, παρουσιάζει τον αντίκτυπο της καρδιαγγειακής νόσου.

«Το ρεκόρ στην LDL χοληστερόλη» Νέα εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης από τη Novartis Hellas

H

Novartis Hellas, πιστή στην αποστολή της να βοηθάει τους ανθρώπους να ζουν περισσότερο και καλύτερα, ανακοίνωσε την έναρξη της εκστρατείας «Το ρεκόρ στην LDL χοληστερόλη». Στόχος της εκστρατείας είναι η ευαισθητοποίηση του κοινού και ειδικότερα των ασθενών πολύ υψηλού καρδιαγγειακού κινδύνου για τη σημασία του ελέγχου της LDL χοληστερόλης. Η εκστρατεία υλοποιείται σε συνεργασία με τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Πασχόντων από Καρδιοπάθειες και τον Πανελλήνιο Σύλλογο Ασθενών και Φίλων Πασχόντων από Οικογενή Υπερχοληστερολαιμία LDL Greece και τελεί υπό την αιγίδα της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας, της Ελληνικής Εταιρείας Αθηροσκλήρωσης, του Ελληνικού Οργανισμού Εγκεφαλικών και της Ελληνικής Εταιρείας Αγγειακών Εγκεφαλικών Νόσων. Η δυσλιπιδαιμία είναι ένας σημαντικός αιτιολογικός παράγοντας στην καρδιαγγειακή νόσο, η οποία είναι η πρώτη αιτία θανάτου παγκοσμίως και συνεπώς συσχετίζεται με σημαντικό κλινικό φορτίο, ιδιαίτερα σε άτομα με αθηροσκληρωτική καρδιαγγειακή νόσο, οικογενή υπερχοληστερολαιμία και σε πληθυσμούς με πάθηση ισοδύναμου κινδύνου αθηροσκληρωτικής καρδιαγγειακής νόσου. Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας (2019), ο στόχος

6

novartis_x2.indd 6

της LDL χοληστερόλης για τους ασθενείς πολύ υψηλού καρδιαγγειακού κινδύνου πρέπει να είναι κάτω από 55mg/dL και τουλάχιστον 50% μείωση από τη αρχική τιμή. Επιδημιολογικά δεδομένα έχουν δείξει ότι το 80% των ασθενών υψηλού και πολύ υψηλού κινδύνου δεν πετυχαίνουν τους στόχους της LDL-C. Η μακροπρόθεσμη επίτευξη των στόχων της LDL-C δεν είναι η βέλτιστη, εξαιτίας διαφόρων παραγόντων, όπως η μη συμμόρφωση στις υπάρχουσες θεραπείες, λόγω δοσολογικού σχήματος ή ανεπιθύμητων ενεργειών, η έλλειψη γνώσης της νόσου, η μη τιτλοποίηση ή χρήση των κατάλληλων υπολιπιδαιμικών θεραπειών, το κόστος των θεραπειών ή άλλων παραγόντων πρόσβασης σε αυτές. Αναγνωρίζοντας αυτή την ακάλυπτη ανάγκη, η νέα εκστρατεία της Novartis Hellas καλεί τους ασθενείς να «πετύχουν το ρεκόρ τους», να μειώσουν τα επίπεδα της LDL χοληστερόλης τους, ώστε να περιορίσουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών συμβαμάτων. Η εκστρατεία υποστηρίζεται από ένα ολοκληρωμένο πλάνο επικοινωνίας στα παραδοσιακά και ψηφιακά μέσα, καθώς και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης της Novartis Hellas. Στο τηλεοπτικό spot της εκστρατείας, ένας καθημερινός άνθρωπος ανεβαίνει στο βάθρο της νίκης, δίπλα σε αθλητές. Όπως οι αθλητές κατακτούν τους στόχους τους, έτσι κι αυτός παραλαμβάνει το μετάλ-

λιό του, έχοντας μειώσει της τιμές της LDL χοληστερόλης, επιτυγχάνοντας το προσωπικό του ρεκόρ. Στην ίδια αισιόδοξη λογική, κινείται και το ραδιοφωνικό spot της καμπάνιας, ενώ στις έντυπες καταχωρήσεις το εικαστικό της μέρος συνοδεύει η προτροπή προς όλους να ενημερωθούν από τον γιατρό τους για το ποιος πρέπει να είναι ο στόχος της LDL χοληστερόλης τους, ανάλογα με την κατηγορία καρδιαγγειακού κινδύνου στην οποία ανήκουν. Ο κ. Γεώργιος Κοχιαδάκης, πρόεδρος της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας, δήλωσε: «Τέτοιες πρωτοβουλίες εναρμονίζονται πλήρως με τους βασικούς άξονες δράσης και τη γενικότερη δραστηριοποίηση της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας για τα επόμενα χρόνια. Είναι ευθύνη όλων μας να ενημερώσουμε και να προστατεύσουμε τους ασθενείς, ειδικά αυτούς που κινδυνεύουν περισσότερο». «Η αθηροσκλήρωση αποτελεί το κύριο παθολογοανατομικό υπόβαθρο των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Ως Ελληνική Εταιρεία Αθηροσκλήρωσης από την αρχή συντασσόμαστε και στηρίζουμε την προσπάθεια ενημέρωσης του κοινού και κινητοποίησης των ασθενών πολύ υψηλού καρδιαγγειακού κινδύνου σε συνεργασία με τη Novartis Hellas κι άλλους εμπλεκόμενους φορείς» δήλωσε ο κ. Χαράλαμπος Μηλιώνης, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Αθηροσκλήρωσης.

| περί υγείας |

13/12/2023 1:12:38 μμ

επεισόδια. Ανάμεσα στους βασικούς στόχους της ΕΕΑΕΝ είναι κι η προαγωγή πρωτοβουλιών, που αφορούν στην πρόληψη των αγγειακών εγκεφαλικών νόσων. Ως εκ τούτου, η εκστρατεία «Το ρεκόρ στην LDL χοληστερόλη» ταυτίζεται απόλυτα με τους στόχους που έχουμε ως εταιρεία. Επικροτούμε την πρωτοβουλία αυτή μιας και θέτει στο επίκεντρο τη σωστή ενημέρωση κι ενδυνάμωση των ασθενών, συμβάλλοντας (Aπό αριστερά προς τα δεξιά) Οι ομιλητές της εκδήλωσης: στη βελτιστοποίηση τόσο της Η κα Λευκοθέα Σταθέλου, Chief Scientific Officer, Novartis Hellas, πρωτογενούς όσο και της δευτεη κα Νατάσα Χατζηπρίμου, External Engagement & TA/Product Brand ρογενούς πρόληψης».

Comms Lead, Novartis Hellas, ο κ. Κωνσταντίνος Χόρτης, πρόεδρος του Από την πλευρά των ασθενών, ο Πανελληνίου Συνδέσμου Πασχόντων από Καρδιοπάθειες κι η πρόεδρος του Πανελληνίου Συνκα Φωτεινή Μπαμπανάρα, Communications & Engagement (C&E) Head, Novartis Hellas, South, East, Central Europe & Russia (SERCE) C&E Lead. δέσμου Πασχόντων από Καρδιοπάθειες, Κωνσταντίνος Χόρτης, δήλωσε: «Για τους ασθενείς με καρδιαγγειακά νοσήματα χρησιμοποιείται συχνά Σύμφωνα με τον κ. Γεώργιο Ντάιο, πρόεδρο του ο όρος “αόρατοι ασθενείς”. Αναφέρεται στη φύση Ελληνικού Οργανισμού Εγκεφαλικών: «Στην Ελλάτων παθήσεων, τη συμπτωματολογία και τη “σιωδα συνεχίζουμε να καταγράφουμε 30.000 εγκεφαπηλή” περίοδο, η οποία προηγείται της εκδήλωσης λικά κάθε χρόνο, ένα από τα υψηλότερα ποσοστά των ποικίλων μορφών της. Η εκστρατεία “Το ρεκόρ στην Ευρώπη. Η υψηλή χοληστερόλη είναι ένας στην LDL χοληστερόλη” ρίχνει φως στην ενημέρωαπό τους παράγοντες που σχετίζονται με το 90% ση και στην πρόληψη, ενισχύοντας τις καλύτερες των εγκεφαλικών επεισοδίων. Είναι επιτακτική ανάεκβάσεις για τους ασθενείς». γκη όλοι μαζί να αφυπνίσουμε τους ασθενείς, ώστε «Η ενημέρωση του γενικού πληθυσμού, αλλά και να ενημερωθούν καλύτερα και να διαχειριστούν ειδικότερα όσων έχουν σχέση με την οικογενή αποτελεσματικότερα τη νόσο». υπερχοληστερολαιμία, προκειμένου να ευαισθητοΟ κ. Γεώργιος Τσιβγούλης, γενικός γραμματέας ποιηθούν για αυτή την κρυφή, αλλά τόσο απειλητης Ελληνικής Εταιρείας Αγγειακών Εγκεφαλικών τική για τη ζωή ασθένεια, αποτελεί προτεραιότητα Νόσων δήλωσε: «Η Ελληνική Εταιρεία Αγγειακών για τον σύλλογό μας. Χαιρόμαστε που αποτελούμε Εγκεφαλικών Νόσων (ΕΕΑΕΝ), από την ίδρυσή της μέρος της προσπάθειας της Novartis Hellas σε ένα (1995) κι ως σήμερα περιλαμβάνει μέλη-συναδέλτόσο σημαντικό ζήτημα» δήλωσε ο κ. Αθανάσιος φους όλων των ειδικοτήτων, που ασχολούνται με τα Παλλίδης, αντιπρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόαγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια (ΑΕΕ) αλλά και γενιγου Ασθενών και Φίλων Πασχόντων από Οικογενή κότερα τις παθήσεις των αγγείων του εγκεφάλου. Η Υπερχοληστερολαιμία LDL Greece. ΕΕΑΕΝ αποτελεί εθνικό μέλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Εγκεφαλικών (World Stroke Organization, Η κα Λευκοθέα Σταθέλου, επικεφαλής του ΙαWSO) και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Εγκεφατρικού Τμήματος της Novartis Hellas δήλωσε: «Η λικών (European Stroke Organization, ESO). Είναι καρδιαγγειακή νόσος είναι η πρώτη αιτία θανάτου αποδεδειγμένο ότι τα υψηλά επίπεδα χοληστερόπαγκοσμίως –περισσότεροι άνθρωποι πεθαίνουν λης και πιο συγκεκριμένα τα υψηλά επίπεδα της ετησίως από καρδιαγγειακή νόσο από οποιαδήποLDL χοληστερόλης αυξάνουν εκθετικά τον κίνδυνο τε άλλη αιτία, συμπεριλαμβανομένων των κακοήεκδήλωσης καρδιαγγειακών συμβαμάτων, όπως είθων νοσημάτων, των χρόνιων αναπνευστικών παναι η στεφανιαία νόσος και τα αγγειακά εγκεφαλικά θήσεων και του διαβήτη. Συγκεκριμένα, εκτιμάται

Η κα Φωτεινή Μπαμπανάρα, Communications & Engagement (C&E) Head, Novartis Hellas, South, East, Central Europe & Russia (SERCE) C&E Lead.

ότι 18,6 εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από καρδιαγγειακή νόσο το 2019. Η δυσλιπιδαιμία είναι ένας σημαντικός αιτιολογικός παράγοντας για την καρδιαγγειακή νόσο και συνεπώς συσχετίζεται με σημαντικό κλινικό φορτίο, ιδιαίτερα σε άτομα με αθηροσκληρωτική καρδιαγγειακή νόσο, οικογενή υπερχοληστερολαιμία και σε πληθυσμούς με νόσο ισοδύναμου κινδύνου αθηροσκληρωτικής καρδιαγγειακής νόσου, όπως για παράδειγμα ο διαβήτης. Από τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό ότι η ρύθμιση των επιπέδων της LDL χοληστερόλης αποτελεί κύρια στρατηγική για τη μείωση του παγκόσμιου φορτίου των καρδιαγγειακών παθήσεων. Η αιτιολογική συσχέτιση της LDL χοληστερόλης με τα καρδιαγγειακά νοσήματα κι η σημασία της συνεπούς ρύθμισης της αποτυπώνεται στις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες. Συγκεκριμένα σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας, ο στόχος της LDL χοληστερόλης για τους ασθενείς πολύ υψηλού καρδιαγγειακού κινδύνου είναι κάτω από 55mg/dL και τουλάχιστον 50% μείωση από την αρχική τιμή. Ταυτόχρονα και παρά το γεγονός της τεκμηριωμένης και αδιαμφισβήτητης συσχέτισης των επιπέδων της LDL χοληστερόλης και της αναγκαιότητας ρύθμισης αυτής για τη μείωση του φορτίου των καρδιαγγειακών νοσημάτων, επιδημιολογικά δεδομένα καταδεικνύουν ότι το 80% των ασθενών υψηλού και πολύ υψηλού κινδύνου δεν πετυχαίνουν τους στόχους της LDL χοληστερόλης. Η εκστρατεία ‘‘Το ρεκόρ στην LDL χοληστερόλη’’ αποτελεί μία έμπρακτη απόδειξη της δέσμευσης μας αναφορικά με τη μείωση του αριθμό των θανάτων εξαιτίας της καρδιαγγειακής νόσου στις επόμενες δεκαετίες. Πρωτοβουλίες σαν κι αυτή μας εμπνέουν να συνεχίζουμε την αποστολή μας: να βοηθάμε τους ανθρώπους να ζουν περισσότερο και καλύτερα». u

| περί υγείας |

novartis_x2.indd 7

7

13/12/2023 1:12:51 μμ

Θέλετε να ενισχύσετε το ανοσοποιητικό σας σύστημα; Χαλαρώστε Πώς οι συνθήκες ζωής και το «περιβάλλον» μπορούν να βελτιώσουν την άμυνα του οργανισμού, αλλά κι ο τρόπος με τον οποίο επιδρά η κοινωνική απομόνωση στην υγεία.

Π

ηγαίνοντας διακοπές, έχοντας διασκεδαστικά βράδια με φίλους ή απλά χαλαρώνοντας στο σπίτι, είμαστε όχι μόνο περισσότερο ευχαριστημένοι, αλλά μπορεί να έχουμε και ένα πιο ισορροπημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Σε μια μελέτη οι ερευνητές έστειλαν ποντίκια του εργαστηρίου σε «διακοπές» για δύο εβδομάδες. Τα αποτελέσματα που δημοσιεύθηκαν στο Frontiers in Immunology, έδειξαν ότι η απλή τοποθέτηση ποντικών σε ένα κλουβί που είναι περίπου τρεις φορές μεγαλύτερο από το τυπικό και η προσθήκη παιχνιδιών (ένα πειραματικό σύστημα που ονομάζεται «εμπλουτισμένο περιβάλλον»), είχε σημαντικό αντίκτυπο στην ικανότητά τους να καταπολεμούν τις λοιμώξεις.

«Εμπλουτισμένο περιβάλλον»

Τα Τ κύτταρα των ποντικών στο «εμπλουτισμένο περιβάλλον» εμφάνισαν σημαντικές αλλαγές στα γονίδιά τους, με 56 συγκεκριμένα γονίδια να ρυθμίζονται προς τα πάνω (έγιναν πιο ενεργά) και τέσσερα να ρυθμίζονται προς τα κάτω (έγιναν λιγότερο ενεργά). Υπήρχε επίσης μια βελτιωμένη ικανότητα απόκρισης σε λοιμώξεις και καταπολέμησης παθογόνων –χωρίς φάρμακα και γονιδιακές θεραπείες– μέσα σε, μόλις, δύο εβδομάδες σε ένα πιο διεγερτικό κι ελκυστικό περιβάλλον. Τι σημαίνει αυτό αν το μεταφράσουμε σε ανθρώπινα δεδομένα; Όλοι αναζητούμε πιο εμπλουτισμένα περιβάλλοντα και προσπαθούμε να βελτιώσουμε τον τρόπο και τις συνθήκες ζωής μας, κάνοντας αλλαγές, όταν κάτι δεν μας αρέσει. Με αυτά τα νέα ευρήματα, μπορεί να αισθανόμαστε ακόμα πιο ενθαρρυμένοι να τις πραγματοποιήσουμε, γνωρίζοντας ότι είναι καλό για το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Τι γίνεται, όμως, με τον αυξανόμενο γηράσκοντα πληθυσμό που ζει σε οίκους φροντίδας με περιορισμένη κινητικότητα και λιγότερες πιθανότητες αλληλεπίδρασης; Μια ενδιαφέρουσα μελέτη από την Αμερικανίδα καθηγήτρια ψυχολογίας Ellen Langer το 1978 έδειξε ότι και μόνο η παροχή στους τρόφιμους του γηροκομείου ενός φυτού για φροντίδα οδήγησε σε σημαντική αύξηση στη διάρκεια της ζωής τους. Σε ένα διάστημα 18 μηνών, εκείνοι στους οποίους δεν δόθηκε ένα φυτό για φροντίδα (η ομάδα ελέγχου) είχαν διπλάσιες πιθανότητες να καταλήξουν σε πιο σύντομο χρονικό διάστημα, από εκείνους, στους οποίους δόθηκε. Καθώς μεγαλώνουμε, το ανοσοποιητικό μας σύστημα γερνά και κουράζεται. Η γρίπη ή άλλες λοιμώξεις που είναι διαχειρίσιμες στα είκοσι έως τα πενήντα μας έτη γίνονται απειλητικές για τη ζωή για τους περισσότερους ηλικιωμένους. Αυτό, βέβαια, δεν ισχύει μόνο για την τρίτη ηλικία. Διαπρεπείς επιστήμονες, όπως ο παιδίατρος και ψυχαναλυτής Donald Winnicott στη δεκαετία του 1970 έδειξαν ξεκάθαρα τη σημασία του παιχνιδιάρικου χαρακτήρα, ως δείκτη ψυχολογικής υγείας.

8

Εξωστρεφής χαρακτήρας

Σε μια πιο πρόσφατη μελέτη, η Kavita Vadhara κι οι συνεργάτες της συσχέτισαν διαφορετικά χαρακτηριστικά προσωπικότητας με βιολογικές ανοσολογικές αντιδράσεις –δηλαδή πόσο προετοιμασμένο είναι το σώμα μας να αντιμετωπίσει τις απειλές. Τα αποτελέσματα της έρευνας οδήγησαν σε μερικές ενδιαφέρουσες ιδέες για το πώς ο τύπος της προσωπικότητας μπορεί να επηρεάσει το ανοσοποιητικό. Η ερευνητική ομάδα ζήτησε από 121 φοιτητές να συμπληρώσουν ερωτηματολόγια προσωπικότητας για να αξιολογήσουν, μεταξύ άλλων χαρακτηριστικών, την εξωστρέφεια, τον νευρωτισμό και την ευσυνειδησία. Πήραν, επίσης, δείγματα αίματος κι εξέτασαν τη δραστηριότητα 19 γονιδίων που εμπλέκονται στη φλεγμονώδη ανοσοαπόκριση, καθώς και γονιδίων που σχετίζονται με την άμυνα κατά των ιών. Τα δύο πιο σημαντικά αποτελέσματα ήταν ότι η εξωστρέφεια σχετίστηκε με αυξημένη έκφραση προφλεγμονωδών γονιδίων, ενώ η ευσυνειδησία το αντίθετο (μειωμένη έκφραση προφλεγμονώδους γονιδίου). Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι οι εξωστρεφείς έχουν μεγαλύτερη ικανότητα να αντιμετωπίζουν λοιμώξεις και τραυματισμούς, αλλά υπάρχουν και μειονεκτήματα στα αυξημένα επίπεδα φλεγμονής, συμπεριλαμβανομένης της υψηλότερης πιθανότητας ανάπτυξης αυτοάνοσων ασθενειών. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα ερωτήματα που τέθηκαν, έπειτα από αυτή τη μελέτη είναι το κατά πόσο το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να επηρεάζει τη συμπεριφορά μας. Πολύ πιθανό. Έχει αποδειχθεί ότι μικρά μόρια που ονομάζονται κυτοκίνες απελευθερώνονται από τα κύτταρα του ανοσοποιητικού κι ότι μπορούν να διασχίσουν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, επηρεάζοντας τη δραστηριότητα των κυττάρων στον εγκέφαλό μας. Για

παράδειγμα, ορισμένες κυτοκίνες ασκούν επίδραση στην παραγωγή σημαντικών μορίων σηματοδότησης του εγκεφάλου, όπως η σεροτονίνη, ενώ αυτή η διαδικασία έχει επισημανθεί στην κατάθλιψη.

Κακή η απομόνωση

Μια άλλη μελέτη έχει βρει ότι τα απομονωμένα ποντίκια είναι πιο επιρρεπή σε προβλήματα υγείας λόγω αλλαγών του ανοσοποιητικού συστήματος. Η μελέτη διαπίστωσε ότι τα ποντίκια που ζούσαν μόνα τους είχαν πιο χαμηλή θερμοκρασία σώματος, κάτι που έβαλε το ανοσοποιητικό τους «σε εγρήγορση», καθιστώντας το έτοιμο να καταπολεμήσει τις λοιμώξεις. Οι δοκιμές έδειξαν ότι αυτά τα ποντίκια ήταν σε θέση να εκκαθαρίσουν τις βακτηριακές λοιμώξεις πιο γρήγορα, αλλά η αυξημένη αντίσταση στη μόλυνση αντιστράφηκε, όταν αυτά έλαβαν μια τεχνητή φωλιά, επιτρέποντάς τους να αναδημιουργήσουν μια συμπεριφορά συνωστισμού, όπως αυτή των κοινωνικά στεγασμένων ποντικιών. Η κατάσταση «εγρήγορσης» του ανοσοποιητικού συστήματος μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες κι ήδη υπάρχει ένας μεγάλος όγκος στοιχείων που συνδέει την αυξημένη ανοσολογική ενεργοποίηση με νευροεκφυλιστικές ασθένειες, ψυχιατρικές παθήσεις και αυτοάνοσες διαταραχές. Όταν είμαστε κοινωνικά απομονωμένοι, αισθανόμαστε ότι δεν υπάρχει κάποιος να μας φροντίσει αν κάτι πάει στραβά, οπότε το ανοσοποιητικό είναι έτοιμο για κάθε ενδεχόμενο. Ωστόσο, αυτή η συνεχής εγρήγορση ενδέχεται τελικά να επιβαρύνει την εγκεφαλική μας λειτουργία.u Ζ. Ψ.

| περί υγείας |

anosopoihtiko xalarwsi - psallas_L.indd 8

13/12/2023 1:13:10 μμ

Σύνδρομο χρόνιας κόπωσης Γιατί νιώθω συνέχεια κούραση; Όλοι αισθάνονται εξουθενωμένοι μερικές φορές. Πώς θα καταλάβετε, ωστόσο, εάν η κόπωσή σας είναι ένα πρόβλημα για το οποίο αξίζει να επισκεφτείτε τον γιατρό;

H

κούραση είναι υποκειμενική, καθώς αυτό που είναι φυσιολογικό για ένα άτομο μπορεί να μην είναι για ένα άλλο. Πολλοί άνθρωποι επισκέπτονται τον γιατρό, για να αναφέρουν κούραση (μια πρόσφατη μελέτη στην Ιρλανδία διαπίστωσε ότι υπήρχε στο 25% των ασθενών). Εάν η κούραση παρεμβαίνει στην καθημερινότητα και στην ικανότητά σας να κάνετε αυτό που σας αρέσει, θα πρέπει να το διερευνήσετε περαιτέρω. Υπάρχουν μερικές κοινές αιτίες επίμονης κόπωσης. Ο κακός ύπνος είναι μια προφανής και πολύ κοινή αιτία εξάντλησης. Πολλοί, ωστόσο, δεν την αποδέχονται, υποστηρίζοντας ότι κοιμούνται καλά, ίσως και πάρα πολύ, αλλά παραδέχονται ότι δεν ξυπνούν, νιώθοντας ανανεωμένοι. Αυτό σημαίνει ότι η ποιότητα του ύπνου τους είναι κακή, ακόμα κι αν η ποσότητα φαίνεται αρκετή, με πιθανή αιτία την υπνική άπνοια, όπου η αναπνοή σταματά και ξεκινά κατά τη διάρκεια του ύπνου. Η υπνική άπνοια μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά μακροπρόθεσμα προβλήματα υγείας, γι’ αυτό θα πρέπει να διερευνάται. Το αλκοόλ μπορεί, επίσης, να προκαλέσει τον όλεθρο στην ποιότητα του ύπνου. Μια άλλη κοινή αιτία κούρασης είναι η κατάθλιψη -μην ξεχνάτε ότι κάποιος μπορεί να έχει κατάθλιψη, χωρίς να αισθάνεται ότι έχει χαμηλή διάθεση. Για παράδειγμα, κάποια άτομα μπορεί να αισθάνονται ευερέθιστα ή απογοητευμένα ή να δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν. Αυτό είναι ανησυχητικό, γιατί τέτοιοι ασθενείς μπορεί να «πετούν κάτω από το ραντάρ» και να μην συνειδητοποιούν ότι χρειάζονται βοήθεια. Η ανεξήγητη εξάντληση μπορεί να είναι το κυρίαρχο σύμπτωμα της κατάθλιψης, με άλλα να έρχονται στο φως μόνο κατόπιν προσεκτικών ερωτήσεων. Το σύνδρομο μυαλγικής εγκεφαλομυελίτιδας / χρόνιας κόπωσης (ME/CFS) ή πιο απλά το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης είναι μια σοβαρή μακροχρόνια ασθένεια που, μεταξύ άλλων, προκαλεί υπερβολική εξουθένωση -πολύ πέρα από το εύρος της «φυσιολογικής» κόπωσης. Μπορεί να ξεκινήσει με τους ασθενείς να παρατηρούν έναν βαθμό ή τύπο εξάντλησης διαφορετικό από την προηγούμενη εμπειρία τους, ενώ μπορεί να είναι δύσκολο να διαγνωστεί στα αρχικά στάδια. Υπάρχουν και άλλες πιθανές αιτίες κούρασης –προβλήματα, όπως ο χαμηλός

Γράφει η Λήδα Κοντογιαννοπούλου σίδηρος, η νόσος του θυρεοειδούς, ο διαβήτης, η νεφρική νόσος, οι καρδιακές παθήσεις κι πολλά άλλα. Η θεραπεία για αυτά μπορεί επίσης να ανακουφίσει από την κούραση. Ωστόσο, ενώ η κόπωση συνοδεύει πολλές ασθένειες, δεν θα πρέπει να επιμένει μετά την ανάρρωση. Το μήνυμα είναι το εξής: εάν η κούραση παρεμβαίνει στη ζωή σας, υπάρχουν πολλές πιθανές αιτίες γι’αυτό και θα πρέπει να μιλήσετε σε έναν γιατρό.

Τα συμπτώματα

Τα εργαλεία ελέγχου για ένα ανησυχητικό επίπεδο κούρασης περιλαμβάνουν την κλίμακα υπνηλίας Epworth και τη βαθμολογία STOP-BANG. Μπορείτε να κάνετε και τις δύο εξετάσεις στο σπίτι σας και να μεταφέρετε τα αποτελέσματα στον γιατρό σας. Αλλά ακόμα κι αν έχετε κανονικές βαθμολογίες, η κόπωση αξίζει να διερευνηθεί εάν: n αισθάνεστε πολύ κουρασμένοι για να ασκηθείτε (αυτό μπορεί να είναι ένας φαύλος κύκλος, επειδή η τακτική άσκηση μπορεί, στην πραγματικότητα, να σας δώσει περισσότερη ενέργεια – ωστόσο, ενδέχεται να είναι επικίνδυνη για άτομα με χρόνια κόπωση, επομένως απαιτείται προσοχή για αυτούς τους ασθενείς). n νιώθετε πολύ κουρασμένοι, ώστε να βγείτε έξω, να δείτε φίλους ή να κάνετε δραστηριότητες που κάποτε σας άρεσαν. n πατάτε συνεχώς το κουμπί αναβολής του ξυπνητηριού, γιατί δεν ξυπνάτε νιώθοντας ανανεωμένοι. n κοιμάστε τακτικά μπροστά στην τηλεόραση n περνάτε όλη την ημέρα ευχόμενοι να μπορούσατε να επιστρέψετε στο κρεβάτι.

Εάν μαζί με την κούραση έχετε και κάποια από τις ακόλουθες «κόκκινες σημαίες», είναι ζωτικής σημασίας να δείτε έναν γιατρό: ανεξήγητη απώλεια βάρους, δύσπνοια, επαναλαμβανόμενοι πυρετοί, αιμορραγία από τα έντερα ή τα ούλα σας, πρήξιμο και πόνο στις αρθρώσεις ή οτιδήποτε άλλο ασυνήθιστο. Ένα ερώτημα είναι, αν το να θέλετε έναν απογευματινό υπνάκο, είναι προειδοποιητικό καμπανάκι. Αυτό είναι δύσκολο να απαντηθεί. Μια ύφεση ενέργειας αργά το απόγευμα είναι αρκετά φυσιολογική (υπάρχουν ολόκληρες κουλτούρες που χτίζονται γύρω από την ιδέα της σιέστας), καθώς η πολυάσχολη ζωή κι οι πολλαπλές υποχρεώσεις οδηγούν συχνά στην εξουθένωση. Η κούραση μπορεί να μην είναι πάντα ένδειξη ενός προβλήματος υγείας, αλλά μια προειδοποίηση ότι η ισορροπία μεταξύ εργασίας και ξεκούρασης δεν είναι σωστή. Εάν συνειδητοποιείτε ότι η κόπωσή σας αποτελεί πρόβλημα, μιλήστε με τον γιατρό σας. Το τι θα συμβεί στη συνέχεια, εξαρτάται από τους ειδικούς παράγοντες που παίζουν ρόλο. Μερικοί άνθρωποι χρειάζονται άμεση διερεύνηση για πιθανές, σοβαρές υποκείμενες παθήσεις. Ωστόσο, υπάρχουν συχνά προφανείς τρόποι αντιμετώπισης, που αφορούν τον τρόπο ζωής και θα ξεκινούσαμε από εκεί. Μήπως το αλκοόλ ή η καφεΐνη επηρεάζουν τον ύπνο σας; Έχετε καλές συνήθειες υγιεινής ύπνου; Είναι το επίπεδο άσκησης και διατροφής σας το κατάλληλο, με ελεγχόμενη κατανάλωση ζάχαρης; Αφού ελέγξετε τους παράγοντες αυτούς, πρέπει, έπειτα. να διερευνηθούν κι οι παθήσεις υγείας που μπορεί να συμβάλλουν στην κούραση. u

| περί υγείας |

syndromo xronias kopwsis - psallas_R.indd 9

9

13/12/2023 1:13:32 μμ

Πώς να προστατέψετε το ανοσοποιητικό σας

Α

Παραμείνετε υγιείς κι αυτόν τον χειμώνα, ενισχύοντας την άμυνα του οργανισμού σας.

ναπνευστικές ασθένειες – ντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάόπως η γρίπη, η Covid-19 των των ΗΠΑ, 1 στους 3 ενήλικες δεν και ο αναπνευστικός συγκυκοιμάται αρκετά. Ο ανεπαρκής ύπνος τιακός ιός (RSV)– αυξάνονται κάνει πιο πιθανό να κολλήσει κανείς και το ανοσοποιητικό μας το κοινό κρυολόγημα ή τη γρίπη. Μια χρειάζεται περισσότερη προσοχή από μελέτη έδειξε ότι οι άνθρωποι που κοιποτέ. Ωστόσο, πολλές ανθυγιεινές συμούνται λιγότερο από έξι ή επτά ώρες μπεριφορές καθιστούν πιο δύσκολο για τη νύχτα έχουν υψηλότερο κίνδυνο Γράφει η το σώμα μας να καταπολεμήσει τις λοιμόλυνσης βραχυπρόθεσμα. μώξεις. Η πρώτη γραμμή άμυνας είναι ο Αφροδίτη Ντάικου Έρευνες δείχνουν ότι η δημιουργία μιας υγιεινός τρόπος ζωής. καλής ρουτίνας ύπνου είναι απαραίτητη Ποιοι είναι εκείνοι οι παράγοντες που μπορούν να και βοηθά το ανοσοποιητικό σύστημα. Περιορίστε σας θέσουν σε κίνδυνο: την ποσότητα καφεΐνης και αλκοόλ που καταναλώνετε πριν τον ύπνο. Το αλκοόλ μπορεί να σας προκαΚακή διατροφή λέσει υπνηλία, αλλά μπορεί και να επηρεάσει τον κύΤο να τρώτε πολύ ή πολύ λίγο, μπορεί να είναι επι- κλο του ύπνου σας. Παράλληλα, η καφεΐνη ενδέχεται βλαβές. Βεβαιωθείτε ότι έχετε συμπεριλάβει αρκε- να σας κάνει να αισθάνεστε νευρικοί, καθιστώντας τές υγιεινές τροφές στη διατροφή σας και αποφύγε- δύσκολο το να αποκοιμηθείτε. Καλό είναι, επίσης, τε να καταναλώνετε πάρα πολλά προϊόντα που είναι να αποφεύγετε τις ηλεκτρονικές οθόνες για τουλάχαμηλά σε φυτικές ίνες ή πλούσια σε λιπαρά, αλάτι χιστον 60 λεπτά πριν τον ύπνο. Δημιουργήστε ένα και ζάχαρη. Η ανθυγιεινή διατροφή συμβάλλει στον πρόγραμμα ύπνου. Το βούρτσισμα των δοντιών σας, κίνδυνο εμφάνισης προβλημάτων υγείας ακόμα και η ανάγνωση ενός βιβλίου κι άλλες δραστηριότητες ορισμένων ασθενειών: μπορούν να δώσουν στο σώμα σας σημάδια ότι ήρθε Η καλή διατροφή υποστηρίζει το ανοσοποιητικό η ώρα να χαλαρώσετε. σας σύστημα. Κανένα συμπλήρωμα δεν θα θεραπεύσει ή θα αποτρέψει την ασθένεια. Ωστόσο, μια Άσκηση ισορροπημένη διατροφή μπορεί να βοηθήσει στην Η μέτρια άσκηση βελτιώνει την καρδιαγγειακή προετοιμασία του οργανισμού για την καλύτερη κα- υγεία, μειώνει την αρτηριακή πίεση και βοηθά ταπολέμηση των ασθενειών. Φροντίστε να συμπε- στον έλεγχο του σωματικού βάρους. Προωθεί, ριλάβετε φρέσκα φρούτα και λαχανικά στην καθη- επίσης, την κυκλοφορία των κυττάρων και των μερινότητά σας. Μην ξεχνάτε τα δημητριακά ολικής ουσιών του ανοσοποιητικού συστήματος, γεγονός που τους επιτρέπει να κινούνται ελεύθερα αλέσεως και τους ξηρούς καρπούς. Η βιταμίνη C διεγείρει την παραγωγή λευκών αιμοσφαι- στο σώμα και να κάνουν τη δουλειά τους απορίων, τα οποία είναι βασικά για την καταπολέμηση των τελεσματικά. Δυστυχώς, μόνο περίπου 1 στους 5 λοιμώξεων. Τα εσπεριδοειδή, οι φράουλες, οι κόκκινες ενήλικες και εφήβους ασκούνται αρκετά για να διατηρήσουν καλή υγεία, σύμφωνα με την Αμεπιπεριές και τα ακτινίδια είναι πλούσια σε βιταμίνη C. Μην ξεχνάτε να πίνετε άφθονο νερό. Προσπαθήστε να ρικανική Καρδιολογική Εταιρεία. Η έλλειψη δρααποφύγετε το ακανόνιστο τσιμπολόγη- στηριότητας μπορεί να επηρεάσει το σώμα και να μειώσει την ανοσολογική σας απόκριση. μα. Εάν τρώτε σνακ, επιλέξτε φρέσκα φρούτα κι ωμά λαχανικά, αντί για τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, αλάτι ή λίπος. Είναι σημαντικό να διατηρείτε το βάρος σας εντός υγιών ορίων. Τα λιποκύτταρα δεν είναι απλώς παθητικές δεξαμενές ενέργειας, αλλά μπορούν να εκκρίνουν ορμόνες που αυξάνουν τη φλεγμονή, καθιστώντας τα υπέρβαρα άτομα πιο ευάλωτα σε ασθένειες.

Ελλιπής ύπνος

Μελέτες δείχνουν ότι ο ύπνος παίζει καθοριστικό ρόλο στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Η αναπνοή κι η μυϊκή δραστηριότητα επιβραδύνονται, ελευθερώνοντας ενέργεια για το σώμα προκειμένου να καταπολεμήσει την ασθένεια. Οι ενήλικες ηλικίας 18 έως 60 ετών πρέπει να κοιμούνται τουλάχιστον επτά ώρες κάθε βράδυ. Σύμφωνα με τα Κέ-

Τρόποι για να ενισχύσετε το ανοσοποιητικό σας

Η μέτρια σωματική δραστηριότητα συνιστάται για την καταπολέμηση της παχυσαρκίας, των καρδιακών παθήσεων και του διαβήτη. Οι ειδικοί συνιστούν μια ρουτίνα άσκησης μέτριας έντασης, δύο έως τρεις φορές την εβδομάδα, για έως και 45 λεπτά για καλή υγεία του ανοσοποιητικού. Προσπαθήστε να στοχεύσετε σε τουλάχιστον 150 λεπτά μέτριας άσκησης την εβδομάδα ή σε 30 λεπτά, πέντε ημέρες την εβδομάδα. Η διατήρηση μιας ρουτίνας άσκησης μπορεί να είναι ιδιαίτερα απαραίτητη για τους ηλικιωμένους. Ωστόσο, αποφύγετε να πιέζετε τον εαυτό σας πολύ σκληρά για πάρα πολύ καιρό. Η παρατεταμένη (πάνω από 1,5 ώρα) έντονη άσκηση που εκτελείται, χωρίς πρόσληψη τροφής, μπορεί να καταστείλει προσωρινά το ανοσοποιητικό σύστημα. Προκειμένου να προσδιορίσετε αν η άσκηση είναι μέτρια ή έντονη, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το «τεστ ομιλίας»: Συμμετέχοντας σε μια μέτρια δραστηριότητα, όπως το γρήγορο περπάτημα, μπορείτε να μιλήσετε αλλά όχι να τραγουδήσετε, ενώ σε έντονη σωματική δραστηριότητα, όπως το κολύμπι, το τζόκινγκ ή παίζοντας τένις, δεν μπορείτε να κάνετε κανένα από αυτά τα δυο.

Πώς το άγχος μπορεί να σας επηρεάσει;

Το χρόνιο στρες μπορεί να έχει επιπτώσεις στην υγεία ενός ατόμου. Το άγχος κάνει το σώμα να απελευθερώνει κορτιζόλη, τα αυξημένα επίπεδα της οποίας στην κυκλοφορία του αίματος μπορεί να προκαλέσουν φλεγμονή, που αλλάζει τον τρόπο, με τον οποίο το ανοσοποιητικό σύστημα ανταποκρίνεται στις λοιμώξεις. Επιπλέον, η μακροχρόνια φλεγμονή προάγει τις ανισορροπίες στη λειτουργία των κυττάρων του ανοσοποιητικού και μπορεί ακόμα και να καταστείλει την ανοσοαπόκριση. Τα παιδιά κι οι ηλικιωμένοι είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στο στρες του ανοσοποιητικού συστήματος. O έλεγχός του είναι το κλειδί για τη βελτίωση του ανοσοποιητικού σας συστήματος, ενώ ορισμένες δραστηριότητες που μπορεί να σας βοηθήσουν στη διαχείρισή του περιλαμβάνουν διαλογισμό, άσκηση, να κρατάτε ημερολόγιο, γιόγκα κι άλλες πρακτικές ενσυνειδητότητας. Παράλληλα είναι σημαντικό να μείνετε μακριά από το κάπνισμα ή την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Το κάπνισμα μπορεί να αποδυναμώσει την άμυνα του σώματός σας. Εάν αντιμετωπίζετε κρίση ψυχικής υγείας ή έχετε τάσεις αυτοκτονίας, καλέστε την Εθνική Γραμμή Πρόληψης Αυτοκτονίας στο 1018. Συνολικά, η διατήρηση μιας ισορροπημένης διατροφής, ο επαρκής ύπνος, η τακτική σωματική δραστηριότητα και η αποφυγή του άγχους είναι μερικοί από τους πιο σημαντικούς τρόπους, για να διατηρήσετε το ανοσοποιητικό σας σύστημα υγιές και να μειώσετε τις πιθανότητες μόλυνσης και ασθένειας. u

10 | περί υγείας |

anosopoihtiko prostasia - daikou_L.indd 10

13/12/2023 1:13:55 μμ

Πόνος στον ώμο Με ποιες παθήσεις συνδέεται;

H

Μάθετε από ποιους παράγοντες μπορεί να προκληθεί και πώς αντιμετωπίζεται.

άρθρωση του ώμου χαρακτηρίζεται από μεγάλη ευκινησία, αλλά ταυτόχρονα και από μειωμένη σταθερότητα. Αυτό συμβαίνει, διότι η σταθερότητά της, εξασφαλίζεται κατά βάση όχι μέσω των οστών, αλλά μέσω των συνδέσμων και των μυών, οι οποίοι επιτρέπουν μεγάλο εύρος κίνησης στο άνω άκρο. Όταν εκδηλώνεται πόνος στον ώμο, πλήθος καθημερινών δραστηριοτήτων όπως η οδήγηση, η άρση αντικειμένων, οι δουλειές του σπιτιού ακόμα κι ο ύπνος μπορεί να γίνουν αρκετά δύσκολες κι επώδυνες. Η εκδήλωση πόνου στη συγκεκριμένη άρθρωση κι η έκπτωση της λειτουργικότητας του άνω άκρου μπορούν να επηρεάσουν κάθε πτυχή της ζωής των ασθενών. Ο πόνος μπορεί να γίνεται αισθητός είτε κατά την κίνηση του ώμου ή και Γράφει ο σε ηρεμία, περιορίζοντας Δρ. Παναγιώτης σημαντικά την κίνηση της Πάντος άρθρωσης. Σημειώνεται MD, MSc, PhD, ότι μπορεί να προκληθεί ορθοπαιδικός από έναν ή περισσότεχειρουργός - διευθυντής ρους παράγοντες, όπως Τμήματος Άνω Άκρου ο οξύς τραυματισμός, Ιατρικό Κέντρο το εξάρθρημα, η χρόνια Αθηνών, Μαρούσι καταπόνηση ή να εμφαΟΣΤΕΩΝ Ορθοπαιδική νιστεί εξαιτίας κάποιας Κλινική εκφυλιστικής πάθησης.

Φλεγμονή ή ρήξη τένοντα Μία από τις κύριες αιτίες εκδήλωσης πόνου στον ώμο είναι η φλεγμονή κάποιου τένοντα, ή αλλιώς η τενοντίτιδα. Η άρθρωση του ώμου εξασφαλίζει τη σταθερότητά της μέσω ενός συνόλου μυών, το οποίο ονομάζεται στροφικό πέταλο του ώμου, όπως επίσης και μέσω του τένοντα του δικεφάλου. Η τενοντίτιδα του ώμου αποτελεί τη συχνότερη αιτία πόνου και δυσκαμψίας στην άρθρωση, καθώς ο τένοντας παρουσιάζει οίδημα και διόγκωση, καθιστώντας επώδυνη κάθε κίνηση του άνω άκρου. Ακόμα, εκδηλώνεται έπειτα από επαναλαμβανόμενη καταπόνηση κι επανειλημμένους μικροτραυματισμούς, ωστόσο μπορεί να προκύψει κι μετά από κάποιον μεμονωμένο, οξύ τραυματισμό. Εάν με την τενοντίτιδα συνυπάρχει και το σύνδρομο υπακρωμιακής προστριβής, το οποίο εκδηλώνεται σε περίπτωση μείωσης της απόστασης ανάμεσα στην κεφαλή του βραχιονίου οστού και του ακρωμίου, η φλεγμονή επιδεινώνεται. Εκτός από την τενοντίτιδα του ώμου, η ρήξη τένοντα, ιδίως εκείνων που ανήκουν στο λεγόμενο

στροφικό πέταλο του ώμου, μπορεί επίσης να προκαλέσει έντονο πόνο στην άρθρωση ακόμα και κατά τη διάρκεια του ύπνου. Η αιτιολογία της ρήξης μπορεί να είναι είτε τραυματικής είτε εκφυλιστικής αιτιολογίας. Παράλληλα, μπορεί να είναι μερική ή ολική και να αφορά έναν ή περισσότερους τένοντες του στροφικού πετάλου, περιορίζοντας σημαντικά την κίνηση του χεριού. Η ρήξη κάποιου τένοντα στον ώμο εκδηλώνεται ως αποτέλεσμα είτε μακροχρόνιας καταπόνησης και επαναλαμβανόμενων μικροτραυματισμών, είτε Λοιπές παθήσεις λόγω κάποιας οξείας κάκωσης. Στις παθήσεις που μπορεί να προκαλέσουν πόνο στον ώμο εντάσσεται και η ασβεστοποιός τενοΑρθρίτιδα ντίτιδα, στην οποία εντοπίζονται εναποθέσεις Η αρθρίτιδα του ώμου παρουσιάζεται με την κα- ασβεστίου στους τένοντες του στροφικού πετάταστροφή των αρθρικών επιφανειών της περιο- λου. Δεν είναι σαφές το τι ακριβώς προκαλεί το χής, προκαλώντας αυξανόμενης έντασης πόνο σχηματισμό αυτών των εναποθέσεων, ωστόσο και περιορισμό της κινητικότητάς του. Η πιο η πάθηση προκαλεί ξαφνικό, έντονο πόνο στον συχνή μορφή αρθρίτιδας είναι η οστεοαρθρίτι- ώμο που συχνά ξεκινά το πρωί. Είναι πιο συχνό δα του ώμου, ωστόσο μπορεί να εκδηλωθεί και σε ενήλικες μέσης και μεγαλύτερης ηλικίας και ρευματοειδής αρθρίτιδα, η οποία συνιστά αυ- σε όσους πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη. Η τοάνοσο νόσημα. Η οστεοαρθρίτιδα του ώμου μέθοδος αντιμετώπισης διαμορφώνεται ανάλοπροκαλείται σε άτομα προχωρημένης ηλικίας, γα με τη βαρύτητα των συμπτωμάτων. εξαιτίας της χρόνιας εκφύλισης και φθοράς των Αντίστοιχα, η συμφυτική θυλακίτιδα του ώμου αρθρικών επιφανειών, ενώ σε νεαρότερα άτομα ή αλλιώς ο παγωμένος ώμος μπορεί, επίσης, να προκύπτει ως αποτέλεσμα ρήξης των τενόντων αποτελέσει αιτία, ώστε να εκδηλωθεί έντονος πότου στροφικού πετάλου του ώμου ή κάποιου νος. Η πάθηση αυτή αφορά στην εκδήλωση φλεγτραυματισμού, όπως το κάταγμα. μονής και την ανάπτυξη ουλώδους ιστού και συμφύσεων μέσα στην άρθρωση. Ο παγωμένος ώμος μπορεί να είναι είτε ιδιοπαθούς, είτε δευτεροΟξύς τραυματισμός Ένας οξύς τραυματισμός στον ώμο, όπως κά- παθούς μορφής, ανάλογα με το αν τα αίτια είναι ποιο κάταγμα ή εξάρθρημα, προκαλεί έντονο ξεκάθαρα ή όχι. Στην ιδιοπαθή μορφή του παγωπόνο και απώλεια της λειτουργικότητας του άνω μένου ώμου, δεν μπορεί να καθοριστεί η ακριβής άκρου. Ο συχνότερος μηχανισμός πρόκλησης αιτία, ενώ στην περίπτωση της δευτεροπαθούς ενός κατάγματος στην περιοχή του ώμου είναι μορφής της πάθησης, το αίτιο εκδήλωσης είναι η πτώση, συνήθως πάνω στον ώμο. Τα πιο συ- κάποιος τραυματισμός στον ώμο, η ύπαρξη ασβεχνά κατάγματα στην περιοχή του ώμου είναι τα στοποιού τενοντίτιδας ή συνδρόμου υπακρωμιακατάγματα της κεφαλής του βραχιονίου και τα κής προστριβής ή η ακινητοποίηση της άρθρωκατάγματα της κλείδας. Στην πλειοψηφία των σης, έπειτα από χειρουργική επέμβαση στον ώμο. περιπτώσεων, ένα κάταγμα αντιμετωπίζεται χει- Ο παγωμένος ώμος εκδηλώνεται επίσης συχνά σε ρουργικά, προκειμένου να αποκατασταθεί άμε- άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη. Ο ορθοπαιδικός - χειρουργός Άνω ‘Ακρου, Πανασα η λειτουργικότητα του άνω άκρου. Αντίστοιχα με το κάταγμα, ένα εξάρθρημα ώμου γιώτης Πάντος αντιμετωπίζει συνολικά κάθε πάθηέχει κι αυτό τραυματική αιτιολογία κι εκδηλώ- ση που ευθύνεται για την εκδήλωση πόνου στον νεται ως αποτέλεσμα της εξόδου της κεφαλής ώμο. Στόχος του είναι η ανακούφιση κι η εξάλειψη του βραχιονίου από την αρθρική επιφάνεια της του πόνου κι η ανάκτηση του εύρους κίνησης του ωμογλήνης. Οι πιο συχνές μορφές εξαρθρήμα- ώμου. Κάθε ασθενής αντιμετωπίζεται πλήρως εξατος στον ώμο είναι το εξάρθρημα της ακρωμι- τομικευμένα και με την υποστήριξη σε υποδομές οκλειδικής άρθρωσης και το εξάρθρημα της και σύγχρονο βιοϊατρικό εξοπλισμό που παρέχει κεφαλής του βραχιονίου, που εμφανίζονται το Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, ενώ σε περίπτωση έπειτα από πτώση. Κύρια προτεραιότητα στην που έχει ένδειξη για χειρουργική αντιμετώπιση, περίπτωση εξαρθρήματος ώμου είναι η άμεση εφαρμόζονται οι πιο σύγχρονες τεχνικές ελάχιανάταξή του κι έπειτα πρέπει να επιλεγεί το κα- στης επεμβατικότητας, όπως η αρθροσκόπηση τάλληλο θεραπευτικό πλάνο, ανάλογα με το αν ώμου, στοχεύοντας στην αντιμετώπιση του πόνου το εξάρθρημα συνέβη για πρώτη φορά ή αν έχει και την ταχύτατη επαναφορά του ασθενούς στις παρουσιάσει υποτροπή. καθημερινές του δραστηριότητες. u

| περί υγείας | 11

ponos ston wmo - pantos iatriko_R.indd 11

13/12/2023 1:14:23 μμ

Θεόδωρος Αγοραστός Καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, πρόεδρος της Ελληνικής HPV Εταιρείας

«Στόχος μας η ενημέρωση κι η συμμετοχή του κοινού στα Προγράμματα Εμβολιασμού και Προσυμπτωματικού Ελέγχου» Ο Θεόδωρος Αγοραστός, μιλώντας στο «Περί Υγείας», αναφέρεται στην ανάγκη ευαισθητοποίησης/ενημέρωσης του ευρέος κοινού σχετικά με τον HPV-εμβολιασμό, ενώ τονίζει και τα επόμενα βήματα που πρέπει να κάνει η πολιτεία. Αποκλειστική συνέντευξη στον Αλέξανδρο Κοταχέα - Ποιες είναι οι πρωτοβουλίες που θα λάβετε στο μέλλον για την ευαισθητοποίηση και την ενημέρωση του κοινού σχετικά με τον ιό HPV; Κατ’ αρχάς, όπως αναγράφεται επισήμως στον νόμο για την «πρόληψη, προστασία και προαγωγή της υγείας» και μάλιστα στο περιλαμβανόμενο «Πρόγραμμα Σπύρος Δοξιάδης» για την πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή πρόληψη: «...αποτελεί υποχρέωση της πολιτείας η προσωποποιημένη ενημέρωση ενός εκάστου πολίτη για τον χρόνο και τον τρόπο συμμετοχής του στα προαναφερόμενα Εθνικά Προγράμματα» (Ν.

4675/2020, Άρ. 4,3Α,iiiγ). Έτσι, αυτό που απαιτείται είναι η ανάληψη, από την ίδια την πολιτεία, εκστρατείας ενημέρωσης/ευαισθητοποίησης του ευρέος κοινού σχετικά με την αναγκαιότητα του HPV-εμβολιασμού και του προσυμπτωματικού ελέγχου των γυναικών για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Τόσο η Ελληνική HPV Εταιρεία όσο κι άλλοι εμπλεκόμενοι επιστημονικοί και κοινωνικοί φορείς προσπαθούμε, από τότε που άλλαξε το τοπίο στην πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου μήτρας, δηλαδή, από τότε (2008) που είναι διαθέσιμο το εμβόλιο εναντίον του HPV κι είναι εφικτή (2017) η διενέργεια του HPV testing ως μεθόδου πρωταρχικού προσυμπτωματικού ελέγχου των γυναικών – στη θέση του τεστ Παπανικολάου– να ενημερώσουμε το ευρύ κοινό σχετικά με τις νέες αυτές εξελίξεις και ευαισθητοποιώντας το να συμβάλλουμε στην αύξηση της συμμετοχής του στα Προγράμματα Εμβολιασμού και Προσυμπτωματικού Ελέγχου. Οι συνεχείς και επίμονες αυτές προσπάθειές μας με άρθρα, συνεντεύξεις, αναφορές στα ΜΜΕ και τα κοινωνικά δίκτυα, καθώς και με videos, infographics, ομιλίες, σεμινάρια, συνέδρια κ.λπ., δεν έχουν, μέχρι στιγμής, τα επιθυμητά αποτελέσματα και γι’ αυτό απαιτείται η δραστηριοποίηση της πολιτείας –όπως άλλωστε συμβαίνει και σε πολλές άλλες προηγμένες χώρες.

- Πόσο κοντά θεωρείτε ότι βρίσκεται η πολιτεία στο έργο σας; Υπάρχουν περαιτέρω ενέργειες που θεωρείτε ότι θα μπορούσαν να γίνουν από την πλευρά της κι αν ναι, ποιες είναι αυτές; Στην Ελλάδα, μέχρι σήμερα ο HPV-εμβολιασμός συμπεριλαμβάνεται μεν στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, αλλά με χαμηλή μέχρι σήμερα εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού-στόχου, ενώ δεν έχει ληφθεί μέριμνα τήρησης της υποχρεωτικής ηλεκτρονικής συμπλήρωσης του Μητρώου Εμβολιασμών και του Ηλεκτρονικού Βιβλιαρίου Υγείας Παιδιού. Παράλληλα,

δεν υπάρχει ακόμα οργανωμένο, οικονομικά εξασφαλισμένο Εθνικό Πρόγραμμα Προσυμπτωματικού Ελέγχου για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, χωρίς ημερομηνία λήξης –αντ’ αυτού ψηφίστηκε, αλλά δεν εφαρμόζεται ακόμη, μια Δράση Δημόσιας Υγείας με περιορισμένη διάρκεια και χρηματοδότηση. Τέλος, υπάρχει έλλειψη επαρκούς αριθμού εξειδικευμένων ογκολογικών κέντρων για την ενδεδειγμένη θεραπεία και την υποστηρικτική φροντίδα των γυναικών με (προ)καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Για τους λόγους αυτούς, με πρωτοβουλία της Ελληνικής HPV Εταιρείας (www.hpvsociety.gr), 131 επιστημονικοί, επαγγελματικοί, ερευνητικοί και κοινωνικοί φορείς, ιδρύματα, ινστιτούτα, ενώσεις ασθενών και σύλλογοι καρκινοπαθών από όλη σχεδόν την Ελλάδα, άμεσα ή έμμεσα σχετιζόμενοι με την πρόληψη κι αντιμετώπιση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και των άλλων HPV-σχετιζόμενων καρκίνων, υποστήριξαν την εφαρμογή της «Παγκόσμιας Στρατηγικής» του Π.Ο.Υ. για την εξάλειψη της νόσου ως προβλήματος δημόσιας υγείας, καθώς και των οδηγιών του «Ευρωπαϊκού Σχεδίου κατά του Καρκίνου». Παράλληλα, απηύθυναν ΕΚΚΛΗΣΗ προς την ελληνική πολιτεία, όπως προβεί στις επιβεβλημένες ενέργειες, έτσι ώστε να καταστεί δυνατή η επίτευξη των στόχων αυτών για το 2030, με απώτερο σκοπό την εξάλειψη της νόσου και στη χώρα μας, στο κατά το δυνατόν συντομότερο χρονικό διάστημα.

- Ποια είναι τα βήματα που πιστεύετε ότι πρέπει να κάνει η χώρα μας σε συνεργασία με άλλες χώρες, καθώς και με τον Π.Ο.Υ. για την εξάλειψη –για πρώτη φορά στην ιστορία– ενός καρκίνου, στην προκειμένη περίπτωση του καρκίνου της μήτρας; Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) ανακοίνωσε το 2020 ότι ο καρκίνος του τραχήλου της

μήτρας θα έχει εξαλειφθεί ως παγκόσμιο πρόβλημα δημόσιας υγείας, εάν εφαρμοσθεί η προς τούτο «Παγκόσμια Στρατηγική» κι επιτευχθούν, μέχρι το 2030, οι εξής στόχοι: n 90% των κοριτσιών μέχρι 15 ετών να έχει εμβολιαστεί πλήρως κατά της μόλυνσης από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) n 70% των γυναικών να εξετασθεί προληπτικά με ένα τεστ υψηλής ακριβείας (HPV testing) σε ηλικία 35 ετών και ξανά σε ηλικία 45 ετών n 90% των γυναικών με (προ)καρκίνο του τραχήλου της μήτρας να τύχει ενδεδειγμένης θεραπευτικής αντιμετώπισης κι υποστηρικτικής φροντίδας. Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ., εάν εφαρμοσθεί αυτή η στρατηγική («90/70/90») από όλα τα κράτη, η νόσος θα μπορέσει να εξαλειφθεί σε χώρες με υψηλό εισόδημα σε λίγες δεκαετίες (π.χ. Σουηδία 2030, Αυστραλία 2035, ΗΠΑ 2038, Καναδάς 2040) και παγκοσμίως, εντός 100 ετών. Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε το 2021 το «Ευρωπαϊκό Σχέδιο για την Καταπολέμηση του Καρκίνου», το οποίο, αποδέχεται πλήρως την «Παγκόσμια Στρατηγική» του Π.Ο.Υ., και προωθεί, μέχρι το 2030, τις ανάλογες δράσεις («90/90/90»). Οι επιβεβλημένες ενέργειες, στις οποίες πρέπει να προχωρήσει η ελληνική πολιτεία, ακολουθώντας τις οδηγίες του Π.Ο.Υ. με σκοπό την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας ως προβλήματος δημόσιας υγείας στην Ελλάδα, θα πρέπει, μέχρι το 2030, να έχουν τους εξής στόχους: n Εμβολιασμό κατά του HPV τουλάχιστον του 90% των κοριτσιών, μέχρι 15 ετών n Εφαρμογή οργανωμένου Εθνικού Προγράμματος Προσυμπτωματικού Ελέγχου για τη νόσο, με συμμετοχή τουλάχιστον του 70% των γυναικών στις ηλικιακές ομάδες-στόχους n Εξασφάλιση ενδεδειγμένης θεραπευτικής αντιμετώπισης κι υποστηρικτικής φροντίδας του 90% των γυναικών με (προ)καρκίνο τραχήλου μήτρας, n Ανάληψη από την ίδια την πολιτεία εκστρατείας ενημέρωσης/ευαισθητοποίησης του ευρέος κοινού σχετικά με τον HPV-εμβολιασμό και τον προσυμπτωματικό έλεγχο για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. u

12 | περί υγείας |

synenteuksi agorastos - kotaxeas_L.indd 12

13/12/2023 1:14:44 μμ

Πρέπει να ανησυχείτε για τη «λευκή πνευμονία»; H έκφραση «λευκοί πνεύμονες» χρησιμοποιείται από τους γιατρούς, για να περιγράψει την αναπνευστική δυσχέρεια, όταν οι κυψελίδες των πνευμόνων γεμίζουν φλεγμονώδες υγρό, με αποτέλεσμα να φαίνονται άσπροι στην ακτινογραφία. Γράφει ο Ζήσης Ψάλλας

M

πορεί να έχετε ακούσει για τα κρούσματα «λευκής πνευμονίας» που επηρεάζουν παιδιά στην Κίνα, τις ΗΠΑ και την Ευρώπη (Ολλανδία, Δανία) κι είναι υψηλότερα από το συνηθισμένο για αυτήν την εποχή του χρόνου. Οι γονείς ακούνε προσεκτικά τις ειδήσεις, ενώ οι υπεύθυνοι δημόσιας υγείας παρακολουθούν την παγκόσμια συχνότητα εμφάνισης σοβαρών λοιμώξεων του αναπνευστικού και καταγράφουν περιπτώσεις και αιτίες. Ωστόσο, δεν χρειάζεται να ανησυχείτε, καθώς δεν εντοπίζεται νέος ιός ή άλλος τύπος νέου παθογόνου σε αυτές τις εστίες. Η πνευμονία είναι μια φλεγμονή των πνευμόνων, που συνήθως προκαλείται από βακτηριακές ή ιογενείς λοιμώξεις. Μπορεί να επηρεάσει βαθύτερους ιστούς των πνευμόνων και να προκαλέσει βρογχίτιδα, η οποία είναι φλεγμονή των αεραγωγών, με συμπτώματα όπως πυρετό, αναπνευστικά προβλήματα και πόνο στο στήθος. Μερικές φορές υπάρχει μια λευκή απόχρωση στις ακτινογραφίες θώρακα του πνεύμονα. Ο πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, Στέλιος Λουκίδης, αναφέρει ότι η έκφραση «λευκοί πνεύμονες» χρησιμοποιείται από τους γιατρούς, για να περιγράψει την αναπνευστική δυσχέρεια, όταν οι κυψελίδες των πνευμόνων γεμίζουν φλεγμονώδες υγρό, με αποτέλεσμα να φαίνονται άσπροι στην ακτινογραφία. Δεν υπάρχει ειδικός σχεδιασμός για τη «λευκή πνευμονία», όσο τρομακτική κι αν ακούγεται.

Η έξαρση της νόσου οφείλεται στο μυκόπλασμα της πνευμονίας (Mycoplasma pneumoniae), ένα πολύ μικρό βακτήριο που προκαλεί αναπνευστικές λοιμώξεις. Αυτό το βακτήριο είναι μία από τις βασικότερες αιτίες πνευμονίας ιδιαίτερα σε εφήβους, νεαρούς ενήλικες και σε παιδιά ηλικίας 3 έως 10 ετών, ενώ οι 20 από τις 100 περιπτώσεις εκδήλωσης στα παιδιά έχουν αιτία το μυκόπλασμα της πνευμονίας. Οι εστίες που προκαλεί φουντώνουν κάθε λίγα χρόνια. Δεν είναι ένα μικρόβιο στην Κίνα που αναμένεται να έρθει στην Ελλάδα ή την Ευρώπη, είναι ένα μικρόβιο που υπάρχει εδώ και χρόνια κι έχει προκαλέσει έξαρση. Το μυκόπλασμα έχει αναμενόμενες εξάρσεις. Η φθίνουσα ανοσία της αγέλης που σχετίζεται με αυτό έχει επισημανθεί με προειδοποίηση για προσοχή στην επανεμφάνιση σοβαρών περιπτώσεων, μετά τους περιορισμούς της πανδημίας. «Υπάρχει ένα ποσοστό ανησυχίας διότι από το 2019 υπάρχουν μελέτες στην Κίνα και στην Άπω Ανατολή για ένα τοπικό φαινόμενο ανθεκτικότητας του μυκοπλάσματος στις μακρολίδες –μιας πρώτης γραμμής αντιβίωση γι’ αυτά τα περιστατικά– κάτι που δεν το έχουμε στην Ευρώπη», ανέφερε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης, Νίκος Τζανάκης, πνευμονολόγος. «Αλλά το ευχάριστο είναι ότι έχουμε δύο ακόμα σειρές αντιβιοτικών, όπως είναι οι κινολόνες κι οι τετρακυκλίνες, που καταπολεμούν το συγκεκριμένο μικρόβιο», πρόσθεσε. Αυτή την εποχή, γνωστά μικρόβια

του αναπνευστικού, συμπεριλαμβανομένου του συγκυτιακού ιού (RSV) και των βακτηρίων Mycoplasma pneumoniae, έχουν καταγραφεί και είναι αρκετά αναμενόμενα. Σύμφωνα με τους πνευμονολόγους, περιστατικά της «λευκής πνευμονίας» θα έχουμε και στη χώρα μας, ωστόσο εμφανίζονται καθησυχαστικοί, καθώς δεν πρόκειται για ένα νέο παθογόνο, σύμφωνα με τα στοιχεία που δίνουν οι Κινέζοι. Η ανησυχία αφορά περισσότερο στην αξιοπιστία των πληροφοριών, με δεδομένο το «θολό τοπίο» κατά την έναρξη της πανδημίας Covid, το 2019.

Κίνδυνος από την ταυτόχρονη μόλυνση Τα περισσότερα μολυσμένα παιδιά κι ενήλικες θα αναπτύξουν συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη, τα οποία όμως θα εξαφανιστούν μόνα τους μετά από λίγες ημέρες, αλλά ορισμένες φορές μπορεί να υπάρξει μια πιο σοβαρή φλεγμονή των πνευμόνων που απαιτεί θεραπεία ή και νοσηλεία. Γιατί όμως μερικοί άνθρωποι παθαίνουν πιο σοβαρές ασθένειες; Πάνω από 200 ιοί μπορούν να προκαλέσουν λοίμωξη του αναπνευστικού, συμπεριλαμβανομένων των RSV, αδενοϊών, εντεροϊών, ρινοϊών και κορωνοϊών. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι πιο σοβαρά στους νέους, όταν δεν έχουν προηγουμένως εμφανιστεί παρόμοιες λοιμώξεις. Χρειάζεται περίπου μια εβδομάδα, για να αναπτύξει η ειδική ανοσία

το οπλοστάσιό της απέναντι σε ένα νέο παθογόνο. Τα υγιή παιδιά αξιοποιούν στο έπακρο τη μετάδοση αβλαβών αναπνευστικών ιών μεταξύ τους, βοηθώντας στην εκπαίδευση του ανοσοποιητικού τους συστήματος και στην οικοδόμηση ανοσίας σε παρόμοια μικρόβια στο μέλλον. Μετά την εκκαθάριση της λοίμωξης, τα κύτταρα μνήμης παραμένουν για προστασία από μελλοντικές λοιμώξεις. Τα αντισώματα στους ιούς του κοινού κρυολογήματος, όπως οι κορωνοϊοί, εξασθενούν μετά από περίπου δύο χρόνια και τα ειδικά για τον RSV αντισώματα στα βρέφη μπορεί να εξασθενήσουν ακόμα πιο γρήγορα. Ωστόσο, τα κύτταρα μνήμης επιμένουν κι άρα, για να ξεφύγουν από την ανοσία οι ιοί μεταλλάσσονται, αποφεύγοντας την αναγνώριση. Μελέτες σε παιδιά με οξεία σοβαρή ηπατίτιδα στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ έδειξαν ότι πολλαπλές ιογενείς λοιμώξεις προκαλούν απροσδόκητη ηπατική βλάβη. Πολλαπλές λοιμώξεις μπορεί να οδηγήσουν σε πιο σοβαρή ασθένεια, ενώ ακόμα κι ιοί που θεωρούνται αβλαβείς μπορούν να αυξήσουν τον τραυματισμό των ιστών. Σε επιστημονικά εργαστήρια, έχει αποδειχθεί ότι η μόλυνση με περισσότερους από έναν ιούς του αναπνευστικού μπορεί να οδηγήσει σε υβριδικούς ιούς. Οι τελευταίοι μπορεί να συμπεριφέρονται διαφορετικά από τους μεμονωμένους ιούς, προκαλώντας άλλα συμπτώματα. u

| περί υγείας | 13

epikairothta - psallas_R.indd 13

13/12/2023 1:15:13 μμ

Τι προκαλεί καρκίνο του πνεύμονα στους μη καπνιστές;

T

Τα άτομα που καπνίζουν διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εκδήλωσης της νόσου, ωστόσο, αυτή ενδέχεται να εμφανιστεί και σε όσα δεν έχουν καπνίσει ποτέ.

ο κάπνισμα καταστρέφει τα κύτταρα που επενδύουν τους πνεύμονες. Όταν εισπνέετε τον καπνό του τσιγάρου, ο οποίος είναι γεμάτος καρκινογόνες ουσίες, οι αλλαγές στον πνευμονικό ιστό αρχίζουν σχεδόν αμέσως. Στην αρχή το σώμα μπορεί να είναι σε θέση να επιδιορθώσει αυτή τη βλάβη, αλλά με κάθε επαναλαμβανόμενη έκθεση, τα φυσιολογικά κύτταρα που επενδύουν τους πνεύμονές σας καταστρέφονται όλο και περισσότερο. Με την πάροδο του χρόνου, η βλάβη «αναγκάζει» τα κύτταρα να ενεργούν ανώμαλα, κάτι που τελικά μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο. Η απογοήτευση όσων ζουν με καρκίνο του πνεύμονα είναι κατανοητή –όχι μόνο αντιμετωπίζουν μια τρομερή, μη θεραπεύσιμη ασθένεια, αλλά επιβαρύνονται, επίσης, και με το στίγμα του καπνιστή σε περίπτωση που δεν καπνίζουν.

Αιωρούμενα σωματίδια

Τα τελευταία χρόνια, οι ογκολόγοι αντιμετωπίζουν ένα αυξανόμενο φαινόμενο, το οποίο δεν ξέρουν πώς να εξηγήσουν: όλο και περισσότεροι άνθρωποι αναπτύσσουν καρκίνο του πνεύμονα, χωρίς να είναι καπνιστές. Τέτοιοι ασθενείς αποτελούν περίπου το 15% όλων των περιπτώσεων. Περίπου το ένα τρίτο των γυναικών που νοσούν και το 10% των ανδρών δεν σχετίζεται με τη χρήση καπνού, ούτε με το παθητικό κάπνισμα. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ωστόσο, μπορεί να μην υπάρχουν ξεκάθαρες αιτίες για την εκδήλωση της νόσου. Η έρευνα δείχνει ότι μια από αυτές

γησε σε σημαντική μείωση του καρκίνου του πνεύμονα, κάτι που ήταν απροσδόκητο, καθώς αυτό αναπτύχθηκε για την πρόληψη των καρδιακών προσβολών του μυοκαρδίου.

Μαγειρικά έλαια

είναι τα μικροσκοπικά σωματίδια που αιωρούνται στον μολυσμένο αέρα. Πρόκειται για αιωρούμενα σωματίδια μεγέθους κάτω των 2,5 μικρών ή εκατομμυριοστών του μέτρου (PM 2,5), τα οποία οφείλονται στον καπνό των καυσίμων κι είναι περίπου το 0,3% του πάχους μιας τρίχας. Σε μια μελέτη, οι συγγραφείς επικεντρώθηκαν σε άτομα με μεταλλάξεις στο γονίδιο EGFR, έναν δείκτη του καρκίνου του πνεύμονα σε άτομα που δεν έχουν καπνίσει ποτέ ή το έχουν κάνει πολύ σποραδικά. Τα αποτελέσματα έδειξαν μια σαφή συσχέτιση μεταξύ των επιπέδων της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και της εμφάνισης της ασθένειας. Μέχρι τώρα, υπήρχε η πεποίθηση ότι οι καρκινογόνοι παράγοντες στο περιβάλλον επηρέαζαν το DNA, προκαλώντας μεταλλάξεις. Η έρευνα, όμως, δείχνει ότι τα μικροσκοπικά σωματίδια στον αέρα, μπορεί να πυροδοτήσουν την εκδήλωση της νό-

σου, ακόμα και σε υγιείς ανθρώπους που τυχαίνει να έχουν μεταλλάξεις, στο γονίδιο EGFR. Μόλις τρία χρόνια εισπνοής μολυσμένου αέρα μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο του πνεύμονα σε μη καπνιστές. Στην Ευρώπη, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση, το 96% του αστικού πληθυσμού εκτίθεται σε επίπεδα σωματιδίων PM 2,5 πάνω από τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Παράλληλα, μια έρευνα σε αρουραίους έχει δείξει ότι αυτά τα σωματίδια ωθούν το ανοσοποιητικό σύστημα να προκαλέσει φλεγμονή, η οποία οδηγεί σε όγκους. Η φλεγμονώδης πρωτεΐνη ιντερλευκίνη-1 βήτα είναι το κλειδί σε αυτή τη διαδικασία. Ο αποκλεισμός αυτού του μορίου μπορεί να σταματήσει την εμφάνιση όγκων του πνεύμονα. Υπάρχει ένα πειραματικό φάρμακο, το «canakinumab», που μπλοκάρει την ιντερλευκίνη-1 βήτα. Σε μια μελέτη με περισσότερους από 10.000 ασθενείς, το φάρμακο οδή-

Οι μη καπνιστές κινδυνεύουν από καρκίνο του πνεύμονα όχι μόνο από τη μόλυνση του αέρα –από την οποία δεν μπορούν να ξεφύγουν– αλλά και από τον καπνό των μαγειρικών ελαίων, όταν αυτά θερμαίνονται κι εξατμίζονται. Όταν ένα λάδι που χρησιμοποιείται για μαγείρεμα, αρχίζει να καπνίζει, οξειδώνεται και μπορεί να βλάψει το σώμα, αν το καταναλωθεί. Γι’ αυτό τον λόγο, συνιστάται να αποφεύγετε τη υπερθέρμανση του λαδιού. Οι άνθρωποι που εργάζονται σε κουζίνες και εστιατόρια με κακό αερισμό έχουν αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης καρκίνου του πνεύμονα, καρκίνου του παχέος εντέρου και καρκίνου του μαστού. Μια μελέτη του 2017, που δημοσιεύτηκε στο Journal of Cancer Research and Clinical Oncology, αποδεικνύει ότι η έκθεση στις αναθυμιάσεις από το μαγειρικό λάδι αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης της ασθένειας. Οι ερευνητές ανέλυσαν 23 μελέτες, που αφορούσαν 9.411 περιπτώσεις καρκίνου στην Κίνα κι αποκάλυψαν όχι μόνο ότι οι γυναίκες που μαγείρευαν χωρίς πρόσβαση σε καλό αερισμό στην κουζίνα διέτρεχαν μεγαλύτερο κίνδυνο, αλλά και ότι η κάθε μέθοδος μαγειρέματος είχε διαφορετικά αποτελέσματα. u Ι.Π.

14 | περί υγείας |

karkinos pneumona - psallas_L.indd 14

13/12/2023 1:15:37 μμ

Αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV) Εμβόλια και μονοκλωνικά αντισώματα Πρόκειται για έναν πολύ κοινό ιό με ήπια, συνήθως, συμπτώματα σε παιδιά. Ωστόσο, η μόλυνση ενδέχεται να προκαλέσει και πιο σοβαρές πνευμονικές λοιμώξεις.

Σ

τις περισσότερες περιπτώσεις, ο RSV προκαλεί μια ήπια ασθένεια, με συμπτώματα παρόμοια με αυτά ενός κανονικού κρυολογήματος. Ωστόσο, μπορεί και να προκαλέσει πνευμονικές λοιμώξεις, όπως βρογχιολίτιδα ή πνευμονία, ειδικά σε βρέφη, πρόωρα μωρά και παιδιά με υποκείμενα προβλήματα υγείας. Είναι η πιο κοινή αιτία εισαγωγής στο νοσοκομείο σε μικρά παιδιά. Τα κρούσματα τείνουν να αυξάνονται τον Οκτώβριο και κορυφώνονται τον Δεκέμβριο, ενώ υποχώρηση σημειώνεται από τον Φεβρουάριο. Τόσο τα παιδιά όσο κι οι ηλικιωμένοι κινδυνεύουν περισσότερο από σοβαρή ασθένεια. Αναφορικά με τα παιδιά, εκείνα που απειλούνται περισσότερο είναι τα μωρά κάτω των δύο μηνών, τα πρόωρα βρέφη, εκείνα με άλλες ιατρικές παθήσεις ή όσα νοσούν από άλλο ιό ταυτόχρονα. Παιδιά κάτω των 12 μηνών (συνήθως κάτω των έξι μηνών) είναι αυτά που εισάγονται συχνότερα στο νοσοκομείο. Από τα αυτά, περίπου το 25% θα εισαχθεί τελικά στην εντατική. Ο RSV μεταδίδεται μέσω του βήχα και του φταρνίσματος, όμως τα μέτρα που είχαν ληφθεί στην πανδημία του COVID είχαν περιορίσει την εξάπλωσή του. Το 2022 ο RSV επανήλθε, με αύξηση-ρεκόρ των κρουσμάτων. Η μειωμένη ανοσία σε μικρά βρέφη, εξαιτίας της χαμηλότερης έκθεσης αυτών αλλά και της μητέρας μπορεί να συνέβαλε στην αύξηση αυτή.

Πρόληψη κι αντιμετώπιση

Ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) ενέκρινε φέτος δύο εμβόλια, το RSV Arexvy και το Abrysvo για άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω. Το Abrysvo έχει, επίσης, εγκριθεί για χρήση μεταξύ των 32 και 36 εβδομάδων εγκυμοσύνης για την προστασία των βρεφών από τη γέννηση έως την ηλικία των 6 μηνών. Το Arexvy φτιάχνεται από την GSK και εγκρίθηκε στις 3 Μαΐου 2023. Το Abrysvo φτιάχνεται από την Pfizer και εγκρίθηκε στις 31 Μαΐου 2023, ενώ η έγκριση για τις έγκυες γυναίκες δόθηκε στις 21 Αυγούστου 2023. Το Abrysvo διεγείρει το ανοσοποιητικό σύστημα της μητέρας να παράγει αντισώματα που διασχίζουν τον πλακούντα και προσφέρουν προστασία στο νεογνό έναντι του RSV, ξεκινώντας από τη γέννηση. Ο FDA στήριξε την έγκρισή του σε δεδομένα κλινικών δοκιμών από περισσότερους από 7.000 συμμετέχοντες σε 18 χώρες που είτε

Γράφει η Λήδα Κοντογιαννοπούλου έλαβαν το εμβόλιο RSV μεταξύ 24 και 36 εβδομάδων εγκυμοσύνης είτε έλαβαν εμβόλιο εικονικού φαρμάκου. Στη δοκιμή, το μητρικό εμβόλιο RSV απέτρεψε το 82% των σοβαρών ασθενειών του κατώτερου αναπνευστικού, που προκαλούνται από RSV, σε βρέφη τους πρώτους 3 μήνες της ζωής και το 69,4% έως την ηλικία των 6 μηνών. Για όσες γυναίκες δεν μπορούν να κάνουν το εμβόλιο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους, υπάρχει η επιλογή να παρέχουν έτοιμα αντισώματα για την προστασία του μωρού. Το nirsevimab, γνωστό και ως Beyfortus, είναι ένα μονοκλωνικό αντίσωμα εγκεκριμένο για μωρά ηλικίας έως 8 μηνών κατά την περίοδο του RSV και παιδιά ηλικίας έως 24 μηνών που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο σοβαρού RSV. Το Beyfortus χορηγείται ως μία δόση ανθρώπινων αντισωμάτων που παράγονται στο εργαστήριο. Αυτά τα αντισώματα βοηθούν στην προστασία από ασθένειες της κατώτερης αναπνευστικής οδού, συμπεριλαμβανομένης της βρογχιολίτιδας και της πνευμονίας, που προκαλούνται από τον RSV. Δεδομένα κλινικών δοκιμών από 350 σημεία σε 31 χώρες έδειξαν ότι το Beyfortus ήταν 75% αποτελεσματικό έναντι της σχετιζόμενης με τον RSV νόσου του κατώτερου αναπνευστικού και 62% αποτελεσματικό έναντι της νοσηλείας που σχετίζεται με τον RSV τους πρώτους 5 μήνες μετά τη γέννηση. Ήπιες παρενέργειες που σχετίζονται με το Beyfortus περιελάμβαναν εξανθήματα κι οίδημα ή πόνο στο σημείο, όπου έγινε η ένεση. Υπάρχουν μερικά παιδιά που δεν πρέπει να λαμβάνουν το Beyfortus ή χρειάζεται προσοχή, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με ιστορικό σοβαρών αντιδράσεων στα συστατικά αυτού του φαρμάκου και παιδιών με αιμορραγικές διαταραχές. Ενώ το Abrysvo διεγείρει την παραγωγή αντισωμάτων της ίδιας της μητέρας που μεταδίδονται στο

μωρό, το Beyfortus δεν είναι στην πραγματικότητα εμβόλιο. Αντίθετα, παρέχει έτοιμα αντισώματα που χορηγούνται ως ένεση για την προστασία του παιδιού. Το Beyfortus δρα αμέσως μετά τη χορήγηση και τα μωρά των μητέρων, που έχουν εμβολιαστεί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, θα προστατεύονται από τη γέννηση, αλλά το Abrysvo χρειάζεται περίπου 14 ημέρες μετά την ένεση, για να δημιουργήσει αποτελεσματικά αντισώματα στη μητέρα. Το εμβόλιο θα πρέπει να λαμβάνεται τουλάχιστον 14 ημέρες πριν από τον αναμενόμενο τοκετό, προκειμένου να προστατεύεται επαρκώς το μωρό. Οι γονείς μπορούν να ελαχιστοποιήσουν τον κίνδυνο μόλυνσης από RSV, χρησιμοποιώντας πολλά από τα μέτρα που χρησιμοποιήσαμε κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Ενθαρρύνετε τα παιδιά να καλύπτουν το στόμα και τη μύτη τους, όταν βήχουν ή φταρνίζονται και να πλένουν τακτικά τα χέρια τους. Παράλληλα, η διασφάλιση ότι μένουν μακριά από το σχολείο, όταν είναι άρρωστα, βοηθά στην πρόληψη της εξάπλωσης πολλών ιών, συμπεριλαμβανομένου του RSV. u

| περί υγείας | 15

ios rsv - psallas_R.indd 15

13/12/2023 1:15:54 μμ

Πώς θα διατηρήσετε τους πνεύμονες υγιείς Η τακτική άσκηση κι η υιοθέτηση ορισμένων συνηθειών, ενδυναμώνει τους πνεύμονες, μειώνοντας τον κίνδυνο για αναπνευστικές ασθένειες.

M

Γράφει ο Γιάννης Παλαιολόγος ια αναπνευστική ασθένεια αναφέρεται σε μια λοίμωξη ή χρόνια πάθηση που επηρεάζει τους αεραγωγούς στο σώμα, ενώ μπορεί να είναι από ήπια έως σοβαρή, ακόμα και θανατηφόρα. Η αναπνευστική οδός περιλαμβάνει τη μύτη, τον λαιμό, τα ιγμόρεια και τους πνεύμονες. Οι αναπνευστικές ασθένειες προκαλούν συμπτώματα όπως βήχα, φτάρνισμα, πυρετό, καταρροή και δύσπνοια. Σημειώνεται ότι μπορεί να είναι δύσκολο ή αδύνατο να διακρίνετε τι ακριβώς έχετε με βάση μόνο τα συμπτώματα. Εάν έχετε χρόνια αναπνευστική πάθηση, είναι σημαντικό να συζητάτε και να ακολουθείτε τις συστάσεις του γιατρού σας. Ορισμένες ασθένειες του αναπνευστικού είναι μεταδοτικές, όπως η COVID-19 κι η γρίπη. Άλλες, όπως η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) και το άσθμα, δεν είναι μεταδοτικές. Αν και δεν προκαλούνται όλες από τον ίδιο παράγοντα, υπάρχουν ορισμένες βασικές ενέργειες που μπορείτε να κάνετε, για να βοηθήσετε στην πρόληψή τους. Για μήνες ακούγατε ότι η χρήση μάσκας, το πλύσιμο των χεριών κι η αποφυγή στενής επαφής με άλλους (διατήρηση απόστασης) μπορεί να βοηθήσει στην επιβράδυνση της εξάπλωσης του κορωνοϊού. Τα ίδια μέτρα μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη κι άλλων μεταδοτικών ασθενειών του αναπνευστικού. Προκειμένου να προστατεύσετε τον εαυτό σας και τους άλλους, μπορείτε να ακολουθήσετε αυτά τα έξι βασικά βήματα: n Πλένετε συχνά τα χέρια με σαπούνι και νερό για 20 δευτερόλεπτα. Εάν αυτά δεν είναι διαθέσιμα, χρησιμοποιείτε ένα διάλυμα με βάση το αλκοόλ. n Μην αγγίζετε το πρόσωπό σας (ειδικά τα μάτια, τη μύτη ή το στόμα) με άπλυτα χέρια. n Αποφεύγετε τη στενή επαφή με άρρωστα άτομα, συμπεριλαμβανομένων των χειραψιών και του αγγίγματος. n Καθαρίζετε και απολυμαίνετε τις επιφάνειες που αγγίζονται συχνά.

n n

Μένετε σπίτι, όταν είστε άρρωστοι. Καλύπτετε το στόμα και τη μύτη σας, όταν φταρνίζεστε ή βήχετε. Εάν δεν έχετε χαρτομάντιλο, χρησιμοποιήστε το μανίκι ή τον αγκώνα, όχι τα χέρια σας.

Προστατέψτε τους πνεύμονές σας

Οι πνεύμονες, όπως η καρδιά, οι αρθρώσεις κι άλλα μέρη του σώματος, γερνούν με τον χρόνο. Μπορούν να γίνουν λιγότερο ευέλικτοι και να χάσουν τη δύναμή τους, γεγονός που ενδέχεται να δυσκολέψει την αναπνοή. Υιοθετώντας, όμως, ορισμένες υγιεινές συνήθειες, μπορείτε να διατηρήσετε την υγεία των πνευμόνων σας και τη βέλτιστη λειτουργία τους, ακόμη και σε προχωρημένη ηλικία. Μην καπνίζετε. Η χρήση καπνού είναι η κύρια αιτία θανάτου, που μπορεί να προληφθεί. Ευθύνεται για το 90% των θανάτων από ΧΑΠ και καρκίνο του πνεύμονα. Το κάπνισμα κάθε είδους (δεν υπάρχει ασφαλής τρόπος να καπνίσετε) βλάπτει τους πνεύμονές σας και προκαλεί ένα ευρύ φάσμα προβλημάτων υγείας. Το κάπνισμα αυξάνει,

επίσης, τον κίνδυνο για λοιμώξεις του αναπνευστικού, καθώς και τον κίνδυνο επιπλοκών από αναπνευστικές ασθένειες. Ασκηθείτε, προκειμένου να αναπνέετε πιο δυνατά. Εκτός από την αποφυγή του τσιγάρου, η τακτική άσκηση είναι ίσως το πιο σημαντικό πράγμα που μπορείτε να κάνετε για την υγεία των πνευμόνων σας. Όταν ασκείστε, η καρδιά χτυπά πιο γρήγορα κι οι πνεύμονες δουλεύουν πιο σκληρά, ενώ το σώμα χρειάζεται περισσότερο οξυγόνο, για να τροφοδοτήσει τους μύες σας. Έτσι, οι πνεύμονες ενισχύουν τη δραστηριότητά τους, προκειμένου να παρέχουν αυτό το οξυγόνο, καθώς αποβάλλουν επιπλέον διοξείδιο του άνθρακα. Κατά τη διάρκεια της άσκησης, η αναπνοή αυξάνεται από 15 φορές το λεπτό, σε 40-60 φορές το λεπτό. Αυτό το είδος άσκησης παρέχει την καλύτερη προπόνηση για τους πνεύμονές σας, αφού οι μύες, μεταξύ των πλευρών, διαστέλλονται και συστέλλονται κι οι αερόσακοι μέσα στους πνεύμονές λειτουργούν γρήγορα, για να ανταλλάξουν οξυγόνο με διοξείδιο του άνθρακα. Όσο περισσότερο ασκείστε, τόσο πιο αποτελεσματικοί γίνονται οι πνεύμονες. Η δημιουργία δυνατών, υγιών πνευμόνων, μέσω της άσκησης βοηθά να αντισταθείτε καλύτερα στη γήρανση και τις ασθένειες. Ακόμα κι αν εμφανίσετε πνευμονική νόσο καθ’ οδόν, η άσκηση βοηθά στην επιβράδυνση της εξέλιξης. Βελτιώστε την ποιότητα του αέρα. Η έκθεση σε ρύπους του αέρα μπορεί να βλάψει τους πνεύμονές σας και να επιταχύνει τη γήρανση. Όταν είναι νέοι και δυνατοί, οι πνεύμονες μπορούν εύκολα να αντισταθούν σε αυτές τις τοξίνες. Καθώς μεγαλώνετε, όμως, γίνονται πιο ευάλωτοι σε λοιμώξεις. Λάβετε μέτρα, προκειμένου να βελτιώσετε την ποιότητα του αέρα στο σπίτι σας. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, όταν περνάτε πολύ χρόνο σε εσωτερικούς χώρους. Αποφεύγετε τα συνθετικά αποσμητικά χώρου και τα κεριά που μπορεί να σας εκθέσουν σε πρόσθετες χημικές ουσίες, όπως η φορμαλδεΰδη και το βενζόλιο –πρόκειται για καρκινογόνες ουσίες. Επίσης, σκουπίζετε με ηλεκτρική σκούπα και ξεσκονίζετε τακτικά τις επιφάνειες του σπιτιού σας. Κρατήστε το σπίτι σας, όσο πιο καθαρό μπορείτε. Η μούχλα, η σκόνη και το τρίχωμα των κατοικίδιων μπορεί να ερεθίσουν τους πνεύμονές σας. u

16 | περί υγείας |

ygieis pneumones - psallas_L.indd 16

13/12/2023 1:16:11 μμ

Αυτές τις γιορτές πείτε ένα «ευχαριστώ»! Η ευγνωμοσύνη και η έκφραση της εκτίμησης προς τη/τον σύντροφό σας μπορούν να σώσουν τη σχέση σας.

M

ια νέα μελέτη διαπιστώνει ότι η αναγνώριση των προσπαθειών σας από τη/τον σύντροφό σας και η ταυτόχρονη ένδειξη ευγνωμοσύνης μπορούν να βελτιώσουν την ανθεκτικότητα της σχέσης. Η αίσθηση ότι η/ο σύντροφός σας, σάς εκτιμά μπορεί να αποτρέψει τις επιπτώσεις της αναποτελεσματικής λογομαχίας και του οικονομικού στρες. Οι στενοχωρημένοι σύντροφοι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο χρόνιας νόσου και πρόωρου θανάτου. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η περίοδος των διακοπών μπορεί να είναι αρκετά αγχωτική για τα ζευγάρια. Αρκούν μερικές λοξές ματιές, βαρυσήμαντες δηλώσεις ή αναστεναγμοί γεμάτοι υπονοούμενα κι αντί να γιορτάζετε γαλήνιοι και χαρούμενοι, να αρχίσουν οι διακοπές να μοιάζουν με προάγγελο διαζυγίου. Τα ευρήματα μιας νέας μελέτης που δημοσιεύθηκαν στο «Journal of Social and Personal Relationships», υποδεικνύουν ότι η ευγνωμοσύνη –το να νιώθετε ότι σας εκτιμά ο σύντροφός σας μπορεί να αυξήσει την ανθεκτικότητα της σχέσης σας τόσο απέναντι σε εσωτερικούς όσο και σε εξωτερικούς στρεσογόνους παράγοντες. Συγκεκριμένα, το να νιώθετε ότι σας εκτιμούν στα πλαίσια μιας σχέσης μπορεί να δράσει ευεργετικά, αποτρέποντας τις επιπτώσεις της αναποτελεσματικής λογομαχίας και της οικονομικής πίεσης.

Τι κάνει τα ζευγάρια πιο ανθεκτικά

Η 15μηνη μελέτη αξιολόγησε τα αποτελέσματα τόσο της έκφρασης ευγνωμοσύνης (λέγοντας ευχαριστώ) όσο και της αντιληπτής ευγνωμοσύνης (αίσθημα εκτίμησης από έναν σύντροφο) μεταξύ 316 ζευγαριών, τα περισσότερα από τα οποία ήταν μεσήλικες, κατοικούσαν σε μικρές κοινότητες της αγροτικής Γεωργίας και ζούσαν φτωχικά.

Η αντιληπτή ευγνωμοσύνη έχει προστατευτική δράση

Κι οι δύο τύποι ευγνωμοσύνης –η λεκτική έκφρασή της, αλλά και το αίσθημα εκτίμησης από τον σύντροφο– συνδέονται με υψηλότερα επίπεδα ικανοποίησης από τη σχέση κι έχουν μειωμένο κίνδυνο για χωρισμό. Ωστόσο, η αντιληπτή ευγνωμοσύνη, ειδικότερα, φαίνεται να έχει μια ειδική προστατευτική επίδραση, όταν πρόκειται για στρεσογόνους παράγοντες όπως μια λογομαχία ή η πίεση που αφορά σε οικονομικά κι άλλα αίτια. Στη μελέτη, οι συμμετέχοντες που ανέφεραν υψηλότερα επίπεδα ευγνωμοσύνης από τον σύντροφό τους, παρουσίασαν λιγότερη δυσαρέσκεια στα πλαίσια της σχέσης, σε σύγκριση με εκείνους που βίωναν περισσότερο άγχος και χαμηλότερα επίπεδα αντιλαμβανόμενης ευγνωμοσύνης. Επομένως, ακόμη κι αν η αρνητική επικοινωνία

Γράφει η Αφροδίτη Ντάικου (ή η οικονομική πίεση) του ζευγαριού ήταν υψη- n κούραση n φλεγμονή n ανησυχία λή –με την προϋπόθεση ότι εξακολουθούσαν να n πεπτικά προβλήματα n αϋπνία αισθάνονται ότι τους εκτιμά ο σύντροφός τους – η ποιότητα της σχέσης τους δεν μειώθηκε τόσο Αναγνώριση κι ευγνωμοσύνη Η αντιληπτή ευγνωμοσύνη, σύμφωνα με τη μελέπολύ με την πάροδο του χρόνου. τη, μπορεί να προστατεύσει από τις επιπτώσεις της Το άγχος είναι μεταδοτικό αναποτελεσματικής λογομαχίας –τόσο στην πακαι επιβαρύνει την υγεία ρούσα στιγμή όσο και με την πάροδο του χρόνου. Το άγχος των γιορτών δεν αποτελεί εξαίρεση, Ακόμα κι αν ένα ζευγάρι έχει μακροχρόνιες δυσκοπαρά την εορταστική αύρα. Παράλληλα, δεν επη- λίες επικοινωνίας, η σχέση του επηρεάζεται λιγότερεάζει μόνο την προσωπική υγεία, αλλά και την ρο αρνητικά, εφόσον και οι δύο νιώθουν ότι τους υγεία του συντρόφου. Τα ζευγάρια που δεν δια- εκτιμούν. Η αντιληπτή ευγνωμοσύνη του συντρόχειρίζονται ορθολογικά τις στρεσογόνες καταστά- φου βοηθά στην πρόληψη (ή τουλάχιστον στην σεις κι είναι εχθρικά μεταξύ τους, για παράδειγμα αποτροπή) της διάχυσης αγχωτικών γεγονότων και είναι επικριτικά ή μιλάνε με δυσάρεστο τόνο κ.λπ., περιστάσεων στη σχέση, καθώς επίσης επηρεάζει έχουν αυξημένες αντιδράσεις με υψηλότερα επί- και τον τρόπο που το ζευγάρι την αντιλαμβάνεται. πεδα ορμονών που σχετίζονται με το στρες, φλεγ- Αυτές τις γιορτές, φροντίστε να εκφράσετε την ευμονή και αρτηριακή πίεση, ενώ κι οι πληγές τους γνωμοσύνη σας για τις προσπάθειες του συντρόεπουλώνονται πιο αργά. φου σας. Προσπαθήστε να εκτιμήσετε τα μικρά Στην έρευνα φάνηκε ότι η σύγκρουση αλλάζει τα πράγματα που συχνά περνούν απαρατήρητα. u επίπεδα κορτιζόλης την ημέρα που τα ζευγάρια λογομαχούν. Τα άτομα μάλιστα με αγχωμένους συντρόφους που χρησιμοποίησαν αρνητικές συμπεριφορές κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης είχαν υψηλότερα επίπεδα κορτιζόλης ακόμη και τέσσερις ώρες μετά τη λήξη της σύγκρουσης. Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η λογομαχία με έναν αγχωμένο σύντροφο θα μπορούσε να έχει μόνιμες βιολογικές επιπτώσεις στην υγεία.

Μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του στρες

Το άγχος δεν επιδρά αρνητικά μόνο κατά την ημέρα του καυγά, αλλά αν συνεχίσει ανεξέλεγκτο, μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία και τη σχέση σας. Με την πάροδο του χρόνου, οι στενοχωρημένοι σύζυγοι δεν έχουν μόνο αυξημένο κίνδυνο για διαζύγιο, αλλά και για χρόνιες ασθένειες και πρόωρη θνησιμότητα. Στην πραγματικότητα, ο αντίκτυπος του γάμου στην υγεία είναι παρόμοιος, αν όχι μεγαλύτερος, με το πόσο συχνά οι άνθρωποι ασκούνται, πίνουν αλκοόλ και καπνίζουν. Έτσι, το στρες γίνεται πύλη για χρόνιες ασθένειες και διαταραχές, εφόσον παραμένει ως συνθήκη στην καθημερινότητα του ζευγαριού. Συμπτώματα που σχετίζονται με το άγχος περιλαμβάνουν:

| περί υγείας | 17

peite ena euxaristw - daikou_R.indd 17

13/12/2023 1:16:29 μμ

Έχετε ψωρίαση; Τι πρέπει να ξέρετε για τα τοπικά κορτικοστεροειδή Πώς πρέπει να χρησιμοποιείτε τις κρέμες και τις αλοιφές κορτιζόνης; Και γιατί υπάρχουν αντικρουόμενες συμβουλές σχετικά με τη μακροχρόνια χρήση τους;

T

α τοπικά κορτικοστεροειδή, που αναφέρονται επίσης ως κορτιζoνούχα, είναι η θεραπεία για πολλές δερματικές διαταραχές, όπως η ψωρίαση, το έκζεμα κι η δερματίτιδα. Μπορούν να βρεθούν σε διάφορες μορφές, όπως κρέμες, αλοιφές και διαλύματα. Αυτά τα φάρμακα δρουν εισχωρώντας στα κύτταρα του δέρματος και μιμούνται τις φυσικές ορμόνες, εμποδίζοντας τη φλεγμονή και συστέλλοντας τα αιμοφόρα αγγεία. Τα τοπικά κορτικοστεροειδή διατίθενται σε διαφορετικές περιεκτικότητες, από ήπια (όπως 0,5% υδροκορτιζόνη, διαθέσιμη χωρίς ιατρική συνταγή) έως πολύ ισχυρά συνταγογραφούμενα σκευάσματα. Ωστόσο, ο τρόπος που αντιδρούν οι άνθρωποι σε αυτά μπορεί να είναι απρόβλεπτος. Ενώ μερικοί μπορεί να αισθανθούν σημαντική ανακούφιση μετά τη βραχυπρόθεσμη χρήση τους, άλλοι ενδέχεται να χρειαστούν συνεχή φροντίδα.

Χρησιμοποιήστε «με φειδώ»

Προς το παρόν συνιστάται στους ασθενείς να χρησιμοποιούν σκευάσματα κορτιζόνης «με φειδώ» ή «αραιά». Κάτι τέτοιο, όμως, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο να μην λειτουργήσουν αποτελεσματικά. Η αποτυχία της θεραπείας μπορεί με τη σειρά της να αυξήσει τη «φοβία των στεροειδών» και να σας αποτρέψει από το να λαμβάνετε τα απαραίτητα φάρμακα. Τέτοιες προειδοποιήσεις αγνοούν

λοιώσεις μέσα σε λίγες εβδομάδες. Η ηλικία του ασθενούς, το σημείο του σώματος, η ισχύς της κορτιζόνης κι η ύπαρξη οποιουδήποτε καλύμματος, επηρεάζουν την έκταση της βλάβης. Η μειωμένη ανάπτυξη κολλαγόνου και των κυττάρων του δέρματος, καθώς κι η διέγερση των μικροσκοπικών και των τριχοειδών αγγείων είναι τα κύρια χαρακτηριστικά αυτής της ατροφίας του δέρματος. Η λέπτυνση της επιδερμίδας, η υγρασία, οι υψηλότερες θερμοκρασίες κι η μερική απόφραξη καθιστούν τις περιοχές, όπου το δέρμα διπλώνει (π.χ. μασχάλες, περιοχή μεταξύ των δακτύλων, βουβωνική χώρα) ιδιαίτερα ευάλωτες. Αυτά είναι συχνά και τα σημεία ερεθισμού του δέρμαΜικτά μηνύματα Θα πρέπει να χρησιμοποιείτε μια τος που χρειάζονται θεραπεία. πιο αδύναμη σύνθεση για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα; Ή να αντι- Ατροφία δέρματος μετωπίσετε δραστικά το πρόβλημα Τα τοπικά στεροειδή αναγκάζουν το με μεγαλύτερη συγκέντρωση, για δέρμα να επαναρροφήσει έναν τύπο λιγότερες μέρες; δομικού στοιχείου του συνδετικού Προς το παρόν, ορισμένες θεραπευ- ιστού, που ονομάζεται αλεσμένο υλικό τικές συστάσεις –όπως για την ψω- βλεννοπολυσακχαρίτη. Η επαναλαμρίαση του τριχωτού της κεφαλής– βανόμενη χρήση στο ίδιο σημείο του αφορούν σε σκευάσματα υψηλής σώματος έχει ως αποτέλεσμα αλλοιώδόσης κορτιζόνης για τέσσερις εβδο- σεις στον συνδετικό ιστό και λέπτυνση μάδες, ενώ προβλέπουν και αύξηση της επιδερμίδας. Αυτό μπορεί να έχει της συχνότητας χρήσης, εάν κρίνεται ως αποτέλεσμα χαλαρό, ημιδιαφανές, απαραίτητο. Όταν η κορτιζόνη χρη- ζαρωμένο δέρμα καθώς και ραβδώσεις σιμοποιείται εκτενώς, συνιστάται οι (ραγάδες), ευθραυστότητα, υπομελάγενήλικες και τα παιδιά να εξετάζο- χρωση (ξεθώριασμα) κι ανάδειξη των νται, ετησίως, για παρενέργειες. υποκείμενων φλεβών. Η ατροφία του δέρματος είναι η πιο Απαιτείται περισσότερη έρευνα, ώστε κοινή παρενέργεια και εκδηλώνεται οι ειδικοί να είναι σε θέση να επιλέως μικροσκοπικές εκφυλιστικές αλ- ξουν τα καλύτερα κορτικοστεροειδή

το γεγονός ότι σε πολλούς ασθενείς συνταγογραφούνται τοπικά στεροειδή μέτριας ισχύος, τα οποία είναι ασφαλή κι αποτελεσματικά, όταν χρησιμοποιούνται σωστά. Οι παρενέργειες, που αφορούν σε ερεθισμό του δέρματος, δεν είναι τυπικές. Από την πλευρά του ασθενούς, οι τρέχουσες προειδοποιήσεις συγκεντρώνουν όλα τα στεροειδή μαζί, ανεξάρτητα, από την πιθανότητα παρενεργειών τους. Επίσης, η συμβουλή τείνει να υποστηρίζει ψευδείς ανησυχίες –ότι τα τοπικά και τα λαμβανόμενα (από το στόμα) κορτικοστεροειδή ενέχουν τους ίδιους κινδύνους, πράγμα που δεν συμβαίνει στην πραγματικότητα.

για μια δεδομένη πάθηση. Τα σκευάσματα κορτιζόνης υψηλής ισχύος, η μακροχρόνια χρήση κι η έκθεση στον ήλιο έχουν εμπλακεί στο χρόνιο σύνδρομο εύθραυστου δέρματος, το οποίο είναι ολοένα και πιο κοινό και παρουσιάζει τα συμπτώματα που περιγράφονται παραπάνω. Ωστόσο, εάν ακολουθηθούν οι οδηγίες βέλτιστης πρακτικής, αυτές οι παρενέργειες μπορούν να μειωθούν με τη μείωση της ισχύος των κορτικοστεροειδών και τη διακοπή της θεραπείας, όταν ο ασθενής έχει αναρρώσει πλήρως. Η κορτιζόνη πρέπει να χρησιμοποιείται για τρεις μήνες, το πολύ. Για ορισμένες παθήσεις, όπως η λεύκη, συνηθίζεται η χρήση της για μεγαλύτερες περιόδους, γι’αυτό και συνιστάται να κάνετε, τακτικά, διάλειμμα αρκετών εβδομάδων. Τα καλά νέα είναι ότι, μόλις σταματήσουν τα τοπικά κορτικοστεροειδή, η βραχυπρόθεσμη ατροφία από τη θεραπεία μπορεί να αντιστραφεί, αν κι η ομαλοποίηση του δέρματος μπορεί να διαρκέσει μήνες. Λόγω του σημαντικού κινδύνου για ερεθισμό της επιδερμίδας, οι οδηγίες συνιστούν να μη χρησιμοποιείτε ισχυρά κορτικοστεροειδή στο πρόσωπο, στις κάμψεις (τμήματα του σώματος που λυγίζουν, όπως οι αγκώνες) ή τα γεννητικά όργανα. Έτσι, τα ήπιας έως μέτριας ισχύος κορτιζονούχα είναι η κύρια θεραπευτική επιλογή. u Ζ.Ψ.

18 | περί υγείας |

psoriash - psallas_L.indd 18

13/12/2023 1:16:47 μμ

Η αξία της έγκαιρης θεραπευτικής παρέμβασης στην ψωρίαση

H

Τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στην αντιμετώπισή της.

ψωρίαση είναι μια χρόνια, φλεγμονώδης, μη μεταδοτική νόσος που εκτός από το δέρμα, επηρεάζει κι άλλα συστήματα του ανθρώπινου σώματος. Η εμφάνισης της είναι ιδιαίτερα συχνή με άγνωστη αιτιολογία. Η κληρονομικότητα φαίνεται πως παίζει κάποιο ρόλο, καθώς περίπου ένας στους τρεις ασθενείς αναφέρει οικογενειακό ιστορικό. Αποτελεί παγκόσμιο πρόβλημα υγείας, με τους ασθενείς να υπολογίζονται σε πάνω από 100 εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο. Μόνο στη χώρα μας απασχολεί περίπου 200.000 συνανθρώπους μας που πάσχουν από τη νόσο. Η πάθηση εμφανίζεται Γράφει η Μαρία Πολίτου σε οποιαδήποτε ηλικία δερματολόγοςκαι με την ίδια συχνόαφροδισιολόγος, τητα και στα δύο φύλα. επιμελήτρια Α’, 1η Έχει αρνητικό αντίκτυπο Πανεπιστημιακή στην καθημερινότητα, Δερματολογική Κλινική γιατί, πέρα από το δέρΕ.Κ.Π.Α. Νοσοκομείο μα, επηρεάζεται και η Αφροδισίων & εν γένει ποιότητα ζωής Δερματικών Νοσημάτων των ασθενών. Τα πιο «Ανδρέας Συγγρός» συχνά αναφερόμενα συμπτώματα ψωρίασης περιλαμβάνουν την πάχυνση και απολέπιση του δέρματος, τον κνησμό και το

ερύθημα, δηλαδή την επιφανειακή ερυθρότητα της επιδερμίδας, που συνήθως εμφανίζεται με τη μορφή «πλακών» Οι ψωριασικές βλάβες, εκτός από τις συνηθισμένες εντοπίσεις (αγκώνες, γόνατα), μπορεί να εμφανιστούν και σε δύσκολες ανατομικά περιοχές, όπως το τριχωτό κεφαλής, οι παλάμες, τα πέλματα και τα νύχια, αλλά και να επεκταθούν ακόμα και πέρα από το δέρμα, προσβάλλοντας αρθρώσεις κι άλλα συστήματα. Άρα, η επίδραση που έχει η ψωρίαση στην υγεία αλλά και στην ψυχική σφαίρα των ασθενών είναι μείζονος σημασίας για τους ασθενείς με συμβιώνουν με το νόσημα. Η έγκαιρη θεραπευτική παρέμβαση είναι μονόδρομος για την αντιμετώπιση των ενοχλητικών συμπτωμάτων και εκδηλώσεων της νόσου και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών. Οι πάσχοντες θα πρέπει με την πρώιμη εμφάνιση των συμπτωμάτων να απευθύνονται στον δερματολό-

γο τους και να συζητούν για τις διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές που υπάρχουν. Τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στην αντιμετώπιση της ψωρίασης κι έχουν αναπτυχθεί θεραπευτικές επιλογές, με καινοτόμους μηχανισμούς δράσης, που αυξάνουν σημαντικά τις πιθανότητες του ασθενούς να επιτύχει πλήρη δερματική κάθαρση, μειώνοντας δραστικά τον αντίκτυπο που επιφέρει η ψωρίαση στη ζωή του. Όπως σε όλες τις χρόνιες παθήσεις έτσι και στη ψωρίαση, η αγωγή θα πρέπει να είναι αδιάλειπτη και χρόνια κι είναι ιδιαιτέρως σημαντικό το γεγονός πως εκτός από αποτελεσματικές και ασφαλείς επιλογές, πλέον έχουμε στη φαρέτρα μας επιλογές που προσαρμόζονται στην καθημερινότητα του ασθενούς, με αραιά δοσολογικά σχήματα και με εύκολη χορήγηση. Με τις καινοτόμες θεραπείες οι ασθενείς μας οδηγούνται σε ύφεση της νόσου τους και μπορούν να ζουν απρόσκοπτα τη ζωή τους, χωρίς συμβιβασμούς. Έγκαιρη διάγνωση, άμεση έναρξη στοχευμένης θεραπείας και συστηματική παρακολούθηση, είναι τα βασικά συστατικά της αντιμετώπισης της ψωρίασης, ώστε να αποφεύγονται οι υποτροπές κι ο ασθενής να ζει μια φυσιολογική ζωή μακριά από εξάρσεις. Το βασικότερο συστατικό όμως, που δένει τη συνταγή της επιτυχημένης αντιμετώπισης της ψωρίασης, είναι η συνεργασία του ασθενούς με τον θεράποντα δερματολόγο του, ώστε από κοινού να αναλύουν τις ανάγκες του και να οδηγούνται στη βέλτιστη θεραπευτική προσέγγιση. u

| περί υγείας | 19

therapeutikh epemvasi psoriasi - politou_R.indd 19

13/12/2023 1:17:06 μμ

Τραυματισμοί κατά την περίοδο των γιορτών Τι πρέπει να προσέξετε, για να αποφύγετε τα ατυχήματα.

O

ι διακοπές είναι μια ευχάριστη και ξεκούραστη περίοδος κατά την οποία περνάμε χρόνο με την οικογένειά μας. Τα διακοσμητικά κι η ζεστή σοκολάτα πρωταγωνιστούν, υπάρχουν, όμως, πολλοί κρυφοί κίνδυνοι, τους οποίους είναι σημαντικό να γνωρίζετε, έτσι ώστε να αποφευχθούν ενδεχόμενοι τραυματισμοί.

Εγκαύματα και κίνδυνος πυρκαγιάς Κατά τη διάρκεια των γιορτών παρατηρείται αύξηση των εγκαυμάτων. Η κουζίνα αποτελεί κύριο χώρο συγκέντρωσης και τα παιδιά θέλουν να βρίσκονται εκεί που είναι κι όλοι οι άλλοι. Βεβαιωθείτε ότι χρησιμοποιείτε τα πίσω μάτια της κουζίνας και γυρίστε τις λαβές των κατσαρολικών προς την εσωτερική πλευρά, ώστε τα παιδιά (ή οι ενήλικες ή τα κατοικίδια) να μην τα τραβήξουν κατά λάθος. Υπενθυμίστε στους επισκέπτες να είναι προσεκτικοί με τον ζεστό καφέ ή το τσάι. Εάν βρίσκεται αφημένο στο τραπεζάκι του σαλονιού κοντά σε κάποιο μικρό παιδί για παράδειγμα, μπορεί να προκαλέσει μέχρι και εγκαύματα. Τα γιορτινά κεριά πρέπει να απέχουν από οτιδήποτε εύφλεκτο. Ακόμα, φροντίστε να τα σβήνετε πριν πάτε για ύπνο ή όταν φεύγετε από το δωμάτιο. Τα χριστουγεννιάτικα δέντρα μπορεί, επίσης,

Γράφει η Αφροδίτη Ντάικου να αποτελέσουν κίνδυνο πυρκαγιάς. Βεβαιωθείτε ότι ποτίζετε συχνά το έλατό σας, ώστε να μην στεγνώσει και γίνει εύφλεκτο. Σβήστε, επίσης, τα διακοσμητικά φώτα πριν τον ύπνο και βεβαιωθείτε ότι λειτουργεί σωστά ο συναγερμός καπνού.

Προσοχή στη διακόσμηση Τα χριστουγεννιάτικα στολίδια είναι όμορφα και λογικό είναι τα παιδιά ακόμα και τα κατοικίδια να έλκονται ιδιαίτερα από όλα αυτά. Φροντίστε τα εύθραυστα στολίδια να είναι τοποθετημένα ψηλά και μακριά. Τα μεταλλικά άγκιστρα των στολιδιών μπορεί επίσης να αποδειχθούν επικίνδυνα, γι’αυτόν τον λόγο είναι καλύτερο να χρησιμοποιείτε σπάγκο. Ταυτόχρονα, μερικά χριστουγεννιάτικα φυτά είναι τοξικά για τα παιδιά και τα κατοικίδια, όπως για παράδειγμα το γκι.

Τα παιχνίδια Ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους, ενδεχομένως, είναι οι μικροσκοπικές μπαταρίες. Συχνά βρίσκονται στα τηλεχειριστήρια και στα μικρά ηλεκτρικά παιχνίδια. Οι μαγνήτες ενσωματώνονται σε πολλά παιχνίδια, αλλά αν καταποθούν μπορεί να προκαλέσουν τραυματισμούς στα έντερα. Μερικές φορές ακόμα και μεγαλύτερα παιδιά τα βάζουν στο στόμα τους, γι’ αυτό θα

πρέπει να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί. Το παιχνίδι πρέπει πάντα να είναι κατάλληλο για την ηλικία και την ανάπτυξη του παιδιού, καθώς τα μικρά κομμάτια αποτελούν κίνδυνο πνιγμού. Παράλληλα για ποδήλατα, σκούτερ και skateboard, μην ξεχνάτε το κράνος. Οι τραυματισμοί στο κεφάλι μπορεί να είναι απειλητικοί για τη ζωή. Η Ελλάδα είναι ηλιόλουστη χώρα με αρκετούς να έχουν πισίνες στο σπίτι. Η ασφάλεια, επομένως και η επίβλεψη των παιδιών δεν θα πρέπει να είναι αμελητέες τον χειμώνα. Βεβαιωθείτε, επίσης, ότι υπάρχει φράκτης πισίνας. Ακόμα, θυμηθείτε ότι οι παππούδες και οι γιαγιάδες παίρνουν συχνά φάρμακα και ότι τα παιδιά λατρεύουν να παίζουν με πορτοφόλια ή τσάντες. Βεβαιωθείτε ότι τα χάπια βρίσκονται σε ασφαλές μέρος, καθώς μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνα για τα μικρά παιδιά.

Πότε να απευθυνθείτε στα επείγοντα Ενώ τα μικρά εγκαύματα μπορούν να αντιμετωπιστούν στο σπίτι, για τα μεγαλύτερα χρειάζεται να επισκεφθείτε το Κέντρο Επειγόντων Περιστατικών των νοσοκομείων. Τα μικρά κοψίματα, χτυπηματάκια μπορούν να καθαριστούν με επίδεσμο, αλλά όσες πληγές φαίνονται βαθύτερες ή αιμορραγούν πρέπει να τις δει ο γιατρός. u

20 | περί υγείας |

traumatismoi giortes- daikou_L.indd 20

13/12/2023 1:17:21 μμ

Αθηροσκλήρωση: Είναι το στεντ κατάλληλο για τη σταθερή στηθάγχη;

Ο

Τα στεντ είναι σαν τις σκαλωσιές που κρατούν ανοιχτές τις στενωμένες αρτηρίες. Ωστόσο, ο ρόλος και τα αποτελέσματα από την τοποθέτησή τους είναι λιγότερο σαφή.

ι καρδιακές αρτηρίες είναι σαν αυτοκινητόδρομοι που παρέχουν αίμα στον καρδιακό μυ. Όταν μια από αυτές στενεύει από αθηροσκλήρωση είναι σαν να μειώνουμε τον αριθμό των λωρίδων από τρεις σε μία. Τη νύχτα, όταν δεν υπάρχουν πολλά αυτοκίνητα στον δρόμο, η κυκλοφορία μπορεί να διεξαχθεί χωρίς καθυστέρηση. Κατά τη διάρκεια «ωρών αιχμής», όμως, όταν υπάρχουν μεγαλύτερες απαιτήσεις στο δίκτυο (π.χ. όταν ασκούμαστε), εμφανίζονται «μποτιλιαρίσματα». Αυτό εξηγεί γιατί οι ασθενείς με σταθερή στηθάγχη παρουσιάζουν πόνο στο στήθος μόνο όταν ασκούνται. Η διαδερμική στεφανιαία παρέμβαση (παλαιότερα γνωστή ως αγγειοπλαστική με στεντ) είναι μια μη χειρουργική διαδικασία που χρησιμοποιεί έναν καθετήρα (λεπτός εύκαμπτος σωλήνας), για να τοποθετήσει μια μικρή δομή, που ονομάζεται στεντ, ώστε να ανοίξει τα αιμοφόρα αγγεία στην καρδιά που έχουν στενέψει από συσσώρευση πλάκας, μια κατάσταση γνωστή ως αθηροσκλήρωση. Περίπου 35.000 ασθενείς στη Βρετανία υποβάλλονται ετησίως σε θεραπεία με στεντ των καρδιακών αρτηριών για την αντιμετώπιση της στηθάγχης. Ωστόσο, αρκετές δοκιμές έχουν δείξει ότι σε άτομα με σταθερή στηθάγχη, η παρέμβαση αυτή δεν

μειώνει τα ποσοστά θανάτου ή καρδιακής προσβολής, σε σχέση με τη θεραπεία με χάπια. Οι κατευθυντήριες γραμμές (συστάσεις που βασίζονται σε τεκμήρια για την υγειονομική περίθαλψη στην Αγγλία) συνιστούν επομένως το στεντ να προορίζεται για ασθενείς που εξακολουθούν να έχουν συμπτώματα, παρά τη θεραπεία με τουλάχιστον δύο διαφορετικά φάρμακα. Αρκετοί καρδιολόγοι έχουν αναρωτηθεί για το αν αυτή η προσέγγιση είναι σωστή, καθώς πολλοί ασθενείς αναφέρουν δραματική μείωση στη στηθάγχη, μετά από τοποθέτηση στεντ. Τα αποτελέσματα της μελέτης Orbita, που δημοσιεύθηκε το 2017, προκάλεσαν σοκ στον κόσμο της καρδιολογίας. Εισήγαγε την ιδέα ότι μεγάλο μέρος του οφέλους από το στεντ ήταν ένα φαινόμενο «εικονικού φαρμάκου». Στη μελέτη, οι ασθενείς με στηθάγχη κατανεμήθηκαν τυχαία είτε σε πραγματικό είτε σε εικονικό στεντ. Και οι δύο ομάδες συνέχισαν να παίρνουν την αγωγή τους καθ’ όλη τη διάρκεια της δοκιμής. Κατά τη διαδικασία εικονικής τοποθέτησης στεντ, οι ασθενείς φορούσαν ακουστικά, ακούγοντας δυνατή μουσική και ναρκώθηκαν. Στο τέλος αυτής, δεν γνώριζαν εάν είχαν υποβληθεί σε θεραπεία με στεντ ή αν αυτό ήταν κάτι πλαστό. Το απροσδόκητο αποτέλεσμα ήταν ότι τα άτομα που έπαιρναν φάρμακα για τη στηθάγχη και υπο-

βλήθηκαν σε στεντ δεν αισθάνθηκαν κάποια πρόσθετη ανακούφιση από τα συμπτώματα. Αυτό έθεσε ένα αδιανόητο ερώτημα: είναι το όφελος από τα στεφανιαία στεντ, απλώς, ένα φαινόμενο «εικονικού φαρμάκου»;

Ποιο είναι το όφελος;

Τώρα, τα αποτελέσματα της μελέτης Orbita-2 έχουν δημοσιευτεί στο New England Journal of Medicine. Πρόκειται για μια τυχαιοποιημένη δοκιμή 301 ασθενών, κατά την οποία οι ασθενείς με στηθάγχη κατανεμήθηκαν τυχαία, για να λάβουν θεραπεία είτε με πραγματική είτε με εικονική διαδικασία στεντ. Η μεγάλη διαφορά μεταξύ της πρώτης μελέτης Orbita και της παρούσας, ήταν ότι η ιατρική θεραπεία της στηθάγχης σταμάτησε. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το στεφανιαίο στεντ, όταν χρησιμοποιείται χωρίς δισκία στηθάγχης, οδηγεί στη βελτίωση των συμπτωμάτων και της ποιότητας ζωής. Το γεγονός αυτό αποτέλεσε ανακούφιση για τους επεμβατικούς καρδιολόγους σε όλο τον κόσμο, δείχνοντας ότι τα στεντ όντως πρόσφεραν περισσότερα από ένα εικονικό φάρμακο. Προτού, όμως, πετάξουμε όλα τα χάπια και φτάσουμε στους καθετήρες αγγειοπλαστικής, υπάρχουν μερικές προειδοποιήσεις σχετικά με τα αποτελέσματα της Orbita-2. Οι ασθενείς που έλαβαν ένα στεντ ήταν σε θέση να ασκηθούν σε διάδρομο

για 59 δευτερόλεπτα περισσότερα από εκείνους που έκαναν την εικονική διαδικασία. Όσοι υποβλήθηκαν στην ψευδή διαδικασία κατάφεραν να ασκηθούν για πάνω από 10 λεπτά, επομένως αυτό το αποτέλεσμα μπορεί να θεωρηθεί μέτριο, στην καλύτερη περίπτωση. Πολλοί καρδιολόγοι έχουν δει περιπτώσεις ασθενών που, ενώ είχαν στηθάγχη, στη συνέχεια παρουσίασαν θεαματική ανταπόκριση στο στεντ, επιστρέφοντας στο τρέξιμο ή στο ποδήλατο σχεδόν αμέσως. Ωστόσο, αυτό δεν ίσχυε για τους περισσότερους συμμετέχοντες στην Orbita-2 που είχαν αύξηση μόνο κατά 10% του χρόνου άσκησης στον διάδρομο. Θα φανταζόσασταν ότι η διόρθωση της στένωσης με ένα στεντ «θεραπεύει» τη στηθάγχη, αλλά αυτό δεν συνέβη στους περισσότερους ασθενείς. Παρά το γεγονός ότι σχεδόν όλη η στεφανιαία στένωση είχε αντιμετωπιστεί με στεντ, το 60% εκείνων από την Orbita-2 είχε ακόμα συμπτώματα, που θα τους οδηγούσαν στη λήψη αγωγής. Αυτό το αποτέλεσμα υποδηλώνει ότι οι μηχανισμοί της στηθάγχης είναι πιο περίπλοκοι από την αναλογία του αυτοκινητόδρομου μιας λωρίδας, που αναφέρθηκε νωρίτερα. Έτσι αρκετοί, ακόμη και μετά από την επιτυχή τοποθέτηση στεντ, παρουσιάζουν συμπτώματα ή χρειάζονται φαρμακευτική αγωγή. u Z.Ψ.

| περί υγείας | 21

athirosklirwsi - psallas_R.indd 21

13/12/2023 1:17:36 μμ

Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τη διαλειμματική νηστεία

H

Ποια είναι τα οφέλη αλλά κι οι πιθανοί κίνδυνοι.

διαλειμματική νηστεία είναι μια δημοφιλής δίαιτα που κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος τόσο στην Αμερική όσο πλέον και στην Ευρώπη. Ο περιορισμός των θερμίδων ή των ωρών πρόσληψης των γευμάτων μπορεί να έχει πολλαπλά οφέλη, όπως η απώλεια βάρους κι ο μειωμένος κίνδυνος διάφορων ασθενειών. Ωστόσο, τα επιστημονικά δεδομένα και οι έρευνες είναι ακόμα ελλιπείς σχετικά με την επίδραση της διαλειμματικής νηστείας στην υγεία των ενηλίκων μεγαλύτερης ηλικίας. Τι είναι η διαλειμματική νηστεία: περιορίζει μέσα στην ημέρα ή την εβδομάδα –ή μερικές φορές και τα δύο– τις ώρες και την ποσότητα που θα φάμε. Υπάρχουν Γράφει η διάφορες προσεγγίσεις. Γεωργία Καπώλη 1) Η εναλλακτική διακλινική διαιτολόγος λειμματική νηστεία, κατά διατροφολόγος, την οποία τρώμε κανονιΜSc επιστημονική κά κάθε δεύτερη μέρα. διευθύντρια Κέντρου Στις ενδιάμεσες μέρες Διαιτολογικής λαμβάνουμε μόνο το Υποστήριξης & 25% των καθημερινών Μεταβολικού Ελέγχου θερμιδικών αναγκών, σε ΛΟΓΩ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Νεμέας, ένα μόνο γεύμα. Για παwww.logodiatrofis.gr, ράδειγμα εάν προσλαμwww.activekids.gr, βάνουμε 1.800kcal τη www.care24.gr Δευτέρα, την Τετάρτη και την Παρασκευή, θα φάμε ένα γεύμα 450kcal (και τίποτα άλλο) την Τρίτη, την Πέμπτη και το Σάββατο.

2) Στην προσέγγιση 5:2, τρώμε κανονικά για 5 συνεχόμενες ημέρες. Τις άλλες 2 συνεχόμενες ημέρες, προσλαμβάνουμε καθημερινά μόνο 400-500kcal.

3) Στο μοντέλο 16:8, κάθε μέρα είναι η ίδια: τρώμε κα-

νονικά μέσα σε μια 8ωρη περίοδο, όπως μεταξύ 9 π.μ.- Όσον αφορά στην απώλεια βάρους, η απότομη 5 μ.μ. και στη συνέχεια μεσολαβεί νηστεία για 16 ώρες. μείωση κιλών μπορεί να επηρεάσει τα οστά, το συνολικό ανοσοποιητικό σύστημα και τα επίπεδο Οφέλη ενέργειας. Ταυτόχρονα, η στέρηση γλυκόζης, που Τα οφέλη της διαλειμματικής νηστείας φαίνεται να είναι το βασικό καύσιμο των κυττάρων, εξαιτίας των επηρεάζουν πολλές πτυχές της υγείας. Αυτές οι επι- αυξημένων ωρών νηστείας, πιθανότατα δημιουργεί δράσεις θα μπορούσαν θεωρητικά να προκύψουν σωματική και πνευματική κόπωση. από την αλλαγή ενός μεταβολικού διακόπτη. Επιπλέον, οι 16 ώρες νηστείας που προτείνει το συΕιδικότερα, η διαλειμματική νηστεία μειώνει τα επί- γκεκριμένο διατροφικό σχήμα πιθανότατα να δηπεδα γλυκόζης (σάκχαρο αίματος). Έτσι, ο οργανι- μιουργήσει προβλήματα σε άτομα με γαστρίτιδα, σμός χρησιμοποιεί λίπος αντί για γλυκόζη ως πηγή γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και σύνδρομο ενέργειας, αφού μετατρέψει το λίπος σε κετόνες. ευερέθιστου εντέρου. Αυτή η μετατόπιση από τη γλυκόζη στις κετόνες ως Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι αυξημένες ώρες πηγή ενέργειας αλλάζει την βιοχημεία του σώμα- που μένει κάποιος νηστικός έχουν ως αποτέλεσμα τος κι έχει ευεργετικά αποτελέσματα για την υγεία: την υψηλή έκκριση γαστρικού υγρού στο στομάχι, απώλεια βάρους, χαμηλότερη αρτηριακή πίεση, το οποίο λόγω της οξύτητάς του μπορεί να προκαμειωμένη αντίσταση στην ινσουλίνη, χαμηλότερα λέσει καούρες, τυμπανισμό και να επηρεάσει αρνηεπίπεδα LDL – «κακής» χοληστερόλης, υψηλότερα τικά τη χλωρίδα του εντέρου, δημιουργώντας πιο επίπεδα HDL – «καλής» χοληστερόλης και χαμηέντονα συμπτώματα κολίτιδας. λότερο δείκτη φλεγμονής. Η διαλείπουσα νηστεία Επιπλέον, η διαλειμματική νηστεία, ενώ υπόσχεται σχετίζεται επίσης με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου σε άτομα που τουλάχιστον, σε ζώα. Αυτό οφείλεται, σύμφωνα με λαμβάνουν αντιδιαβητική αγωγή, είτε με δισκία πρόσφατη έρευνα του Harvard, στο ότι μπορεί να είτε με ινσουλίνη, είναι πιθανόν να προκαλέσει επιτρέψει στους κινητήρες παραγωγής ενέργειας περισσότερες κρίσεις υπογλυκαιμίας, εξαιτίας των (μιτοχόνδρια) κάθε κυττάρου να παράγουν ενέργεια πιο αποτελεσματικά, με αποτέλεσμα να παρα- αυξημένων ωρών νηστείας. Επιπρόσθετα, σύμφωνα με την Dr. Suzanne μείνουν σε πιο νεανική κατάσταση. Ωστόσο, όλα τα παραπάνω αποτελέσματα έχουν προ- Salamon, επικεφαλής Γεροντολογίας στο Beth Israel κύψει μόνο από έρευνες σε ζώα και σύμφωνα με τον Deaconess Medical Center: «Οι άνθρωποι που πρέDr. William Mair, ερευνητή και αναπληρωτή καθηγητή πει να παίρνουν τα φάρμακά τους με φαγητό –για να γενετικής και σύνθετων ασθενειών στο Harvard T.H. αποφύγουν ναυτία ή ερεθισμό στο στομάχι– πρέπει Chan School of Public Health, υπάρχουν ακόμη πολλά να αποφεύγουν τις τόσες ώρες νηστείας. Επίσης, τα αναπάντητα ερωτήματα, σχετικά με τις επιδράσεις της άτομα που λαμβάνουν αγωγή για την καρδιά ή την αρτηριακή πίεση είναι πιο πιθανό να υποφέρουν διαλειμματικής νηστείας στην ανθρώπινη υγεία. από επικίνδυνες ανισορροπίες στο κάλιο και το νάτριο, όταν μένουν πολλές ώρες νηστικοί.» Πιθανοί κίνδυνοι Η διαλειμματική νηστεία έχει εφαρμοστεί κυρίως σε Έτσι, οποιοσδήποτε επιθυμεί να χάσει κιλά ή να ακοζώα και σε μικρές ομάδες ενηλίκων νεαρής ηλικίας, λουθήσει κάποιο διατροφικό σχήμα είναι απαραίτηγια σύντομες μόνο χρονικές περιόδους. Συνεπώς, το να έχει συμβουλευτεί τον γιατρό του, ιδιαίτερα αν τα ελλιπή ευρήματα καθιστούν επιφυλακτική την πάσχει από κάποιο νόσημα ή λαμβάνει αντίστοιχη εφαρμογή της σε ανθρώπους. Συγκεκριμένα, ενδέ- φαρμακευτική αγωγή, καθώς και να απευθυνθεί σε χεται να είναι επικίνδυνη σε ορισμένες περιπτώσεις. πτυχιούχο διαιτολόγο-διατροφολόγο. u

22 | περί υγείας |

dialeimmatikh nhsteia - kapolh_L.indd 22

13/12/2023 1:17:54 μμ

Γιατί παίρνουμε κιλά στις γιορτές; Η μεγάλη ποικιλία στο τραπέζι μάς παρασύρει να τρώμε περισσότερο την περίοδο των διακοπών, ένα φαινόμενο που οι ψυχολόγοι ονομάζουν «αισθητικό κορεσμό».

O

ι διαχρονικές μελέτες δείχνουν ότι μέχρι τα 70 έτη βαραίνουμε κατά μισό κιλό κάθε χρόνο ή επεκτείνεται η περίμετρος της μέσης μας κατά 0,5 εκατοστά. Μια λεπτομερής αμερικανική μελέτη κατέγραφε το βάρος 13.800 ατόμων για δέκα χρόνια. Η αύξηση του βάρους ήταν διπλάσια στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες, με τις γυναίκες να παίρνουν, ανά δεκαετία, κατά μέσο όρο, 5,4 κιλά και τους άνδρες 2,6 κιλά. Γιατί η διατήρηση του νεανικού βάρους είναι μια τόσο μεγάλη πρόκληση; Υπάρχουν διάφορες θεωρίες. Μετά από κάποια ηλικία μειώνεται η μυϊκή μάζα κι αυξάνεται το λίπος, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα να μειώνεται ο βασικός μεταβολικός ρυθμός περίπου 1-2% ανά δεκαετία, αν κι η σημαντική πτώση είναι μετά τα 60 έτη. Η άσκηση επίσης μειώνεται με την προχωρημένη ηλικία, όπως κι η αυθόρμητη σωματική δραστηριότητα. Παράλληλα, υπάρχουν αλλαγές και στις ορμόνες. Ο θυρεοειδής μπορεί να μην λειτουργεί καλά, επηρεάζοντας τις καύσεις του σώματος. Στους άνδρες μειώνεται η τεστοστερόνη και στις γυναίκες τα οιστρογόνα κι η προγεστερόνη, κάτι που επηρεάζει το βάρος. Μετά την εμμηνόπαυση οι γυναίκες βάζουν περισσότερο λίπος γύρω από τη μέση κάτι που οφείλεται σε ορισμένους υποδοχείς, που αναπτύσσονται στα λιποκύτταρα της κοιλιακής χώρας. Υπάρχουν, επί-

Γράφει η Αφροδίτη Ντάικου σης, ορισμένες φυσιολογικές μεταβολές που συμβαίνουν στον λιπώδη ιστό. Εκτός, όμως, από τις αλλαγές στους μηχανισμούς καύσης του σώματος, υπάρχει μια απλή παρατήρηση του «ρίχνει φως» στο τι πραγματικά συμβαίνει. Η αύξηση των κιλών δεν είναι μια ευθεία γραμμή. Το βάρος ανεβαίνει συνήθως στις γιορτές, όπως των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς κι ύστερα δεν επανέρχεται εκεί που ήταν. Όλοι αγαπάμε τις γιορτές και οι περισσότεροι από εμάς κάνουμε υπερβολές με το φαγητό και το ποτό. Μπορεί αυτό να μην μας φαίνεται σπουδαίο εκείνη τη στιγμή, αλλά οι καταγραφές δείχνουν ότι στην πραγματικότητα οι πάσης φύσεως γιορτές είναι αυτές που κάνουν τη ζημιά.

Τι συμβαίνει στις γιορτές

Γνωρίζοντας πότε είναι πιο πιθανό να πάρουμε βάρος στη διάρκεια του έτους, μπορεί να μας δώσει πολύτιμες πληροφορίες για την πρόληψη της παχυσαρκίας. Μελέτες σε χώρες του βόρειου ημισφαιρίου, όπως οι ΗΠΑ, η Γερμανία και η Ιαπωνία δείχνουν ότι η αύξηση του βάρους συμπίπτει με τους μεγάλους εορτασμούς και, κατά μέσο όρο, δεν χάνεται εξ ολοκλήρου στις μέρες που ακολουθούν. Η Βρετανική Διαιτολογική Ένωση εκτιμά ότι μόνο την ημέρα των Χριστουγέννων ορισμένοι άνθρωποι καταναλώνουν ακόμα και 6.000 θερμίδες. Δεν εί-

ναι περίεργο που ο μέσος ενήλικας κερδίζει περίπου 0,5-1 κιλό στις διακοπές των Χριστουγέννων, μια περίοδο απόλαυσης και ευφορίας. Στη Γερμανία, η αύξηση του βάρους τα Χριστούγεννα και το Πάσχα είναι σχεδόν διπλάσια από αυτή στις ΗΠΑ. Στην Ιαπωνία, η μεγαλύτερη αύξηση συμβαίνει στη διάρκεια της Χρυσής Εβδομάδας του Μαΐου που έχει τέσσερις διαδοχικές αργίες. Μια αμερικανική μελέτη σε 195 άτομα βρήκε ότι την περίοδο των Χριστουγέννων είχαν κερδίσει 370 γραμμάρια και το 10% εξ αυτών πήρε πάνω από 2 κιλά. Στη συνέχεια, οι 8 στους 10 δεν κατέβαλαν καμία προσπάθεια να ελέγξουν το βάρος τους, Μια άλλη μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Αυστραλίας κατέγραψε τη διακύμανση του βάρους 368 Αυστραλών στη διάρκεια 12 μηνών και βρήκε ότι αυτό αυξήθηκε την περίοδο των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς κατά 546 γραμμάρια. Αν κι αργότερα έπεσε, το μέσο καθαρό βάρος ήταν 218 γραμμάρια για ολόκληρη τη χρονιά. Αυτή η αύξηση, που παραμένει, μπορεί να οδηγήσει σε παχυσαρκία με τα χρόνια. Δεν προκαλεί, λοιπόν, έκπληξη το γεγονός ότι πολλοί καταλήγουν να παίρνουν βάρος στις περιόδους των γιορτών. Ο λόγος είναι ότι είμαστε επιεικείς με τον εαυτό μας και τον δικαιολογούμε, όταν τρώει παραπάνω, με τη σκέψη ότι τις επόμενες μέρες θα φάμε λιγότερο. Μεγάλο

μερίδιο ευθύνης έχουν τα σνακ, τα γλυκά και τα σακχαρούχα ποτά. Μπορεί να καταναλώσουμε, για παράδειγμα, σοκολατάκια, τυροκομικά, πίτες, ξηρούς καρπούς, τσιπς, ακόμη κι αν έχουμε ήδη φάει ένα βαρύ εορταστικό γεύμα. Το γεγονός ότι στις γιορτές υπάρχει μεγάλη ποικιλία στο τραπέζι μάς παρασύρει να τρώμε περισσότερο. Εκτός από τον κορεσμό της πείνας, υπάρχει κι ο λεγόμενος «αισθητικός κορεσμός», όπως τον ονομάζουν οι ψυχολόγοι. Μπορείτε, ωστόσο, να αποφύγετε την αύξηση του βάρους την περίοδο των Χριστουγέννων, ακολουθώντας μερικές απλές συμβουλές, όπως το να ζυγίζεστε τακτικά στο σπίτι, να τρώτε αργά και να περπατάτε με στόχο τα 10.000 βήματα την ημέρα. Μια μελέτη παρακολούθησε 272 άτομα που χωρίστηκαν σε δύο ομάδες, μεταξύ των μηνών Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου του 2016 και του 2017. Η μία ομάδα ζυγιζόταν τακτικά κι έλαβε συμβουλές για το πώς να μην πάρει κιλά, καθώς και για τη διάρκεια της άσκησης που χρειάζεται, ώστε να «καούν» οι θερμίδες των διαφόρων τροφών. Στο τέλος της μελέτης, η συγκεκριμένη ομάδα ζύγιζε, κατά μέσο όρο, μισό κιλό λιγότερο από την άλλη που δεν κλήθηκε να ζυγίζεται τακτικά και δεν της παρασχέθηκαν συμβουλές, παρά μόνο ένα φυλλάδιο για τον υγιεινό τρόπο ζωής. u

| περί υγείας | 23

paxysarkia - psallas_R.indd 23

13/12/2023 1:18:11 μμ

Πρώιμα συμπτώματα του καρκίνου του προστάτη

O

Η νόσος, ειδικά σε αρχικό στάδιο, προκαλεί συνήθως πόνο, ενοχλήσεις στο ουροποιητικό και μπορεί να επηρεάσει τη σεξουαλική λειτουργία.

καρκίνος του προστάτη έχει πολλά παρόμοια συμπτώματα με τις καλοήθεις παθήσεις του προστάτη. Οι πρώτες ενδείξεις εντοπίζονται συχνά στα ούρα και μπορεί να περιλαμβάνουν συχνουρία –ειδικά τη νύχτα–, ούρηση που καίει, δυσκολία στην έναρξη της ροής των ούρων, αλλά και αδύναμη ροή, αίμα κ.ά. Πολλά από αυτά τα συμπτώματα μπορεί να είναι ενδεικτικά μη καρκινικών ασθενειών και να σχετίζονται με έναν αδένα που βρίσκεται κοντά στην ουροδόχο κύστη. Σε περίπτωση που αυτός είναι διευρυμένος, πρόκειται για μια πάθηση που είναι γνωστή ως καλοήθης υπερπλασία του προστάτη, ενώ η προστατίτιδα, αφορά σε έναν φλεγμονώδη αδένα, ο οποίος προκύπτει από μόλυνση. Σε αντίθεση με τον καρκίνο του προστάτη, η υπερπλασία κι η προστατίτιδα, συνήθως, δεν προκαλούν αιματηρά ούρα. Εάν παρατηρήσετε αίμα, καλέστε αμέσως τον γιατρό σας για αξιολόγηση. Ο προστάτης παίζει βασικό ρόλο στο ανδρικό αναπαραγωγικό σύστημα, οπότε δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ο καρκίνος του προστάτη μπορεί να προκαλέσει σεξουαλική δυσλειτουργία. Μπορεί να αντιμετωπίζετε προβλήματα στύσης ή να εμφανίσετε επώδυνη εκσπερμάτιση. Ωστόσο, μερικοί άνδρες με καρκίνο σε πρώιμο στάδιο δεν εμφανίζουν συμπτώματα. Ακόμα, εξαιτίας των αλλαγών στα επίπεδα ορμονών, η σεξουαλική δυσλειτουργία γίνεται πιο συχνή με την ηλικία. Οι εξετάσεις μπορούν να σας βοηθήσουν να προσδιορίσετε εάν τα συμπτώματά σας είναι καρκινικά ή όχι. Μόλις εξαπλωθεί η νόσος, μπορεί να προκαλέσει πόνο μέσα και γύρω από την περιοχή του αδένα. Ενδέχεται, επίσης, να αισθανθείτε ενόχληση και σε άλλες περιοχές όπως οι γοφοί, το κάτω μέρος της πλάτης κι η λεκάνη άνω μηρών, ενώ είναι πιθανό

να εξαπλωθεί κι αλλού. Για παράδειγμα, μπορεί να εμφανίσετε επώδυνη ούρηση σε συνδυασμό με πυελικό πόνο. Οποιοσδήποτε συνεχής ή χρόνιος πόνος θα πρέπει να αξιολογείται από γιατρό, για να αποκλειστούν σοβαρά προβλήματα υγείας. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η ακούσια απώλεια βάρους είναι σημάδι καρκίνου του προστάτη, μεταγενέστερου σταδίου. Τούτου λεχθέντος, μπορεί να αποτελεί και πρώιμο σημάδι καρκίνου, σε σπάνιες περιπτώσεις. Εάν χάνετε βάρος, χωρίς να προσπαθείτε, κι έχετε κι άλλα συμπτώματα που υποδηλώνουν πρόβλημα με τον προστάτη, επισκεφθείτε τον γιατρό σας. Εκτός από τα σωματικά κι ορισμένα άλλα σημάδια μπορεί να υποδηλώνουν την παρουσία της νόσου στον προσυμπτωματικό έλεγχο για καρκίνο του προστάτη.

Το PSA

Η δοκιμή του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA) ανιχνεύει υψηλότερη από τη συνηθισμένη συγκέντρωση πρωτεΐνης που δημιουργείται από τον προστατικό αδένα στο αίμα. Μια υψηλή τιμή PSA μπορεί να υποδεικνύει την ύπαρξη της ασθένειας, ακόμα και πριν παρατηρήσετε άλλα συμπτώματα. Ωστόσο, αυτό μπορεί να προκληθεί και από άλλες καταστάσεις. Το επίπεδο του PSA μπορεί να ελεγχθεί με μια απλή εξέταση αίματος. Οι τιμές του, ωστόσο, μπορεί να κυμαίνονται σε όλη τη διάρκεια της ζωής, γι’αυτό τον λόγο κι η αύξησή τους δεν μπορεί να επιβεβαιώσει την ύπαρξη της νόσου από μόνη της, αλλά μπορεί να υποδεικνύει την ανάγκη για περαιτέρω εξετάσεις. Σε γενικές γραμμές, δεν υπάρχει συγκεκριμένο όριο για τα επίπεδα PSA στο αίμα. Προηγουμένως, 4 νανογραμμάρια ανά χιλιοστόλιτρο (ng/mL) θεωρούνταν το τυπικό όριο. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένοι ασθενείς με καρκίνο του προστάτη με χαμηλότερες

τιμές, αλλά κι άτομα χωρίς καρκίνο που έχουν μεταξύ 4-10 ng/mL. Εάν η εξέτασή σας υποδεικνύει πιθανότητα καρκίνου του προστάτη, ο γιατρός ενδέχεται να σας παραπέμψει για πρόσθετη εξέταση. Διάφοροι παράγοντες υγείας που σχετίζονται με τον προστάτη μπορεί να προκαλέσουν τον αδένα να παράγει περισσότερο PSA από το κανονικό, όπως η προστατίτιδα κι η υπερπλασία. Ένας άλλος παράγοντας είναι η λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος που προκαλείται από βακτήρια, η οποία μπορεί να εμφανιστεί παράλληλα με άλλα προβλήματα υγείας στον προστάτη –μια μελέτη του 2020 βρήκε ότι το 34,6% των ασθενών με καρκίνο του προστάτη εμφάνισαν ουρολοιμώξεις. Ορισμένα φάρμακα μπορούν να μειώσουν το PSA ως παρενέργεια. Αυτό μπορεί να επηρεάσει τον προσυμπτωματικό έλεγχο και την ακρίβεια ενός τεστ PSA. Μια μελέτη του 2010 διαπίστωσε ότι τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, οι στατίνες (φάρμακα που μειώνουν τη χοληστερόλη) και τα θειαζιδικά διουρητικά (που αντιμετωπίζουν την υψηλή αρτηριακή πίεση) είχαν στατιστικά σημαντική επίδραση στα επίπεδα PSA, όταν λαμβάνονταν μακροχρόνια. Η φιναστερίδη κι η ντουταστερίδη, φάρμακα που χρησιμοποιούνται συνήθως για τη θεραπεία της τριχόπτωσης ανδρικού τύπου και της διόγκωσης του προστάτη, προκαλούν επίσης μείωση στα επίπεδα του PSA. Ο τακτικός έλεγχος μπορεί να βοηθήσει στη δημιουργία μιας προσωπικής γραμμής. Εάν οι τιμές αυξάνονται με την πάροδο του χρόνου, αυτό μπορεί να υποδεικνύει ανάγκη για περαιτέρω έλεγχο. Σε περίπτωση που έχετε ήδη διαγνωστεί με καρκίνο του προστάτη, ο τακτικός έλεγχος επιπέδου PSA μπορεί να παρακολουθεί την εξέλιξη της νόσου και την ανταπόκριση στη θεραπεία. u Ζ.Ψ.

24 | περί υγείας |

karkinos prostati - psallas_L.indd 24

13/12/2023 1:18:26 μμ

32ο Πανελλήνιο Πνευμονολογικό Συνέδριο Εθνικές Οδηγίες για τα αναπνευστικά νοσήματα

Για τον χρόνιο βήχα, την πνευμονική εμβολή, τον εμβολιασμό των ασθενών, τον προσυμπτωματικό έλεγχο για καρκίνο του πνεύμονα και τη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια.

T

ις Εθνικές Οδηγίες που συνέταξαν οι ομάδες εργασίας της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας (ΕΠΕ) για τον χρόνιο βήχα, την πνευμονική εμβολή, τον εμβολιασμό των ασθενών με αναπνευστικά προβλήματα, τον προσυμπτωματικό έλεγχο για τον καρκίνο του πνεύμονα, καθώς και την επικαιροποίηση των οδηγιών για τη ΧΑΠ, παρουσίασαν τα μέλη του Δ.Σ. της ΕΠΕ κατά τη συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του 32ου Πανελλήνιου Πνευμονολογικού Συνεδρίου της ΕΠΕ. Το συνέδριο διεξήχθη στις 7-10 Δεκεμβρίου 2023 στο Athenaeum Intercontinental και μεταξύ άλλων συμμετείχαν σε αυτό οκτώ διακεκριμένοι ξένοι ομιλητές, με επικεφαλής την επερχόμενη πρόεδρο της ERS (Ευρωπαϊκή Πνευμονολογική Εταιρεία), Prof. Monika Gappa. Στο 32ο Πανελλήνιο Πνευμονολογικό Συνέδριο η ομάδα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας της ΕΠΕ παρουσίασε διαγνωστικούς και θεραπευτικούς αλγορίθμους, που έχουν σκοπό τη σαφή οριοθέτηση στη διαχείριση του χρόνιου βήχα, καθώς και τα τελευταία δεδομένα στην εξωτερική διαχείριση ασθενών με Covid-19 ανέφερε μεταξύ άλλων ο πρόεδρος της ΕΠΕ, Στέλιος Λουκίδης, υπογραμμίζοντας: «Ο χρόνιος βήχας αποτελεί ένα από τα συχνότερα συμπτώματα που απασχολούν την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Είναι συχνά επίμονος και, τις περισσότερες φορές, χορηγείται μη τεκμηριωμένη φαρμακευτική αγωγή που αλλάζει συνεχώς. Δύο σχεδόν χρόνια από την εισαγωγή των αντι-ιικών φαρμάκων για τη διαχείριση της Covid-19 έχουν γίνει περίπου 170.000 αιτήσεις, με ποσοστό αποδοχής 99% και με 3 βασικές ειδικότητες που τα συνταγογραφούν: Παθολογία - Γενική Ιατρική - Πνευμονολογία. Η αποτελεσματικότητά τους είναι >70% στη μείωση κινδύνου νοσηλείας και θανάτου, με βάση μεγάλη ελληνική μελέτη του 2023». Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια εξακολουθεί να είναι η συχνότερη και σοβαρότερη χρόνια πνευμονική νόσος που προσβάλλει το 10% των ενηλίκων άνω των 40 ετών στη χώρα μας. Ήδη έχουν παρέλθει 4 χρόνια από την έκδοση των Εθνικών Οδηγιών της ΕΠΕ. Η έρευνα για την παθογένεια, τη διάγνωση αλλά και την αντιμετώπισή της έχει αποδώσει σημαντικές νέες γνώσεις, καθιστώντας αναγκαία την επικαιροποίησή τους, τόνισε ο αντιπρόεδρος της ΕΠΕ, Νικόλαος Τζανάκης. «Στόχος της ομάδας ΧΑΠ της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας είναι να ανανεώσει τις Οδηγίες για τη ΧΑΠ με όλες εκείνες τις χρηστικές κλινικές πληροφορίες που θα βοηθήσουν τους συναδέλφους στην αποτελεσματική αντιμετώπισή της προς όφελος των ασθενών». Στο επικαιροποιημένο κείμενο που ανακοινώθηκε στο 32ο Πανελλήνιο Πνευμονολογικό συνέδριο, όπως τόνισε ο κ. Τζανάκης, ενσωματώνονται οι σύγχρονες πληροφορίες για την πρώιμη ΧΑΠ, για το απαραίτητο εμβολιαστικό πρόγραμμα που ενδείκνυται, τη νέα θεώρηση της εισπνεόμενης αγωγής με συνδυασμούς βρογχοδιασταλτικών και εισπνεόμενων στεροειδών, την προσθήκη ειδικών αντιφλεγμονωδών από του στόματος, ενώ γίνεται επίσης εκτενής αναφορά για τις ενδείξεις εφαρμογής των σύγχρονων μεθόδων βρογχοσκοπικής και χειρουργικής αντιμετώπισης του εμφυσήματος. «Ειδική εκτεταμένη μνεία θα γίνει για τη χρήση προ-

γραμμάτων αποκατάστασης με εφαρμογή κατ’οίκον ή σε οργανωμένα κέντρα» επισήμανε ο κ. Τζανάκης και απηύθυνε, εκ μέρους του Δ.Σ. της Εταιρείας θερμές ευχαριστίες προς «όλους τους συναδέλφους-μέλη της ομάδας ΧΑΠ και ιδίως τους 2 συντονιστές Ανδριάνα Παπαϊωάννου και Γιώργο Χειλά μαζί με τους συναδέλφους συγγραφείς Αφροδίτη Μπούτου, Δημήτρη Τουμπανάκη, Σεραφείμ Χρυσικό και Εμμανουήλ Μάνο για την εξαιρετική προσπάθειά τους». Στη συνύπαρξη της ΧΑΠ με άλλα νοσήματα, τα οποία επηρεάζουν τη νοσηρότητα και θνησιμότητα της νόσου αναφέρθηκε ο γενικός γραμματέας της ΕΠΕ, Πέτρος Μπακάκος: «Μία από τις συχνότερες και σημαντικότερες συννοσηρότητες της ΧΑΠ είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα, στα οποία περιλαμβάνονται η ισχαιμική καρδιακή νόσος, η καρδιακή ανεπάρκεια, οι αρρυθμίες, η αρτηριακή υπέρταση, τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και η περιφερική ισχαιμική αγγειοπάθεια. Μελέτες έχουν, επίσης, δείξει και την αντίστροφη συσχέτιση, δηλαδή ότι η ΧΑΠ είναι συχνότερη σε άτομα που παρουσιάζουν καρδιαγγειακά νοσήματα. Τόσο η ΧΑΠ όσο και τα καρδιαγγειακά νοσήματα είναι συχνά στις ίδιες ηλικιακές ομάδες και έχουν κοινούς παράγοντες κινδύνου. Παρότι έχουν κοινούς παράγοντες κινδύνου, ολοένα και περισσότερο γίνεται αποδεκτή η αιτιολογική συσχέτιση των νοσημάτων αυτών. Οι καρδιαγγειακές παθήσεις συχνά υποδιαγιγνώσκονται στη ΧΑΠ, με σημαντικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής των ασθενών, στη νοσηρότητα και στη θνησιμότητα». Σχετικά με τη ΧΑΠ και τα καρδιαγγειακά νοσήματα –τόνισε ο κ. Μπακάκος– το κάπνισμα αποτελεί τον σημαντικότερο από τους κοινούς παράγοντες κινδύνου, χωρίς να υποτιμάται η συμβολή άλλων παραγόντων όπως η καθιστική ζωή. Ο προσυμπτωματικός έλεγχος (screening) για τον καρκίνο του πνεύμονα (ΠΕΚΠ) με τη χρήση χαμηλής δόσης αξονικής τομογραφίας θώρακος (LDCT), η οποία αποτελεί πλέον μια διεθνή πρακτική, ήταν το σημείο στο οποίο εστίασε ο κ. Ελευθέριος Ζέρβας, ταμίας της ΕΠΕ. «Με την έκδοση των Ελληνικών Οδηγιών για τον ΠΕΚΠ, μια μεγάλη διεπιστημονική προσπάθεια με ηγέτη την ΕΠΕ, στόχος μας είναι η ενημέρωση και κινητοποίηση όλων των ανθρώπων και κυρίως όσων ανήκουν στις ομάδες κινδύνου, η παρότρυνση κι υποστήριξη για τη διακοπή του καπνίσματος κι η καθοδήγηση κι υποστήριξη της πολιτείας, ώστε να γίνουν τα κατάλληλα βήματα έγκαιρης διάγνωσης του καρκίνου του πνεύμονα σε αρχικό στάδιο. Επιδίωξή μας είναι να προστατευθούν και να σωθούν ανθρώπινες ζωές».

Στις επικαιροποιημένες Οδηγίες τις ΕΠΕ για τον εμβολιασμό των ασθενών με αναπνευστικά νοσήματα αναφέρθηκε συνοπτικά η Παρασκευή Κατσαούνου, μέλος του Δ.Σ. ΕΠΕ, εθνικός αντιπρόσωπος ERS & IRC, καθώς και υπεύθυνη σχέσεων με διεθνείς εταιρείες. Μεταξύ άλλων, η κυρία Κατσαούνου εξήγησε ότι ο εμβολιασμός: n έναντι της γρίπης συστήνεται να γίνεται ετησίως, με τους άνω των 65 ετών να εμβολιάζονται με τα ενισχυμένα αντιγριπικά εμβόλια (υψηλής δόσης ή με ανοσοενισχυτικό), n έναντι της νόσου Covid-19, σύμφωνα με τα τρέχοντα επιδημιολογικά δεδομένα, συστήνεται ετησίως (1 δόση), n έναντι του πνευμονιόκοκκου και του έρπητα ζωστήρα συστήνεται να γίνεται εφάπαξ. Συγκεκριμένα για την πρόληψη του πνευμονιόκοκκου συστήνεται και αποζημιώνεται 100% μία δόση 20δύναμου (PCV20) σε όλους αδιακρίτως τους ανεμβολίαστους ενήλικες >65, όπως και στους ενήλικες 18-64 ετών με χρόνια αναπνευστικά νοσήματα, n έναντι του κοκκύτη συστήνεται ανά 10 έτη. «Παράλληλα, αναμένεται η ενσωμάτωση συστάσεων για τον εμβολιασμό έναντι του Ιού Αναπνευστικού Συγκυτίου (RSV)», συμπλήρωσε η κ. Κατσαούνου. Για την πνευμονική εμβολή, την τρίτη συχνότερη καρδιοπνευμονική νόσο, μετά το οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου (ΟΕΜ) και τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια (ΑΕΕ) μίλησε η κα Νικολέττα Ροβίνα, ειδική γραμματέας ΕΠΕ και υπεύθυνη εκπαίδευσης, τονίζοντας ότι: «Είναι μια δυνητικά σοβαρή νόσος, η οποία μπορεί να αποβεί μοιραία. Η σωστή και έγκαιρη διάγνωση είναι πολύ σημαντική, μια και στη σοβαρή νόσο οι ασθενείς μπορεί να καταλήξουν λίγες ώρες μετά την εισαγωγή τους, ενώ σε ένα από τα πέντε περιστατικά η διάγνωση τίθεται μετά θάνατον. Ωστόσο, είναι μια αντιμετωπίσιμη νόσος εάν διαγνωστεί εγκαίρως». Με την έκδοση των Συστάσεων της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας για την αντιμετώπιση της πνευμονικής εμβολής –μια μεγάλη προσπάθεια που εκπόνησαν ειδικοί από όλη την Ελλάδα– αναφορικά με τη διάγνωση και την αντιμετώπιση της νόσου, ανέφερε η κυρία Ρoβίνα: «στόχος μας είναι η ενημέρωση και επικαιροποίηση της γνώσης γύρω από ένα εξελισσόμενο πεδίο και η διάθεση ενός συγγράμματος αναφοράς για τους ιατρούς των διαφόρων ειδικοτήτων που αντιμετωπίζουν το νόσημα (πνευμονολόγων, καρδιολόγων, παθολόγων)». Οι λοιμώξεις από μη-φυματικά μυκοβακτηρίδια αποτελούν ένα σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας, με δύσκολη διάγνωση και μακροχρόνια, τοξική θεραπεία με χαμηλά ποσοστά επιτυχίας και συχνές υποτροπές, ανέφερε από την πλευρά του ο κ. Χαράλαμπος Μόσχος, μέλος Δ.Σ. ΕΠΕ, υπεύθυνος Μονάδας Προληπτικού Ελέγχου και Κοινωνικών δράσεων. «Τα μικρόβια αυτά είναι πανταχού παρόντα στο περιβάλλον, αλλά μόνο ένα μικρό ποσοστό ανθρώπων νοσεί. Οι λόγοι δεν είναι τελείως ξεκάθαροι, αλλά οι γυναίκες άνω των 65 ετών και οι ασθενείς με ανοσοκαταστολή ή/και χρόνια αναπνευστικά νοσήματα είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι. u

| περί υγείας | 25

pneumonologiko synedrio_R.indd 25

13/12/2023 1:40:21 μμ

Χριστούγεννα και το σπίτι μας γεμίζει με δώρα! Ίσως να έχετε αγοράσει τα απαραίτητα για τις μέρες των εορτών, αλλά να έχετε τη διάθεση να χαρίσετε κάτι και στον εαυτό σας. Ίσως φιλοξενείτε επισκέπτες και πρέπει να βεβαιωθείτε ότι έχετε στο σπίτι σας όλα όσα χρειάζονται... Ή ίσως ταξιδεύετε για διακοπές και αναζητάτε δώρα για τα άτομα που θα σας φιλοξενήσουν! Όπως και να΄χει, εμείς συγκεντρώσαμε τις καλύτερες προτάσεις αγορών από το φαρμακείο της γειτονιάς σας. Επιμέλεια: Αφροδίτη Ντάικου

Centrum Women

Η εορταστική περίοδος είναι ευχάριστη αλλά δεν παύει να είναι και κουραστική. Μάλιστα για τις γυναίκες εκείνες που επωμίζονται το μεγαλύτερο βάρος των προετοιμασιών, καλό είναι να γνωρίζουν πως οι διατροφικές τους ανάγκες διαφέρουν από εκείνες των ανδρών. Το Centrum Women έχει ειδικά διαμορφωμένη σύνθεση βιταμινών, μετάλλων και ιχνοστοιχείων, ώστε να ανταποκρίνεται στις διατροφικές ανάγκες του γυναικείου οργανισμού. Εύκολο στη λήψη, όπου κι όποτε το χρειαστείτε είναι κατάλληλο για ενήλικες και έφηβες 12 ετών και άνω. Το Centrum Women παρέχει πολλαπλά οφέλη στη γυναίκα: • Διατροφική υποστήριξη: προσαρμοσμένες ποσότητες ασβεστίου, σιδήρου και φυλλικού οξέος για τις διατροφικές ανάγκες της γυναίκας.

• Μείωση της κούρασης: βιταμίνες Β6, Β12 και σίδηρος που συμβάλλουν στη μείωση της κόπωσης.

• Ενίσχυση του ανοσοποιητικού: βιταμίνη C, σελήνιο και ψευδάργυρος για φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.

• Δέρμα, μαλλιά και νύχια: βιοτίνη, σελήνιο και ψευδάργυρος για τη διατήρηση της υγείας του δέρματος, των μαλλιών και των νυχιών.

• Αντιοξειδωτική δράση: βιταμίνες C, E, ψευδάργυρος και χαλκός για την προστασία των κυττάρων από το οξειδωτικό στρες.

Eviol Βιταμίνη Β12 Συμπλήρωμα διατροφής

Nyx Professional Makeup Ultimate Shadow Paletteπαλέτα σκιών 05 Warm Neutrals

Λαμπερό και σικ μακιγιάζ με την συλλογή Ultimate Shadow Palette, γιατί αυτό ακριβώς είναι: μια παλέτα επαγγελματικού επιπέδου, εξοπλισμένη με 16 σκιές υψηλής απόδοσης, σε ένα ουράνιο τόξο αποχρώσεων. Κάθε σετ διατίθεται σε 4 εντυπωσιακούς χρωματικούς συνδυασμούς –NeutralCool, Neutral-Warm, Bright, και Smokey/Highlight– και περιλαμβάνει μια πανέμορφη αρμονία βελούδινων υφών και υπέροχων φινιρισμάτων, από ματ και σατινέ μέχρι αστραφτερό και μεταλλικό.

Αναιμία, νευρικότητα, στρες, κούραση...ψάχνετε κάτι για να ενισχύσετε το ανοσοποιητικό σας; Το συμπλήρωμα διατροφής Eviol Vitamin B12 παρέχει στον οργανισμό 1000mg βιταμίνης Β12 (κυανοκοβαλαμίνης), μία από τις οκτώ βιταμίνες του συμπλέγματος Β, που εμπλέκεται στον μεταβολισμό κάθε κυττάρου του ανθρώπινου σώματος, συμπαράγοντας στη σύνθεση του DNA και στον μεταβολισμό λιπαρών οξέων και αμινοξέων, ενώ είναι ιδιαίτερα σημαντική για τη φυσιολογική λειτουργία του νευρικού συστήματος. Σε μαλακές κάψουλες για χρήση από του στόματος, χωρίς γλουτένη και ζάχαρη. Η βιταμίνη Β12 παίζει ρόλο στη διαδικασία της κυτταρικής διαίρεσης και συμβάλλει: • Στις μεταβολικές διεργασίες που αποσκοπούν στην παραγωγή ενέργειας.

• Στη λειτουργία του νευρικού συστήματος.

• Στον μεταβολισμό της ομοκυστεΐνης.

• Στον σχηματισμό ερυθρών αιμοσφαιρίων.

• Στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος.

• Στη μείωση της κούρασης Η ανεπάρκειά της προκαλεί μεγαλοβλαστική αναιμία, χρόνια κόπωση, αυπνία, απώλεια βάρους και ανορεξία.

Thank You Farmer Back To Relax

Έξοδοι, ποτά και πιο βαρύ μακιγιάζ από το συνηθισμένο...το βέβαιο είναι ότι θα χρειαστείτε έξτρα ενυδάτωση, για να ανακτήσετε την υγιή επιδερμίδα σας. Η Thank You Farmer Back To Relax είναι ιδανική για μετά το hangover! Αποτελεί μια ήπια ενυδατική μάσκα προσώπου σε μορφή gel (100ml). Είναι κατάλληλη και για ευαίσθητες επιδερμίδες, προσφέροντας ενυδάτωση.

• Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν μάσκα ύπνου και να την ξεπλύνετε το πρωί ή μετά τη χρήση του toner, την αφήνετε να δράσει, ξεπλένοντας έπειτα το πρόσωπό σας.

• Αφήνει το δέρμα απαλό και ενυδατωμένο.

• Κατάλληλη και για ευαίσθητες επιδερμίδες.

26 | περί υγείας |

FARMAKEIO GEITONIAS_PROIONTIKO_x2.indd 26

13/12/2023 1:19:13 μμ

Περιποίηση προσώπου

Α

8 λάθη στην αφαίρεση του μακιγιάζ και πώς θα τα διορθώσετε. συστατικά. Σε συνδυασμό με όλο αυτό το τρίψιμο, τα άτομα με ευαίσθητο δέρμα έχουν υψηλότερο κίνδυνο ερεθισμού και ξεσπασμάτων. Ακόμα, όμως, κι αν τα χρησιμοποιείτε απαλά, δεν παρέχουν καν έναν αποτελεσματικό καθαρισμό. Τα μαντηλάκια καθαρισμού εξυπηρετούν ουσιαστικά την ίδια λειτουργία με το να βάζετε καθαριστικό στο πρόσωπό σας και στη συνέχεια να μην το ξεπλένετε –τρίβετε τη βρωμιά και το μακιγιάζ περισσότερο αντί να την αφαιρείτε πραγματικά. Προκειμένου, να προσφέρετε έναν βαθύ καθαρισμό στην επιδερμίδα σας, πρέπει να χρησιμοποιήσετε ένα καθαριστικό με νερό και, ιδανικά, ένα μαλακό πανί για να απομακρύνετε τα πάντα.

ν και δεν είναι το πιο συναρπαστικό μέρος της ρουτίνας ομορφιάς μας, το ντεμακιγιάζ είναι –ίσως – το πιο κρίσιμο βήμα σε κάθε ρουτίνα περιποίησης. Όταν αφαιρείτε ακατάλληλα το μακιγιάζ ή αμελείτε να το κάνετε, θέτετε το δέρμα σας σε κίνδυνο ερεθισμών, ξεσπασμάτων ακμής και πρόωρης γήρανσης. Αυτό σημαίνει, επίσης, ότι τα υπόλοιπα προϊόντα περιποίησης της επιδερμίδας δεν θα είναι τόσο αποτελεσματικά, αφού δεν έχουν τον απαιτούμενο καθαρό καμβά για να δουλέψουν! Δείτε ποια είναι, κατά τη γνώμη μου, τα 8 κορυφαία λάθη που μπορεί να μην ξέρετε ότι κάνετε και πώς να τα διορθώσετε.

Λάθος #1: Δεν εφαρμόζετε ένα ειδικό προϊόν αφαίρεσης μακιγιάζ ματιών

Λάθος #3: Δεν κάνετε διπλό καθαρισμό – double cleansing

Αν φοράτε βαρύ foundation ή ακόμα και αδιάβροχο αντηλιακό, ο διπλός καθαρισμός είναι σημαντικός για τη σωστή αφαίρεσή τους. Ο πρώτος γύρος χρησιμεύει για την απομάκρυνση του μακιγιάζ, του αντηλιακού κι άλλων προϊόντων, ενώ ο δεύτερος στο να μπορέσει πραγματικά να φτάσει στο δέρμα, για να απομακρύνει τη βρωμιά, τη λιπαρότητα και τους ρύπους. Αυτός είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος, ώστε να καθαρίσετε την επιδερμίδα σας σχολαστικά. Ο διπλός καθαρισμός όχι μόνο αποτρέπει τους φραγμένους πόρους, τα σπυράκια κι άλλα δερματικά προβλήματα, αλλά προετοιμάζει επίσης το δέρμα, για να απορροφήσει άλλα προϊόντα, όπως λοσιόν κι ορούς που σκοπεύετε να εφαρμόσετε στη συνέχεια.

Μια συνηθισμένη απορία είναι αν μπορούμε να χρησιμοποιούμε το καθαριστικό προσώπου, για να αφαιρούμε το μαΓράφει η Μαίρη Φιλιππαίου κιγιάζ των ματιών. Κατά αισθητικόςγενικό κανόνα, δεν το κοσμετολόγος προτείνω. Τα μάτια και η περιοχή γύρω από αυτά είναι εξαιρετικά ευαίσθητα, οπότε τα συστατικά που είναι ιδανικά για το υπόλοιπο πρόσωπο μπορεί να μην είναι κατάλληλα για αυτά. Επιπλέον, πολλά καθαριστικά περιέχουν έλαια, τα οποία μπορούν να πυροδοτήσουν τα κέχρια (αυτά τα ενοχλητικά, άκακα «γρομπαλάκια» νεκρών κυττάρων), καθώς η Λάθος #4: Δεν απομακρύνετε περιοχή των ματιών είναι επιρρεπής σε αυτά. Αυτός με πανάκι τα κατάλοιπα είναι ο λόγος που προτείνεται η χρήση ενός ειδικού Ένα από τα κορυφαία λάθη που κάνετε στον διπροϊόντος αφαίρεσης μακιγιάζ των ματιών, ως πρώ- πλό καθαρισμό είναι ότι δεν χρησιμοποιείτε ένα το βήμα ντεμακιγιάζ. απαλό πανάκι ή ένα ειδικό γάντι καθαρισμού, για να αφαιρέσετε το μακιγιάζ. Με την πρώτη ματιά, αυτό μπορεί να μη φαίνεται τόσο σημαντικό, Λάθος #2: Δεν χρησιμοποιείτε όμως είναι εξίσου απαραίτητο βήμα. τη σωστή τεχνική Είτε χρησιμοποιείτε λοσιόν καθαρισμού, είτε έλαιο, Εκτός από το να χρησιμοποιείτε ένα εξειδικευμένο αυτά είναι υπεύθυνα για τη διάσπαση του μακιγιάζ, προϊόν αφαίρεσης μακιγιάζ ματιών, είναι σημαντικό ώστε να μπορεί να αφαιρεθεί εύκολα. Όμως, το να το εφαρμόζεται με τον σωστό τρόπο! Τα μάτια είσκούπισμα με ένα πετσετάκι ή γάντι εξασφαλίζει ναι το πρώτο μέρος που εμφανίζει σημάδια γήρανσης έναν σχολαστικό καθαρισμό και την άψογη απομά(σκεφτείτε τις λεπτές γραμμές). Αυτό συμβαίνει, επεικρυνση αυτών των σωματιδίων μακιγιάζ. δή το λεπτό δέρμα που τα περιβάλλει δέχεται φθορές από κάθε χαμόγελο, έκφραση ή και τρίψιμο. Για αυτόν τον λόγο, είναι σημαντικό να αντιμετωπίζουμε τα μά- Λάθος #5: Χρησιμοποιείτε πολύ τια μας με… λεπτότητα. Το υπερβολικό τρίψιμο των συχνά μαντηλάκια καθαρισμού ματιών δεν είναι μόνο περιττό, αλλά μπορεί επίσης να Τα μαντηλάκια καθαρισμού είναι βολικά, και οδηγήσει σε ερεθισμό και πρόωρες ρυτίδες. ομολογουμένως, μερικές φορές, η μοναδική διαΗ λύση; Βεβαιωθείτε ότι χρησιμοποιείτε σωστά το θέσιμη επιλογή (π.χ. αν είστε εκτός σπιτιού ή διπροϊόν αφαίρεσης μακιγιάζ. Εμποτίστε ένα βαμ- ακοπές σε camping). Ωστόσο, μπορεί να οδηγήβάκι και στη συνέχεια κρατήστε το πάνω στο μάτι σουν σε τρίψιμο και τράβηγμα του δέρματος, το σας για 20 δευτερόλεπτα περίπου. Στη συνέχεια, οποίο μπορεί να αυξήσει τα σημάδια πρόωρης σκουπίστε πολύ απαλά και το μακιγιάζ θα φύγει, γήρανσης. Επίσης, πολλά μαντηλάκια καθαρισμού περιέχουν σκληρά, ξηραντικά ή ερεθιστικά αμέσως, χωρίς σκληρό τρίψιμο.

Λάθος #6: Βρέχετε το δέρμα σας πριν το ντεμακιγιάζ

Ο λόγος που τόσες πολλές από εμάς καταφεύγουμε σε καθαριστικά με βάση το λάδι, όταν αφαιρούμε το επίμονο μακιγιάζ, είναι αυτό που μαθαίναμε στη χημεία: τα όμοια διαλύουν όμοια, δηλαδή το έλαιο διαλύεται καλύτερα με έλαιο. Είτε επιλέξετε ένα κρεμώδες καθαριστικό, ή balm, βεβαιωθείτε ότι το εφαρμόζετε σε στεγνό δέρμα. Αυτό θα επιτρέψει στο έλαιο του καθαριστικού να προσκολληθεί στο έλαιο του προσώπου σας, χωρίς να το εμποδίσει το νερό. Αφού κάνετε μασάζ με το καθαριστικό σας σε στεγνό δέρμα για 30 δευτερόλεπτα (τουλάχιστον), μπορείτε να βρέξετε τα δάχτυλά σας και να γαλακτωματοποιήσετε το προϊόν στο δέρμα σας. Να θυμάστε ότι αν χρησιμοποιείτε καθαριστικό σε μορφή gel (το οποίο συνιστώ για τον πρωινό καθαρισμό), αυτό δεν περιέχει λάδι κι απαιτεί προφανώς νερό για να ενεργοποιηθεί, άρα εφαρμόζεται σε βρεγμένο δέρμα.

Λάθος #7: Παραλείπετε το toner μετά τον διπλό καθαρισμό

Αυτό τυπικά δεν είναι λάθος, καθώς το toner μπορεί να θεωρηθεί ως ένα έξτρα βήμα που δεν το χρειαζόμαστε όλες. Ωστόσο, έχει οφέλη για το δέρμα και μπορεί επίσης να βοηθήσει στην απομάκρυνση των ακαθαρσιών που ενδέχεται να παραμένουν στο νερό της βρύσης.

Λάθος #8: Παραμελείτε τις… δυσπρόσιτες περιοχές

Ξέρω ότι περιοχές όπως γύρω από τη μύτη, ο λαιμός, κάτω από το πιγούνι κι η γραμμή των μαλλιών είναι αυτές που όλες ή τις κάνουμε «τσαπατσούλικα» ή τις ξεχνάμε τελείως, ωστόσο αυτό σημαίνει ότι αφήνουμε πίσω μας υπολείμματα μακιγιάζ που μπορεί να οδηγήσουν σε φραγμένους πόρους και ξεσπάσματα ακμής ή ερεθισμό. Επίσης, ο λαιμός είναι μια περιοχή του προσώπου που εμφανίζει έντονα σημάδια γήρανσης. Επομένως, θέλουμε πολύ να τον προσέξουμε εγκαίρως και να τον καθαρίσουμε σωστά! u

| περί υγείας | 27

makigiaz - filippaiou_R.indd 27

13/12/2023 1:19:35 μμ

ΒΙΒΛΙΟ Επιμέλεια: Αφροδίτη Ντάικου

365 ανάσες - ένα βήμα κάθε μέρα για καλύτερη ζωή

H

Ιφιγένεια Μπάκα είναι Pilates instructor, επιχειρηματίας, σύζυγος και μητέρα δύο μικρών κοριτσιών. Έχει υπάρξει επαγγελματίας αθλήτρια του χάντμπολ, ενώ στη συνέχεια σπούδασε φυσικοθεραπεία, προκειμένου να γίνει μετά από λίγο ιδιοκτήτρια-εμπνεύστρια των

«Breath Pilates», τα οποία αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε τρεις χώρους στην Αθήνα. Αγαπά ιδιαίτερα τη γυμναστική, τους θετικούς ανθρώπους, το mind challenge κι αναζητά συνεχώς ενέργεια και έμπνευση, ώστε να δώσει το καλύτερο κίνητρο στους μαθητές της. Πιστεύει ότι οι γυναίκες μπορούν να πετύχουν τα πάντα και προσπαθεί να το κάνει πράξη μέσα από τη ζωή της. Όλα τα παραπάνω αποτυπώνονται καλύτερα μέσω της προσωπικής της σελίδας στο Instagram, αλλά και του καναλιού της στο Youtube – και τα δύο είναι διαθέσιμα με την ονομασία «Breath Pilates

by Ifigenia Baka». Το ξυπνητήρι της χτυπά καθημερινά στις 6, γιατί πολύ απλά τα όνειρα θέλουν δουλειά κι αφοσίωση, για να τα κατακτήσεις.

μια χαλαρή βόλτα με τον σκύλο σας στο πάρκο. Στόχος μου είναι να παρακινήσω τους ανθρώπους να γυμνάζονται, όχι μόνο, για να βελτιώσουν τη σωματική τους κατάσταση, αλλά και για να πάρουν ανάσα από τους δύσκολους ρυθμούς της καθημερινότητας.

Λίγα λόγια από την ίδια για το βιβλίο της Η συνέπεια ισοδυναμεί με τη νίκη. Αυτή είναι η προσωπική μου φιλοσοφία και με αυτήν πορεύομαι από παιδί, για να κατακτήσω τα όνειρά μου στην προσωπική και την επαγγελματική μου ζωή. Αυτός, λοιπόν, ο οδηγός συνέπειας που κρατάτε στα χέρια σας είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο, για να οργανώσετε τα πάντα μέσα στην καθημερινότητά σας εύκολα, μεθοδικά και κυρίως με αποτέλεσμα. Τον έχω δημιουργήσει με τέτοιον τρόπο, ώστε ακολουθώντας τον, στο τέλος της ημέρας, θα εξασφαλίσετε χρόνο και ενέργεια για τα πιο σημαντικά: μια αγκαλιά με το παιδί σας ή

Σεξ: Κάνε μου λάικ!... Η σεξουαλικότητα στα χρόνια της ψυχρής οικειότητας

Μ

ια επανάσταση συντελείται στα χρόνια της ψηφιακής διασύνδεσης και αφορά στις αντιλήψεις των ανθρώπων αλλά και των ειδικών στον χώρο της σεξουαλικότητας, στον απόηχο της πουριτανικής ηθικής και των συντηρητικών αντιλήψεων του εικοστού αιώνα. Το σώμα χειραφετείται ως σύμβολο μιας νέας εποχής που αναθεωρεί τα πάντα γύρω από την αναπαραγωγή και τη συνύπαρξη κι αναζητεί τη σεξουαλική του ταυτότητα, συνάπτοντας σχέσεις με υπόβαθρο τον ψυχισμό του. Τα πάντα ρευστά και περίπλοκα στις πολυεπίπεδες

κοινωνικές αλλαγές της σύγχρονης σεξουαλικότητας. Η Σεξολογία, μια επιστήμη έντονα πολυσυλλεκτική, επιχειρεί να αποκρυπτογραφήσει τις ανθρώπινες περιπέτειες, με στόχο την ενθάρρυνση των ατόμων για σεξουαλική και συναισθηματική ευημερία. Σε αυτό το εκδοτικό εγχείρημα χαρτογραφούνται απόψεις και προβληματισμοί, αξιοποιώντας τις εμπειρίες που αποκτήθηκαν σε κάθε επίπεδο (κοινωνικό, επιστημονικό, διαγνωστικό, αιτιολογικό, θεραπευτικό) και οι οποίες θα μπορούσαν να λειτουργήσουν με έναν ολιστικό τρόπο στην αναζήτηση της σεξουαλικής υγείας.u

28 | περί υγείας |

vivlio_L.indd 28

13/12/2023 1:19:50 μμ

ADDS.indd 3

13/12/2023 1:20:14 μμ

ADDS.indd 1

13/12/2023 1:20:36 μμ