Περί Υγείας 13

COVER_PY_13 11/17/21 4:34 PM Page 1

_ADDS 11/17/21 4:35 PM Page 1

_ADDS 11/17/21 4:36 PM Page 1

EDITO_PY13_L 11/17/21 4:36 PM Page 2

Edito

Περιεχόμενα

Ο ιός που θα γίνει ενδημικός και η τρίτη δόση

Τρίτη δόση

Η

μετάλλαξη Δέλτα άλλαξε την

Νέο κύμα της πανδημίας

πορεία της πανδημίας -κάνο-

Το ΕΣΥ στα όριά του ............................................................................σελ. 6

Η καθυστέρησή της απειλεί το τείχος της ανοσίας ................................σελ. 4

Κορωνοϊός Ελπίδες από τα νέα φάρμακα................................................................σελ. 5

ντας τα πράγματα δυσκολότερα

στην αντιμετώπισή της. Όπως είπε, η

Ανδρικά ζητήματα υγείας

πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμ-

Παθήσεις προστάτη, στυτική δυσλειτουργία, τριχόπτωση ..................σελ. 10

βολιασμών, Μαρία Θεοδωρίδου, η ραγδαία επέκταση της μετάλλαξης αυτής περιόρισε το κλίμα ενθουσιασμού και την αρχική άποψη ότι τα εμβόλια θα

Συνέντευξη Φωτεινή Μπαμπανάρα

ΜΗΝΙΑΙΟ ΕΝΤΥΠΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ TEYXOΣ 13 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021 ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Αφροδίτη Ντάικου ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΥΛΗΣ Μάρθα Φραγκάκη martha@allabouthealth.gr ART DIRECTOR Σωτήρης Ανδρίτσος

Country Head of Communications and Patient Engagement, Novartis Hellas ..............σελ. 14

οδηγούσαν σε σημαντική μείωση και

Διαβήτης και συννοσηρότητες

εξαφάνιση του ιού. Αυτό δεν επετεύχ-

Το παγόβουνο που απειλεί με Τιτανικό την υγεία ..................................σελ. 16

θη, είπε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε πως ο ιός θα γίνει ενδημικός και θα εί-

Προδιαβήτης

ναι μαζί μας κάθε χρόνο, όπως ο ιός

Είναι επικίνδυνος και υπάρχει θεραπεία; ..............................................σελ. 18

ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ Βίκυ Καρατζαφέρη Λήδα Κοντογιαννοπούλου Γιάννης Παλαιολόγος Αλεξία Σβώλου Αννα Σταυράκη Χριστίνα Χατζηπαλαμουτζή

της γρίπης. Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε όλοι

Οι διαβητικοί μιλούν

ότι τα εμβόλια ανταποκρίθηκαν πλή-

Πώς επηρεάζει τη ζωή τους η νόσος ....................................................σελ. 20

ρως στην πρόληψη της εργαστηριακά διαπιστωμένης λοίμωξης. Ακόμη και σε χώρες με υψηλή εμβολιαστική κάλυψη,

Ψυχολογία Οι ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις του διαβήτη ........................................σελ. 21

η μετάλλαξη Δέλτα αύξησε τη διασπο-

Διατροφικές συμβουλές

ρά του ιού και γι’ αυτό βλέπουμε σήμε-

Για τους διαβητικούς ............................................................................σελ. 22

ρα επαναμόλυνση ανθρώπων που είχαν μολυνθεί στο παρελθόν αλλά και

Διαβητικό πόδι

μόλυνση ανθρώπων που έχουν εμβο-

Τι πρέπει να προσέχουμε......................................................................σελ. 23

λιαστεί. Σύμφωνα με τις τελευταίες οδηγίες του κέντρου πρόληψης νοσημάτων της Αμερικής (CDC), η αποτελεσματικότητα των εμβολίων για σοβαρή νόσο και

Παχυσαρκία Μία νόσος με εκατομμύρια ασθενείς ....................................................σελ. 24

Καρκίνος του πνεύμονα Κόβουμε τη φόρα, πριν μας κόψει την ανάσα ......................................σελ. 26

θάνατο, αλλά και απέναντι στη μετάλλαξη Δέλτα, είναι σημαντική και σίγου-

ΧΑΠ

ρα πολύ πιο σημαντική από τις όποιες

Ποια συμπτώματα πρέπει να μας ανησυχήσουν; ..................................σελ. 28

εξαιρετικά σπάνιες παρενέργειες των εμβολίων.

Καρκίνος του Ηπατος

Μιλώντας η κα. Θεοδωρίδου για την

Πρόληψη και θεραπείες ......................................................................σελ. 30

τρίτη δόση, εξήγησε ότι φαίνεται πως είναι πιο αποτελεσματική από τη δεύτερη δόση όσον αφορά στην προστασία, και προέβλεψε ότι πιθανώς να είναι και το τελικό σχήμα εμβολιασμού η

Γρίπη, κρυολόγημα και COVID-19 Διαφορές, ομοιότητες και συμπτώματα................................................σελ. 34

Vegan και Veganισμός Μια βιοθεωρία που σέβεται το ζωικό βασίλειο ....................................σελ. 37

τρίτη δόση. Όπως είπε με αυτές τις τρεις δόσεις και

Μητρικός θηλασμός

μία αναμνηστική ετήσια δόση -όπως

Θρεπτικά συστατικά και διατροφή ......................................................σελ. 38

συμβαίνει με τη γρίπη- πιθανότατα θα πορευτούμε από δω και στο εξής…

Σχολικός εκφοβισμός Οταν σταματά η πλάκα, αρχίζει η παραβατικότητα ..............................σελ. 39

Από την Σύνταξη

Εύθραυστα νύχια Συμβουλές για την επανόρθωσή τους ..................................................σελ. 44

2 | περί υγείας |

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΙ ΣYNEPΓΑTEΣ ΑΥΤΟΥ ΤΟΥ ΤΕΥΧΟΥΣ Μάνος Αρβανιτάκης Βασίλης Γράβαρης Χρήστος Δαραμήλας Γεωργία Καπώλη Αντώνιος Λέπουρας Γεώργιος Π. Παναγάκης Ζένια Σαριδάκη - Ζώρα Ευαγγελία Τσαπατσάρη Ευάγγελος Φραγκούλης Αθηνά Χριστοπούλου ΕΔΡΑ Αργοστολίου 108 Τ.Κ. 183 45 Μοσχάτο Tηλ.: 210 7474890 Φαξ: 210 7470108 IΔIOKTHΣIA «ONLINE-TECHPRESS ΕΠΕ» info@online-techpress.gr ΙΔΡΥΤΗΣ Τρύφων Αλευρίτης Οι απόψεις που εκφράζονται σε ενυπόγραφα άρθρα δεν συμπίπτουν απαραίτητα με αυτές του περιοδικού. Υλικό που αποστέλλεται προς δημοσίευση δεν επιστρέφεται, ανεξαρτήτως με το αν δημοσιεύθηκε. Απαγορεύεται η ολική ή μερική αναδημοσίευση οποιουδήποτε κειμένου, διαγράμματος ή φωτογραφίας, με οποιονδήποτε τρόπο και σε οποιαδήποτε γλώσσα, χωρίς τη γραπτή άδεια του εκδότη. Νόμοι 238/1970, 4301/1979, Ν.

100/1975, ΝΔ 3565/1956 και 4254, 1962 και κανόνες του Διεθνούς Δικαίου.

_ADDS 11/17/21 4:36 PM Page 1

TRITH DOSH_SVOLOY_L 11/17/21 4:37 PM Page 4

Η καθυστερημένη χορήγηση 3ης δόσης απειλεί το τείχος της ανοσίας Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι πρέπει να εμβολιαστούν άμεσα με την τρίτη δόση.

M

ε το πέμπτο κύμα της πανδημίας να βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και κατά την κορύφωσή του αρχές Δεκέμβρη οι δυσοίωνες προβλέψεις να κάνουν λόγο για περισσότερες από 10.000 ημερήσιες νέες διαγνώσεις και κυλιόμενο μέσο όρο τους 65 θανάτους την ημέρα με μεγάλη πιθανότητα κάποια εικοσιτετράωρα να υπερβούμε τους 100 νεκρούς, ο καθηγητής αναλυτικής χημείας ΕΚΠΑ, Νίκος Θωμαΐδης, εκτιμά ότι καθυστερήσαμε στην Ελλάδα-κατά ένα μήνα- τη χορήγηση της τρίτης δόσης. Με δεδομένο το μεγάλο δημογραφικό πρόβλημα που έχει η χώρα, έπρεπε η τρίτη δόση των COVID εμβολίων σε ηλικιωμένους και ευπαθείς να έχει ξεκινήσει νωρίτερα.

«Αργήσαμε περίπου ένα μήνα με την 3η δόση κι επειδή το εμβολιαστικό πρόγραμμα έχει βαλτώσει, ο πληθυσμός μας είναι γηρασμένος και δεν ελήφθησαν σκληρά μέτρα (δηλαδή υποχρεωτικός εμβολιασμός σε συγκεκριμένες ομάδες), το πληρώνουμε με πολλούς θανάτους». Νίκος Θωμαίδης, καθηγητής αναλυτικής χημείας ΕΚΠΑ

τρίτη δόση, με τον καθηγητή πνευμονολογίας, Στέλιο Λουκίδη, πρόεδρο της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, να λέει πως: «Aντί να σηκώσουμε υψηλότερα τον πήχυ για το τείχος προστασίας, όπως Ο γηρασμένος πληθυσμός οδηγεί σε προσπαθούμε με τις εκστρατείες πειθούς και τα νέα αυξημένο αριθμό θυμάτων μέτρα, στην πραγματικότητα αυτό θα αρχίσει να Ο υψηλός αριθμός θανάτων, που καταγράφεται σχεγκρεμίζεται». Η αναπληρώτρια καθηγήτρια δόν σε ημερήσια βάση, οφείλεται σε ένα επιδημιολογίας και προληπτικής ιατρικής, συνδυασμό παραγόντων και συγκεκριΘεοδώρα Ψαλτοπούλου, εκτιμά πως ειδικά μένα στο τοξικό μίγμα που συνθέτουν στους ηλικιωμένους θα έπρεπε ο εμβοτο ανεπαρκές ποσοστό εμβολιασμού, λιασμός να γίνει υποχρεωτικός, ενώ υπάρπου έχει κολλήσει στο 61% του πληθυχουν κι άλλες απόψεις για την υποχρεωτισμού, η απουσία σκληρών μέτρων (δηκότητα του εμβολιασμού, όπως για παράλαδή υποχρεωτικού εμβολιασμού για δειγμα του καθηγητή Νίκου Θωμαΐδη πώς κάποιες ομάδες) και η αριθμητική υπεμετά τους υγειονομικούς και τις μονάδες ροχή των ηλικιωμένων στην πατρίδα φροντίδας αναπήρων και ηλικιωμένων, θα μας. Σε αυτά τα χαρακτηριστικά πρέπει μπορούσε να γίνει υποχρεωτικός στο Δηνα προσθέσουμε ότι έχει παρέλθει ένα μόσιο και στις ένοπλες δυνάμεις, «άλλωστε Γράφει η μεγάλο διάστημα από τον εμβολιασμό η υποχρεωτικότητα αποδίδει καρπούς» Αλεξία Σβώλου τους, καθώς οι υπερήλικες εμβολιάστηκαν προσθέτει ο καθηγητής. μαζί με τους υγειονομικούς, δηλαδή πριν από περίπου εννέα μήνες.

Κίνδυνος να «πέσει» το τείχος ανοσίας Μέχρι στιγμής περίπου 400.000 άνθρωποι έχουν κάνει την 3η ενισχυτική δόση του εμβολίου, από τους οποίους αρκετοί είναι υγειονομικοί και όχι ευπαθείς λόγω ηλικίας ή υποκείμενου νοσήματος, οπότε εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι πρέπει να εμβολιαστούν άμεσα με την

4 | περί υγείας |

Τι διδάσκουν τα παραδείγματα άλλων χωρών

Διδακτικό για το ρόλο-κλειδί της τρίτης δόσης στην προσπάθεια να τιθασευτεί η πανδημία είναι το παράδειγμα του Ισραήλ, στο οποίο η κυβέρνηση πρωτοπόρησε παγκοσμίως, ανοίγοντας πρώτη την πλατφόρμα για τη χορήγηση της ενισχυτικής δόσης σε όλο τον πληθυσμό και όχι μόνο στους ηλικιωμένους. Η κίνηση αυτή αν και ιδιαίτερα έγκαιρη, χαρακτηρίστηκε από τους ειδικούς ως παράτολμη, γιατί κατά τη δεδομένη συγκυρία δεν είχαν αποκρυσταλλωθεί ακόμα τα επιστημονικά στοιχεία που να επιβεβαιώνουν πέραν πάσης αμφιβολίας την απόλυτη ασφάλεια στη χορήγηση της πρόσθετης δόσης. Ωστόσο και το παράδειγμα της Ιταλίας είναι εξαιρετικά διδακτικό για το τι μπορεί να πετύχει ο υποχρεωτικός εμβο-

λιασμός με τον πρωθυπουργό Μάριο Ντράγκι ωστόσο να βρίσκεται σε διαφορετική θέση από τον Ελληνα ομόλογό του. Στην Ιταλία όλα τα κόμματα, οι παρατάξεις και τα συνδικάτα στήριξαν τον Μάριο Ντράγκι στην απόφασή του για υποχρεωτικό εμβολιασμό, όταν πλέον ο πήχυς του τείχους ανοσίας είχε φτάσει στο 80%. Εκεί ο πληθυσμός λόγω του καταστροφικού περάσματος του κορωνοϊού κατά το πρώτο κύμα στο Μπέργκαμο ήταν εξαρχής πολύ πιο συνεργάσιμος. Στον αντίποδα η Ελλάδα προχωρά με κάποια ημίμετρα, όπως χαρακτηρίζουν τα νέα μέτρα ο καθηγητής Νίκος Θωμαΐδης και η πρόεδρος της Ενωσης Ιατρών Νοσοκομείων Αθηνών και Πειραιά (ΕΙΝΑΠ), Ματίνα Παγώνη, προσθέτοντας πως η κυβέρνηση εκτιμά ότι η διεύρυνση του υποχρεωτικού εμβολιασμού θα έριχνε λάδι στη φωτιά, οξύνοντας περισσότερο τα πνεύματα. Η επιλογή της κυβέρνησης είναι να προχωρήσει με συναίνεση και ήπιους τόνους, αλλά έτσι δυσχεραίνει ο στόχος, να ανακόψουμε τη φόρα του 5ου κύματος που σύμφωνα με τον καθηγητή πνευμονολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, Νίκου Τζανάκη, θα οδηγήσει στο να μολυνθούν με κορωνοϊό άλλο ένα εκατομμύριο συμπολίτες μας μέχρι το Μάρτιο και θα κοστίζει άλλες 3.000 ανθρώπινες ζωές μέχρι το τέλος του χρόνου.

Εμβολιασμοί mix and match και σε μισές δόσεις Από τις 5/11 έχει ανοίξει η πλατφόρμα για όλους τους ενήλικες να κάνουν την αναμνηστική δόση, όταν θα έχουν παρέλθει έξι μήνες από τη διενέργεια του πρώτου εμβολίου για τα εμβόλια που είχαν δύο δόσεις και εφόσον έχουν παρέλθει δύο μήνες μετά το εμβόλιο της Johnson and Johnson Οπως εξηγεί η καθηγήτρια παιδιατρικής-λοιμωξιολογίας, Μαρία Θεοδωρίδου, πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, το ενισχυτικό εμβόλιο μπορεί να γίνει με το ίδιο εμβόλιο του βασικού εμβολιασμού ή με άλλο, με πρόσφατη μελέτη να… πλέκει το εγκώμιο των συνδυαστικών σχημάτων που λέγονται «mix and match», καθώς προσφέρουν τη μέγιστη δυνατή προστασία. Κι αυτό γιατί τα mRNA εμβόλια προκαλούν γρήγορα υψηλό τίτλο αντισωμάτων, ενώ τα εμβόλια με «όχημα» τον αδενοϊό ενεργοποιούν περισσότερο τα κύτταρα μνήμης. Επίσης, οι άνθρωποι που θα επιλέξουν να κάνουν την 3η δόση με το εμβόλιο της Moderna θα λάβουν μισή δόση από την κανονική. u

COVID NEA FARMAKA_R 11/17/21 4:38 PM Page 5

Ελπίδες από τα νέα φάρμακα για την COVID-19 Η προσπάθεια είναι να προσφερθούν στους ασθενείς σκευάσματα/φάρμακα που, χορηγούμενα νωρίς κατά τη λοίμωξη, θα αποτρέπουν την εξάπλωση του ιού στα ανθρώπινα κύτταρα.

T

ην ώρα που η πανδημία της COVID-19 φορτίου και στην επιτάχυνση της ανάρρωσης επανακάμπτει και είναι σε εξέλιξη διεθνώς στα αρχικά στάδια της νόσου. η επιχείρηση «Σώστε τα Χριστούγεννα από τον κορωνοϊό», ελπίδες δίνει η Τα νέα χάπια χρήση νέων φαρμάκων και οι κλινικές Επιπλέον στις αρχές του νέου χρόνου μελέτες για υπό ανάπτυξη σκευάαναμένεται στη χώρα και το χάπι της σματα, που είναι σε εξέλιξη. εταιρείας Merck (MSD στην Ελλάδα), η Η… κούρσα των νέων φαρμάκων μολνουπιραβίρη. «τρέχει» παράλληλα με την εμβολιαΤο νέο φάρμακο εμποδίζει τον πολλαστική εκστρατεία. Οι ειδικοί εξηγούν πλασιασμό του κορωνοϊού SARS-CoVσε όλους τους τόνους πως το γεγονός 2 στον ανθρώπινο οργανισμό και ενότι, πλέον, έχει ενισχυθεί το φαρμαδείκνυται για τη θεραπεία της ήπιας έως κευτικό οπλοστάσιο της διεθνούς μέτριας λοίμωξης COVID-19 σε ενήλικες, επιστημονικής κοινότητας, δεν σηπου διατρέχουν κίνδυνο σοβαρής νόσου Γράφει η μαίνει επ’ ουδενί ότι αναιρείται η ή/και νοσηλείας, λόγω υποκείμενων παΒίκυ Καρατζαφέρη σπουδαιότητα των εμβολίων. θήσεων, όπως παχυσαρκία, διαβήτης, καρδιαγγειακά κ.ά. Τα μονοκλωνικά αντισώματα Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των κλινικών μελετών, όταν η μολνουπιραβίρη χορηγηθεί εντός Το κοκτέιλ μονοκλωνικών αντισωμάτων (κασιπέντε ημερών από την εμφάνιση των πρώτων ριβιμάμπη και ιμδεβιμάμπη) των φαρμακευτικών συμπτωμάτων και για πέντε διαδοχικές ημέρες, εταιρειών Regeneron-Roche είναι το πρώτο από μειώνεται κατά 50% ο κίνδυνος εισαγωγής στο τα νέα θεραπευτικά σκευάσματα και, πλέον, διανοσοκομείο ή θανάτου. Το νέο χάπι δεν ενδείκνυται τίθεται και στη χώρα μας. Δεν θα συνταγογραγια χρήση σε εγκύους. φείται και θα χορηγείται με έγχυση εντός νοσοκομείου, σε ενήλικες ασθενείς με υψηλό κίνδυνο Ο ασθενής με θετικό PCR test θα αξιολογείται σοβαρής νόσησης. από νοσοκομειακό γιατρό ως προς τον κίνδυνο, που διατρέχει, να νοσήσει σοβαρά και θα λαμβάνει Το Ινστιτούτο Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεπρωί και βράδυ τα χάπια, που του αναλογούν, χνολογίας (ΙΦΕΤ) παρέλαβε 2.000 δόσεις μονοκατ’ οίκον. κλωνικών αντισωμάτων, που είναι αποθηκευμένες Η παρασκευάστρια φαρμακευτική εταιρεία έχει σε ειδικά διαμορφωμένες υποδομές. Η παράδοση υποβάλει αίτημα αδειοδότησης στον αμερικανικό του φαρμάκου θα γίνεται μετά από αίτημα των Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA). νοσοκομείων. Η θεραπεία έχει λάβει και την έγκριση του ΕΜΑ. Το φάρμακο, που ανέπτυξαν οι εταιρείες Merck Αξίζει να αναφέρουμε ότι τα μονοκλωνικά αντικαι Ridgeback Biotherapeutics, αναπτύχθηκε ως σώματα περιλαμβάνονται, ήδη, στο θεραπευτικό αντιγριπικό. Στην πορεία είδαν ότι θα μπορούσε πρωτόκολλο, που ακολουθείται στις κλινικές να χρησιμοποιηθεί και σε άλλους ιούς. Έτσι το COVID-19, που συμμετέχουν στις κλινικές δοκιμές δοκίμασαν και στον κορωνοϊό και είχε αποτέλεγια την ανάπτυξη αυτών των σκευασμάτων. σμα. Η εταιρεία έχει ήδη ξεκινήσει την παραγωγή του - υπολογίζεται η παραγωγή 10.000.000 δόΤα μονοκλωνικά αντισώματα δίνονται άπαξ, σεων μέσα στο 2021 και 20.000.000 δόσεων μέσα στα πρώτα δύο 24ωρα από την εργαμέσα στο 2022. στηριακή επιβεβαίωση της λοίμωξης (θετικό PCR τεστ). Οι κλινικές μελέτες έχουν δείξει Όλα τα φάρμακα, που είναι υπό έγκριση ή υπό 70% αποτελεσματικότητα στη μείωση του ιικού ανάπτυξη, προορίζονται να μειώνουν τη βαριά

νόσο και τον θάνατο. Δηλαδή οι ασθενείς με ίωση να μην νοσηλεύονται σε νοσοκομεία και να μην οδηγούνται με βαριά συμπτωματολογία σε ΜΕΘ.

Η γνώμη των επιστημόνων «Η προσπάθεια είναι να προσφερθούν στους ασθενείς σκευάσματα/φάρμακα που, χορηγούμενα νωρίς κατά τη λοίμωξη, θα αποτρέπουν την εξάπλωση του ιού στα ανθρώπινα κύτταρα. Στην ουσία τα νέα χάπια θέλουν να παρέμβουν σε μηχανισμούς του ιού, τους οποίους διαθέτει για να πολλαπλασιάζεται», εξηγεί ο αναπληρωτής καθηγητής Βιοχημείας στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, επικεφαλής στο Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας και Ανοσολογίας, Κωνσταντίνος Πουλάς. Η παγκόσμια κοινότητα είναι σε αναμονή για ένα, ακόμη, χάπι της εταιρείας Pfizer. «Το χάπι της Merck προκαλεί πολλές μεταλλάξεις στον κορωνοϊό κι αυτός χάνει τη δύναμή του και τη δομή του, οπότε δεν μπορεί να μολύνει τα κύτταρα του οργανισμού. Το φάρμακο της Pfizer κόβει κάποια κομμάτια από την πρωτεΐνη ακίδα και από άλλες πρωτεΐνες, που βοηθούν τον ιό. Έτσι αυτός δεν μπορεί να μπει στα κύτταρα. Μπορεί, λοιπόν, να έχει μπει ο ιός από την μύτη, αλλά καθυστερεί να πάει στους πνεύμονες. Το χάπι τον εμποδίζει να μολύνει πνεύμονες και καρδιά. Άρα μπλοκάρει τη βαριά νοσηλεία», αναφέρει ο καθηγητής φαρμακολογίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Ευάγγελος Μανωλόπουλος, που χαρακτηρίζει τα νέα χάπια πολύ ελπιδοφόρα. Η υποστηριζόμενη από τα Ηνωμένα Έθνη Τράπεζα Φαρμακευτικών Ευρεσιτεχνιών (MPP) υπέγραψε συμφωνία με την Pfizer και τη Ridgeback Therapeutics, για την παροχή εθελοντικής αδειοδότησης για το φάρμακο παξλοβίδη. Η MPP θα συνεργαστεί με αναγνωρισμένους παρασκευαστές γενόσημων φαρμάκων σε όλον τον κόσμο, για να παραγάγει φθηνά το εν λόγω χάπι, σε 95 χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, καλύπτοντας πάνω από το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού. u

| περί υγείας | 5

ESY EMBOLIA_L 11/17/21 4:38 PM Page 6

Déjà vu με το νέο κύμα της πανδημίας και το ΕΣΥ στα όριά του Μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού παραμένει ανεμβολίαστο και 6.000 υγειονομικοί σε αναστολή. Γράφει η Αλεξία Σβώλου

M

ε το πανδημικό κύμα των ανεμβολίαστων και της μετάλλαξης Δέλτα να μην μπορεί να τεθεί σε έλεγχο, καθώς το 39% του εγχώριου πληθυσμού παραμένει μη εμβολιασμένο και 6.000 υγειονομικούς από διάφορα πόστα να παραμένουν σε αναστολή εργασίας, καθώς δεν συμμορφώθηκαν με τον υποχρεωτικό εμβολιασμό, τα όσο βιώνουμε μέρα με την ημέρα θυμίζουν ένα έργο déjà vu (που το είχαμε ξαναδεί στο 2ο κύμα), μόνο που τότε δεν είχαμε στη διάθεσή μας το εμβόλιο. Η αναπληρώτρια υπουργός υγείας επισημαίνει πως το εθνικό σύστημα υγείας δέχεται ασφυκτική πίεση για μια ακόμα φορά στη Θεσσαλονίκη, τη Θράκη, τη Λάρισα, την Hπειρο και την Αχαϊα, με τον διευθυντή της ΜΕΘ του νοσοκομείου Παπανικολάου από τη συμπρωτεύουσα, Νίκο Καπραβέλο, να προειδοποιεί ότι εδώ και αρκετές εβδομάδες οι εφημερίες ξεκινούν χωρίς ούτε μια διαθέσιμη κλίνη εντατικής και πως τους συνδράμει ο χειρουργικός τομέας, καθώς στήνουν πρόχειρες ΜΕΘ στα χειρουργεία και τις αίθουσες ανάνηψης, με κίνδυνο βέβαια τα νοσοκομεία να ξαναγίνουν για μια ακόμα φορά μονοθεματικά. Οι κλίνες στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας έχουν φτάσει πανελλαδικά τις 1.300 και στις COVID ΜΕΘ το 85% έως και το 95% των ασθενών που νοσηλεύονται είναι μη εμβολιασμένα άτομα. Το υπόλοιπο ποσοστό αφορά πλήρως εμβολιασμένους που είναι κυρίως ηλικιωμένοι και ευπαθείς, οι οποίοι δεν είχαν την προσδοκώμενη ανοσολογική απόκριση με τον εμβολιασμό και έχουν αρχίσει να φθίνουν τα αντισώματα στον οργανισμό τους, με συνέπεια να μένουν αθωράκιστοι, όπως υπογραμμίζει ο αναπληρωτής καθηγητής επιδημιολογίας ΕΚΠΑ, Δημήτρης Παρασκευής.

Τα κενά και τα super bugs, τα «αγκάθια» των νοσοκομείων Με 270-280 εισαγωγές ασθενών την ημέρα (σε κλίνες COVID και ΜΕΘ) αρκετά νοσοκομεία έχουν φτάσει στα όριά τους, με την κυβέρνηση να κάνει συμφωνίες με μικρές κλινικές και κέντρα αποκατάστασης, προκειμένου να αξιοποιήσει πρόσθετες κλίνες για ασθενείς με λοίμωξη κορωνοϊού από τον ιδιωτικό τομέα. Πέρα όμως από τον αριθμό των κρεβατιών -στις απλές κλινικές και τις Μονάδες- που είναι πεπερασμένος, το μεγάλο διαχρονικό πρόβλημα του συστήματος υγείας είναι οι κενές θέσεις. Λόγω της αναστολής εργασίας των ανεμβολίαστων υγειονομικών τα κενά αυξήθηκαν

6 | περί υγείας |

«Δίνουμε κίνητρα στους γιατρούς για να καλύψουν τις κενές θέσεις, αλλά αν δεν «δουλέψουν» αυτά, θα καταστήσουμε υποχρεωτική την παρουσία τους, ώστε να γίνουν λειτουργικές οι θέσεις». Θάνος Πλεύρης, υπουργός Υγείας

Στην Εντατική τα πράγματα είναι σκούρα για τους διασωληνωμένους ασθενείς με επιπλοκές από βαριά λοίμωξη COVID, καθώς πρόκειται κυρίως για επιβαρυμένους ανθρώπους μεγάλης ηλικίας με πολλές συννοσηρότητες και μέσα στη ΜΕΘ κινδυνεύουν από επιμολύνσεις από ανθεκτικά μικρόβια -τη μεγάλη πληγή των νοσοκομείων. Ειδικότερα στα νοσοκομεία τις Θεσσαλίας και της Βόρειας Ελλάδας, τον τελευταίο καιρό η θνητότητα στις ΜΕΘ έχει αυξηθεί στο 70%, καθώς όπως αναφέρει ο καθηγητής πνευμονολογίας, Νίκος Καπραβέλος, οι ασθενείς πλέον φθάνουν με μεγάλη καθυστέρηση στο νοσοκομείο με πολύ επιβαρυμένη υγεία, επειδή αρνούνται ακόμα και την ύπαρξη της πανδημίας, οπότε θεωρούν πως ο ιός δεν είναι επικίνδυνος.

Επαρκεί η ανοσία από τα εμβόλια για να μας κρατήσει εκτός νοσοκομείου; και επειδή υπάρχουν και αρκετοί υγειονομικοί που νοσούν και βρίσκονται σε καραντίνα σπίτι τους, οι αυξημένες ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναμικό καθίστανται πλέον τροχοπέδη στην ομαλή λειτουργία κλινικών και ΜΕΘ, με τον υπουργό Υγείας, Θάνο Πλεύρη, να ξεκαθαρίζει ότι δίνονται κίνητρα σε γιατρούς για να τις καλύψουν, αλλά εάν δεν υπάρξει ενδιαφέρον, το υπουργείο θα καταστήσει υποχρεωτική την παρουσία των υγειονομικών εκεί (δηλαδή θα τους επιτάξει). Το ημερήσιο κόστος της νοσηλείας στη ΜΕΘ στα δημόσια νοσοκομεία διαμορφώνεται στα 600 ευρώ, γεγονός που σημαίνει πως η μαζική εισαγωγή ασθενών στην Εντατική είναι εξαιρετικά κοστοβόρα για τον προϋπολογισμό της υγείας. Οσο γεμίζουν οι ΜΕΘ με περιστατικά COVID, οι χρόνιοι ασθενείς με άλλα προβλήματα υγείας αναγκάζονται να απευθυνθούν στον ιδιωτικό τομέα, όπου εκεί η ημερήσια παραμονή στη ΜΕΘ κοστίζει 1.500 ευρώ και το κράτος (ο ΕΟΠΥΥ) καλύπτει ένα μέρος, πληρώνοντας κλειστά νοσήλια. Το υπόλοιπο κόστος το επωμίζεται η οικογένεια του ασθενούς.

Ο εμβολιασμός είναι ο καθοριστικός παράγοντας, για το αν θα διαφύγουμε ή όχι τον κίνδυνο της βαριάς νόσησης, της νοσηλείας και της διασωλήνωσης, με την πιο συχνά διατυπωμένη ερώτηση κάθε ανθρώπου αυτή την εποχή -που έχει κάνει το COVID εμβόλιο- να είναι «πόσο διαρκεί η ανοσία μου από τα εμβόλια που έκανα». Σε αυτή την ερώτηση του…ενός εκατομμυρίου ευρώ, απαντά ο καθηγητής πνευμονολογίας του ΑΠΘ, Ιωάννης Κιουμής, λέγοντας πως είναι αδύνατον να εξετάζουμε κάθε άνθρωπο χωριστά και πως τα αντισώματα που παράγονται από τον εμβολιασμό δεν είναι όλα προστατευτικά -κάποια είναι ατελή και κάποια στοχεύουν σε άλλες περιοχές του κορωνοϊού που δεν σχετίζονται με την εισβολή του στον ανθρώπινο οργανισμό. Επειδή ελάχιστα διαγνωστικά κέντρα στον κόσμο μπορούν να μετρήσουν τα προστατευτικά αντισώματα με απόλυτη ακρίβεια, οι επιστήμονες έθεσαν σαν κοινώς αποδεκτό μέσο όρο το 6μηνο για την επανάληψη του εμβολιασμού, προκειμένου να γλυτώσουμε πρόσθετες περιπέτειες…u

«Η θνητότητα στις ΜΕΘ έχει αυξηθεί στο 70%, καθώς οι ασθενείς έρχονται στο νοσοκομείο με μεγάλη καθυστέρηση. Αρνούνται ακόμα και την ύπαρξη της πανδημίας και δεν δέχονται ότι ο ιός είναι επικίνδυνος». Νίκος Καπραβέλος, διευθυντής ΜΕΘ νοσοκομείο Παπανικολάου Θεσσαλονίκης

_ADDS 11/18/21 2:19 PM Page 1

COVID INFO 11/17/21 4:39 PM Page 8

Περί εμβολιασμού Πληροφορίες χρήσιμες που πρέπει να ξέρουμε για να προστατέψουμε και να βοηθήσουμε τον εαυτό μας και τους συμπολίτες μας.

H

ρθε η ώρα να κάνετε την τρίτη δόση; Eχετε νοσήσει και δεν ξέρετε πότε να εμβολιαστείτε; Θέλετε να μάθετε πώς κλείνετε ραντεβού για τον κατ’ οίκον εμβολιασμό, προκειμένου να βοη-

θήσετε κάποιον άνθρωπο που ζει σε απομακρυσμένη περιοχή; Εχετε νοσήσει με κορωνοϊό, και θέλετε να μάθετε ποια είναι η περίοδος επώασης και πότε είστε πιο μεταδοτικοί; Οι απαντήσεις ακολουθούν!

Τρίτη δόση Από την Παρασκευή 5 Νοεμβρίου οι πολίτες μπορούν να κλείνουν το ραντεβού τους για να κάνουν την Τρίτη δόση του εμβολίου. Ποιοι μπορούν να κλείσουν ραντεβού; Η πλατφόρμα για την τρίτη δόση δεν δέχεται αιτήσεις από όλους. Για να κλείσει κάποιος ραντεβού τρίτης δόσης θα πρέπει να έχει παρέλθει διάστημα πεντέμιση μηνών από τη δεύτερη δόση. Η συγκεκριμένη οδηγία αφορά όλους όσοι έκαναν εμβόλιο της Moderna, της Pfizer και της AstraZeneca.

Τι ισχύει για όσους έκαναν το εμβόλιο της Johnson & Johnson; Για όσους έκαναν το μονοδοσικό εμβόλιο της Johnson & Johnson, η διαδικασία για την αναμνηστική δόση θα είναι μερικώς διαφορετική. Συγκεκριμένα, ο γενικός γραμματέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας του υπουργείου Υγείας, Μάριος Θεμιστοκλέους, ανέφερε πως τα άτομα που έχουν εμβολιαστεί με το μονο-

δοσικό εμβόλιο της Johnson & Johnson πρέπει να κάνουν την αναμνηστική δόση, αφού έχουν περάσει δύο μήνες από την ημερομηνία του εμβολιασμού τους. Η αναμνηστική δόση θα μπορεί να είναι είτε με το ίδιο εμβόλιο της Johnson & Johnson, είτε με εμβόλιο της Pfizer, ενώ στο άμεσο διάστημα θα γίνεται αναμνηστική δόση και με το εμβόλιο της εταιρείας Moderna.

Εμβολιασμός ατόμων με προηγούμενη νόσηση COVID-19 1η περίπτωση: Εάν έχετε νοσήσει από COVID-19 με ή χωρίς συμπτώματα, όπως πιστοποιείται από το Εθνικό Μητρώο ασθενών COVID-19, πριν την έναρξη του εμβολιασμού σας, συνιστάται να εμβολιαστείτε με μια μόνο δόση, αφού παρέλθει διάστημα 6 μηνών από την ημερομηνία διάγνωσης της νόσου. Στην περίπτωση αυτή, ο εμβολιασμός σας θα θεωρείται ολοκληρωμένος και μπορείτε να εκδώσετε πιστοποιητικό εμβολιασμού.

2η περίπτωση: Εάν έχετε ήδη εμβολιαστεί με την 1η δόση και νοσήσετε πριν από τη 2η δόση, συνιστάται να προγραμματίσετε εκ νέου τη 2η δόση σε διάστημα 6 μηνών από την ημερομηνία διάγνωσης της νόσου. Ο εμβολιασμός σας θα θεωρείται ολοκληρωμένος μετά από την πραγματοποίηση της επαναληπτικής δόσης και μπορείτε να εκδώσετε πιστοποιητικό εμβολιασμού.

3η περίπτωση: Εάν έχετε νοσήσει από COVID-19 και έχετε ήδη εμ-

βολιαστεί με μια ή δύο δόσεις οποτεδήποτε μετά τη διάγνωση της νόσου, ο εμβολιασμός σας θεωρείται ολοκληρωμένος και μπορείτε να εκδώσετε πιστοποιητικό εμβολιασμού.

4η Περίπτωση: Εάν έχετε νοσήσει από COVID-19 και ανήκετε σε ευπαθή ομάδα (είστε άτομο με ανοσοκαταστολή λόγω νόσου ή φαρμακευτικής αγωγής), εξαιρείστε από τα παραπάνω και μπορείτε να εμβολιαστείτε μετά την υποχώρηση των συμπτωμάτων και αφού λήξει η περίοδος της απομόνωσης, εντός διαστήματος όχι μεγαλύτερου των τριών μηνών από την ημερομηνία διάγνωσης της νόσου. Ο εμβολιασμός σας θα ολοκληρωθεί με δύο δόσεις. Ως ημερομηνία διάγνωσης της νόσου θεωρείται η ημερομηνία της πρώτης θετικής διαγνωστικής εξέτασης με επίσημη καταγραφή στο μητρώο κρουσμάτων της νόσου. Τα self-tests και τα tests αντισωμάτων δεν αποτελούν επίσημη διάγνωση για καταγραφή της νόσου στο Εθνικό Μητρώο ασθενών COVID-19.

Kατ΄οίκον εµβολιασµός 1ο βήµα: Ο κάθε πολίτης που επιθυµεί να πραγµατοποιήσει τον εµβολιασµό του κατ’ οίκον, θα πρέπει να έρθει σε επικοινωνία µε τον θεράποντα ιατρό του.

2ο βήµα: Ο ιατρός µε τη σειρά του συµπληρώνει µια αίτηση εµβολιασµού για τον ενδιαφερόµενο πολίτη.

3ο βήµα: Αποστέλλεται ενηµερωτικό µήνυµα

(SMS) µε το ακόλουθο κείµενο: «Το αίτηµα σας για εµβολιασµό κατ’ οίκον καταχωρήθηκε. Θα επικοινωνήσουµε µαζί σας για τον ορισµό του ραντεβού σας».

4ο βήµα: Ο πολίτης λαµβάνει κλήση από την Επιχείρηση «Ελευθερία», µε σκοπό τον ορισµό ραντεβού.

5ο βήµα: Πραγµατοποιείται επίσκεψη στο σπίτι

του ωφελούµενου πολίτη για την πραγµατοποίηση του εµβολιασµού.

6ο βήµα: Η διαδικασία ολοκληρώνεται µε την αποστολή ενηµερωτικού µηνύµατος (SMS) στο κινητό του πολίτη: «Ολοκληρώσατε τον εµβολιασµό σας. Μετά από 1 µέρα µπορείτε να εκδώσετε το πιστοποιητικό εµβολιασµού στο gov.gr ή ΚΕΠ».

Περί μετάλλαξης Δέλτα Τι είναι η περίοδος επώασης; Η περίοδος επώασης είναι ο αριθμός των ημερών από τη στιγμή που το άτομο έχει μολυνθεί από τον ιό μέχρι και τη στιγμή που μπορεί να εμφανίσει συμπτώματα. Με βάση την περίοδο επώασης του ιού λαμβάνονται αποφάσεις σχετικά με τη διάρκεια της καραντίνας κατά τη διάρκεια μιας επιδημίας του ιού. Ποια είναι η περίοδος επώασης για το στέλεχος Δέλτα; Το νέο στέλεχος Δέλτα που έχει πλέον επικρατήσει σε Ευρώπη και Αμερική φέρει μεταλλαγές που επιτρέπουν στον ιό να παράγει μεγαλύτερο φορτίο ιικών σωματιδίων στο σώμα. Αυτό καθιστά την παραλλαγή Δέλτα περισσότερο από 2 φορές πιο μεταδοτική από άλλες παραλλαγές. Μια μελέτη από την Κίνα έδειξε ότι το ιικό φορτίο μπορεί να είναι έως και 1.000 φορές μεγαλύτερο από αυτό των προηγούμενων στελεχών του SARS-CoV-2. Οι έρευνες δείχνουν ότι η παραλλαγή Δέλτα εξαπλώνεται ταχύτερα και έχει μικρότερη περίοδο επώασης από τις προηγούμενες παραλλαγές του SARS-CoV-2. Η περίοδος

8 | περί υγείας |

επώασης για το στέλεχος Δέλτα είναι περίπου 4 ημέρες. Πότε είμαστε πιο μεταδοτικοί; Εκτιμάται ότι τα άτομα που μολύνονται από τον SARS-CoV-2 ξεκινούν να μεταδίδουν 2 έως 3 ημέρες πριν από την έναρξη των συμπτωμάτων και είναι ιδιαίτερα μεταδοτικοί 1 έως 2 ημέρες πριν την έναρξη των συμπτωμάτων. Τι πρέπει να κάνει ένα εμβολιασμένο άτομο που έχει εκτεθεί στον SARS–CoV-2; Σύμφωνα με τις συστάσεις των Κέντρων Ελέγχου Νοσηματών των ΗΠΑ, ένα εμβολιασμένο άτομο που έχει εκτεθεί στον SARS-CoV-2 πρέπει να προβεί σε διαγνωστικό έλεγχο 3-5 ημέρες μετά την έκθεση στον ιό ακόμα και σε απουσία συμπτωμάτων. Συστήνεται ισχυρά η χρήση μάσκας προσώπου σε κλειστούς δημόσιους χώρους για 14 ημέρες μετά την έκθεση ή μέχρι το αρνητικό αποτέλεσμα.

_ADDS 11/17/21 4:41 PM Page 1

ANDRES YGEIA_x2 11/17/21 4:41 PM Page 10

Τώρα μιλούν οι άνδρες… για υγεία! Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα του Ανδρα, δεν θα μπορούσαμε παρά να ασχοληθούμε με τα ανδρικά θέματα υγείας, αλλά και με το πώς αντιμετωπίζει ο αρσενικός πληθυσμός την υγεία εν γένει. Γράφει η Μάρθα Φραγκάκη

T

ο παράπονο όλων των ανδρών είναι πως ζουν λιγότερο από τις γυναίκες. Πόσες φορές έχουμε ακούσει όλοι πως «υπάρχουν περισσότερες χήρες από ότι χήροι», πως «οι γυναίκες δεν παθαίνουν τίποτα» και άλλες τέτοιες φράσεις παρόμοιου περιεχομένου; Σε αυτό το ζήτημα, όσο παράλογο κι αν ακούγεται, υπάρχει λογική. Οι άνδρες στην πλειονότητά τους επισκέπτονται λιγότερες φορές έναν γιατρό κατά τη διάρκεια της ζωής τους σε σχέση με τις γυναίκες, είναι περισσότεροι σε σχέση με τον θηλυκό πληθυσμό αυτοί που θεωρούν πως η κατάσταση της υγείας τους είναι από καλή έως πολύ καλή, χωρίς ωστόσο να μπαίνουν σε διαδικασία ιατρικών προληπτικών εξετάσεων για να το αποδείξουν, είναι πιο επιρρεπείς σε αλκοόλ και τσιγάρο, ενώ καταναλώνουν λιγότερα φρούτα και λαχανικά. Τα παραπάνω τα αποδεικνύουν και οι έρευνες της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (έρευνα υγείας 2019) και της Eurostat (Η ζωή των γυναικών και των ανδρών στην Ευρώπη 2017).

Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους Η έρευνα της Eurostat έδειξε πως υπάρχει μεγάλη διαφορά σε όλα τα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης στο προσδόκιμο ζωής μεταξύ γυναικών και αντρών και πως οι γυναίκες ζουν παραπάνω. Ο μέσος όρος στην Ε.Ε. το 2015 ήταν 83,3 έτη για τις γυναίκες και 77,9 έτη για τους άνδρες, δηλ. διαφορά 5,5 ετών. Στα διάφορα κράτη – μέλη, η διαφορά μεταξύ γυναικών και ανδρών κυμαινόταν από 10 έως 11 έτη στη Λετονία και τη Λιθουανία και έως μόλις κάτω των 4 ετών στη Δανία, την Ιρλανδία, την Κύπρο, την Ολλανδία και τη Σουηδία. Εξετάζοντας διαφορετικές ομάδες ηλικιών, παρατηρείται ότι στα άτομα ηλικίας 16 έως 44 ετών, το 86% των γυναικών και το 87% των ανδρών στην Ε.Ε. το 2014 δήλωσαν ότι η υγεία τους είναι καλή. Το ποσοστό αυτό μειώθηκε σε 61% για τις γυναίκες και 65% για τους άνδρες για τα άτομα ηλικίας 45 έως 64 ετών και για τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών σε 35% και 41%, αντίστοιχα. Σχεδόν σε όλα τα κράτη – μέλη, μεγαλύτερο ποσοστό ανδρών απ’ ό,τι γυναικών δήλωσαν ότι η υγεία τους ήταν καλή και η διαφορά αυξάνεται με την ηλικία. Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι η διαφορά

10 | περί υγείας |

μεταξύ των κρατών – μελών αυξάνεται και με την ηλικία. Ο καρκίνος, οι ισχαιμικές καρδιοπάθειες (για παράδειγμα καρδιακή προσβολή) και οι εγκεφαλοαγγειακές παθήσεις (π.χ. εγκεφαλικό επεισόδιο) είναι μεταξύ των τριών πιο κοινών αιτιών θανάτου και για τους άνδρες και τις γυναίκες στην Ε.Ε. Και για τις τρεις αυτές αιτίες σημειώνονται περισσότεροι θάνατοι ανδρών παρά γυναικών: στην Ε.Ε. το 2014, από καρκίνο πέθαναν 349 ανά 100.000 άνδρες και 201 ανά 100.000 γυναίκες, από καρδιακές παθήσεις πέθαναν 171 ανά 100.000 άνδρες σε σύγκριση με 94 γυναίκες και, τέλος, από παθήσεις των αγγείων πέθαναν 93 ανά 100.000 άνδρες σε σύγκριση με 79 γυναίκες. Εξετάζοντας τα στοιχεία για την κατανάλωση αλκοόλ, τσιγάρων ή φρούτων και λαχανικών, παρατηρούνται μεγάλες διαφορές μεταξύ γυναικών και ανδρών, αλλά και μεταξύ των κρατών –

μελών. Μεγαλύτερο ποσοστό ανδρών απ’ ό,τι γυναικών στην Ε.Ε. καταναλώνουν αλκοόλ σε εβδομαδιαία βάση (38% των ανδρών ηλικίας 18 ετών και άνω, έναντι 23% των γυναικών το 2014). Μεγαλύτερο ποσοστό ανδρών απ’ ό,τι γυναικών στην Ε.Ε. είναι καπνιστές (το 24% των ανδρών ηλικίας 18 ετών και άνω καπνίζουν καθημερινά, έναντι 16% των γυναικών). Από την άλλη, το 49% των ανδρών, το 2014, κατανάλωνε από μία έως τέσσερις μερίδες φρούτων και λαχανικών σε καθημερινή βάση, σε σύγκριση με το 54% των γυναικών. Τέλος, το 57% των ανδρών θεωρούνταν υπέρβαροι (με δείκτη μάζας σώματος 25 και άνω), σε σύγκριση με το 44% των γυναικών.

Τα νούμερα στην Ελλάδα Μεταφερόμενοι τώρα στη δική μας χώρα, τα αποτελέσματα δεν αλλάζουν και τόσο, όπως δείχνει η έρευνα της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής του 2019. Βάζοντας τους συμμετέχοντες στην έρευνα να απαντήσουν για την κατάσταση της υγείας τους, το 81,9% των ερωτηθέντων ανδρών δήλωνε πως είναι από καλή έως πολύ καλή σε σύγκριση με το 77,1% των γυναικών. Τα αποτελέσματα ήταν παρόμοια και στη χρήση υπηρεσιών εξωνοσοκομειακής περίθαλψης, καθώς το 47,7% των ανδρών επισκέφτηκε τους τελευταίους 12 μήνες οδοντίατρο σε σχέση με το 52,1% των γυναικών, το 53,9% των ανδρών επισκέφτηκε ή συμβουλεύτηκε γενικό ιατρό ή παθολόγο σε σχέση με το 61,6% των γυναικών και το 39,8 επισκέφτηκε ή συμβουλεύτηκε ιατρό άλλης ειδικότητας ή χειρούργο, συγκριτικά με το 53,2% των γυναικών. Επίσης, όσον αφορά στον Δείκτη Μάζας Σώματος, η έρευνα έδειξε πως το 65,8% των ερωτηθέντων ανδρών ήταν από υπέρβαροι έως παχύσαρκοι (49,2% και 16,6% αντίστοιχα) σε σχέση με τις γυναίκες που το ποσοστό τους έφτασε το 49,4% (33,2% και 16,2% αντίστοιχα). Ενώ σχετικά με το κάπνισμα το 36% των ανδρών δήλωσε πως καπνίζει συστηματικά ή περιστασιακά (31,3% και 4,7% αντίστοιχα) σε σχέση με τις γυναίκες που έφτασαν μόλις το 21,8% (19% και 2,8% αντίστοιχα). Τα παραπάνω, λοιπόν, ίσως να εξηγούν το βασανιστικό ερώτημα των ανδρών γιατί οι γυναίκες ζουν παραπάνω.

_ADDS 11/17/21 4:42 PM Page 1

ANDRES YGEIA_x2 11/17/21 4:42 PM Page 12

Ανδρικά ζητήματα υγείας

Σ

ίγουρα πάντως υπάρχουν κάποια θέματα που αφορούν αποκλειστικά την ανδρική κοινότητα και για τα οποία η ενημέρωση, η πρόληψη και η φροντίδα πρέπει να είναι στο μυαλό τους.

Παθήσεις προστάτη Οι παθήσεις του προστάτη έχουν και φύλο και ηλικία. Οι φλεγμονές (προστατίτιδες) παρουσιάζονται από την ηλικία των 25 – 30 ετών, η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη και ο καρκίνος του προστάτη συχνότερα μετά τα πενήντα έτη. Ο προσυμπτωματικός

έλεγχος πρέπει να ξεκινάει από τα 50 έτη, εκτός των περιπτώσεων που υπάρχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του προστάτη (δηλαδή πατέρας, αδελφός, θείος κ.λπ.), οπότε ο έλεγχος πρέπει να ξεκινάει νωρίτερα, δηλαδή από τα 45 έτη. Προστατίτιδα: Η προστατίτιδα είναι ο γενικός όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη φλεγμονή του προστάτη. Είναι μια πολύ συχνή πάθηση που ταλαιπωρεί πολλούς άντρες όλων των ηλικιών. Είναι η πιο συχνή ουρολογική πάθηση σε άντρες κάτω των 50 ετών και η τρίτη πιο συχνή μετά την

Στυτική δυσλειτουργία Η στυτική δυσλειτουργία είναι η συνεχής ή περιοδική αδυναμία επίτευξης ή διατήρησης της στύσης, για να υπάρξει μία επιτυχημένη σεξουαλική επαφή. Αυτό διαφέρει από τον ορισμό της σεξουαλικής δυσλειτουργίας, που είναι ευρύτερος και περιλαμβάνει διαταραχές της ερωτικής επιθυμίας, της εκσπερμάτισης, του οργασμού και της ικανοποίησης. Ενα παροδικό επεισόδιο στυτικής δυσλειτουργίας δεν είναι αναγκαστικά σημαντικό και μπορεί να συμβεί στον καθένα. Αν, όμως, αυτό επαναλαμβάνεται ή είναι μόνιμο, θα πρέπει να απευθυνθείτε στον γιατρό σας. Αν δεν το αντιμετωπίσετε, με την πάροδο του χρόνου πιθανότατα θα σας προκαλέσει άγχος, προβλήματα στη σχέση σας και μείωση της αυτοπεποίθησής σας. Μπορεί να φαίνεται δύσκολο να μιλήσετε για κάτι τόσο προσωπικό, ακόμα και στον γιατρό σας· θα πρέπει, όμως, να γνωρίζετε ότι είναι ένα πρόβλημα υγείας, που μπορεί να αντιμετωπιστεί. Πόσο συχνά είναι τα προβλήματα της στύσης; Εξαρτάται από την ηλικία, αφού στις νέες ηλικίες κάτω των 40 ετών το πρόβλημα αντιμετωπίζουν 1 στους 20 άντρες, στα 40 με 60 προβλήματα έχουν 1 στους 10 και πάνω από τα 60 έτη ένας στους 5 άντρες. Στην Ελλάδα, παρά την έλλειψη μεγάλης επιδημιολογικής μελέτης, η εκτίμηση είναι ότι υπάρχουν πάνω από 500.000 άντρες, οι

Τριχόπτωση Το πιο συνηθισμένο μοτίβο εμφάνισης της ανδρογενετικής αλωπεκίας είναι η πρόσθια και κροταφική αραίωση με τάση επέκτασης προς την κορυφή της κεφαλής. Με το πέρασμα των χρόνων, η περιοχή αραίωσης στην κορυφή του κεφαλιού διευρύνεται και σε αρκετές περιπτώσεις ενώνεται με την πρόσθια. Η τριχόπτωση των ανδρών εμφανίζεται στο 25% του ανδρικού πληθυσμού με εμφανή αραίωση έως την ηλικία των 30 ετών και στο 50% έως την ηλικία των 45-50 ετών. Στο μεγαλύτερο μέρος των ασθενών εμφανίζεται με το πέρας της εφηβείας και προχωρά με γοργό ρυθμό κατά την ηλικία μεταξύ 20-30 ετών, ενώ παρουσιάζει εικόνα επιβρα-

12 | περί υγείας |

ηλικία των 50. Προκαλείται από κάποια βακτήρια. Τα πιο συχνά είναι η E.coli, η Klebsiella και ο Proteus. Το μικρόβιο μπορεί να μεταφερθεί με τη σεξουαλική επαφή, μέσω του αίματος ή να είναι μια επιπλοκή της βιοψίας του προστάτη. Πιο σπάνια έχουν ενοχοποιηθεί και άλλοι μικροοργανισμοί, όπως ο γονόκοκκος, χλαμύδια, μυκόπλασμα. Ο ασθενής παρουσιάζει έντονα συμπτώματα λοίμωξης, δηλαδή πυρετό, ρίγος, αδυναμία με συνοδό συχνουρία και δυσουρία. Δεν έχει αποδειχθεί κάποια συσχέτιση της προστατίτιδας και του καρκίνου του προστάτη.

οποίοι ζουν με το συγκεκριμένο πρόβλημα. Ποια είναι τα πιο συχνά αίτια στυτικής δυσλειτουργίας; Η επίτευξη της στύσης είναι μια εξαιρετικά σύνθετη διαδικασία, στην οποία συμμετέχουν ο εγκέφαλος, οι ορμόνες, τα νεύρα, οι μύες, τα αγγεία και φυσικά τα συναισθήματα και οι ανώτερες ψυχικές λειτουργίες, όπως οι αισθήσεις, η μνήμη και η προσοχή. Μια διαταραχή στη διαδικασία αυτή μπορεί να είναι αίτιο στυτικής δυσλειτουργίας. Τα προβλήματα μπορεί να είναι οργανικά. Στην πορεία, όμως, θα προστεθεί και το άγχος, το οποίο θα επιδεινώσει το πρόβλημα. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και αντίστροφα, ενώ συχνά υπάρχει εξαρχής ένας συνδυασμός οργανικών και ψυχολογικών παραγόντων. Τα πιο συχνά οργανικά αίτια είναι: Καρδιολογικές

δυνόμενης πτώσης μετά τα 30-35 έτη. Σε μεγαλύτερες ηλικίες, η πορεία της τριχόπτωσης επιβραδύνεται ακόμη περισσότερο, ακολουθώντας ανάλογη πορεία με τη σταθεροποίηση και σταδιακή πτώση των επιπέδων των ανδρικών ορμονών στο αίμα. Ποια είναι η αιτία της ανδρικής τριχόπτωσης; Ενώ υπάρχουν πολλά πιθανά αίτια για τα οποία κάποιος μπορεί να εμφανίσει τριχόπτωση - όπως η ύπαρξη χρόνιων ασθενειών, δερματικών παθήσεων, η αντίδραση σε ορισμένα φάρμακα, η εποχικότητα, το στρες, η κακή διατροφή, η μόλυνση του περιβάλλοντος και άλλες πτυχές της σύγχρονης ζωής - το μεγαλύτερο ποσοστό στην αν-

Καρκίνος του προστάτη: O καρκίνος του προστάτη είναι ασυμπτωματικός, τουλάχιστον όσον αφορά στα αρχικά στάδια είτε δεν υπάρχουν καθόλου συμπτώματα είτε αυτά που υπάρχουν δεν διαφέρουν από αυτά της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη (συχνουρία, νυχτουρία, δυσκολία στην έναρξη της ούρησης, αίσθημα ατελούς κένωσης της ουροδόχου κύστης). Ο μόνος τρόπος «προστασίας» των ανδρών είναι η σωστή ενημέρωση για την αξία του προσυμπτωματικού ελέγχου, δηλαδή τη μέτρηση του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA) και τη δακτυλική εξέταση.

παθήσεις, απόφραξη των αγγείων, υψηλή χοληστερίνη και τριγλυκερίδια, υψηλή αρτηριακή πίεση, σακχαρώδης διαβήτης, μεταβολικό σύνδρομο (συνδυασμός αυξημένου σωματικού λίπους γύρω από τη μέση, υψηλής αρτηριακής πίεσης, αυξημένων επιπέδων ινσουλίνης, υψηλής χοληστερίνης), παχυσαρκία, νευρολογικά νοσήματα, όπως κακώσεις του νωτιαίου μυελού, νόσος του Πάρκινσον και Σκλήρυνση κατά Πλάκας, ορμονικές διαταραχές (π.χ. χαμηλή τεστοστερόνη), νόσος Peyronie (ανάπτυξη ουλώδους πλάκας στον ινώδη χιτώνα του πέους), φάρμακα, όπως αντιψυχωτικά, αντικαταθλιπτικά, αντιισταμινικά, διουρητικά, αντιυπερτασικά κ.ά., κάπνισμα, χρήση ναρκωτικών, αλκοολισμός, θεραπείες για καρκίνο του προστάτη (ορμονικές, ακτινοθεραπεία, ριζική προστατεκτομή), υπερπλασία του προστάτη (συνυπάρχει συχνά με στυτική δυσλειτουργία), χειρουργικές επεμβάσεις στην πύελο, όπως επεμβάσεις στο παχύ έντερο και στην κύστη ή στον προστάτη. Τα πιο συχνά ψυχολογικά αίτια είναι: Μύθοι γύρω από το σεξ και τις «επιδόσεις», άγχος, χαμηλή αυτοεκτίμηση, προβλήματα στην οικογένεια ή στη σχέση, δυσκολία στην επίτευξη μιας φυσιολογικής εγκυμοσύνης – υπογονιμότητα, άγχος επίδοσης/διαταραχή προσοχής, αγχώδεις διαταραχές, φτωχή σεξουαλική επικοινωνία με την ερωτική σύντροφο, κατάθλιψη, ψυχιατρικές παθήσεις (σχιζοφρένεια, διαταραχές προσωπικότητας κ.ά.).

δρική τριχόπτωση οφείλεται στην κληρονομικότητα. Το εκτιμώμενο ποσοστό κληρονομικότητας ανδρικής τριχόπτωσης είναι 81%. Αυτό σημαίνει πως οι γενετικοί παράγοντες συμβάλλουν περισσότερο στον κίνδυνο εμφάνισης ανδρικής τριχόπτωσης, από ό,τι οι περιβαλλοντικοί. Η κληρονομική προδιάθεση αποτελεί τον πιο ισχυρό παράγοντα εκδήλωσης της τριχόπτωσης των ανδρών, καθώς τα γονίδια καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό, αν κάποιος άνδρας θα παρουσιάσει ανδρική τριχόπτωση, ποια θα είναι η ηλικία έναρξής της, ποιο θα είναι το μοτίβο εμφάνισής της και ποιος θα είναι ο βαθμός εξέλιξής της. Επιδρά ο σύγχρονος τρόπος

ζωής στην υγεία των μαλλιών; Σημαντική αιτία τριχόπτωσης στη σημερινή εποχή είναι και ο σύγχρονος αγχώδης τρόπος ζωής, όπως επίσης η έντονη συναισθηματική φόρτιση, το στρες, η έκθεση σε περιβάλλον επιβαρυμένο με σκόνη και ρύπανση, η υπερβολική έκθεση στις ηλιακές ακτίνες UV και η συχνή επαφή με το θαλασσινό και το χλωριωμένο νερό. Η κακή διατροφή μπορεί να επιτείνει την τριχόπτωση, καθώς η έλλειψη πρωτεϊνών, βιταμινών και ιχνοστοιχείων – μετάλλων, όπως ο σίδηρος ή ο ψευδάργυρος, εντείνουν το πρόβλημα. Μια σωστή διατροφή που περιλαμβάνει πρωτεΐνες και σίδηρο μπορεί να αναστρέψει την τριχόπτωση. u

ANTAPODOTIKO HEALTHCODE_R 11/17/21 4:42 PM Page 13

Τριχόπτωση ή αραίωση μαλλιών; Κέρδισε και πάλι τη χαμένη σου αυτοπεποίθηση.

T

α λαμπερά και υγιή μαλλιά αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο της φυσικής ομορφιάς και ενισχύουν την αυτοπεποίθησή μας. Oταν τα μαλλιά αρχίζουν να αραιώνουν και η τριχόπτωση να κάνει την εμφάνισή της, τότε μπορεί να προκαλέσει δυσάρεστες ψυχολογικές και συναισθηματικές επιπτώσεις. Η δυσάρεστη αυτή κατάσταση εμφανίζεται συχνά στους άνδρες και είναι δυνατό να οφείλεται τόσο σε γενετικούς παράγοντες, όπως η κληρονομικότητα όσο και σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως το άγχος, η κακή διάθεση, η ελλιπής πρόσληψη βιταμινών και θρεπτικών συστατικών κ.ά. Οι περισσότεροι άνθρωποι ανάλογα με την εποχή και την περίοδο της ζωής τους εμφανίζουν φυσιολογική τριχόπτωση και χάνουν καθημερινά 50-100 τρίχες, οι οποίες όμως αναπληρώνονται. Σε περιπτώσεις παθολογικής τριχόπτωσης χάνονται περισσότερες από 100 τρίχες ημερησίως, κάποιες από τις οποίες δεν επανεμφανίζονται. Με τον τρόπο αυτό δημιουργείται αραίωση στο τριχωτό της κεφαλής, η οποία ανάλογα με την έκταση, ονομάζεται αλωπεκία. Μια από τις βασικότερες αιτίες εμφάνισης αραίωσης και απώλειας τριχών τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες είναι οι διαταραχές στη διάρκεια των σταδίων του κύκλου ανάπτυξης της τρίχας. Ανάλογα με τα ακριβή αίτια της τριχόπτωσης μπορεί να είναι δυνατή η πρόληψη ή τουλάχιστον η επιβράδυνσή της. Το κλειδί στην αντιμετώπιση της τριχόπτωσης είναι η πρόσληψη όλων των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών που συμβάλλουν στη διατήρηση του φυσιολογικού κύκλου ανάπτυξης της τρίχας. Η υγεία των μαλλιών προϋποθέτει την υιοθέτηση ισορροπημένης διατροφής, η οποία όμως δεν επαρκεί πάντα ως μέτρο πρόληψης για την τριχόπτωση. Τα συμπληρώματα διατροφής υποστηρίζουν την υγεία των μαλλιών

και ενισχύουν τις φυσιολογικές λειτουργίες του οργανισμού. Το συμπλήρωμα διατροφής Nourkrin® ΜΑΝ είναι ειδικά σχεδιασμένο για να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά την αραίωση και απώλεια μαλλιών. Περιορίζει την ανδρική τριχόπτωση, ενισχύει την ανάπτυξη των μαλλιών και υποστηρίζει τον φυσιολογικό υγιή κύκλο ανάπτυξης μαλλιών στους άνδρες. Το Nourkrin® MAN είναι βραβευμένο για την αποτελεσματικότητά του στην αντιμετώπιση της ανδρικής τριχόπτωσης από έγκυρους επιστημονικούς φορείς σε όλο τον κόσμο και το μόνο βραβευμένο με το χρυσό μετάλλιο της Παγκόσμιας Τριχολογικής Εταιρίας. Το Nourkrin® ΜΑΝ είναι το μοναδικό συμπλήρωμα διατροφής παγκοσμίως που περιέχει το πατενταρισμένο ενεργό συστατικό Marilex®-M. Το Mar-

ilex®-M είναι φυσικό πατενταρισμένο συστατικό που προέρχεται από ψάρια, με μοναδική σύνθεση, πλούσια σε πρωτεογλυκάνες και συμβάλλει καθοριστικά στην υγιή ανάπτυξη των μαλλιών. Οι πρωτεογλυκάνες αποτελούν απαραίτητο δομικό συστατικό των τριχοθυλακίων και ενισχύουν τη διατήρηση του φυσιολογικού κύκλου ανάπτυξης των μαλλιών ιδιαίτερα κατά την αναγενή φάση. Η υψηλή περιεκτικότητα του Marilex-Μ® σε πρωτεογλυκάνες αποτελεί το συγκριτικό πλεονέκτημα του Nourkrin® ΜΑΝ, καθιστώντας το ασυναγώνιστο στον τομέα των συμπληρωμάτων διατροφής για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της ανδρικής τριχόπτωσης. Η τακτική και προληπτική λήψη του Nourkrin® ΜΑΝ από τα πρώτα σημάδια της αραίωσης, καθυστερεί και αποτρέπει την εμφάνιση της τριχόπτωσης. u

| περί υγείας | 13

SYNENTEFKSI_MPAMPANARA_NOVARTIS_x2 11/17/21 4:43 PM Page 14

Φωτεινή Μπαμπανάρα Country Head of Communications and Patient Engagement, Novartis Hellas

«Στόχος μας να αυξήσουμε διεθνώς κατά 200% την πρόσβαση ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες έως το 2025» «Οι κυτταρικές και γονιδιακές θεραπείες είναι το μέλλον της ιατρικής, καθώς αποτελούν το μέσο για την παροχή στοχευμένης, εξατομικευμένης ιατρικής περίθαλψης με σημαντικές εκβάσεις για τους ασθενείς, δεδομένου ότι ανταποκρίνονται σε ανάγκες, που σε μεγάλο βαθμό δεν καλύπτονται», επισημαίνει στο «Περί Υγείας» η Country Head of Communications and Patient Engagement της Novartis Hellas, Φωτεινή Μπαμπανάρα, υπογραμμίζοντας ότι: «H εταιρεία καταβάλλει κάθε προσπάθεια, ώστε να παρέχει πρόσβαση στους Ελληνες ασθενείς σε νέες καινοτόμες θεραπείες».

M

δειξη του ανθρώπινου παράγοντα ως θεμέλιο ε βασικό κινητήριο μοχλό τις επενλίθο των δραστηριοτήτων μας. Ειδικότερα, όσον δύσεις σε Ερευνα και Ανάπτυξη αφορά στο οικονομικό της αποτύπωμα, η συμγια τη δημιουργία καινοτόμων βολή της το 2020 στην ελληνική οικονομία ήταν θεραπειών, η Novartis Hellas συαξιοσημείωτη. Η Novartis Hellas νέχισε τις δραστηριότητές της και συνεισέφερε 149 εκατ. δολ. στο κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ΑΕΠ της χώρας, ενώ ταυτόχρονα συμβάλλοντας σημαντικά στην ελσυνέβαλε στην απασχόληση, δηληνική οικονομία και στην υγεία των μιουργώντας 1.789 άμεσες, έμμεσες Ελλήνων ασθενών. Οπως τονίζει η και επαγόμενες θέσεις εργασίας. κ. Φωτεινή Μπαμπανάρα, Country Μεγάλο μέρος των θέσεων αυτών, Head of Communications and Paπερίπου 11%, δηλαδή 200 θέσεις tient Engagement της Novartis Helεργασίας, είναι υψηλών προδιαlas: «Σε μια χρονιά γεμάτη απρόγραφών, αφού σχετίζονται με την βλεπτες καταστάσεις και προκλήσεις, Συνέντευξη: συνεχίσαμε να παράγουμε αξία, προ- Χριστίνα Χατζηπαλαμουτζή καινοτομία. Παράλληλα, εξακολουθήσαμε να σφέροντας λύσεις και υποστήριξη έχουμε ένα υψηλό, θετικό κοινωνικό αποτύπωμα, σε όλα τα επίπεδα, όπου είναι αναγκαίο, στο σύβελτιώνοντας την υγεία των ανθρώπων μέσω στημα υγείας, τους ασθενείς και φροντιστές, της πρόσβασης σε θεραπείες και της επιστημοαλλά και ευρύτερα στην κοινωνία, την οικονομία νικής καινοτομίας. Σημαντικές επενδύσεις κακαι το περιβάλλον». τευθύνθηκαν στους τομείς της Ερευνας και Ανάπτυξης και της Καινοτομίας, οι οποίοι αποτελούν - Κυρία Μπαμπανάρα, ποιο είναι το κοινωνικό βασικό κινητήριο μοχλό των δραστηριοτήτων και οικονομικό αποτύπωμα της Novartis της Novartis Hellas. Ειδικότερα, πραγματοποιστην Ελλάδα κατά την υγειονομική κρίση ήθηκαν 69 κλινικές μελέτες, με ωφελούμενους της πανδημίας την τελευταία διετία και περισσότερους από 800 Ελληνες ασθενείς, ενώ πώς επέδρασε στη βελτίωση της ποι4,3 εκατ. άνθρωποι απέκτησαν πρόσβαση σε πεότητας ζωής των Ελλήνων ασθενών; ρισσότερες από 100 θεραπείες. Η κοινωνική αξία Τα στοιχεία για το οικονομικό, περιπου δημιούργησε η πρόσβαση 1,9 εκατ. ανθρώβαλλοντικό και κοινωνικό μας αποτύπων σε 60 από αυτές τις θεραπείες -μέσω της πωμα για το 2020, όπως τα παρουσυνεισφοράς του υγιούς πληθυσμού στο ΑΕΠ σιάσαμε πρόσφατα, φανερώνουν τις της χώρας- ανήλθε σε 657,6 εκατ. δολ. Βελτιώαξιόλογες επιδόσεις της Novartis Helνοντας την υγεία των ανθρώπων, η Novartis δηlas και τη συμβολή της στην ελληνική μιουργεί μια αλυσίδα βιώσιμης αξίας προς όφελος οικονομία, στην προστασία του πετης τοπικής οικονομίας, αλλά και της κοινωνίας. ριβάλλοντος, καθώς και στην ανά-

“

Η Novartis κινητοποιείται σε πολλά μέτωπα, για να υποστηρίξει την παγκόσμια αντιμετώπιση της πανδημίας και δεσμεύθηκε να αξιοποιεί τις παραγωγικές της δυνατότητες, για να υποστηρίξει την παροχή εμβολίων και θεραπευτικών φαρμάκων κατά της COVID-19 σε όλο τον κόσμο.

“

14 | περί υγείας |

SYNENTEFKSI_MPAMPANARA_NOVARTIS_x2 11/17/21 4:43 PM Page 15

- Είστε πρωτοπόροι στον τομέα ανάπτυξης κυτταρικών και γονιδιακών θεραπειών, οι οποίες επαναπροσδιόρισαν την ιατρική, δίνοντας ελπίδα σε ασθενείς με ανίατες παθήσεις. Ποιες θεραπευτικές κατηγορίες αφορούν οι εν λόγω θεραπείες; Ποιες από αυτές είναι διαθέσιμες στη χώρα μας και πώς μπορείτε να εξασφαλίσετε την ισότιμη πρόσβαση των Ελλήνων ασθενών σε αυτές; Οι κυτταρικές και γονιδιακές θεραπείες είναι το μέλλον της ιατρικής, καθώς αποτελούν το μέσο για την παροχή στοχευμένης εξατομικευμένης ιατρικής περίθαλψης με σημαντικές εκβάσεις για τους ασθενείς, δεδομένου ότι ανταποκρίνονται σε ανάγκες, που σε μεγάλο βαθμό δεν καλύπτονται. Προσφέρουν ελπίδα σε ένα ευρύ φάσμα χρόνιων και δύσκολων στην αντιμετώπιση νοσημάτων στους εξής τομείς: Αιματολογία, Ογκολογία, Οφθαλμολογία, Νευρολογία και Καρδιολογία. Στην Ελλάδα, αυτή τη στιγμή, υπάρχουν διαθέσιμες κυτταρικές/γονιδιακές θεραπείες για ασθενείς με Νωτιαία Μυϊκή Ατροφία, Οξεία Λεμφοβλαστική Λευχαιμία και Λέμφωμα από μεγάλα Β κύτταρα. Συνεργαζόμαστε με όλους τους φορείς και καταβάλλουμε κάθε προσπάθεια, ώστε να παρέχουμε πρόσβαση στη σωστή θεραπεία, στο σωστό ασθενή, στη σωστή στιγμή το συντομότερο δυνατόν.

- Η Novartis είναι παγκοσμίως μια κορυφαία φαρμακευτική εταιρεία που επενδύει στην Ερευνα και Ανάπτυξη για την ανακάλυψη και διάθεση στη φαρμακευτική αγορά καινοτόμων αποτελεσματικών προϊόντων. Ποιες είναι οι άλλες θεραπευτικές κατηγορίες που έχετε στο χαρτοφυλάκιό σας; Ποιο είναι το πλάνο σας τα επόμενα χρόνια για την ανάπτυξη νέων θεραπειών; Η Novartis διαθέτει ένα από τα πιο ανταγωνιστικά χαρτοφυλάκια της Φαρμακευτικής Βιομηχανίας

“

Στη Novartis Hellas, έχουμε ενσωματώσει τα κριτήρια ESG για το Περιβάλλον, την Κοινωνία και την Εταιρική Διακυβέρνηση σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων μας, καθώς και στη λειτουργία μας ως καλός εταιρικός πολίτης. Μέσω αυτής της προσέγγισης, μεγιστοποιούμε την αξία που επιστρέφουμε στους ανθρώπους μας, στους Ελληνες ασθενείς και στην κοινωνία, και αυξάνουμε την εμπιστοσύνη και τη διαφάνεια.

“

- Φαρμακευτικές εταιρίες ανά τον κόσμο ένωσαν τις δυνάμεις τους, για να αυξήσουν την παραγωγή των διαθέσιμων εμβολίων κατά της COVID-19. Τον περασμένο Ιανουάριο, ανακοινώσατε τη συνεργασία σας με τη Pfizer-BioNTech για την επέκταση της παραγωγικής δυνατότητας και της διάθεσης του εμβολίου. Τι σηματοδοτεί αυτή η ιστορική συμμαχία; Η Novartis κινητοποιείται σε πολλά μέτωπα για να υποστηρίξει την παγκόσμια αντιμετώπιση της πανδημίας και δεσμεύθηκε να αξιοποιεί τις παραγωγικές της δυνατότητες, για να υποστηρίξει την παροχή εμβολίων και θεραπευτικών φαρμάκων κατά της COVID-19 σε όλο τον κόσμο. Πρόσφατα, ανακοινώσαμε την επέκταση της συμφωνίας μας με τη Pfizer-BioNTech για την εμφιάλωση τουλάχιστον 24 εκατομμυρίων δόσεων εμβολίου το 2022 στις εγκαταστάσεις μας στη Λιουμπλιάνα της Σλοβενίας. Ταυτόχρονα, συνεργαζόμαστε με κοινοπραξίες πολλών συμμετεχόντων, συμπεριλαμβανομένου της COVID-19 Therapeutics Accelerator, που συντονίζεται από το Ιδρυμα Bill & Melinda Gates, το Wellcome Trust και τη Mastercard, την Πρωτοβουλία Καινοτόμων Φαρμάκων (Innovative Medicines Initiative) και τη Molecular Partners για την ανάπτυξη δύο νέων καινοτομικών θεραπειών DARPin. Είναι πλέον σαφές ότι για την αντιμετώπιση της πανδημίας απαιτούνται, όχι μόνο επιστημονικές λύσεις, αλλά και σύμπραξη όλων των φορέων.

με 159 Προγράμματα σε Κλινική Ανάπτυξη, φάσης Ι έως ΙΙΙ. Τα 51 είναι σε φάση ΙΙΙ, ενώ 6 βρίσκονται σε φάση έγκρισης. Η Ερευνα και Ανάπτυξη αποτελεί τον βασικό κινητήριο μοχλό μας: γονιδιακές θεραπείες AAV, θεραπείες CAR-T, γονιδιακές θεραπείες και τεχνολογίες CRISPR εξυπηρετούν τον σκοπό μας να επαναπροσδιορίζουμε την Ιατρική. Στην Ελλάδα, το πλήρες χαρτοφυλάκιό μας περιλαμβάνει περισσότερα από 100 καινοτόμα σκευάσματα στους θεραπευτικούς τομείς της Ογκολογίας/Αιματολογίας, Καρδιολογίας, Ανοσολογίας/Δερματολογίας/Ρευματολογίας, Οφθαλμολογίας, Νωτιαίας Μυϊκής Ατροφίας, Νευρολογίας, καθώς και πάνω από 200 υψηλής ποιότητας γενόσημα και βιοομοειδή μέσω της Sandoz.

- Σε αυτή τη δύσκολη υγειονομική συγκυρία, ποιες είναι οι δράσεις και ο στρατηγικός σας σχεδιασμός στον τομέα της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης; Σε μια χρονιά γεμάτη απρόβλεπτες καταστάσεις και προκλήσεις, συνεχίσαμε να παράγουμε αξία, προσφέροντας λύσεις και υποστήριξη σε όλα τα επίπεδα, όπου είναι αναγκαίο, στο σύστημα Υγείας, τους ασθενείς και φροντιστές, αλλά και ευρύτερα στην κοινωνία, την οικονομία και το περιβάλλον. Στη Novartis Hellas, έχουμε ενσωματώσει τα κριτήρια ESG για το Περιβάλλον, την Κοινωνία και την Εταιρική Διακυβέρνηση σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων μας, καθώς και στη λειτουργία μας ως καλός εταιρικός πολίτης. Μέσω αυτής της προσέγγισης μεγιστοποιούμε την αξία που επιστρέφουμε στους ανθρώπους μας, στους Ελληνες ασθενείς και στην κοινωνία, και αυξάνουμε την εμπιστοσύνη και τη διαφάνεια. Οι στόχοι μας, η πρόοδος και οι δεσμεύσεις μας για την περίοδο 2025-2030 ενισχύουν τη βιώσιμη ανάπτυξη, αποτελούν καταλύτη για θετικές αλλαγές και χτίζουν την εμπιστοσύνη με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη. Εχουμε δεσμευθεί διεθνώς: l Να αυξήσουμε κατά 200% την πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες έως το 2025 l Να έχουμε 50% γυναίκες σε θέσεις ευθύνης έως το 2023 l Να έχουμε ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα και πλαστικού και βιώσιμη διαχείριση νερού έως το 2030

- Σε επίπεδο ανθρώπινου δυναμικού, ποιες καινοτομίες έχει εισάγει η Novartis; Τι σημαίνει πρακτικά υβριδικό μοντέλο εργασίας, τοποθέτηση γυναικών σε άνω του 50% των θέσεων υψηλής ευθύνης; Τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Ε.Ε. για τη χώρα μάς δείχνουν ότι μόνο το 6,3% των CEOs στην Ελλάδα είναι γυναίκες. Η Novartis Hellas είναι μέσα σε αυτό το μικρό ποσοστό, καθώς στη θέση της Προέδρου και Διευθύνουσας Συμβούλου τα τέσσερα τελευταία χρόνια βρίσκεται μια γυναίκα, η Susanne Kohout. Επιπλέον, η εταιρεία έχει εμπιστευθεί το 60% των θέσεων αυξημένης ευθύνης σε γυναίκες, ενώ από το σύνολο των εργαζομένων της, το 59% είναι γυναίκες, επιβεβαιώνοντας τον στόχο μας να δημιουργήσουμε ένα εργασιακό περιβάλλον με διαφορετικότητα και συμπερίληψη. Σε επίπεδο Ομίλου, έχουμε δεσμευτεί για να εφαρμόσουμε το λεγόμενο Equal Pay έως το 2023. Η αποδοχή της διαφορετικότητας αποτελεί κίνητρο για το ανθρώπινο δυναμικό, μας δίνει την ευκαιρία να μάθουμε κάτι καινούργιο και -εν τέλει- ενισχύει την καινοτομία. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η Novartis Hellas αποφάσισε άμεσα την εργασία από το σπίτι για όλους τους εργαζομένους, προκειμένου να διασφαλίσει την υγεία των ιδίων και των οικογενειών τους, αξιοποιώντας πλήρως τα διαθέσιμα ψηφιακά εργαλεία. Η παγκόσμια πρωτοβουλία «Choice with Responsibility» εγκαινιάστηκε και στην Ελλάδα και αφορά μία προσπάθεια να ενδυναμώσουμε τους ανθρώπους που εργάζονται σε ρόλο γραφείου με μεγαλύτερη ευελιξία, ώστε να διαμορφώσουμε το μελλοντικό μοντέλο εργασίας μας στη Novartis. Την προηγούμενη χρονιά, συνεχίσαμε να επενδύουμε στη διαρκή εκπαίδευση και κατάρτιση των ανθρώπων μας, παρέχοντάς τους περισσότερες από 33.500 ώρες εκπαίδευσης στη διάρκεια του έτους, ώστε να αποκτήσουν νέες δεξιότητες και να βελτιώσουν τη δυναμική τους. Επιπλέον, μια νέα πολιτική για τις γονικές άδειες έχει τεθεί σε εφαρμογή και στην Ελλάδα. Οι γονείς, ανεξαρτήτως φύλου, δικαιούνται 14 εβδομάδες άδεια μετ’ αποδοχών για το παιδί που αποκτούν μέσω γέννησης, υιοθεσίας ή παρένθετης μητέρας. Τέτοιες πρωτοβουλίες δικαιώνουν την αναγνώριση της εταιρείας ως Κορυφαίου Εργοδότη, διάκριση την οποία απέσπασε και φέτος. u

| περί υγείας | 15

DIABETES SYNOSIROTHTES_L 11/17/21 4:44 PM Page 16

Διαβήτης και συννοσηρότητες Το παγόβουνο που απειλεί με Τιτανικό την υγεία Ο διαβητικός ασθενής αν κολλήσει κορωνοϊό, έχει μεγάλη πιθανότητα για κακή εξέλιξη μέσα στο νοσοκομείο. Της Αλεξίας Σβώλου

M

ε περισσότερα από 1.100.000 άτομα στην Ελλάδα να έχουν διαγνωστεί με διαβήτη και να λαμβάνουν θεραπεία βάσει των στοιχείων της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης (ΗΔΙΚΑ) και περίπου άλλους τόσους να έχουν προδιαβήτη, σίγουρα ο Σακχαρώδης Διαβήτης είναι ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα της δημόσιας υγείας στην πατρίδα μας και τα προγνωστικά είναι δυσοίωνα, καθώς η Ελλάδα αντιμετωπίζει και μία επιδημία παχυσαρκίας που ξεκινά από την παιδική ηλικία. Σύμφωνα, λοιπόν, με τις πιο πρόσφατες καταγραφές της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας, το 12% των Eλλήνων νοσεί από Σακχαρώδη Διαβήτη με το 90% των περιστατικών να αφορά τον διαβήτη τύπου δύο και άλλο ένα 12,4% έχει προδιαβήτη, ενώ από το σύνολο των ασθενών το 29% (ο ένας στους τρεις διαβητικούς) είναι αρρύθμιστος. Οι αρρύθμιστοι διαβητικοί κινδυνεύουν από τις επιπλοκές του διαβήτη, πρωτίστως στην καρδιαγγειακή λειτουργία, με το 80% των αρρύθμιστων διαβητικών ασθενών να πεθαίνουν από εμφράγματα ή εγκεφαλικά επεισόδια και τα άλλα υποκείμενα προβλήματα υγείας -οι λεγόμενες συννοσηρότητες -να ειναι αυτές που κρύβονται κάτω από την κορυφή του παγόβουνου. Η βασική συννοσηρότητα του διαβήτη είναι η παχυσαρκία σε ό,τι αφορά τους ασθενείς με διαβήτη τύπου ΙΙ και συνήθως η παχυσαρκία είναι κι αυτή που οδηγεί στην πλήρη απορρύθμιση του σακχάρου του αίματος, ενώ μία άλλη συννοσηρότητα είναι η κατάθλιψη και φυσικά η καρδιακή δυσλειτουργία κάθε μορφής, αφού ο διαβήτης

16 | περί υγείας |

«Η λοίμωξη COVID σε συνδυασμό με τον διαβήτη είναι ένα επικίνδυνο μείγμα, που αυξάνει κατά 3 φορές τον κίνδυνο βαριάς νόσησης, διασωλήνωσης και θανάτου, καθώς η υπεργλυκαιμία επηρεάζει τον τρόπο λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος». Βίκυ Κατσαούνου, αναπληρώτρια καθηγήτρια πνευμονολογίας καταστρέφει τα αγγεία, μικρά και μεγάλα. Η πιο επικίνδυνη συννοσηρότητα εν μέσω της πανδημίας είναι, βέβαια, η λοίμωξη του κορωνοϊού. Οπως εξηγεί η αναπληρώτρια καθηγήτρια πνευμονολογίας, Βίκυ Κατσαούνου, πρόκειται για ένα τοξικό μείγμα, το οποίο αυξάνει κατά 3 φορές τον κίνδυνο βαριάς νοσηλείας, διασωλήνωσης

και θανάτου. Ο διαβητικός ασθενής αν κολλήσει κορωνοϊό έχει μεγάλη πιθανότητα για κακή εξέλιξη μέσα στο νοσοκομείο, γιατί η υπεργλυκαιμία χαρακτηριστικό του διαβήτη- επιδρά στον τρόπο λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος και το ίδιο το πάχος που «συνοδεύει» πολλούς διαβητικούς ασθενείς είναι επίσης ανοσοτροποποιητικό, μάλιστα για τους ασθενείς που θα έχουν πρόβλημα με βαριά αναπνευστική ανεπάρκεια και θα χρειαστεί να λάβουν κορτιζόνη η οποία δίνεται και μέσα στη μονάδα εντατικής θεραπείας προκειμένου να αναπνεύσουν ευκολότερα, επειδή η δράση της κορτιζόνης (δεξαμεθαζόνη) είναι ανοσοτροποποιητική, απορρυθμίζεται ακόμα περισσότερο ο διαβήτης και οι ασθενείς μετά βγαίνοντας από τη Μονάδα έχουν long COVID συμπτώματα και θα πρέπει να ρυθμίσουν τον διαβήτη τους. Τέλος ο παθολόγος – διαβητολόγος Αντώνης Λέπουρας διευθυντής του Διαβητολογικού Κέντρου στο νοσοκομείο Metropolitan General θυμίζει σε όλους τους ασθενείς με διαβήτη ότι θα πρέπει να ρυθμίσουν τους άλλους μεταβολικούς παράγοντες όπως είναι η υψηλή χοληστερόλη, η αρτηριακή πίεση και φυσικά τα περιττά κιλά καθώς ο διαβήτης είναι μεταβολικό νόσημα και σχετίζεται άμεσα μαζί τους, με τον δημοφιλή ηθοποιό και παρουσιαστή τηλεπαιχνιδιών Νίκο Κουρή να αναλαμβάνει πρεσβευτής στην νέα καμπάνια ευαισθητοποίησης για τη νόσο του διαβήτη με τίτλο «Αν δε φροντίσεις τον διαβήτη σου τότε πότε», καθώς ο ίδιος από 13 ετών ζει με ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη τύπου ένα και είναι φανατικός οπαδός του υγιεινού τρόπου ζωής. u

_ADDS 11/17/21 4:44 PM Page 1

DIABETES_PRODIAVITIS_x2 11/17/21 4:44 PM Page 18

Τι είναι ο προδιαβήτης; Είναι επικίνδυνος και υπάρχει θεραπεία; Ολα τα άτομα που εμφανίζουν Σακχαρώδη Διαβήτη έχουν περάσει από το στάδιο του προδιαβήτη.

Π

ροδιαβήτης χαρακτηρίζεται η κατάσταση κατά την οποία το σάκχαρο του αίματος είναι υψηλότερο από το φυσιολογικό, αλλά όχι τόσο υψηλό, ώστε να διαγνωσθεί ως διαβήτης και να χρειάζεται φαρμακευτική θεραπεία.

Στον προδιαβήτη υπάρχουν δύο τύποι Είτε αυξημένο το πρωινό σάκχαρο νηστείας (από 100-125mg/dl) είτε το μεταγευματικό σάκχαρο μετρημένο 2 ώρες μετά από λήψη 75 γρ. γλυκόζης (καμπύλη σακχάρου, από 140-199mg/dl). Προσοχή, η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (Hba1c) δεν είναι διαγνωστική εξέταση (ισχύει μόνο για τις ΗΠΑ. Οταν κυμαίνεται από 5,7-6,4%, είναι μια πιθανή ένδειξη προδιαβήτη).

Γιατί θα πρέπει να ανησυχούμε για τον προδιαβήτη;

Γράφει ο Αντώνιος Λέπουρας MD Παθολόγος - Διαβητολόγος, Διευθυντής Παθολογικής Διαβητολογικής Κλινικής και Διαβητολογικού Κέντρου Metropolitan General

Ο προδιαβήτης δεν είναι ακίνδυνος, προβλέπει την υψηλή πιθανότητα να εμφανίσουμε διαβήτη στο μέλλον. Οι μακροχρόνιες επιπτώσεις του διαβήτη στον οργανισμό και η αγγειοπάθεια (αθηροσκλήρωση), δυστυχώς ήδη ξεκινούν από το στάδιο του προδιαβήτη. Ο ετήσιος σχετικός κίνδυνος μετάπτωσης σε δια-

18 | περί υγείας |

βήτη τύπου 2 περίπου πενταπλασιάζεται, όταν υπάρχουν είτε αυξημένα πρωινά σάκχαρα νηστείας είτε αυξημένα μεταγευματικά σάκχαρα και δωδεκαπλασιάζεται, όταν συνυπάρχουν αυξημένα πρωινά και μεταγευματικά ταυτόχρονα (DECODE study group 2002). Ο προδιαβήτης χρειάζεται προσοχή, διότι είναι παράγων καρδιαγγειακού κινδύνου και προάγγελος επιπλοκών. Ο προδιαβήτης προβλέπει τον υψηλό κίνδυνο να αναπτύξουμε αρτηριοσκληρωτική αγγειακή νόσο, ήδη 2-4/πλασιάζοντας την επίπτωση καρδιαγγειακών συμβαμάτων, πριν την εμφάνιση Σακχαρώδη Διαβήτη.

Τι σημαίνει πρόληψη;

Και ο ΣΔ, αλλά και ο καρδιαγγειακός κίνδυνος, μπορούν να προληφθούν επιτυχώς, με αλλαγή τρόπου ζωής, μαζί με φαρμακευτικές παρεμβάσεις στους παράγοντες κινδύνου, που είναι κυρίως η υπέρταση και τα λιπίδια, και φυσικά με τη διακοπή του καπνίσματος. Είναι γνωστό ότι η φυσική δραστηριότητα και η απώλεια βάρους προσφέρουν μεγάλα πλεονεκτήματα όσον αφορά στην πρόληψη μελλοντικού διαβήτη, ενώ μειώνουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο, στα άτομα με προδιαβήτη (μελέτες DPP και DPPO,

58% μείωση). Ωστόσο, οι μελέτες πάλι, δείχνουν ότι λιγότεροι από το 50% των ατόμων με προδιαβήτη συμμετέχουν σε αυτές τις συμπεριφορές μείωσης του κινδύνου. Ενας βασικός παράγοντας για την κατανόηση αυτής της διαφοράς θα μπορούσε να σχετίζεται με την ευαισθητοποίηση του προδιαβήτη. Ερευνες δείχνουν ότι η ευαισθητοποίηση ατόμων με προδιαβήτη για τους σοβαρούς κινδύνους που επίκεινται διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην προώθηση από πλευράς τους συμπεριφορών ελάττωσης αυτού του κινδύνου. Οι ενήλικοι που γνωρίζουν την κατάσταση και τους κινδύνους του προδιαβήτη τους μπορεί να είναι πιο πιθανό να ασκηθούν και να χάσουν βάρος.

Ως εκ τούτου Η Anjali Gopalan, MD, και οι συνεργάτες της διεξήγαν μελέτη1 για να εξετάσουν την επίδραση της ευαισθητοποίησης για προδιαβήτη στις πιθανότητες της εμπλοκής των ατόμων σε συμπεριφορές μείωσης του κινδύνου διαβήτη. Ανέλυσαν στοιχεία από δύο κύκλους της Εθνικής Ερευνας και Εξέτασης για την υγεία και τη διατροφή, η οποία διεξήχθη στις ΗΠΑ, το 2007 μέχρι το 2008 και το 2009 έως το 2010. Οι συμμετέχοντες που γνώριζαν τις επιπτώσεις του προδιαβήτη ήσαν μιάμιση φορά πιο πιθανό να εμπλακούν σε σωματική δραστηριότητα και είχαν, επιπλέον, περισσότερες πιθανότητες να

DIABETES_PRODIAVITIS_x2 11/17/21 4:45 PM Page 19

συνδυάσουν τουλάχιστον 150 λεπτά την εβδομάδα μέτριας δραστηριότητας με τουλάχιστον 7% απώλεια βάρους κατά το παρελθόν έτος (OR = 2.4?

95% CI, 01.01 - 05.06).

Ποιοι είναι σε κίνδυνο για προδιαβήτη-διαβήτη Ο έλεγχος για προδιαβήτη – διαβήτη με μια αξιολόγηση των παραγόντων κινδύνου θα πρέπει να εξετάζεται σε ασυμπτωματικούς ενήλικες τουλάχιστον από την ηλικία των 45 ετών. Νεότεροι των 45 ετών θα πρέπει να ελέγχονται όσοι: l Είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. l Eχουν 1ου βαθμού συγγενή, π.χ. γονέα, αδελφό ή αδελφή, που έχει διαβήτη. l Eχουν εμφάνιση διαβήτη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης (που ονομάζεται διαβήτης κύησης) ή μωρό που ζύγιζε πάνω από 4,5 κιλά κατά τη γέννηση. l Ανήκουν σε κάποια από τις παρακάτω εθνοτικές ομάδες: αφροαμερικάνων, Native American, Ειρηνικού Islander της Λατινικής Αμερικής ή της Ασίας. l Eχουν υψηλή αρτηριακή πίεση (πάνω από 140/90mm Hg). l Oσοι έχουν καθιστική ζωή, ιστορικό καρδιαγγειακού επεισοδίου στους ίδιους ή σε 1ου βαθμού συγγενείς και σε ηλικία μικρότερη των 45-50 ετών. l Oσοι έχουν υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη ( την «καλή», δηλαδή HDL), μικρότερη από 40mg/dL (για τους άνδρες) ή λιγότερο από 50mg/dl (για τις γυναίκες) ή το επίπεδο των τριγλυκεριδίων υψηλότερο από 250mg/dL. l Γυναίκες που έχουν το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS). Εάν οι δοκιμές είναι φυσιολογικές, επαναλάβετε τες σε διαστήματα τουλάχιστον ανά διετία.

Τι πρέπει να ξέρουμε για τον διαβήτη; Ο οργανισμός μας για να διατηρηθεί στη ζωή, χρειάζεται ενέργεια και πρώτες ύλες, που παίρνει από τις τροφές του. Το σώμα χρησιμοποιεί κυρίως γλυκόζη (ζάχαρη) σαν καύσιμο και για να το κάνει αυτό, χρειάζεται «καταλύτη» την ορμόνη ινσουλίνη. Η ινσουλίνη είναι απαραίτητη όχι μόνο για την χρησιμοποίηση της γλυκόζης, αλλά για ολόκληρο τον μεταβολισμό, αποτελώντας τη σημαντικότερη ορμόνη στην αναβολική διαδικασία του οργανισμού μας. Στον Σακχαρώδη Διαβήτη, υπάρχει είτε διαταραχή στη δράση και σχετική έλλειψη στην ινσουλίνη (αντίσταση στην ινσουλίνη, τύπος 2) ή πλήρης έλλειψη ινσουλίνης (τύπος 1), που οδηγεί σε διαταραχή όλου του μεταβολισμού στο σώμα μας. Με απλά λόγια, ο διαβήτης είναι μία χρόνια κατάσταση κατά την οποία η γλυκόζη του αίματος είτε κατά τη νηστεία είτε μεταγευματικά λαμβάνει τιμές υψηλότερες του φυσιολογικού και οφείλεται σε μερική ή παντελή έλλειψη ινσουλίνης. Ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2 είναι η πιο συχνή μορφή (90-95% των ατόμων με διαβήτη), υπολογίζοντας σε 1.000.000 ως 1.200.000 τον αριθμό ατόμων με διαβήτη στην Ελλάδα

Συμπτώματα

τη σωματική τους δραστηριότητα σε τουλάχιστον 210 λεπτά την εβδομάδα (30’ ημερησίως). Ιδαικό θα ήταν να ακολουθήσουν μια υγιεινή μεσογειακή διατροφή, με χαμηλές θερμίδες. Προσοχή η κατανάλωση πολλών θερμίδων, ακόμα και από «υγιεινές τροφές» οδηγεί σε παχυσαρκία.

Σακχαρώδης Διαβήτης, ο γνωστός-άγνωστος

Χωρίς έγκαιρη θεραπεία ο Σακχαρώδης Διαβήτης θα οδηγήσει αρκετά καθυστερημένα (ως και 10 χρόνια) στο τύπο 2 και απότομα στο τύπο 1 στα συμπτώματα της νόσου. Πολυουρία που συνυπάρχει με πολυδιψία, απώλεια βάρους και μυϊκής μάζας, εύκολη κόπωση και αίσθημα κακουχίας, λοιμώξεις ιδίως μυκητιάσεις των γεννητικών είναι τα αρχικά συμπτώματα, μια και η έλλειψη ινσουλίνης επιδρά αρνητικά σε όλες τις διαδικασίες του μεταβολισμού, η δε αποβολή γλυκόζης στα ούρα οδηγεί σε πολυφαγία, χάσιμο κιλών, ενώ αυξάνει τον κίνδυνο των λοιμώξεων τοπικά.

Είναι το σάκχαρο «ύπουλο», όπως σοφά λέει ο λαός μας; Ναι! Διότι ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2 που είναι και ο πιο συχνός (95% των ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη) για χρόνια δεν εμφανίζει συμπτώματα. Ο μέσος χρόνος διάγνωσης και θεραπείας του είναι 7 ως 9 χρόνια από την έναρξή του, (από μελέτες που υπάρχουν σε υγειονομικά αναπτυγμένες χώρες), με κύρια αιτία διάγνωσης κάποια από τις επιπλοκές του. Δυστυχώς, οι επιπλοκές του (καρδιαγγειακά) και ιδίως η γήρανση των αγγείων (αθηροσκλήρωση) ξεκινούν νωρίτερα από τη διάγνωσή του με τραγικά μακροχρόνια αποτελέσματα. Ηδη από το στάδιο του προδιαβήτη (σάκχαρα νηστείας από 100 ως 125mg/dl), ο κίνδυνος για καρδιαγγειακά συμβάματα διπλασιάζεται, ενώ περίπου το 65-67% των ατόμων με ΣΔ θα υποστούν 1 τουλάχιστον καρδιαγγειακό επεισόδιο κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Είναι, λοιπόν, πολύ σημαντική η έγκαιρη διάγνωση στο στάδιο του προδιαβήτη, γιατί εκεί κυρίως με αλλαγή στον τρόπο ζωής και διατροφής αλλά και θεραπευτική αντιμετώπιση των υπολοίπων παραγόντων κινδύνου (π.χ. υπέρταση, υπερλιπιδαιμία κ.λπ.) είναι δυνατόν να προληφθούν τόσο οι επιπλοκές όσο και ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2.

Υπάρχει λοιπόν τρόπος να προλάβω τον προδιαβήτη-διαβήτη με τις επιπλοκές του χωρίς φάρμακα; Για τον Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 θεραπεία είναι η έγκαιρη διάγνωση και η εξ αρχής καλή ρύθμιση. Φαρμακευτική αγωγή για τον προδιαβήτη δεν συνίσταται από την Ελληνική Διαβητολογική εταιρεία (ΕΔΕ). Μπορούμε να μειώσουμε δραματικά (>58%) τον κίνδυνο εμφάνισης Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2, κάνοντας αλλαγές στον τρόπο ζωής. Οι ασθενείς με προδιαβήτη ή διαβήτη θα πρέπει να αναφέρονται σε ένα πρόγραμμα διατροφής και συμβουλευτικής υποστήριξης, με στόχο την απώλεια (5-10%) του σωματικού βάρους, ενώ παράλληλα θα πρέπει να αυξήσουν

Τι σημαίνει ποιοτική διατροφή για τον Σακχαρώδη Διαβήτη; Τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες, όπως κυρίως οι πράσινες σαλάτες, τα λαχανικά, τα όσπρια, τα δημητριακά ολικής αλέσεως, οι καλής ποιότητας υδατάνθρακες (π.χ. όσπρια, φρούτα, γαλακτομικά σκευάσματα με χαμηλά λιπαρά), και οι ξηροί καρποί. Στις ζωικές πρωτεΐνες, προτιμώνται τα ψάρια, τα κρέατα με χαμηλά λιπαρά και τα πουλερικά. Μην τρώτε πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα ή γλυκαντικές ουσίες, όπως η ζάχαρη, το μέλι, το σιρόπι σφενταμιού, σιρόπι αγαύης, ή μελάσα. Η απώλεια βάρους, επίσης, μειώνει τα επίπεδα της πίεσης και των λιπιδίων στο αίμα.

Τα φάρμακα παχαίνουν; Η απάντηση είναι πως μόνο το φαγητό ή καλύτερα οι θερμίδες που καταναλώνουμε παχαίνουν. Είναι αλήθεια πως ένας πολύ αρρύθμιστος διαβήτης, όταν ρυθμιστεί, επειδή θα σταματήσει η δυσλειτουργία του μεταβολισμού από την έλλειψη ινσουλίνης, αν δεν προσαρμοστεί η διατροφή του σε κατάλληλες θερμίδες, θα οδηγηθεί σε αύξηση βάρους. Η σύγχρονη θεραπευτική φαρέτρα στον διαβήτη παρέχει μεγάλες δυνατότητες που μπορούν να βοηθήσουν στην απώλεια βάρους, αλλά προ πάντων η θέληση να ακολουθήσουμε συστηματικά ένα σωστό διατροφικό πρόγραμμα είναι το πιο αποτελεσματικό μέσο.

Τι άλλο είναι απαραίτητο στην πρόληψη; Η άσκηση είναι πολύ σημαντική. Ασκήσεις ρουτίνας θα πρέπει να περιλαμβάνουν 30 λεπτά μέτριας σωματικής δραστηριότητας (όπως το γρήγορο περπάτημα ή το κολύμπι) τουλάχιστον 5 φορές την εβδομάδα. Ο ετήσιος τουλάχιστον, πλήρης, διαγνωστικός, εξατομικευμένος έλεγχος (check up), ανήκει στις απαραίτητες προληπτικές στρατηγικές και κυριολεκτικά σώζει ζωές.

Συμπέρασμα Μπορούμε, λοιπόν, να μειώσουμε όλες σχεδόν τις μακροχρόνιες επιπλοκές του διαβήτη και τον καρδιαγγειακό κίνδυνο, ακόμα και τον κίνδυνο άνοιας, αρκεί η προσπάθεια να γίνεται έγκαιρα, συστηματικά και, αν είναι δυνατόν, διά βίου. u

1

Gopalan, Anjali, et al. «Awareness of Prediabetes and Engagement in Diabetes Risk–Reducing Behaviors». American journal of preventive medicine 49.4 (2015): 512-519.

| περί υγείας | 19

DIABETES_EPIPTWSEIS ZWHS_L 11/18/21 2:14 PM Page 20

Πώς επηρεάζεται η ζωή των διαβητικών Η εμφάνιση της νόσου στη ζωή ενός ανθρώπου είναι σίγουρα μία κατάσταση, η οποία από τη μία στιγμή στην άλλη φέρνει τα πάνω κάτω και ανατρέπει όλη την καθημερινότητά του.

O

φαρμακευτική αγωγή, χάπια, ινσουλίνη, μετρήσεις, Σακχαρώδης Διαβήτης έχει λάβει τα τεεξετάσεις, υπογλυκαιμίες, υπεργλυκαιμίες, επιλευταία χρόνια, σύμφωνα και με τον πλοκές και τόσα άλλα! Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, διαστάσεις Η σωστή διαχείριση του διαβήτη αποτελεί, τουεπιδημίας. Τα νεότερα στοιχεία της Διεθνούς Ομολάχιστον στα πρώτα χρόνια της εμσπονδίας Διαβήτη (International Diφάνισής του, βαρύ φορτίο τόσο για abetes Federation – IDF) για το 2021 τον πάσχοντα όσο και για την οικοαναφέρουν ότι ένας στους 10 ενήλικες γένειά του και δεν είναι εύκολη η (20 – 79 ετών), δηλαδή 537 εκατομπροσαρμογή, καθώς υπάρχει έλλειψη μύρια, πάσχουν από Σακχαρώδη Διαενημέρωσης και εκπαίδευσης και εποβήτη παγκοσμίως. Ο αριθμός αυτός μένως εύλογα παρατηρείται και το εκτιμάται ότι θα αγγίξει τα 643 εκασυναίσθημα του φόβου. Επιπλέον, τομμύρια το 2035 και τα 784 εκαπολλές φορές οι πάσχοντες έρχονται τομμύρια το 2045! αντιμέτωποι με την υποχρέωση αλΠαράλληλα, κάθε 5 δευτερόλεπτα ένα λαγής του τρόπου ζωής τους και συάτομο πεθαίνει από διαβήτη, με τους νηθειών μιας ζωής, ή με συνοδές πασυνολικούς θανάτους να αγγίζουν για Γράφει o θήσεις, είτε αφορούν επιπλοκές της το 2021 τα 6,7 εκατομμύρια! Χρήστος Δαραμήλας νόσου ή συννοσηρότητες, με αποτέΣτη χώρα μας, σύμφωνα με τα στοιΒιολόγος, MSc: «Φροντίδα λεσμα να δυσκολεύονται να διατηχεία που ζήτησε και έλαβε η Πανελστο Σακχαρώδη Διαβήτη», ρήσουν έναν καλό γλυκαιμικό έλεγχο, λήνια Ομοσπονδία Σωματείων – Συλ«Κλινική και Βιομηχανική γεγονός που έχει επικίνδυνες για την λόγων Ατόμων με Σακχαρώδη ΔιαΦαρμακολογία και υγεία και την ίδια τους τη ζωή συνέβήτη (ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ) από την ΗλεκτροΤοξικολογία», Πρόεδρος πειες. νική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάτης Πανελλήνιας λισης (ΗΔΙΚΑ) για το έτος 2021, οι Ομοσπονδίας Σωματείων Ο διαβήτης μπορεί επίσης να οδηγήσει σε έντονο στρες και προβλήματα πάσχοντες από Σακχαρώδη Διαβήτη Συλλόγων Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη ψυχικής υγείας όπως το άγχος, η καανέρχονται σε 1.074.411 άτομα, αγ(Π.Ο.Σ.Σ.Α.Σ.ΔΙΑ.) τάθλιψη, ο θυμός και οι διαταραχές γίζοντας το 10% του πληθυσμού της www.logodiatrofis.gr του ύπνου, ενώ μπορεί να αυξήσει χώρας, βάσει της επίσημης καταγρατον κίνδυνο αυτοκτονίας. Επηρεάζει φής της ΕΛΣΤΑΤ το 2011. Σε σχέση επίσης τη γνωστική λειτουργία σε πολλούς τομείς, με το έτος 2020, καταγράφεται αύξηση στον συόπως είναι η προσοχή, η συγκέντρωση, η μνήμη, νολικό αριθμό των πασχόντων από Σακχαρώδη η εκτελεστική λειτουργία και η ταχύτητα επεξερΔιαβήτη που ξεπερνά το 2%. γασίας πληροφοριών. Ο Σακχαρώδης Διαβήτης αποτελεί μία σοβαρή Η παρατεταμένη μάλιστα εδώ και 20 μήνες πεχρόνια νόσο, η οποία απασχολεί τον πάσχοντα ρίοδος της πανδημίας έχει δημιουργήσει ένα έν24 ώρες το 24ωρο και μπορεί να επιφέρει πλήθος τονο αποτύπωμα στην καθημερινότητα όσων επίπονων ή/και θανατηφόρων επιπλοκών. πάσχουν από Σακχαρώδη Διαβήτη. Σύμφωνα με Η εμφάνισή του στη ζωή ενός ανθρώπου είναι μελέτες που πραγματοποιηθήκαν στη Μεγάλη σίγουρα μία κατάσταση, η οποία από τη μία Βρετανία, φάνηκε ότι οι πάσχοντες από Σακχαστιγμή στην άλλη φέρνει τα πάνω κάτω και αναρώδη Διαβήτη αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο τρέπει όλη την καθημερινότητά του. Σε οποινόσησης και θανάτου από κορωνοϊό, γεγονός αδήποτε ηλικία και αν εμφανιστεί, τον που δημιουργεί ένα επιπλέον βάρος στην φέρνει αντιμέτωπο με καταστάσεις ήδη επιβαρυμένη καθημερινότητα των παμέχρι τότε άγνωστες στη ζωή του:

20 | περί υγείας |

σχόντων από διαβήτη, ενώ έντονη είναι η επιρροή και στην ψυχολογία τους. Νεότερη μελέτη του 2020 στη Μεγάλη Βρετανία, με τη συμμετοχή και Ελλήνων επιστημόνων, έδειξε ότι αυξήθηκαν σημαντικά τόσο τα σωματικά όσο και τα ψυχολογικά προβλήματα στους πάσχοντες από Σακχαρώδη Διαβήτη κατά τη διάρκεια της πανδημίας της COVID-19, ενώ και οι κλινικές υπηρεσίες για τους ανθρώπους με διαβήτη διεκόπησαν ή ελαττώθηκαν σημαντικά, με αποτέλεσμα την περαιτέρω επιβάρυνση της σωματικής και ψυχικής υγείας των πασχόντων. u

Η πρόληψη και η σωστή εκπαίδευση αποτελούν τα κλειδιά του μέλλοντός μας! Η πρόληψη, από τη μία πλευρά, μία άγνωστη ακόμη και στη σημερινή Ελλάδα του 2021 λέξη είναι αυτή που μπορεί να βοηθήσει στην καθυστέρηση εμφάνισης του Σακχαρώδη Διαβήτη, αλλά κυρίως στην έγκαιρη διάγνωσή του. Η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου διατροφής, το απαραίτητο check up, ειδικά μετά την ηλικία των 35 – 40 χρόνων, η άσκηση, θα μας βοηθήσουν όχι μόνο να καθυστερήσουμε την εμφάνισή του, αλλά και να γίνει έγκαιρα η διάγνωσή του, με αποτέλεσμα να αποφευχθούν οι πολύ επίπονες και εξαιρετικά επικίνδυνες επιπλοκές. Η εκπαίδευση από την άλλη, αποτελεί, μαζί με την υποστήριξη από τον θεράποντα ιατρό, τους θεμέλιους λίθους για τη σωστή αντιμετώπιση του Σακχαρώδη Διαβήτη και την αποφυγή των επιπλοκών του. Η ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ από ιδρύσεώς της στοχεύει μέσω των δράσεων που υλοποιεί, να προωθήσει την ενημέρωση, πρόληψη και εκπαίδευση των πασχόντων από Σακχαρώδη Διαβήτη και των οικογενειών τους, αλλά και την ευαισθητοποίηση του γενικότερου πληθυσμού για τη σοβαρή αυτή χρόνια πάθηση. Φέτος διοργανώνει για τρίτη συνεχή χρονιά την καμπάνια ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης με τον διακριτικό τίτλο: «Βάζουμε Τρίποντο στην Υγεία», όπου μέσω του social gaming καταφέρνει να κάνει τη γνώση διασκέδαση και τη διασκέδαση γνώση. Παράλληλα, υλοποιεί σε συνεργασία με την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης, δωρεάν επιμορφωτικά σεμινάρια σε πάσχοντες από Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 και τύπου 2 και στους φροντιστές τους. Τα σεμινάρια θα υλοποιηθούν σε έξι πόλεις της Περιφέρειας: Δράμα, Καβάλα, Ξάνθη, Κομοτηνή, Ορεστιάδα και Αλεξανδρούπολη από τον Νοέμβριο του 2021 έως τον Μάρτιο του 2022.

DIABETES_PSYHOLOGIKES DIASTSEIS_R 11/17/21 4:46 PM Page 21

Οι ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις του διαβήτη Ο διαβήτης μπορεί να είναι ένα κομμάτι της ζωής, αλλά δεν πρέπει να ταυτίζεται με την ίδια την ύπαρξη.

O

όπως αυτό της ενοχής και της ευθύνης για την Σακχαρώδης Διαβήτης μπορεί να εμκατάσταση του παιδιού τους. φανιστεί στον καθένα ανεξάρτητα απo Εκείνο όμως που συνήθως αγνοούμε, είναι το την ηλικία, το χρώμα ή το φύλο. Είναι πόσο καθοριστική σημασία έχει η προσωπικότητα μια χρόνια νόσος, που όταν δεν είναι σωστά ρυθκαι οι συναισθηματικές αντιδράσεις μισμένη, μπορεί να δημιουργήσει του ατόμου και πώς οι αντιδράσεις απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές. αυτές μπορούν να επηρεάσουν την Η ανακοίνωση στον ασθενή ότι πάσχει πορεία του διαβήτη. από Σακχαρώδη Διαβήτη, συνήθως Οι καθημερινές δυσκολίες που προπροκαλεί ποικίλα αρνητικά βέβαια κύπτουν από τον διαβήτη και οι ψυσυναισθήματα, όπως αυτό του θυμού, χολογικές μεταπτώσεις συχνά διατατης απελπισίας και του φόβου και ράσσουν την ομαλή διαχείρισή του. μπορεί να έχει σημαντική επίπτωση Πολύ συχνό είναι και το φαινόμενο στην αυτοπεποίθησή του. της άρνησης των συμπτωμάτων και Οπως πολύ καλά γνωρίζουν τα άτομα της μη παραδοχής της νόσου. με διαβήτη αλλά και τα άτομα του Ιδιαίτερα όταν εμφανίζεται σε νεανική περιβάλλοντός τους, ο διαβήτης είναι Γράφει η ηλικία, κατά τη διάρκεια της οποίας μια χρόνια πάθηση που εμφανίζεται Ευαγγελία Τσαπατσάρη το άτομο αισθάνεται πιο υγιές, γεμάτο απότομα και η πορεία του είναι μαΣύμβουλος Ψυχικής ενέργεια, δύναμη και ζωτικότητα, κριά και απρόβλεπτη. Υγείας-Ψυχοθεραπεύτρια αγνοεί τα συμπτώματα και δεν αποΗ συνεχής προσπάθεια για τη ρύθMSc-Phdc δέχεται τη σοβαρότητα της πάθησής μιση του διαβήτη, η οποία δεν έχει Κοινωνιολόγοςτου, με αποτέλεσμα να μην ακολουθεί πάντα τα προσδοκώμενα αποτελέΠρόεδρος Συλλόγου σματα, δημιουργεί έντονο stress και Ελλήνων Κοινωνιολόγων πιστά τις οδηγίες των γιατρών, να επιπυροδοτεί συναισθήματα όπως: Μέλος του Επιστημονικού φορτίζεται με πλήθος πληροφοριών l Ματαίωση Συμβουλίου του ΕΔΔΥΠΠΥ – συμβουλών, φαρμάκων, επισκέψεων l Απογοήτευση l Κούραση l Θυμό l Ενοχή l Φόβο Ο διαβήτης, λοιπόν, «παίζει» και με τα συναισθήματα μας, καθώς η διαχείρισή του δεν είναι καθόλου εύκολο ζήτημα. Οι ασθενείς με διαβήτη ανεξαρτήτως ηλικίας περνάνε από τρία φυσιολογικά στάδια, όταν γίνεται η διάγνωση της νόσου: l Της άρνησης και δυσπιστίας (σκέφτονται ότι «δεν μπορεί να είναι αλήθεια») l Του φόβου και της απογοήτευσης (Τι θα μου συμβεί;) l Της αποδοχής της νόσου και του σχεδιασμού αντιμετώπισης

Οικογένεια και διαβήτης Οι γονείς ενός διαβητικού ασθενή (παιδιού ή εφήβου) μπαίνουν σε μια διαδικασία να εκπαιδευτούν σε θέματα καθαρά «Ιατρικά», όπως η αναγνώριση των συμπτωμάτων, η αξιολόγηση των μετρήσεων και η απόδοση της θεραπείας, με αποτέλεσμα να αλλάζει η καθημερινότητά τους και πολλές φορές η ψυχοσυγκρασία τους. Οπως και οι ασθενείς, περνούν και εκείνοι κάποια στάδια με αρνητικά συναισθήματα,

σε γιατρούς, τα οποία συνήθως οδηγούν σε ένα αίσθημα ανικανότητας και ασταθή ψυχισμού. Τα παιδιά με διαβήτη εκδηλώνουν ψυχολογικά προβλήματα με διαφορετικούς τρόπους από τους ενήλικες. Παρατηρούνται: l Κακή σχολική επίδοση l Δυσκολίες των σχέσεων με τους συνομηλίκους l Αλλαγές στη συμπεριφορά στο σχολείο και στο σπίτι l Συγκρουσιακές σχέσεις με τους γονείς τους Οι έφηβοι με διαβήτη επηρεάζονται από ψυχολογικούς παράγοντες που σχετίζονται με την ιδιαίτερη φάση της ανάπτυξής τους. Η εφηβεία είναι μία εποχή επανάστασης και πολύ συχνά η επανάσταση αυτή ξεσπάει και στον ίδιο το διαβήτη μέσω συμπεριφορών άρνησης της τήρησης των υποχρεώσεών τους. Οι εφηβοι διαβητικοί πολλές φορές χρησιμοποιούν τον διαβήτη τους σαν όπλο για την εκπλήρωση των επιθυμιών τους. Δεν είναι σπάνιο οι έφηβοι να παραλείπουν την ένεση της ινσουλίνης ή να κάνουν επίτηδες περισσότερες μονάδες, οδηγώντας έτσι τη μεταβολική τους κατάσταση σε μεγάλη απορρύθμιση. Κατά την περίοδο της αρχικής προσαρμογής μετά τη διάγνωση του Σακχαρώδη Διαβήτη, είναι αναμενόμενο λόγω της έκθεσής του στην ψυχοπιεστική κατάσταση ένα άτομο να αισθάνεται θλίψη, αγωνία, φόβο, άγχος θυμό, ενοχές, απογοήτευση, ή να βιώνει ένα «αίσθημα αβοήθητου», ή έλλειψη ελπίδας. Είναι φανερό πως για το άτομο που ζει με διαβήτη και διευθύνει αυτή τη σύνθετη κατάσταση συμπεριφοράς, υπάρχουν πολλά σημεία όπου διαβήτης και διάθεση αλληλεπιδρούν. Ερευνες μας δείχνουν ότι οι διαβητικοί έχουν διπλάσιες πιθανότητες να πάθουν κατάθλιψη σε σχέση με μη διαβητικά άτομα, όμως αυτό δε σημαίνει ότι ο διαβήτης προκαλεί κατάθλιψη ή ότι η κατάθλιψη προκαλεί διαβήτη. Ο διαβήτης είναι μια κατάσταση με την οποία μαθαίνεις να ζεις και να είσαι καλά. Η αποδοχή αυτού που μας συμβαίνει σε οποιοδήποτε επίπεδο της ζωής μας, είναι αυτή που θα μας οδηγήσει σε μια λειτουργική και δημιουργική ζωή. Οσοι ασχολούμαστε με τον διαβήτη οφείλουμε να μεταδώσουμε αισιοδοξία στους ανθρώπους που ζουν μαζί του, γιατί στην εποχή μας το «πρόσωπο» του διαβήτη είναι πλέον πιο φιλικό και η αντιμετώπισή του πιο εύκολη. u

| περί υγείας | 21

DIABETES DIATROFI_L 11/17/21 4:46 PM Page 22

Διατροφικές συμβουλές για τους διαβητικούς Σύμφωνα με τις συστάσεις μεγάλων διεθνών οργανισμών, η διατροφή παίζει βασικό ρόλο στην πρόληψη και θεραπεία του Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου ΙΙ.

O

φή των κατεχινών με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. και σε άτομα που δεν πάσχουν από ΣΔ. Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου ΙΙ είναι ο συl Να διαβάζετε τις διατροφικές ετικέτες των τυl Καθημερινή κατανάλωση 30 γραμμαρίων ανάχνότερα εμφανιζόμενος διαβήτης και συνηθίζεται να λέγεται μη-ινσουλινοεξαρτώποποιημένων τροφίμων: Eλέγξτε την περιεκτιλατων ξηρών καρπών: Γνωστοί σε όλους για την μενος διαβήτης. Αν και η γενετική βάση του διαβήτη υπέροχη γεύση τους αλλά και την υψηλή διατροκότητα του τροφίμου σε κορεσμένο (κακό) λίπος, τύπου 2 δεν έχει ακόμα πλήρως διευφική τους αξία (ω3 λιπαρά οξέα, φυτική πρωτεΐνη, στην ποσότητα του νατρίου (αλατιού) κρινιστεί, υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ασβέστιο, βιταμίνη Ε κ.λπ.), οι ξηροί καρποί μπαίκαι των σακχάρων που περιέχουν. Αυτό ότι η παχυσαρκία, η κακή διατροφή νουν δυναμικά στη μάχη κατά του διαβήτη. Μελέτη θα σας βοηθήσει να κάνετε πιο υγιεινές και η έλλειψη σωματικής δραστηριόπου δημοσιεύτηκε πρόσφατα από την επιστημοεπιλογές! l Εντάξετε 30 λεπτά καθημερινή φυσική τητας αποτελούν τους σημαντικότερους, νική επιθεώρηση «Diabetes Care» έδειξε ότι, όταν μη-γενετικούς παράγοντες κινδύνου δραστηριότητα (π.χ. περπάτημα). ανθυγιεινά- λιπαρά σνακ (π.χ. μάφιν) ή μια πηγή l Καταναλώνετε τρόφιμα με χαμηλό εμφάνισης της νόσου. Σύμφωνα με τις αμύλου (π.χ φέτα ψωμί) αντικατασταθούν από 12 χούφτες ξηρούς καρπούς, τα επίπεδα του σακσυστάσεις μεγάλων διεθνών οργανιγλυκαιμικό δείκτη: Ο γλυκαιμικός δείχάρου και της χοληστερόλης ατόμων με διαβήτη σμών, η διατροφή παίζει βασικό ρόλο κτης ενός τροφίμου χαρακτηρίζεται χαελέγχονται πολύ καλύτερα. Τα αποτελέσματα της στην πρόληψη και θεραπεία του Σακμηλός όταν κυμαίνεται μεταξύ 0-55 σε μελέτης αυτής έδειξαν ότι μετά από ένα τρίμηνο χαρώδη Διαβήτη τύπου ΙΙ. μια κλίμακα 0-100. Οι τροφές χαμηλού διάρκειας αυτής της αντικατάστασης τα επίπεδα Ο μεγάλος Ελληνας γιατρός της αρχαιγλυκαιμικού δείκτη συμβάλλουν στον Γράφει η του σακχάρου και της «κακής» χοληστερόλης τους ότητας Αρεταίειος (~ 120 – 200 μ.Χ.), καλύτερο έλεγχο των επιπέδων του Γεωργία Καπώλη είναι αυτός που πρώτος ονομάζει τη σακχάρου αλλά και στην απώλεια βάάρχισαν σταδιακά να μειώνονται. Η διαπίστωση Κλινικής Διαιτολόγουνόσο «Διαβήτης», από το ρήμα «διαρους, όπως προκύπτει από πρόαυτή δε σημαίνει ότι οι ξηροί καρποί αποΔιατροφολόγου, ΜSc βαίνω». Με αυτόν τον τρόπο ο Αρεταίος σφατες κλινικές τελούν το «κλειδί» για τον έλεγχο Επιστημονική Διευθύνπεριέγραψε ένα από τα κυριότερα συμμελέτες. του διαβήτη ! Αν, όμως, ενταχτρια Κέντρου Διαιτολογιl Καθημερινή πτώματα της νόσου – την πολυουρία θούν συστηματικά ελεγχόμεΓνωρίζεις ότι τα ολιγοκής Υποστήριξης & νες ως προς την ποσότητα (το νερό που ακατάπαυστα πίνει ο ασθεχρήση κανέθερμιδικά γλυκαντικά -όπως Μεταβολικού Ελέγχου και το αλάτι μικρομερίδες νής, προκειμένου να κατασιγάσει το λας: Η εφημεη ασπαρτάμη και το γλυκαντικό Λόγω Διατροφής ξηρών καρπών (αμυέντονο αίσθημα της δίψας, «διαβαίνει», ρίδα American Νεμέας, από το φυτό στέβια- μπορούν να www.logodiatrofis.gr γδάλων, καρυδιών, φυσαν μέσα από σιφώνιο, αναλλοίωτο).

Journal of Clinβοηθήσουν τα άτομα με διαβήτη, ώστε να στικιών, κάσιους) στο Βασικές διατροφικές οδηγίες για το ical Nutrition κρατήσουν τη γλυκιά γεύση στη διατροφή διαιτολόγιο ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη: σε πρόσφατη έρευνα τους; Κι αυτό γιατί παρέχουν γλυκύτητα χωρίς l Διατήρηση του σωματικού βάρους σε φυσιολογικά ΣΔ, αντικαθιστώντας που δημοσίευσε κατένα επηρεάζουν τα επίπεδα γλυκόζης και ινσουάλλα επιβαρυντικά δειξε την κανέλα σε ένα επίπεδα (Δείκτης Μάζας Σώματος: 18,5- 25 Kgr/m2). λίνης στο αίμα, ενώ παράλληλα, διευκολύνουν l Μη μένετε νηστικοί για πάνω από 3 ώρες: Τα τασνακ (π.χ. γλυκά, κράαποτελεσματικότατο τον έλεγχο του βάρους, στο πλαίσιο ενός κερ, αρτοσκευάσματα «όπλο» έναντι του σακχάκτικά γεύματα βοηθούν στην ομαλή ρύθμιση των υγιεινού πρότυπου διατροφής που περιαπό λευκό αλεύρι), είναι ρου. Η κοινή μας κανέλα επιπέδων σακχάρου. λαμβάνει διαιτολόγιο συγκεκριμένων l Καταναλώνετε τρόφιμα από όλες τις ομάδες: φαίνεται ότι περιέχει μια ουπολύ πιθανό να βελτιώσουν χαμηλών θερμίδων. τα επίπεδα του σακχάρου, σία της οποίας η δράση προEτσι επιτυγχάνεται καλύτερος έλεγχος του σακτης χοληστερόλης και των λιπισομοιάζει με αυτή της ινσουλίνης. χάρου και προκαλείται πιο εύκολα το αίσθημα δίων στο αίμα τους. Η ινσουλίνη, ορμόνη που παράγεται του κορεσμού. l Καταναλώνετε, δημητριακά και ζυμαρικά ολικής από το πάγκρεας, είναι εκείνη που ευθύνεται για την είσοδο της γλυκόζης στα κύτταρα, μειάλεσης, τα οποία περιέχουν σύνθετους υδατάνΝα αποφεύγετε ώνοντας έτσι τη συγκέντρωση της γλυκόζης στο θρακες και φυτικές ίνες που διατηρούν σταθερά l Την κατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων αίμα. Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη έρευνα, λιγότα επίπεδα γλυκόζης. πλούσια σε λιπαρά, ζάχαρη ή αλάτι, όπως γλυκά, l Περιορίστε την κατανάλωση της ζάχαρης και τερο από ένα κουταλάκι του γλυκού κανέλα φαίαναψυκτικά, τυρόπιτες, πατατάκια. Τα τρόφιμα νεται να προλαμβάνει την εμφάνιση ΣΔ2 και να των γλυκών που περιέχουν λίπος (πάστες, τούρτες, αυτά αυξάνουν τα επίπεδα της γλυκόζης και τα συμβάλλει σε καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο, ακόμα παγωτό κ.λπ). επίπεδα της κακής χοληστερόλης στο αίμα. l Περιορίστε την κατανάλωση κορεσμένων λιπαl Τρόφιμα πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά, όπως ρών οξέων, όπως κόκκινο κρέας, βούτυρο, γλυκόκκινο κρέας, αλλαντικά, πλήρη γαλακτοκομικά, κίσματα (γλυκά ζαχαροπλαστείου, κρουασάν κ.ά.), είδη ζαχαροπλαστικής, άσπρες σάλτσες. έτοιμα και συσκευασμένα τρόφιμα (γαριδάκια, l Την πέτσα και το ορατό λίπος από το κρέας ή το τυρόπιτα, κασερόπιτα, κ.ά.), πλήρη γαλακτοκομικά, κοτόπουλο. κίτρινα τυριά κ.ά. l Το αλάτι. l Μειώστε στο ελάχιστο την κατανάλωση του αλl Τα τρόφιμα για διαβητικούς κυρίως αυτά που κοόλ. 1-2 ποτηράκια κόκκινο κρασί μερικές φορές περιέχουν φρουκτόζη γιατί είναι πολύ πλούσια την εβδομάδα πιθανόν να ωφελούν την υγεία της σε λιπαρά και αυξάνουν τα τριγλυκερίδια και τη καρδιάς και του κυκλοφορικού συστήματος. χοληστερόλη στο αίμα. l Καταναλώνετε καθημερινά 2 ποτήρια πράσινο l Το αλκοόλ όταν το σάκχαρο είναι αρρύθμιστο ή τσάι: Κλινικές μελέτες σε πειραματόζωα δείχνουν όταν τα επίπεδα τριγλυκεριδίων είναι πολύ αυξηπως το πράσινο τσάι συμβάλλει στην πρόληψη μένα. του διαβήτη και ρυθμίζει τα επίπεδα γλυκόζης αίl Το αγελαδινό βούτυρο. ματος, λόγω της υψηλής του περιεκτικότητας σε l Τα τηγανιτά φαγητά. u επιγαλλοκατεχίνη (EGC), που αποτελεί ενεργή μορ-

22 | περί υγείας |

DIABETES PODI_R 11/17/21 4:47 PM Page 23

Διαβητικό πόδι Οποιοσδήποτε πόνος στα κάτω άκρα, οποιαδήποτε σχισμή, ιδίως στα πέλματα, πρέπει να αναφέρεται άμεσα στο θεράποντα ιατρό.

T

άκρου τους σε ετήσια βάση. Σε ό,τι αφορά στη ο διαβητικό πόδι είναι μια από τις σηχώρα μας, υπολογίζεται ότι το 4-5% των διαβημαντικότερες επιπλοκές του Σακχαρώδη τικών ασθενών εμφανίζουν έλκη στα Διαβήτη, η οποία μάλιστα πόδια, γεγονός που σημαίνει ότι πετείνει να λάβει «εφιαλτικές» διαστάρίπου 50.000 άτομα με διαβήτη διασεις, καθώς σε παγκόσμιο επίπεδο τρέχουν αυξημένο κίνδυνο ακρωτηπραγματοποιείται ένας ακρωτηριαριασμού. Στην Ελλάδα, πραγματοσμός κάτω άκρου κάποιου συνανποιούνται 3.000 ακρωτηριασμοί κάτω θρώπου μας κάθε 30 δευτερόλεπτα! Σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόάκρων κάθε χρόνο. σμιας Ομοσπονδίας για το ΣακχαΟι διαβητολόγοι είναι κατηγορώδη Διαβήτη (I.D.F.), το 70% των ρηματικοί: Οποιοσδήποτε πόνος ακρωτηριασμών που διενεργούνται στα κάτω άκρα, οποιαδήποτε σχισμή, ιδίως στα πέλματα, πρέπει σε όλο τον κόσμο αφορά διαβητινα αναφέρεται άμεσα στο θεράκούς ασθενείς, οι οποίοι διατρέχουν Γράφει o ποντα ιατρό.

25 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να Μάνος Αρβανιτάκης χάσουν το ένα ή και τα δύο πόδια Ποδολόγος - Ποδίατρος, σε σύγκριση με άλλους. Πρ. Ελληνικού Συλλόγου Υποδήματα Οι κύριοι παράγοντες που οδηγούν Ποδιάτρων - Ποδολόγων και διαβητικό πόδι στον ακρωτηριασμό είναι τα έλκη Msc. Bsc (Hons) Podiatry MPS των κάτω άκρων. Υπολογίζεται ότι Τα σωστά υποδήματα είναι απα300.000 άτομα ανήκουν στις ομάδες ραίτητα για την παρεμπόδιση δημιυψηλού κινδύνου εμφάνισης ελκών των κάτω ουργίας κάλων στους διαβητικούς. Τα υποδήάκρων, ενώ το 25% των διαβητικών ασθενών ματα να είναι φτιαγμένα από μαλακό δέρμα, θα εμφανίσουν έλκος έστω και μία φορά κατά έτσι ώστε να μην εξασκούνται πιέσεις σε προεξέχοντα σημεία. τη διάρκεια της ζωής τους. Στατιστικά, 1.000.000 Η απόφαση για το πώς να είναι το ειδικό παπούτσι άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη παγκοσμίως αναγείναι αποτέλεσμα συνεργασία μεταξύ διαβητοκάζονται να υποβληθούν σε ακρωτηριασμό ενός

λόγου και ποδολόγου. Επειτα πρέπει να δίνονται οδηγίες στους ειδικούς για την κατασκευή του κάθε υποδήματος για τον κάθε ασθενή ξεχωριστά. Πριν την απόφαση για την κατασκευή του υποδήματος, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι τυχόν παραμορφώσεις ως προς το σχήμα του άκρου ποδός. Επίσης εξετάζουμε αν υπάρχουν λειτουργικές παραμορφώσεις, αν υπάρχει ο απαραίτητος χώρος, το απαραίτητο ύψος και πλάτος στο εσωτερικό του υποδήματος για να μπορεί να χωρέσει το βοήθημα φτιαγμένο από τον ποδίατρο για τη διόρθωση της παθομηχανικής παραμόρφωσης και τη βελτίωση της κατανομής των πιέσεων. Καλή είναι η συμβουλή του Brad's, η οποία αναφέρει ότι για τους διαβητικούς ασθενείς είναι πολύ σημαντικό να αλλάζουν όσο πιο συχνά γίνεται τα υποδήματά τους για τον λόγο ότι πρέπει να αποφεύγονται οι σταθερές πιέσεις μέσα στο συγκεκριμένο υπόδημα. Τακούνι μεγαλύτερο από 2,5 cm μεταφέρει το βάρος του σώματος στο πρόσθιο μέρος του ποδιού, με αποτέλεσμα την αύξηση της πελματιαίας πίεσης. Το ιδανικό τακούνι πρέπει να είναι γύρω στα 2-3cm, ώστε να είναι σωστή η κατανομή των πιέσεων στο πόδι.

Ο διαβητικός πρέπει: Να ελέγχει συστηματικά τον διαβήτη του l Να ελέγχει τα πόδια του καθημερινά (για πληγές, κάλους, οίδημα, κόκκινες κηλίδες, κοψίματα, φουσκάλες). l Να φροντίζει την υγιεινή των ποδιών του. l Να πλένει τα πόδια του. l Να ελέγχει τη θερμοκρασία του νερού με τον αγκώνα του (η νευροπάθεια που μπορεί να προκαλέσει ο διαβήτης, οδηγεί σε απώλεια της αίσθησης στα πόδια). l

Να τα στεγνώνει καλά, ιδιαίτερα ανάμεσα στα δάκτυλα. l Να κόβει τα νύχια του ίσια, για να αποφύγει την ανάπτυξη νυχιών μέσα στο δέρμα, όπου μπορεί να προκληθεί φλεγμονή. l Να απλώνει μία ενυδατική κρέμα στα πόδια του καθημερινά (όχι όμως ανάμεσα στα δάχτυλα) l Να φοράει παπούτσια και κάλτσες ανά πάσα στιγμή και να μην περπατάει ποτέ ξυπόλητος (π.χ. στη θάλασσα και στην παραλία). l Να επιλέγει υποδήματα από μαλαl

κό δέρμα, ευρύχωρα, με κορδόνια ή αυτοκόλλητα. l Να αποφεύγει τα ψηλά τακούνια και τα μυτερά παπούτσια. l Το βασικότερο όμως μέλημα είναι να ζητά βοήθεια για τη φροντίδα των ποδιών του από κάποιον ειδικό και όχι να προσπαθεί να το αντιμετωπίσει μόνος του. Ο ποδολόγος αναλαμβάνει την περιποίηση και φροντίδα του διαβητικού ποδιού, αλλά συγχρόνως την εκπαίδευση του ασθενούς, παρέχοντας τις σωστές συμβουλές για όλα όσα πρέπει

να προσέχει το άτομο με Σακχαρώδη Διαβήτη. Οταν πλέον η θεραπεία καθίσταται απαραίτητη, τότε ο ποδολόγος θα επέμβει με τον χειρουργικό καθαρισμό των διαβητικών ελκών, αλλά και τη χορήγηση ορθωτικών ένθετων πελμάτων (πάτων) και ειδικών υποδημάτων, που θα βοηθήσουν στην επούλωση του έλκους. Ελκος είναι μία πληγή η οποία ιδιαίτερα στους διαβητικούς παρουσιάζει καθυστέρηση στην επούλωση ή μπορεί και να μην κλείσει ποτέ. u

| περί υγείας | 23

PAXYSARKIA_L 11/17/21 4:47 PM Page 24

Η παχυσαρκία είναι νόσος Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, πάνω από 650 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με παχυσαρκία σήμερα.

Η

παχυσαρκία χαρακτηρίζεται ως νόσος από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και ορίζεται ως η αποθήκευση υπερβολικής ποσότητας λίπους, που δύναται να οδηγήσει σε επιβάρυνση της υγείας. Στην Ευρωπαϊκή Ενωση παχύσαρκοι είναι το 10-13% των ενηλίκων, ενώ στη χώρα μας η παχυσαρκία επηρεάζει το 32,1% του πληθυσμού. Η εικόνα που σχηματίζεται για το μέλλον όσον αφορά στα επίπεδα παχυσαρκίας στον πληθυσμό της Γηραιάς Ηπείρου κάθε άλλο παρά ευχάριστα είναι, καθώς τα δεδομένα υποδεικνύουν ότι ο επιπολασμός της παχυσαρκίας αυξάνεται σε ανησυχητικό ρυθμό. Σίγουρα οι αιτίες της αύξησης βάρους είναι λίγο πολύ γνωστές. Κληρονομικότητα, διατροφικές συνήθειες, στρες, στέρηση ύπνου, λήψη φαρμακευτικών αγωγών και καθιστικός τρόπος ζωής οδηγούν τους δείκτες της ζυγαριάς σε ανοδική πορεία. Είναι, ωστόσο, το ίδιο γνωστές και οι επιπτώσεις; Η παχυσαρκία συνδέεται στενά με συννοσηρότητες, όπως εγκεφαλικά επεισόδια, υψηλή χοληστερόλη, διαβήτη τύπου 2, καρκίνο, οσφυαλγία, υπογονιμότητα, πολυκυστικές ωοθήκες, υψηλή αρτηριακή πίεση, καρδιοπάθείες, αποφρακτική άπνοια ύπνου, κατάθλιψη κ.ά. Για παράδειγμα, περίπου το 65-80% των νέων περιστατικών διαβήτη τύπου 2 στην Ευρώπη οφείλονται στο υπερβολικό βάρος, ενώ το 10 – 13% των θανάτων κάθε χρόνο καταλογίζονται σε αυτή και στις συννοσηρότητές της. Να σημειωθεί πως 78.000 νέα περιστατικά καρκίνου στην Ε.Ε. ανά έτος οφείλονται στην παχυσαρκία, ενώ φαίνεται πως η παχυσαρκία επιδεινώνει και την κατάσταση υγείας των γυναικών με πολυκυστικές ωοθήκες. Σε όλα αυτά, δεν μπορεί να μην γίνει αναφορά και στις διακρίσεις που μπορεί να υποστούν τα παχύσαρκα άτομα από τον χώρο εργασίας μέχρι και τις προσωπικές τους σχέσεις. Παρ’ όλα αυτά, οι κίνδυνοι, όπως η εμφάνιση διαβήτη τύπου 2, παραγόντων καρδιαγγειακών νοσημάτων, αρχίζουν να μειώνονται ακόμα και

με μία απώλεια βάρους της τάξης του 5-10% και η κατάσταση υγείας και η ποιότητα ζωής βελτιώνονται αισθητά. Η νόσος της παχυσαρκίας μπορεί να αντιμετωπιστεί με διάφορους τρόπους, οι οποίοι εξαρτώνται από τον Δείκτη Μάζας Σώματος του κάθε ατόμου. Σίγουρα, η αλλαγή του τρόπου ζωής συνίσταται σε όλα τα άτομα με παχυσαρκία, ωστόσο υπάρχει πάντα και η φαρμακοθεραπεία,

αλλά και η βαριατρική χειρουργική επέμβαση. Ο ακρογωνιαίος λίθος για την απώλεια βάρους είναι οι αλλαγές στον τρόπο ζωής. H τακτική αυτή προτείνεται σε όλα τα άτομα με ΔΜΣ μεγαλύτερο ή ίσο του 25kg/m 2. Σύμφωνα με τις συστάσεις πολλών κατευθυντήριων οδηγιών για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, η μέθοδος αυτή πρέπει να περιλαμβάνει τα ακόλουθα τρία στοιχεία: διατροφικό πλάνο, σωματική δραστηριότητα και αλλαγή συμπεριφοράς. Ωστόσο, από ό,τι φαίνεται μόνο αυτά δεν αρκούν πάντα για επιτυχή αποτελέσματα. Η φαρμακοθεραπεία εξετάζεται ως επιλογή στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για την αντιμετώπιση της νόσου. Μπορεί να βοηθήσει τους ασθενείς να διατηρήσουν τη συμμόρφωσή τους, να μειώσουν τους κινδύνους για την υγεία τους και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους. Η φαρμακευτική προσέγγιση εξετάζεται ως επιλογή σε ασθενείς με ΔΜΣ ίσο ή μεγαλύτερο του 30kg/m2 ή ΔΜΣ μεγαλύτερο ή ίσο του 27kg/m2, αν το άτομο έχει συννοσηρότητες σχετιζόμενες με την παχυσαρκία. Οι φαρμακευτικές αγωγές μπορούν να δράσουν απευθείας στο κεντρικό νευρικό σύστημα, επάγοντας την απώλεια βάρους με μείωση της όρεξης ή να δράσουν περιφερικά και να επάγουν απώλεια βάρους, αλληλεπιδρώντας με την απορρόφηση λίπους από τη γαστρεντερική οδό. Η βαριατρική χειρουργική είναι η τελική και πιο αποτελεσματική παρέμβαση για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. Σε ασθενείς με ΔΜΣ μεγαλύτερο ή ίσο του 40kg/m2 ή μεγαλύτερο ή ίσο του 35kg/m2 με τουλάχιστον μία συννοσηρότητα σχετιζόμενη με την παχυσαρκία, η παρέμβαση αυτή φέρνει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Η βαριατρική χειρουργική επέμβαση μπορεί να είναι είτε δυσαπορροφητική είτε περιοριστική, με κάθε τύπου να συνεπάγεται διαφορετικές αλλαγές στον τρόπο ζωής. Να σημειωθεί πως η φαρμακευτική προσέγγιση μπορεί να χρησιμοποιηθεί μετά τη χειρουργική επέμβαση. u

Πότε κάποιος θεωρείται υπέρβαρος

E

νας εύκολος τρόπος για να καταλάβει κάποιος σε τι κατάσταση βρίσκεται είναι να διαιρέσει το βάρος του σε κιλά με το ύψος του σε μέτρα και το αποτέλεσμα να το διαιρέσει ξανά με το ύψος του. Για παράδειγμα, αν κάποιος είναι 100 κιλά και έχει ύψος 2 μέτρα, θα διαιρέσει τα κιλά του με το ύψος του, θα βγάλει το αποτέλεσμα 50 και έπειτα αυτό θα το ξαναδιαιρέσει με το ύψος του, όπου το πηλίκο θα βγει 25. Από εκεί και πέρα, να γνωρίζετε πως αν το

24 | περί υγείας |

και πότε παχύσαρκος;

πηλίκο που θα προκύψει είναι έως 25, το βάρος θεωρείται φυσιολογικό. Από 25 έως 30 θεωρείται κάποιος υπέρβαρος και από 30 και πάνω παχύσαρκος.

Συμπεράσματα Η παχυσαρκία δεν είναι επιλογή τρόπου ζωής. Είναι χρόνια νόσος που απαιτεί θεραπεία. l Οι αιτίες της παχυσαρκίας είναι γενετικές, ενδοκρινικές και περιβαλλοl

ντικοί παράγοντες, όπως το άγχος, η διατροφή, καθώς και το καθιστικό πρότυπο ζωής και εργασίας. l Μπορεί να αντιμετωπιστεί με την κατάλληλη υποστήριξη από κατάλληλα εκπαιδευμένους ιατρούς και άλλους επαγγελματίες υγείας. l Υπάρχει ανάγκη για εκπαίδευση και εξειδίκευση στην παχυσαρκία.

Η ένταξη της παχυσαρκίας στη βασική εκπαίδευση, καθώς και η δυνατότητα εξειδίκευσης στην παχυσαρκία θα οδηγήσουν σε καλύτερη φροντίδα, περίθαλψη και υποστήριξη των παχύσαρκων. l Υπάρχει διεθνώς αναγνωρισμένη ανάγκη για διεπιστημονική διαχείριση του βάρους, που υποστηρίζεται τόσο από γιατρούς, από ψυχολόγους, διαιτολόγους, όσο και ειδικούς φυσικής αγωγής, κ.ά. u l

NOVO NORDISK_R 11/17/21 4:48 PM Page 25

«Μη δίνεις τη μάχη μόνος σου…» Εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της εταιρείας Novo Nordisk Hellas, για τη νόσο της παχυσαρκίας.

H

θήσεων και άλλων νοσημάτων.1, 2, 3 Novo Nordisk Hellas, στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής υπευθυνότητας, παρουΤα επιδημιολογικά δεδομένα δείχνουν το πραγματικό σιάζει την εκστρατεία ενημέρωσης και ευαιμέγεθος της νόσου που ονομάζεται παχυσαρκία1 σθητοποίησης του γενικού πληθυσμού της και κατά πόσο αυτή επηρεάζει τόσο τον παγκόσμιο Ελλάδας για τη νόσο της παχυσαρκίας1, πληθυσμό όσο και τη χώρα μας.1, 2 «Μη δίνεις τη μάχη μόνος σου…». Η Παχυσαρκία χτυπά Το τηλεοπτικό μήνυμα της εκστρατείας Σύμφωνα με δεδομένα προβάλλεται σε όλους τους τηλεοπτικούς περίπου 2,8 εκατομμύρια του 2016 από τον Παγκόδέκτες μέσω σταθμών πανελλήνιας εμσμιο Οργανισμό Υγείας, ενήλικες 6,7 βέλειας. Παράλληλα, οι ενδιαφερόμενοι πάνω από 650 εκατομμύμπορούν να παρακολουθήσουν το video ρια ενήλικες πάσχουν από της εκστρατείας στο επίσημο κανάλι της παχυσαρκία παγκοσμίως, ενώ διαρκώς παρατηρείται εταιρείας Novo Nordisk στο YouTube: αύξηση του αριθμού αυτού, καθώς και της σοβαhttps://www.youtube.com/watch?v=QI9rv0cJ2JI. ρότητας των περιστατικών. Σημαντική αύξηση παΗ εκστρατεία «Μη δίνεις τη μάχη μόνος σου…», με ρατηρείται και στα ποσοστά παιδικής στόχο την πληρέστερη ενημέρωση του συνόλου και εφηβικής παχυσαρκίας, καθώς του πληθυσμού για την παχυσαρκία, προβάλλεται πάνω από 124 εκατομμύρια παιδιά ανά την επικράτεια μέσω outdoor campaign και και έφηβοι ηλικίας 5 έως 19 πάσχουν υποστηρίζεται με παράλληλη προβολή σε ιστότοαπό παχυσαρκία.2, 3, 4 πους και έντυπα μέσα γενικού και ειδικού ενδιαφέΣε ευρωπαϊκό επίπεδο, τα διαθέσιμα ροντος. δεδομένα υποδεικνύουν ότι ο επιΣκοπός της εταιρείας είναι η αντιμετώπιση της παπολασμός της παχυσαρκίας αυξάχυσαρκίας, καθώς είναι σοβαρή, χρόνια νόσος, με νεται με ανησυχητικό ρυθμό σε πολλές επιπλοκές και κινδύνους για την υγεία. Οι ολόκληρη την ήπειρο, καθώς επησυννοσηρότητες με τις οποίες σχετίζεται η παχυρεάζει περίπου το 10-30% των σαρκία, υπερβαίνουν τις 229, συμπεριλαμβανομένων ενηλίκων.5 του Σακχαρώδη Διαβήτη, των καρδιαγγειακών παΣύμφωνα με πρόσφατη επιδη-

“

μιολογική μελέτη, στην Ελλάδα η παχυσαρκία επηρεάζει το 32,1% του ενήλικου πληθυσμού της χώρας. 6, 7 Η παχυσαρκία είναι μία καθημερινή μάχη για 1 στους 3 ενήλικες στην Ελλάδα. 6, 7 Στον ιστότοπο www.mintoxeisvaros.gr, ο αναγνώστης μπορεί να βρει διαθέσιμες πληροφορίες για τη νόσο της παχυσαρκίας1, τα επιδημιολογικά δεδομένα και τη θεραπευτική αντιμετώπισή της. Την εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του γενικού πληθυσμού της Ελλάδας για τη νόσο της παχυσαρκίας1 υποστηρίζουν με την αιγίδα τους, οι: l Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία l Ελληνική Εταιρεία Καρδιολογίας – Ε.Κ.Ε. l Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της Παχυσαρκίας, του Μεταβολισμού και των Διαταραχών Διατροφής – Ε.ΠΑ.ΜΕ.ΔΙ. l Ελληνική Ιατρική Εταιρεία Παχυσαρκίας - Ε.Ι.Ε.Π. l Ελληνική Χειρουργική Εταιρεία Παχυσαρκίας – Ε.Χ.Ε.Π. l Πανελλήνιος Σύλλογος Στήριξης Ατόμων με Παχυσαρκία «Ιμερόεσσα» u

“

Βιβλιογραφία: 1

Upadhyay J, et al. Med Clin N Am 2018;102:13–33.

WHO Factsheet. Obesity and overweight [Internet]. Διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight (Τελευταία πρόσβαση 22 Ιουνίου 2021).

3 WHO Consultation on Obesity (1999 : Geneva, Switzerland). Obesity : preventing and managing the global epidemic : report of a WHO consultation. (WHO technical report series ; 894). ISBN 92 4 120894 5. ISSN 0512-3054.

4 Sturm R, Hattori A. Morbid obesity rates continue to rise rapidly in the United States. IntJ Obes (Lond) 2013; 37:889–91.

5 Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.). Διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.euro.who.int/en/health-topics/noncommunicable-diseases/obesity/data-and-statistics (Τελευταία πρόσβαση 22 Ιουνίου 2021).

6 Touloumi G, et al. High prevalence of cardiovascular risk factors in adults living in Greece: the EMENO National Health Examination Survey. BMC Public Health 2020; 20(1):1665.

7 ΕΛΣΤΑΤ. Διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση: https://www.statistics.gr/documents/20181/1515741/GreeceInFigures_2021Q1_GR.pdf/e891b0b8-82a3-30be-8f9e-1de20a6db469 (Τελευταία πρόσβαση 22 Ιουνίου 2021).

2

| περί υγείας | 25

KARKINOS PNEVMONA_x2 11/17/21 4:48 PM Page 26

Κόβουμε τη φόρα στον καρκίνο του πνεύμονα, πριν μας κόψει την ανάσα Tο καλύτερο «εμβόλιο» για την αποφυγή του πνευμονικού καρκίνου, που... αλωνίζει στη χώρα μας, είναι η διακοπή του καπνίσματος.

M

ε σύμβολο μία μπλε κορδέλα και πολλαπλά συνθήματα, όπως «Mόνο η ζωή να μας κόβει την ανάσα» και «Mην αφήνεις τον καρκίνο του πνεύμονα να απειλήσει την υγεία σου, εξετάσου», η εγχώρια επιστημονική κοινότητα με τη βοήθεια των εκστρατειών ενημέρωσης μάς θυμίζουν ότι στη σκιά της λοίμωξης του κορωνοϊού, βρίσκει χρόνο και χώρο να εξαπλωθεί μια άλλη πανδημία, η πανδημία του καρκίνου με πρώτο και χειρότερο τον πνευμονικό καρκίνο.

Η πανδημία των ογκολογικών νοσημάτων σε αντίθεση με την COVID, προχωρά ύπουλα κι απαρατήρητα, όσο όλα τα βλέμματα -και οι υπηρεσίες του Εθνικού Συστήματος Υγείας- είναι στραμμένα στον κορωνοϊό. Σε ό,τι αφορά τον καρκίνο των πνευμόνων, η χώρα μας δυστυχώς κάνει…. πρωταθλητισμό στο συγκεκριμένο ογκολογικό νόσημα, με ρεκόρ ετήσιων θανάτων στην Ευρώπη, λόγω της πολύ υψηλής διάδοσης του καπνίσματος για πολλά χρόνια στους άνδρες και προσφάτως και στις γυναίκες. Ο καρκίνος του πνεύμονα στην Ελ-

«Η υλοποίηση προγράμματος προασυμπτωματικού ελέγχου του καρκίνου του πνεύμονα με αξονική τομογραφία θώρακος χαμηλής δόσης σε καπνιστές ή πρώην καπνιστές απο την ηλικία των 50 ετών θα μπορούσε να μειώσει δραστικά τη νοσηρότητα και τη θνητότητα από τον καρκίνο του πνεύμονα». Ευάγγελος Φιλόπουλος, πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρίας

26 | περί υγείας |

λάδα στερεί τη ζωή κάθε χρόνο σε περίπου 10.000 ασθενείς με την πρόγνωση να παραμένει φτωχή, με την πενταετή επιβίωση των ασθενών απογοητευτική, καθώς η πλειονότητα των ασθενών ανακαλύπτει τους όγκους με μεγάλη καθυστέρηση, σαν τυχαίο εύρημα μετά από κάποιο άλλο πρόβλημα υγείας ή μια λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος, που δεν υποχωρεί ή μετά από βήχα με αιμόπτυση. Οπως εξηγεί ο πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρίας, Ευάγγελος Φιλόπουλος, σε αντίθεση με τον καρκίνο του μαστού και του τραχήλου της μήτρας -όπου υπάρχει πρόγραμμα προασυμπτωματικού ελέγχου με δωρεάν εξειδικευμένες εξετάσεις- στον καρκίνο του πνεύμονα δεν υπάρχει στην πατρίδα μας αντίστοιχη πρωτοβουλία για την πρόληψή της νόσου. Το οξύμωρο είναι πως υπάρχει εξειδικευμένη εξέταση για τον έγκαιρο εντοπισμό των όγκων, καθώς η επιστημονική κοινότητα κατέληξε στο ότι η αξονική τομογραφία θώρακος χαμηλής δόσης μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στην πρόληψη του πνευμονικού καρκίνου και στη μείωση της νοσηρότητας και της θνητότητας, αν γίνεται ετησίως μετά την ηλικία των 50 ετών σε ανθρώπους εν ενέργεια καπνιστές ή που υπήρξαν καπνιστές για δεκαετίες της ζωής τους.

KARKINOS PNEVMONA_x2 11/17/21 4:49 PM Page 27

«Καμπανάκια» και παράγοντες κινδύνου

«H πανδημία ενέτεινε τη μοναξιά και το τσιγάρο είναι η καλύτερη παρέα στη μοναξιά». Ιωάννης Μπουκοβίνας, ογκολόγος-παθολόγος, τέως πρόεδρος Εταιρίας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδος

Με τη συγκεκριμένη εξέταση μπορούν να εντοπιστούν οι καρκινικές βλάβες νωρίς, προτού η νόσος γίνει προχωρημένη και μεταστατική και έτσι υπάρχει πολύ καλύτερη πρόγνωση για τον ασθενή και τεράστια εξοικονόμηση πόρων για το Σύστημα Υγείας. Η πανδημία φυσικά μας πήγε πίσω σε όλα τα χρόνια νοσήματα και ο καρκίνος του πνεύμονα δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση. Στην περίπτωσή του, μάλιστα, η «ζημιά» ήταν διπλή όπως εξηγεί ο παθολόγος ογκολόγος, Ιωάννης Μπουκοβίνας, καθώς και οι πολίτες περιόρισαν τις επισκέψεις τους σε διαγνωστικά κέντρα, ιατρεία και νοσοκομεία, αλλά και τα περιοριστικά μέτρα που προηγήθηκαν στις περιόδους των lockdown έκαναν πολλούς πρώην καπνιστές να ξαναρχίσουν το κάπνισμα και πολλούς καπνιστές να καπνίσουν πολύ περισσότερο, καθώς όπως λέει εύστοχα ο Γιάννης Μπουκοβίνας: «H πανδημία ενέτεινε τη μοναξιά και το τσιγάρο είναι η καλύτερη παρέα στη μοναξιά». Από τη μεριά της η αναπληρώτρια καθηγήτρια πνευμονολογίας, Βίκυ Κατσαούνου, επισημαίνει πως παρότι τα τελευταία χρόνια είδαμε ένα ποσοστό ανδρών να κόβει το κάπνισμα, οι Ελληνίδες δεν το κόβουν εύκολα -κάτι που είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό. Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος πρόληψης του πνευμονικού καρκίνου παραμένει η διακοπή του καπνίσματος, που γίνεται πιο εύκολη στα ιατρεία διακοπής καπνίσματος των νοσοκομείων και παρότι η ανοσοθεραπεία με τον διπλό συνδυασμό nivolumab με ipilimumab δίνει πολύ πιο ενθαρρυντικά αποτελέσματα από τη χημειοθεραπεία, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως ακόμα και η «επανάσταση» της ανοσοθεραπείας «δουλεύει» θεαματικά μόνο για το 25% των ασθενών. Επιστρέφοντας στη σημαντική βλαπτική επίδραση της πανδημίας COVID στον πνευμονικό καρκίνο, πέραν της αναζήτησης παρέας και παρηγοριάς στο κάπνισμα, ο εγκλεισμός δεν κάνει καλό στην πνευμονική υγεία γιατί περιορίζει τις αθλητικές δραστηριότητες και ωθεί τον άνθρωπο σε όλες τις καταχρήσεις, καταρρακώνοντας την ψυχική υγεία. Η αθλητική ζωή είναι σημαντικό κομμάτι

του παζλ για τη διατήρηση της καλής αναπνευστικής λειτουργίας, ενώ σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η καθαρότητα της ατμόσφαιρας τόσο μέσα στο σπίτι όσο και στο περιβάλλον. Σε ό,τι αφορά τη ρύπανση της ατμόσφαιρας, σημαντικός και ύπουλος παράγοντας είναι ο καπνός από τα τζάκια που αποτελεί κυρία πηγή δημιουργίας μαύρου άνθρακα, της γνωστής αιθάλης, η οποία συνδέεται με αυξημένη θνησιμότητα από μια σειρά καρκίνων, καρδιαγγειακών νοσημάτων και αναπνευστικών νοσημάτων. Η αιθάλη που παράγεται και από τα τζάκια ευθύνεται για τον θάνατο περίπου 13.000 ανθρώπων στην Ελλάδα ετησίως και μετατρέπει όλους μέσα στο σαλόνι που εισπνέουν τον καπνό -αλλά και τους γείτονες σε παθητικούς «τζακιστές», όπως το κάπνισμα τσιγάρου μετατρέπει τους άλλους σε παθητικούς καπνιστές, όπως εξηγεί με χιούμορ ο Ευάγγελος Φιλόπουλος, προσθέτοντας πως ανησυχεί ιδιαίτερα για τον φετινό χειμώνα, καθώς η ενεργειακή κρίση και η αύξηση στις τιμές των καυσίμων θα στρέψει πολύ κόσμο στο να ανάψουν τζάκια για να ζεσταθούν. Το μήνυμα, λοιπόν, των ειδικών στην εποχή που διανύουμε, με το 5ο κύμα της COVID να σφυροκοπά την Ευρώπη είναι πως δεν καταστρέφει τους πνεύμονες μόνο ο κορωνοϊός και οι άλλες λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος. Οι συνήθειες μας, οι συνθήκες ζωής μας και οι καθημερινές επιλογές μας μπορούν να επηρεάσουν καθοριστικά την υγεία μας, με το κάπνισμα, την παχυσαρκία, την έλλειψη άσκησης και την έκθεση σε μολυσμένη ατμόσφαιρα (κάτι που δεν περνά από το χέρι μας) μπορούν να μας χαρίσουν ή να μας κόψουν την ανάσα, με τον Ιωάννη Μπουκοβίνα να θυμίζει ότι το καλύτερο εμβόλιο για την αποφυγή του πνευμονικού καρκίνου είναι η διακοπή του καπνίσματος και να διερωτάται πικραμένος γιατί ένας άνθρωπος υιοθετεί ή συνεχίζει το κάπνισμα, όταν ξέρει πως από αυτή τη κακή συνήθεια έχει 50% πιθανότητα να πεθάνει πρόωρα. Αλεξία Σβώλου

Η πρόοδος στην έρευνα κατά του καρκίνου του πνεύμονα έχει προσφέρει περισσότερες γνώσεις για τη νόσο, επιτρέποντας την ανάπτυξη νέων θεραπειών που μπορούν να δώσουν βελτιωμένα αποτελέσματα για όσους ζουν με καρκίνο του πνεύμονα. Παρ’ όλα αυτά, ο καρκίνος του πνεύμονα παραμένει στην κορυφή των θανάτων που σχετίζονται με καρκίνο στην Ευρώπη, υπεύθυνος για σχεδόν 1 στους 5 θανάτους από τη νόσο. Είναι γνωστό ότι η έγκαιρη διάγνωση είναι ένα σημαντικό βήμα προς τη βελτίωση της πιθανότητας επιβίωσης και της ποιότητας ζωής, ωστόσο, οι περισσότερες διαγνώσεις καρκίνου του πνεύμονα γίνονται συχνά σε μεταγενέστερο στάδιο, όταν η ασθένεια έχει εξαπλωθεί σε άλλο μέρος του σώματος, επηρεάζοντας έτσι την επιβίωση. Αυτό οφείλεται εν μέρει στην έλλειψη επίγνωσης των συμπτωμάτων του καρκίνου του πνεύμονα, καθώς και των παραγόντων κινδύνου που συνδέονται με τη νόσο, τόσο από το γενικό πληθυσμό όσο και από τους επαγγελματίες υγείας. Επιπλέον, η έλλειψη συστηματικού προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του πνεύμονα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο συμβάλλει στην καθυστερημένη διάγνωση.

Τα σημάδια και τα συμπτώματα του καρκίνου του πνεύμονα Βήχας με αίμα Δυσκολίες στην αναπνοή ή δύσπνοια l Κόπωση και αδυναμία l Πόνος στον ώμο, στο στήθος ή στα πλευρά l Συριγμός/βραχνάδα l Finger Clubbing l Πόνος στα οστά l Διαλείπων πυρετός που διαρκεί εβδομάδες l Απώλεια όρεξης ή βάρους σε σύντομο χρονικό διάστημα χωρίς προφανή λόγο l Επίμονος βήχας ή αλλαγή σε χρόνιο βήχα l l

Παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με τον καρκίνο του πνεύμονα Κάπνισμα και παθητικό κάπνισμα Eκθεση στο ραδόνιο l Eκθεση στον αμίαντο l Παράγοντες που προκαλούν καρκίνο στο χώρο εργασίας (δηλ. ραδιενεργά μεταλλεύματα, εισπνεόμενα χημικά, καυσαέρια κινητήρων ντίζελ, κ.λπ.) l Χρόνια φλεγμονή από λοιμώξεις και άλλες καταστάσεις l Προηγούμενη ακτινοθεραπεία στους πνεύμονες l Ατμοσφαιρική ρύπανση l Προσωπικό ή οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του πνεύμονα l Αρσενικό σε πόσιμο νερό l l

| περί υγείας | 27

HAP_x2 11/17/21 4:49 PM Page 28

Δύσπνοια, βήχας με φλέματα και λαχάνιασμα

το τρίπτυχο που φωτογραφίζει τη ΧΑΠ Oλα όσα πρέπει να ξέρετε για τη Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, ένα από τα συχνότερα νοσήματα στον ενήλικο πληθυσμό, από τους πλέον ειδικούς.

M

ήπως έχεις δύσπνοια, βήχα με ή χωρίς φλέματα, λαχανιάζεις στο ανέβασμα σκάλας ή κουράζεσαι εύκολα, τότε σίγουρα πρέπει να αναρωτηθείς μήπως πάσχεις από ΧΑΠ ή αλλιώς Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια. Από αυτήν νοσούν 1 εκατομμύρια συμπολίτες μας αλλά πάνω από τους μισούς δεν το ξέρουν. Μη νομίζεις ότι η κατάσταση δεν χειροτερεύει από το κάπνισμα. Και θυμήσου τσιγαρόβηχας δεν υπάρχει. Είναι η νόσος κεκαλυμμένη. Αν είσαι ανεμβολίαστος έχεις διπλάσιο κίνδυνο να νοσηλευθείς με covid-19 και διπλάσιο κίνδυνο να χάσεις τη ζωή σου από την ίδια αιτία. Γι αυτό άκου τι σου λέει το σώμα σου και οι ειδικοί.

έκθεση είτε με έκθεση σε καύση βιομάζας στο οικιακό περιβάλλον μπορεί να οδηγήσουν σε εμφάνιση Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας, ωστόσο αυτές οι περιπτώσεις ασθενών με XAΠ είναι σπανιότερες συγκριτικά με τις περιπτώσεις, στις οποίες ο αιτιολογικός παράγοντας είναι το κάπνισμα. Τέλος, μια πολύ μικρή ομάδα ασθενών που εμφανίζουν μια μετάλλαξη σε ένα γονίδιο μιας πρωτεΐνης που ονομάζεται α1 αντιθρυψίνη, αναπτύσσουν ΧΑΠ σε νεαρή ηλικία συχνά με πολύ μικρό ιστορικό καπνίσματος.

Εχει κληρονομικότητα;

Τελευταία έχουν αναγνωριστεί 4 νέοι «γονιδιακοί τόποι» που έρχονται να προστεθούν στους ήδη 18 γνωστούς, Τι είναι η ΧΑΠ; που προδιαθέτουν στην εμφάνιση της νόσου. Φαίνεται, λοιπόν, να υπάρχει Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάένα είδος οικογενούς προδιάθεσης, θεια (ΧΑΠ) είναι ένα από τα συχνότερα Γράφει η που σημαίνει ότι αν ένα άτομο στο οινοσήματα στον πληθυσμό των ενηλίκων Aννα Σταυράκη κογενειακό περιβάλλον αναπτύξει τη και αποτελεί σημαντική αιτία νοσηρόνόσο, τότε η πιθανότητα να προσβληθεί και ένα τητας και την 3η αιτία θνητότητας παγκοσμίως. άτομο της ίδιας οικογένειας εφόσον εκτεθεί σε Είναι όμως μια νόσος που μπορεί να αντιμετωπιστεί εισπνεόμενους ρύπους είναι αυξημένη. Επίσης. και κυρίως να προληφθεί. Οι ασθενείς με συμόπως αναφέρθηκε παραπάνω, μεταλλάξεις που πτώματα αναπνευστικά συνήθως παρουσιάζουν αφορούν το γονίδιο που κωδικοποιεί την α1 ανδύσπνοια που επιδεινώνεται στην κόπωση, ενώ τιθρυψίνη αποτελούν αιτία της ΧΑΠ που κληροσυχνά υπάρχουν ο βήχας και η απόχρεμψη (φλένομείται απολύτως, αλλά αυτό αφορά μια ελάχιστη ματα). Η αιτία των συμπτωμάτων αυτών είναι οι μειοψηφία ασθενών. αλλαγές που συμβαίνουν στους πνεύμονες και οφείλονται σε φλεγμονή. Η ΧΑΠ σε προχωρημένα στάδια οδηγεί σε αναπηρία, ωστόσο είναι μια Ναι ή όχι στον εμβολιασμό; νόσος που μπορεί να προληφθεί και να αντιμεΟ εμβολιασμός κατά της COVID-19 είναι επιβετωπιστεί. βλημένος για όλους τους πολίτες και για όλες τις ηλικιακές ομάδες, για να μπορέσει να αντιμετωΠοιοι συνήθως προσβάλλονται; πιστεί η πανδημία. Η ύπαρξη Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας αποτελεί παράγοντα Οι ασθενείς που προσβάλλονται είναι συνήθως κινδύνου για σοβαρή νόσηση από COVID-19. Kι άνω των 40 ετών και έχουν στο ιστορικό τους έκαυτό γιατί οι ασθενείς αυτοί έχουν εξ αρχής μειθεση σε τοξικούς εισπνεόμενους ρύπους. Ο κύριος ωμένες αναπνευστικές εφεδρείες, ενώ φαίνεται βλαπτικός παράγοντας (ρύπος) στον δυτικό κόσμο ότι υπερεκφράζουν τους υποδοχείς μέσω των είναι το κάπνισμα και οι περισσότεροι ασθενείς οποίων ο ιός εισέρχεται στα κύτταρα του αναέχουν ιστορικό καπνίσματος τουλάχιστον ένα πνευστικού. Οι ασθενείς με Χρόνια Αποφρακτική πακέτο τσιγάρων την ημέρα για πάνω από 10 Πνευμονοπάθεια εμφανίζουν πάνω από διπλάσιο έτη. Είναι γεγονός, ωστόσο, ότι και άλλοι ρύποι που μπορεί να σχετίζονται είτε με επαγγελματική κίνδυνο δυσμενούς έκβασης της λοίμωξης COVID-

Αυτή τη συνέντευξη την παραχωρούν οι συντονιστές της ομάδας εργασίας για τη Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, Γεώργιος Χειλάς και Ανδριάνα Ι. Παπαϊωάννου.

28 | περί υγείας |

19, έχουν πολλαπλάσια πιθανότητα εισαγωγής στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας και σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο θανάτου. Επομένως και για τους λόγους αυτούς, ο εμβολιασμός είναι επιβεβλημένος για τους ασθενείς με ΧΑΠ. Εκτός από την COVID-19 οι ασθενείς με ΧΑΠ θα πρέπει να εμβολιάζονται κάθε χρόνο για τη γρίπη, ενώ θα πρέπει να εμβολιάζονται με βάση τα ισχύοντα εμβολιαστικά πρωτόκολλα για τον πνευμονιόκοκκο και για τον κοκκύτη, γιατί όλα τα παθογόνα αυτά μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρή νόσηση με κακή έκβαση για τον ασθενή.

HAP_x2 11/17/21 4:50 PM Page 29

Πώς αντιμετωπίζεται ο ασθενής που έχει ΧΑΠ και παράλληλα νοσεί με COVID-19; Η αντιμετώπιση του ασθενούς με ΧΑΠ, ο οποίος θα νοσήσει από COVID-19, δεν διαφέρει από την αντιμετώπιση των υπολοίπων ασθενών που θα νοσήσουν από COVID-19. Η αντιμετώπιση κάθε φορά έχει να κάνει με τη βαρύτητα της λοίμωξης COVID-19, υπάρει η υποστηρικτική θεραπεία και σε περίπτωση που ο ασθενής χρειαστεί νοσηλεία εφαρμόζονται τα ισχύοντα θεραπευτικά πρωτόκολλα. Το πρόβλημα με τους ασθενείς με ΧΑΠ είναι ωστόσο ότι είναι ασθενείς κατά κανόνα προχωρημένης ηλικίας, με συννοσηρότητες και με ήδη περιορισμένες αναπνευστικές εφεδρείες, με αποτέλεσμα να βιώνουν βαρύτερα συμπτώματα και να απαιτούν πολύ ευκολότερα υψηλά μείγματα οξυγόνου ή/και μηχανική υποστήριξη της αναπνοής. Επιπλέον, εκτός των συμπτωμάτων της COVID-19, ο ιατρός θα κληθεί να αντιμετωπίσει και μια πιθανή επιδείνωση των συμπτωμάτων της ΧΑΠ (παρόξυνση), η οποία και από

μόνη της είναι επιβαρυντική για τον ασθενή και θέτει σε κίνδυνο τη ζωή του.

Είναι απαγορευτική η άσκηση; Η ικανότητα για άσκηση σε ασθενείς ΧΑΠ είναι μειωμένη κυρίως λόγω της δύσπνοιας. Η μειωμένη φυσική δραστηριότητα όμως έχει αρνητικές επιπτώσεις στην έκβαση της νόσου και σχετίζεται με κακή ποιότητα ζωής, περισσότερες παροξύνσεις και συχνότερες νοσηλείες. Για τους παραπάνω λόγους η άσκηση όχι μόνο δεν απαγορεύεται στους ασθενείς με ΧΑΠ, αλλά αποτελεί τον καλύτερο τρόπο ενδυνάμωσης και βελτίωσης της μυϊκής τους λειτουργίας, οδηγώντας σε βελτίωση της ποιότητας ζωής ακόμη και χωρίς να υπάρχει βελτίωση της ίδιας της αναπνευστικής λειτουργίας. Η ενδυνάμωση των σκελετικών μυών μειώνει τις απαιτήσεις σε οξυγόνο και βελτιώνει σημαντικά το αίσθημα της δύσπνοιας. Τέλος, η άσκηση έχει ευεργετικά αποτελέσματα στο καρδιαγγειακό σύστημα. Είναι, επομένως, πολύ σημαντικό ο ασθενής να κατανοήσει πλήρως τις αιτίες της μειωμένης φυσικής δραστηριότητας, καθώς και τις επιπτώσεις που αυτή έχει στη συνολική του υγεία, καθώς και να πειστεί ότι αν ακολουθήσει ένα πρόγραμμα άσκησης θα καταστεί περισσότερο δραστήριος, γεγονός που θα του προσφέρει πλεονεκτήματα σχετικά με την πορεία της νόσου του. Τα προγράμματα αυτά τα οποία ονομάζονται προγράμματα αποκατάστασης και παρέχονται από εξειδικευμένες ομάδες (ιατρών, εργοφυσιολόγων, φυσιοθεραπευτών, ψυχολόγων και διαιτολόγων) ουσιαστικά βοηθούν τον ασθενή να επιτύχει μυϊκή ενδυνάμωση και καλύτερη διαχείριση της αναπνοής του. Το αποτέλεσμα είναι ιδιαίτερα ευεργετικό και οδηγεί σε βελτίωση των συμπτωμάτων, της ποιότητας ζωής και σε μείωση των παροξύνσεων της νόσου.

Ποια η διαφορά της ΧΑΠ από τη σταθερή στηθάγχη; Η σταθερή στηθάγχη είναι ένα πολύ σοβαρό σύμπτωμα που αφορά το καρδιαγγειακό σύστημα και σχετίζεται συνήθως με αποφραγμένα αγγεία της καρδιάς (στεφανιαίες αρτηρίες). Συχνά οι ασθενείς με ΧΑΠ μπορεί να βιώνουν αντίστοιχο σύμπτωμα σφιξίματος στο στήθος κατά την κόπωση, η αιτία όμως των δύο περιπτώσεων είναι διαφορετική, μιας που στην περίπτωση της σταθερής στηθάγχης το πρόβλημα εντοπίζεται όπως είπαμε στην καρδιά, ενώ στην περίπτωση της ΧΑΠ το πρόβλημα εντοπίζεται στους αποφραγμένους αεραγωγούς (στον πνεύμονα). Τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ωστόσο, απαντώνται συχνά σε ασθενείς με ΧΑΠ, επομένως σε κάθε ασθενή με συμπτωματολογία σφιξίματος στο στήθος θα πρέπει να πραγματοποιείται πλήρης καρδιολογικός έλεγχος, αλλά να μην παραλείπεται και ο λειτουργικός έλεγχος της αναπνοής (σπιρομέτρηση) από κάποιον πνευμονολόγο.

Ποιες μπορεί να είναι οι συννοσηρότητες; Η ΧΑΠ είναι μια νόσος που χαρακτηρίζεται από συστηματική φλεγμονή και για τον λόγο αυτό, κυρίως οι ασθενείς με ΧΑΠ εμφανίζουν και πολλές συννοσηρότητες. Τα συχνότερα συνυπάρχοντα νοσήματα σε ασθενείς με ΧΑΠ περιλαμβάνουν νοσήματα του καρδιαγγειακού συστήματος (στεφανιαία νόσος, αρτηριακή υπέρταση, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, στενώσεις περιφερικών αγγείων), ενώ ιδιαιτέρως συχνά απαντώται στους ασθενείς σακχαρώδης διαβήτης, οστεοπόρωση, καχεξία, καθώς και νοσήματα της ψυχικής σφαίρας (αγχώδεις διαταραχές και κατάθλιψη). Τέλος, ο καρκίνος του πνεύμονα είναι συχνός στους ασθενείς με ΧΑΠ και για τον λόγο αυτό οι ασθενείς θα πρέπει να παρακολουθούνται και απεικονιστικά (με ακτινογραφία ή αξονική τομογραφία). Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι οι συννοσηρότητες έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην έκβαση του ασθενούς και αυξάνουν πολύ τον κίνδυνο θανάτου. u

| περί υγείας | 29

KARKINOS ΙPATOS_L 11/17/21 4:51 PM Page 30

Μην ψάχνεις μακριά τον Υπάλληλο της Χρονιάς, γιατί τον έχεις μέσα σου! «Δουλεύει για Σένα!»: Η συνεχιζόμενη καμπάνια ευαισθητοποίησης του Συλλόγου Ασθενών Ηπατος Ελλάδος «Προμηθέας» απέναντι στον Καρκίνο του Ηπατος.

A

ς υποθέσουμε για λίγο πως βρισκόμαστε Η καμπάνια «Δουλεύει για Σένα!» σε μια επαγγελματική συνέντευξη και Ορμώμενοι από την ανάγκη για συνεχή ενημέρωση, ο εν δυνάμει εργοδότης μάς καλεί να λοιπόν, καθώς και από την πολυετή εμπειρία του προσδιορίσουμε τα δυνατά σημεία του εργαΣυλλόγου Ασθενών Ηπατος Ελλάδος «Προμηθέας» σιακού μας χαρακτήρα. Με άλλα λόγια, να χαρστα ηπατικά νοσήματα, υλοποιούμε από το 2020 τογραφήσουμε συνοπτικά τους λόγους που θεπολυεπίπεδη καμπάνια ευαισθητοωρούμε ότι μας κάνουν τον ιδανικό ποίησης απέναντι στο πολύ σοβαρό υποψήφιο για τη συγκεκριμένη θέση. ηπατικό νόσημα, τον Καρκίνο του Είναι σχεδόν βέβαιο πως οι περισσόΗπατος, με τίτλο «Δουλεύει για Σένα!», τεροι θα επικεντρωθούμε στη σκληρή με την επιστημονική επιμέλεια της δουλειά, στο ομαδικό πνεύμα και Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Ηπατος στην ποιότητα που μπορούμε να και την αιγίδα της Εταιρείας Ογκολόπροσδώσουμε στο σύνολο του εργων Παθολόγων Ελλάδος. γασιακού μας περιβάλλοντος. ΚονΣύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δεδοτολογίς, θα απαντήσουμε φανταζόμένα που έχουμε στη φαρέτρα μας, ο μενοι τον εαυτό μας ως το μελλοντικό Καρκίνος του Ηπατος είναι ο 3ος κατά Υπάλληλο της Χρονιάς. Ετσι ακριβώς σειρά πιο θανατηφόρος καρκίνος παγΓράφει o λειτουργεί και το πολύτιμο συκώτι κοσμίως, πίσω από πνεύμονα και παΒασίλης Γράβαρης μας, με τη διαφορά ότι ήδη κατέχει χέος εντέρου, στερώντας τη ζωή σε Υπεύθυνος Επικοινωνίας το εν λόγω αξίωμα. του Συλλόγου Ασθενών σχεδόν 1 εκατομμύριο ανθρώπους Τον Υπάλληλο της Χρονιάς, λοιπόν, Ηπατος Ελλάδος ετησίως, ενώ παράλληλα κατέχει την θα τον βρούμε στο άνω δεξιό τμήμα «Προμηθέας» 6η θέση στις πιο εμφανιζόμενες μορφές της κοιλιακής μας χώρας, κάτω από καρκίνου. Παρά την τόσο μεγάλη επικινδυνότητα το διάφραγμα και στο πάνω μέρος του στομάτης νόσου, εντούτοις η διεθνής σκηνή μοιάζει να χου, του δεξιού νεφρού και του εντέρου. Κατά μην έχει επικοινωνιακά θορυβηθεί, καθώς τόσο η μέσο όρο συγκρατεί 13% του συνολικού αίματος δημοσιότητα όσο και οι καμπάνιες ενημέρωσης του οργανισμού, εκτελώντας καθημερινά πάνω είναι αμφότερες αρκετά περιορισμένες. Κατά συαπό 500 λειτουργίες, όπως παραγωγή απαραίνέπεια, οι βασικοί παράγοντες κινδύνου της νόσου, τητων πρωτεϊνών, δημιουργία χολής, καθώς όπως κίρρωση, μακροχρόνιες λοιμώξεις από ηπακαι πρόληψη σημαντικών λοιμώξεων, απαρτίτίτιδες B&C, αλκοόλ, διαβήτης, παχυσαρκία και σοζοντας έτσι συνάμα ένα σπουδαίο «φίλτρο» βαρά ηπατικά νοσήματα, όπως NAFLD και NASH, για το σώμα. παραμένουν οριακά άγνωστοι ιδίως στο γενικό

πληθυσμό, ο οποίος μπορεί να ανήκει σε ομάδα υψηλού κινδύνου χωρίς να το γνωρίζει. Στη λογική αυτή, και επικοινωνώντας το ζήτημα με μια χιουμοριστική προσέγγιση, χωρίς φόβο, αλλά με πολύ πάθος για ενημέρωση, η καμπάνια «Δουλεύει για Σένα!» αποσκοπεί μέσα από ποικίλους τρόπους να αναδείξει τη σοβαρότητα της νόσου, καθώς και να χαρτογραφήσει τους παράγοντες κινδύνου, τόσο για το γενικό πληθυσμό, όσο και φυσικά για τους ασθενείς ήπατος. Σε μια προσπάθεια βέλτιστης διάδοσης του μηνύματος, τα πολυμορφικά εργαλεία της καμπάνιας περιλαμβάνουν υπαίθρια δρώμενα σε μεγάλα αστικά κέντρα, δωρεάν παροχή εξετάσεων ελαστογραφίας ήπατος – εξέταση που εξακολουθεί να μην καλύπτεται από τα ασφαλιστικά ταμεία – διενέργεια ηλεκτρονικών ερωτηματολογίων, ειδικά διαμορφωμένο ιστότοπο, υπαίθρια διαφήμιση, ενημερωτικά φυλλάδια, καθώς και εκτεταμένη προβολή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η δίψα για ενημέρωση αμφότερου γενικού πληθυσμού και ασθενών ήπατος, στους οποίους, μάλιστα, προστέθηκαν τεράστια προβλήματα πρόσβασης στο Σύστημα Υγείας ενόψει COVID-19, έφερε σε μόλις ένα χρόνο, πάνω από 60.000 επισκέπτες στον ιστότοπο της καμπάνιας και πάνω από 500 καταγεγραμμένες κλήσεις στην τηλεφωνική μας γραμμή, συν-αποτελώντας το εφαλτήριο στη συνέχιση της εκστρατείας και φέτος, πάντοτε έχοντας ως επαρκέστερο «εμβόλιο» την πρόληψη μέσα από έγκαιρη εξέταση και ενημέρωση, για μια πανδημία που συνυπάρχει με την τρέχουσα. Το συκώτι σου Δουλεύει για Σένα! Βοήθησέ το κι εσύ! u

Το ευ ζην του Υπαλλήλου μας Ο πολυάσχολος χαρακτήρας του ήπατός μας, που δουλεύει για εμάς ανελλιπώς, δεν θα μπορούσε παρά να μην μας φιλοτιμήσει στο να δουλέψουμε και εμείς για εκείνο, μέσα από σωστή μεσογειακή διατροφή, άσκηση και φυσικά τακτική ενημέρωση. Στο πλαίσιο αυτό, καταναλώνοντας χαμηλά λιπαρά, αρκετές βιταμίνες, όπως η C, υδατάνθρακες, κρέας, φρούτα, όσπρια, λάδι και αντιοξειδωτικά, όπως λεμόνι και πράσινο τσάι, διατηρούμε ένα σωστό επίπεδο βάρους, προσδίδοντας παράλληλα μια σταθερή ροή ενέργειας στο συκώτι μας. Αποφεύγουμε ρητά τα τηγανητά, καθώς και τροφές με υψηλή περιεκτικότητα ζάχαρης και αλκοόλ. Αθλούμαστε τακτικά, πάντα με τις συμβουλές γιατρού και γυμναστή, κατά μέσο όρο για 250 λεπτά εβδομαδιαίως, μειώνοντας έτσι τα επίπεδα λίπους του οργανισμού και κρατώντας το συκώτι μας υγιές. Ενημέρωση, πρόληψη και ευαισθητοποίηση αποτελούν το κερασάκι, άνευ ζάχαρης φυσικά, καθώς εκείνες είναι που δύνανται να εντοπίσουν μια αρχόμενη βλάβη, με πολλά ηπατικά νοσήματα να μην εμφανίζουν συμπτώματα για χρόνια, αντιμετωπίζοντας έτσι εγκαίρως το πρόβλημα.

30 | περί υγείας |

helpa-prometheus.gr | τηλ.: 211 01 22 102

KARKINOS ΙPATOS_R 11/17/21 4:53 PM Page 31

Θεραπευτικές εξελίξεις στον ηπατοκυτταρικό καρκίνο Πλέον υπάρχει ένας διευρυμένος κατάλογος με διαθέσιμες συστηματικές θεραπείες, ο οποίος περιλαμβάνει περισσότερες επιλογές για τους ασθενείς με μεταστατικό ΗΚΚ.

T

ο ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα (ΗΚΚ) αποτελεί μία από τις συχνότερες νεοπλασίες παγκοσμίως με ιδιαίτερα μεγάλη επίπτωση στην Ασία και την υποσαχάρια Αφρική. Στην Ελλάδα δεν έχουμε επίσημη καταγραφή, παρ’ όλα αυτά, υπολογίζεται ότι έχουμε περίπου 1.600 νέες περιπτώσεις ανά έτος. Ο κύριος αιτιολογικός παράγοντας είναι η λοίμωξη από τους ιούς της ηπατίτιδας τύπου B και C, καθώς και η μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ ή η έκθεση σε τοξίνες (αφλατοξίνη Β1). Συχνότερα εμφανίζεται σε άτομα άνω των 60 ετών και σε άτομα με χρόνια ηπατικά νοσήματα, όπως η κίρρωση που προκαλείται από ιογενή ηπατίτιδα Β ή C και από αλκοολισμό. Η πρόγνωση είναι γενικά πτωχή. Στο περίπου 44% των ασθενών, οι οποίοι διαγιγνώσκονται σε πρώιμο στάδιο, η 5ετής ολική επιβίωση μπορεί να αγγίξει το 30%. Στα προχωρημένα στάδια όμως η μέση επιβίωση των ασθενών κυμαίνεται μεταξύ 6 και 20 μηνών. Το θεραπευτικό πλάνο καθορίζεται λαμβάνοντας υπόψιν την έκταση της νόσου, τη λειτουργικότητα του υπολειπόμενου υγιούς ηπατικού παρεγχύματος, τον τρόπο ανάπτυξης του νεοπλάσματος, τη συν-νοσηρότητα και τη γενική κατάσταση του ασθενούς. Η χειρουργική αντιμετώπιση, είναι η θεραπεία επιλογής στην πρώιμη νόσο. Οι ριζικοί θεραπευτικοί χειρισμοί (ηπατεκτομή με αφαίρεση του όγκου ή μεταμόσχευση) είναι εφικτοί σε μειοψηφία των ασθενών. Για τους ασθενείς με κίρρωση η ταξινόμηση κατά ChildTurcotte-Pugh μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την διαστρωμάτωση της υποκείμενης ηπατικής βλάβης. Εκτός από το χειρουργείο, άλλες διαθέσιμες θεραπευτικές παρεμβάσεις για την πρώιμη νόσο είναι ο χημειοεμβολισμός, που έχει αποδειχθεί ότι παρατείνει την επιβίωση και ανακουφίζει από τα συμπτώματα, η ενδο-ογκική έγχυση αλκοόλης που βοηθά μόνο στον τοπικό έλεγχο της νόσου και τα ablations (όπως το RFA). Για τη μεταστατική νόσο, από το 1990, οπότε και εγκρίθηκε, μέχρι πρόσφατα, το Sorafenib (ένας από του στόματος αναστολέας πολλαπλών κινασών, που αναστέλλει τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων μέσω μιας ισχυρής αναστολής της κι-

τόχρονα στους ασθενείς σημαντική βελτίωση της λειτουργικότητάς τους και της Ζένια Σαριδάκη – Ζώρα, MD PhD ποιότητας ζωής τους. Παθολόγος Ογκολόγος Στη δεύτερη γραμμή έχουμε αρκετές θεΠρόεδρος Εταιρείας Ογκολόγων Παραπευτικές επιλογές, μια εκ των οποίων θολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ) είναι το Regorafenib, ένας αναστολέας Επιστημονικός Υπεύθυνος Ογκολογικού Τμήματος «Ασκληπιός Διάγνωπολυκινάσης που στοχεύει παρόμοιες σις»/Κλινική «Ασκληπιείον Κρήτης» κινάσες με το sorafenib. Επίσης, το RaΗράκλειο Κρήτης mucirumab, ένα μονοκλωνικό αντίσωμα G1 (IgG1) που αναστέλλει την ενεργοποίηση του συνδέτη του VEGFR2 έδωσε σε κλινικές δοκιμές σε ασθενείς με μεταστατικό ΗΚΚ ικανοποιητικά αποτελέσματα Αθηνά Χριστοπούλου, ΜD PhD και αποτελεί μια ακόμα θεραπευτική επιΠαθολόγος Ογκολόγος λογή. Το Cabozantinib είναι ένας αναΤαμίας Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ) στολέας ΜΕΤ, VEGFR2, AXL και RET, ο Δ/ντρια Παθ. Ογκολογίας, Υπεύθυνη οποίος εγκρίθηκε αρχικά για τον καρκίνο Ογκολογικής Μονάδας του θυρεοειδούς και του νεφρού. Έλαβε Γεν. Νοσ. Πατρών «Αγιος Ανδρέας» έγκριση και για τον ΗΚΚ με την μελέτη CELESTIAL, μια τυχαιοποιημένη, παγκόσμια κλινική δοκιμή φάσης ΙΙΙ, όταν χορηγήθηκε έναντι εικονικού φαρμάκου νάσης σερίνης/θρεονίνης RAF) υπήρξε η μοναδική σε ασθενείς με προχωρημένο ΗΚΚ που είχαν προεπιλογή ως θεραπεία πρώτης γραμμής, μια και ηγουμένως λάβει θεραπεία με sorafenib. Η διάμεση είχε αποδείξει ότι σε ασθενείς με καλή γενική κασυνολική επιβίωση άγγιξε τους 10 μήνες στο συτάσταση (0-2 κατά ECOG) και Child-Pugh σκορ Α νολικό πληθυσμό, ενώ για το 72% των ασθενών βελτιώνει την ολική επιβίωση. που είχαν λάβει μόνο μια γραμμή θεραπείας η Πλέον, εμείς οι ογκολόγοι, είμαστε στην ευχάριστη διάμεση συνολική επιβίωση ξεπέρασε τους 11 μήνες. Μερικές από τις πιο συνηθισμένες ανεπιθέση στις μέρες μας, να έχουμε ένα διευρυμένο θύμητες ενέργειες του είναι το Hand Foot Synκατάλογο με διαθέσιμες συστηματικές θεραπείες, drome, η υπέρταση, η κόπωση και η διάρροια. ο οποίος περιλαμβάνει περισσότερες επιλογές Στο μέλλον, ελπίζουμε σε ακόμα καλύτερα απογια τους ασθενείς με μεταστατικό ΗΚΚ, με νέες, τελέσματα για τους ασθενείς μας, με συνδυασμούς καινοτόμες και αποτελεσματικές θεραπείες, αλτων ως ανωτέρω περιγραφόμενων φαρμάκων λάζοντας σε κάποιες περιπτώσεις την πορεία της (TKIs μαζί με ανοσοθεραπευτικούς παράγοντες νόσου, αλλά και βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής. κυρίως), αλλά και συνδυασμούς άλλων νέων, που Αυτές οι θεραπείες αφορούν σε νέους στοχευτικούς βρίσκονται ακόμα σε πρώιμα στάδια κλινικών παράγοντες, μονοκλωνικά αντισώματα, αγγειογεδοκιμών. Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν θα νετικούς παράγοντες και στην ανοσοθεραπεία. πρέπει να ξεχνάμε την τεράστια σημασία και αξία Στην πρώτη γραμμή, έχουμε τη δυνατότητα πλέον της πρόληψης, με την διατήρηση ενός υγιούς να χορηγήσουμε στους ασθενείς μας τον συντρόπου ζωής, με σωστή διατροφή, καλό σωματικό δυασμό ανοσοθεραπείας και αντι-αγγειογενετικής βάρος, άσκηση και αποφυγή του αλκοόλ, όπως θεραπείας Atezolizumab/Bevacizumab. Εναν συνφυσικά και τις προληπτικές εξετάσεις (όπως για δυασμό που αποδείχθηκε πιο αποτελεσματικός παράδειγμα το υπερηχογράφημα ήπατος με ελααπό το Sorafenib, βελτιώνοντας κλινικά και σταστογραφία), όπου αυτό προτείνεται, και πάντα τιστικώς σημαντικά την επιβίωση χωρίς πρόοδο με την καθοδήγηση των ειδικών.u νόσου και την ολική επιβίωση, χαρίζοντας ταυ-

| περί υγείας | 31

ANTAPODOTIKO GELEAD_L 11/17/21 4:53 PM Page 32

«Κάνε την εξέταση για την Ηπατίτιδα C τώρα» Δράση ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για την Ηπατίτιδα C στα Ιωάννινα υλοποίησε η βιοφαρμακευτική εταιρεία Gilead Sciences.

M

ε κεντρικό μήνυμα «Κάνε την εξέταση για την Ηπατίτιδα C τώρα», η βιοφαρμακευτική εταιρεία Gilead Sciences με την υποστήριξη της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης του Ήπατος (ΕΕΜΗ), της Ελληνικής Γαστρεντερολογικής Εταιρείας (ΕΓΕ) και του Συλλόγου Ασθενών Ήπατος Ελλάδος «Προμηθέας» υλοποίησε το Σάββατο 23 Οκτωβρίου την εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για την ηπατίτιδα C, στα Ιωάννινα. Σε ειδικά διαμορφωμένο περίπτερο, επίσημοι φορείς της πόλης και το ευρύτερο κοινό είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν αναφορικά με τη σιωπηλή νόσο, την έκταση του προβλήματος, αλλά και την ανάγκη πρώιμης διάγνωσης και αντιμετώπισης. Τα Ιωάννινα αποτέλεσαν τον δεύτερο σταθμό της εκστρατείας C(ity) Connect, ακολουθώντας την πετυχημένη δράση στη Θεσσαλονίκη τον περασμένο Ιούλιο. Παράλληλα και για ένα μήνα λεωφορεία που διασχίζουν ολόκληρη την πόλη των Ιωαννίνων «ντύνονται» με τα εικαστικά της εκστρατείας με στόχο την προτροπή στις ευάλωτες κοινωνικά ομάδες να προχωρήσουν σε εξέταση για την Ηπατίτιδα C. Ο κ. Σάββας Χαραλαμπίδης, Γενικός Διευθυντής της Gilead Sciences Ελλάδος & Κύπρου σχολιάζει: «Η Gilead Sciences, σε συνεργασία πάντα με σημαντικούς φορείς θέτει σε πρώτο πλάνο την εξάλειψη της χρόνιας ηπατίτιδας C στην Ελλάδα, επενδύοντας και στηρίζοντας διαρκώς και αμείωτα, στην έγκαιρη διάγνωση και στη διασύνδεση των ασθενών με την φροντίδα. Στόχος μας είναι να ταξιδέψουμε σε όλη τη χώρα για να ενημερώσουμε και κινητοποιήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο κόσμο να κάνει την εξέταση για την Ηπατίτιδα C. Έτσι μόνο μπορούμε να προσμένουμε ότι θα επιτευχθεί η βελτιστοποίηση της αντιμετώπισης και τελικώς της εκρίζωσης της νόσου μέχρι το 2030, σύμφωνα με το στόχο που έχει θέσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας». Ο κ. Ελευσινιώτης, Πρόεδρος της ΕΕΜΗ τόνισε: «Η ΕΕΜΗ με την ευκαιρία των εργασιών του 41ου Πανελλήνιου Γαστρεντερολογικού Συνεδρίου στα

Τη δράση ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης τίμησαν με την παρουσία τους η κα ΜαρίαΑλεξάνδρα Κεφάλα (Βουλευτής Ν.Δ.) και η κα Χριστίνα Κωτσαντή (Δημοτική Σύμβουλος).

Ηπατίτιδα C Η ιογενής ηπατίτιδα C, μια λοιμώδης νόσος του ήπατος, ευθύνεται κυρίως για την ανάπτυξη κίρρωσης και ηπατοκυτταρικού καρκίνου. Εκτιμάται ότι το 2016, 399.000 άτομα στον κόσμο έχασαν τη ζωή τους εκ της νόσου. Αν και δεν υπάρχει εμβόλιο για τον ιό της ηπατίτιδας C, οι νεότερες αντιϊικές θεραπείες μπορούν να θεραπεύσουν τον ιό σε περισσότερους από το 95% των ασθενών, και, έτσι α) να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο θνησιμότητας από τη νόσο και β) να συμβάλλουν στην εξάλειψη του ιού και τη – σταδιακή – εκρίζωση της νόσου στην κοινότητα1.

Ιωάννινα, υποστήριξε ακόμα ένα C(ity) Connect, το δεύτερο για φέτος μετά τη Θεσσαλονίκη. Στόχος αυτών των εκδηλώσεων είναι να ευαισθητοποιήσουμε τους πολίτες και την ιατρική κοινότητα κάθε πόλης σχετικά με την Ηπατίτιδα C, να τους παροτρύνουμε να εξεταστούν και αν χρειαστεί να απευθυνθούν στα τοπικά ηπατολογικά ιατρεία για τη θεραπεία τους». Ο κ. Βλαχογιαννάκος, Πρόεδρος της ΕΓΕ ανέφερε: «H ΕΓΕ υποστήριξε το C(ity) Connect στα Ιωάννινα με αφορμή το Πανελλήνιο Γαστρεντερολογικό Συνέδριο. Μία πρωτοβουλία της εταιρείας Gilead με στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού αλλά και του ιατρικού κόσμου σχετικά με την Ηπατίτιδα C, μία σοβαρή νόσος η οποία όμως σήμερα έχει και μία πολύ αποτελεσματική θεραπεία. Ο πρώτος και βασικός στόχος αυτής της προσπάθειας είναι να βρεθούν οι άνθρωποι που πάσχουν και να συνδεθούν με τα τοπικά ηπατολογικά ιατρεία. Αυτό θα μας φέρει πιο κοντά στο μεγάλο στόχο της εξάλειψης από την Ηπατίτιδα C».

Ο ιός της ηπατίτιδας C δεν είναι ανίκητος, μπορεί να εκριζωθεί Η καταπολέμηση της ιογενούς ηπατίτιδας συμπεριλαμβάνεται στους στόχους των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και ο ΠΟΥ έχει αναπτύξει σειρά οδηγιών για να βοηθήσει τα κράτη μέλη του να τον επιτύχουν. Αν τα κράτη μέλη εφαρμόσουν τις οδηγίες του ΠΟΥ, οι ειδικοί εκτιμούν ότι σε λιγότερο από μια δεκαετία θα είναι εφικτό οι περισσότεροι από 71 εκατομμύρια άνθρωποι που ζουν με ηπατίτιδα C να διαγνωστούν και, στην πορεία, με τη διασύνδεση με την κατάλληλη για αυτούς φροντίδα, να ιαθούν. Παρά τη σύνταξη Εθνικού Σχεδίου Δράσης2 το 2017 διαπιστώνεται πως ο ετήσιος ρυθμός ατόμων που θεραπεύονται υπολείπεται κατά 50% έναντι των στόχων και ο ρυθμός νέων διαγνώσεων κατά 60%. Είναι αναγκαία η ενεργοποίηση του Σχεδίου, η επικαιροποίηση των προτεραιοτήτων αλλά και η πολιτική βούληση ώστε να είναι εφικτός ο στόχος της εκρίζωσης της νόσου έως το 2030 (σύμφωνα με τη στρατηγική του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας). u

1 WHO, Hepatitis C, Factsheet, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hepatitis-c 2 https://www.moh.gov.gr/articles/ministry/grafeio-typoy/press-releases/4865-ethniko-sxedio-drashs-gia-thn-antimetwpish-ths-hpatitidas-c

32 | περί υγείας |

FILIA HLIKIA_GSK_R 11/17/21 4:54 PM Page 33

«Φρόντισε τον εαυτό σου» Η νέα καμπάνια της GSK Consumer Healthcare για την αξία της αυτοφροντίδας.

M

ε μια δυνατή καμπάνια για την αυτοφροντίδα υποδέχτηκε το φθινόπωρο η GSK Consumer Healthcare, δίνοντας έμφαση στην αξία της συνεπούς και συστηματικής φροντίδας του εαυτού μας, με στόχο την καλή υγεία. Βασικό στοιχείο της αυτοφροντίδας απο-

τελεί η καλλιέργεια συνηθειών που συνεισφέρουν στη διατήρηση της υγείας, την πρόληψη, αλλά και τη διαχείριση ήπιων συμπτωμάτων ασθένειας. Σε αυτό το πλαίσιο είναι σημαντικό να φροντίζουμε τον εαυτό μας σε κάθε πτυχή της καθημερινότητάς μας: την προσωπική υγιεινή, τη διατροφή, τον συνολικό τρόπο ζωής, την κοινωνική ζωή και την αυτο-

θεραπεία. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούμε να βελτιώσουμε τη συνολική κατάσταση της υγείας μας, να πετύχουμε καλύτερη διαχείριση χρόνιων παθήσεων και να περιορίσουμε τους παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση σοβαρών ασθενειών. Η GSK Consumer Healthcare με τη νέα καμπάνια που έχει λανσάρει στα φαρμακεία της χώρας, μας ενθαρρύνει να πάρουμε τον έλεγχο της υγείας μας και να αναζητήσουμε

αξιόπιστες λύσεις, ώστε να είμαστε και να παραμένουμε υγιείς. Στα φαρμακεία όλης της χώρας είναι διαθέσιμες οι ολοκληρωμένες λύσεις για όλη την οικογένεια που προτείνει η GSK Consumer Healthcare για τον πόνο, τη ρινική αποσυμφόρηση, την ενίσχυση του ανοσοποιητικού, τη γρίπη και το κρυολόγημα.u

Φιλία σε κάθε Ηλικία Το πρόγραμμα υλοποιείται από το Ινστιτούτο Prolepsis και τελεί υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Αττικής.

T

ο πρόγραμμα Φιλία σε κάθε Ηλικία είναι μία ολοκληρωμένη πρωτοβουλία που βασίζεται στον εθελοντισμό. Λειτουργεί υποστηρικτικά για την ιδιαίτερα ευάλωτη κοινωνική ομάδα των ηλικιωμένων, με στόχο να καταπολεμήσει τη μοναξιά και την κοινωνική απομόνωση μέσα από την ανθρώπινη επαφή και τη δημιουργία δεσμών φιλίας. Με αυτόν τον τρόπο, ενισχύει τον κοινωνικό ρόλο και την αυτοπεποίθηση των ηλικιωμένων. Την υλοποίηση του προγράμματος υποστηρίζουν, επίσης, η Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Πολιτιστικού και Κοινωφελούς Eργου ΑΙΓΕΑΣ και η Eurobank. Στην Ελλάδα, το 21,5% του πληθυσμού είναι άνω των 65 ετών. Εκτιμάται ότι περίπου 550.000 ηλικιωμένοι ζουν μόνοι τους. Οι ηλικιωμένοι βιώνουν μοναξιά και κοινωνική απομόνωση, οι οποίες, εκτός από τη μείωση της ποιότητας ζωής, έχουν δυσμενείς επιπτώσεις για την υγεία του ατόμου, όχι μόνο ψυχοκοινωνικές, όπως αναμένεται, αλλά και σωματικές. Αντίθετα, η κοινωνικοποίηση, η ανθρώπινη επαφή και η «Φιλία σε κάθε Ηλικία» μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στη βελτίωση της ποιότητας ζωής και της υγείας των ηλικιωμένων. Aλλωστε, η διασύνδεση μεταξύ των ανθρώπων

και η επικοινωνία είναι απαραίτητη για την ανθρώπινη ζωή. Αυτός είναι ο λόγος που το Ινστιτούτο Prolepsis υλοποιεί το πρόγραμμα Φιλία σε κάθε Ηλικία, το οποίο περιλαμβάνει: l Διασύνδεση ηλικιωμένων και εθελοντών: οι εθελοντές συνδέονται με ηλικιωμένους σε επίπεδο κοινότητας με στόχο την ανάπτυξη σχέσεων «φιλίας». Κάθε εθελοντής επικοινωνεί τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα τηλεφωνικά με τους ηλικιωμένους. Οταν το επιτρέπουν οι συνθήκες της πανδημίας, οι εθελοντές θα μπορούν να πραγματοποιούν επισκέψεις και να οργανώνουν συλλογικές δράσεις, όπως περι-

πάτους, επισκέψεις σε πολιτιστικές δράσεις, αποστολή αλληλογραφίας κ.ά. Ετσι, οι εθελοντές κάνουν τους ωφελούμενους να νιώσουν μέλη μιας κοινότητας που ενδιαφέρεται για αυτούς, ενώ τους ενεργοποιούν πνευματικά και συναισθηματικά. l Τηλεφωνική γραμμή για τη μοναξιά στην Τρίτη Ηλικία – 210-6101300: Ατομα άνω των 65 ετών που είναι ή νοιώθουν μόνα, καθώς και φροντιστές, συγγενείς ή φίλοι αυτών των ατόμων μπορούν να καλούν στη γραμμή, προκειμένου να λάβουν, από τους εθελοντές που απαντούν, ανθρώπινη επικοινωνία σε ένα ασφαλές περιβάλλον. Στις περιπτώσεις που απαιτείται, ενημερώνονται σχετικά με κατάλληλες κοινωνικές υπηρεσίες. Η γραμμή λειτουργεί καθημερινά Δευτέρα με Παρασκευή, από τις 11 το πρωί έως τις 8 το απόγευμα. Ολες οι κλήσεις είναι ανώνυμες και η χρέωση είναι αστική. Εάν ενδιαφέρεστε να βοηθήσετε εθελοντικά το πρόγραμμα ή αν γνωρίζετε κάποιον που θα μπορούσε να ωφεληθεί από αυτό, δηλώστε το ενδιαφέρον σας στο filiasekatheilikia.gr ή καλέστε στο 2106255700.u

| περί υγείας | 33

GRIPH KRYOLOGHMA KAI COVID_L 11/17/21 4:54 PM Page 34

Γρίπη, κρυολόγημα και COVID-19 Διαφορές, ομοιότητες και συμπτώματα για τους τρεις επίκαιρους «αντιπάλους» της υγείας μας!

Δ

ιανύουμε την εποχή που οι ιώσεις βρίσκονται σε έξαρση και το πέμπτο κύμα της πανδημίας μάς δείχνει τα δόντια του. Η ανησυχία, λοιπόν, ενός ατόμου όταν βήξει μεγεθύνεται, καθώς δεν ξέρει τι και αν έχει κολλήσει. Ο Γενικός Ιατρός, Αναπληρωτής Αρχίατρος του ΕΔΟΕΑΠ, Ευάγγελος Φραγκούλης (φωτό), μας εξηγεί τις διαφορές μεταξύ γρίπης, κορωνοϊού και κρυολογήματος, ενώ μας αναφέρει και τα συμπτώματά τους, ούτως ώστε να έχουμε μία πλήρης εικόνα για το τι μπορεί να μας προκαλέσει τι.

Ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ της COVID-19, της γρίπης και του κοινού κρυολογήματος; Κάθε μία από αυτές τις ασθένειες προκαλείται από διαφορετικούς ιούς, τα συμπτώματά τους όμως επικαλύπτονται. Συγκεκριμένα, καθώς και έχουν προκύψει νέα στελέχη του SARSCoV-2 και έχουν διαφοροποιηθεί τα συχνότερα συμπτώματα που αυτά προκαλούν, γίνεται πιο δύσκολο να διακρίνουμε τη διαφορά μεταξύ της COVID-19, του κοινού κρυολογήματος και της γρίπης. Αντίστοιχη επίδραση έχει και ο εμβολιασμός έναντι της COVID-19, που συμβάλλει στην άμβλυνση της συμπτωματολογίας της σε αυτούς που θα μολυνθούν παρά τον εμβολιασμό τους.

Συμπτώματα COVID-19 και κοινού κρυολογήματος Κάποια από τα «κλασικά» συμπτώματα του κορωνοϊού είναι λιγότερο συνήθη για ένα κοινό

κρυολόγημα - όπως ο υψηλός πυρετός ή η απώλεια της αίσθησης της γεύσης ή της όσφρησης. Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις ότι η παραλλαγή Δέλτα (το στέλεχος του κορωνοϊού που έχει επικρατήσει σε παγκόσμια κλίμακα) παρουσιάζει συμπτώματα που μοιάζουν περισσότερο με ένα κοινό κρυολόγημα, ειδικά σε εκείνους που έχουν εμβολιαστεί πλήρως. Συμπτώματα, όπως πονοκέφαλος, πονόλαιμος ή ρινική καταρροή, μπορεί να είναι συμπτώματα της παραλλαγής Δέλτα ή του κοινού κρυολογήματος. Εάν εμφανίσετε οποιοδήποτε από αυτά τα συμπτώματα, θα πρέπει να απομονωθείτε και να υποβληθείτε σε τεστ COVID- Rapid τεστ Ag ή PCR (*).

Συμπτώματα COVID-19 και γρίπης Δεν είναι εύκολο να διακριθούν η COVID-19 και η γρίπη από τα συμπτώματα. Η γρίπη έχει πολλά κοινά συμπτώματα με τον κορωνοϊό, όπως πονοκέφαλο, πονόλαιμο, υψηλό πυρετό, βήχα, καταρροή και δύσπνοια. Ωστόσο, είναι ασυνήθιστο η γρίπη να προκαλεί απώλεια ή αλλαγή στην αίσθηση της γεύσης ή και της όσφρησης, κάτι που μπορεί να συμβεί με την COVID-19. Εάν αισθάνεστε ότι μπορεί να έχετε γρίπη ή έχετε πυρετό, νέο συνεχή βήχα ή αλλαγή στην αίσθηση της γεύσης ή της όσφρησης, θα πρέπει να απομονωθείτε και να υποβληθείτε σε COVID τεστ- Rapid τεστ Ag ή PCR (*).

Ποια είναι τα συμπτώματα του κορωνοϊού; Εχουν αλλάξει στην πορεία της πανδημίας; Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι τα συμπτώματα του κορωνοϊού μπορεί να διαφοροποιούνται με την πάροδο του χρόνου. Η «κλασική» τριάδα συμπτωμάτων του κορωνοϊού περιλαμβάνει τον υψηλό πυρετό, τον νέο και επίμονο βήχα και την απώλεια ή αλλαγή στην αίσθηση της όσφρησης ή της γεύσης. Ενώ αυτά τα «κλασικά» συμπτώματα ήταν κοινά για τις αρχικές παραλλαγές του SARS-CoV-2, δεν συνθέτουν πλέον την πλήρη εικόνα, ούτε αποτελούν τα πιο συχνά αναφερόμενα συμπτώματα. Πρόσφατα ευρήματα από τη μελέτη ZOE COVID στο Ηνωμένο Βασίλειο δείχνουν ότι η παραλλαγή Δέλτα έχει διαφορετικά συχνότερα συμπτώματα, όπως πονοκέφαλο, καταρροή και πονόλαιμο. Η έρευνά τους υποδηλώνει επίσης ότι τα συμπτώματα κάποιου μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με το αν έχει εμβολιαστεί προηγουμένως ή όχι.

34 | περί υγείας |

Τα κύρια συμπτώματα της COVID-19 αν είστε εμβολιασμένοι Αν και έχετε σημαντικά λιγότερες πιθανότητες να μολυνθείτε από SARS-CoV-2, εάν είστε πλήρως εμβολιασμένοι, εξακολουθεί να είναι δυνατό. Εάν δε μολυνθείτε, είναι πολύ λιγότερο πιθανό να αρρωστήσετε σοβαρά. Σύμφωνα με τη μελέτη ZOE, τα πέντε συχνότερα συμπτώματα που αναφέρθηκαν από άτομα που έχουν κάνει και τις δύο δόσεις του εμβολίου είναι: l Πονοκέφαλος l Καταρροή l Φτέρνισμα l Πονόλαιμος l Απώλεια ή αλλαγή στην αίσθηση της όσφρησης Η έρευνα δείχνει ότι όσοι έχουν κάνει μία ή δύο δόσεις του εμβολίου είναι πιο πιθανό να αναφέρουν το φτέρνισμα ως σύμπτωμα, σε σύγκριση με εκείνους που δεν έχουν εμβολιαστεί. Και ενώ ένας νέος, επίμονος βήχας μπορεί να είναι σύμπτωμα της παραλλαγής Δέλτα, δεν είναι τόσο συνηθισμένος όσο είναι για την παραλλαγή Αλφα. Επίσης φαίνεται πως δεν είναι τόσο συχνός σε όσους έχουν εμβολιαστεί. Εάν έχετε κάποιο από αυτά τα συμπτώματα, θα πρέπει να απομονωθείτε και να υποβληθείτε σε COVID τεστ- Rapid τεστ Ag ή PCR (*).

Τα κύρια συμπτώματα της COVID-19 αν δεν έχετε εμβολιαστεί Τα συχνότερα αναφερόμενα συμπτώματα από όσους δεν έχουν κάνει το εμβόλιο είναι: l Πονοκέφαλος l Καταρροή l Πονόλαιμος l Πυρετός l Επίμονος βήχας Εάν δεν έχετε εμβολιαστεί, είναι πολύ πιο πιθανό να μολυνθείτε από κορωνοϊό και πολύ πιο πιθανό να αρρωστήσετε σοβαρά, αν μολυνθείτε. Με τα κρούσματα να αυξάνονται γρήγορα στη χώρα μας, είναι σημαντικό να εμβολιαστείτε και να λάβετε την αναμνηστική σας δόση, εάν ανήκετε σε αυτούς που έχουν αποκτήσει το δικαίωμα αυτής. Εάν έχετε κάποιο από αυτά τα συμπτώματα, θα πρέπει να απομονωθείτε και να υποβληθείτε σε COVID τεστ- Rapid τεστ Ag ή PCR (*).

Είναι η ρινική καταρροή σύμπτωμα του κορωνοϊού; Ναι. Σύμφωνα με τη μελέτη ZOE, η ρινική καταρροή είναι ένα από τα τέσσερα συχνότερα συμπτώματα της παραλλαγής Δέλτα, είτε έχετε εμβολιαστεί, είτε όχι. Η καταρροή είναι, επίσης, ένα κοινό σύμπτωμα του κρυολογήματος και μπορεί επίσης να είναι σύμπτωμα της γρίπης. Εάν έχετε ρινική καταρροή, το ασφαλέστερο πράγμα που πρέπει να κάνετε είναι να υποβληθείτε σε τεστ κορωνοϊού. u

(*) Ενα αρνητικό Rapid τεστ Ag σε ασθενή με συμπτώματα θα πρέπει να επιβεβαιώνεται και με PCR, δοκιμασία με μεγαλύτερη ευαισθησία.

KRYOLOGHMATA APOFYGH_L 11/17/21 4:55 PM Page 35

Πώς θα προστατευτείτε από τις εποχικές ιώσεις; Ετοιμάστε τις άμυνές σας απέναντι στις ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού και μείνετε σώοι και ασφαλείς. Γράφει η Αφροδίτη Ντάικου

O

ι ιώσεις του αναπνευστικού ανέκαθεν αποτελούσαν την πρώτη αιτία επίσκεψης των ανθρώπων στον γιατρό τους κατά τους χειμερινούς μήνες. Η πτώση της θερμοκρασίας και ο συγχρωτισμός του κοινού σε κλειστούς χώρους αποτελούν τις ιδανικές συνθήκες για την εξάπλωση των εν λόγω ιώσεων. Φέτος, για ακόμα μία χρονιά, βρισκόμαστε στη σκιά της COVID-19, παρ’ όλα αυτά όλα δείχνουν πως οι ιώσεις έχουν «σηκώσει κεφάλι» και δεν θα είναι σε περιορισμό όπως πέρυσι. Υπάρχουν, ωστόσο, τρόποι που θα σας κάνουν να αισθανθείτε πιο ασφαλείς απέναντι στις ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού και εσείς δεν έχετε παρά να τους διαβάσετε και να τους ακολουθήσετε.

Στα βήματα του κορωνοϊού Η COVID-19 μάς δίδαξε πως πρέπει να έχουμε καθαρά άκρα, να αερίζουμε τους κλειστούς χώρους και να αποφεύγουμε όσο είναι δυνατό τις στενές επαφές και τις χειραψίες. Oλα αυτά, λοιπόν, ισχύουν και για τις ιώσεις του αναπνευστικού. Για παράδειγμα, μία απλή χειραψία αρκεί για να μεταφέρουμε έπειτα τον ιό σε εμάς, ακουμπώντας το μάτι, τη μύτη ή το στόμα μας. Ο καλός αερισμός των χώρων επιβάλλεται και για την αποφυγή διασποράς του ιού του απλού κρυολογήματος, ενώ σε ευπαθείς ομάδες συστήνεται να μην συγχρωτίζονται σε χώρους με πολλά άτομα. Τέλος, τα καθαρά χέρια είναι απαράβατος νόμος για όποιον θέλει να μείνει υγιής. Να θυμάστε πως αν δεν μπορείτε να πλύνετε τα χέρια σας με νερό και σαπούνι, μπορείτε πάντα να χρησιμοποιήσετε αντισηπτικό, ενώ ιδανικό θα είναι να απολυμαίνονται και οι επιφάνειες με αντίστοιχα αλκοολούχα αντισηπτικά.

Ενισχύστε το ανοσοποιητικό σας Είτε για λόγους πρόληψης είτε γιατί ασθενήσατε από κάποιον ιό, η σωστή και θρεπτική διατροφή ενδυναμώνει τον οργανισμό σας, για να μπορεί να αντεπεξέλθει στις επιθέσεις που δέχεται. Εντάξτε στη διατροφή σας φρούτα και λαχανικά, πίνετε αρκετό νερό και κοιμηθείτε τις ώρες που πρέπει και η διαφορά στο ανοσοποιητικό σας σύστημα θα φανεί. Σε περίπτωση που η καθημερινότητά σας δεν σας επιτρέπει να ακολουθείτε ένα σωστό θρεπτικό διατροφικό πρόγραμμα, συμβουλευτείτε τον διατροφολόγο σας και προμηθευτείτε συμπληρώματα διατροφής.

Εμβολιαστείτε κατά της γρίπης και του πνευμονιόκοκκου Προγραμματίστε άμεσα τον ετήσιο αντιγριπτικό σας εμβολιασμό. Αν είστε υγιείς ενήλικες άνω των 60 ετών ή αν ανήκετε στις ευπαθείς πληθυσμιακές ομάδες ή αν είστε παχύσαρκοι ή έγκυες, μην το αμελήσετε σίγουρα. Η προστασία που προσφέρει το εμβόλιο αφορά αποκλειστικά τη γρίπη, που ανέκαθεν ήταν η σοβαρότερη από τις ιογενείς λοιμώξεις αναπνευστικού των ενηλίκων. Μετά από δύο εβδομάδες από τον εν λόγω εμβολιασμό, επιτυγχάνεται η ανάπτυξη των αντισωμάτων και είστε προστατευμένοι. Οσον αφορά στο εμβόλιο του πνευμονιόκοκκου, προτείνεται

σε ενήλικες άνω των 65 ετών, καθώς και σε ευπαθείς ομάδες ανεξαρτήτου ηλικίας. Το συγκεκριμένο εμβόλιο προστατεύει από την κύρια επιπλοκή των ιώσεων του αναπνευστικού, την πνευμονία από πνευμονιόκοκκο.

Κι αν κολλήσετε; Σε περίπτωση που δεν καταφέρετε να «ξεφύγετε» των ιώσεων και προκειμένου να αναρρώσετε εσείς, αλλά και να προστατεύσετε τον υπόλοιπο κόσμο που έχετε στον περίγυρό σας, ιδανικό θα είναι να απέχετε από την εργασία σας (έτσι κι αλλιώς η τηλεργασία έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας), να τρέφεστε σωστά και να αναπαύεστε. Αυτά συνήθως αρκούν για να έρθει η ίαση σε 3 έως 5 ημέρες. Αν, όμως, τα συμπτώματα συνεχίσουν, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.

Για την ανακούφιση των συμπτωμάτων Αντισηψία της στοματοφαρυγγικής κοιλότητας με κάποιο προϊόν σε μορφή παστίλιας που περιέχει αντιμικροβιακά και αντισηπτικά συστατικά. l Αν υπάρχει φλεγμονή, προμηθευτείτε αντιφλεγμονώδες σε μορφή παστίλιας για να καταπραΰνει τον λαιμό σας. l Σε περίπτωση πόνο και πυρετού, ιδανικά είναι τα αναλγητικά. l Για να διώξετε τις βλέννες και τις εκκρίσεις των αεραγωγών σας, χρειάζεστε βλεννολυτικά. l Τα ρινικά σπρέι θα σας βοηθήσουν να αναπνέετε πιο άνετα. l Μην κάνετε χρήση αντιβιοτικών μόνοι σας, χωρίς τη συνταγή γιατρού, αφού τα αποτελέσματα μπορεί να είναι ακριβώς αντίθετα από τα επιθυμητά. u l

| περί υγείας | 35

ANTAPODOTIKO ELPEN_L 11/17/21 4:55 PM Page 36

Eνισχύουμε το ανοσοποιητικό μας με κίστο και βιταμίνη D Δύο «θαύματα» της φύσης, ένα ποώδες φυτό και η βιταμίνη του «ήλιου», μπορούν να μας κάνουν ισχυρούς απέναντι στις ιώσεις.

H

θερμοκρασία πέφτει ολοένα και περισσότερο, αυξάνοντας την πιθανότητα εμφάνισης εποχικών λοιμώξεων, όπως είναι το κοινό κρυολόγημα. Για την αντιμετώπισή τους, ο οργανισμός διαθέτει ένα πολύτιμο σύμμαχο, που δεν είναι άλλος από το ανοσοποιητικό σύστημα. Η ενίσχυση της φυσιολογικής λειτουργίας του συμβάλλει ενεργά στην αντιμετώπιση των συγκεκριμένων νόσων. Ο κύριος ρόλος του ανοσοποιητικού συστήματος είναι η θωράκιση του οργανισμού από τους παθογόνους παράγοντες που μπορεί να υπάρχουν στο εξωτερικό περιβάλλον. Με μια πληθώρα μηχανισμών για τον έλεγχο και την εξάλειψή τους, αναπτύσσει λειτουργίες που συμβάλλουν στην αντιμετώπιση τόσο των τοξικών όσο και των αλλεργιογόνων ουσιών που εισέρχονται στον οργανισμό μέσω των βλεννογόνων.

Πώς ενισχύουμε το ανοσοποιητικό σύστημα Το ανοσοποιητικό σύστημα εμφανίζει ιδιαίτερη πολυπλοκότητα στη δομή και στη λειτουργία του. Γι΄ αυτό και είναι αρκετοί οι παράγοντες που βοηθούν στην καλύτερη λειτουργία του.

Η φύση μάς χάρισε τον κίστο Ο κίστος αποτελεί ένα πολυετές ποώδες φυτό που αναπτύσσεται σε πετρώδεις περιοχές και άγονα εδάφη. Είναι γνωστός για την ανθεκτικότητά του, καθώς έχει την ικανότητα να επιβιώνει και να αναπτύσσεται ακόμα και μετά από πυρκαγιές. Στην Ελλάδα, τον συναντάμε σε πολλά νησιά και κυρίως στην Κρήτη, που θεωρείται και η ιδιαίτερη πατρίδα του. Η κοινή ονομασία του είναι κίστος «ο κρητικός» ή λαδανιά. Τα μέρη που φύεται σε συνδυασμό με το ροζ-μωβ χρώμα του φυτού, του δίνουν τον χαρακτηρισμό «rock rose». Οι φαρμακευτικές ιδιότητες του κίστου (Cistus creticus) ήταν γνωστές από την αρχαιότητα. Η υψηλή περιεκτικότητά του σε πολυφαινόλες είναι αυτή που του προσδίδει εξαιρετικά ωφέλιμη δράση. Οι συγκεκριμένες αποτελούν συστατικά με αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές ιδιότη-

τες. Από μελέτες έχει προκύψει πως όταν οι πολυφαινόλες εισέλθουν στον οργανισμό μας, έχουν ευεργετικό αποτέλεσμα σε πολλές χρόνιες παθολογικές καταστάσεις. Ειδικότερα, οι πολυφαινόλες, οι οποίες υπάρχουν στα φυτά του γένους Cistus, αδρανοποιούν τις ελεύθερες ρίζες, εμφανίζοντας αντιοξειδωτικό αποτέλεσμα. Τα αποτελέσματα κλινικής μελέτης που έγινε σε 160 ασθενείς έδειξαν την επικουρική δράση του κίστου στην υποστήριξη του ανοσοποιητικού συστήματος έναντι εποχικών ιογενών και βακτηριακών λοιμώξεων, καθώς και στη βελτίωση των συμπτωμάτων τους.

Η σημασία της βιταμίνης D Γνωστή ως η «βιταμίνη του ήλιου», η βιταμίνη D αποτελεί μια από τις σημαντικότερες βιταμίνες για τον οργανισμό μας. Η πρόσληψή της προέρχεται κυρίως από τη σύνθεσή της ύστερα από την έκθεση του ανθρώπινου δέρματος στο ηλιακό φως. Η βιταμίνη D διαδραματίζει ενεργό ρόλο στη διατήρηση επαρκών επιπέδων ασβεστίου και φωσφόρου στον οργανισμό. Χωρίς την ύπαρξή της απορροφάται μόνο το 10 έως 15% του διαιτητικού ασβεστίου και περίπου το 60% του φωσφόρου. Γι΄ αυτό κι έχει μεγάλη επίδραση στον σχηματισμό και τη διατήρηση ισχυρών οστών. Η ανεπάρκεια της βιταμίνης D θεωρείται, επίσης, ότι επηρεάζει το ανοσοποιητικό μας σύστημα, καθώς σχετίζεται με τον αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης λοιμώξεων. Από μελέτες έχει προκύψει η ύπαρξη συσχέτισης των χαμηλών επιπέδων της βιταμίνης D με την αυξημένη εμφάνιση λοιμώξεων. Τα ευρήματα επιδημιολογικής έρευνας που πραγματοποιήθηκε σε δείγμα περίπου 19.000 συμμετεχόντων έδειξαν, επίσης, πως η πιθανότητα νόσησης από λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού ήταν πολύ μεγαλύτερη στα άτομα με χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D.

Τριπλή προστασία του ανοσοποιητικού Η σειρά συμπληρωμάτων διατροφής almora PLUS της ELPEN εμπλουτίζει το χαρτοφυλάκιο των σκευασμάτων της στην κατηγορία του ανοσοποιητικού συστήματος που έχουν ως βασικό συστατικό τον κίστο (Cistus creticus), με το νέο almora PLUS CISTUS PROTECT. Το almora PLUS CISTUS PROTECT είναι συμπλήρωμα διατροφής με ειδικά μελετημένη σύνθεση 3 συστατικών (κίστος, ψευδάργυρος, βιταμίνη D), που συμβάλλουν στη διατήρηση ενός ισχυρού ανοσοποιητικού συστήματος και στην αποτελεσματική θωράκιση του οργανισμού από τις εποχικές λοιμώξεις.

1. Κίστος (εκχύλισμα Cistus creticus): με περιεκτικότητα 20% σε πολυφαινόλες. Οι πολυφαινόλες έχουν υψηλή αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη ικανότητα και παρέχουν ωφέλιμες δράσεις σε πολλές χρόνιες παθολογικές καταστάσεις, όταν εισέλθουν στον οργανισμό μας.

2. Βιταμίνη D: Συμβάλλει στη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και στη φυσιολογική κατάσταση των οστών και των δοντιών.

3. Ψευδάργυρος: Συμβάλλει στη διατήρηση της φυσιολογικής λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος, ενώ προστατεύει τα κύτταρα από το οξειδωτικό στρες. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε το www.almoraplus.gr u

VEGAN DIATROFH_R 11/17/21 4:56 PM Page 37

Vegan και Veganισμός Μια βιοθεωρία στην πράξη που ξεκίνησε από τον απόλυτο σεβασμό του ζωικού βασιλείου. Γράφει η Aννα Σταυράκη

O

Δημήτρης Μαύρος είναι νομικός αλλά εδώ και εννέα χρόνια έχει αλλάξει τον τρόπο ζωής του. Πολλοί τον θεωρούν παράλογο, γιατί είναι πλέον vegan και όπως λέει ο ίδιος δεν είναι είδος διατροφής, αλλά στάση ζωής. Πολλοί μπερδεύουν τους vegan με τους vegetarian, όμως δεν είναι σωστό. Οι δεύτεροι δεν έχουν πρόβλημα να καταναλώνουν γαλακτοκομικά προϊόντα και παράγωγα αυτών. Οι vegan αρνούνται οποιαδήποτε τέτοια θέση. Για τη βιοθεωρία, αλλά και το πώς αντιμετωπίζουν τη ζωή μιλάει ένας γνήσιος εκπρόσωπός τους. Δεν φτάνει να μην καταναλώνεις κρέας ψάρια γαλακτοκομικά αυγά. Επιπλέον, δεν φοράς γούνα, μαλλί, μετάξι, δέρμα, που όλα προέρχονται από τα ζώα, δεν πηγαίνεις σε ζωολογικούς κήπους και τσίρκο. Δεν αγοράζεις προϊόντα που ξέρεις ότι έχουν δοκιμαστεί σε ζώα μέσα από φρικιαστικά πειράματα ή ότι περιέχουν ζωικά προϊόντα. Ο vegan δεν κάνει τίποτα που να πειράζει έστω και τα βασικά δικαιώματα των ζώων, τα οποία είναι η ελευθερία, η αρτιμέλεια, η υγεία και η ζωή. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι γίνεται καθημερινά ένα ολοκαύτωμα με 420 εκατομμύρια θύματα ζώα και αυτό οφείλεται στις επιλογές της διατροφής μας. Ετσι η διατροφή έχει γίνει δια-στροφή. Ο δε πλανήτης γη, πλανήτης σφα-γή. Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι. Για να καταλάβετε, σε όλους τους παγκόσμιους και μεμονωμένους πολέμους, δεν έχουν σκοτωθεί τόσοι άνθρωποι, όσα ζώα σκοτώνονται καθημερινά.

Ο vegan κάνει αυτοπεριορισμό και σε άλλες πηγές διατροφής, όπως η σόγια ή το σιτάρι; Οχι. Και αυτό γιατί το 65% της παγκόσμιας αγροτικής παραγωγής προορίζεται για ζωοτροφές. Το 82% αυτού του 65% παράγεται στην Αφρική, τον σιτοβολώνα της γης. Κι όμως εκεί τα παιδιά είναι σκελετωμένα και πεθαίνουν από την πείνα, γιατί όλα τα προϊόντα προορίζονται για ξένες δυτικές κυρίως αγορές. Επομένως, η μεγάλη αγροτική παραγωγή προορίζεται για τα ζώα, τα οποία θα σφαγούν για να ταΐσουν τους ανθρώπους. Αν δεν γινόταν αυτό, τα αγαθά της γης θα έφταναν για όλους και όχι μόνο αυτό θα ήταν τόσα πολλά που θα τα πετούσαμε στη θάλασσα. Διευκρινίζουμε δε ότι ένας vegan όταν λέμε δεν καταναλώνει τίποτα ζωικό εννοούμε ούτε και τα ψάρια. Δεν καταναλώνεται ότι συναισθάνεται και συμμετέχει στον πόνο, στον φόβο, στη χαρά και δεν έχει καμία σημασία, αν αυτό περπατάει πετάει ή κολυμπάει. Ο Δημήτρης Μαύρος ξεκίνησε να γίνεται vegan όταν είδε μερικά δημοσιεύματα στο διαδίκτυο. «Μου αρκούσε να δω ένα βιντεάκι που ήταν από κρυφές κάμερες σε σφαγεία. Είδα πως ένα θαύμα της φύσης, όπως είναι το ζώο, φτάνει στο πιάτο μου. Ηταν μια ηθική δοκιμασία και σπαραγμός για μένα. Η ζωή μου από πτωματοφαγική, όπως

την έλεγα, έγινε βίγκαν». Ο Δημήτρης Μαύρος παλαιότερα δεν ακολουθούσε περιστασιακές αποχές από συγκεκριμένο φαγητό, όπως είναι οι περίοδοι της νηστείας. Δεν είχε αυτοπεριορισμό. Είναι άθρησκος, όπως αυτοαποκαλείται. Νόμιζε ότι ήταν φιλόζωος ,αγαπούσε και έτρεχε για να φροντίζει γατάκια και σκυλάκια και μετά έτρωγε ήσυχος τη μπριζόλα του και το κοτόπουλό του. Αυτό είναι ακόμα ένα αγκάθι μέσα του, τώρα που έχει συνειδητοποιήσει τι έχει κάνει. Ομως μπορεί και απολαμβάνει την παρέα του, όταν βγαίνει για φαγητό. Είναι πολέμιος των vegan μαγαζιών, τα οποία δεν κρύβει να πει ότι έχουν αρκετά «τσιμπημένες» τιμές. Πολλοί φίλοι του λένε ότι το vegan φαγητό είναι ακριβό και γι’ αυτό δεν το ακολουθούν. «Το vegan φαγητό είναι σαφώς πιο φθηνό από το μη βίγκαν» λέει ο κ. Μαύρος. Ο παράδεισος του βίγκαν είναι η λαϊκή αγορά. Εκεί, λοιπόν, με 10 ευρώ θα δεις ότι μπορείς να γεμίσεις ένα κα-

Ποια είναι όμως η διαφορά ανάμεσα στον vegan και τον vegetarian; Η προφορά του vegan είναι (βίγκαν). Είναι μία σύμπτυξη της λέξης vegetarian, η πρώτη και η τελευταία συλλαβή. Οι vegetarian, λοιπόν, τρώνε τα δώρα των ζώων, αλλά αυτά δεν είναι... δώρα, είναι κλεμμένα προϊόντα. Τα δώρα χαρίζονται δεν δίνονται με το ζόρι. l Ο vegan δεν τρώει κανένα ζωικό προϊόν, είτε αφορά το ίδιο το ζώο είτε παράγωγά του, όπως το γάλα, τα αυγά, το γιαούρτι, το παγωτό, το βούτυρο και το μέλι. l Δεν φοράει προϊόντα που προέρχονται από το ζώο, δέρμα, μαλλί, γούνα, μετάξι. l Δεν πηγαίνει στα κολαστήρια που ο πολιτισμός μας έχει ονομάσει ζωολογικούς κήπους, χώροι μαρτυρικού βασανισμού των ζώων. Ζουν σε αιχμαλωσία. Η στέρηση της ελευθερίας είναι μια εφεύρεση του ανθρώπου. Δεν υπάρχει πουθενά στη φύση. Η δολοφονία υπάρχει αλλά η αιχμαλωσία όχι. l Δεν καταναλώνει προϊόντα που έχουν δοκιμαστεί σε ζώα ή περιέχουν ουσίες ζωικές.

ρότσι προϊόντα, ενώ αν πας στο σούπερ μάρκετ και ψωνίσεις κρέατα με τα ίδια λεφτά θα πάρεις ελάχιστα. Μόνο τα φυτικά γάλατα είναι λίγο πιο ακριβά από τα ζωικά, αλλά και σε αυτά εξομαλύνεται η τιμή σιγά σιγά. «Η vegan διατροφή δεν είναι απλώς πιο υγιεινή και πιο θρεπτική, αλλά προς μεγάλη έκπληξή μου έχει πολλές ωραίες γεύσεις. Υπάρχει η προκατάληψη ότι όταν δεν τρως κρέας και γαλακτοκομικά καταστρέφεις την υγεία σου. Είναι μύθος. Παίρνεις όλες τις βιταμίνες, τα ιχνοστοιχεία και ό,τι χρειάζεσαι από το φυτικό βασίλειο. Είναι μύθος ότι θα νιώθεις αδύναμος, δεν θα ψηλώσουν τα παιδιά, θα έχουν αναιμία, αν δεν τρώνε κρέας και τα παράγωγά του. Ισχύει ακριβώς το αντίθετο. Τα ζωικά προϊόντα είναι εχθρός της υγείας και αυτό δεν το λέω εγώ, αλλά τα ποσοστά των ασθενειών στους μη vegan σε σχέση με τους vegan. Ο άνθρωπος είναι 100% χορτοφάγος όχι σαρκοφάγος. Δεν είναι παμφάγο. Είναι χορτοφάγος και αυτό δείχνει το πεπτικό του σύστημα, το μήκος των εντέρων του και τα δόντια του. Στα σαρκοφάγα το 70% είναι στομάχι, ενώ στον άνθρωπο το 25%.Τα δόντια δεν είναι αιχμηρά, αλλά κοντά λεία και επίπεδα. Οι κυνόδοντες είναι απαραίτητοι για την άλεση των φυτικών ινών. Μεγάλους κυνόδοντες έχουν τα κατ’ εξοχήν φυτοφάγα ζώα, όπως ο ρινόκερος, ο ελέφαντας, οι χιμπατζήδες. Γεννιόμαστε vegan και το να γίνεις δεν είναι επιλογή, είναι επιστροφή στη φύση μας.

Oταν περνάει δίπλα σου ένας λαγός ένα πρόβατο μία κότα έχεις το ένστικτο να το κατασπαράξεις ή να το χαϊδέψεις; Είσαι έτοιμος να το φας ωμό; Eνα γνήσιο σαρκοφάγο, όμως, θα το θήρευε και θα το έτρωγε. Το να είσαι vegan είναι επιστροφή στη λογική. Μπορεί να σου αρέσει το κρέας, αλλά το να το καταναλώνεις δεν σημαίνει ότι είναι και φυσικό. Επίσης, το βιολογικό κρέας και τα γάλατα δεν σημαίνει ότι είναι πιο υγιεινά από τα vegan. Με το veganισμό δεν παχαίνεις. Βέβαια είναι θέμα κατασκευής του ανθρώπου. Είναι διαιτητική και εύγευστη τροφή. Ο vegan δεν τρώει μόνο καρότα και μπανάνες. Δεν είναι ωμοφάγος. Ο vegan τρώει παστίτσιο, μουσακά, μπιφτέκι, σουβλάκι, πίτσα εκπληκτικές γεύσεις, όπου το προϊόν που αντικαθιστά τον κιμά είναι φακές, σόγια, καλαμπόκι, ρεβίθια. Πολλοί έχουν ξετρελαθεί με τις γεύσεις αυτές. Δεν είναι παραχώρηση, δεν περιορίζεσαι, είναι κέρδος, κατάκτηση, περισσότερες τροφές απ’ όσες φαντάζεσαι. Από το veganισμό έχεις μόνο κέρδος και καμία ζημιά. Κερδίζεις σε υγεία, μακροζωία, πνευματικότητα και σε λεφτά, είναι πιο φτηνός τρόπος ζωής. Κερδίζουν τα ζώα, δεν θα σκοτώσεις κανένα μωρό, δεν θα χωρίσεις καμία οικογένεια ζωική, ούτε θα φέρεις δυστυχία στο πιάτο σου. Σκέψου πριν φας την επόμενη μπριζόλα ότι συμβάλεις κι εσύ στη ρίζα όλων των οικολογικών προβλημάτων. Η υπερθέρμανση του πλανήτη, η καταστροφή του Αμαζόνιου, η τρύπα του όζοντος έχουν αιτία και ονομάζεται κτηνοτροφία. u

| περί υγείας | 37

THILASMOS_L 11/17/21 4:57 PM Page 38

Μητρικός θηλασμός Θρεπτικά συστατικά και διατροφή Η σημασία του θηλασμού και οι διατροφικές ανάγκες της γυναίκας την εν λόγω περίοδο. Γράφει ο Γεώργιος Π. Παναγάκης MD μαιευτήρας-χειρουργόςγυναικολόγος | υποπλοίαρχος ιατρός Πολεμικού Ναυτικού υποψήφιος διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ | επιστημονικός συνεργάτης Α’ Μαιευτικής & Γυναικολογικής Κλινικής ΕΚΠΑ, ΓΝΑ «Αλεξάνδρα» | Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών

T

ο μητρικό γάλα αποτελεί την ιδανική τροφή για τα βρέφη, είναι προσαρμοσμένο να καλύπτει πλήρως τις ανάγκες τους και μεταβάλλεται διαρκώς όσο αυτά μεγαλώνουν, με στόχο την πλήρη κάλυψή τους. Eτσι, το μητρικό γάλα παρέχει μια ισορροπία θρεπτικών συστατικών με υψηλή βιοδιαθεσιμότητα, προσφέρει αντισώματα, προστατεύει από λοιμώξεις και αλλεργίες, παρέχει ορμόνες απαραίτητες για τη φυσιολογική ανάπτυξη του νεογνού και προάγει την ανάπτυξη έντονου

δεσμού μεταξύ μητέρας και βρέφους! Ανάλογα με την περίοδο της γαλουχίας, το μητρικό γάλα χωρίζεται σε τρείς κατηγορίες: Πύαρ: παχύρευστο με λευκοκίτρινο χρώμα- εκκρίνεται αμέσως μετά τον τοκετό και είναι πλούσιο σε πρωτεΐνες και ανοσοσφαιρίνες Μεταβατικό γάλα: πλούσιο σε λίπος, λακτόζη και θερμιδική αξία Ωριμο μητρικό γάλα: η σύνθεσή του ολοκληρώνεται στο τέλος του πρώτου μήνα της λοχείας

ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ Ενέργεια Στο 1ο τρίμηνο ζωής του, οι ανάγκες του βρέφους είναι 110 kcal/kg/ημέρα, ενώ από τους 6 μήνες και μετά 100kcal/kg/ημέρα

Υδατάνθρακες Η λακτόζη, ως κύριος υδατάνθρακας στο ανθρώπινο γάλα, είναι ο πιο άφθονος υδατάνθρακας στο διαιτολόγιο των βρεφών έως και τον 6ο μήνα

Πρωτεΐνες Η περιεκτικότητα του ανθρώπινου γάλακτος σε πρωτεΐνες είναι ιδανική για το βρέφος.Το μητρικό γάλα περιέχει λευκωματίνη σε μεγάλη ποσότητα, η οποία αφομοιώνεται καλύτερα από την καζεΐνη του αγελαδινού, ενώ η σύσταση των αμινοξέων είναι τέτοια, ώστε να μεταβολίζεται ιδανικά από το νεογνό

Λίπη Το λίπος είναι η κυριότερη πηγή ενέργειας για την ανάπτυξη του εγκεφάλου του νεογνού. Το λίπος του μητρικού γάλακτος περιέχει το ένζυμο λιπάση και υπερτερεί του αγελαδινού, αφού πέπτεται και απορροφάται καλύτερα

Υγρά Το μητρικό γάλα περιέχει 87% νερό, ποσοστό που καλύπτει το νεογνό σε υγρά

ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Γενικά ακολουθούμε τις ίδιες διαιτητικές συστάσεις με την εγκυμοσύνη. Κατά τη διάρκεια του θηλασμού, οι θερμιδικές ανάγκες αυξάνονται κατά περίπου 500Kcal/ημέρα επιπλέον των κανονικών ημερήσιων αναγκών, οι οποίες μπορούν να καλυφθούν με την κατανάλωση επιπλέον γαλακτοκομικών προϊόντων και με μικρές αυξήσεις σε κρέας, φρούτα και λαχανικά, σιτηρά και δημητριακά. Αποφεύγουμε το κάπνισμα, την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και καφεΐνης, ενώ φροντίζουμε την ενυδάτωσή μας με νερό, χαμομήλι, χυμούς φρούτων και γάλα. Παρακάτω παρουσιάζονται συνοπτικά τα κυριότερα θρεπτικά συστατικά, οι βασικές πηγές λήψης τους και οι απαιτούμενες προσθήκες στον θηλασμό: Συνήθως μέσω της διατροφής και μόνο δεν δύναται να καλυφθούν όλες οι ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά και είθιστε να χορηγούνται από τους θεράποντες επιπλέον σκευάσματα (σίδηρος, ασβέστιο, βιταμίνες). Είναι λογικό να μην μπορούν να υποτυπωθούν μέσα σε λίγες γραμμές όλες οι οδηγίες για αυτή την τόσο σημαντική περιόδο της ζωής σας και σχεδόν βέβαιο ότι θα σας δημιουργηθούν πολλές εύλογες απορίες. Οι αρμόδιοι επαγγελματίες υγείας (γυναικολόγοι και μαίες) είναι πάντα στη διάθεσή σας να σας τις επιλύσουν και να σας δώσουν χρήσιμες συμβουλές!

38 | περί υγείας |

Βιταμίνη Α

3 I.U.

Βιταμίνη Ε

0,08mg.

Βιταμίνη Κ

0,0003mg.

Βιταμίνη Β1

0,014mg.

Βιταμίνη Β2

0,036mg.

Βιταμίνη Β3

0,177mg.

Bιταμίνη Β5 (παντοθενικό οξύ)

0,223mg.

Bιταμίνη Β6

0,011mg.

Bιταμίνη Β7 (βιοτίνη)

0,005mg.

Βιταμίνη Β12 (κυανοκοβαλαμίνη)

0,05mg.

Βιταμίνη C

5,0mg.

Βιταμίνες Το ανθρώπινο γάλα περιέχει όλες τις βιταμίνες που απαιτούνται για τη διατροφή του βρέφους.

Βιταμίνη Α Βιταμίνη D Βιταμίνη Ε Βιταμίνη Κ Βιταμίνη Β1 Βιταμίνη Β2 Βιταμίνη Β3 Bιταμίνη Β5 (παντοθενικό οξύ) Bιταμίνη Β6 Bιταμίνη Β7 (βιοτίνη) Βιταμίνη Β12 (κυανοκοβαλαμίνη) Βιταμίνη C

Μέταλλα Το γάλα όλων των τύπων έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε σίδηρο, αλλά ο σίδηρος του μητρικού γάλακτος απορροφάται καλύτερα από αυτόν του αγελαδινού. Αναλυτικότερα:

Θρεπτικό Συστατικό Σίδηρος

212 I.U.

Βιταμίνη D

212 I.U. 3 I.U. 0,08mg.

0,0003mg.

0,014mg.

0,036mg.

0,177mg.

0,223mg.

0,011mg.

0,005mg.

0,05mg.

5,0mg.

Πηγή Προέλευσης

Απαιτούμενη Προσθήκη Ημερησίως

Συκώτι, κρόκος αυγού, κρέας, φακές, σπανάκι, σκούρα πράσινα λαχανικά, μπρόκολο, κόκκινα φασόλια, κουνουπίδι, δημητριακά, καρύδια, αμύγδαλα

9mg

Ασβέστιο Γαλακτοκομικά, πράσινα φυλλώδη λαχανικά, όσπρια, αμύγδαλα, καρύδια

1000mg

Μαγνήσιο Ψωμί και δημητριακά ολικής αλέσεως, πατάτες, καλαμπόκι

355mg

Πράσινα λαχανικά, ακτινίδιο, ολόκληρα δημητριακά, φρούτα, αμύγδαλα, Φυλλικό Οξύ καρύδια, σέλινο, σπανάκι, vτομάτα, μαρούλι, πεπόνι, αρακά, πιπεριές, κρεμμύδια, σέλινο, συκώτι Βιταμίνη Α

Συκώτι, αυγά, γαλακτοκομικά, λαχανικά (σπανάκι, μπρόκολο), φρούτα, καρότο, ντομάτα, λάχανο

Βιταμίνες Πολύσπορο ψωμί, συκώτι, πολύσπορα δημητριακά, κρέας, ψάρι, αυγά, Συμπλέγματος Β τυρί, αβοκάντο, μπανάνες, όσπρια, σκούρα λαχανικά Βιταμίνη C

Eσπεριδοειδή, ακτινίδια, καλαμπόκι, χόρτα, πεπόνι, πιπεριές, λάχανο, ντομάτες, φράουλες

280μg

1300μg B6: 2mg B12: 2.8μg 120mg

Βιταμίνη D Εκθεση στον ήλιο ή κατανάλωση γάλακτος εμπλουτισμένου σε βιταμίνη D

15μg

Βιταμίνη Κ Πράσινα φυλλώδη λαχανικά

90μg

Kρέας, υποκατάστατα κρέατος, πουλερικά, γάλα, γαλακτοκομικά προϊόΠρωτεΐνες ντα, τυρί, ψάρια, αυγά, όσπρια, φασόλια, φακές, ξηροί καρποί

71g

SXOLIKOS EKFOBISMOS_R 11/17/21 4:57 PM Page 39

Σχολικός εκφοβισμός: Οταν σταματά η πλάκα, αρχίζει η παραβατικότητα Μήπως κι εσύ έχεις να δώσεις μια ιστορία για το ημερολόγιο εκφοβισμού; Μίλα τώρα. Γράφει η Αννα Σταυράκη

E

ίναι πολλά τα παιδιά που έχουν δεχθεί εκβιασμό και εκφοβισμό στο σχολείο, αλλά πολλές φορές το κακό ξεκινάει από το σπίτι και κυρίως τον πατέρα. Είναι μια κατάσταση με δυσμενείς επιπτώσεις στην ψυχική και σωματική υγεία των παιδιών. Από την άλλη, η σχολική βία συχνά δεν αναφέρεται. Ο κ. Στέφανος Αλεβίζος, ψυχολόγος, συνεργάτης του Χαμόγελου του Παιδιού, μιλάει για το γνωστό bullying, τον σχολικό εκφοβισμό, τη νεανική βία. Υπάρχουν όρια ανάμεσα στην πλάκα και τη βία κι αυτό πρέπει όλοι να το μάθουν και να το ξεχωρίζουν. Η αλήθεια είναι ότι δεν φταίει πάντα κάποιος κακός εκπαιδευτικός. Μπορεί να μην είναι ενημερωμένος ή ευαισθητοποιημένος ή το bullying πολύ καλά κρυμμένο μέσα στη σχολική κοινότητα. Συνήθως θύματα είναι τα πιο αδύναμα παιδιά, με κάποιο πρόβλημα ίσως, και επίσης παιδιά μεταναστών. Η όποια προσπάθεια εντοπισμού πρέπει να έχει συνέχεια και συνέπεια, αλλιώς δεν ωφελεί. Αν αφήσουμε το πρόβλημα να διαιωνίζεται, τότε δεν έχουμε ελπίδα για το μέλλον των παιδιών μας. Οπως τονίζει ο κ. Αλεβίζος, η έννοια της πιστοποίησης για τον εκφοβισμό ήταν θέμα της ατζέντας των επιστημόνων στο Χαμόγελο του Παιδιού για πάρα πολλά χρόνια. Η αλήθεια είναι ότι όλοι βιώσαμε στο σχολείο κάποιο βαθμό εκφοβισμού, δυσκολίες, εντάσεις, συγκρούσεις. Η πρώτη καταγραφή εκφοβισμού στην ανθρωπότητα είναι καταγεγραμμένη στους ψαλμούς των Εβραίων. Εντοπίζονται στη φύση και σήμερα αυτά τα φαινόμενα και, όπως όλα, προσαρμόζονται στις σύγχρονες κοινωνικότητες. Ούτε η λέξη είναι νέα, την ξέρουμε από τον Μεσαίωνα, αλλά με άλλη σημασία, μέχρι που κατέληξε να έχει τη σημερινή. Το ότι οι παλαιότεροι βίωσαν το φαινόμενο δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν οι επιπτώσεις που μελετάμε εμείς σήμερα. Κυκλοφορούν διάφοροι ορισμοί για το φαινόμενο, όπως εκφοβισμός, τραμπουκισμός, ενδοσχολική βία (πεδίο ιδιαίτερα έντονο). Η έννοια του bullying είναι δύσκολη στην προσέγγιση, γιατί παίζει ανάμεσα σε δύο δίπολα, το ένα είναι της βίας και το δεύτερο της απορίας των γονιών «γιατί το συζητάτε; Ολοι το βιώσαμε». Είναι το δίπολο της πλάκας, του πειράγματος, του αστεϊσμού. Οι συγκρούσεις, λένε κάποιοι, είναι αναμενόμενη διάσταση στην αναπτυξιακή πορεία του ανθρώπου. Αρα πού ακριβώς εντοπίζεται; Οπως τονίζει ο κ. Αλεβίζος, είναι κάπου στη μέση. Οπως αναφέρει ο ΟΗΕ και ο ΠΟΥ, υπάρχει η νεανική βία, που περιλαμβάνει όλες τις συγ-

κρούσεις που αφορούν νέους μέχρι 24 χρονών. Ενα υποσύνολο της νεανικής βίας είναι η σχολική βία, και μέσα σε αυτή υπάρχει και ο εκφοβισμός. Δεν ταυτίζεται απόλυτα η έννοια της ενδοσχολικής βίας με τον εκφοβισμό. Ο εκφοβισμός έχει συχνότητες. Αυτό μας μπερδεύει στο να του δώσουμε συγκεκριμένο ορισμό. Λέμε είναι βία ο εκφοβισμός, είναι πλάκα ή δεν είναι; Ο εκφοβισμός λειτουργεί σε αυτές τις συχνότητες. Είναι η χαμηλή συχνότητα που κανένας μας δεν παίρνει χαμπάρι, ούτε οι εκπαιδευτικοί ούτε οι γονείς, μια σιωπηλή διαδικασία που βιώνουν τα παιδιά και μπορεί να μην είναι κανείς σε θέση να το αντιληφθεί. Η μέση συχνότητα είναι η καθημερινότητα των εκπαιδευτικών. Είναι περιστατικά συγκρούσεων μέσα στο σχολείο πολλές φορές. Και υπάρχει η υψηλή συχνότητα, όπου αρχίζει να «φλερτάρει» με τη βία. Και τι είναι εκφοβισμός; Είναι αυτό που λένε οι καθηγητές, όταν ένας μαθητής ή μαθήτρια δέχεται βία από έναν ή περισσότερους συμμαθητές του. Μπορεί να είναι σωματική, λεκτική, συναισθηματική, σεξουαλική ή ακόμα και διαδικτυακή. Μπορεί να είναι ένας τυχαίος καυγάς στη σχολική αυλή, αλλά αποκτά διαστάσεις εκφοβισμού, όταν εξελίσσεται στον χρόνο. Είναι σταθερή παρουσία του φαινομένου για τουλάχιστον έξι μήνες. Το βασικότερο για να μιλάμε για εκφοβισμό είναι η ανισορροπία δύναμης. Το παιδί που εκφοβίζεται είναι εκ των πραγμάτων λιγότερο «δυνατό», από το παιδί που εκφοβίζει. Σωματικά; συναισθηματικά; Κοινωνικά; Πάντως δεν είναι σε θέση να υπερασπιστεί τον εαυτό του. Το ότι η βία μπορεί να είναι και διαδικτυακή μάς κατευθύνει στο ότι δεν περιχαρακώνεται στις σχολικές αυλές και αίθουσες. Μπορεί να είναι απ’ έξω. Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι η πρώτη ανάπτυξη του φαινομένου δεν είναι η σχολική αίθουσα, αλλά οι δρόμοι και οι πλατείες. Στη συνέχεια, έρχεται το σχολείο. Πρωτιά πάντως παίρνει το διαδίκτυο. Πράγματα εκτός σχολείου έρχονταν την επόμενη μέρα σαν χώρο έκφρασης μέσα στο σχολείο. Το φαινόμενο ορίζεται ως μια αρνητική πράξη, που έχει πρόθεση, στόχο, επαναληψιμότητα και υπάρχει ανισορροπία δύναμης. Σε αυτά τα χαρακτηριστικά πρέπει να δώσει έμφαση ο ερευνητής του φαινομένου, αλλά και ο εκπαιδευτικός. Πρέπει, επίσης, να οριστεί ο ρόλος του θύτη και του θύματος. Είναι φορές που ο γονιός μπαίνει στο σχολείο, χτυπάει το χέρι στο τραπέζι και λέει «το παιδί μου είναι θύμα εκφοβισμού». Αυτό αν δεν το ξέρουμε επακριβώς, μπορεί να γίνει προβληματικό. Ο γονιός μπορεί να επιβάλει στο παιδί τους χαρακτηρι-

σμούς που το ίδιο πρέπει να εκπληρώσει και να φέρει εις πέρας. Αν βάζω εγώ στο παιδί μου τα γυαλιά του θύματος, τότε ό,τι συμβαίνει γύρω του το λαμβάνει ως εκφοβισμό. Ετσι γεννάμε από μόνοι μας αυτό το φαινόμενο. Αν είμαστε γιατροί για την ασθένεια που διαπιστώνουμε, πρέπει να δώσουμε και το φάρμακο. Αν, όμως, είναι λάθος η διάγνωση, τότε το φάρμακο μπορεί να προκαλέσει νόσηση. Αν ο εκφοβισμός δεν είναι τέτοιος, τότε μπορεί να τον προκαλέσει. Η άλλη δικαιολογία είναι ότι δεν πρόκειται για εκφοβισμό, αλλά για πλάκα. Εχω να πω πως η πλάκα συμβαίνει μεταξύ φίλων. Ο εκφοβισμός όμως όχι. Οι φιλικές σχέσεις δεν δημιουργούν αρνητικά συναισθήματα. Εκείνο που θεωρείται πολύ σημαντικό είναι το να είμαστε έτοιμοι να εντοπίσουμε και να αντιμετωπίσουμε ειδικές μορφές εκφοβισμού, κάτι που μπορεί να περάσουν τα παιδιά μας. Παιδιά που εκφοβίστηκαν στην παιδική τους ηλικία, ως ενήλικες μπορεί να παρουσιάσουν συμπτώματα κατάθλιψης, συμπτώματα που σχετίζονται με την ψυχοπαθολογία ή έχουν ψυχοκινητικές δυσκολίες, διατροφικές διαταραχές, υψηλότερα επίπεδα άγχους, ακόμα και αυτοκτονικές σκέψεις. Είναι στιγμές που κάποιοι σχετίζουν τον εκφοβισμό με την αυτοκτονία. Εχουμε και στην Ελλάδα τέτοια παραδείγματα. Και όταν τα παιδιά αντιμετωπίζουν φαινόμενο εκφοβισμού, πάνω από το 40% θέλει να το αναφέρει και να το συζητήσει με τους εκπαιδευτικούς του. Μέχρι τώρα όμως, κάτω από το 10% το αναφέρει στην εκπαιδευτική κοινότητα. Η τιμωρία δεν είναι αποτελεσματική, αν και χρησιμοποιείται σαν μέτρο αντιμετώπισης. u

| περί υγείας | 39

PROIONTIKO_x2 11/18/21 5:38 PM Page 40

Στο φαρμακείο της γειτονιάς Την περίοδο που διανύουμε είναι σχεδόν επιτακτική μία επίσκεψη στο φαρμακείο, σε όποια κατηγορία ατόμων και αν ανήκετε! Παρακάτω θα καταλάβετε τους λόγους. Ερευνα αγοράς: Μάρθα Φραγκάκη

Pregnacare stretch mark lotion Ενυδατική lotion για ραγάδες Η Pregnacare lotion στα πλαίσια της ολοκληρωμένης φροντίδας που παρέχει η Vitabiotics με το brand Pregnacare στην έγκυο γυναίκα και τη νέα μητέρα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ενυδάτωση, θρέψη και προστασία του δέρματος από τις ραγάδες, τόσο κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης που το δέρμα τεντώνεται, όσο και μετά τον τοκετό, όπου το δέρμα συρρικνώνεται. H Pregnacare lotion περιέχει βούτυρο κακάο, αλόη βέρα, βούτυρο καριτέ, λάδι αβοκάντο και βιταμίνη Ε και με απαλό καθημερινό μασάζ στην κοιλιά, τη μέση, τους μηρούς και το στήθος, αποφεύγοντας την περιοχή της θηλής, ενυδατώνει το δέρμα, προστατεύοντάς το από τη δημιουργία ραγάδων, καθώς συμβάλλει με τη βιταμίνη Ε και τα φυσικά έλαια που περιέχει στην αποκατάσταση της ελαστικότητας του δέρματος. Δεν περιέχει τεχνητές χρωστικές ουσίες, ενώ η ελαφριά υφή της την κάνει να απορροφάται εύκολα από το δέρμα, συμβάλλοντας στη μείωση της ανάπτυξης ραγάδων. Οι ραγάδες μπορούν να εμφανιστούν οπουδήποτε στο σώμα όπου έχει τεντωθεί το δέρμα. Η «μωβ/ροζ» εμφάνιση της ραγάδας στο δέρμα προκαλείται από τα μικρά αιμοφόρα αγγεία κάτω από την επιφάνεια, που γίνονται πιο ορατά κατά τη διάταση του δέρματος. Με τακτική καθημερινή χρήση της Pregnacare lotion, η ανάπτυξη των ραγάδων μειώνεται, όπως έχει αποδειχθεί σε κυτταρικό επίπεδο σε σχετική επιστημονική έρευνα. Η Pregnacare lotion διατίθεται στα φαρμακεία σε συσκευασία των 200ml.

40 | περί υγείας |

Gopain Για άμεση ανακούφιση από τον πόνο Ενα νέο καινοτόμο προϊόν κυκλοφόρησε πρόσφατα η ΕLPEN για την ανακούφιση από καθημερινούς πόνους, όπως είναι ο πονοκέφαλος, οι μυοσκελετικοί πόνοι και οι πόνοι περιόδου. Πρόκειται για το Gopain, ένα νέο αναλγητικό και αντιφλεγμονώδες σκεύασμα, το οποίο περιέχει το μοναδικό συνδυασμό δυο καταξιωμένων δραστικών ουσιών, της παρακεταμόλης και της ιβουπροφαίνης σε ένα μόνο δισκίο. Η χρήση του ενδείκνυται για βραχυπρόθεσμη συμπτωματική θεραπεία του ήπιου έως μέτριου πόνου με τη δράση του να ξεκινά από τα πρώτα 10 λεπτά. Σε ένα μόνο δισκίο, τo Gopain προσφέρει τη διπλή δράση των καταξιωμένων φαρμάκων παρακεταμόλη και ιβουπροφαίνη στις ελάχιστες συγκεντρώσεις του συγκεκριμένου συνδυασμού. Με δράση που ξεκινάει από τα πρώτα 10 λεπτά, συμβάλλει αποδεδειγμένα στην άμεση ανακούφιση από τον πόνο, χωρίς να επιβαρύνει τον οργανισμό με μεγάλες δόσεις φαρμάκων. Περιέχοντας 500mg παρακεταμόλης και 150mg ιβουπροφαίνης ανά δισκίο, το Gopain προσφέρει ευελιξία στη δοσολογία, ανάλογα με την ένταση του πόνου. Ταυτόχρονα, η λήψη δύο ουσιών σε ένα μόνο δισκίο εξασφαλίζει ευκολία στη χρήση, καλύτερη συμμόρφωση και μείωση της πιθανότητας υπέρ- ή υποδοσολόγησης. Η χορήγησή του δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα έξι δισκία ημερησίως και μπορεί να γίνει με τη μορφή ενός ή δύο δισκίων ανά έξι ώρες, ανάλογα με τις ανάγκες που υπάρχουν για αναλγησία.

A.Vogel Prostasan Για τη φυσιολογική λειτουργία του προστάτη Το εκχύλισμα της σερενόας παράγεται από τα καστανόχρωμα μούρα του φυτού saw palmetto, που ευδοκιμεί κυρίως στις ΝΑ ΗΠΑ. Το saw palmetto χρησιμοποιείται εδώ και αιώνες για την αντιμετώπιση των προβλημάτων του προστάτη. Σύμφωνα με μια αναφορά του 1993 στη Γερμανία, το 90% των ασθενών που πάσχουν από καλοήθη υπερπλασία του προστάτη χορηγούνται φυσικές θεραπευτικές ουσίες και το 50% των Γερμανών ουρολόγων προτιμά τη χορήγηση εκχυλισμάτων βοτάνων έναντι των συνθετικών φαρμακευτικών σκευασμάτων. Από όλα τα βότανα, το saw palmetto είναι αυτό που χρησιμοποιείται ευρύτερα. Τα ερευνητικά αποτελέσματα έχουν δείξει ότι η φυσική θεραπευτική ουσία που προέρχεται από το βότανο έχει ποσοστό επιτυχίας 90% στην αντιμετώπιση της υπερπλασίας του προστάτη, σε ό,τι αφορά τη βελτίωση της ροής των ούρων, στην καλή κένωση της ουροδόχου κύστης, στην αίσθηση πόνου και δυσφορία κατά την ούρηση και στη μείωση της νυχτερινής ενούρησης. Ολα τα οφέλη σημειώθηκαν σε χρονικό διάστημα τριάντα ημερών από τη λήψη του βοτάνου. Δεν είναι ακόμα σαφής ο τρόπος δράσης του saw palmetto. Οι μελέτες δείχνουν ότι το εκχύλισμα του φυτού αποκλείει τη δράση του ενζύμου που προάγει την παραγωγή διυδροτεστοστερόνης (η οποία προκαλεί τη διόγκωση του αδένα). Η ευεργετική επίδραση του saw palmetto είναι αθροιστική και επομένως η μακροχρόνια χρήση του εξασφαλίζει μεγαλύτερη βελτίωση της υγείας του ασθενούς.

Ultra Cod Liver Oil Ωμέγα-3 λιπαρά και όχι μόνο Ολοκληρωμένη σύνθεση με ωμέγα3 λιπαρά οξέα από βιώσιμης πηγής ιχθυέλαιο και μουρουνέλαιο υψηλής καθαρότητας, εμπλουτισμένο με φυσική βιταμίνη E και D. Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα και μουρουνέλαιο βρίσκονται σε αναλογία 50:50 στη σύνθεση. Το μουρουνέλαιο προέρχεται μόνο από τη βιώσιμη αλιεία σε ελεγχόμενα καθαρά θαλάσσια ύδατα, από ποικιλίες άγριων ψαριών που δεν απειλούνται. Τα έλαια υψηλής ποιότητας που χρησιμοποιούνται παρέχουν πλούσιες πηγές λιπαρών οξέων DHA και EPA, όπου το DHA συμβάλλει στη διατήρηση της φυσιολογικής όρασης του αμφιβληστροειδούς και της λειτουργίας του εγκεφάλου, ενώ το DHA και το EPA μαζί συμβάλλουν στη φυσιολογική καρδιακή λειτουργία, στη ρύθμιση των επιπέδων της χοληστερίνης και των τριγλυκεριδίων και στην ελαστικότητα των τοιχωμάτων των αρθρώσεων. Για να αποφευχθεί η επίγευση του ψαριού, το Ultra Cod Liver Oil χρησιμοποιεί ένα πρωτοποριακό περίβλημα Odourmask με γεύση πορτοκάλι. H βιταμίνη E βοηθά στην προστασία των κυττάρων από το οξειδωτικό στρες, στην προστασία του ελαίου υψηλής καθαρότητας και στη διατήρηση νεανικού δέρματος. Η βιταμίνη D συμβάλλει στην καλή κατάσταση οστών και δοντιών, ενώ ενισχυεί και το ανοσοποιητικό. Διατίθεται στα φαρμακεία σε συσκευασία με 60 δισκία. Αριθ. Γνωστ. ΕΟΦ: 102421/09.10.2020. Ο αριθμός γνωστοποίησης στον ΕΟΦ δεν επέχει θέση άδειας κυκλοφορίας.

PROIONTIKO_x2 11/17/21 4:59 PM Page 41

Μαύρες χειρουργικές μάσκες ΜΕΓΑ Γιατί και η μάσκα είναι θέμα γούστου Χειρουργικές μάσκες μιας χρήσεως μαύρου χρώματος, εξαιρετικά υψηλής προστασίας, TYPE IIR. Με 3 στρώματα που εξασφαλίζουν άριστο φιλτράρισμα (BFE≥98%) και επιπλέον αντοχή ενάντια σε σταγονίδια, σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα (ΕΝ14683), ενώ επιτρέπουν άνετη αναπνοή. Με εξειδικευμένο σχεδιασμό στα πλαϊνά που εξασφαλίζει άριστη εφαρμογή στο πρόσωπο. Τεχνικά χαρακτηριστικά l Σχεδιασμός με 3 στρώματα προστασίας. Το ενδιάμεσο στρώμα είναι κατασκευασμένο από ειδικό meltblown με ηλεκτροστατική επεξεργασία, το οποίο επιτυγχάνει φιλτράρισμα ακόμα και πολύ μικρών σωματιδίων (BFE≥98%), βάσει προτύπου ΕΝ14683. l Type IIR – Με επιπλέον αντοχή ενάντια σε σταγονίδια (Splash Resistant). l Με μοναδικά απαλά υφασμάτινα πλαϊνά, τα οποία κρατούν τη μάσκα σταθερή, χωρίς να κουράζουν. l Εξειδικευμένος σχεδιασμός «Perfect fit» με πτυχώσεις στα πλαϊνά, που επιτρέπει στη μάσκα να ακολουθεί το σχήμα του προσώπου, εξασφαλίζοντας άριστη εφαρμογή. l Δερματολογικά ελεγμένες σε ευαίσθητα δέρματα. l Με πιστοποίηση Oeko-Tex Standard 100, για απουσία βλαβερών ουσιών. l Παράγονται ανέπαφα στην Ελλάδα, με ευρωπαϊκή τεχνολογία και πρώτες ύλες ευρωπαϊκής προέλευσης. l Με άδεια από τον Ε.Ο.Φ. l Διαθέσιμες σε συσκευασία των 5 τεμαχίων. l Μέγεθος: Small, Medium, Large

Pregnacare Breast-Feeding Για τις διατροφικές ανάγκες της θηλάζουσας

Yotuel Breath Spray Για φιλιά δροσερά Το Yotuel breath spray είναι ένα σπρέι για δροσερή αναπνοή. Αντιμετωπίζει τη δυσάρεστη αναπνοή που μπορεί να προέρχεται από την κατανάλωση τροφών, το κάπνισμα και την κατανάλωση αλκοόλ. Περιέχει έξτρα παρθένο ελαιόλαδο και αιθέρια έλαια! Ο μηχανισμός του βασίζεται στην αρχαία τεχνική δέσμευσης αρωμάτων, όπου το εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο δέσμευε τις πτητικές ενώσεις του θείου! Προσφέρει ευχάριστο άρωμα μέντας και χαρίζει ευχάριστη αναπνοή με 2 ψεκασμούς, ενώ δεν περιέχει ζάχαρη. Το σπρέι με λίγα λόγια: l Σπρέι για δυσάρεστη αναπνοή l Ξυλιτόλη για τη μείωση της τερηδόνας l Με έξτρα παρθένο ελαιόλαδο και αιθέρια έλαια l Γεύση Μέντας

Περιέχει ενισχυμένο συνδυασμό θρεπτικών συστατικών. Προσφέρει μέγιστη υποστήριξη στις εξατομικευμένες διατροφικές ανάγκες της μητέρας που θηλάζει, παρέχοντας πολυβιταμινούχα δισκία που συμβάλλουν στην αποκατάσταση των βέλτιστων επιπέδων των θρεπτικών συστατικών της μητέρας μετά τον τοκετό και κάψουλες με Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα ιχθυελαίως που συμβάλλουν στη φυσιολογική ανάπτυξη του εγκεφάλου και των οφθαλμών του θηλάζοντος βρέφους. Συγκεκριμένα, το Pregnacare Breast-feeding περιέχει ασβέστιο και βιταμίνη D στη μορφή της χοληκαλσιφερόλης (D3) που είναι η πιο καλά απορροφήσιμης μορφής της βιταμίνης D συμβάλλοντας στη φυσιολογική κατάσταση των οστών. Επιπλέον, η σύνθεση περιέχει βιταμίνη C, βιταμίνη Β6, νιασίνη (B3), αλλά και μέταλλα, όπως το σίδηρο και το μαγνήσιο, που συμβάλλουν στη παραγωγή ενέργειας αλλά και στη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Το ιχθυέλαιο είναι υψηλής καθαρότητας και παράγεται σύμφωνα με τα πρότυπα ποιότητας GMP. Τα θετικά αποτελέσματα εξασφαλίζονται με την ημερήσια πρόσληψη 200mg DHA επιπλέον της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης ωμέγα-3 λιπαρών οξέων για τους ενήλικες που είναι 250mg DHA και EPA. Διατίθεται στα φαρμακεία σε συσκευασία με 56 δισκία και 28 κάψουλες.

Slim fix Gummies Ζελεδάκια για απώλεια βάρους με γλυκομμανάνη Ζελεδάκια με υπέροχη γεύση που βοηθούν στη μείωση του βάρους, χάρη στη γλυκομαννάνη που περιέχουν. Η γλυκομμανάνη είναι ένα 100% φυτικό συστατικό που προέρχεται από τις ρίζες του φυτού Amorphophallus Konjac και συμβάλλει στην απώλεια βάρους σε συνδυασμό με μια δίαιτα χαμηλή σε θερμίδες. Σε δύο υπέροχες γεύσεις: Φράουλα και Ανανά. Στη συσκευασία, περιλαμβάνονται 42 ζελεδάκια με 500mg γλυκομμανάνη ανά τεμάχιο. Προτείνεται να καταναλώνετε 2 ζελεδάκια πριν από τα γεύματα, 3 φορές την ημέρα, μαζί με 1-2 ποτήρια νερό.

Αριθ. Γνωστ. ΕΟΦ: 50395/11.05.2020. Ο αριθμός γνωστοποίησης στον ΕΟΦ δεν επέχει θέση άδειας κυκλοφορίας.

| περί υγείας | 41

BOEHRINGER_L 11/17/21 4:59 PM Page 42

Boehringer Ingelheim Εξαγωγές από την Ελλάδα ύψους 1,4 δισ. ευρώ το 2025 Ισχυρό «αποτύπωμα» αφήνει η πολυεθνική φαρμακευτική στην οικονομία και την απασχόληση στην Ελλάδα.

E

πενδύσεις που αγγίζουν τα 180 εκατ. ευρώ την περίοδο 2009-2025, εξαγωγές που καταλαμβάνουν το 2.2% των συνολικών εξαγωγών της χώρας (εξαιρουμένου του πετρελαίου) και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Αυτό είναι το οικονομικό αποτύπωμα της πολυεθνικής φαρμακευτικής Boehringer Ingelheim στη χώρα μας. Μάλιστα, η φαρμακευτική πέτυχε υψηλά επίπεδα πωλήσεων κατά το 2020, συνολικού ύψους 726,3 εκατ. ευρώ, ιδιαίτερα λόγω των αυξημένων εξαγωγών, συγκριτικά με το 2019. Η εταιρεία διαθέτει ιδιόκτητες εγκαταστάσεις παραγωγής στο Κορωπί από το 1975 και είναι η μοναδική πολυεθνική φαρμακευτική εταιρεία που διατηρεί τη βιομηχανική παραγωγική μονάδα της στην Ελλάδα, εφοδιάζοντας τις αγορές περισσότερων από 80 χωρών. Τις εγκαταστάσεις της επισκέφτηκε πρόσφατα ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, που τον υποδέχτηκαν ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Hubertus von Baumbach, και ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Boehringer Ingelheim Ελλάς, Δημήτρης Αναγνωστάκης. Ο πρωθυπουργός, ανέφερε, απευθυνόμενος στον κ. Hubertus von Baumbach: ««Είμαι σήμερα εδώ για να αναγνωρίσω την πολύ σημαντική προσπάθεια μίας εταιρείας, η οποία εξάγει το 40% των συνολικών φαρμάκων που εξάγονται από τη χώρα». «Είστε η μόνη φαρμακευτική από αυτές που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, η οποία έχει επενδύσει στην εγχώρια παραγωγή στη χώρα μας. Αυτό θέλω να

42 | περί υγείας |

το αναγνωρίσω και να σας ευχαριστήσω για την εμπιστοσύνη την οποία διαχρονικά δείχνετε στην Ελλάδα, επενδύοντας σημαντικούς πόρους στην επιχείρηση και φτάνοντας στο σημείο να έχετε ένα εργοστάσιο, το οποίο είναι υποδειγματικό, καινοτόμο και πιστεύω από τα καλύτερα στο είδος του στον κόσμο. Γι’ αυτό και εσείς και οι εργαζόμενοι στην επιχείρησή σας έχετε κάθε λόγο να είστε εξαιρετικά υπερήφανοι», τόνισε ο πρωθυπουργός κατά την τοποθέτησή του. Αναφορικά με την αντιστροφή του brain drain που έχει ανάγκη η χώρα μας και σιγά - σιγά επιτυγχάνεται, είπε σχετικά: «Θέλω να συγχαρώ την εταιρεία που θα επενδύσει ακόμα 100 εκατ. ευρώ την επόμενη πενταετία και θα δημιουργήσει αρκετές ακόμα θέσεις εργασίας. Οσο πιο προχωρημένα είναι τα συστήματα παραγωγής, τα οποία είδα, τόσο πιο εξειδικευμένο προσωπικό θα χρειάζονται για να λειτουργήσουν. Και βλέπετε ότι αυτό το οποίο κάποιοι μπορεί να ισχυρίζονται, ότι η αυτοματοποίηση θα φτάσει σε τέτοιο βαθμό που θα καταστρέφει θέσεις εργασίας στην πράξη δεν ισχύει. Απλά θα χρειάζονται πιο εξειδικευμένα στελέχη για να μπορούν να λειτουργούν πιο εξειδικευμένα, έξυπνα συστήματα παραγωγής, όπως αυτά τα οποία έχετε εγκαταστήσει στην εταιρεία σας. Σας εύχομαι κάθε επιτυχία και μακάρι και άλλες ξένες επιχειρήσεις να αντιγράψουν το παράδειγμά σας και να έρθουν να επενδύσουν στην πατρίδα μας». Με τη σειρά του ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Hubertus von Baumbach, είπε: «Οι άνθρωποι που

είναι εδώ έχουν υψηλού επιπέδου εκπαίδευση, από τα ελληνικά πανεπιστήμια. Τα αντιδιαβητικά φάρμακα που παράγονται εδώ εξάγονται σε όλο τον κόσμο… Ως Boehringer Ingelheim επιλέξαμε να επενδύσουμε στην Ελλάδα, γιατί νιώθουμε ευπρόσδεκτοι, και ευχαριστούμε γι' αυτό… O δεύτερος λόγος, είναι οι άνθρωποι».

Οικονομία και απασχόληση Η Boehringer Ingelheim υλοποιεί νέες επενδύσεις ύψους σχεδόν 100 εκατ. ευρώ στην Ελλάδα για την περίοδο 2019 - 2025, ενώ επένδυσε 80 εκατ. ευρώ στη χώρα μας κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, μεταξύ του 2009 και του 2018. Η εξαγωγική δραστηριότητα της Boehringer Ingelheim Ελλάς αντιστοιχεί στο 2,2% των συνολικών εξαγωγών της Ελλάδας (εξαιρουμένου του πετρελαίου). Κατά το 2020, οι εξαγωγές της ανήλθαν στα 642,4 εκατ. ευρώ, επιδεικνύοντας σημαντική αύξηση ύψους 128,9%, συγκριτικά με το 2019. Πρόσφατα, έλαβε έγκριση από τον FDA για την προσθήκη της εναλλακτικής μονάδας παραγωγής αντιδιαβητικών φαρμάκων στο εργοστάσιο στο Κορωπί, αποκτώντας υποστηρικτικό ρόλο στην εξαγωγή αντιδιαβητικών φαρμάκων στην Αμερική. Η Boehringer Ingelheim προήγαγε τη δημιουργία επιπλέον 5.764 έμμεσων και 1.573 επαγόμενων θέσεων στην ελληνική αγορά εργασίας, υποστηρίζοντας ως εκ τούτου περίπου 7.700 θέσεις εργασίας στην Ελλάδα, συγκριτικά με τις 3.529 το 2014. u

DEMO_R 11/17/21 5:00 PM Page 43

DEMO: Επενδύσεις-εξωστρέφεια-παραγωγή Το επενδυτικό πλάνο παρουσίασε πρόσφατα σε μία πετυχημένη εκδήλωση η βιομηχανία φαρμάκων DEMO ΑΒΕΕ, το ύψος του οποίου θα ξεπεράσει τα 356 εκατ. ευρώ έως το 2027.

Σ

ε μία εκδήλωση στο Κέντρο Πολιτισμού ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος – ΙΣΝ, ο κ. Δέμος παρουσίασε τις επενδύσεις της εταιρείας, που ήδη έχουν ξεκινήσει να παίρνουν σάρκα και οστά, στους τομείς της παραγωγής πρώτων υλών, της επέκτασης της παραγωγής τελικών σκευασμάτων, της έρευνας και της βιοτεχνολογίας. Το σύνολο των επενδύσεων της εταιρίας στην Ελλάδα θα δώσει προστιθέμενη αξία για την οικονομία, την αγορά εργασίας, το ελληνικό φάρμακο και την επιστήμη, σηματοδοτώντας ταυτόχρονα το νέο κεφάλαιο στην εξαγωγική δραστηριότητα της DEMO με περαιτέρω ενίσχυση της εμπιστοσύνης διεθνώς. Ο κ. Δέμος στην εισαγωγή της ομιλίας του έκανε μία ανασκόπηση από το 2011 – 2019, την περίοδο των μνημονίων, έως και την πανδημία του 2020. Επισήμανε πως «H DEMO σε αυτή τη δύσκολη δεκαετία, βασισμένη στο τρίπτυχο επενδύσεις – εξωστρέφεια – παραγωγή κατάφερε και αντιστάθηκε στην κρίση, 4πλασσιαζοντας την παραγωγική της δυνατότητα και αυξάνοντας τον κύκλο εργασιών της, κυρίως λόγω της εξαγωγικής της δυνατότητας. Τα 2020 όμως μια νέα κρίση και αυτή τη φορά παγκόσμια, η πανδημία του COVID, ήρθε να προστεθεί στο δύσκολο επενδυτικό τοπίο στον κλάδο. Η DEMO με τις ισχυρές παραγωγικές της δυνατότητες, πρωταγωνίστησε στην προσπάθεια αυτή. Κάλυψε όχι μόνο τις ανάγκες της ελληνικής αγοράς, αλλά και τις επείγουσες ανάγκες άλλων συστημάτων υγείας, όπως της Αγγλίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας ακόμη και της Βραζιλίας και της Βολιβίας. Όλη αυτή η εμπειρία της πανδημίας οδήγησε στην αναθεώρηση της στάσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία σήμερα προσπαθεί να επαναφέρει την παραγωγή φαρμάκων στην Ευρώπη, έτσι ώστε οι χώρες-μέλη να μην εξαρτώνται από τις εισαγωγές από τρίτες χώρες και να μην υποφέρουν ξανά από σοβαρές ελλείψεις σε φάρμακα και υλικά.» Σε αυτό το σημείο παρουσιάστηκε το πλάνο επενδύσεων της DEMO στην Αρκαδία με 3 μονάδες για παραγωγή Α΄ υλών και 4 μονάδες για παραγωγή τελικών σκευασμάτων για νοσοκομεία. Επιπλέον σε ότι αφορά τους τομείς έρευνας και ανάπτυξης, η εταιρεία ήδη στην τρέχουσα χρονιά δημιούργησε νέα σύγχρονα εργαστήρια στη Θεσσαλονίκη. Τα νέα εργαστήρια έκτασης 2.500 τετραγωνικών μέτρων και εργονομικού σχεδιασμού, στεγάζονται στο υπάρ-

χον κτίριο της εταιρείας στη Βόρεια Ελλάδα και στην πλήρη εξέλιξή τους θα απασχολήσουν πάνω από 100 άτομα από διάφορους επιστημονικούς κλάδους. H έναρξη της νέας R&D μονάδας θα έχει ως άμεσο αποτέλεσμα τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας για υψηλά καταρτισμένο επιστημονικό προσωπικό και την ενίσχυση της δυναμικής της εταιρίας τόσο στο χώρο των ενέσιμων φαρμακευτικών σκευασμάτων όσο και στον χώρο των φαρμακευτικών πρώτων υλών. Με τις επενδύσεις αυτές, σε Τρίπολη και Β. Ελλάδα, η DEMO προχωρά στην παραγωγή 125 νέων νοσοκομειακών φαρμάκων, ενώ θα είναι σε θέση να καλύψει το 20% των αναγκών ολόκληρης της Ευρώπης. Επιπλέον αλλάζει τα δεδομένα των περιοχών, αυξάνοντας τις άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας, στηρίζοντας τις τοπικές κοινωνίες και αποτελώντας κίνητρο παραμονής στη χώρα για τους νέους επιστήμονες. Στην συνέχεια έγινε αναφορά στις νέες τεχνολογίες και στα βιοομοειδή προϊόντα, τομείς στους οποίους η DEMO και πάλι οδηγεί τις εξελίξεις. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Δέμος «η χώρα μας υπολείπεται σημαντικά της υπόλοιπης Ευρώπης. Ειδικά, η όποια δραστηριότητα αναφορικά με την άμεση βιομηχανική ανάπτυξη και παραγωγή βιολογικών φαρμακευτικών θεραπευτικών προϊόντων είναι ουσιαστικά μηδενική. Ως αποτέλεσμα, η Ελλάδα στερείται σε πολύ μεγάλο βαθμό τα πολλαπλά οφέλη που θα μπορούσε να

DEMO ABEE ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΠΛΑΝΟ 2021-2017, 356 εκατ.

1. Επέκταση της παραγωγικής δυναμικής στο Κρυονέρι Αττικής 2. 3 μονάδες παραγωγής Α’ υλών και 4 μονάδες παραγωγής τελικού προϊόντος στην Τρίπολη 3. Σύγχρονα εργαστήρια R&D στην Θεσσαλονίκη 4. Μονάδα ανάπτυξης μονοκλωνικών αντισωμάτων και ΒιοΑκαδημία στην Αττική

συνεισφέρει ο τομέας της βιοτεχνολογίας στην οικονομική δραστηριότητα της χώρας». Η DEMO ΑΕ, προχωράει σε μια σημαντικού μεγέθους επένδυση με στόχο να δημιουργήσει μια πρότυπη μονάδα ανάπτυξης μονοκλωνικών αντισωμάτων. Η επένδυση θα γίνει στον Αγ. Στέφανο Αττικής και θα λαμβάνει υπόψη της και έναν άλλο σημαντικό τομέα, αυτόν της εκπαίδευσης και την απασχόλησης. «Το γεγονός ότι η χώρα μας έμεινε πίσω από τις εξελίξεις της Βιοτεχνολογίας, την ώρα που σε άλλες χώρες έχουν ήδη προχωρήσει αρκετά, δημιούργησε και ένα έλλειμμα τεχνογνωσίας αλλά και τη φυγή στο εξωτερικό όσων επιστημόνων ήθελαν να ασχοληθούν και να εργαστούν στον τομέα αυτό. Η DEMO, ως ο μεγαλύτερος παραγωγός ενεσίμων της χώρας, ως ο μεγαλύτερος εξαγωγέας σε σκευάσματα owned branded έχει μια ιστορική ευθύνη απέναντι στη χώρα και στον κλάδο. Ως pioneer του κλάδου των ενεσίμων θα ιδρύσει την μονάδα ανάπτυξης μονοκλωνικών αντισωμάτων παράλληλα με μία Βιοακαδημία όπου θα εκπαιδεύει επιστήμονες για να παραμείνουν στον τόπο τους και να προσφέρουν. Η επένδυση της DEMO θα βάλει τη χώρα μας στην «κλειστή λίγκα» των 15 χωρών που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό παγκόσμια και θα συνεισφέρει στην απασχόληση στελεχών υψηλής μόρφωσης, που μέχρι στιγμής απασχολούνται στον ακαδημαϊκό χώρο ή σε εταιρείες εξωτερικού.», δήλωσε ο κ. Δέμος. Τις επενδύσεις χαιρέτισαν ο Υπουργός Ανάπτυξης & Επενδύσεων κ. Άδωνις Γεωργιάδης, ο Υπουργός Υγείας κ. Θάνος Πλεύρης, ο Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών κ. Θεόδωρος Σκυλακάκης, ο Αναπληρωτής Υπουργός Ανάπτυξης κ. Νίκος Παπαθανάσης, η Υφυπουργός Υγείας κ. Ζωή Ράπτη, και εκ μέρους του επιχειρηματικού κόσμου ο πρόεδρος του ΕΒΕΑ, κ. Γιάννης Μπρατάκος. Στην εκδήλωση τοποθετήθηκαν και τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου με τον Πρόεδρο και Ιδρυτή της DEMO κ. Σταύρο Δέμο να απευθύνει χαιρετισμό και τις αναπληρώτριες διευθύνουσες συμβούλους κ.κ Στέλλα Δέμου και Ιωάννα Δέμου να παρουσιάζουν στοιχεία για τη βιώσιμη ανάπτυξη, την κυκλική οικονομία και τις νέες τεχνολογίες. u

NYXIA_L 11/17/21 5:00 PM Page 44

Εύθραυστα νύχια Τι να κάνετε; Είναι ένας μικρός καθρέφτης της υγείας μας, θέλουμε να είναι περιποιημένα και απογοητευόμαστε όταν είναι μαλακά, αδύναμα και ξηρά. Δείτε τις αιτίες και τις λύσεις.

T

α νύχια αναπτύσσονται από τη ρίζα τους, η οποία βρίσκεται κάτω από την πτυχή της επιδερμίδας που βλέπουμε, όπου υπάρχουν εξειδικευμένα δερματικά κύτταρα, τα οποία πολλαπλασιάζονται συνεχώς. Η σύσταση του νυχιού περιλαμβάνει: l Mεγάλη περιεκτικότητα σε κερατίνη l 4% θείο l 4 -5% λίπη l 43 – 50% άνθρακα l 30- 33% οξυγόνο l 6% υδρογόνο l 15 – 17% άζωτο l 18% νερό Οι λόγοι που σπάνε και ξεφλουδίζουν τα νύχια είναι πολλοί και σχετίζονται με παθολογικές και μη καταστάσεις. Αφυδάτωση – Μη χρήση κρέμας χεριών: Το συχνό πλύσιμο των χεριών, η χρήση χημικών και απορρυπαντικών μπορεί να αφυδατώσει τα νύχια. Για τον λόγο αυτό, καλό είναι τουλάχιστον μία φορά την ημέρα να χρησιμοποιείτε μία κρέμα χεριών, δίνοντας έμφαση στην περιοχή πάνω από τη μήτρα των νυχιών. Είναι συνεχώς βαμμένα: Oλα τα βερνίκια νυχιών περιέχουν συστατικά που αφυδατώνουν και ξεραίνουν τα νύχια, με αποτέλεσμα να τα αποδυναμώνουν. Ακόμα και τα βερνίκια με τους λιγότερους ερεθιστικούς παράγοντες αφυδατώνουν και ξεραίνουν τα νύχια. Μην αφήνετε το βερνίκι για πάνω από πέντε μέρες στα νύχια σας και αφήνετε να μεσολαβήσει ένα διάστημα πριν τα ξαναβάψετε. Τα πετσάκια κόβονται υπερβολικά: Θα παρομοιάσουμε τα πετσάκια με τις ρίζες ενός φυτού, έτσι θα γίνει εύκολα αντιληπτό πως αν τις αφαιρέσετε, το φυτό θα πεθάνει. Μην κόβετε τα πετσάκια, αλλά σπρώξτε τα προς τη βάση του νυχιού με ένα ξύλινο στικ. Συχνή χρήση ασετόν: Το ασετόν αφαιρεί μαζί με το βερνίκι τα φυσικά έλαια των νυχιών. Γι’ αυτό προτιμήστε τα ξεβαφτικά που είναι εμπλουτισμένα με θρεπτικά έλαια. Αχ, αυτή η πληκτρολόγηση: Πληκτρολογείτε παντού και πάντα, από τον υπολογιστή μέχρι το σταθερό τηλέφωνο. Φροντίστε, λοιπόν, αυτό να το κάνετε με την άκρη των δαχτύλων σας και όχι με τα νύχια σας, γιατί αλλιώς φθείρονται. Μη ισορροπημένη διατροφή: Αν στο διατροφολόγιό σας δεν περιλαμβάνονται θρεπτικά συστατικά , όπως ψάρια και θαλασσινά, κοτόπουλο, ξηροί καρποί, αυγά και γαλακτοκομικά, μην περιμένετε τα νύχια σας να είναι γερά. Ελλειψη σιδήρου: Αν παρατηρείτε βαθουλώματα στα νύχια, μάλλον έχετε χαμηλά επίπεδα σιδήρου στο αίμα. Ο σίδηρος είναι απαραίτητος για την αιμοσφαιρίνη, την πρωτεΐνη που μεταφέρει το οξυγόνο στο αίμα και είναι απαραίτητη για τη μήτρα των νυχιών.

44 | περί υγείας |

Γράφει η Λήδα Κοντογιαννοπούλου

Θρεπτικά συστατικά Η περιποίηση των νυχιών, αλλά και η διατροφή είναι αυτά που θα οδηγήσουν στην υγιή όψη των νυχιών σας. Τα θρεπτικά συστατικά που προσλαμβάνετε μέσω των τροφών, παίζουν καθοριστικό ρόλο και συμβάλλουν στη διατήρηση την υγείας των νυχιών. Πρωτεΐνη: Η κερατίνη, η οποία βρίσκεται και σε μεγαλύτερη ποσότητα στα νύχια είναι πρωτεΐνη που προστατεύει τα επιθηλιακά κύτταρα από βλάβες ή στρες. Η κερατίνη εξυπηρετεί σημαντικές δομικές και προστατευτικές λειτουργίες, ιδιαίτερα στο επιθήλιο. Καλύτερες πηγές πρωτεΐνης αποτελούν τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τυριά, τα ψάρια και τα θαλασσινά, τα άπαχα μέρη του χοιρινού ή μοσχαρίσιου κρέατος, τα πουλερικά, το αυγό, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στο ασπράδι του αυγού, τα όσπρια και κυρίως τα φασόλια, οι ανάλατοι ξηροί καρποί και τα προϊόντα σόγιας. Λιπαρά οξέα: Τα ω3 και ω6 λιπαρά οξέα είναι, επίσης, απαραίτητα για την καλή υγεία των νυχιών. Η έλλειψή τους στη διατροφή μπορεί να οδηγήσει σε ξηρότητα των νυχιών με αποτέλεσμα να αρχίζουν να ξεφλουδίζουν. Καλές πηγές αποτελούν τα καρύδια, ο σολομός, ο τόνος, ο λιναρόσπορος, οι μαλακές μαργαρίνες και τα προϊόντα σόγιας. Σίδηρος: Είδαμε και παραπάνω πως η έλλειψη σιδήρου είναι από τις βασικές αιτίες λέπτυνσης και αδυναμίας των νυχιών. Τροφές, όπως το κόκκινο κρέας, το συκώτι, τα θαλασσινά, οι ξηροί καρποί, τα φασόλια, τα σκούρα πράσινα λαχανικά όπως το μπρόκολο και το σπανάκι αποτελούν καλές πηγές σιδήρου. Ασβέστιο: Bοηθάει στην αντιμετώπιση της ευθραυστότητας και της ξηρότητας των νυχιών. Καλές πηγές ασβεστίου αποτελούν τα γαλακτοκομικά προϊόντα και κυρίως το γιαούρτι, τα αμύγδαλα, τα φασόλια, οι σαρδέλες. Ψευδάργυρος: Aπαραίτητος για την υγιή ανάπτυξη των νυχιών. Πρέπει να λαμβάνεται καθημερινά μέσω της διατροφής.Ο ψευδάργυρος βρίσκεται κυρίως στις πρωτεϊνούχες πηγές, όπως το κόκκινο κρέας, τα ψάρια και τα θαλασσινά (τα στρείδια προσφέρουν περισσότερο ψευδάργυρο ανά μερίδα από οποιοδήποτε άλλο τρόφιμο). Βιοτίνη: Mια βιταμίνη του συμπλέγματος Β, που είναι δυναμωτική για τα μαλλιά και τα νύχια. Σχετική επιστημονική μελέτη έδειξε ότι η λήψη 2,5mg βιοτίνης σε καθημερινή βάση βελτιώνει την αντοχή των νυχιών και τα κάνει λιγότερο εύθραυστα μετά από έξι έως εννέα μήνες.

Συμπλήρωμα διατροφής; Γιατί όχι;

O

ταν τα νύχια σας χρειάζονται ιδιαίτερη φροντίδα, το Perfectil Nails σάς παρέχει την πλήρη υποστήριξη του Perfectil με προηγμένη θρέψη για την υγεία των νυχιών. Πώς και πότε λαμβάνεται το Perfectil Nails; Συνιστώνται δύο δισκία την ημέρα με το κυρίως γεύμα σας. Καταπίνετε τα δισκία με νερό ή κρύο ρόφημα. Η λήψη των δισκίων με ένα μεγάλο γεύμα μεγιστοποιεί την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών. Το Perfectil Nails χρειάζεται να λαμβάνεται μόνο με γεμάτο στομάχι. Πάντα να βεβαιώνεστε ότι το Perfectil Nails λαμβάνεται με άφθονο νερό κι όχι με τσάι ή καφέ, καθώς αυτό μπορεί να προκαλέσει τη διάσπαση του δισκίου πολύ νωρίς. Θρέψη στη βάση των νυχιών από το εσωτερικό Το Perfectil Nails παρέχει τα απαραίτητα ιχνοστοιχεία για θρέψη από το εσωτερικό, που διανέμονται μέσω της κυκλοφορίας του αίματος για θρέψη από το εσωτερικό. Με συγκεκριμένες βιταμίνες και μέταλλα για τη στήριξη της επιφάνειας των νυχιών, ενώ παράλληλα παρέχει τριπλά ενεργή υποστήριξη για τη φυσιολογική υγεία και εμφάνιση του δέρματος, των μαλλιών και των νυχιών: l Επιπρόσθετα Σελήνιο που συμβάλλει στη διατήρηση των φυσιολογικών νυχιών l Χαλκό που συμβάλλει στη διατήρηση του φυσιολογικού συνδετικού ιστού l Βοτανικό εκχύλισμα Horsetail (Equisetum arvense L.), μια φυσική πηγή πυριτίου l Μεθυλοσουλφονυλομεθάνιο (MSM) που παρέχει θείο, το οποίο είναι ένα σημαντικό θρεπτικό συστατικό που βρίσκεται στην εξωτερική στοιβάδα του δέρματος, των μαλλιών, αλλά και των νυχιών u

_ADDS 11/17/21 5:01 PM Page 1

_ADDS 11/17/21 5:01 PM Page 1