Περί Υγείας 5 by Techpress

COVER_PY_05 17/02/2021 3:01 μ.μ. Page 1

_ADDS 17/02/2021 3:02 μ.μ. Page 1

EDITO_PY5_L 18/02/2021 1:02 μ.μ. Page 2

Edito

Περιεχόμενα

Βλέπουμε το τέλος του τούνελ;

COVID-19

ία νέα πραγματικότητα αντιμετωπίζουν στις καθημερινές τους συνήθειες οι κάτοικοι της Αττικής, μετά το σκληρό lockdown που βιώνει η πρωτεύουσα. Το κλείσιμο των σχολείων, αλλά και του λιανεμπορίου έχει ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων από την πλευρά των θιγομένων και για αυτό ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, ήταν αρκούντως καθησυχαστικός, λέγοντας: «Προτίμησα να πάρω δραστικά μέτρα για να απαλλαγούμε από αυτά πιο γρήγορα. Η εμπειρία μας έχει δείξει ότι τις πιο πολλές φορές τα ημίμετρα δεν λειτούργησαν ουσιαστικά», και πρόσθεσε: «Πρέπει να περάσουμε και από αυτή τη δοκιμασία. Εύχομαι να είναι σύντομη. Δεν βλέπουμε απλά το φως στην άκρη του τούνελ. Βλέπουμε το τέλος του τούνελ». Η απόφαση για τα πρόσθετα μέτρα βασίστηκε σε δύο δεδομένα: την αύξηση των νοσηλειών στην Αττική, όπου οι δομές υγείας σταδιακά γεμίζουν (εφιαλτική η προοπτική, όταν διαβάζετε το «Περί Υγείας» να ασφυκτιούν…), και τις μεταλλάξεις του ιού που φαίνεται να επιταχύνουν τη μεταδοτικότητά του. Ας έρθουμε, όμως, στο τεύχος που κρατάτε στα χέρια σας. Δεν θα μπορούσε να μην γίνει αναφορά στο πώς έχει επηρεάσει τη διαδικασία του εμβολιασμού, αλλά και τη χρήση των μασκών η εμφάνιση των μεταλλάξεων. Με την υπογραφή του Δημήτρη Μπαλατσούρα, Διευθυντή ΩΡΛ Κλινικής Τζανείου Νοσοκομείου Πειραιά και της συντάκτριας υγείας Αλεξία Σβώλου, αντίστοιχα, θα μάθετε όλες τις πληροφορίες που χρειάζεστε για αυτό το μείζον σημασίας θέμα. Η Αλεξία Σβώλου, επιπρόσθετα, μας πληροφορεί για την «ελληνική συμμετοχή» στη μάχη κατά της COVID-19, με το αντιφλεγμονώδες φάρμακο της κολχικίνης, αλλά και για τις εξελίξεις που υπάρχουν γύρω από τη μάχη ενάντια στον καρκίνο, μιας και ο Φεβρουάριος είναι ο μήνας ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης για τη νόσο που ταλανίζει ασθενείς, υγειονομικούς και επιστήμονες χρόνια τώρα. Μαζί με την κολχικίνη, άλλο ένα φάρμακο μπαίνει στο «οπλοστάσιο» κατά της COVID-19, η ρεμδεσιβίρη, για την οποία θα μάθετε όσα χρειάζεστε από το άρθρο της Μάρθας Φραγκάκη, ενώ μέσα από το θέμα του έγκριτου ψυχιάτρου και ψυχαναλυτή, Σάββα Σαββόπουλου, θα δείτε πώς έχει επηρεάσει το lockdown την ψυχική μας υγεία. Καθώς στις 28-02 είναι η Παγκόσμια Ημέρα Σπανίων Παθήσεων, η Ελίνα Μιαούλη, Αντιπρόεδρος του Σωματείου «95», μας τονίζει πως είναι σπάνιες, αλλά όχι ανύπαρκτες, και μέσα από τη συνέντευξή του ο κύριος Ευθύμιος Καπάνταης μάς μιλά για τις συνέπειες και τους τρόπους αντιμετώπισης της παχυσαρκίας. Μεγάλη αναφορά στο τεύχος Φεβρουαρίου έχουμε και στα παιδιά, ξεκινώντας από αυτούς του μικρούς – μεγάλους ήρωες που παλεύουν με τον καρκίνο, με το άρθρο της Βίκυς Καρατζαφέρη. Οι γονείς μέσα από αυτό το τεύχος μπορούν να ενημερωθούν για την πάθηση της κιρσοκήλης από τον παιδοχειρούργο Γεώργιο Καμπούρογλου και για την ατοπική δερματίτιδα από την παιδίατρο, Αλεξάνδρα Χατζή. Η διατροφή και σε αυτό τεύχος έχει την τιμητική της με τα θέματα των μαιευτήρα – χειρούργου γυναικολόγου, Γεώργιου Παναγάκη, και της διαιτολόγου – διατροφολόγου, Αννα Πετρίδου, να παρέχουν γνώσεις για τα θρεπτικά συστατικά που πρέπει να λαμβάνει μία γυναίκα κατά τη διάρκεια της κύησης και για το πώς θα καλύψουμε τα διατροφικά κενά που δημιουργούνται λόγω του φτωχού σε θρεπτικά συστατικά διαιτολογίου μας. Αν θέλετε να μάθετε για το πώς μπορεί να νικηθεί η ακράτεια ούρων ανατρέξτε στις σελίδες του χειρούργου – ουρολόγου, Ιωάννη Γκιάλα, ενώ για τα συμπτώματα του κρυολογήματος και τους τρόπους αντιμετώπισής του, δείτε το άρθρο του γιατρού Ευάγγελου Φραγκούλη. Τέλος, μη χάσετε το εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο της δημοσιογράφου, Αννας Σταυράκη, για τα placebo και τα nocebo, ενώ αφήστε την Τάνια Μαντουβάλου να σας οδηγήσει στην ψυχολογία της αποκριάτικής στολής και μάσκας, ακόμα και αν φέτος τα καρναβάλια και οι εκδηλώσεις θα περιοριστούν στη χώρα του… διαδικτύου. Τρύφων Αλευρίτης, Εκδότης

2 | περί υγείας |

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

Εμβόλια και μεταλλάξεις ........................................σελ. 4

Μάσκες Διπλή ή μονή; Μίας χρήσης ή υφασμάτινη; ............σελ. 6

Ρεμδεσιβίρη Ενα φάρμακο - πολλά οφέλη ..................................σελ. 8

TEYXOΣ 5 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021 IΔIOKTHΣIA «ONLINE-TECHPRESS ΕΠΕ» info@online-techpress.gr ΕΚΔΟΤΗΣ Τρύφων Αλευρίτης

Κολχικίνη Η ελληνική συμμετοχή στη μάχη για τον κορωνοϊό ................................................σελ. 10

Σάββας Σαββόπουλος Η πανδημία των ψυχικών διαταραχών ................σελ. 11

Σπάνιες παθήσεις

ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Αφροδίτη Ντάικου ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΥΛΗΣ Μάρθα Φραγκάκη martha@allabouthealth.gr ART DIRECTOR Σωτήρης Ανδρίτσος

Οχι όμως ανύπαρκτες ..........................................σελ. 14

Συνέντευξη Ευθύμιος Καπάνταης «Η παχυσαρκία είναι νόσος» ................................σελ. 17

Καρκίνος Τι ρόλο παίζουν τσιγάρο, αλκοόλ και τζάκι ..........σελ. 18

Παιδικός καρκίνος Αιτίες και αντιμετώπιση ......................................σελ. 20

Εγκυμοσύνη και διατροφή Χρήσιμες συμβουλές ..........................................σελ. 22

Θρεπτικά συστατικά

ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ Βίκυ Καρατζαφέρη Τάνια Μαντουβάλου Αλεξία Σβώλου Αννα Σταυράκη Χριστίνα Χατζηπαλαμουτζή ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΙ ΣYNEPΓΑTEΣ ΑΥΤΟΥ ΤΟΥ ΤΕΥΧΟΥΣ Ιωάννης Γκιάλας Γεώργιος Καμπούρογλου Ελίνα Μιαούλη Δημήτρης Μπαλατσούρας Εύη Μπουκουβάλα Γεώργιος Π. Παναγάκης Αννα Πετρίδου Σάββας Σαββόπουλος Ευάγγελος Φραγκούλης Αλεξάνδρα Χατζή

Η απουσία τους κοστίζει ......................................σελ. 24

Ατοπική δερματίτιδα 10+1 ερωτήσεις για τα παιδιά που νοσούν εν μέσω πανδημίας ..........................σελ. 32

Ακράτεια ούρων Υπάρχει λύση ......................................................σελ. 34

Placebo - Nocebo H δύναμη της ψυχής ή της αρνητικής σκέψης ......σελ. 36

Μάσκα παντού Από τον SARS-C0V-2 στις Απόκριες ......................σελ. 38

Στο φαρμακείο της γειτονιάς Προϊόντα υγείας που θα βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής σας ..................................σελ. 42

ΕΔΡΑ Αργοστολίου 108 Τ.Κ. 183 45 Μοσχάτο Tηλ.: 210 7474890 Φαξ: 210 7470108 Οι απόψεις που εκφράζονται σε ενυπόγραφα άρθρα δεν συμπίπτουν απαραίτητα με αυτές του περιοδικού. Υλικό που αποστέλλεται προς δημοσίευση δεν επιστρέφεται, ανεξαρτήτως με το αν δημοσιεύθηκε. Απαγορεύεται η ολική ή μερική αναδημοσίευση οποιουδήποτε κειμένου, διαγράμματος ή φωτογραφίας, με οποιονδήποτε τρόπο και σε οποιαδήποτε γλώσσα, χωρίς τη γραπτή άδεια του εκδότη. Νόμοι 238/1970, 4301/1979, Ν. 100/1975, ΝΔ 3565/1956 και 4254, 1962 και κανόνες του Διεθνούς Δικαίου.

_ADDS 17/02/2021 3:03 μ.μ. Page 1

EMBOLIA METALLAKSEIS_MPALATSOYRAS_x2 17/02/2021 3:04 μ.μ. Page 4

Εμβόλια και μεταλλάξεις Επηρεάζουν τα μεταλλαγμένα στελέχη τη δράση των εμβολίων και πόσο; του κορωνοϊού

υπήρχαν μεγάλες ελπίδες και είχε χρηματοδοτηθεί σημαντικά, δεν απέδωσε τα αναμενόμενα και μάλλον εγκαταλείπεται. Η εταιρεία, όμως, σύναψε συμφωνία με τη Pfizer για παραγωγή 100 εκατομμυρίων δόσεων του εμβολίου της. Επίσης, ενώ οι προκαταρκτικές διαπραγματεύσεις της Ε.Ε. με τη Novavax έληξαν επιτυχώς από τον Οκτώβριο, δεν έχει ακόμη υπογραφεί τελικό συμβόλαιο, και φαίνεται ότι θα χαθεί η ευκαιρία να προμηθευτούμε έγκαιρα το εμβόλιο αυτό που φαίνεται ότι θα είναι εξαιρετικό, λόγω της γνωστής γραφειοκρατίας της Ε.Ε. Τα εμβόλια της Από τα 6 παραπάνω εμβόλια που Ευρωπαϊκής Ενωσης Γράφει ο φαίνεται ότι θα προμηθευτούμε τεΗ Ε.Ε. έχει κάνει συμβόλαια για Δημήτρης Μπαλατσούρας λικά, τα 3 είναι της νεότερης τεχνοεμβόλια με τις εξής εταιρείες: Διευθυντής ΩΡΛ Κλινικής Τζαλογίας m-RNA: Pfizer, Moderna και Pfizer, Moderna, Curevac, Astra, νείου Νοσοκομείου Πειραιά Curevac. Tα Astra και J&J είναι σχετικά Johnson & Johnson, Sanofi και νέας τεχνολογίας, με αδενοϊούς γεδιαπραγματεύεται συμβόλαιο και με τη Noνετικά τροποποιημένους, ώστε να περιέχουν τα γοvavax. Από τα παραπάνω εμβόλια εγκεκρινίδια του κορωνοϊού (ίδια τεχνολογία έχει και το μένα για χρήση είναι προς το παρόν τα εμΡωσικό Sputnik V). Υπάρχει, όμως, προηγούμενη βόλια της Pfizer, της Moderna και της εμπειρία με την τεχνική αυτή, π.χ. το εμβόλιο για Astra, ενώ αναμένεται άμεσα η έγκριση τον Ebola. Tέλος, το εμβόλιο της Novavax είναι πρωκαι του εμβολίου της J&J. To Curevac τεϊνικό, δεν περιέχει δηλαδή γενετικό υλικό αλλά και το Novavax είναι σε τελική φάση πρωτεϊνες του ιού, και αυτό μπορούμε να 3, ενώ το εμβόλιο της πούμε ότι είναι πιο κλασικής τεχνοSanofi, για το λογίας. Στην κατηγορία αυτή είναι ο π ο ί ο και το δεύτερο ρωσικό εμβόλιο, το Vector. Τελείως κλασικά όμως, με τεχνολογία εξασθενημένων κορωνοϊών, είναι το κινεζικό Sinovac (με αποτελεσματικότητα όμως μόνο 50%) και το Ινδικό Bharat, που έχουν πάρει έγκριση για επείγουσα χρήση, όπως τα Pfizer και Moderna, εκτός Ευρώπης όμως.

φθασε η ώρα που περιμέναμε όλοι, η περίοδος του εμβολιασμού κατά του κορωνοϊού, αρχή του τέλους της πανδημίας που τόσο ταλαιπώρησε την ανθρωπότητα. Δυστυχώς η διαφαινόμενη μεγάλη αποτελεσματικότητα των εμβολίων επισκιάσθηκε από τη διάδοση μερικών μεταλλαγμένων στελεχών του ιού. Επηρεάζουν όμως τα στελέχη αυτά τη δράση των εμβολίων και πόσο; Ας δούμε, λοιπόν, τα πρώτα στοιχεία που έχουμε για την επίδραση αυτή.

4 | περί υγείας |

EMBOLIA METALLAKSEIS_MPALATSOYRAS_x2 17/02/2021 3:05 μ.μ. Page 5

Mεταλλάξεις του κορωνοϊού Ολοι οι ιοί με την πάροδο του χρόνου υφίστανται μεταλλάξεις και ο Sars-CoV-2 δεν αποτελεί εξαίρεση. Χιλιάδες μεταλλάξεις του έχουν εμφανισθεί από τότε που πρωτοανιχνεύθηκε, εδώ και έναν χρόνο, αλλά οι περισσότερες δεν έχουν κάποια ουσιαστική επίδραση που να μας προβληματίσει. Υπάρχουν εντούτοις μερικά σχετικά πρόσφατα μεταλλαγμένα στελέχη του ιού που έχουν κάποια ανησυχητικά χαρακτηριστικά. Το πρώτο είναι το Βρετανικό στέλεχος B.1.1.7, που αναγνωρίσθηκε για πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο στο ΗΒ. Το μεταλλαγμένο αυτό στέλεχος έχει το χαρακτηριστικό της ταχύτερης μετάδοσης, γεγονός πολύ ανησυχητικό, παρά το ότι η θνητότητα που προκαλεί δεν φαίνεται να είναι αυξημένη. Οπως έχει επανειλημμένα συζητηθεί, το πρόβλημα με την COVID-19 δεν είναι τόσο η μεγάλη θνητότητα, η οποία είναι κατά τι μεγαλύτερη της γρίπης στις νεότερες ηλικίες (πολλαπλάσια, όμως, στις μεγαλύτερες ηλικίες και σε άτομα με υποκείμενα νοσήματα), όσο η μεγάλη μεταδοτικότητα. Αυτό έχει σαν συνέπεια να προσβάλλονται από τη νόσο πολύ περισσότερα άτομα, να επέρχεται τεράστια επιβάρυνση των νοσοκομείων και των συστημάτων υγείας κάθε χώρας και ο αριθμός των θανάτων να αυξάνει δραματικά. Aκόμη πιο ανησυχητικό φαίνεται να είναι το νοτιοαφρικανικό μεταλλαγμένο στέλεχος του ιού, με την ονομασία Β.1351 (ή 501Y.V2), καθώς και το μεταλλαγμένο στέλεχος της Βραζιλίας P.1, που εμφανίσθηκε για πρώτη φορά στο Manaus της Βραζιλίας. Ολα αυτά τα στελέχη έχουν σαν κοινό χαρακτηριστικό τη μετάλλαξη N501Y, η οποία έγινε γνωστή ευρύτερα σαν «Nelly», μια μετάλλαξη της γνωστής πρωτεϊνης S του ιού, της πρωτεϊνης ακίδας που τον βοηθάει να προσκολλάται στα ανθρώπινα κύτταρα. Το νοτιοαφρικανικό και το βραζιλιανικό στέλεχος έχουν ακόμη μια μετάλλαξη της πρωτεϊνης S, την Ε484Κ, η οποία ονομάσθηκε για ευκολία «Eric». Η μετάλλαξη αυτή διαπιστώθηκε πρόσφατα ότι έχει εμφανισθεί και σε μερικά στελέχη της βρετανικής μετάλλαξης στην περιοχή του Bristol και του Liverpool. Τα με-

ταλλαγμένα στελέχη του ιού έχουν διαδοθεί σε πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο, με το βρετανικό στέλεχος να έχει ανιχνευθεί σε 75, το νοτιοαφρικανικό σε 32, και το βραζιλιανικό σε 14 χώρες. Το νοτιοαφρικανικό στέλεχος ανιχνεύθηκε πρόσφατα σε πολλά άτομα στο Τιρόλο της Αυστρίας (165 κρούσματα), στο διεθνές αυτό κέντρο χιονοδρομίας, από όπου φαίνεται ότι και την άνοιξη του περασμένου χρόνου ξεκίνησε η μεγάλη επέκταση της επιδημίας στη Βόρεια Ευρώπη, από τους σκιέρ που επέστρεφαν από τις διακοπές τους εκεί.

Τι εμβόλιο να κάνω; Η ερώτηση μάλλον δεν έχει νόημα, αφού στη χώρα μας αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει δυνατότητα επιλογής εμβολίου. Θα μπορούσε όμως να διατυπωθεί σε «Να κάνω τώρα το εμβόλιο της Astra Zeneca ή να περιμένω αργότερα για ένα καλύτερο;». Το ρωτάνε πολλοί άνθρωποι στο φάσμα ηλικιών 60-64 που θα κληθούν να εμβολιασθούν με το εμβόλιο της Astra, οι οποίοι βλέπουν τη μεγάλη ασφάλεια και αποτελεσματικότητα των εμβολίων της Pfizer και της Moderna που έχουν δοκιμασθεί με τεράστια επιτυχία σε πολλά εκατομμύρια ανθρώπων σε όλο τον πλανήτη. Η αρχική, λοιπόν, αντίληψη που επικρατούσε, ότι «εγώ δεν κάνω τα εμβόλια m-RNA που είναι

νέας τεχνολογίας και δεν γνωρίζουμε τι παρενέργειες θα έχουν, αλλά θα περιμένω της Astra, που είναι κλασικής τεχνολογίας» έχει αλλάξει. Πολλοί, βλέποντας τη μειωμένη αποτελεσματικότητα του εμβολίου της Astra σε σύγκριση με τα ήδη χορηγούμενα, τη διακοπή της χορήγησής του από τις Νοτιοαφρικανικές αρχές και την εφαρμογή του μόνο σε άτομα κάτων των 65 ετών, αναρωτιούνται αν πρέπει να το κάνουν τώρα ή να περιμένουν. Η απάντηση λοιπόν είναι ΝΑΙ, κάνουμε όποιο εμβόλιο μας χορηγηθεί. Ολα τα εμβόλια είναι αποδεδειγμένα ασφαλή, όπως αποδεικνύεται από τη χορήγηση 131 εκατομμυρίων δόσεων σε όλο τον κόσμο, και ακόμη και αν υπάρχει μικρότερη αποτελεσματικότητα, αυτό είναι πολύ καλύτερο από το μη εμβόλιο. Το πιο σημαντικό σε ατομικό και οικογενειακό επίπεδο είναι το να αποφύγει κανείς τη βαριά νόσηση, τη νοσηλεία, την πιθανή διασωλήνωση και θάνατο. Αυτό φαίνεται ότι το εξασφαλίζουν με μεγάλη επιτυχία όλα τα εμβόλια που έχουν εγκριθεί. Αλλά και σε κοινωνικό επίπεδο, η διενέργεια μεγάλου αριθμού εμβολιασμών στον πληθυσμό ελαττώνει τη διάδοση του ιού και μας φέρνει ένα βήμα κοντύτερα στο τέλος της πανδημίας. Επομένως, πρέπει να εμβολιασθούμε όλοι, το συντομώτερο δυνατόν, με όποιο εμβόλιο μας είναι διαθέσιμο! u

Η επίδραση των μεταλλαγμένων στελεχών του κορωνοϊού στα εμβόλια

αίνεται ότι η μετάλλαξη «Eric» μπορεί να έχει επίδραση στα εμβόλια που έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούνται. Από μελέτες φαίνεται ότι η μετάλλαξη αυτή πολλαπλασιάζει την ικανότητα του κορωνοϊού να ανθίσταται στα αντισώματα που υπάρχουν

στο πλάσμα ατόμων που έχουν νοσήσει από COVID-19. Επίσης, άτομα που έχουν νοσήσει από κορωνοϊό θα μπορούσαν να επαναμολυνθούν με το νέο μεταλλαγμένο νοτιοαφρικανικό στέλεχος. Βέβαια, η ανοσία που αποκτούμε με τα εμβόλια είναι πολύ ευρύτερη από τη φυσική ανοσία μετά από λοίμωξη. Ερευνητές της Pfizer και της Moderna ανακοίνωσαν ότι τα εμβόλιά τους εξακολουθούν να παρέχουν προστασία και στο

βρετανικό, αλλά και στο νοτιοαφρικανικό στέλεχος, με μόνο ελαφρά μειωμένη αποτελεσματικότητα. Πάντως, η Moderna σχεδιάζει τροποποίηση του εμβολίου της, ώστε να είναι πλήρως αποτελεσματικό και για τη μετάλλαξη αυτή. Επίσης, μελέτη του εμβολίου της Novavax έδειξε αποτελεσματικότητα 60% στο νοτιοαφρικανικό στέλεχος, έναντι 96% από το αρχικό στέλεχος του κορωνοϊού και 85,6% έναντι του μεταλλαγμένου βρετανικού στελέχους. Το εμβόλιο της Astra, σύμφωνα με αρχικές μελέτες, φαίνεται ότι δεν προστατεύει από το νοτιοαφρικανικό στέλεχος, παρά μόνο στις πιο βαριές περιπτώσεις και η Νοτιοαφρικανική κυβέρνηση διέκοψε, τουλάχιστον προσωρινά, τη χρήση του. Tέλος, η Johnson &

Johnson διαπίστωσε ότι μια δόση του εμβολίου της έχει αποτελεσματικότητα 57% στο νοτιοαφρικανικό στέλεχος και 72% στις ΗΠΑ στο αρχικό στέλεχος του ιού. Οσον αφορά στο βραζιλιανικό στέλεχος Ρ.1, αυτό κυρίως έχει διαδοθεί σε ορισμένες περιοχές της Βραζιλίας και ιδιαίτερα στο Ρίο και ακόμη δεν έχει μελετηθεί αρκετά, φαίνεται όμως ότι η συμπεριφορά του έναντι των εμβολίων θα είναι παρόμοια με του νοτιοαφρικανικού στελέχους.

| περί υγείας | 5

γά

Η μάσκα αποκτά άλλη βαρύτητα, καθώς πλέον τη βλέπουμε κάτω από το πρίσμα της μονιμότητας.

ό κ ϊ deb α π ate ω ρ

λο

ευ

Το με

MASKES KAI METALLAKSEIS_L 17/02/2021 3:05 μ.μ. Page 6

ς ι τ α γι

ς ε κ μάσ

Της Αλεξίας Σβώλου

6 | περί υγείας |

“

Θα σύστηνα τη χρήση διπλής μάσκας εκεί που έχει συνωστισμό και κυρίως μέσα στα ΜΜΜ, όπου είναι αδύνατον να τηρηθούν οι αποστάσεις από τους επιβάτες

“

αλά κρατεί ο άτυπος πόλεμος, που ξεκίνησε ανάμεσα στους ειδικούς εδώ και λίγες εβδομάδες για το ποια μάσκα είναι η πιο κατάλληλη να μας προστατέψει από τα μεταλλαγμένα στελέχη του κορωνοϊού, καθώς και για το πόσες μάσκες πρέπει να φορούμε ταυτόχρονα. Το debate που μέρα με την ημέρα κορυφώνεται έχει προκαλέσει σύγχυση στον κόσμο, στέλνοντας αντιφατικά μηνύματα, ενώ ο σχετικός προβληματισμός μας ήρθε εισαγόμενος από την Αυστρία, τη Γερμανία και τη Γαλλία, όπου προέκυψαν αμφιβολίες για το κατά πόσο οι υφασμάτινες μάσκες προσφέρουν αξιόπιστη προστασία από το βρετανικό στέλεχος του κορωνοϊού, θέτοντας το δίλημμα «χειρουργική ή υφασμάτινη μάσκα». Πρώτη η Γερμανία κατέστησε υποχρεωτικό για τα άτομα που μπαίνουν στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς ή πηγαίνουν στα σούπερ μάρκετ να φορούν μάσκες ιατρικού τύπου: δηλαδή, είτε N95, την αντίστοιχη κινεζική ή ευρωπαϊκή KN95 ή FFP2 ή χειρουργική μάσκα. Είχαν προηγηθεί οι αυστηρότεροι κανονισμοί που επέβαλε η Βαυαρία, η οποία απαίτησε μάσκες αντίστοιχες των N95 στα καταστήματα και στις δημόσιες συγκοινωνίες. Η καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ ανέφερε ότι η νέα μετάλλαξη που οδήγησε σε αυτή την «τεράστια αύξηση» στις λοιμώξεις στη Βρετανία και την Ιρλανδία είναι ο λόγος πίσω από τη θέσπιση των αυστηρότερων μέτρων για τις μάσκες. Ο Μάρκος Σόντερ, πρωθυπουργός της Βαυαρίας είχε δηλώσει, μάλιστα, ότι η απόφαση για χρήση ιατρικών μασκών ήταν «πολύ απλή». «Εάν ο κορωνοϊός γίνει πιο επικίνδυνος, η μάσκα πρέπει να βελτιωθεί», είχε αναφέρει ο Σόντερ για να προσθέσει ότι πιστεύει πως είναι «απολύτως απαραίτητο» να υπάρχει υψηλότερο επίπεδο προστασίας στις δημόσιες μεταφορές, στο λιανεμπόριο και τους εργασιακούς χώρους. Ακολούθησε η Γαλλία, με τη γαλλική κυβέρνηση

Θοδωρής Βασιλακόπουλος, καθηγητής πνευμονολογίας - εντατικής θεραπείας

να συστήνει στους πολίτες να φορούν χειρουργικές μάσκες, επειδή προσφέρουν καλύτερη προστασία από τη μετάδοση κορωνοϊού σε σχέση με τις υφασμάτινες. Ανάλογη «ετυμηγορία» δεν άργησε να βγάλει και η Αυστρία, ψηφίζοντας «ναι» αποκλειστικά για τις μάσκες τύπου FFP2 (με φίλτρα αέρα) και με όσους δεν τη φορούν να πληρώνουν πρόστιμο 25 ευρώ.

Στα καθ’ ημάς, ο καθηγητής πνευμονολογίας-εντατικής θεραπείας, Θοδωρής Βασιλακόπουλος, συστήνει τη χρήση διπλής μάσκας εκεί που έχει συνωστισμό και κυρίως μέσα στα ΜΜΜ, όπου είναι αδύνατον να τηρηθούν οι αποστάσεις από τους επιβάτες, ενώ για τους εξωτερικούς χώρους επισημαίνει ότι μια μάσκα αρκεί. Με τον παιδίατρο- εντατικολόγο, Τάσο Χατζή, να επισημαίνει πως τις τελευταίες ημέρες στη χώρα μας έχει αυξηθεί η ενδοοικογενειακή μετάδοση του κορωνοϊού, η χρήση της μάσκας είναι ακόμα περισσότερο απαραίτητη, ειδικά αν πρόκειται να έρθουμε σε επαφή με ηλικιωμένα άτομα του περιβάλλοντός μας είτε έχουν εμβολιαστεί είτε όχι. Η χειρουργική μάσκα έχει το πλεονέκτημα ότι δεν βρέχεται, όπως χρησιμοποιούμε αρκετές ώρες και μιλάμε κατά τη διάρκεια της χρήσης της, ενώ υπάρχει και η μάσκα από αντιμικροβιακό χαλκό, η οποία ωστόσο δεν επιτρέπεται να «φορεθεί» από παιδιά. Μετά την πρόσφατη ανακοίνωση μιας κορυφαίας Βρετανίδας ειδικού ότι: «Θα ξεμπερδέψουμε με τον κορωνοϊό σε περίπου μία δεκαετία», η μάσκα αποκτά άλλη βαρύτητα, καθώς πλέον τη βλέπουμε κάτω από το πρίσμα της μονιμότητας. «Το παραλλαγμένο στέλεχος που πρωτο-εντοπίστηκε στο Κεντ έχει σαρώσει τη Μ. Βρετανία και αναμένεται να σαρώσει τον κόσμο, κατά πάσα πιθανότητα», δήλωσε στο BBC η διευθύντρια της κοινοπραξίας COVID19 Genomics UK, Σάρον Πίκοκ. Η επικεφαλής του προγράμματος γενετικής παρακολούθησης της Βρετανίας, εκτίμησε πως η μάχη κατά του SARS-CoV-2 αναμένεται να συνεχιστεί για τουλάχιστον μια δεκαετία. Είναι, λοιπόν, προφανές ότι σαν μέτρο προστασίας, η μάσκα ήρθε για να μείνει, όπως και ο κορωνοϊός, μέχρι τουλάχιστον να εμβολιαστεί ένα πολύ υψηλό ποσοστό του πληθυσμού, ώστε να έχουμε προσπεράσει τον κίνδυνο των νέων μεταλλάξεων. Oσο αργεί ο εμβολιασμός σε όλα τα κράτη τόσο αυξάνεται η πιθανότητα να πληθύνουν και να γίνουν και πιο επικίνδυνες οι μεταλλάξεις του κορωνοϊού, επισημαίνει ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων, Πάνος Γαργαλιάνος -Κακολύρης, μέλος της επιτροπής εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας. Οι φετινές Απόκριες δεν έχουν καρναβάλι, δεν έχουν πέταγμα αετού, δεν έχουν πάρτι ούτε μασκαράδες, ελέω COVID. Εχουν όμως μάσκες και μασκοφόρους… εκδικητές!

_ADDS 17/02/2021 3:06 μ.μ. Page 1

REMDESIVIR_NEW 17/02/2021 3:07 μ.μ. Page 8

Ρεμδεσιβίρη Υγειονομικό και οικονομικό το όφελος στη μάχη κατά του κορωνοϊού Ιταλική μελέτη έδειξε πως η χρήση ρεμδεσιβίρης μειώνει τον κίνδυνο για σοβαρές επιπλοκές στην υγεία του ασθενούς και εξοικονομεί σημαντικούς πόρους για το σύστημα υγείας.

πό την μία οι μεταλλάξεις του κορωνοϊού και το «τρίτο κύμα» και από την άλλη οι καθυστερήσεις στην πραγματοποίηση των εμβολιαστικών εθνικών σχεδίων και ο φόβος για την «πίεση» των ΜΕΘ, όλα βοηθούν στη μεγέθυνση της αγωνίας του κόσμου για την αντιμετώπιση της πανδημίας της COVID-19. Οι αποστάσεις, η χρήση μάσκας και τα καθαρά χέρια σαφώς βοηθούν στη μη διασπορά του ιού, αλλά το «οπλοστάσιο» του ΕΣΥ πρέπει να είναι ενδυναμωμένο με κάθε φάρμακο που αποδεικνύεται πως μπορεί να κάνει τον ασθενή να αναρρώσει νωρίτερα και που θα εξοικονομήσει από το σύστημα υγείας εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, εν μέσω μίας περιόδου που κάθε κλίνη έχει αξία και κάθε ευρώ πρέπει να αξιοποιείται όσο το δυνατόν πιο σωστά. Αισιόδοξα μηνύματα έρχονται από τα αποτελέσματα μίας ιταλικής μελέτης από το Saint Camillus International University of Health and Medical Sciences (UniCamillus), που δείχνουν πως το γνωστό αντιϊικό φάρμακτο ρεμδεσιβίρη είναι ικανό να μειώσει τις αρνητικές επιπτώσεις της COVID19 λοίμωξης, να βελτιώσει την κατάσταση των ασθενών, να αποτρέψει περαιτέρω επιπλοκές και να εξοικονομήσει οικονομικούς πόρους για τα συστήματα υγείας, καθώς οι ασθενείς παραμένουν μικρότερο διάστημα στο νοσοκομείο και υπάρχουν λιγότερες εισαγωγές στις μονάδες εντατικής θεραπείας.

8 | περί υγείας |

Να σημειωθεί πως η ρεμδεσιβίρη είναι το πρώτο αντιϊιικό φάρμακο που έλαβε άδεια κυκλοφορίας από τους αρμόδιους ρυθμιστικούς φορείς σε ΗΠΑ (FDA) και Ευρώπη (ΕΜΑ) για τη θεραπευτική αντιμετώπιση της λοίμωξης που προκαλεί ο SARS-CoV-2. Η μελέτη βασίστηκε σε ένα μαθηματικό μοντέλο που μπορεί να προβλέψει πως το remdesivir επιδρά στην κάλυψη κλινών ΜΕΘ και στα κόστη της υγειονομικής περίθαλψης. Το μοντέλο, μάλιστα, εξετάστηκε βάσει ενός θετικού σεναρίου (με λίγα κρούσματα κορωνοϊού), αλλά και ενός αρνητικού (με πολλά). Τα ευρήματά της δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό ABOUTOpen HTA & Market Access. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, η χρήση του remdesivir σε ασθενείς που λαμβάνουν θεραπεία οξυγόνου χαμηλής ροής με σκοπό τη μείωση των εισαγωγών σε Μονάδες Εντατικής

θεραπείας, μπορεί να οδηγήσει σε εξοικονόμηση κόστους 431 εκατομμυρίων ευρώ, με ταυτόχρονη αποφυγή 17.150 νοσηλειών σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας και 6.923 θανάτων, στο βασικό σενάριο. Με βάση τα δεδομένα του καλύτερου σεναρίου, εκτιμάται εξοικονόμηση ύψους 294 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ με βάση τη χειρότερη περίπτωση, εκτιμάται εξοικονόμηση της τάξεως των 512 εκατομμυρίων ευρώ. Θέλοντας όλοι να αποφύγουμε εικόνες του πρώτου κύματος της πανδημίας σε χώρες όπως η Ιταλία, που οι ΜΕΘ ασφυκτιούσαν, κάθε θεραπευτική αγωγή που μπορεί να απομακρύνει τον κίνδυνο από την εισαγωγή σε αυτές πρέπει να είναι «καλοδεχούμενη» και από τον ασθενή αλλά και από το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Στις μέρες που διανύουμε, άλλωστε, έχει γίνει πιο κατανοητό από ποτέ πόσο σημαντικό είναι να εκτιμηθεί η αποτελεσματικότητα θεραπευτικών λύσεων που μειώνουν την πιθανότητα ο ασθενής με COVID-19 που νοσηλεύεται σε απλή κλίνη να μεταφερθεί σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας και η θεραπεία με ρεμδεσιβίρη μπορεί να μειώσει τον χρόνο νοσηλείας των ασθενών με COVID-19, να μειώσει τις επιπλοκές (π.χ. νοσηλεία στη ΜΕΘ) αλλά και να εξοικονομήσει υγειονομικούς πόρους κατά τη διάρκεια αυτής της πανδημίας, επιτρέποντας καλύτερη διαχείριση των επιπτώσεων της COVID19 στο πλαίσιο του ΕΣΥ.u

_ADDS 17/02/2021 3:12 μ.μ. Page 1

COLCHICINE_L 17/02/2021 3:13 μ.μ. Page 10

Κολχικίνη, η ελληνική συμμετοχή στη μάχη για τον κορωνοϊό Στο «θαύμα» της Ελλάδας κατά το πρώτο κύμα της πανδημίας, δηλαδή στη σωστή διαχείριση της κρίσης με την έγκαιρη λήψη μέτρων, προστέθηκε άλλο ένα επίτευγμα με ελληνική υπογραφή, το φάρμακο κολχικίνη. Της Αλεξίας Σβώλου

10 | περί υγείας |

“

Η κολχικίνη χορηγείται με συνταγή γιατρού σε εξωνοσοκομειακούς ασθενείς με COVID, που είναι άνω των 60 ετών ή νεότεροι αλλά έχουν τουλάχιστον ένα υποκείμενο νόσημα

“

ε αντίθεση με το νέο ελπιδοφόρο εισπνεόμενο φάρμακο του Ισραήλ για τη λοίμωξη COVID-19, που αποτελεί νέα ανακάλυψη και στοχεύει στην κυτοκίνη, εμποδίζοντας την πυροδότηση της «καταιγίδας των κυτοκινών» και τη ραγδαία επιδείνωση των ασθενών, η κολχικίνη είναι ένα παλιάς κοπής - «νέο» αντιφλεγμονώδες φάρμακο που αποδείχθηκε πολύτιμο όπλο στη μάχη της πανδημίας. Οπως αναφέρει ο καθηγητής καρδιολογίας Χριστόδουλος Στεφανάδης, η κολχικίνη έχει χρησιμοποιηθεί για χρόνια κατά της ουρικής αρθρίτιδας, της περικαρδίτιδας, της κολπικής μαρμαρυγής και του εμφράγματος του μυοκαρδίου και πρόσφατα συμπεριλήφθηκε σε Πρωτόκολλο αντιμετώπισης της COVID-19, σε εξωνοσοκομειακούς ασθενείς 60 ετών κι άνω, με συμπτώματα λοίμωξης ή κάτω από 60 ετών αλλά με υποκείμενο νόσημα. Για τη λήψη του απαιτείται ιατρική συνταγή. Παρ’ ότι ο καθηγητής Πολιτικής Υγείας του London School of Economics Υγείας του London School of Economics, Ηλίας Μόσιαλος, γνωστός για τη ρεαλιστική προσέγγιση των πραγμάτων -κι όχι τη λυρική- σχολίασε πως δεν υπάρχει ακόμα θαυματουργό φάρμακο για την COVID, αφού καμία θεραπεία δεν εξολοθρεύει τον ιό Sars Cov2, η παλιά - νέα κολχικίνη «αλλάζει» την εξίσωση της πανδημίας, μειώνοντας κατά 44% τη θνητότητα, κατά 25% τις νοσηλείες και κατά 50% την ανάγκη για αναπνευστήρα, όπως φάνηκε σε καναδική μελέτη που δημοσιεύτηκε σε έγκριτο επιστημονικό περιοδικό, συγκεντρώνοντας το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας. Μάλιστα, ο καθηγητής Γενετικής του πανεπιστημίου της Γενεύης, Μανώλης Δερμιτζάκης, χαρακτήρισε την εξέλιξη αυτή εν δυνάμει «game changer», καθώς η παγκόσμια συστράτευση ενάντια στην COVID αποσκοπεί στη θωράκιση των Συστημάτων Υγείας, ώστε να αντέξουν τις ασύμμετρες πιέσεις. Η ιστορία της κολχικίνης αναδίδει ελληνικό άρωμα, καθώς η ελληνική κλινική μελέτη GRECCO-19, που υλοποιήθηκε στο ξεκίνημα της πανδημίας, ήταν η πρώτη δημοσιευμένη τυχαιοποιημένη μελέτη για τη διερεύνηση της κολχικίνης. Η κλινική μελέτη που υποστηρίχθηκε από την ελληνική φαρμακοβιομηχανία ELPEN στο ξεκίνημα της πανδημίας πραγματοποιήθηκε από Eλληνες επι-

Χριστόδουλος Στεφανάδης, καθηγητής καρδιολογίας

στήμονες, μεταξύ των οποίων υπήρχαν κορυφαίοι καρδιολόγοι, πνευμονολόγοι και λοιμωξιολόγοι. Επικεφαλής των κλινικών δοκιμών ήταν οι καθηγητές καρδιολογίας Σπύρος Δευτεραίος και Χριστόδουλος Στεφανάδης, που πρώτοι μίλησαν για τον κομβικό ρόλο της κολχικίνης στον έλεγχο της πανδημίας. Η πρώτη μελέτη είχε δυναμική, αλλά μικρό αριθμό ασθενών. Ακολούθησε η καναδική μελέτη COLCORONA, στην οποία συμμετείχαν περίπου 5.000 ασθενείς, που επιβεβαίωσε τις αρχικές διαπιστώσεις της GRECCO-19 και απέδειξε επιπρόσθετες ευεργετικές επιδράσεις, οδηγώντας την επιτροπή εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας στην ένταξη της κολχικίνης για χρήση σε ασθενείς με κορωνοϊό, εκτός νοσοκομείου. Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία ELPEN εκφράζει την ιδιαίτερη ικανοποίησή της για την ένταξη της

κολχικίνης στο πρωτόκολλο θεραπειών για ασθενείς με κορωνοϊό, σε συνέχεια της σχετικής απόφασης που έλαβε η επιτροπή εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας. Τα προτερήματα της κολχικίνης περιλαμβάνουν το ότι είναι ένα οικονομικό και δοκιμασμένο φάρμακο και φυσικά δεν είναι το μόνο παλιό καινούριο φάρμακο που επιστρατεύεται στη μάχη. Αντίστοιχη περίπτωση αποτελεί το αντιφλεγμονώδες δεξαμεθαζόνη, που επίσης περιλαμβάνεται στα θεραπευτικά πρωτόκολλα της COVID, μόνο που αυτή προορίζεται για νοσηλευόμενους ασθενείς. Η ελληνική συμμετοχή στη μάχη με τον κορωνοϊό αποτελεί εν δυνάμει «φάρμακο» και για το ΕΣΥ, που στην κορύφωση κάθε πανδημικού κύματος υφίσταται ασφυκτικές πιέσεις, καθώς μπροστά στον κίνδυνο να εκτιναχθούν οι αριθμοί στις ημερήσιες νοσηλείες, η ηγεσία του υπουργείου Υγείας θέτει σε κίνηση τις εφεδρείες του ΕΣΥ. Συγκεκριμένα, στα μεγάλα νοσοκομεία οι άδειες από ασθενείς χειρουργικές κλινικές μετατρέπονται σε κλινικές COVID, όχι όμως χωρίς τίμημα. Κι αυτό γιατί αυτή η διαδικασία μειώνει μέχρι 80% τα προγραμματισμένα χειρουργεία, με συνέπεια να γίνονται μόνο τα επείγοντα και τα ογκολογικά και τους άλλους ασθενείς, με προγραμματισμένα ορθοπαιδικά χειρουργεία, αφαιρέσεις χολής κ.τ.λ. να εγγράφονται σε μακριές λίστες αναμονής. Τα στοιχεία που συλλέξαμε από εμβληματικά νοσοκομεία του λεκανοπέδιου υποδηλώνουν ότι το ένα στα δύο χειρουργεία αναβάλλονται και κανείς δεν γνωρίζει μετά βεβαιότητας πόσο μακριά θα είναι η λίστα αναμονής, ούτε πόσο γερά νεύρα πρέπει να έχει όποιος θα περιμένει στην αναμονή! Γι’ αυτήν την παθογένεια του συστήματος, το φάρμακο ακόμα αναζητείται…u

PSYCHOLOGY COVID_R 17/02/2021 3:13 μ.μ. Page 11

Η πανδημία των ψυχικών διαταραχών Η COVID-19 επιδείνωσε την κατάσταση της δημόσιας υγείας σε όλον τον κόσμο, τόσο σε σωματικό όσο και σε ψυχικό επίπεδο.

τους επόμενους μήνες μετά τη νόσησή τους. υγειονομική κρίση διεύρυνε τις κοιγ) Τα πρόσωπα που εμφανίζουν αυξημένο νωνικές ανισότητες και έσπρωξε αρκίνδυνο να αναπτύξουν μια σοβαρή μορφή κετά νοικοκυριά στην αβεβαιότητα. της νόσου του κορωνοϊού (ηλικιωμένοι, Η αύξηση του κόστους ζωής σε συνδυασμό πρόσωπα με υποκείμενα νοσήματα, έγκυες): με την κατάργηση των θέσεων εργασίας υποΑυτά τα πρόσωπα αφενός μεν βάθμισε το βιοτικό επίπεδο σε αρκετές ομάδες πολιτών. Πολλοί από φοβούνται μήπως αρρωστήαυτούς, που το χρειάζονται, δεν σουν βαριά, αφετέρου ο εγέχουν ιατρική φροντίδα ή είδη κλεισμός τους στο σπίτι και η πρώτης ανάγκης για οικονομικούς αβεβαιότητα σχετικά με το μέλλόγους. Και αυτή η κατάσταση λον τους προκαλούν άγχος και συμβάλλει στην εμφάνιση μιας κατάθλιψη. Επιπλέον, σε πολλές πανδημίας ψυχικών διαταραχών. περιπτώσεις, ο περιορισμός στο σπίτι δημιουργεί ένα αίΤα άτομα που παρουσιάζουν άγχος, σθημα αποκλεισμού, αδίκου κατάθλιψη, μετατραυματικό στρες, στιγματισμού και ενίοτε συμαϋπνίες και ψυχωσικά επεισόδια περιφορές ιδρυματισμού. Οι εμφανίζουν αύξηση σε σχέση με ηλικιωμένοι ασθενείς, οι οποίοι τα αντίστοιχα της περσινής περιόέχουν χρόνια ψυχιατρικά προδου. Για να παρέμβουμε προληΓράφει ο Σάββας Σαββόπουλος βλήματα αποτελούν ένα ιδιαίπτικά και θεραπευτικά θα πρέπει να διακρίνουμε τους παράγοντες Ψυχίατρος – Ψυχαναλυτής, Διδάσκων ψυ- τερο εύθραυστο κομμάτι του χαναλυτής της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής που συμβάλλουν στην εκδήλωση πληθυσμού, για το οποίο θα του προβλήματος· στο να εμφανι- Εταιρείας, Μέλος της Διεθνούς Ψυχαναλυτι- πρέπει να μεριμνήσουν ιδιαίκής Ενωσης, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής στούν δηλαδή για πρώτη φορά τερα τα συστήματα υγείας τόσο του Πανεπιστημίου της Γενεύης. ψυχικές διαταραχές ή για να επιστο ψυχικό όσο και στο σωμαβαρυνθούν οι ήδη προϋπάρχουτικό επίπεδο. δ) Πρόσωπα με προϋπάρχουσες ψυχικές σες. ασθένειες: Ολες οι έρευνες, που έχουν διεΠολλές έρευνες, από διάφορες χώρες, αναδειξαχθεί για άτομα που υπέφεραν ήδη πριν κνύουν ότι ένας στους τρεις ενήλικες εμφανίζει την πανδημία -σε κάθε ηλικιακή ομάδα και κάποια ψυχική διαταραχή, η οποία σχετίζεται φύλο- διαπιστώνουν ότι, κατά κανόνα, η καμε την πανδημία του COVID-19. Οι πλέον εκτετάστασή τους επιβαρύνθηκε την περίοδο θειμένες πληθυσμιακές είναι οι παρακάτω: της πανδημίας. Οι δυσκολίες της εκ του σύα)Το υγειονομικό προσωπικό που εκτίθεται καθημερινά στην αντιμετώπιση μολυσμένεγγυς παρακολούθησης αυτών των νων ασθενών με κορωνοϊό: Αυτά τα άτομα, ασθενών από τους επαγγελματίες ψυπου βρίσκονται στην πρώτη γραμμή αντιχικής υγείας αποτελεί ένα ακόμα επιμετώπισης της πανδημίας, κινδυνεύουν από βαρυντικό παράγοντα. ε) Tα παιδιά και οι νέοι: Τα παιδιά και οι εργασιακή εξάντληση, στρες, άγχος, αϋπνία, έφηβοι υποφέρουν όχι μόνο από τις οικατάθλιψη και αυτοκτονικό ιδεασμό. Θα πρέκονομικές συνέπειες της πανδημίας, αλλά πει τα συστήματα υγείας να μεριμνήσουν και από μια σειρά σχολικών, συναισθηγια τη στήριξη αυτών των επαγγελματιών, ματικών και ψυχολογικών ρήξεων. Πολλές τόσο σε υπαρξιακό επίπεδο όσο και σε ερφορές στην ενδοοικογενειακή βία κατέγασιακό, ώστε να είναι σε θέση να διαχειριφευγε στον δάσκαλο, στο σχολείο που λειστούν αυτήν την κατάσταση κρίσης. β)Οι ασθενείς που νόσησαν από COVID-19: τουργούσε σαν μια άλλη αγκαλιά. Τώρα Μια βρετανική έρευνα υποστηρίζει ότι ένας τη στερείται. Αν και σε σωματικό επίστους πέντε τέτοιους ασθενείς εμφανίζει πεδο κινδυνεύουν ελάχιστα, στο ψυχικό έχει παρατηρηθεί σημανψυχιατρικά προβλήματα στους επόμενους τική αύξηση των ψυχιατρικών τρεις μήνες από την έναρξη της νόσου. Αυτές περιπτώσεων: αγχώδεις διαταοι διαταραχές συμβαίνουν είτε μέσω άμεσης ραχές, κατάθλιψη, αυτοκτονιεπίδρασης της νόσου στον εγκέφαλο είτε κότητα και διατροφικές διαταμέσω της γενικότερης ανοσολογικής αντίραχές. Η πανδημία επέβαλε δρασης του οργανισμού στον ιό. Αυτή η αντη διδασκαλία εξ αποστάσεως. τίδραση ενδέχεται να δράσει ως εκλυτικός Ωστόσο, εφαρμογή της τηπαράγοντας στην εκδήλωση ψυχικών διαλεκπαίδευσης, ώστε να εξαταραχών, όπως η κατάθλιψη, η διπολική διασφαλιστεί η παιδαγωγική συταραχή, η σχιζοφρένεια και διαταραχές του νέχεια ανέδειξε νέες δυσκοφάσματος του αυτισμού. Για τον λόγο αυτό απαιτείται μια ψυχιατρική παρακολούθηση λίες για τους μαθητές που των συγκεκριμένων ατόμων, παράλληλα με έχουν ανεπαρκή πρόσβαση εκείνη που γίνεται στο οργανικό επίπεδο, στα μέσα πληροφορικής

και όχι μόνο. Η διακοπή της διδασκαλίας στα εκπαιδευτικά ιδρύματα διεύρυνε τις κοινωνικές και σχολικές ανισότητες εις βάρος των μαθητών με οικογενειακές, κοινωνικές και οικονομικές δυσκολίες, αλλά και των μαθητών με προϋπάρχουσες ή λανθάνουσες ψυχικές διαταραχές. Ο ΠΟΥ προειδοποιεί για βαριές επιπτώσεις στο μέλλον αυτών των μαθητών και σπουδαστών. στ) Τα πρόσωπα που βρίσκονται σε δεινή κοινωνικο-οικονομική κατάσταση και οι γυναίκες: Αρκετές έρευνες υποστηρίζουν ότι οι γυναίκες και οι νέοι ενήλικες με χαμηλό κοινωνικό οικονομικό επίπεδο είδαν την προϋπάρχουσα αβέβαιη κατάστασή τους να επιδεινώνεται, με αποτέλεσμα να γίνονται πιο ευάλωτοι στο να αναπτύξουν ψυχοπαθολογικά φαινόμενα. Εδώ θα πρέπει να αναληφθούν από την επίσημη Πολιτεία, όσο και από τον καθένα μας, πολλαπλές δράσεις σε κοινωνικό και σε ψυχικό επίπεδο. Γενικότερα μιλώντας, υπάρχει μια τάση ψυχικής αποσταθεροποίησης του πληθυσμού, η οποία πέρα από τα συνήθη ψυχοπαθολογικά φαινόμενα, εκφράζεται και με βίαιες συμπεριφορές. Συμπεριφορές που συνήθως εκδηλώνονται στο σπίτι με θύματα κυρίως τις γυναίκες και τα παιδιά. Καθόλου τυχαίο δεν είναι το γεγονός της έκρηξης αποκαλύψεων άσκησης βίας σε γυναίκες και σε νεαρούς άνδρες αυτή την περίοδο της πανδημίας στον καλλιτεχνικό χώρο. Ισως η απομόνωση να ευνόησε την ανάσυρση τραυματικών εμπειριών από το παρελθόν, η επεξεργασία των οποίων θα οδηγήσει σε μια προσωπική κάθαρση και ένα κοινωνικό αναστοχασμό. Το πώς θα αντιμετωπιστεί η κατάσταση της ψυχικής πανδημίας εξαρτάται από την αλληλεγγύη και από την ποιότητα του σύγχρονου πολιτισμού. u

| περί υγείας | 11

OPLA COVID_L 17/02/2021 3:14 μ.μ. Page 12

Οι τρεις σωματοφύλακες Μάσκα, υγιεινή χεριών και αποστάσεις! Τα κλειδιά της επιτυχίας για να μείνουμε ασφαλείς.

ε μία εποχή που έχουμε εναποθέσει τις ελπίδες μας στον εμβολιασμό για να αφήσουμε πίσω μας την πανδημία, δεν πρέπει

Μάσκα Η χρήση της μάσκας μπορεί να μειώσει τη διασπορά της λοίμωξης στην κοινότητα, ελαχιστοποιώντας την απελευθέρωση αεροσταγονιδίων από άτομα, που έχουν μολυνθεί από κορωνοϊό. Μάσκα πρέπει προς το παρόν να φοράμε παντού είτε έχουμε εμβολιαστεί είτε όχι. Με τον όρο παντού, εννοούμε: στους πολυσύχναστους, κλειστούς χώρους, όπως super-market, παντοπωλεία, νοσοκομεία, ιατρεία, διαγνωστικά εργαστήρια, κουρεία/κομμωτήρια, κέντρα αισθητικής καθώς και στα ασανσέρ, στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, στους χώρους εργασίας, στον περίπατο που θα πάμε, για να ασκηθούμε. Η σωστή χρήση της μάσκας είναι το κλειδί για την αποτελεσματικότητά της και την προστασία του ατόμου που τη φορά: l Φροντίστε για την υγιεινή των χεριών με πλύσιμο ή με αλκοολούχο αντισηπτικό πριν φορέσετε τη μάσκα και οπωσδήποτε πριν την αφαιρέσετε. l Τοποθετείστε τη μάσκα ώστε να καλύπτει πλήρως τη μύτη, το στόμα και το πηγούνι και να μην υπάρχουν κενά μεταξύ μάσκας και προσώπου. Εάν η μάσκα έχει μεταλλικό έλασμα, πιέστε το απαλά γύρω από τη ράχη της μύτης. Μην αγγίζετε τη μάσκα, όταν τη φοράτε, γιατί μπορεί να μεταφέρετε τον ιό στα δάκτυλά σας. l Η μάσκα αφαιρείται πιάνοντας μόνο τα κορδόνια πρώτα από κάτω και μετά από πάνω. Εάν πρόκειται για μάσκα με λαστιχένιους βραχίονες, αφαιρείται πιάνοντας ταυτόχρονα τους λαστιχένιους βραχίονες. l Μην αγγίζετε το μπροστινό μέρος της μάσκας! Θεωρείται μολυσμένο! l Η μάσκα πρέπει να αφαιρείται και να απορρίπτεται, όταν υγρανθεί. l Απορρίπτετε τη μάσκα κρατώντας την πάντα από τα κορδόνια ή τους λαστιχένιους βραχίονες. l Εάν η μάσκα είναι πολλαπλών χρήσεων, πλύντε την το συντομότερο δυνατόν μετά από κάθε χρήση με κοινό απορρυπαντικό και σε θερμοκρασία 60ºC.

12 | περί υγείας |

Της Mάρθας Φραγκάκη να ξεχνάμε πως η μάσκα, τα καθαρά χέρια και η διατήρηση των αποστάσεων παραμένουν τα πιο απλά, αλλά χρήσιμα «όπλα» που έχουμε για να βοηθήσουμε στη μη διασπορά του ιού. Ας θυμηθούμε κάποιες βασικές πληροφορίες για τους «τρεις σωματοφύλακες», που μέχρι σήμερα έχουν

Υγιεινή χεριών Είτε με σαπούνι και νερό είτε με αντισηπτικά διαλύματα είτε με αντισηπτικά μαντηλάκια, τα χέρια σας πρέπει να τα πλένετε όσο πιο συχνά μπορείτε. Πριν από την επαφή με τα μάτια, τη μύτη, το στόμα, μετά από κάθε άμεση επαφή με ασθενή ή με τα σωματικά υγρά του (π.χ. σάλιο, κόπρανα, εμετός) ή με το περιβάλλον του, μετά από την επαφή με αντικείμενα ή επιφάνειες που είναι δυνητικά μολυσμένες (π.χ. πόμολα, χαρτομάντιλα, πάνες). Οταν πλένετε τα χέρια σας με σαπούνι, ο χρόνος δεν πρέπει να είναι λιγότερος των 20 δευτερολέπτων, πρέπει να είσαστε σχολαστικοί, να καθαρίζετε τους αντίχειρες, την παλάμη, το πάνω μέρος της και φυσικά να μην παραλείπετε την περιοχή ανάμεσα στα δάχτυλα. Μία καθαρή πετσέτα, την οποία θα χρησιμοποιείτε μόνο εσείς στο σπίτι, είναι το ιδανικό τελείωμα της διαδικασίας. Σε περίπτωση που δεν έχετε πρόσβαση σε νερό και σαπούνι, τα αντισηπτικά διαλύματα είτε μαντηλάκια είναι η ιδανική λύση. Στα αντισηπτικά χεριών η αλκοόλη, που αποτελεί το κύριο συστατικό τους, εξουδετερώνει επίσης τους ιούς. Το ζήτημα είναι ότι η συγκέντρωση αλκοόλης θα πρέπει να είναι αρκετά υψηλή για να επιτύχετε το ίδιο αποτέλεσμα. Συνιστώνται αντισηπτικά που περιέχουν αλκοόλη τουλάχιστον 70%, οπότε προσέχετε να μην χρησιμοποιείτε τα προϊόντα που δεν πληρούν αυτή την προϋπόθεση (ή που δεν περιέχουν καθόλου αλκοόλη).

βοηθήσει πολύ στην ασφάλειά μας και ας μην ξεχάσουμε τη χρησιμότητά τους και στη μετά COVID εποχή.

Αποστάσεις Η νόσος COVID-19 μεταδίδεται κυρίως από τα σταγονίδια της αναπνοής, τα οποία «εκτοξεύονται» κατά την ομιλία, το βήχα ή το φτέρνισμα. Τα επιστημονικά και επιδημιολογικά δεδομένα δείχνουν ότι μεγάλο μέρος των ασθενών φέρουν τον ιό χωρίς να έχουν συμπτώματα, αλλά μπορούν να μεταδώσουν τη νόσο. Ετσι, η κοινωνική αποστασιοποίηση θεωρείται σημαντική για την προστασία από τον ιό, αφού η απόσταση μειώνει την πιθανότητα επαφής με τυχόν μολυσμένα σταγονίδια. Tips που θα σας βοηθήσουν να κρατήσετε τις αποστάσεις: l Πριν μετακινηθείτε, συλλέξτε πληροφορίες για τον προορισμό σας, ώστε αν μπορείτε να αποφύγετε μέρες/ώρες με μεγάλο συνωστισμό. l Κάντε αγορές ηλεκτρονικά και με κατ’ οίκον παράδοση. l Κοινωνική αποστασιοποίηση δεν σημαίνει ξεχνάμε τους φίλους μας. Αξιοποιείστε την τεχνολογία για να επικοινωνήσετε με αγαπημένα πρόσωπα και κανονίστε συναντήσεις πολύ λίγων ατόμων σε εξωτερικό χώρο. l Το ίδιο ισχύει και για τα παιδιά: Οργανώστε το παιχνίδι τους σε εξωτερικούς χώρους, με λίγους φίλους και αποφύγετε πάρκα και παιδικές χαρές ,όπου συγκεντρώνονται πολλά άγνωστα παιδιά. l Αν θέλετε να αθληθείτε, αποφύγετε το μέρος «που πάνε όλοι» και προτιμήστε το πάρκο ή τους δρόμους της γειτονιάς σας.

_ADDS 17/02/2021 3:15 μ.μ. Page 1

SPANIES PATHISEIS_SYXNES SPPAx2 17/02/2021 3:16 μ.μ. Page 14

Σπάνιες αλλά όχι ανύπαρκτες παθήσεις Οταν μιλάμε για σπάνια νοσήματα στην Ευρώπη, εννοούμε ένα νόσημα που προσβάλλει λιγότερα από 1 στα 2.000 άτομα.

κατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως, ακόμα και σήμερα, συνεχίζουν να μην έχουν πρόσβαση σε βασικές και ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, ενώ δεν είναι λίγες οι ευάλωτες ομάδες πληθυσμού των οποίων οι υγειονομικές ανάγκες δεν καλύπτονται καθολικά, ή ισότιμα με των υπολοίπων, από τα συστήματα υγείας ανά τον κόσμο. Μία από αυτές είναι και οι ασθενείς με σπάνιες παθήσεις, οι οποίοι συχνά δεν υπολογίζονται κατά τον σχεδιασμό των πολιτικών υγείας, με αποτέλεσμα να μη συμπεριλαμβάνονται στα επιμέρους σχέδια δράσης, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για την υγεία, αλλά και για την ποιότητα διαβίωσής τους.

«95», Ελληνική Συμμαχία για τους Σπάνιους Ασθενείς

Αναγνωρίζοντας αυτά τα δεδομένα και τις όποιες προκλήσεις προκύπτουν από αυτά, ο σύλλογος «95, Ελληνική Συμμαχία για τους Σπάνιους Ασθενείς» ιδρύθηκε το 2019 με όραμα να υποστηρίξει τους εν λόγω ασθενείς στην Ελλάδα, καθώς επίσης και το σημαντικό ποσοστό Σπάνιες παθήσεις νοσούντων που παραμένει για χρόΟταν μιλάμε για σπάνιες παθήσεις, νια αδιάγνωστο. στην Ευρώπη, εννοούμε μία πάθηση Ειδικότερα, πρόκειται για μία πρωπου προσβάλλει λιγότερα από ένα τοβουλία σπάνιων ασθενών και γοστα 2.000 άτομα, αν και οι περισνέων παιδιών με σπάνια πάθηση, σότερες είναι τόσο σπάνιες, που με μεγάλη εμπειρία στη διεκδίκηση μπορεί να εμφανιστούν σε μόλις των δικαιωμάτων των πασχόντων ένα ή και λιγότερα στα 100.000 Γράφει η τόσο σε εθνικό, όσο και σε ευρωάτομα. Ελίνα Μιαούλη παϊκό επίπεδο, με σκοπό την εκΚι αν και κάποιες από αυτές, σε πεΑντιπρόεδρος παίδευση και ενδυνάμωση των του Σωματείου «95» ρίπτωση που διαγνωστούν εγκαίασθενών, ώστε να αποκτήσουν ρως, επιτρέπουν στον ασθενή να επαρκείς γνώσεις, για να διεκδικούν την ενεργό έχει μία λειτουργική ζωή, οι πιο πολλές είναι χρόνιες και εκφυλιστικές, οδηγώντας πολλές φορές σε σο- συμμετοχή τους στις αποφάσεις που αφορούν την υγεία τους, αλλά και την ενημέρωση της κοινωνίας, βαρότατες αναπηρίες. Μάλιστα, από τα περίπου 6.000 με 8.000 διαφορετικά μέσα από κατάλληλες δράσεις, σχετικά με τα εν σπάνια νοσήματα που έχουν ταυτοποιηθεί μέχρι λόγω νοσήματα. σήμερα, το 70% προσβάλλει παιδιά, με το 30% εξ αυτών να πεθαίνει μέχρι την ηλικία των 5 ετών, δε- Παγκόσμια Ημέρα Σπανίων Παθήσεων δομένου ότι για το 95% των εν λόγω νοσημάτων Η Παγκόσμια Ημέρα Σπανίων Παθήσεων, η οποία δεν υπάρχει θεραπεία. τιμάται κάθε χρόνο την τελευταία ημέρα του ΦεΜολονότι, λοιπόν, αυτή τη στιγμή, στην Ευρώπη βρουαρίου, οργανώθηκε για πρώτη φορά το 2008, υπολογίζεται πως περίπου 30 εκατ. άνθρωποι ζουν και συγκεκριμένα στις 29 Φεβρουαρίου, ακριβώς με μία σπάνια ασθένεια, ενώ στην Ελλάδα εκτιμάται για να αναδειχθεί η σπανιότητα αυτής της ημέρας, πως οι σπάνιοι ασθενείς αντιπροσωπεύουν το 3,55,9%1 του πληθυσμού, γνωρίζουμε πως ένα σημαντικό ποσοστό πασχόντων παραμένει για χρόνια αδιάγνωστο ή με λανθασμένη διάγνωση, βιώνοντας αυτό που ονομάζουμε «Διαγνωστική Οδύσσεια», η οποία μπορεί να διαρκέσει από 5 έως 30 χρόνια.

με μόλις 18 χώρες να παίρνουν μέρος, και σήμερα η συμμετοχή έχει αυξηθεί τόσο σημαντικά, που το 2020 διοργανώθηκαν σχετικές εκδηλώσεις σε πάνω από 100 χώρες. Ειδικότερα, πρόκειται για μία εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης που συντονίζεται από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Σπανίων Παθήσεων (EURORDIS) και τους επιμέρους εθνικούς Συλλόγους Ασθενών, και είναι σχεδιασμένη κατά τέτοιον τρόπο, ώστε να ενημερώνει το κοινό, εμπλέκοντας ταυτόχρονα τους πάσχοντες, τους εκπροσώπους ασθενών, τους επαγγελματίες υγείας, τους ερευνητές, τους φορείς χάραξης πολιτικής, τους εκπροσώπους των φαρμακοβιομηχανιών, καθώς και όποιον άλλον ενδιαφέρεται για τις σπάνιες ασθένειες.

Δράσεις Ετσι, το Σωματείο «95», ως τακτικό μέλος του EURORDIS και σύμμαχος αυτής της παγκόσμιας προσπάθειας, στα πλαίσια της δράσης του για τη στήριξη των σπάνιων ασθενών στην Ελλάδα μέσα από την εκπαίδευση, την ενημέρωση και τη διεκδίκηση, προγραμματίζει σειρά δράσεων, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Σπανίων Παθήσεων. Συγκεκριμένα, διοργανώνει διαδικτυακό διαγωνισμό φωτογραφίας με τίτλο «Η σπανιότητα μέσα από το δικό σου κλικ», προγραμματίζει ειδική φωταγώγηση ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας, συνεχίζει την εκστρατεία «Καθολική Υγειονομική Κάλυψη για τους Σπάνιους Ασθενείς», με στόχο την ισότιμη πρόσβαση των εν λόγω πασχόντων στις υπηρεσίες υγείας, ενώ, 1 και 2 Μαρτίου 2021, πραγματοποιεί διαδικτυακά το 1ο Διεθνές Συνέδριο Σπανίων Παθήσεων, φιλοδοξώντας, μέσω αυτού, να υπάρξει ανταλλαγή πολύτιμων γνώσεων που θα βοηθήσουν στην οικοδόμηση μίας καλύτερης πορείας από τη διάγνωση μέχρι την πρόσβαση σε θεραπείες για τα σπάνια νοσήματα. Κι επειδή κάθε σύμμαχος σε αυτή την προσπάθεια είναι πραγματικά πολύτιμος, καλούμε όλους εσάς να συνταχθείτε στο πλευρό μας, στηρίζοντας το έργο του συλλόγου με κάθε δυνατό τρόπο, προκειμένου όλοι μαζί να συμβάλουμε στη βελτίωση των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών διαβίωσης των σπάνιων ασθενών, κι έτσι κανείς να μην μείνει πίσω, το οποίο αποτελεί και το διαχρονικό αίτημα της παγκόσμιας κοινότητάς μας. u

Estimating cumulative point prevalence of rare diseases: analysis of the Orphanet database Eur J Hum Genet 28, 165–173 (2020). https://doi.org/10.1038/s41431-019-0508-0

14 | περί υγείας |

SPANIES PATHISEIS_SYXNES SPPAx2 17/02/2021 3:16 μ.μ. Page 15

5 από τις πιο συχνές σπάνιες παθήσεις 1

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος

Οικογενής μεσογειακός πυρετός

Στη χώρα μας οι ασθενείς υπολογίζονται περίπου σε 5.000 άτομα. Η νόσος εμφανίζεται πιο συχνά στις γυναίκες ηλικίας 20 έως 40 ετών. Ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος (ΣΕΛ ή λύκος) είναι μια αυτοάνοση ασθένεια και δεν είναι γνωστό τι την προκαλεί. Πιθανές αιτίες είναι λοιμώξεις, φάρμακα, το φως του ήλιου και οι ορμονικές. Ο λύκος είναι μια χρόνια ασθένεια που προκαλεί φλεγμονή σε διάφορα μέρη του σώματος. Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα είναι πόνοι στις αρθρώσεις, δερματικά εξανθήματα και κόπωση. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις επηρεάζει ζωτικά όργανα, όπως τους νεφρούς ή την καρδιά. Συχνά οι ασθενείς με ΣΕΛ παρουσιάζουν μία ήπια μορφή κατάθλιψης, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις η νόσος μπορεί να οδηγήσει σε επιληψία, πονοκεφάλους ή ημικρανίες.

Η νόσος προσβάλλει κυρίως άτομα της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Υπολογίζεται πως στη χώρα μας οι ασθενείς φτάνουν τους 4.000. Ο οικογενής μεσογειακός πυρετός είναι μια γενετική διαταραχή που προκαλεί υποτροπιάζοντα επεισόδια πυρετού που συνοδεύονται συνήθως από πόνο στην κοιλιά, το στήθος ή τις αρθρώσεις. Ο πυρετός συνήθως εμφανίζεται σε παιδιά κάτω των 10 ετών σε ποσοστό περίπου 75%, ενώ πριν την ηλικία των 20 ετών θα έχουν εμφανιστεί επεισόδια της νόσου σε ποσοστό περίπου 90%. Ο οικογενής μεσογειακός πυρετός μπορεί να εμφανιστεί σε ενήλικες, αλλά συχνά η πάθηση είναι πιο ήπιας μορφής. Ο οικογενής μεσογειακός πυρετός είναι κληρονομική γενετική διαταραχή και η εμφάνιση πυρετού μπορεί να πυροδοτηθεί από λοίμωξη, τραύμα, έντονη άσκηση, έμμηνο ρύση ή έντονο άγχος. Η πιο σοβαρή επιπλοκή της νόσου είναι η ανάπτυξη της αμυλοείδωσης, (πρωτεΐνη που επηρεάζει κυρίως τους νεφρούς και σε κάποιες περιπτώσεις το δέρμα και την καρδιά). Με τη θεραπευτική αγωγή που υπάρχει, η πλειοψηφία των παιδιών μπορούν να ζήσουν μια φυσιολογική ζωή.

Νευροϊνωμάτωση (τύπου Ι και ΙΙ)

Η νευροϊνωμάτωση ή νόσος του Recklinghausen είναι μία γενετική διαταραχή που επηρεάζει το μαλακό ιστό του δέρματος και του νευρικού συστήματος. Υπάρχουν 2 βασικές μορφές της νόσου. Η νευροϊνωμάτωση τύπου Ι εμφανίζεται σε 1 στις 3.000 γεννήσεις, ενώ ο τύπου ΙΙ εμφανίζεται σε 1 προς 50.000 γεννήσεις. Στη χώρα μας οι ασθενείς υπολογίζονται σε περίπου 3.000. Χαρακτηριστικά της νευροϊνωμάτωσης τύπου Ι είναι έξι ή περισσότερες κηλίδες με ανοιχτό καφέ χρώμα, νευροϊνώματα, φακίδες (κάτω από τις μασχάλες, σε μέρη του σώματος όπως η βουβωνική χώρα) ή οζίδια στην ίριδα του ματιού. Η νευροϊνωμάτωση τύπου ΙΙ χαρακτηρίζεται ως διμερής ακουστική νευροϊνωμάτωση. Εμφανίζεται με πολλαπλούς όγκους και βλάβες στον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό. Ογκοι, που συνήθως αναπτύσσονται στα ακουστικά νεύρα, οδηγούν σε απώλεια ακοής και είναι συνήθως το πρώτο σύμπτωμά της. Η νευροϊνωμάτωση προκύπτει από μετάλλαξη γονιδίου για τον τύπο Ι του χρωμοσώματος 17, ενώ η τύπου ΙΙ του χρωμοσώματος 22. Η νόσος παρουσιάζει 50% πιθανότητα να μεταφερθεί από τον γονιό στο παιδί.

Νόσος κινητικού νευρώνα

Η νόσος του κινητικού νευρώνα αφορά μια ομάδα ασθενειών στις οποίες τα νευρικά κύτταρα – νευρώνες που ελέγχουν τους μυς κίνησης, αναπνοής, κατάποσης, εκφυλίζονται και νεκρώνονται. Συνήθεις τύποι της νόσου είναι: Αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση (ALS): Συχνά ονομάζεται και νόσος του Lou Gehrig, από τον διάσημο παίκτη του μπέιζμπολ που πέθανε από την νόσο το 1941 ή νόσος του Χόκινγκ, λόγω του πασίγνωστου αστροφυσικού Στίβεν Χόκινγκ του οποίου η διάγνωση έγινε μόλις στα 21 χρόνια του. Η νόσος χαρακτηρίζεται από μυϊκή αδυναμία, δυσκαμψία και σε ορισμένες περιπτώσεις από συνεχώς μεταβαλλόμενα συναισθήματα. Προοδευτική πάρεση προμήκη μυελού (PBP): Αφορά τους μυς της ομιλίας και της κατάποσης. Επηρεάζει περίπου το ένα τέταρτο των ανθρώπων που διαγιγνώσκονται και περιλαμβάνει τους άνω και κάτω κινητικούς νευρώνες. Προοδευτική μυϊκή ατροφία (ΡΜΑ): Επηρεάζει ένα μικρό ποσοστό ανθρώπων, κυρίως προκαλώντας βλάβη στους κάτω κινητικούς νευρώνες. Ανάμεσα στα πρώτα συμπτώματα της νόσου περιλαμβάνονται η αδυναμία και η αδεξιότητα του χεριού, καθώς και απώλεια στην αντανακλαστική ικανότητα. Η νόσος παρουσιάζει βραδύτερο ρυθμό εξέλιξης σε σχέση με τους δύο προηγούμενους τύπους. Πρωτοβάθμια πλευρική σκλήρυνση (ΡLS): Eίναι η πιο σπάνια μορφή της νόσου του κινητικού νευρώνα και αφορά μόνο τους άνω κινητικούς νευρώνες.

Σαρκοείδωση

Είναι μια αυτοάνοση φλεγμονώδης νόσος που επηρεάζει πολλαπλά όργανα του σώματος, αλλά ως επί το πλείστον τους πνεύμονες και τους λεμφαδένες. Αρχικά συμπτώματα της νόσου είναι ο ξηρός βήχας, η κόπωση και η δύσπνοια, ενώ άλλα συμπτώματα μπορούν να σχετίζονται με την όραση, τις αρθρώσεις (πόνος πρήξιμο), τη διόγκωση του ήπατος, την καρδιακή αρρυθμία και τις διαταραχές στο νευρικό σύστημα. Η σαρκοείδωση εμφανίζεται πιο συχνά σε γυναίκες μεταξύ 20 και 40 ετών, ενώ στη χώρα μας υπολογίζονται περίπου 1.800 ασθενείς. Ακριβής τρόπος διάγνωσης δεν υπάρχει. Ο γιατρός θα εξετάσει το ιστορικό σας και για τη διάγνωση της νόσου θα χρειαστούν ακτινογραφία θώρακος, αξονική τομογραφία και βρογχοσκόπηση για τον έλεγχο των λεμφαδένων και τον έλεγχο της πνευμονικής λειτουργίας.

| περί υγείας | 15

LIPOPROTEINH_L 18/02/2021 3:07 μ.μ. Page 16

Γιατί πρέπει να ξέρετε την τιμή της λιποπρωτεΐνης (a) Επειδή τα επίπεδα της Lp (a) καθορίζονται από τα γονίδιά σας, χρειάζεστε μόνο ένα τεστ για να μάθετε τον κίνδυνο.

«κακή» χοληστερόλη, αυτή που μεταφέρεται στα σωματίδια LDL (λιποπρωτεΐνες χαμηλής πυκνότητας) θεωρείται βασικός παράγοντας πρόκλησης της αθηροσκλήρωσης και άρα των καρδιακών προσβολών και των ισχαιμικών εγκεφαλικών. Η χοληστερόλη που βρίσκεται στις λιποπρωτεΐνες LDL αναφέρεται ως LDL-c. Ενώ, οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν ότι οι λιποπρωτεΐνες LDL και η χοληστερόλη τους σχετίζονται με τις καρδιακές παθήσεις, λίγοι γνωρίζουν τον κίνδυνο που ενέχουν οι λιποπρωτεΐνες (a) ή Lp (a). Οι λιποπρωτεΐνες είναι συμπλέγματα πρωτεϊνών και λιπιδίων, τα οποία είναι απαραίτητα για τη μεταφορά της χοληστερόλης, των τριγλυκεριδίων και των λιποδιαλυτών βιταμινών μέσω των υγρών του σώματος (αίμα, λέμφος, διάμεσο υγρό). Ομως, το ανθρώπινο σώμα δεν είναι τέλειο. Οι λιποπρωτεΐνες, ειδικά αυτές που είναι μικρότερες σε μέγεθος, καθώς κυκλοφορούν στο αίμα, έχουν τη δυνατότητα να περάσουν το ενδοθήλιο- ένα μονοκυτταρικό στρώμα που επικαλύπτει τις αρτηρίες- και να εισέλθουν μέσα στις αρτηρίες. Ετσι, ξεκινά μια φλεγμονή που διογκώνει το πάχος των αρτηριών και στενεύει το άνοιγμά τους. Αυτή η κατάσταση που ονομάζεται αθηροσκλήρωση ευθύνεται περίπου για το 20% όλων των θανάτων που οφείλονται σε ιατρικές παθήσεις. Ωστόσο, εκτός από τις λιποπρωτεΐνες LDL, επικίνδυνες είναι και οι λιποπρωτεΐνες (a) που μέχρι πρόσφατα είχαν υποτιμηθεί. Αυτός ο τύπος λιποπρωτεΐνης δημιουργείται στο συκώτι και αποτελείται από ένα σωματίδιο τύπου LDL με μια δεύτερη πρωτεΐνη, που ονομάζεται απολιποπρωτεΐνη (a) ή Αpo (a), τυλιγμένη γύρω από το σωματίδιο. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι τα άτομα που γεννιούνται με αυξημένη Lp (a) μπορεί να έχουν διπλάσιο έως τετραπλάσιο κίνδυνο καρδιακών προσβολών και άλλων σοβαρών συμβάντων, σε σύγκριση με τα άτομα που έχουν χαμηλά επίπεδα Lp (a). Αυτός ο τύπος λιποπρωτεΐνης

Η λιποπρωτεΐνη (a) δημιουργείται στο συκώτι και αποτελείται από ένα σωματίδιο τύπου LDL μαζί με μια δεύτερη πρωτεΐνη, που ονομάζεται απολιποπρωτεΐνη (a) ή Αpo (a), τυλιγμένη γύρω από το σωματίδιο.

16 | περί υγείας |

είναι ένας ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου που έχει συνδεθεί με καρδιακές παθήσεις σε νεότερους και υγιείς ενήλικες, χωρίς άλλους γνωστούς καρδιαγγειακούς κινδύνους. Οπως η LDL, έτσι και η Lp (a) μπορεί να προκαλέσει αθηροσκλήρωση. Επιπλέον, η πρωτεΐνη Apo (a) που περιβάλλει το σωματίδιο είναι πολύ κολλώδης και κάνει την Lp (a) να συμπεριφέρεται ως παράγοντας πήξης. Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακών προσβολών και ισχαιμικών εγκεφαλικών. Η υγιεινή διατροφή και η άσκηση μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της LDL χοληστερόλης, αλλά δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτό ισχύει για την Lp (a). Τα επίπεδα της Lp (a) στο αίμα σας υπαγορεύονται σχεδόν εξ ολοκλήρου από τα γονίδιά σας και τις παραλλαγές τους. Η Lp (a) ποικίλλει σε μέγεθος ανάλογα με το μήκος της πρωτεΐνης Apo (a) που τυλίγεται γύρω από το σωματίδιο και μπορεί να επαναλαμβάνεται έως και 40 φορές, ανάλογα με τα γονίδια, τα οποία κληρονομήσατε.

Πότε αρχίζει ο κίνδυνος Τα περισσότερα άτομα έχουν επίπεδα Lp (a) από 5 έως 29 mg/dL. Υπάρχουν ενδείξεις ότι ο κίνδυνος καρδιακής νόσου μπορεί να αρχίσει να αυξάνεται μετά τα 30mg/dl και πιο έντονα μετά τα 50mg/dL. Υπολογίζεται ότι ένα στα επτά άτομα υπερβαίνει αυτό το όριο. Επί του παρόντος, δεν υπάρχουν φάρμακα που να στοχεύουν την Lp (a). Η πιο αποτελεσματική θεραπεία για την υψηλή Lp (a) είναι μια διαδικασία φιλτραρίσματος του αίματος παρόμοια με την αιμοκάθαρση. Οι παθολόγοι συνταγογραφούν εξετάσεις για την LDL χοληστερόλη, αλλά συνήθως δεν περιλαμβάνουν την Lp (a). Επειδή τα σωματίδια Lp (a) ποικίλλουν σε μέγεθος, οι εργαστηριακές εξετάσεις που χρησιμοποιούνται συνήθως δεν είναι ιδανικές. Αυτές οι εξετάσεις μετρούν τη συνολική μάζα της Lp (a) στο αίμα σε χιλιοστόγραμμα ανά δέκατο λίτρου (mg/dL). Μια πιο ακριβής προσέγγιση

LDL-Χοληστερόλη

είναι η μέτρηση της Lp (a) σε νανογραμμομόρια ανά λίτρο (nmol/L) που δείχνει τον αριθμό των σωματιδίων στο αίμα, όχι μόνο τη μάζα. Η χοληστερόλη που βρίσκεται στην Lp (a) αναφέρεται ως Lp (a)-c. Καθώς η Lp (a) περιλαμβάνει ένα σωματίδιο LDL, τα επίπεδα της LDL χοληστερόλης περιλαμβάνουν τη χοληστερόλη που βρίσκεται στην Lp (a). Κατά μέσο όρο, για κάθε επιπλέον 10mg/dL της Lp (a) αυξάνονται τα επίπεδα της LDL χοληστερόλης κατά 3-4mg/dl. Εάν το επίπεδο της Lp (a) είναι χαμηλό, η επίδρασή του στην LDL-c είναι μικρή. Αλλά, εάν έχετε πολύ υψηλή Lp (a), τότε η χοληστερόλη που βρίσκεται στην Lp (a) μπορεί να αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο μέρος της χοληστερόλης που καταγράφεται στη μέτρηση της LDL.

Ποιοι πρέπει να κάνουν εξετάσεις Η εξέταση της Lp (a) πρέπει να γίνεται σε ασθενείς που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου, συμπεριλαμβανομένων ατόμων με: n Πρόωρη καρδιακή νόσο ή οικογενειακό ιστορικό πρόωρης καρδιάς. Μια οικογενειακή ιστορία του υψηλού Lp (a). n Οικογενειακή υπερχοληστερολαιμία (FH). Αποδεικνύεται ότι το 30-50% των ατόμων με οικογενειακή υπερχοληστερολαιμία έχουν αυξημένη Lp (a). Αυτό τους θέτει σε υψηλότερο κίνδυνο για νωρίτερη καρδιακή νόσο ή εγκεφαλικό επεισόδιο από το να έχουν μόνο FH. n Επαναλαμβανόμενες καρδιακές παθήσεις παρά τη βέλτιστη μείωση της LDL. n Κίνδυνο 5% ή μεγαλύτερο για θανατηφόρο καρδιαγγειακό συμβάν εντός 10 ετών. Δεδομένου ότι τα επίπεδα της Lp (a) καθορίζονται από τα γονίδια σας, γενικά χρειάζεστε μόνο ένα τεστ για να μάθετε τον κίνδυνο. Παρ’ όλο που οι επιλογές άμεσης θεραπείας είναι περιορισμένες, προς το παρόν, γνωρίζοντας το επίπεδο της Lp (a) μπορεί να βοηθήσει το γιατρό σας να σχεδιάσει μια καλύτερη θεραπεία. u

Λιποπρωτεΐνη (a) Apo(b) Apo(b)

Apo(a)

SYN_KAPANTAHS_R 18/02/2021 1:11 μ.μ. Page 17

Ευθύμιος Καπάνταης Παθολόγος με εξειδίκευση στον διαβήτη, διευθυντής στο τμήμα διαβήτη, παχυσαρκίας μεταβολισμού στο Metropolitan και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Παχυσαρκίας

«Η παχυσαρκία είναι νόσος» Μάθετε τα πάντα για τις συνέπειες αυτής της… άγνωστης νόσου, πληροφορηθείτε για τους τρόπους αντιμετώπισης και βρείτε tips για τη διατήρηση του βάρους σας. - Κύριε Καπάνταη, θέλετε να μου πείτε πότε κάποιος θεωρείται υπέρβαρος και πότε παχύσαρκος; Ενας εύκολος τρόπος για να καταλάβει κάποιος σε τι κατάσταση βρίσκεται είναι να διαιρέσει το βάρος του σε κιλά με το ύψος του σε μέτρα και το αποτέλεσμα να το διαιρέσει ξανά με το ύψος του. Για παράδειγμα, αν κάποιος είναι 100 κιλά και έχει ύψος 2 μέτρα, θα διαιρέσει τα κιλά του με το ύψος του, θα βγάλει το αποτέλεσμα 50 και έπειτα αυτό θα το ξαναδιαιρέσει με το ύψος του, όπου το πηλίκο θα βγει 25. Από εκεί και πέρα, να γνωρίζετε πως αν το πηλίκο που θα προκύψει είναι έως 25, το βάρος θεωρείται φυσιολογικό. Από 25 έως 30 θεωρείται κάποιος υπέρβαρος και από 30 και πάνω παχύσαρκος. - Ποιες είναι οι συνέπειες της παχυσαρκίας; Οι περισσότεροι συμπολίτες μας αισθάνονται την παχυσαρκία ως ένα αισθητικό πρόβλημα και κυρίως οι γυναίκες, που ασχολούνται με το βάρος τους από πλευράς αισθητικής. Δυστυχώς, όμως, η παχυσαρκία δεν είναι κυρίως αισθητικό πρόβλημα. Το κύριο πρόβλημα της παχυσαρκίας είναι τα θέματα υγείας που συνεπάγεται αυτή η ίδια. Η παχυσαρκία, αν θέλουμε να μιλήσουμε με επιστημονικούς όρους, είναι μία πολυσυστηματική νόσος, καθώς προσβάλλει όλα τα συστήματα και όλα τα όργανα του ανθρώπινου οργανισμού, σε σημείο που δεν το φανταζόμαστε. Η παχυσαρκία δημιουργεί διαβήτη, υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, αποφρακτική άπνοια του ύπνου, λιπώδες ήπαρ, παγκρεατίτιδα, χολοληθίαση, θρομβώσεις, εγκεφαλικά, εμφράγματα, καρκίνους. Για να γνωρίζετε, έχουν προσδιοριστεί 11 τύποι καρκίνου που προέρχονται κυρίως από την παχυσαρκία. Μάλιστα, αν αδυνατίσει ο παγκόσμιος πληθυσμός κατά 20%, θα γλιτώσουμε το 14% των καρκίνων παγκοσμίως. Βέβαια, υπάρχουν και απίθανες παθήσεις που σχετίζονται με την παχυσαρκία, για παράδειγμα, ο καταρράκτης στα μάτια. Εχει βρεθεί επιδημιολογικά πως οι παχύσαρκοι παρουσιάζουν συχνότερα καταρράκτη και αναγκάζονται να χειρουργηθούν για την εν λόγω πάθηση συχνότερα από ό,τι τα άτομα με φυσιολογικό βάρος. Η παχυσαρκία, σήμερα, είναι αποδεδειγμένο πως αυξάνει τη θνητότητα. Σκοτώνει η παχυσαρκία. Ανάλογα με το φύλο και το βαθμό παχυσαρκίας, μελέτες έχουν αποδείξει πως κάποιος μπορεί να χάσει από 3 έως και 12 χρόνια ζωής.

Συνέντευξη: Μάρθα Φραγκάκη

- Μιλήστε μας λίγο και για τους τρόπους αντιμετώπισης της παχυσαρκίας. Οι τρόποι είναι συγκεκριμένοι και λίγοι, αλλά πρέπει να στηριχτούμε σε αυτούς. Βασικά είτε ακολουθείται κάποια άλλη μέθοδος είτε όχι, πρέπει ο ασθενής να τρέφεται σωστά, υγιεινά και εξατομικευμένα, να μην συγκρίνει δηλαδή τις ποσότητες και το είδος του φαγητού με κάποιου άλλου, είτε ανήκει στο ίδιο φύλο είτε όχι. Αυτός που ενδιαφέρεται να τρέφεται σωστά και να πετύχει το σκοπό του πρέπει σίγουρα να επισκεφτεί έναν ειδικό που θα του υποδείξει τι θα τρώει, πώς, πότε και πόσο. Μην ξεχνάμε πως στο θέμα της διατροφής παίζουν πολλοί παράγοντες ρόλο. Eχει σημασία πότε τρώω, γιατί τρώω, πώς τρώω, πού τρώω. Το να είναι κάποιος εκνευρισμένος και να ανοίγει το ψυγείο και να τρώει είναι ένα γεγονός που θέλει διαφορετική προσέγγιση, από μία απλή υπόδειξη για τη διατροφή. Πρέπει κανείς να εμβαθύνει και στο γε-

γονός ότι πολλοί θεωρούν το φαγητό ως τη μοναδική τους διέξοδο από τα προβλήματα της ημέρας. Να σημειωθεί πως ο άνθρωπος είναι το μόνο έμβιο ον που δεν τρώει μόνο για λόγους επιβίωσης, αλλά και για ευχαρίστηση και επειδή η ευχαρίστηση στις μέρες είναι δυσεύρετη, η ανάγκη της απόλαυσης και της ανταμοιβής το βράδυ που επιστρέφουμε σπίτι είναι πολύ μεγάλη, με αποτέλεσμα τα μεγαλύτερα διατροφικά λάθη να γίνονται τις βραδινές ώρες. Αρά, λοιπόν, κάποιον άνθρωπο που θέλει να αδυνατίσει για να τον βοηθήσουμε πραγματικά πρέπει να τον προσεγγίσουμε και στο κομμάτι της ψυχολογίας. Το επόμενο βήμα είναι η σωματική δραστηριότητα, η οποία είναι μειωμένη. Αν παρατηρήσατε χρησιμοποιώ τον όρο δραστηριότητα και όχι άσκηση και αυτό γιατί στους ρυθμούς ζωής που κινούμαστε συνήθως δεν υπάρχει χρόνος για άσκηση. Παρ’ όλα αυτά, εννοείται πως όποιος μπορεί θα πρέπει να ασκείτε, για όλους τους υπόλοιπους η σωματική δραστηριότητα είναι απαραίτητη. Επειτα υπάρχουν και τα φάρμακα. Είπαμε πως η παχυσαρκία είναι νόσος, και όπως για κάθε νόσο υπάρχουν φάρμακα, υπάρχουν και για αυτή. Τα φάρμακα αυτά συνταγογραφούνται από γιατρούς και δίνονται με σύνεση, όπου χρειάζονται και για όσο χρειάζεται. Και η έσχατη λύση για κάποιες κατηγορίες παχύσαρκων είναι η χειρουργική αντιμετώπιση του βάρους. - Πείτε μας κάποια tips για να μπορέσει η γυναίκα του σήμερα να διατηρήσει το βάρος της σε σωστά επίπεδα; Οι γυναίκες θα πρέπει να κάνουν κάτι βασικό: να αγαπούν τον εαυτό τους και το σώμα τους και να βάζουν στη ζυγαριά αυτό που επιθυμούν περισσότερο! Τι θέλω να πω με αυτό; Η γυναικά που αγαπά τον εαυτό της θα μπορέσει να συγκρατηθεί και να μην καταναλώσει περίσσιες θερμίδες, σε αντίθεση με αυτή που δεν ενδιαφέρεται για την υγεία και την εμφάνισή της. Επίσης, αυτή που ενδιαφέρεται για το βάρος της, θα πρέπει να ζυγίζεται τακτικά, καθώς έτσι θα καταφέρει να μην ξεπεράσει το όριο, μέσα από τον έλεγχο. Τέλος, πρέπει όλοι μας να έχουμε ως ευχαρίστηση πολλά άλλα στοιχεία που μας δίνουν απολαύσεις στη ζωή και όχι μόνο τη διέγερση της γεύσης. Ας ψάξουμε τις απολαύσεις αλλού και όχι στην κατανάλωση τροφίμων. l Πηγή: www.allabouthealth.gr

| περί υγείας | 17

CANCER_SBOLOY_x2 17/02/2021 3:20 μ.μ. Page 18

πανδημία του κορωνοϊού δεν είναι η μόνη υγειονομική απειλή, που καραδοκεί εκεί έξω. Υπάρχει και άλλη μια που εξαπλώθηκε πολύ πριν εμφανιστεί ο κορωνοϊός και θα μείνει αφού η COVID εξαλειφθεί με τον εμβολιασμό. Πρόκειται για την πανδημία του καρκίνου, η οποία περιλαμβάνει περισσότερα από 200 διαφορετικά ογκολογικά νοσήματα και καταγράφει περίπου 70.000 νέα περιστατικά στην Ελλάδα ετησίως, κοστίζοντας κάθε χρόνο τη ζωή σε 32.000 ασθενείς. Λόγω της COVID, και του φόβου πολλών ανθρώπων να επισκεφθούν δομές υγείας, ο πρόεδρος της ΕΑΕ εκτιμά πώς είναι πιθανό να βρεθούμε μπροστά σε καθυστερημένες νέες διαγνώσεις, αλλά τουλάχιστον δεν υπάρχουν σοβαρά προβλήματα με τις χημειοθεραπείες γιατί θεωρούνται επείγοντα περιστατικά. Σε ένα ποσοστό που αγγίζει το 40% είναι στο χέρι μας να μειώσουμε τον κίνδυνο για καρκίνο, υιοθετώντας

Η πανδημία του καρκίνου ήρθε για να μείνει... Κατά 40% μπορούμε να μειώσουμε τον κίνδυνο για καρκίνο, υιοθετώντας έναν υγιεινό τρόπο ζωής και κάνοντας προληπτικές εξετάσεις. τσιγάρο που φέρνει εγγύτερα τον κίνδυνο για έναν υγιεινό τρόπο ζωής και κάνοντας προλημια σειρά καρκίνους. Και το αλκοόλ είναι καρκιπτικές εξετάσεις. «Σε τρεις περιπτώσεις οι προνογόνο με τον Βαγγέλη Φιλόπουλο να κρούει ληπτικές εξετάσεις είναι ακόμα πιο επιβεβλημένες τον κώδωνα του κινδύνου, λέγοντας πως διεθνώς και δεν πρέπει να τις παραλείπουμε. Οι περιπαρατηρείται ένας κρυφός αλκοολιπτώσεις αυτές περιλαμβάνουν την ψησμός της νοικοκυράς, ο οποίος είναι φιακή μαστογραφία για την πρόληψη ιδιαίτερα διαδεδομένος στην Αμερική. του καρκίνου του μαστού, την κολοΣε μελέτες έχει διαπιστωθεί πως οι νοσκόπηση για την πρόληψη του καργυναίκες που πίνουν αλκοόλ καθώς κίνου του παχέος εντέρου και το τεστ μαγειρεύουν ή κάνουν άλλες οικιακές ΠΑΠ μαζί με το HPV DNA testing για εργασίες έχουν πολύ περισσότερες πιτην πρόληψη του καρκίνου του τραθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο χήλου της μήτρας. Μία νέα εξέταση του μαστού, του οισοφάγου και του που τείνει να καθιερωθεί είναι η αξονική πεπτικού συστήματος, ενώ ο κίνδυνος τομογραφία χαμηλής ακτινοβολίας για μεγαλώνει αν το ποτό συνδυάζεται το θώρακά για την πρόληψη του καρκαι με τσιγάρο. κίνου του πνεύμονα που διεθνώς είναι Γράφει η Αλεξία Σβώλου Η ανοιχτή γραμμή δεν είναι η μόνη η δεύτερη αιτία θανάτου από καρκίνο πρόσφατη δράση της ΕΑΕ που απομετά τους όγκους στον μαστό, ενώ σκοπεί σε μια καλύτερη περίθαλψη και ποιότητα στην Ελλάδα είναι πρώτη αιτία θανάτου, λόγω ζωής για τους ογκολογικούς ασθενείς και τις οιτης υψηλής διάδοσης του καπνίσματος για πολλές κογένειές τους. Στο πλάνο της συμπεριλαμβάνεται δεκαετίες. και μια νέα κινητή μονάδα που θα πλαισιώσει τις Για τον καρκίνο του προστάτη το PSA δεν κατάδύο υπάρχουσες κινητές Μονάδες μαστογραφίας, φερε να αποδειχθεί τόσο σωστό όσο ελπίζαμε κάνοντας δωρεάν τεστ ΠΑΠ σε γυναίκες σε όλη οδηγώντας σε πολλές υπερδιαγνώσεις» εξηγεί την Ελλάδα. Στα αστικά κέντρα αλλά και στην ο Βαγγέλης Φιλόπουλος. περιφέρεια υπάρχουν νησίδες φτώχειας με οικογένειες που δεν έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες Τσιγάρο και αλκοόλ, υγείας, ενώ σε άλλες περιπτώσεις οι κλειστές κοινωνίες και οι διάφορες προκαταλήψεις εμποένα καρκινογόνο μίγμα δίζουν τις γυναίκες στο να πάνε να εξεταστούν. Στην πρόληψη του καρκίνου σημαντικό «Αν όμως έρθει η κινητή μονάδα στην πόλη ρόλο διαδραματίζει και η διακοπή του καπνίτους, στην πλατεία τους, έξω από το σπίτι τους, σματος, για την οποία η Ελληνική Αντικαρκινική τότε θα έρθουν μαζί με τις γειτόνισσες τους», Εταιρεία παλεύει εδώ και δεκαετίες. Πρόσφατα λέει ο πρόεδρος της ΕΑΕ. μάλιστα σε συνεργασία με την εταιρία κοινωνικής Η κινητή μονάδα που θα προσφέρει δωρεάν ψυχιατρικής και τον τομέα Ψυχικής Υγείας του ΠΑΠ τεστ θα μεταφέρει και στα παραρτήματα Υπουργείου Υγείας εγκαινίασε την ανοιχτή τητης ΕΑΕ στην επικράτεια τα τεστ ανίχνευσης λεφωνική γραμμή 2152152121 για τη στήριξη αφανούς αιμορραγίας (του πεπτικού συστήματος), των ογκολογικών ασθενών και για τη συμβουπου αποτελεί ένα πρώτο σινιάλο κινδύνου για λευτική υποστήριξη σε όσους επιθυμούν να διαενδεχόμενη κακοήθεια. κόψουν το κάπνισμα. Δεν είναι όμως μόνο το

“

Σε τρεις περιπτώσεις ο προληπτικός έλεγχος για τον καρκίνο είναι ιδιαίτερα επιβεβλημένος: Η μαστογραφία για τον καρκίνο του μαστού, το ΠΑΠ τεστ με το HPV DNA testing για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και η κολονοσκόπηση για τον καρκίνο του

“

παχέος εντέρου.

Ευάγγελος Φιλόπουλος, πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας.

18 | περί υγείας |

CANCER_SBOLOY_x2 18/02/2021 1:04 μ.μ. Page 19

Στην εποχή της COVID έχουν γραφτεί πολλά για την αναπνευστική λειτουργία και τους κινδύνους των πνευμόνων. Eνας αφανής κίνδυνος, που η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία ανέδειξε τα τελευταία χρόνια είναι τα τζάκια και οι ψησταριές, καθώς ο καπνός τους αποτελεί πηγή αιθάλης (μαύρου άνθρακα), που…σκοτώνει. Η ατμοσφαιρική ρύπανση ευθύνεται για 14.000 πρόωρους θανάτους ετησίως στην πατρίδα μας και η βασικότερη πηγή ρύπανσης είναι η καύση βιομάζας. Υπάρχουν πόλεις της Ελλάδας, όπως ο Βόλος και τα Γιάννενα, που έχουν την ίδια ρύπανση με το Νέο Δελχί ενώ μελέτες που έχει κάνει το Εθνικό Παρατηρητήριο για την Ατμοσφαιρική Ρύπανση δείχνουν ότι τα τζάκια συμμετέχουν στο 35% της δημιουργίας αιθάλης στην Αττική και η συμβολή τους φτάνει το 80% σε πόλεις όπως τα Ιωάννινα. Αναφερόμενος στα τζάκια, που υπάρχουν πλέον σε όλα τα αστικά κέντρα καθώς αποτελούν σημείο αναφοράς στο σαλόνι κάθε μεζονέτας (του μοντέρνου διαμερίσματος), ο πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, Βαγγέλης Φιλόπουλος, τονίζει: «Δεν υπάρχει καλό τζάκι. Το τζάκι ρυπαίνει την εσωτερική και την εξωτερική ατμόσφαιρα, ό,τι ξύλο κι αν καίμε. Κάθε είδος ξύλου προκαλεί ρύπους ακόμα και το καλό ξύλο και το πέλετ, ενώ τα ακατάλληλα ξύλα δημιουργούν ακόμα πιο τοξικό καπνό. Επίσης είναι μύθος ότι η θέρμανση με τζάκι είναι πιο οικονομική (π.χ. από ηλεκτρική σόμπα), ενώ όπως το τσιγάρο καθιστά τους γύρω παθητικούς καπνιστές, έτσι και κάθε τζάκι καθιστά τους γείτονες παθητικούς τζακιστές», λέει, χωρίς να χάσει το χιούμορ του ο Βαγγέλης Φιλόπουλος. Τα αριθμητικά στοιχεία που δίνει ο Σπύρος Πανδής, Καθηγητής Μηχανικής Διεργασιών και Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Πατρών, για τη συμβολή των τζακιών στην ατμοσφαιρική ρύπανση είναι σοκαριστικά: Κάθε αναμμένο τζάκι που καίει για ένα βράδυ (4 ώρες) παράγει ρύπανση που αντιστοιχεί σε 1000 αυτοκίνητα 10ετίας, καθώς προκαλεί εκπομπές 150 γρ. μικροσωματιδίων. Ελάχιστα λιγότερο επιβαρυντικό είναι όταν καίμε πέλετ, καθώς το ίδιο διάστημα καύσης αντιστοιχεί στη ρύπανση 100 αυτοκινήτων, ενώ η θέρμανση με καυστήρα πετρελαίου αντιστοιχεί στη ρύπανση 10 αυτοκινήτων και η θέρμανση με φυσικό αέριο είναι η πιο αθώα περιβαλλοντικά, καθώς αντιστοιχεί στην ρύπανση από την εξάτμιση ενός αυτοκινήτου. Και ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών συνεχίζει: «Τα σπίτια πρέπει να αερίζονται-ειδικά τώρα με την πανδημία, καθώς ο καλός αερισμός αποτελεί βασική προϋπόθεση προστασίας από τη διασπορά του κορωνοϊού στους κλειστούς χώρους. Ωστόσο έχει μεγάλη σημασία πότε αερίζουμε το σπίτι, για να μην γεμίσει ατμοσφαιρική ρύπανση απέξω. Είναι, λοιπόν, τεράστιο λάθος να αερίζουμε το σπίτι, ανοίγοντας τα παράθυρα την ώρα που η ατμοσφαιρική ρύπανση βρίσκεται στα πιο αυξημένα επίπεδα, γιατί οι ρύποι που μπαίνουν μέσα εγκλωβίζονται με συνέπεια, ενώ τα μεσάνυκτα η εξωτερική ατμόσφαιρα καθαρίζει, το κοκτέιλ των ρύπων μέσα στο σπίτι παραμένει για πολλές ώρες σε πολύ τοξικά επίπεδα, και φτάνουμε στο παράδοξο στις 5:00 τα χαράματα να είναι η ατμόσφαιρα έξω καθαρή και το σπίτι μέσα να παραμένει τοξικό. Η σωστή ώρα για τον αερισμό του σπιτιού είναι το μεσημέρι κατά τις 2:00

Μια νέα κινητή Μονάδα ετοιμάζεται να βγάλει για οδοιπορικά σε όλη την Ελλάδα η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία, ώστε να προσφέρει δωρεάν ΠΑΠ τεστ σε κάθε γωνιά της Ελλάδας. Η κινητή μονάδα θα βρεθεί σε απομακρυσμένα χωριά, όπου πιο εύκολα οι γυναίκες θα προσέλθουν για εξέταση με τις γειτόνισσές τους.

μ.μ.-3:00 μ.μ., που είναι κάπως πιο καθαρό το περιβάλλον και ιδανικά το βράδυ αργά αν υπάρχει αυτή η δυνατότητα». Επίσης, κατά τον καθηγητή Σπύρο Πανδή, έκπληξη προκαλεί η σημαντική αρνητική συνεισφορά του μαγειρέματος (κυρίως ψήσιμο κρέατος) στην ατμοσφαιρική ρύπανση, αν και είναι σχετικά εύκολο να ελαττωθούν οι εκπομπές με την τοποθέτηση κατάλληλων φίλτρων στα εστιατόρια. Οπως αναφέρει ο Ευάγγελος Γερασόπουλος, Διευθυντής Ερευνών Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, το Δίκτυο Παρακολούθησης Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης καταγράφει τα ευρήματα πανελλαδικά και υπάρχει σαφές αρνητικό αποτύπωμα της καύσης βιομάζας σε παραμέτρους που συνδέονται με την υγεία (π.χ. αιθάλη και άλλες οργανικές ενώσεις, οξειδωτικό δυναμικό). «Ακόμα και τα τζάκια που τραβάνε καλά ρυπαίνουν την ατμόσφαιρα. Ενα τζάκι εκπέμπει 30 φορές περισσότερα βλαβερά μικροσωματίδια από έναν καλά συντηρημένο καυστήρα. Σ’ ό,τι αφορά τα τζάκια σύμφωνα με γερμανικές

“

κρατικές υπηρεσίες η καύση ξύλου παράγει 2.500 φορές περισσότερα μικροσωματίδια από εκείνη της θέρμανσης με γκάζι» προσθέτει ο κ. Γερασόπουλος. Από τη μεριά του ο Πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, Βαγγέλης Φιλόπουλος επισημαίνει: «Κατά 9% αυξάνεται ο κίνδυνος καρκίνου του πνεύμονα, ανά αύξηση στην έκθεση κατά 10 μg/m3 μικροσωματιδίων με την αιθάλη (τα μικροσωματίδια) να επηρεάζουν περισσότερο την εμφάνιση των καρκίνων στον πνεύμονα, στο νεφρό και στην ουροδόχο κύστη, ενώ το διοξείδιο του αζώτου σχετίζεται κυρίως με τα περιστατικά καρκίνου του παχέος εντέρου. Επίσης, η ατμοσφαιρική ρύπανση σχετίζεται με μικρότερη επιβίωση σε ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα και του μαστού. Φυσικά η εσωτερική και εξωτερική ατμοσφαιρική ρύπανση ευθύνεται και για τα φλεγμονώδη νοσήματα του αναπνευστικού όπως το άσθμα, για τη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και για την επιβάρυνση του καρδιαγγειακού». u

Υπάρχει ένας υποτιμημένος παράγοντας που αυξάνει τον κίνδυνο για μια σειρά καρκίνων. Πρόκειται για τον κρυφό αλκοολισμό της νοικοκυράς, που πίνει ενώ κάνει δουλειές ή μαγειρεύει και που συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο του μαστού, του οισοφάγου και του πεπτικού συστήματος.

“

Τζάκια και ψησταριές, ο αφανής κίνδυνος για τους πνεύμονες

Ευάγγελος Φιλόπουλος, πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας.

| περί υγείας | 19

KIDS CANCER_L 17/02/2021 3:27 μ.μ. Page 20

Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Καρκίνου:

Αλίμονο αν χάσουμε την ελπίδα, λένε οι ειδικοί Μικροί ήρωες που παλεύουν καθημερινά με έναν δυνατό εχθρό και ένα πολύ μεγάλο ποσοστό καταφέρνει να τον νικήσει!

αιδικός καρκίνος. Δυο λέξεις που, βαλΤα στοιχεία μένες μαζί, «κλωτσάνε», είναι αταίριαστες, Δεκατέσσερα παιδιά και 20 έφηβοι ανά 100.000 πληασύμβατες. Όμως ο καρκίνος στα παιδιά θυσμού θα εμφανίσουν κάθε χρόνο νεοπλασματικό είναι παρών, αν και, ευτυχώς, τρία στα τέσσερα νόσημα. Συνολικά περίπου 400.000 παιδιά κάθε καταφέρνουν να τον ξεπεράσουν. χρόνο σε όλο τον κόσμο. Είναι οι μικροί ήρωες, που, με το παράδειγμα Στην Ελλάδα διαγιγνώσκονται περίπου 300 παιδιά και με την απαράμιλλη γενναιότητά τους, συγκιτον χρόνο. νούν και στέλνουν μήνυμα δύναμης και ελπίΤα καλά νέα είναι ότι τα ποσοστά ίασης δας. σε διάφορες μορφές της νόσου φθάνουν «Τα παιδιά ξέρουν να παλεύουν», λέει έως και το 90%. στο «Περί Υγείας» ο Πρόεδρος της Υπάρχουν, όμως, και μορφές, για τις Ελληνικής Εταιρείας Παιδιατρικής Αιοποίες η σύγχρονη Παιδιατρική Αιματοματολογίας – Ογκολογίας, λογία Ογκολογία δεν έχει καταφέρει ακόΚαθηγητής Παιδιατρικής - Παιδιατριμη τα επιθυμητά αποτελέσματα. Επιθετικοί κής Αιματολογίας – Ογκολογίας και τύποι καρκίνου στα παιδιά, προχωρημένα Υπεύθυνος στη Μονάδα Αιματολογίας στάδια νόσου, υποτροπές, αποτελούν – Ογκολογίας της Αχίλλειο πτέρνα στην Παιδιατρική ΟγΑ΄ Παιδιατρικής Κλινικής ΕΚΠΑ του κολογία και εκεί δίνει το βάρος της η Νοσοκομείου Παίδων «Η Αγία Σοφία», επιστημονική κοινότητα, με την έρευνα Αντώνης Καττάμης. και με τις κλινικές μελέτες. Γράφει η «Αλίμονο αν χάσουμε την ελπίδα. Σε «Η Εταιρεία μας, με τα Τμήματα ΠαιδιαΒίκυ Καρατζαφέρη πάρα πολλές περιπτώσεις τα παιδιά τρικής Αιματολογίας Ογκολογίας και τη νικάνε τη νόσο. Βέβαια τα νεοπλαΜονάδα Μεταμόσχευσης Μυελού των σματικά νοσήματα παραμένουν, δεν εφησυχάΟστών, συμμετέχει επίσημα σε Διεθνή Πρωτόκολλα, ζουμε. Τα μήνυμα είναι ίσες ευκαιρίες και ίση δίνοντας στους ασθενείς μας τις ίδιες ευκαιρίες με πρόσβαση σε όλα τα παιδιά με καρκίνο ανά τον οποιοδήποτε προηγμένο Κέντρο του εξωτερικού. κόσμο», προσθέτει. Γίνεται συνεχής προσπάθεια συμμετοχής σε κλινικές Στις 15 Φεβρουαρίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα μελέτες και σε ερευνητικά πρωτόκολλα μέσα από κατά του Παιδικού Καρκίνου - φέτος συμπίπτει την Ευρωπαϊκή Επιστημονική Κοινότητα Παιδιατρικής με την παγκόσμια συγκυρία της πανδημίας λόγω Ογκολογίας. Καινοτόμες θεραπείες και συμμετοχή της COVID-19. σε μελέτες φάσης 1 και 2 είναι στις προτεραιότητες Το έργο της ιατρικής κοινότητας γίνεται πιο δύτης Εταιρείας μας», εξηγεί ο κ. Καττάμης. σκολο παγκοσμίως, αλλά η διάγνωση, αντιμεΣτην Ελλάδα υπάρχουν 8 οργανωμένες παιδιατρικές τώπιση και παρακολούθηση των παιδιών με καρογκολογικές μονάδες. Το Ογκολογικό κέντρο «Ελπίδα κίνο συνεχίζει να αποτελεί πρώτη προτεραιότητα, – Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη» στο Γενικό Νοσοκομείο χωρίς εκπτώσεις στη αντιμετώπιση. Παίδων «Η Αγία Σοφία» φιλοξενεί τις τρεις δημόσιες

Αιτίες και αντιμετώπιση Η αιτιολογία του καρκίνου στην παιδική ηλικία παραμένει άγνωστη εν πολλοίς. Ως εκ τούτου δεν υπάρχει δυνατότητα πρόληψης, παρά σε ένα πολύ μικρό ποσοστό ασθενών, που επιβεβαιωμένα έχουν γονιδιακό υπόστρωμα για εμφάνιση καρκίνου (σύνδρομα προδιάθεσης καρκίνου). Η απλούστευση και η εξέλιξη της βιοτεχνολογίας επιτρέπει, πια, την ανάλυση του γενετικού υποστρώματος των καρκινικών κυττάρων σε μαζική κλίμακα. Οι αναλύσεις αυτές μπορούν να επιτύχουν ακριβή διάγνωση, σωστή ταξινόμηση των ασθενών σε ομάδες κίνδυνου υποτροπής και καθοδήγηση στη χρήση στοχευμένων θεραπειών. Η πανδημία επηρέασε σημαντικά το προγραμματισμό και την οργάνωση των Μονάδων Παιδιατρικής Αιματολογίας - Ογκολογίας. Μακροχρόνια προβλήματα στελέχωσης και οργανικές δυσλειτουργίας παραμένουν. «Η Πολιτεία οφείλει να συνεχίζει να στέκεται δίπλα στους λειτουργούς υγείας, που ασχολούνται με τον παιδιατρικό και εφηβικό καρκίνο και να αντιμετωπίσει τα κενά και τις ατέλειες του συστήματος», καταλήγει ο κ. Καττάμης.u

πως λέει ο Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Παιδιατρικής Αιματολογίας – Ογκολογίας, Αντώνης Καττάμης, πρέπει τα παιδιά να γνωρίζουν από τι πάσχουν. «Στην Κλινική μας πιστεύουμε ότι τα παιδιά πρέπει οπωσδήποτε να ξέρουν. Oτι δεν θα μείνουν στο νοσοκομείο 2-3 μέρες, όπως τους είχαν πει αρχικά, αλλά μπορεί να χρειαστεί να μείνουν βδομάδες. Βέβαια τα μικρά παιδιά δυσκολεύονται να καταλάβουν, αλλά προσπαθούμε με απλά λόγια να τους εξηγήσουμε». Η διάγνωση ενός παιδιού με καρκίνο δεν είναι απλή υπόθεση. Συγκλονίζει. Και στη δίνη της συμπαρασύρει σχέσεις, δουλειές, συνήθειες ετών… Πάρα πολλές οικογένειες από την Περιφέρεια πουλάνε ό,τι έχουν και δεν έχουν και μετακομίζουν στην Αθή-

Γενναίοι πρωταγωνιστές

20 | περί υγείας |

ογκολογικές μονάδες της Αθήνας και την μονάδα μεταμόσχευσης μυελού των οστών και αντιμετωπίζει το μεγαλύτερο μέρος των ασθενών της επικράτειας.

να, κοντά στο νοσοκομείο, ώστε να είναι δίπλα στο παιδί τους, που δίνει τον πιο σπουδαίο αγώνα της ζωής του. Αυτόν της επιβίωσης. Συχνά το παιδί ξεπερνάει την ασθένεια, αλλά υπάρχουν κάποιες επιπλοκές από τις θεραπείες, που το συνοδεύουν στην ενήλικη ζωή, όπως η υπογονιμότητα, για παράδειγμα. «Οι επιβιώσαντες και η σωστή παρακολούθηση των απώτερων επιπλοκών αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι όσων ασχολούνται με την Παιδιατρική Αιματολογία - Ογκολογία. Η μετάβαση στις ειδικότητες ενηλίκων, με όλες τις πληροφορίες των θεραπειών, που έχουν λάβει, αποτελεί καθήκον και υποχρέωση όλων των λειτουργών στον χώρο. Η ποιότητα ζωής στην ενήλικη ζωή αποτελεί πρωταρχικό στόχο», υπογραμμίζει ο Υπεύθυνος στη Μονάδα Αιματολογίας – Ογκολογίας της Α΄ Παιδιατρικής Κλινικής του Νοσοκομείου Παίδων «Η Αγία Σοφία».

_ADDS 17/02/2021 3:31 μ.μ. Page 1

EGYMOSYNH DIATROFH_L 17/02/2021 3:33 μ.μ. Page 22

Εγκυμοσύνη και διατροφή Χρήσιμες συμβουλές Η εγκυμοσύνη είναι μια πολύ σημαντική και ιδιαίτερη περίοδος στη ζωή της γυναίκας από την πρώτη στιγμή που αυτή μένει έγκυος.

Γενικά πριν ξεκινήσετε τις προσπάθειες για εγκυμοσύνη είναι μια καλή ευκαιρία να επισκεφθείτε το γυναικολόγο σας, να συζητήσετε μαζί του σχετικά με ότι μπορεί να επηρεάσει μια μελλοντική εγκυμοσύνη και να λύσετε όσες απορίες σας έχουν δημιουργηθεί!

ο ταξίδι της κύησης είναι μαγευτικό, καθώς το έμβρυο που μεγαλώνει μέσα της μεταμορφώνεται από ένα μικρό σύνολο κυττάρων σε μια ανθρώπινη ζωή μέσα σε εννέα μήνες! Η σωστή διατροφή και η λήψη των κατάλληλων συμπληρωμάτων είναι πραγματικά σημαντικοί αρωγοί για το καλώς έχειν τόσο του εμβρύου όσο και της μητέρας.

Συμβουλές για την κύηση

Είναι σημαντικό να ελέγχεται το βάρος της εγκύου για την πρόληψη επιπλοκών Γράφει ο Συμβουλές πριν την κύηση τόσο στην κύηση όσο και στον τοκετό. Γεώργιος Π. Παναγάκης Οι συνιστώμενες βαθμίδες αύξησης βάΗ διατροφή σας θα πρέπει να είναι MD μαιευτήρας-χειρουργόςπλήρης, να χαρακτηρίζεται από ποικιρους (για μονήρη κύηση ) είναι: γυναικολόγος | υποπλοίαρχος l μητέρα με χαμηλό βάρος (ΒΜΙ<18.5): λία, ενώ το κάπνισμα και η κατανάλωση ιατρός Πολεμικού Ναυτικού αλκοόλ θα πρέπει να διακοπούν. Η 12-18 Kg. υποψήφιος διδάκτωρ Ιατρικής l μητέρα με κανονικό βάρος (ΒΜΙ 18.5Μεσογειακή διατροφή σχετίζεται με Σχολής ΕΚΠΑ | επιστημονικός συνεργάτης Ά Μαιευτικής & μειωμένα ποσοστά υπογονιμότητας 24.9): 11-15 Kg. Γυναικολογικής Κλινικής ΕΚΠΑ, l υπέρβαρη μητέρα (ΒΜΙ 25-29.9): 7και προωρότητας. Ωφέλιμο είναι να ΓΝΑ «Αλεξάνδρα» | Ναυτικό μαγειρεύονται τα ψάρια και το κρέας 11 Kg. Νοσοκομείο Αθηνών l παχύσαρκη μητέρα (ΒΜΙ>30): <9 kg. στη σχάρα, στο φούρνο, να γίνονται βραστά ή στον ατμό. Αυξήστε την Μια από τις βασικότερες παραμέτρους πρόσληψη φρούτων και λαχανικών, μειώνοντας στην κύηση είναι η πλούσια και ισορροπημένη διαπαράλληλα την πρόσληψη των τροφών με υψηλή τροφή, καθώς από αυτήν εξαρτάται η σωστή ανάπτυξη του εμβρύου. Η σωστή διατροφή επιπλέον περιεκτικότητα σε σάκχαρα. Οσον αφορά τα συμβοηθάει τη μητέρα ώστε να έχει μια υγιή εγκυμοσύνη πληρώματα βιταμινών έχει διαπιστωθεί ότι τα κατάλληλα επίπεδα φυλλικού οξέος ωφελούν στη και έναν ευκολότερο τοκετό. Κατά την κύηση, χρειδιαμόρφωση του κεντρικού νευρικού συστήματος άζονται 200-300 επιπλέον θερμίδες καθημερινά, του εμβρύου και γιαυτό το λόγο έχει γενικευθεί η δεν απαιτείται ειδική διατροφή ενώ συστήνονται χρήση του(400μg/24h). Δεν υπάρχουν αποδείξεις συχνά μικρά γεύματα με μια ποικιλία καλά μαγειρεότι είναι αναγκαία η επιπλέον πρόσληψη άλλων μένων τροφών .Καθοριστική είναι η ποιότητα της μεταλλικών στοιχείων πριν από την έναρξη της διατροφής και όχι η ποσότητα! Συνεπώς ενθαρρύκύησης. Ωστόσο, η λήψη τους δεν αντενδείκνυται. νεται η κατανάλωση φρέσκων φρούτων και λαχανι-

κών, φρέσκου γάλακτος , τυριών και γιαουρτιού, φρέσκων ψαριών, όσπριων, λαδερών καθώς και άπαχου κόκκινου κρέατος. Συστήνεται να αποφεύγεται η κατανάλωση τηγανιτών, επεξεργασμένου ή μη καλά μαγειρεμένου κρέατος, πολύ λιπαρών τροφών, ωμών ψαριών (πχ sushi) ,μη παστεριωμένου γάλακτος καθώς και τυριών αγνώστου προελεύσεως. Όσον αφορά τα αναψυκτικά, καλό είναι να επιλέγονται αυτά χωρίς ζάχαρη ενώ προτείνεται η λήψη καφείνης εώς 200mg ημερησίως (2 στιγμιαίοι καφέδες).Η κατανάλωση αλκοόλ περιορίζεται σε 2-3 ποτήρια κρασιού εβδομαδιαίως, ενώ φυσικά η διακοπή του καπνίσματος είναι μονόδρομος. Η εγκυμονούσα πρέπει να πίνει τουλάχιστον 10 ποτήρια νερού ημερησίως, ενώ τα γλυκίσματα καλό είναι να περιοριστούν σε 1-2 φορές την εβδομάδα και χωρίς υπερβολές!

Συμβουλές για θηλασμό Το μητρικό γάλα είναι ιδανική τροφή για το μωρό σας, ταιριάζει απόλυτα με τις ανάγκες του και προσαρμόζεται σε αυτές όσο το βρέφος μεγαλώνει. Γενικά ακολουθούμε τις ίδιες διαιτητικές συστάσεις που αναφέραμε για την εγκυμοσύνη. Κατά την διάρκεια του θηλασμού, οι θερμιδικές ανάγκες αυξάνονται κατά περίπου 500Kcal/ημέρα επιπλέον των κανονικών ημερήσιων αναγκών, οι οποίες μπορούν να καλυφθούν με την κατανάλωση επιπλέον γαλακτοκομικών προϊόντων και με μικρές αυξήσεις σε κρέας, φρούτα και λαχανικά, σιτηρά και δημητριακά. Αποφεύγουμε το κάπνισμα, την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και καφείνης ενώ φροντίζουμε την ενυδάτωσή μας με νερό, χαμομήλι, χυμούς φρούτων και γάλα. u

Παρακάτω παρουσιάζονται συνοπτικά τα κυριότερα θρεπτικά συστατικά, οι βασικές πηγές λήψης τους και οι απαιτούμενες προσθήκες στην εγκυμοσύνη και στον θηλασμό: ΘΡΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΑΤΙΚΟ

ΠΗΓΗ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ

ΣΙΔΗΡΟΣ

Συκώτι, κρόκος αυγού, κρέας, φακές, σπανάκι, σκούρα πράσινα λαχανικά, μπρόκολο, κόκκινα φασόλια, κουνουπίδι, δημητριακά, καρύδια, αμύγδαλα

ΑΣΒΕΣΤΙΟ ΜΑΓΝΗΣΙΟ

ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΗΜΕΡΗΣΙΩΣ ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΗΜΕΡΗΣΙΩΣ (Κύηση) (Θηλασμός) 27mg

9mg

Γαλακτοκομικά, πράσινα φυλλώδη λαχανικά, όσπρια, αμύγδαλα, καρύδια

1000mg

Ψωμί και δημητριακά ολικής αλέσεως, πατάτες, καλαμπόκι

300mg

355mg

ΦΥΛΛΙΚΟ ΟΞΥ

Πράσινα λαχανικά, ακτινίδιο, ολόκληρα δημητριακά,φρούτα,αμύγδαλα,καρύδια, σέλινο, σπανάκι, vτομάτα, μαρούλι, πεπόνι, αρακά, πιπεριές, κρεμμύδια, σέλινο, συκώτι

400μg

280μg

ΒΙΤΑΜΙΝΗ Α

Συκώτι,αυγά,γαλακτοκομικά, λαχανικά (σπανάκι, μπρόκολο), φρούτα,καρότο, ντομάτα, λάχανο

ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ Πολύσπορο ψωμί, συκώτι, πολύσπορα δημητριακά, κρέας, ψάρι, αυγά, τυρί, αβοκάντο, μπανάνες, ΣΥΜΠΛΕΓΜΑΤΟΣ Β όσπρια, σκούρα λαχανικά

770μg

1300μg

B6: 1.9mg B12: 2.6μg

B6: 2mg B12: 2.8μg

ΒΙΤΑΜΙΝΗ C

Eσπεριδοειδή, ακτινίδια, καλαμπόκι, χόρτα, πεπόνι, πιπεριές, λάχανο, ντομάτες, φράουλες

85mg

120mg

ΒΙΤΑΜΙΝΗ D

Έκθεση στον ήλιο ή κατανάλωση γάλακτος εμπλουτισμένου σε βιταμίνη D

15μg

ΒΙΤΑΜΙΝΗ Κ

Πράσινα φυλλώδη λαχανικά

90μg

ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ

Kρέας, Υποκατάστατα κρέατος, Πουλερικά, Γάλα, Γαλακτοκομικά προϊόντα,Τυρί, Ψάρια, Αυγά, Όσπρια, Φασόλια, Φακές, Ξηροί καρποί

71g

Συνήθως μέσω της διατροφής και μόνο δε δύναται να καλυφθούν όλες οι ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά και είθιστε να χορηγούνται από τους θεράποντες επιπλέον σκευάσματα (σίδηρος,ασβέστιο,βιταμίνες). Είναι λογικό να μην μπορούν να υποτυπωθούν μέσα σε λίγες γραμμές όλες οι οδηγίες για αυτή τη σημαντική περιόδο της ζωής σας και σχεδόν βέβαιο ότι θα σας δημιουργηθούν πολλές εύλογες απορίες. Οι γυναικολόγοι και οι μαίες είναι πάντα στη διάθεσή σας να σας δώσουν χρήσιμες συμβουλές!

22 | περί υγείας |

MHTRIKOS THILASMOS_L 17/02/2021 3:36 μ.μ. Page 23

Οφέλη του μητρικού θηλασμού Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει τον αποκλειστικό θηλασμό τουλάχιστον για το πρώτο εξάμηνο της ζωής του βρέφους. Γράφει ο Γεώργιος Π. Παναγάκης

Ελλάδα βρίσκεται σύμφωνα με στατιστικά δεδομένα πολύ χαμηλά στα ποσοστά θηλασμού. Τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας έχουν ξεκινήσει διάφορες εκστρατείες για την αξία του μητρικού γάλακτος και το δικαίωμα στον δημόσιο θηλασμό, ενώ μια νέα ειδικότητα έχει αναδειχθεί, οι σύμβουλοι θηλασμού, που βοηθούν τις γυναίκες να εξοικειωθούν με αυτόν. Ο θηλασμός είναι μια υπέροχη συναισθηματική, σωματική, πνευματική και ψυχική εμπειρία που προάγει την υγεία μητέρας-βρέφους, ενώ διευκολύνει την τόσο σημαντική πρώτη γνωριμία τους. Αποτελεί μια πολύτιμη μετάβαση από την ενδομήτρια ζωή στη νέα αυτή πραγματικότητα. Η μητέρα εκτός από τροφή με τα θρεπτικά συστατικά, προσφέρει το καλωσόρισμα στη ζωή με τη θερμή αγκαλιά της, εκφράζοντας έτσι την ανιδιοτελή αγάπη της.

Οφέλη θηλασμού Για τη μητέρα: Οσον αφορά στη λεχωίδα, ο θηλασμός βοηθά στην απώλεια βάρους, καθώς και στην επάνοδο του σώματος της στην προ εγκυμοσύνης μορφή του. Επίσης, έχει φανεί ότι μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου στα αναπαραγωγικά όργανα, μεταβολικών νοσημάτων, διαβήτη τύπου 2, καρδιαγγειακών νοσημάτων, ενώ παράλληλα δρα και σαν φυσική μέθοδος αντισύλληψης. Για το βρέφος: Οσον αφορά στο βρέφος, είναι γνωστό ότι ο μητρικός θηλασμός μειώνει τον κίνδυνο παιδικής παχυσαρκίας και σακχαρώδη διαβήτη, ελαττώνει τους κινδύνους αναπνευστικών και γαστρεντερικών παθήσεων, ενώ μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης λοιμώξεων και αιφνίδιων βρεφικών θανάτων. Επιπλέον, έχει αποδειχθεί ότι τα βρέφη που θήλασαν ανέπτυξαν ασφαλή δεσμό με τη μητέρα τους, κοινωνικοποιήθηκαν πιο εύκολα, είχαν χαμηλότερο ποσοστό εσωτερίκευσης προβλημάτων και ως ενήλικες παρουσίασαν αυξημένη κοινωνική ανέλιξη.

Υπολογίζεται ότι το 1-3% των λεχωίδων θα εμφανίσουν κάποιου βαθμού κατάθλιψη ή συναισθηματική διαταραχή στην περίοδο της λοχείας. Η κακή διάθεση της λεχώνας εμφανίζεται συχνότερα την πρώτη εβδομάδα της λοχείας, και μάλιστα περισσότερο όταν η γυναίκα επιστρέψει στο σπίτι της. Αν η δυσθυμία εμφανιστεί με τη μορφή της μελαγχολίας και συνδυασθεί με τα συναισθήματα της ενοχής και του άγχους ή με παραισθήσεις και τάσεις αυτοκτονίας, τότε η κατάσταση αυτή είναι συμβατή με την ψύχωση της λοχείας και χρειάζεται οπωσδήποτε ψυχιατρική παρακολούθηση. Η εγκυμοσύνη και ο θηλασμός, όμως, δεν είναι αίτια κατάθλιψης. Μπορεί να πυροδοτήσουν αυτά τα αίτια, αλλά όχι να τα δημιουργήσουν. Εχει παρατηρηθεί, άλλωστε, σε μητέρες που πάσχουν από κατάθλιψη να έχουν έντονη επιθυμία να θηλάσουν και να δηλώνουν ότι το διάστημα του θηλασμού βίωναν τη νόσο σε πολύ πιο ήπια μορφή.

Θηλασμός και συναισθήματα Η ψυχολογία της λοχείας Η ψυχολογική κατάσταση της γυναίκας στη διάρκεια της λοχείας είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένη με έντονες συναισθηματικές διακυμάνσεις. Καλείται να αντιμετωπίσει μια νέα πραγματικότητα, μια νέα ταυτότητα και μια νέα απαιτητική καθημερινότητα με ένα σώμα ιδιαίτερα καταπονημένο από την κύηση και το σοκ του τοκετού. Ταυτόχρονα, η μητρότητα αποτελεί στρεσογόνο παράγοντα από μόνη της, ενώ η προσπάθεια για επιτυχημένο θηλασμό έχει φανεί να επιβαρύνει την όλη κατάσταση, διότι προσωποποιείται, χαρακτηρίζοντας μια γυναίκα ως προς το πόσο καλή μητέρα είναι. Ομως, έχει φανεί ότι θηλάζουσες που εκτέθηκαν σε στρεσογόνα ερεθίσματα, παρουσίασαν ηπιότερη απάντηση στο στρες, ενώ ανέφεραν περισσότερο θετική διάθεση, λιγότερο άγχος και περισσότερη ηρεμία από τις μη θηλάζουσες.

Εχουν γίνει πολλές αναφορές στα συναισθήματα που αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Ο θηλασμός είναι μια διαδικασία που βασίζεται στο συναίσθημα. Το συναίσθημα αυτό μεταφέρεται μέσω της σωματικής και βλεμματικής επαφής μητέρας–βρέφους και όχι μέσω του γάλακτος. Η ανάπτυξη ασφαλούς δεσμού μεταξύ τους εξαρτάται από την αλληλεπίδρασή τους και όχι από τον τρόπο σίτισης, γυναίκες, όμως, που θηλάζουν τείνουν να βρίσκονται σε υψηλότερα σημεία στην κλίμακα ποιοτικής σχέσης μητέρας–βρέφους.

Συμπεράσματα Ο μητρικός θηλασμός προσφέρει ένα αίσθημα ηρεμίας και χαλάρωσης στη λεχωίδα, αύξηση της θετικής διάθεσης, μείωση του άγχους, καλύτερη ποιότητα ύπνου, ανάπτυξη της πρόσδεσης με το παιδί, καλύτερη ερμηνεία των διαθέσεων του βρέφους, άρα και σωστό καθορισμό των δικών της αντιδράσεων και πράξεων. Επίσης, τη γεμίζει αυτοπεποίθηση και βελτιώνει την εικόνα μητέρας–συζύγου–συντρόφου. Οι επαγγελματίες υγείας οφείλουν με τρόπο απλό και κατανοητό να συζητούν με τις μητέρες τα οφέλη του θηλασμού, να τις ενθαρρύνουν και να είναι δίπλα τους σε αυτό το δύσκολο εγχείρημα. Από την άλλη πρέπει όλοι να σεβόμαστε την επιθυμία εκείνων των μητέρων που επιλέγουν να μην θηλάσουν τα παιδιά τους όποιοι και να είναι οι λόγοι. Αλλωστε, μια μητέρα που θηλάζει δεν είναι «καλύτερη» μαμά από μια μητέρα που δεν θηλάζει. Είναι απλά «θηλάζουσα μαμά».u

| περί υγείας | 23

DIATROFIKA KENA_x2 17/02/2021 3:38 μ.μ. Page 24

Η απουσία θρεπτικών συστατικών κοστίζει σε… υγεία Τι μπορεί να προκαλέσει μια φτωχή διατροφή σε βιταμίνες και μέταλλα και πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες;

δημιουργούνται διατροφικά κενά σε βασικά θρεπτικά συστατικά όπως βιταμίνες και μέταλλα. Η ανεπαρκής πρόσληψη βιταμινών και μετάλλων επιβεβαιώνεται από μελέτες στον ελληνικό πληθυσμό. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της Πανελλαδικής Μελέτης Διατροφής & Υγείας (Πα.Με.Δ.Υ), μεγάλο ποσοστό του ελληνικού πληθυσμού (ενήλικες αλλά και

υγιεινή διατροφή αποτελεί μια καθημερινή πρόκληση στη σύγχρονη εποχή. Ο περιορισμένος χρόνος που αφιερώνεται στην προετοιμασία του φαγητού και η μεγάλη διαθεσιμότητα προϊόντων υψηλής θερμιδικής αξίας συχνά αποτελούν εμπόδιο στο να υιοθετήσουμε μια διατροφή υψηλής διατροφικής αξίας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να

παιδιά) δεν προσλαμβάνει τις απαραίτητες ημερήσιες ποσότητες σε βιταμίνες όπως η βιταμίνη D και το φολικό οξύ και μέταλλα όπως το ασβέστιο και ο σίδηρος. Επίσης, ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι οι Eλληνες απέχουν από τις αρχές της μεσογειακής διατροφής, καθώς δεν προτιμούν προϊόντα ολικής αλέσεως, δεν καταναλώνουν αρκετά φρούτα και λαχανικά, υστερούν στην κατανάλωση ψαριού και θαλασσινών, ενώ αντίθετα καταναλώνουν συχνά κόκκινο κρέας, γλυκά και αλμυρά σνακ.

Γράφει η Δρ. Aννα Πετρίδου Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, απόφοιτος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου

Ποιοι είναι οι βασικότεροι παράγοντες που μας οδηγούν σε ανεπαρκή κάλυψη θρεπτικών συστατικών;

Πολύ συχνά παραλείπουμε το πρωινό, είτε λόγω έλλειψης χρόνου είτε λόγω μειωμένης όρεξης. Η παράλειψη του όμως έχει αρνητικές συνέπειες στη διατροφή μας, καθώς την κάνει πιο «φτωχή» σε θρεπτικά συστατικά. Ένα ισορροπημένο πρωινό συμβάλει στην καθημερινή πρόσληψη μικροθρεπτικών συστατικών, καθώς παρέχει περίπου το 30% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης ασβεστίου, σιδήρου και βιταμινών του συμπλέγματος Β. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα άτομα που πα-

“

ραλείπουν το πρωινό, έχουν σημαντικά χαμηλότερη πρόσληψη φυτικών ινών, νιασίνης, φολικού οξέος, ριβοφλαβίνης, βιταμινών C και A, ασβεστίου, φωσφόρου, σιδήρου, καλίου και μαγνησίου. Επιπλέον, παραλείποντας το πρωινό, αυξάνονται οι πιθανότητες κατανάλωσης σνακ χαμηλής θρεπτικής αξίας μέσα στην ημέρα, λόγω αυξημένης πείνας, γεγονός το οποίο επίσης συντελεί στη μείωση της διατροφικής αξίας των γευμάτων της ημέρας.

Στερητικές δίαιτες Δημοφιλείς διατροφικές τάσεις όπως η δίαιτα Dukan, υπόσχονται

θεαματικά αποτελέσματα και στηρίζονται συχνά στον αυστηρό περιορισμό των θερμίδων και στον πλήρη αποκλεισμό ολόκληρων ομάδων τροφίμων. Αυτό έχεις ως αποτέλεσμα ο οργανισμός να στερείται τα θρεπτικά συστατικά των τροφών που λείπουν από τη δίαιτα. Μειώνοντας για παράδειγμα την πρόσληψη υδατανθράκων αποκλείοντας τα δημητριακά, τα φρούτα και τα λαχανικά, η πρόσληψη σε φυτικές ίνες, αντιοξειδωτικά και βιταμίνες είναι ανεπαρκής. H εφαρμογή στερητικών διαιτών για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια έλλειψη βιταμινών.

“

Παράλειψη πρωινού

Mεγάλο ποσοστό του ελληνικού πληθυσμού δεν προσλαμβάνει τις απαραίτητες ημερήσιες ποσότητες σε βιταμίνες και μέταλλα.

24 | περί υγείας |

DIATROFIKA KENA_x2 17/02/2021 3:38 μ.μ. Page 25

Ποιες είναι οι συνέπειες μιας διατροφής φτωχής σε θρεπτικά συστατικά; Ο οργανισμός μας έχει ανάγκη από πολλές διαφορετικές βιταμίνες και μέταλλα που είναι ζωτικής σημασίας για τη σωστή λειτουργία του. Οι βιταμίνες και τα μέταλλα αναφέρονται συχνά ως μικροθρεπτικά συστατικά και είναι ενώσεις που δε μπορεί να τις συνθέσει μόνος του, οπότε και τις λαμβάνει μόνο από τις τροφές.

Η σωστή διατροφή και η επάρκεια θρεπτικών συστατικών φαίνεται να αποτελούν το κλειδί για τη διατήρηση της υγείας, την πρόληψη, αλλά και την αντιμετώπιση των χρόνιων νοσημάτων που σχετίζονται με την υγεία. Η ανεπαρκής κάλυψη του οργανισμού με μικροθρεπτικά συστατικά μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο αρκετών χρόνιων

ασθενειών, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου, της παχυσαρκίας, των καρδιαγγειακών παθήσεων, του διαβήτη τύπου 2 και της οστεοπόρωσης. Επίσης, μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα όπως κόπωση, μειωμένη ικανότητα καταπολέμησης λοιμώξεων και εξασθενημένη γνωστική λειτουργία (δηλ. προσοχή, μνήμη και διάθεση).

“

Η ανεπαρκής κάλυψη του οργανισμού με μικροθρεπτικά συστατικά μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο αρκετών χρόνιων ασθενειών

“

Οι πιο συχνές διατροφικές ελλείψεις είναι οι παρακάτω:

Eλλειψη σε σίδηρο

Eλλειψη σε βιταμίνη Β12

Τα ποσοστά αναιμίας αυξάνονται συνεχώς παγκοσμίως. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.), υπολογίζεται πως το ένα τέταρτο του παγκόσμιου πληθυσμού εμφανίζει ανεπάρκεια σιδήρου και οι γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας καθώς και οι έγκυες ανήκουν στις πιο ευπαθείς ομάδες. Tα συμπτώματα της έλλειψης περιλαμβάνουν ασυνήθιστη και υπερβολική κούραση, δυσκολία στην αναπνοή, ζάλη και πονοκέφαλο, εύθραυστα νύχια, χλωμό δέρμα προσώπου και σύνδρομο ανήσυχων ποδιών.

Η ανεπάρκεια σε βιταμίνη Β12 είναι πιο κοινή σε μεγαλύτερες ηλικίες, σε χορτοφάγους, σε άτομα που ακολουθούν πολύ αυστηρές δίαιτες και σε εγκύους. Η διάγνωση της πρέπει να είναι προσεκτική διότι συχνά σχετίζεται και με έλλειψη φυλλικού οξέος. Πιθανά κλινικά συμπτώματα περιλαμβάνουν κούραση και μυϊκή αδυναμία, ζάλη, αναιμία, στοματικά έλκη, γλωσσίτιδα και διαταραχές στη διάθεση.

Eλλειψη σε ασβέστιο Τα ασβέστιο συμβάλλει στην καλή υγεία των οστών και των δοντιών, μειώνοντας τις πιθανότητες εμφάνισης οστεοπενίας και οστεοπόρωσης. Πιθανά κλινικά συμπτώματα περιλαμβάνουν μυϊκούς πόνους, οστεοπενία και οστεοπόρωση, κούραση, οδοντικά προβλήματα, αδύναμα νύχια, δερματικά εκζέματα και διαταραχές στη διάθεση.

Eλλειψη βιταμίνης D Η έλλειψη της είναι πολύ συχνή, ακόμα και σε ηλιόλουστες χώρες όπως η Ελλάδα. Η βιταμίνη D, εκτός από τη συμβολή της στην καλή υγεία των οστών, φαίνεται από πρόσφατες μελέτες, πως συντελεί στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος, ενώ ταυτόχρονα βοηθά και στην ενδυνάμωση του μυϊκού συστήματος. Η βιταμίνη D λαμβάνεται από τις τροφές και μπορεί να συντεθεί στον οργανισμό, κατόπιν έκθεσης της επιδερμίδας στην ηλιακή ακτινοβολία. Η έλλειψη της δεν οδηγεί σε εμφανή κλινικά συμπτώματα.

Πώς μπορούμε να καλύπτουμε καθημερινά τα θρεπτικά συστατικά που χρειαζόμαστε;

Eχοντας ποικιλία Ποικιλία τροφών σημαίνει ποικιλία θρεπτικών συστατικών. Εμπλουτίζοντας την καθημερινή μας διατροφή με τρόφιμα από όλες τις κατηγορίες τροφίμων, έχουμε λιγότερες πιθανότητες να αντιμετωπίσουμε κάποια διατροφική έλλειψη.

Λέγοντας «ναι» στα εμπλουτισμένα τρόφιμα Επιλέγοντας εμπλουτισμένα με μικροθρεπτικά στοιχεία τρόφιμα, βελτιώνουμε την πρόσληψη θρεπτικών συστατικών. Μπορούμε να εντάξουμε στο πρωινό μας δημητριακά πρωινού εμπλουτι-

σμένα με σίδηρο, γάλα εμπλουτισμένο με βιταμίνη D ή ψωμί του τοστ εμπλουτισμένο με φολικό οξύ.

είναι χαμηλής ποιότητας σε θρεπτικά συστατικά και έχουν πολλές θερμίδες.

Αποφεύγοντας τις στερητικές δίαιτες Υιοθετώντας 3 κύρια γεύματα και 1-2 μικρογεύματα-σνακ ημερησίως Τα τακτικά και ισορροπημένα γεύματα βοηθούν στην πλήρη κάλυψη του οργανισμού μας με μικροθρεπτικά στοιχεία. Εντάσσουμε τρόφιμα από όλες τις ομάδες τροφίμων και αποφεύγουμε επεξεργασμένα και τυποποιημένα τρόφιμα όπως πρόχειρο φαγητό και έτοιμα γεμάτα, τα οποία

Επιλέγουμε να ακολουθήσουμε ένα ισορροπημένο διατροφικό πλάνο που θα περιλαμβάνει τρόφιμα από όλες τις ομάδες σε επαρκή ποσότητα. Δεν ξεχνάμε ότι η απώλεια βάρους προέρχεται από τη βελτίωση των διατροφικών μας συνηθειών και την αύξηση της σωματικής δραστηριότητας και όχι από ανορθόδοξες δίαιτες που είναι συχνά επιζήμιες για την υγεία μας.u

| περί υγείας | 25

SYN_KOTSANIS BAYER_x2 18/02/2021 3:09 μ.μ. Page 26

Θανάσης Κώτσανης Ιατρικός Διευθυντής Bayer Ελλάς, Επικεφαλής του Ιατρικού cluster Ελλάδας, Κύπρου, Βουλγαρίας, Ρουμανίας και Μολδαβίας

«Η καινοτομία βρίσκεται στον πυρήνα της Bayer» O κύριος Θανάσης Κώτσανης μιλά στην εφημερίδα «Περί Υγείας» για όλα όσα θα μας βοηθήσουν να βγούμε ταχύτερα από αυτήν την πρωτόγνωρη δοκιμασία της πανδημίας και να προετοιμαστούμε καλύτερα για την επόμενη υγειονομική κρίση που καραδοκεί εκεί έξω.

και ποια είναι τα όρια των επιτευγμάτων πανδημία του κορωνοϊού, της καινοτομίας, αν υπάρχουν; πέρα από τον φόβο, τις νοσηλείες και τη δοκιμαΣε μια περίοδο που συνεχίζουμε να βιώνουμε σία των Συστημάτων Υγείας μάς δίδαξε τον πόνο της απώλειας ανθρώπινων ζωών και ότι η καινοτομία αποτελεί την μοναδική την αβεβαιότητα για την επόμενη μέρα, η και«οδό» για να βρούμε λύση σε υγεινοτομία παραμένει το κλειδί για τη διασφάλιση ονομικές απειλές. Συνεπώς έστειλε της δημόσιας υγείας. Η καινοτομία, σε όλες τις στα πέρατα του κόεκφάνσεις της, τεχνολογία, δεδομέσμου το μήνυμα να,ψηφιακές εφαρμογές, προσφέρει πως οι κλινικές λύσεις και δίνει ελπίδα. μελέτες, η Η καινοτομία βρίσκεται στον πυρήνα έρευνα και η της Bayer και τροφοδοτεί τις προανάπτυξη είσπάθειές μας για πρωτοποριακές θεναι ένα εργαραπείες και λύσεις. Είναι ο ακρογωνιλείο ζωής και αίος λίθος της αποστολής μας και βαπροφανώς σικό στοιχείο της στρατηγικής μας. ήρθε η ώρα η Οσον αφορά στα όρια της καινοτοπατρίδα μας μίας, αυτά σχετίζονται άμεσα με τις Συνέντευξη: να σταματήσει εκάστοτε ανάγκες της ανθρωπότητας Αλεξία Σβώλου να αποτελεί και το πλαίσιο που διαμορφώνεται τον ουραγό ανάλογα με τις συνθήκες και τα δεστις κλινικές μελέτες δομένα της κάθε χρονικής στιγμής. Προφανώς στην Ευρώπη. Σε αυτό τα όρια δεν έχουν «οροφή», καθώς οι προκλήσεις το εγχείρημα-σε αυτό θα είναι όλο και απαιτητικότερες. Η καινοτομία τον μονόδρομο για μια πρέπει να υπηρετεί το συμφέρον της ανθρωπόκαλύτερη ζωή, η φαρτητας και να λειτουργεί προς όφελος των κοιμακοβιομηχανία Bayer νωνιών. πρωτοστατεί, συμβάλλοντας στην ίδρυση - Η Ελλαδα διαθέτει εξαιρετικό επιστημονικό Ακαδημίας κλινικών μεκεφάλαιο, αλλά έχει ακόμα κωλύματα σε λετών. ότι αφορά την αξιοποίηση της καινοτομίας. Πού υστερούμε, πόσο ψηλά μπορούμε να - Η πανδημία πέρα πάμε και πόσο μπορεί να βοηθήσει στην από υγειονομική κρίαλλαγή της νοοτροπίας και στην επιτάση, ανέδειξε (σαν ευχυνση των διαδικασιών η δημιουργία κένκαιρία) τη σημασία της τρου κλινικών ερευνών στην πατρίδα μας καινοτομίας στην αντιαπό την Bayer; μετώπιση σοβαρών Η χώρα μας έχει πράγματι μια επιστημονική απειλών στον τομέα κοινότητα που διαπρέπει τόσο εντός, όσο και της υγείας. Τι πρέπει εκτός συνόρων. Γίνονται προσπάθειες και έχουν να κρατήσουμε σαν γίνει μεγάλα βήματα το τελευταίο διάστημα take home message προς την αξιοποίηση της καινοτομίας, τη ανάδειξη

26 | περί υγείας |

SYN_KOTSANIS BAYER_x2 18/02/2021 3:11 μ.μ. Page 27

συνεργειών και κυρίως την αλλαγή νοοτροπίας. Η Bayer βρίσκεται σε στενή και αγαστή συνεργασία με φορείς της επιστημονικής κοινότητας και επενδύει δυναμικά στην Έρευνα και την Ανάπτυξη, συμβάλλοντας στην αξιοποίηση των πρωτοβουλιών ανοικτής καινοτομίας, προάγοντας τη συνεργασία και τη συν-δημιουργία. Ολοι μαζί μπορούμε να φτάσουμε πολύ ψηλά. Ενα παράδειγμα τέτοιων επωφελών για την κοινωνία συνεργασιών είναι η ίδρυση της Ακαδημίας Κλινικών Μελετών από την Ιατρική Εταιρεία Αθηνών, με την υποστήριξη και της Bayer Ελλάς. Η πρωτοβουλία αυτή ανακοινώθηκε πριν μερικούς μήνες και στοχεύει στην εκπαίδευση επιστημόνων υγείας σχετικά με τις αρχές της ορθής κλινικής πρακτικής και τη δημιουργία κουλτούρας κλινικών μελετών σε διοικήσεις νοσοκομείων, κυβερνητικούς φορείς, Αρχές Υγείας και ασθενείς. Αυτή η πρωτοβουλία, που έχει στον πυρήνα της την εκπαίδευση, μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα των κλινικών μελετών, να οδηγήσει μακροπρόθεσμα σε μεγαλύτερο αριθμό μελετών και το κυριότερο να αποτελέσει ένα εκκολαπτήριο επιστήμης, συνεργασίας και καινοτομίας.

“

Τα εμβόλια, όπως και η λοίμωξη, δημιουργούν αντισώματα και ανοσολογικές άμυνες που αναγνωρίζουν διαφορετικά τμήματα του ιού και επομένως είναι δύσκολο να διαφύγει εντελώς ο ιός με μία μόνο μετάλλαξη. Αλλά ακόμη κι αν κάτι τέτοιο συμβεί, οι τεχνολογίες των εμβολίων έχουν τη δυνατότητα εύκολα να προσαρμοστούν σε αυτές τις αλλαγές

“

κλινικές μελέτες. Αυτό είναι ένα επιπλέον και πολύ σημαντικό πλεονέκτημα των κλινικών μελετών. Για το λόγο αυτό στην Bayer θεωρούμε υψίστης σημασίας την ανάπτυξη των νοσοκομείων μας και την εκπαίδευση τόσο του επιστημονικού δυναμικού όσο και των ασθενών, ώστε να προσελκύουμε ως χώρα ακόμη περισσότερες μελέτες. Αναλογιστείτε, ότι από τις 20 περίπου μελέτες της εταιρείας μας που βρίσκονται σε εξέλιξη στην χώρα, 500 ασθενείς έχουν πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες. Όσο ο αριθμός των μελετών θα αυξάνει, τόσο μεγαλύτερο ποσοστό ασθενών θα έχει πρόσβαση σε νέες θεραπείες και όλοι μαζί θα βάλουμε ένα ακόμη λιθαράκι στη δεσμευσή μας για καλύτερη υγεία.

- Η καινοτομία υπηρετεί τους ασθενείς. Πώς μπορούν να επωφεληθούν από την ανάπτυξη καινοτόμων φαρμάκων, μέσω ποιων διαδικασιών ακόμα και χωρίς να έχει δοθεί ακόμα έγκριση σε μια καινοτόμο θεραπεία; Οραμα της Bayer είναι να προσφέρει κορυφαίες και πρωτοποριακές λύσεις στην υγεία και τη διατροφή ενός συνεχώς αυξανόμενου πληθυσμού. Πίσω από κάθε νέα θεραπεία υπάρχει ένας μακρύς και δύσκολος δρόμος που περιλαμβάνει έρευνα, προκλινικές και κλινικές μελέτες, τις διαδικασίες έγκρισης και αδειοδότησης, την εισαγωγή της σε θεραπευτικά πρωτόκολλα, κα- Στην αρχή αυτής της πανδημίας ο Σωτήρης τευθυντήριες οδηγίες και λίστες αποζημίωσης Τσιόδρας είχε πει ότι καθε περίπου 10χρόκαι έπειτα τη συνεχή παρακολούθησή της υπό νια βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια πανπολύ συγκεκριμένα και απαιτητικά πλαίσια. Για δημία. Πόσο έτοιμοι θα είμαστε για την να γίνει κατανοητό το μέγεθος και οι απαιτήσεις επόμενη μετά τα επιστημονικά άλματα της διαδικασίας αυτής αρκεί να αναλογιστούμε που έγιναν σε αυτή; Και ποια ήταν κατά τη ότι από τα περίπου τέσσερα εκατομμύρια μόρια γνώμη σας τα μυστικά επιτυχίας που συνπρος διερεύνηση, μόλις τα 10.000 θα προχωτέλεσαν στο να γίνουν αυτά τα επιρήσουν σε περαιτέρω έρευνα και μόλις στημονικά άλματα; ένα από αυτά θα λάβει έγκριση Αν μελετήσει κανείς την ιστορία από τις Αρχές και θα φθάσει θα δει ότι η οι επιδημίες και στον ασθενή. ΑντιλαμβάνεΕνα παράδειγμα οι πανδημίες επανέρχονται στε, λοιπόν, την τεράστια επωφελών για την κοινωνία στον κόσμο ανά τακτά προσπάθεια που βρίσκεται χρονικά διαστήματα. Βέπίσω από την ανάπτυξη συνεργασιών-που ενδυνάμωσε βαια, αρκετοί άνθρωποι καινοτόμων θεραπειών. η Covid πανδημία- είναι η ίδρυση δυσκολεύονται να πιΣτην Bayer για να ανταστέψουν ότι μια τέτοια της Ακαδημίας Κλινικών Μελετών πεξέλθουμε σε αυτήν θα τύχει σε αυτούς. Πλέτην πρόκληση, ακολουαπό την Ιατρική Εταιρεία ον, όμως είναι πιθανό θούμε μια ολιστική προαυτοί οι κύκλοι να γινουν Αθηνών, με την υποστήριξη σέγγιση και επενδύουμε πιο συχνοί. Το βέβαιο όμως πέραν από την δική μας και της Bayer Ελλάς είναι ότι η η φαρμακευτική έρευνα & Ανάπτυξη, σε συβιομηχανία είναι σε συνεχή νεργασίες και συνέργειες τόσο επαγρύπνηση και προσπαθεί να με την ακαδημαϊκή κοινότητα, προηγείται των εξελίξεων μέσω των όσο και με νεοφυείς ή ώριμες εταιρείες. καινοτόμων λύσεων αιχμής. Δεσμευόμαστε Με τον τρόπο αυτό αποσκοπούμε στην τανα είμαστε όσο το δυνατόν καλύτερα προετοιχύτερη ανάπτυξη θεραπειών, στην βελτίωση μασμένοι για τις προκλήσεις του μέλλοντος. της εμπειρίας του ασθενούς, και στην ενδυνάΗ ανθρωπότητα έχει κάνει τεράστια άλματα μωση του ώστε να μπορεί ο ίδιος να διαχειρίζεται προόδου. Χωροχρονικές αποστάσεις έχουν κααποτελεσματικότερα την υγεία του. ταργηθεί, ενώ η τεχνολογική εξέλιξη και η επιΗ πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμες θεστημονική έρευνα επιβεβαιώνουν κάθε ημέρα ραπείες, πριν από την έγκριση τους, μπορεί να με τις εφαρμογές τους την εξέλιξη της ανθρώσυμβεί μόνο μέσα από τη συμμετοχή στους σε

“

πινης διανόησης. Πάνω σε αυτά πρέπει να χτίσουμε. Αυτά, μαζί με τις συνεργασίες, μας επέτρεψαν, να καταπολεμήσουμε την πανδημία σε λιγότερο από ένα χρόνο. Αυτά θα μας επιτρέψουν να είμαστε έτοιμοι και αποτελεσματικοί και στο μέλλον. - Στη γραμμή του τερματισμού όλων αυτών των αλμάτων βρίσκεται ένα εμβόλιο. Με κάποια τεχνολογία, πιο καινούρια ή πιο παλιά, μονοδοσικό ή διδοσικό, για νεότερους ενήλικες ή μεγαλύτερους ενήλικες. Καθώς η διαδικασία εμβολιασμού είναι εκ φύσεως αργή (και ο όγκος του πληθυσμού προς εμβολιασμό μεγάλος), πόσο υπαρκτός είναι πιστεύετε ο κίνδυνος να μεταλλαχθεί πολύ ο ιός και να μην δουλεύουν 100% τα υπάρχοντα εμβόλια; Η κάθε τεχνολογία τι περιθώρια προσαρμογής μας προσφέρει; Ολα τα εμβόλια που έχουν δοκιμαστεί μέχρι στιγμής έχουν αποδειχθεί πολύ αποτελεσματικά, πολύ πάνω από τα όρια εμβολιών στο παρελθόν για άλλες λοιμώξεις. Φαίνεται λοιπόν, ότι η COVID-19 είναι μια νόσος που μπορεί να προληφθεί με εμβόλιο κι έτσι ενισχύεται το επιχείρημα της αναγκαιότητας του εμβολιασμού. Υπάρχουν ήδη γνωστές μεταλλάξεις που καθιστούν τον ιό ανθεκτικότερο και μεταδοτικότερο και η ανοσία από τον εμβολιασμό ή τη φυσική μόλυνση ενδέχεται να οδηγήσει σε νέες μεταλλάξεις. Αυτή είναι μια κατάσταση η οποία ισχύει για όλους τους ιούς. Το ερώτημα είναι προς τα πού θα κατευθυνθεί η λοιμογόνος δύναμη των νέων στελεχών του ιού. Η μέχρι τώρα εμπειρία μας από την ανάπτυξη εμβολίων είναι ότι η λοιμογόνος δύναμη των ιών εξασθενεί προοδευτικά. Παρ’ όλα αυτά, είναι πολύ δύσκολο να προβλέψει κανείς την κατεύθυνση στην οποία θα κινηθεί η λοιμογόνος δύναμη του SARS-CoV-2 και η εξελικτική διαδικασία χρειάζεται χρόνο. Τα εμβόλια, όπως και η λοίμωξη, δημιουργούν αντισώματα και ανοσολογικές άμυνες που αναγνωρίζουν διαφορετικά τμήματα του ιού και επομένως είναι δύσκολο να διαφύγει εντελώς ο ιός με μία μόνο μετάλλαξη. Αλλά ακόμη κι αν κάτι τέτοιο συμβεί, οι τεχνολογίες των εμβολίων έχουν τη δυνατότητα εύκολα να προσαρμοστούν σε αυτές τις αλλαγές. u

| περί υγείας | 27

“

KRYOLOGHMA_L 18/02/2021 1:05 μ.μ. Page 28

Κοινό κρυολόγημα

Οι ενήλικες εμφανίζουν κατά μέσο όρο 2-3 κρυολογήματα ετησίως, κυρίως μεταξύ Σεπτεμβρίου και Μαΐου, ενώ τα μικρά παιδιά υποφέρουν κατά μέσο όρο από 6-8 κρυολογήματα ετησίως.

l Πλύνετε τα χέρια σας συχνά με σαπούνι α κρυολογήματα είναι ήπιες λοιμώξεις της μύτης και του λαιμού, που προκακαι νερό. Πλύντε τα για 20 δευτερόλεπτα λούνται από περισσότερους από 200 και βοηθήστε τα μικρά παιδιά να κάνουν το διαφορετικούς ιούς. Οι ρινοϊοί αποτελούν το ίδιο. Εάν δεν είναι διαθέσιμα σαπούνι και συνηθέστερο αίτιο κρυολογήνερό, χρησιμοποιήστε αλκοολούχο ματος (10 – 40%). αντισηπτικό χεριών. Οι ιοί μπορούν Τα συμπτώματα συνήθως πενα ζήσουν στα χέρια σας και το ριλαμβάνουν: τακτικό πλύσιμο τους μπορεί να l Φτέρνισμα σας προστατεύσει από το να αρl Καταρροή ρωστήσετε. l Βουλωμένη μύτη l Αποφύγετε να αγγίζετε τα μάl Πονόλαιμο τια, τη μύτη και το στόμα σας l Βήχα με άπλυτα χέρια. Οι ιοί μπορούν l Πονοκέφαλο να εισέλθουν στο σώμα σας με l Ήπιους πόνους στο σώμα αυτόν τον τρόπο και να σας κάνουν l Δεκατική πυρετική κίνηση να αρρωστήσετε. Γράφει ο l Μείνετε μακριά από άτομα που Συνήθως διαδράμουν χωρίς Ευάγγελος Φραγκούλης επιπλοκές και οι περισσότεροι Γενικός Ιατρός, Αναπληρωτής είναι άρρωστα. Τα άρρωστα άτομα άνθρωποι αναρρώνουν σε 7μπορούν να διασπείρουν ιούς μέσω Αρχίατρος του ΕΔΟΕΑΠ 10 ημέρες. Κάποιοι μπορεί να της στενής επαφής με άλλους. αναπτύξουν δευτεροπαθείς λοιμώξεις, όπως ιγμορίτιδα ή ωτίτιδα. Ασθενείς με πιο αδύναμο Πώς να προστατεύσετε τους άλλους; ανοσοποιητικό δυνατόν να είναι ευάλωτοι σε l Μείνετε στο σπίτι ενώ είστε άρρωστοι και πιο σοβαρές επιπλοκές, όπως πνευμονία. να κρατήσετε τα παιδιά εκτός σχολείου ενώ Επικοινωνήστε με τον οικογενειακό σας γιαείναι άρρωστα. τρό εάν έχετε: l Αποφύγετε τις στενές επαφές, αγκαλιές, l Δυσκολία στην αναπνοή ή γρήγορη αναπνοή φιλιά ή χειραψίες. ή συριγμό στην αναπνοή l Βήχετε ή να φτερνίζεστε σε ένα χαρτοl Υψηλό πυρετό (>38,5 °C) με ή χωρίς ρίγος μάντηλο το οποίο στη συνέχεια πετάτε ή l Πόνο στο στήθος ψηλά στο μανίκι σας, καλύπτοντας πλήρως l Πυρετό που διαρκεί περισσότερο από 5 ημέτο στόμα και τη μύτη. Πλύνετε τα χέρια σας ρες μετά από βήχα, φτέρνισμα ή φύσημα της l Συμπτώματα που διαρκούν περισσότερο από μύτης. 10 ημέρες χωρίς βελτίωση l Απολυμαίνετε επιφάνειες και αντικείμενα l Συμπτώματα, όπως πυρετό ή βήχα, που βελπου αγγίζονται συχνά, όπως παιχνίδια, πόμολα τιώνονται αρχικά, αλλά στη συνέχεια επικαι κινητές συσκευές. στρέφουν ή επιδεινώνονται Δεν υπάρχει εμβόλιο που να σας προστατεύει l Επιδείνωση χρόνιων συνοδών νοσημάτων από το κοινό κρυολόγημα.

Πώς να προστατευτείτε; Οι ιοί που προκαλούν κρυολογήματα μπορούν να μεταδοθούν από ασθενείς μέσω του αέρα και της στενής σωματικής επαφής. Μετάδοση μπορεί να συμβεί και μέσω επαφής με αναπνευστικές εκκρίσεις από μολυσμένο άτομο, πχ αν κάνετε χειραψία με πάσχοντα ή αν αγγίξετε μια επιφάνεια, όπως ένα πόμολο, που έχει ιούς πάνω της και μετά αγγίξετε τα μάτια, το στόμα ή τη μύτη σας. Μπορείτε να μειώσετε τον κίνδυνο κρυολογήματος:

28 | περί υγείας |

Πώς να αισθανθείτε καλύτερα; Δεν υπάρχει θεραπεία για το κρυολόγημα. Για να αισθανθείτε καλύτερα, θα πρέπει να ξεκουραστείτε και να πίνετε πολλά υγρά. Bότανα, μέταλλα και προϊόντα, όπως εχινάκεια, ευκάλυπτος, σκόρδο, μέλι, λεμόνι, μενθόλη, ψευδάργυρος και βιταμί-

νη C έχουν λάβει μεγάλη προβολή ως θεραπείες για το κρυολόγημα, χωρίς όμως οι ισχυρισμοί αυτοί να έχουν ισχυρή τεκμηρίωση από επιστημονικές μελέτες. Μη συνταγογραφούμενα φάρμακα βοηθούν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων, αλλά δεν θα κάνουν το κρυολόγημα να εξαφανιστεί γρηγορότερα. Διαβάζετε πάντα το φύλλο οδηγιών των φαρμάκων και τα χρησιμοποιείτε σύμφωνα με αυτές. Συζητήστε με το γιατρό σας προτού δώσετε στο παιδί σας φάρμακα χωρίς συνταγή, καθώς ορισμένα περιέχουν συστατικά που δεν συνιστώνται για παιδιά. Η συμφόρηση, ο βήχας και η ρινική καταρροή μπορούν να αντιμετωπιστούν με πλύσεις με φυσιολογικό ορό, ρινικό αποσυμφορητικό spray, αντιισταμινικό χάπι ή και συνδυασμό τους. Οι πόνοι και ο πυρετός δυνατόν να ανακουφιστούν με παυσίπονα, όπως παρακεταμόλη ή ιβουπροφαίνη. Τα αντιβιοτικά δεν βοηθούν να αναρρώσετε από το κρυολόγημα. Δεν λειτουργούν κατά των ιών και μπορεί εάν τα πάρετε άσκοπα να δυσκολέψουν τον οργανισμό σας να καταπολεμήσει μελλοντικές βακτηριακές λοιμώξεις.

Θα μπορούσε να είναι COVID-19; Ενώ το κρυολόγημα και η COVID-19 μπορούν να προκαλέσουν παρόμοια συμπτώματα, είναι διακριτές καταστάσεις. Η COVID-19 εμφανίζει μεγαλύτερη ποικιλία συμπτωμάτων και πέρα των συμπτωμάτων του κρυολογήματος μπορεί να προκαλέσει πυρετό με, ή χωρίς ρίγη, ξηρό βήχα, δυσκολία στην αναπνοή, απώλεια γεύσης ή όσφρησης, πόνους στο σώμα και γαστρεντερικά συμπτώματα. Δεν έχουν όλα τα άτομα με COVID-19 όλα αυτά τα συμπτώματα. Κάποιοι έχουν παρόμοια συμπτώματα με το κρυολόγημα, χωρίς πυρετό. Άλλοι έχουν μόνο απώλεια όσφρησης ή γεύσης και ορισμένοι είναι ασυμπτωματικοί. Για άτομα με ήπια έως μέτρια συμπτώματα, δεν υπάρχει αξιόπιστος τρόπος να ξεχωρίσετε το κρυολόγημα και την COVID-19 βάσει μόνο των συμπτωμάτων. Αν κάποιος υποψιάζεται ότι μπορεί να έχει συμπτώματα COVID-19, θα πρέπει άμεσα να απομονωθεί, να επικοινωνήσει με τον γιατρό του μέσω τηλεφώνου για συμβουλή και να αναζητήσει τεστ COVID.u

KIRSOKHLH KAMPOYROGOLOY_R 17/02/2021 3:44 μ.μ. Page 29

Κιρσοκήλη σε παιδιά και εφήβους Ολα όσα πρέπει να ξέρετε για την εν λόγω πάθηση από την πένα ειδικού! Τι είναι η κιρσοκήλη; Είναι συχνή στα παιδιά και στους εφήβους; Κιρσοκήλη ονομάζουμε την παθολογική, ελικοειδή διεύρυνση του φλεβικού δικτύου του όρχι. Γενικά είναι σπάνια σε αγόρια κάτω των δέκα ετών, ενώ γίνεται πιο συχνή στην έναρξη της εφηβείας. Εμφανίζεται σε έως 20% των εφήβων και σχεδόν 9 στις 10 φορές στην αριστερή πλευρά.

Σε τι οφείλεται;

3ου βαθμού: Είναι ορατή στην ηρεμία (και από απόσταση). Υποκλινική: Δεν είναι ορατή ούτε ψηλαφητή, αλλά διαγιγνώσκεται με τον υπερηχογραφικό έλεγχο. Το υπερηχογράφημα (triplex οσχέου) μάς βοηθά ώστε να μετρηθεί η διάμετρος της έσω σπερματικής φλέβας και να αξιολογηθεί η παλίνδρομη ροή φλεβικού αίματος, αλλά και να μετρηθεί με ακρίβεια το μέγεθος των όρχεων.

Συνήθως είναι καλοήθης πάθηση και οφείλεται σε ανεπάρκεια ή δυσλειΤι προκαλεί η κιρσοκήλη ; τουργία των βαλβίδων στην έσω Η κιρσοκήλη 2ου και 3ου βαθμού σπερματική φλέβα. Αυτό προκαλεί συνδέεται με μείωση του μεγέθους παλίνδρομη ροή του αίματος, σχητου όρχι, ενώ έχει παρατηρηθεί ότι ματίζονται κιρσοί και παρατηρείται Γράφει ο σε περιπτώσεις αριστερής κιρσοστάση του φλεβικού αίματος στους Γεώργιος Καμπούρογλου κήλης μπορεί να επηρεαστεί ακόμη MD, MSc, PhD όρχεις. και η ανάπτυξη του δεξιού όρχι. Παιδοχειρουργός Σπάνια (<1 %) μπορεί να οφείλεται Προβλήματα γονιμότητας αναμέσε μάζα στην κοιλιά (οπισθοπεριτονονται στο 20% των εφήβων με κιρναϊκά) και όταν υπάρχουν σχετικές σοκήλη. Η βλαπτική επίδραση της ενδείξεις θα πρέπει να γίνεται η αντίστοιχη διεκιρσοκήλης (υποτροφία των όρχεων και επηρερεύνηση. ασμός παραμέτρων του σπέρματος) φαίνεται να Ανατομικοί λόγοι εξηγούν τη μεγάλη συχνότητα αυξάνεται προοδευτικά με την πάροδο του χρόνου. της κιρσοκήλης στην αριστερή πλευρά (η αριστερή Μετά από χειρουργική διόρθωσή της έχει αποέσω σπερματική φλέβα εκβάλλει στην νεφρική δειχθεί ότι βελτιώνονται οι παράμετροι του σπέρφλέβα υπό ορθή γωνία, ενώ η δεξιά στην κάτω ματος, χωρίς όμως να έχουν μελετηθεί οι τελικές κοίλη φλέβα υπό οξεία γωνία). Η κιρσοκήλη στη επιπτώσεις στα ποσοστά γονιμότητας. δεξιά πλευρά είναι σπάνια και εμφανίζεται συνήθως σε αμφοτερόπλευρη εντόπιση της πάθησης. Oταν Ποιές είναι οι ενδείξεις για χειρουργική αφορά μεμονωμένο εύρημα χρειάζεται περαιτέρω έλεγχος για την αιτιολογία της. αποκατάσταση της κιρσοκήλης στα παιδιά και

τους εφήβους; Πώς γίνεται η διάγνωσή της; Η κιρσοκήλη είναι συνήθως ασυμπτωματική και ανακαλύπτεται τυχαία από τον παιδίατρο κατά την εξέταση ρουτίνας ή από τον ίδιο τον ασθενή ή τους γονείς του. Μερικές φορές δημιουργεί αίσθημα βάρους, ενώ σπανιότερα προκαλεί πόνο. Η κιρσοκήλη ταξινομείται στους ακόλουθους βαθμούς, με βάση τα ευρήματα στην κλινική εξέταση σε όρθια θέση: 1ου βαθμού: Είναι ψηλαφητή μόνο στην αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης. 2ου βαθμού: Είναι ψηλαφητή στην ηρεμία, αλλά δεν είναι ορατή.

Υπάρχει μια σχετική διχογνωμία στην επιστημονική κοινότητα σχετικά με τον ιδανικό χρόνο και τις απόλυτες ενδείξεις χειρουργικής αντιμετώπισης της κιρσοκήλης στα παιδιά και τους εφήβους. Πλέον γνωρίζουμε ότι ο βαθμός της κιρσοκήλης δεν αποτελεί από μόνος του ένδειξη χειρουργικής επέμβασης. Στόχος μας πρέπει να είναι η διατήρηση της φυσιολογικής ανάπτυξης των όρχεων και των φυσιολογικών παραμέτρων του σπέρματος. Οι ενδείξεις για τη χειρουργική αποκατάσταση της κιρσοκήλης σε παιδιά και εφήβους, με βάση τις

τελευταίες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Παιδοουρολογικής Εταιρείας, είναι: u Συμπτωματική κιρσοκήλη u Κιρσοκήλη που σχετίζεται με μικρό μέγεθος όρχεων u Κιρσοκήλη που συνυπάρχει με άλλη βλάβη των όρχεων που επηρεάζει τη γονιμότητα (κρυψορχία, ιστορικό συστροφής ή τραύμα του όρχι) u Αμφοτερόπλευρη ψηλαφητή κιρσοκήλη u Κιρσοκήλη που σχετίζεται με παθολογική ποιότητα του σπέρματος (σε μεγαλύτερους εφήβους) Σχετική ένδειξη μπορεί επίσης να θεωρηθεί η μεγάλη κιρσοκήλη που προκαλεί σωματική ή ψυχολογική δυσφορία στον έφηβο και θα πρέπει να κρίνεται κατά περίπτωση. Ο στόχος μας είναι να παρέμβουμε χειρουργικά μόνο σε εκείνους τους ασθενείς που θα έχουν κάποιο όφελος από την επέμβαση: σωστή ανάπτυξη των όρχεων, βελτίωση παραμέτρων του σπέρματος και υψηλά ποσοστά πατρότητας στην ενήλικη ζωή. Οι ασθενείς που έχουν υψηλό κίνδυνο να παρουσιάσουν τέτοια προβλήματα μπορούν να ανιχνευθούν με τη συναξιολόγηση διαφόρων παραμέτρων (Peak Retrograde Flow, Total Testicular Volume, % ασυμμετρία όρχεων) και χρειάζονται στενή παρακολούθηση και έγκαιρη χειρουργική παρέμβαση όταν αυτό απαιτηθεί. Σε κάθε περίπτωση η απόφαση για παρακολούθηση ή χειρουργική επέμβαση, αλλά και ο χρόνος που αυτή πρέπει να γίνει, είναι μια σύνθετη διαδικασία και απαιτεί αξιολόγηση πολλών δεδομένων από τον εξειδικευμένο γιατρό, εξατομικευμένα για κάθε ασθενή.

Ποιες χειρουργικές τεχνικές εφαρμόζονται σήμερα; Η κιρσοκήλη αντιμετωπίζεται χειρουργικά με απολίνωση και διατομή των έσω σπερματικών φλεβών, ανοιχτά ή λαπαροσκοπικά, σε διάφορα επίπεδα της πορείας τους. Ευρέως διαδεδομένη μέθοδος είναι η υποβουβωνική μικροχειρουργική κιρσοκηλεκτομή, που πραγματοποιείται σε χειρουργείο μιας ημέρας. Η πρόοδος της τεχνολογίας μας επιτρέπει να χρησιμοποιούμε μεγεθύνσεις έως 30 φορές. Σε επίπεδο λίγο ψηλότερα από τον όρχι, πραγματοποιειται απολίνωση των σπερματικών φλεβών, διατηρώντας τα λεμφαγγεία και τη σπερματική αρτηρία. Ετσι αποφεύγεται η υδροκήλη, συχνή επιπλοκή άλλων επεμβάσεων.u

| περί υγείας | 29

SHARENTING_L 17/02/2021 3:45 μ.μ. Page 30

Μεγαλώνοντας παιδιά στην εποχή των social media Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ασφαλούς Πλοήγησης στο Διαδίκτυο εντοπίζουμε τους κινδύνους που εγκυμονεί το «sharenting» (share-μοιράζομαι και parenting-ανατροφή).

ι περισσότεροι κοινοποιούμε στα social media στιγμές από την προσωπική μας ζωή, για να τις δουν μέλη της οικογένειας, φίλοι, αλλά και όλοι οι followers. Το βασικό κίνητρο πίσω από αυτήν την ανάγκη είναι η ενίσχυση των δεσμών με τα μέλη της οικογένειας και τους φίλους που συχνά είναι διασκορπισμένοι σε όλο τον κόσμο. Πολλοί γονείς όμως κοινοποιούν και φωτογραφίες των παιδιών τους και μάλιστα από πολύ μικρή ηλικία: από τα πρώτα δοντάκια, τα πρώτα τους βήματα, ενώ αρκετοί ανεβάζουν στα προσωπικά τους κοινωνικά μέσα ακόμα και τον πρώτο υπέρηχο της κύησης! Με άλλα λόγια, πολλά παιδιά έχουν, εν αγνοία τους, ψηφιακή παρουσία πριν ακόμη… γεννηθούν. Το φαινόμενο αυτής της υπερέκθεσης των παιδιών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχει κερδίσει ακόμη και το δικό του όνομα: sharenting! Και ενώ είναι φυσιολογικό να νιώθει κανείς την ανάγκη να καταγράψει τη διαδικασία μεγαλώματος των παιδιών του, δεν είναι απαραίτητα σωστό να μοιράζεται την κάθε στιγμή τους στα social media.

Δεν πρόκειται για τα δικά σας δεδομένα Αν και οι περισσότεροι γονείς προφανώς νοιάζονται για το καλό των παιδιών τους, συνήθως είναι και εκείνοι που παραβιάζουν περισσότερο την ιδιωτικότητά τους. Για παράδειγμα: όταν μοιράζονται δημόσια χιουμοριστικές στιγμές και επιτυχίες των παιδιών τους, αυτόματα παραβιάζουν το δικαίωμά τους στην ιδιωτικότητα. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Επίτροπου παιδιών στην Αγγλία, οι γονείς δημοσιεύουν κατά μέσο όρο 1.300 φωτογραφίες και βίντεο των παιδιών τους έως την ηλικία των 13 ετών. Και ενώ οι γονείς έχουν τις καλύτερες προθέσεις, όταν μοιράζονται διάφορες πτυχές της ζωής των παιδιών τους, θα πρέπει να σκεφτούν σοβαρά τι αντίκτυπο θα μπορούσε να έχει για αυτά στο μέλλον η δημοσιοποίηση πληροφοριών τέτοιου είδους. Γιατί, καθώς μεγαλώνουν, μερικές από τις φωτογραφίες και τις λεπτομέρειες που έχουν δημοσιοποιήσει οι γονείς ενδέχεται να έχουν εκτεταμένες συνέπειες για τα παιδιά, τις οποίες τη δεδομένη στιγμή δεν μπορούν να γνωρίζουν. Για αυτό είναι σημαντικό να θέτετε εκ των προτέρων κάποιους περιορισμούς ως προς το τι περιεχόμενο μπορείτε τελικά να κοινοποιείτε

30 | περί υγείας |

και βεβαίως, όσο τα παιδιά μεγαλώνουν, θα πρέπει να σέβεστε την άποψή τους για το συγκεκριμένο θέμα.

Τι δημοσιοποιείτε και σε ποιον; Τα δεδομένα στο διαδίκτυο έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να διευκολύνουν την αναζήτηση και την κοινοποίηση και διατηρούνται εκεί για πολλά χρόνια ή με άλλα λόγια «ότι ανεβαίνει στο internet, συνήθως μένει εκεί». Εντούτοις, οι άνθρωποι τείνουμε να ξεχνάμε ότι κάτι τόσο απλό όσο το να μοιραζόμαστε μια φωτογραφία ενός παιδικού πάρτι γενεθλίων θα μπορούσε να προκαλέσει μεγάλη ζημιά, αν η φωτογραφία καταλήξει σε λάθος χέρια. Ας αναλύσουμε πόσες πληροφορίες μπορεί να περιλαμβάνει μια τέτοια ανάρτηση: Μια φωτογραφία του παιδιού, που πιθανά θα συνοδεύεται από μια ευχή του τύπου «Χαρούμενα 2α γενέθλια, Γιάννη!»: l Λεπτομέρειες που θα μπορούσαν να δίνουν στοιχεία για την τοποθεσία. l Αλλους ανθρώπους, αφού θα μπορούσε να είναι μια ομαδική φωτογραφία. Αυτό μπορεί να προκαλέσει επίσης προβλήματα, αφού πρέπει να λάβετε υπόψιν και την ιδιωτικότητα των ανθρώπων που συμμετέχουν σε τέτοια γεγονότα. l Κάποια γεωγραφική ετικέτα, εάν ο γονέας δεν έχει ήδη απενεργοποιήσει τη σήμανση τοποθεσίας λήψης της φωτογραφίας. Συγκεντρώνοντας όλες αυτές τις πληροφορίες

μαζί έχουμε το όνομα, την ημερομηνία γέννησης και τη διεύθυνση του παιδιού, τα οποία θα μπορούσαν στη συνέχεια να χρησιμοποιηθούν π.χ. για κλοπή ταυτότητας. Η Stacey Steinberg, αναπληρώτρια διευθύντρια του Κέντρου για Παιδιά και Οικογένειες, αναφέρθηκε στους κινδύνους του sharenting στη μελέτη με τίτλο «Sharenting: Η ιδιωτικότητα των παιδιών στην εποχή των social media». Ενα από τα παραδείγματα που αναφέρει αφορά μητέρα που δημοσίευσε φωτογραφίες των δίδυμων παιδιών της, καθώς ήταν στην τουαλέτα. Η μητέρα ανακάλυψε, αργότερα, ότι κάποιοι είχαν κατεβάσει τις φωτογραφίες, τις είχαν επεξεργαστεί και στη συνέχεια τις είχαν ανεβάσει σε ιστοσελίδα για παιδόφιλους.

Πώς να είσαστε υπεύθυνος γονιός στα social media; Η καλύτερη και ασφαλέστερη συμβουλή είναι «μη δημοσιεύετε στα social media τίποτε που να σχετίζεται με τα παιδιά σας», όμως αυτό θα ήταν σχεδόν ακατόρθωτο για τους περισσότερους σύγχρονους γονείς. Υπάρχουν τρόποι με τους οποίους μπορείτε να κοινοποιείτε τις φωτογραφίες, μετριάζοντας τους κινδύνους που περιγράψαμε νωρίτερα. l Μην μοιράζεστε κάτι που μπορεί να περιέχει προσωπικά στοιχεία ή πληροφορίες που μπορούν να συμβάλουν στην αναγνώριση του παιδιού σας. l Απενεργοποιήστε τη σήμανση τοποθεσίας, όταν κάνετε λήψη φωτογραφιών, ώστε να μην εμφανίζονται οι ετικέτες τοποθεσίας. l Πριν αναρτήσετε κάτι στα social media, ρίξτε πρώτα μια ματιά στα φίλτρα απορρήτου και στη συνέχεια στο κοινό στο οποίο θα κοινοποιήσετε την ανάρτηση. l Μοιραστείτε φωτογραφίες και πληροφορίες με άτομα που γνωρίζετε και εμπιστεύεστε και ζητήστε τους να μην τις μοιραστούν με άλλους. l Πριν δημοσιεύσετε κάτι, κάντε μια παύση και σκεφτείτε κατά πόσο αυτό που σκοπεύετε να μοιραστείτε θα επηρεάσει στο μέλλον το παιδί σας και πώς. u

ATYXHMATA PAIDIA_R 17/02/2021 3:46 μ.μ. Page 31

Ατυχήματα σε παιδιά και εφήβους Μέσα στο σπίτι συμβαίνει το 80% των σοβαρών παιδικών ατυχημάτων!

αθημερινά σε παγκόσμιο επίπεδο, δυο χιλιάδες παιδιά ηλικίας κάτω των 14 χρόνων, χάνουν τη ζωή τους από ατυχήματα, ενώ εκατοντάδες μένουν ανάπηρα! Μάλιστα, όπως αναφέρει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, το 60% των θανάτων στα παιδιά κάτω των 18 χρόνων οφείλεται σε ατυχήματα, ενώ το 40% σε όλες τις άλλες νόσους μαζί. «Καθώς το σύνολο των μολυσματικών ασθενειών έχουν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, χάρη στους εμβολιασμούς, το κύριο πρόβλημα υγείας για τα

παιδιά από την ηλικία των πέντε χρόνων είναι ο τραυματισμός που οδηγεί σε κίνδυνο της ζωής τους, αλλά και σε μόνιμες αναπηρίες», τόνισε ο Αναστάσιος Δ. Χατζής, Παιδίατρος - Εντατικολόγος, πρώην Συντονιστής - Διευθυντής ΜΕΘ Νοσοκομείου Παίδων «Η Αγία Σοφία», σε πρόσφατη διαδικτυακή εκδήλωση του ΣΤ’ Κύκλου Διαλέξεων του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος, με θέμα «Εκπαίδευση και προληπτικά μέτρα για την αποφυγή σοβαρών ατυχημάτων παιδιών και εφήβων».

Συχνά ατυχήματα

Στο σχολείο

Στο σπίτι

Τα πιο συχνά ατυχήματα για τα παιδιά είναι: u Τροχαία u Ασφυξία u Πνιγμός u Δηλητηρίαση u Εγκαύματα u Πτώσεις u Βιαιότητα

Σύμφωνα με τον κ. Χατζή, ατυχήματα γίνονται παντού, όπου δηλαδή υπάρχουν παιδιά. Το σχολείο είναι ένας χώρος με μεγάλο αριθμό παιδιών και τα ατυχήματα είναι σχεδόν καθημερινό φαινόμενο. Εδώ έχουμε ατυχήματα από: u Πτώση u Σύγκρουση με αντικείμενο u Σύγκρουση με άλλο παιδί u Γλίστρημα u Τραυματισμό από αιχμηρό αντικείμενο u Καβγά μεταξύ των παιδιών

«Το 80% των ατυχημάτων γίνεται μέσα στο σπίτι και το 20% έξω απ’ αυτό. Μάλιστα, το 70% των εντός του σπιτιού ατυχημάτων συμβαίνουν στο καθιστικό και στο υπνοδωμάτιο όπου το παιδί βρίσκεται τις περισσότερες ώρες, παρουσία ενηλίκων, γεγονός που θέτει την πιθανότητα αμέλειας», ανέφερε ο κ. Χατζής. Τα παιδιά μπορούν να τραυματιστούν μέσα στο σπίτι από: u Πτώση από εσωτερική σκάλα, παράθυρο ή μπαλκόνι u Χτυπήματα σε γωνίες επίπλων u Ηλεκτροπληξία από ακάλυπτες πρίζες u Καυτό νερό u Καταπλάκωση από ανασφάλιστα έπιπλα u Εισπνοή καπνού λόγω πυρκαγιάς ή άλλης αιτίας u Αιχμηρά αντικείμενα, μαχαίρι ή ψαλίδι u Ασφυξία από κορδόνι, σχοινί, πλαστική σακούλα στο κεφάλι u Δηλητηρίαση από φάρμακα, χημικά, καθαριστικά, κ.λπ. u Δάγκωμα σκύλου u Πυροβόλο όπλο «Το σύνολο σχεδόν των ατυχημάτων μέσα στο σπίτι μπορούν να προληφθούν, αν παίρνουμε τα κατάλληλα μέτρα προστασίας για τα παιδιά», συμπλήρωσε ο κ. Χατζής και πρόσθεσε ότι: «Θα πρέπει να γνωρίζουμε πώς να δώσουμε πρώτες βοήθειες στο παιδί, καθώς, για παράδειγμα, με πέντε πλήξεις στην πλάτη και εφαρμογή του χειρισμού Heimlich μπορούμε να αποβάλλουμε ένα ξένο σώμα από τον αεραγωγό. Κι αυτό, γιατί η απόφραξη του αεραγωγού είναι η πρώτη αιτία θανάτου».

Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα στατιστικά στοιχεία, όσον αφορά σε ποια χρονική στιγμή ή περίσταση, συμβαίνουν τα ατυχήματα: u 63% των ατυχημάτων συμβαίνει όταν το παιδί διασκεδάζει u 20% σε χώρους εργασίας, στοιχείο το οποίο αφορά κυρίως στις αναπτυσσόμενες χώρες και στην παράνομη παιδική εργασία u 11% σε ταξίδια u 9% στην καθημερινότητα u 5% από άγνωστη αιτία u 4% κατά την άθληση u 3% στο πλαίσιο της ευρύτερης εκπαιδευτικής διαδικασίας

Τα στοιχεία στην Ελλάδα Στην Ελλάδα, τα ατυχήματα είναι η πρώτη αιτία θανάτου των παιδιών. Σύμφωνα με την καταγραφή που έγινε, από το 1992 μέχρι το 2004, στην Ελλάδα είχαμε 1.593 ακούσιους θανάτους παιδιών ηλικίας 0 με 14 χρόνων. Απ’ αυτούς: u 874, σχεδόν οι μισοί, οφείλονταν σε τροχαία ατυχήματα u 135 σε πνιγμούς u 82 σε πτώσεις u 47 σε εγκαύματα u 23 σε δηλητηριάσεις u 432 σε αδιευκρίνιστες αιτίες

Η αποφυγή των τραυματισμών στο σχολείο μπορεί να γίνει με τη δημιουργία των κατάλληλων χώρων και τον έλεγχο ασφαλείας τους πριν την έναρξη της λειτουργίας, καθώς επίσης και με την εκπαίδευση των παιδιών και τη στοχευ-

μένη εποπτεία των εκπαιδευτικών, τόσο μέσα στην αίθουσα, όσο και στα διαλείμματα. «Πρόληψη ατυχημάτων δεν σημαίνει φοβάμαι τα πάντα. Σημαίνει σκέφτομαι πριν κάνω κάτι, για να αποφύγω ένα ατύχημα», διευκρί-

νισε χαρακτηριστικά ο κ. Χατζής. Η καλή οργάνωση με τη σωστή εκπαίδευση των παιδιών από το Δημοτικό, καθώς επίσης των γονέων, των εκπαιδευτικών και όλων των υγειονομικών, θα βοηθήσει σημαντικά στην πρόληψη των

ατυχημάτων. Σε ό,τι αφορά τη σωστή και άμεση αντιμετώπιση των ατυχημάτων υπάρχει μεγάλη ανάγκη να δημιουργηθούν επιπλέον μονάδες Εντατικής Θεραπείας Παίδων και σε άλλα νοσοκομεία της χώρας μας.

| περί υγείας | 31

ATOPIKH DERMATITIDA_x2 17/02/2021 3:48 μ.μ. Page 32

ερωτήσεις για τον SARS-CoV-2 και την παιδική ατοπική δερματίτιδα

Oλα όσα πρέπει να ξέρετε για το πώς επιδρά ο κορωνοϊός στα παιδιά που πάσχουν από ατοπική δερματίτιδα.

Με ποιο τρόπο ο νεός κορωνοϊός έχει επηρεάσει τους ασθενείς με ατοπική δερματίτιδα; Η ατοπική δερματίτιδα είναι μία χρόνια φλεγμονώδης νόσος του δέρματος που προσβάλλει ποσοστό έως και 20% στα παιδιά και 10% στους ενήλικες. Ο δυτικός τρόπος ζωής, η ρύπανση, το στρες και παράγοντες από το περιβάλλον παίζουν το δικό τους ρόλο στη συχνότητα και τη βαρύτητα της νόσου. Η πανδημία που προκάλεσε ο SARSCoV-2 έχει οδηγήσει σε μεγάλες αλλαγές στις συνθήκες διαβίωσης εκατομμυρίων ανθρώπων, με επιδράσεις στην υγεία τους και στην έκβαση των προϋπαρχόντων νοσημάτων τους. Η λοίμωξη από SARS- CoV-2 χαρακτηρίζεται από πυρετό, ξηρό βήχα, δύσπνοια και γαστρεντερικές διαταραχές, καθώς επίσης και από δερματικές εκδηλώσεις, όπως είναι χαρακτηριστικά εξανθήματα αλλά και επιδείνωση της κλινικής έκφρασης χρόνιων δερματικών νοσημάτων, όπως είναι η ατοπική δερματίτιδα. Τα μέτρα ατομικής προστασίας που επιβάλλονται με στόχο τον περιορισμό της μετάδοσης της νόσου καθώς επίσης και η εφαρμογή της κοινωνικής απόστασης και της απαγόρευσης της κυκλοφορίας επιδρούν ανάλογα στην κλινική εικόνα των ασθενών με ατοπική δερματίτιδα.

Πώς επιδρά η απαγόρευση κυκλοφορίας στα παιδιά που νοσούν με ατοπική δερματίτιδα; Η επιβολή του lockdown για τα παιδιά ορίζει τη διακοπή των σχολικών και αθλητικών δραστηριοτήτων, καθώς και την παραμονή στο σπίτι. Η

32 | περί υγείας |

Γράφει η Αλεξάνδρα Χατζή MD, Παιδίατρος με μετεκπαίδευση στα Δερματικά Νοσήματα Stanford University, USA, Ακαδημαϊκός Υπότροφος Α.Π.Θ. διατάραξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας, η ελαχιστοποίηση των ευκαιριών κοινωνικοποίησης και ο περιορισμός της φυσικής άσκησης έχει αρνητικές επιπτώσεις τόσο στην ψυχολογία των παιδιών όσο και στις κλινικές εκδηλώσεις της ατοπικής δερματίτιδας.

Σχετίζεται η έλλειψη φυσικής άσκησης με την εικόνα της ατοπικής δερματίτιδας; Η διακοπή της φυσικής άσκησης μαζί με τροποποιημένες διαιτητικές συνήθειες που έφερε ο περιορισμός στο σπίτι συμβάλλουν στην αύξηση της παιδικής παχυσαρκίας, σε μία ομάδα ασθενών η οποία ήδη βρίσκεται σε αυξημένο κίνδυνο. Μελέτες από την Ιταλία αναφέρουν ότι κατά τη διάρκεια της καραντίνας τα παιδιά κατανάλωσαν σε μεγαλύτερες ποσότητες τσιπς πατάτας, κόκκινου κρέατος και ζαχαρούχων ποτών. Οι συνήθειες αυτές οδηγούν αναπόφευκτα σε πρόσληψη βάρους. Η αύξηση του σωματικού βάρους μπορεί να οδηγήσει σε νέες εξάρσεις της ατοπικής δερματίτιδας. Οπως είναι γνωστό η φυσική άσκηση και πιο συγκεκριμένα η μέτριας έντασης αερόβια άσκηση μειώνει τα επίπεδα του στρες και βελτιώνει τα συμπτώματα της ατοπικής δερματίτιδας. Αντίστοιχα σε αυτά τα παιδιά προτείνεται η απώλεια βάρους για τον καλύτερο έλεγχο της νόσου.

Πώς επηρεάζει η παραμονή στο σπίτι τα παιδιά που πάσχουν από ατοπική δερματίτιδα; Ο κατ’ οίκον περιορισμός σημαίνει μικρότερη έκθεση στο ηλιακό φως που έχει ανοσοκατασταλτική δράση στην ατοπική δερματίτιδα. Η μεγαλύτερη επαφή με αλλεργιογόνα εσωτερικού χώρου, όπως είναι το άκαρι της οικιακής σκόνης και η μούχλα, επιτείνει τις εξάρσεις. Η κεντρική θέρμανση στο σπίτι καθιστά τον αέρα ξηρό και περιορίζει την υγρασία στην ατμόσφαιρα, οδηγώντας έτσι σε αυξημένη απώλεια ύδατος από την επιδερμίδα, ξηροδερμία και φλεγμονή στο δέρμα. Η παραμονή στο σπίτι και η διαδικασία της τηλεκπαίδευσης συνεπάγονται μεγαλύτερο χρόνο έκθεσης σε ηλεκτρονικές οθόνες. Αυτός είναι ένας παράγοντας δυνητικά υπεύθυνος για την επιδείνωση της κλινικής εικόνας του παιδιού, καθώς έχει αποδειχθεί ότι οι έφηβοι που ξοδεύουν περισσότερες από 5 ώρες την ημέρα μπροστά στην τηλεόραση σημειώνουν μεγαλύτερες πιθανότητες για την ανάπτυξη εκζέματος.

Τι περιμένουμε με την επάνοδο των παιδιών στο σχολείο και τις δραστηριότητές τους; Η επιστροφή των παιδιών στο σχολείο συνοδεύεται από έκδηλη χαρά και ενθουσιασμό για την επανένωση με τους συμμαθητές και τους δασκάλους τους. Η διαδιακασία της μάθησης, η συμμετοχή στις σχολικές δραστηριότητες και το παιχνίδι έχουν θετικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων και στην κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη των μαθητών. Είναι πολύ σημαντικό, ωστόσο, παρά τον ενθουσιασμό και την ανάγκη των παιδιών να έρθουν κοντά, να τηρούνται τα μέτρα ατομικής υγιεινής και σε αυτή τη φάση της πανδημίας. Η χρήση μάσκας σε κλειστούς και δημόσιους χώρους, καθώς και η σωστή υγιεινή των χεριών είναι προτεραιότητα.

ATOPIKH DERMATITIDA_x2 17/02/2021 3:48 μ.μ. Page 33

Ποια είναι η επίδραση της χρήσης της μάσκας στα παιδιά που πάσχουν από ατοπική δερματίτιδα; Η προστατευτική μάσκα προσώπου δεν είναι πάντα φιλική με το δέρμα των παιδιών, ιδιαίτερα δε, αυτών που πάσχουν από ατοπική δερματίτιδα. Η χρήση της μάσκας προκαλεί αύξηση της θερμοκρασίας, της υγρασίας και της τριβής στο δέρμα που καλύπτεται από τη μάσκα και καθιστά το δέρμα πιο ευαίσθητο σε ερεθισμούς. Το πρόσωπο παρουσιάζει ερυθρότητα, ξηροδερμία και απολέπιση, ενώ οι ασθενείς αναφέρουν αίσθημα καύσους, υπερβολική εφίδρωση και κνησμό. Ποσοστό 30% των ασθενών μάλιστα παραδέχτηκε ότι απέφευγε να βγει από το σπίτι ,προκειμένου να μειώσει το χρόνο που φορούσε την προστατευτική μάσκα.

Τι μπορούμε να κάνουμε για ένα παιδί που παρουσιάζει έκζεμα στο πρόσωπο από τη χρήση μάσκας; Πρώτη οδηγία είναι να επιλέξουμε σωστά τον τύπο και το μέγεθος της μάσκας που ταιριάζει σε κάθε παιδί. Οι υφασμάτινες μάσκες από βαμβακερό υλικό επιτρέπουν τη διαπνοή του δέρματος σε αντίθεση με τα συνθετικά υλικά που προκαλούν ερεθισμούς. Μία μάσκα που είναι στενή προκαλεί δερματίτιδα λόγω της πίεσης, αλλά και μία μάσκα που εφαρμόζει πιο χαλαρά προκαλεί μεγαλύτερη τριβή με το δέρμα. Η υφασμάτινη μάσκα πρέπει να πλένεται κάθε φορά που χρησιμοποιείται με ζεστό νερό και απορρυπαντικό ρούχων για ευαίσθητο δέρμα χωρίς προσθήκη μαλακτικού. Η Αμερικάνικη Ακαδημία Δερματολογίας προτείνει τα διαλείμματα μάσκας, πιο συγκεκριμένα συστήνει την απομάκρυνση της μάσκας για 15 λεπτά κάθε 4 ώρες. Πριν την εφαρμογή της μάσκας συμβουλεύουμε το παιδί να πλένει το πρόσωπο με ένα ήπιο καθαριστικό σε μορφή κρεμώδους σαπουνιού για την ατοπική δερματίτιδα και να στεγνώνει καλά το πρόσωπο. Το επόμενο βήμα είναι η εφαρμογή ενυδατικής κρέμας στο πρόσωπο. Με την απομάκρυνση της μάσκας προτείνεται το πλύσιμο του προσώπου με καθαριστικό σαπούνι και χλιαρό νερό. Το ζεστό νερό προκαλεί περαιτέρω ερεθισμό στο πρόσωπο. Σε περίπτωση που ο κνησμός είναι έντονος και το αίσθημα καύσου βασανιστικό, μπορείτε να φυλάτε το ενυδατικό προϊόν στο ψυγείο. Σε επιμονή των συμπτωμάτων να συμβουλευτείτε ειδικό παιδοδερματολόγο.

Για τον περιορισμό της πανδημίας, εκτός από τη χρήση μάσκας προτείνεται η τακτική υγιεινή των χεριών. Τι συνέπειες έχει αυτό για τα χέρια των παιδιών; Η κατάλληλη υγιεινή των χεριών αναφέρεται στο συχνό πλύσιμο με σαπούνι και νερό για 20 δευτερόλεπτα ή στην εφαρμογή αλκοολούχου αντισηπτικού διαλύματος χεριών με 60% περιεκτικότητα σε αλκοόλη. Η εφαρμογή των μέτρων αυτών συχνά οδηγεί σε διαταραχή του δερματικού φραγμού και προκαλεί ερυθρότητα, οίδημα και ξηροδερμία. Οι ασθενείς παραπονούνται για κνησμό και πόνο. Οι ανοιχτές πληγές στο δέρμα διευκολύνουν την ανάπτυξη μικροβιακών λοιμώξεων. Οι λανθασμένες τακτικές που ακολουθούν οι ασθενείς σχετικά με την υγιεινή των χεριών είναι η χρήση ζεστού νερού για το πλύσιμο των χεριών, η χρήση αντιβακτηριδιακού σαπουνιού και η εφαρμογή αλκοολούχου αντισηπτικού αμέσως μετά το πλύσιμο των χεριών. Και οι τρεις αυτές συνήθειες πρέπει να αποφεύγονται καθώς επιδεινώνουν το έκζεμα στα χέρια.

Ποιες είναι οι συμβουλές σας για να πετύχουμε σωστή υγιεινή των χεριών, αποφεύγοντας το έκζεμα; Ακόμη και εάν η επαφή με το νερό ανακουφίζει το έκζεμα στα χέρια, προτείνεται να περιορίζετε τον χρόνο πλυσίματος των χεριών στα 20sec. Μπορείτε να χρησιμοποιείτε χλιαρό ή κρύο νερό και ένα ήπιο μη αλκαλικό καθαριστικό, ιδιαίτερα όταν βρίσκεστε σε δημόσιο χώρο, πριν και μετά τα γεύματα, μετά το βήχα και το φτέρνισμα. Να ξεπλένετε προσεκτικά τα χέρια σας με απαλές κινήσεις ώστε να απομακρυνθούν τα υπολείμματα από το σαπούνι. Σκουπίζετε τα χέρια με ήπιες κινήσεις χωρίς τρίψιμο γιατί το νερό που μένει στο δέρμα καταστρέφει τα φυσικά έλαια της επιδερμίδας και την αφυδατώνει. Τέλος, μην ξεχνάτε ποτέ μετά το πλύσιμο των χεριών να ενυδατώνετε καλά το δέρμα με ενυδατικά προϊόντα που περιέχουν λιπίδια. Τα παιδιά που έχουν έκζεμα αποφεύγουν το πλύσιμο των χεριών παρακάμπτοντας έτσι τους κανόνες υγιεινής.

Μπορούμε στις περιπτώσεις που δεν έχουμε πρόσβαση σε σαπούνι και νερό να εφαρμόζουμε ένα αλκοολούχο αντισηπτικό στα χέρια; Τι πρέπει να προσέξουμε; Σε περίπτωση που τα παιδιά δεν μπορούν να πλύνουν τα χέρια τους

με σαπούνι και νερό μπορούν να χρησιμοποιούν αλκοολούχο αντισηπτικό διάλυμα με περιεκτικότητα σε ισοπροπυλική αλκοόλη τουλάχιστον 70% για την απομάκρυνση των παθογόνων μικροοργανισμών από το δέρμα. Συστήνεται να εφαρμόζουν το αντισηπτικό μόνο σε καθαρό και στεγνό δέρμα και να ακολουθεί επάλειψη μέχρι να στεγνώσουν τα χέρια, για χρονικό διάστημα περίπου 30 sec. Να αποφεύγουν να πλένουν τα χέρια τους αμέσως μετά την εφαρμογή του αντισηπτικού. Τα αντισηπτικά διαλύματα που έχουν άρωμα και χρώμα, συχνά περιέχουν αλλεργιογόνα συστατικά. Για τον λόγο αυτό πρέπει να είμαστε εξαιρετικά προσεκτικοί, όταν προμηθευόμαστε αντίστοιχα προϊόντα.

Βρείτε τα κατάλληλα προϊόντα εδώ: https://intermed.com.gr/ el/taxonomies/ atopiko-derma

Μπορούμε να θωρακίσουμε τα παιδιά με ατοπική δερματίτιδα έναντι στην COVID-19 λοίμωξη, ακολουθώντας κάποια ειδική διατροφή; Αν και δεν έχει βρεθεί ακόμη η κατάλληλη δίαιτα για την πρόληψη της COVID-19 λοίμωξης, είναι απαραίτητη η τήρηση μίας υγιεινής και εξισορροπημένης διατροφής για την υποστήριξη του ανοσοποιητικού συστήματος και την ενδυνάμωση του παιδικού δέρματος έναντι στις εξάρσεις της ατοπικής δερματίτιδας. Η κατανάλωση φρέσκων λαχανικών και φρούτων εποχής όλων των χρωμάτων αποδίδει τα απαραίτητα μέταλλα και ιχνοστοιχεία. Τα εσπεριδοειδή, οι σπόροι ολικής άλεσης και οι ξηροί καρποί παρέχουν επιπλέον προστασία από τις ιογενείς λοιμώξεις. Η σταθερή ρουτίνα των γευμάτων, το σπιτικό, μαγειρεμένο φαγητό και η κατανάλωση 8-10 ποτηριών υγρών μέσα στην ημέρα θεωρούνται σημαντικά. Ο θηλασμός στα βρέφη και τα μικρά παιδιά πρέπει να υποστηρίζεται, λαμβάνοντας επιπλέον ατομικά μέτρα προστασίας του βρέφους στις περιπτώσεις που η μητέρα έχει προσβληθεί από τη νόσο. u

| περί υγείας | 33

AKRATEIA_GIALAS_x2 17/02/2021 3:49 μ.μ. Page 34

Ακράτεια ούρων; Υπάρχει λύση! Ξέρατε πως υπάρχουν τρία είδη ακράτειας; Μάθετε όλες τις πληροφορίες για το σύμπτωμα που ταλαιπωρεί κυρίως τις γυναίκες.

εξέταση στις γυναίκες και τη δακτυλική εξέταση ακράτεια των ούρων είναι ένας γενικός όρος που χρητου προστάτη στους άντρες, καθώς και αδρή σιμοποιείται, για να περιγράψει οποιαδήποτε ανεπιθύμητη νευρολογική εκτίμηση. Μπορεί να ζητηθεί γενική απώλεια ούρων. Δεν πρόκειται για μία νόσο, αλλά για και καλλιέργεια ούρων. ένα σύμπτωμα. Οι γυναίκες έχουν τριπλάσιες πιθαΟ έλεγχος συμπληρώνεται με υπενότητες να εμφανίσουν ακράτεια συγκριτικά με τους ρηχογράφημα των νεφρών, της ουάντρες. Η πιθανότητα να εμφανιστεί ακράτεια αυροδόχου κύστης και των γεννητικών ξάνεται σημαντικά με την αύξηση της ηλικίας, χωρίς οργάνων, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις, όμως αυτό να θεωρείται φυσιολογική συνέπεια της γίνεται κυστεοσκόπηση. ηλικίας. Υπολογίζεται ότι τουλάχιστον 1 στις 10 γυΗ πιο εξειδικευμένη εξέταση για την ναίκες 40-65 ετών και 3 στις 10 γυναίκες άνω των 65 ακράτεια είναι ο ουροδυναμικός έλεγετών αντιμετωπίζουν το πρόβλημα αυτό. χος. Είναι μία εξέταση που έχει ως στόχο Η γυναίκα ή ο άντρας με ακράτεια των ούρων κατανα μελετήσει με ακρίβεια τη λειτουργία λήγει να ζει με πάνες, που πέρα από τα ζητήματα της κύστης και της ουρήθρας, πραγματουγιεινής και τα ιατρικά προβλήματα που δημιουργούν, ποιώντας προσομοίωση της διαδικασίας όπως ουρολοιμώξεις, κολπίτιδες και δερματοπάθειες, γεμίσματος και αδειάσματος της ουροδόχου οδηγούν τον ασθενή σε κοινωνική απομόνωση. Γράφει ο Ιωάννης Κ. Γκιάλας κύστης. Η πιο συχνή και βασική, όμως, εξέΣυχνά, η ακράτεια οδηγεί σε κατάθλιψη, μείωση της Χειρουργός-Ουρολόγος, ταση είναι η ούρο-ροομετρία, όπου ο ασθενής σεξουαλικής και κοινωνικής δραστηριότητας και MD, PhD, FEBU ουρεί μέσα σε ειδικό μηχάνημα που μετράει πτωχή ποιότητα ζωής τόσο των ασθενών όσο και τη ροή και την ποσότητα των ούρων που αποτων οικείων τους. βάλλονται. Σημαντικό είναι μετά την εξέταση Δυστυχώς, ενώ περισσότερες από 7 στις 10 περινα μετρήσουμε με τη χρήση υπερήχων, εάν μένουν ούρα πτώσεις ακράτειας μπορούν να αντιμετωπιστούν επιτυχώς, πάνω στην κύστη. από τις μισές πάσχουσες δεν αναζητούν ιατρική βοήθεια, αλλά Θα πρέπει να τονιστεί ότι ο σκοπός όλων των εξετάσεων περιορίζονται σε μη ιατρικές πηγές ενημέρωσης και στη χρήση είναι να διακρίνει ο γιατρός τον τύπο της ακράτειας ούρων, πάνας ακράτειας! καθώς και το αίτιό της, ώστε να μπορέσει να καθορίσει τη Η διάγνωση του προβλήματος θα ξεκινήσει με τη λήψη του ιασωστή θεραπευτική στρατηγική. τρικού ιστορικού. Το είδος των ενοχλημάτων, το πόσο σοβαρά Υπάρχουν 3 είδη ακράτειας, που διαφέρουν τόσο είναι, ο χρόνος εμφάνισής τους και η συχνότητά τους στη στον μηχανισμό που την προκαλεί και στον τρόπο διάρκεια του 24ώρου. Για την καλύτερη εικόνα του προβλήματος με τον οποίο εκδηλώνεται όσο και στην αντιμετώστην καθημερινότητά σας, μπορεί να χρειαστεί να συμπληρώσετε πιση. Τα 3 είδη είναι: και ειδικά ερωτηματολόγια, όπως επίσης και ένα ημερολόγιο l Ακράτεια κατά την προσπάθεια ούρησης, όπου θα καταγράψετε πόσα υγρά πίνετε και πόσα l Ακράτεια επιτακτικού τύπου ούρα αποβάλλετε για 3 συνεχόμενες ημέρες. l Ακράτεια από υπερπλήρωση Ακολουθεί η κλινική εξέταση που περιλαμβάνει τη γυναικολογική

Φυσιολογικά, η έντονη επιθυμία για ούρηση έρχεται, μόνο όταν η κύστη γεμίσει πλήρως, ενώ μπορούμε να ελέγχουμε τη σύσπαση της κύστης, κάτι που κάνουμε κάθε φορά που βρισκόμαστε στην τουαλέτα. Στον τύπο αυτόν ακράτειας, οι ασθενείς έχουν συχνά έντονη και αιφνίδια επιθυμία για ούρηση που δεν αναβάλλεται, χωρίς όμως η κύστη να είναι γεμάτη. Συχνά, συνοδεύεται και με απώλεια ούρων, μέχρι να φτάσουν στην τουαλέτα. Αυτή ονομάζεται επιτακτική ούρηση και οφείλεται σε ακούσιες συσπάσεις της ουροδόχου κύστης. Τότε, μιλάμε για υπερδραστήρια κύστη. Δεν έχει σαφή αιτία και οφείλεται σε υπερευαισθησία των νεύρων της κύστης. Μπορεί, όμως, να οφείλεται σε κάποια νευρολογική πάθηση, όπως σκλήρυνση κατά πλάκας, κακώσεις σπονδυλικής στήλης, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και τότε ονομάζεται νευρογενής κύστη. Στους άντρες, η συχνότερη αιτία είναι η χρόνια παρακώλυση στην έξοδο των ούρων, όπως συμβαίνει στην υπερπλασία του προστάτη ή σε στένωμα της ουρή-

34 | περί υγείας |

Ακράτεια επιτακτικού τύπου θρας. Η αντιμετώπιση της ακράτειας από έπειξη είναι φαρμακευτική. Σήμερα, υπάρχουν ειδικά φάρμακα που σταματούν τις ακούσιες συσπάσεις της κύστης. Τα φάρμακα αυτά είναι αποτελεσματικά και ασφαλή. Κύριες παρενέργειες είναι η ξηροστομία και η δυσκοιλιότητα. Για τις περιπτώσεις που δεν ανταποκρίνονται στα φάρμακα από το στόμα, μπορεί να εφαρμοστούν οι ενέσεις αλλαντικής τοξίνης ή ο ηλεκτρικός νευροερεθισμός. Η αλλαντική τοξίνη (botox) έχει χρησιμοποιηθεί με μεγάλη αποτελεσματικότητα και καλή ασφάλεια. Χορηγείται μέσω ειδικού ενδοσκοπίου, του κυστεοσκοπίου, οπότε με ειδική βελόνα ενίουμε το φάρμακο σε συγκεκριμένα σημεία της κύστης. Η συγκεκριμένη θεραπεία πρέπει

να επαναλαμβάνεται κάθε 6-12 μήνες. Τέλος, στον νευροερεθισμό τροποποιείται η λειτουργία των νεύρων της κύστης, με τη διοχέτευση ρεύματος στη σπονδυλική στήλη από μία μπαταρία που εμφυτεύεται στον γλουτό. Η ακράτεια κατά την προσπάθεια και η ακράτεια επιτακτικού τύπου συχνά συνυπάρχουν, δηλαδή οι ασθενείς χάνουν ούρα, τόσο όταν συσπούν τους μυς της κοιλιάς, όσο και λόγω της επιτακτικής ούρησης. Τότε, μιλούμε για ακράτεια μεικτού τύπου. Στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει να διακρίνουμε ποιος τύπος ακράτειας δημιουργεί τη μεγαλύτερη ενόχληση και να τον αντιμετωπίσουμε πρώτο.u

AKRATEIA_GIALAS_x2 17/02/2021 3:50 μ.μ. Page 35

Η ακράτεια κατά την προσπάθεια Είναι η απώλεια ούρων που συμβαίνει κατά τη διάρκεια της προσπάθειας, όπως για παράδειγμα με κινήσεις του σώματος, με βήχα ή με φτάρνισμα, με το σήκωμα βάρους ή με τη γυμναστική. Συμβαίνει χωρίς να θέλουμε να ουρήσουμε, επειδή στην προσπάθεια αυξάνουμε την πίεση μέσα στην κοιλιά μας, με αποτέλεσμα ο μυς που εμποδίζει την έξοδο των ούρων από την κύστη μας, δηλαδή ο σφιγκτήρας της ουρήθρας, να δέχεται μεγαλύτερη πίεση. Η αυξημένη πίεση νικά την αντίσταση του σφιγκτήρα και ποσότητα ούρων διαφεύγουν προς τα έξω. Καθημερινές καταστάσεις, όπου αυξάνουμε την πίεση στην κοιλιά μας, είναι: l Οταν προσπαθούμε να Είναι η απώλεια ούρων που συμβαίνει, όταν η ποσότητα των ούρων μέσα στην ουροδόχο κύστη ξεπεράσει κατά σηκωθούμε από το κρεπολύ το όριο στο οποίο συνήθως αδειάζουμε την κύστη. Τότε, βάτι ή από ένα χαμηλό η πίεση που προκαλούν τα ούρα ξεπερνά την αντίσταση του κάθισμα l Οταν σηκώνουμε βάρη, σφιγκτήρα, και παρατηρείται απώλεια ούρων. Συνήθη αίτια αποτελούν η χρόνια αδυναμία ούρησης σε άντρες με υπερτροφία προστάτη, για παράδειγμα σακούλες καθώς και σε περιπτώσεις όπου ο μυς της ουροδόχου κύστης έχει με τα καθημερινά ψώνια χάσει την ικανότητά του να διώχνει τα ούρα ως συνέπεια νευρολογικής ή κρατώντας αγκαλιά ένα βλάβης, όπως για παράδειγμα συμβαίνει σε ασθενείς με σακχαρώδη μικρό παιδί l Οταν ανεβαίνουμε σκάδιαβήτη και νευροπάθεια της κύστης. Η γνώση και οι θεραπευτικές μέθοδοι για την ακράτεια των ούρων λες, ανηφόρες l Με τη γυμναστική, τον έχουν εξελιχθεί εντυπωσιακά και προσφέρουν σήμερα τόσο πρακτικές πρόληψης όσο και θεραπευτικές δυνατότητες αποχορό ή ακόμη κατά τη σεκατάστασης. Οι ουρολόγοι είναι οι κατάλληλοι γιατροί ξουαλική επαφή l Οταν γελάμε ή βήχουμε για την έγκυρη ενημέρωση ανθρώπων με πρόβλημα ακράτειας των ούρων, οι οποίοι θα τους καθοΟι συχνότερες αιτίες είναι δηγήσουν σωστά για ασφαλή και αποοι αλλαγές στην ανατομία τελεσματική αντιμετώπιση.u του ουροποιητικού συστήματος, στους μυς που στηρίζουν τα όργανα, τα οποία είναι μέσα στη λεκάνη –δηλαδή το πυελικό έδαφος– ή βλάβη στα νεύρα που ελέγχουν τους μυς αυτούς. Στις αλλαγές αυτές, μπορούν να συμβάλουν προηγούμενες εγκυμοσύνες, αφού το έμβρυο μεγαλώνει μέσα στην πύελο και πιέζει τα όργανα της κοιλιάς και της πυέλου. Ετσι, αλλάζει η θέση της ουρήθρας, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις παρατηρείται και πτώση των οργάνων της πυέλου, η λεγόμενη πρόπτωση. Την εγκράτεια των ούρων, επίσης, επηρεάζουν αρνητικά οι επιπτώσεις από τις ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν κατά την εμμηνόπαυση, αφού η έλλειψη οιστρογόνων ξηραίνει τον

Ακράτεια από υπερπλήρωση

κόλπο, που χάνει σιγά σιγά την ελαστικότητά του με επιπτώσεις και στην υπερκείμενη ουρήθρα. Τέλος, η παχυσαρκία, το κάπνισμα και ο χρόνιος βήχας ευνοούν την εμφάνιση ή επιδείνωση της ακράτειας. Ακράτεια μπορεί να παρατηρηθεί και από βλάβη του σφιγκτήρα ή των νεύρων του, όπως συμβαίνει κάποιες φορές ύστερα από χειρουργικές επεμβάσεις στα όργανα της πυέλου, όπως η υστερεκτομή στις γυναίκες και η ριζική προστατεκτομή στους άντρες, αλλά και επεμβάσεις για καρκίνους της ουροδόχου κύστης, και του εντέρου. Επίσης, νευρολογικές παθήσεις ή τραύματα, όπως π.χ. σκλήρυνση κατά πλάκας, κακώσεις της σπονδυλικής στήλης και του νωτιαίου μυελού, παρκινσονικές διαταραχές, εγκεφαλικά επεισόδια, προκαλούν ακράτεια λόγω βλάβης των νεύρων της κύστης και του σφιγκτήρα. Η θεραπεία για την αντιμετώπιση της ακράτειας από προσπάθεια εξαρτάται από τη σοβαρότητα του προβλήματος, την αιτία που την προκαλεί αλλά και τις προσδοκίες των ασθενών. Υπάρχουν λιγότερο και περισσότερο επεμβατικές τεχνικές, ενώ συχνά χρησιμοποιείται και συνδυασμός θεραπειών. Με τη φυσικοθεραπεία, σε συνδυασμό με τη βιοανάδραση, επιδιώκεται η ενδυνάμωση των μυών που στηρίζουν την ουρήθρα και την κύστη, δηλαδή των μυών του πυελικού εδάφους. Σε ήπιες και μέτριες μορφές ακράτειας, η φυσικοθεραπεία μπορεί να δώσει λύση στο πρόβλημα της ακράτειας. Οταν αποτύχει η συντηρητική αντιμετώπιση, καθώς και στις περιπτώσεις σοβαρής ακράτειας, προχωρούμε στη χειρουργική αντιμετώπιση. Η επέμβαση εκλογής θεωρείται, σήμερα, η τοποθέτηση κάτω από την ουρήθρα της λεγόμενης «κολπικής ταινίας χωρίς τάση». Χρησιμοποιείται μία λωρίδα σαν ταινία, η οποία στηρίζει την περιοχή όπου η κύστη ενώνεται με την ουρήθρα. Στο 80-90% των περιπτώσεων, θεραπεύεται η ακράτεια. Πιθανές παρενέργειες περιλαμβάνουν την υποτροπή και αλλαγές στην ούρηση. Σε περίπτωση όπου υπάρχει και πρόπτωση της κύστης ή του ορθού μέσα στον κόλπο, χρησιμοποιούνται ειδικά πλέγματα που τοποθετούνται μέσα από τον κόλπο, όπως και οι ταινίες χωρίς τάση. Τέλος, σε περιπτώσεις σοβαρής βλάβης του σφιγκτήρα, η μόνη αποτελεσματική λύση είναι η τοποθέτηση τεχνητού σφιγκτήρα. Ο τεχνητός σφιγκτήρας συνήθως χρησιμοποιείται σε άντρες με ακράτεια ύστερα από επέμβαση στον προστάτη (ριζική προστατεκτομή). u

| περί υγείας | 35

PLACEBO STABRAKH_x2 18/02/2021 1:06 μ.μ. Page 36

Placebo ή αλλιώς η δύναμη της ψυχής Nocebo ή αλλιώς η δύναμη της αρνητικής σκέψης Μπορεί η θετική σκέψη να παίξει κομβικό ρόλο στη θεραπεία ενός ασθενή;

τάνει να το σκεφτείς και έγινε», είχε πει ο γερο-γλάρος στον Γλάρο Ιωνάθαν και με αυτή τη φράση τού έδωσε το μήνυμα για να ζήσει όπως εκείνος ήθελε. Είναι φορές που η ψυχή, η μόνη μεγάλη αθάνατη κινητήριος δύναμη, μπορεί να κινήσει βουνά, να περάσει ποτάμια, να διαβεί εμπόδια, να σηκώσει βάρη, να θεραπεύσει ακόμα και αν το σώμα δεν το ξέρει πως μπορεί. Είναι όμως και κάποιες άλλες φορές που ενώ η επιστήμη δίνει όλα τα εφόδια, το σώμα γυρίζει στην πεπατημένη του: ότι τίποτα δεν μπορεί να το θεραπεύσει, τίποτα που να μην το ξέρει και έτσι πέφτει στην παγίδα της ανημποριάς και η πεποίθηση ενός στενού μυαλού φαλκιδεύει την απελευθέρωση του σώματος από τον πόνο και την ασθένεια. Και οι δύο περιπτώσεις είναι υπαρκτές. Και η επιστήμη για τις αποδείξει έφτιαξε ένα πλασματικό φάρμακο και το ονόμασε Placebo. Ενώ στο πραγματικό φάρμακο που κατάφερε να μην παρασύρει το νου στην ίαση το ονόμασε Nocebo. Για να αποδειχθεί περίτρανα η δύναμη του νου και της ψυχής έχει καταγραφεί στα παγκόσμια χρονικά ένα περιστατικό. Ηταν κάποτε ένα σκυλάκι που νόσησε βαριά. Το αφεντικό του που το αγαπούσε πολύ έκανε το παν για να το σώσει. Ο κτηνίατρος πρότεινε μια σειρά ενέσεων ως τελευταίο θεραπευτικό σχήμα. Ο σκυλάκος πήγαινε υπομονετικά στον κτηνίατρο κάθε 15 ημέρες έκανε την ένεσή του και με αυτό τον τρόπο έπαιρνε παράταση ζωής. Είχε συνδέσει στο μυαλό του και το νου του ένα τρίπτυχο. «Κτηνίατρος - ένεση - ζωή». Τέλος ο κτηνίατρος μη μπορώντας να βελτιώσει την υγεία του και για να μην υποφέρει το ζώο είπε στο αφεντικό του να του γίνει ευθανασία. Ετσι το σκυλάκι πήγε στον κτηνίατρο για την τελευταία ένεση. Εκείνο όμως δεν το ήξερε. Ηταν για αυτό άλλη μια ένεση στο θεραπευτικό του σχήμα. Ξέρετε τι έγινε; Δεν έδρασε το φάρμακο της ευθανασίας και ο σκύλος έζησε, γιατί το σώμα του και ο νους του ένα ήξερε. «Κτηνίατρος – ένεση – ζωή». Παράδειγμα προς μίμηση και για τους ανθρώπους. Εικονικά σκευάσματα χρησιμοποιούνται ευρέως στην ιατρική έρευνα, αλλά όχι στην ιατρική πρακτική, και το φαινόμενο placebo είναι ένα ευρέως διαδεδομένο φαινόμενο. Οι επιδράσεις της αδρανούς ιατρικής παρέμβασης ενδέχεται να περιλαμβάνονται στις επιδράσεις πολλών ενεργών ιατρικών παρεμβάσεων. Οι επιδράσεις της αυθυ-

36 | περί υγείας |

Γράφει η Άννα Σταυράκη ποβολής υποδείχνουν σε σημασία της αντίληψης και σε ρόλο του εγκεφάλου στη σωματική υγεία. Ωστόσο, αν χρησιμοποιείται ως θεραπεία σε κλινική ιατρική (σε αντίθεση με την εργαστηριακή έρευνα), η απάτη που συνεπάγεται η χρήση εικονικών σκευασμάτων δημιουργεί, μεταξύ άλλων, ηθικά προβλήματα για τη σχέση ειλικρίνειας μεταξύ του γιατρού και του ασθενούς. Η Επιτροπή Επιστήμης και Τεχνολογίας της

Βουλής των Κοινοτήτων στο Ηνωμένο Βασίλειο αναφέρει ότι: «... Η συνταγογράφηση εικονικών σκευασμάτων ... συνήθως βασίζεται σε κάποιο βαθμό εξαπάτησης του ασθενούς» και «Συνταγογράφηση εικονικών σκευασμάτων είναι κακή ή και επιβλαβής ιατρική πρακτική. Οι επιδράσεις τους είναι αναξιόπιστες και απρόβλεπτες και δεν μπορούν να αποτελούν τη μόνη βάση για οποιαδήποτε θεραπεία εντός του Εθνικού Συστήματος Υγείας».u

PLACEBO STABRAKH_x2 17/02/2021 3:51 μ.μ. Page 37

νας άνθρωπος που βλέπει καθημερινά τον άνθρωπο να νοσεί ο Δημήτρης Ρίχτερ καρδιολόγος, Διευθυντής Β’ Καρδιολογικής Κλινικής, Ευρωκλινική Αθηνών,

Πρόεδρος ομάδας εργασίας επιδημιολογίας και πρόληψης της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας, 2008 – 2009, Γενικός Γραμματέας Ελληνικής Εταιρείας Λιπιδιολογίας, 2007 – 2013,

- Τι είναι το Placebo και πώς πιστοποιείται η δράση του; Το Placebo είναι ένα εικονικό φάρμακο. Eνα δισκίο δηλαδή όμοιο σε μορφή, μέγεθος, χρώμα με το φάρμακο και το οποίο χρησιμοποιείται στις διπλές τυφλές κλινικές μελέτες. Για να εγκριθεί ένα καινούργιο φάρμακο ή για να πάρει ένα υπάρχον φάρμακο νέα ένδειξη γίνονται διπλές τυφλές κλινικές μελέτες. Στη μία ομάδα υπάρχει κανονικό φάρμακο και στην άλλη το placebo, ώστε να μην ξέρει ούτε ο γιατρός ούτε ο ασθενής τι τελικά λαμβάνει. Αυτό γίνεται για να υπάρχει διασφάλιση πως εξαλείφεται ο υποκειμενικός τομέας στις μελέτες (π.χ. εάν ο γιατρός γνώριζε στους βαρύτερα ασθενείς θα έδινε το πραγματικό φάρμακο και στους λιγότερο βαριά το εικονικό). Ολες αυτές οι μελέτες περνάνε από επιτροπές βιοηθικής για να διασφαλιστεί πως και η ομάδα του εικονικού φαρμάκου λαμβάνει την βέλτιστη υπάρχουσα φαρμακευτική αγωγή για τη νόσο τους. - Τι είναι το Νocebo και πώς το καταλαβαίνουμε ότι επιδρά; Nocebo ονομάζουμε το φαινόμενο όπου οι αρνητικές προσδοκίες του ασθενούς για τη θεραπεία δημιουργούν αισθήματα παρενεργειών που δεν προκαλούνται στην πραγματικότητα από τις ουσίες που παίρνουμε αλλά από τις πεποιθήσεις μας. - Τι είναι εκείνο που θεωρεί επιτυχημένη τη θεραπεία σε κάθε ασθενή; Η μείωση της νοσηρότητας και της θνητότητας. Δηλαδή ένα υπολιπιδαιμικό φάρμακο είναι πετυχημένο όταν μειώνει τα εμφράγματα μέσω της μείωσης της χοληστερίνης και όχι απλά γιατί μειώνει τη χοληστερίνη. - Πόσο μεγάλο ρόλο παίζει η ψυχολογία στη θεραπεία; Τεράστιο. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα

κ. Δημήτρης Κούβελας, Καθηγητής στο Εργαστήριο Κλινικής Φαρμακολογίας και Διευθυντής Εργαστηρίου Κλινικής Φαρμακολογίας, τονίζει ότι: «Στο πόσο επιτυχημένο είναι το Placebo και πόσο αποτυχημένο το Nocebo δεν υπάρχει επιστημονική ερμηνεία. Η επιστήμη βάζει δίπλα στο φάρμακο το κανονικό το Placebo για να αποδείξει την πραγματική φαρμακολογική αξία του σκευάσματος. Αν δώσει ένα φάρμακο και στους 100 γίνουν καλά οι 10 δεν ξέρουμε αν αυτό είναι πλασματικό ή οφείλεται στη φαρμακευτική δράση. Δεν έχουμε ιδέα που να αποδεικνύεται κιόλας για το πώς επιδρά το Placebo στον άνθρωπο. Ακόμη και στα πειραματόζωα όταν θέλουμε να δοκιμάσουμε μια ουσία

Μέλος ΔΣ ΕΛΙΚΑΡ, 2009 – σήμερα, Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρίας Λιπιδιολογίας, 2013 – σήμερα και Γενικός Γραμματέας Ινστιτούτου Μελέτης και Εκπαίδευσης στη Θρόμβωση και την

είναι η μελέτη SAMSON που δημοσιεύθηκε φέτος. Σε αυτήν 60 ασθενείς που είχαν παρουσιάσει στο παρελθόν παρενέργεια στις στατίνες δηλαδή μυαλγίες ( πόνο στους μυς) λάβανε τρία διαφορετικά φιαλίδια με τετράμηνες θεραπείες. Στο ένα είχε το ίδιο χάπι που τους είχε πειράξει (στατίνη), στο δεύτερο εικονικό φάρμακο και το τρίτο ήταν κενό δηλαδή δεν λάμβαναν τίποτα για αυτούς τους 4 μήνες. Οι ασθενείς είχαν ένα ημερολόγιο που σημείωναν καθημερινά εάν εμφάνιζαν κάποια παρενέργεια. Οταν δεν λάμβαναν τίποτα ελάχιστοι ανέφεραν παρενέργειες. Οταν λάμβαναν κάποιο χάπι αναγκάστηκαν 71 φορές συνολικά να διακόψουν τη θεραπεία λόγω παρενεργειών, αλλά από αυτές τις 40 ήταν λόγω στατίνης και 31 λόγω εικονικού φαρμάκου. Δηλαδή και μόνο η ιδέα πως λάμβαναν χάπι τους έκανε να εμφανίζουν παρενέργειες.

Αντιθρομβωτική αγωγή, μας δίνει τη δική του άποψη για το Placebo και το Nocebo από τη δική του σκοπιά και εμπειρία.

- Οι φαρμακευτικές εταιρείες τι ρόλο παίζουν στην υπόθεση Placebo και Nocebo; Δε νομίζω πως σχετίζονται σε αυτό γενικά. Σίγουρα κάθε φαρμακευτική εταιρεία θέλει και πρέπει να κάνει μελέτες για να βεβαιωθούμε πόσο ασφαλή είναι τα προϊόντα της. - Τέλος, η COVID-19 έχει τέτοια παραδείγματα; Σημαντική η ψυχολογία αλλά σημαντικότερο να προσέχουμε να μην κολλήσουμε και να εμβολιαστούμε το νωρίτερο δυνατό, γιατί αν είμαστε στην ομάδα που νοσεί βαριά, δεν αρκεί καθόλου η θετική ψυχολογία εκεί. u

- Μπορεί να αλλάξει και το προσδοκώμενο ζωής; Εν μέρει ναι, η θετική διάθεση στη θεραπεία παίζει μεγάλο ρόλο, αλλά και η θεραπεία πρέπει να είναι σωστή και αποτελεσματική αλλιώς θεραπεύουμε σωματικές ασθένειες με ψυχοθεραπεία. - Εχετε μείνει με το «στόμα ανοιχτό» που λέει ο λαός μας από την ανέλπιστη επιτυχία μιας φαρμακευτικής αγωγής που οφείλεται πρωτίστως στην καλή και θετική σκέψη του ασθενή; Οχι αλλά μη ξεχνάμε πως και ο « ψευτογιατρός» που θεράπευε υποτίθεται καρκίνους με βότανα σε αυτό βασιζόταν.

στα μισά δίνουμε το Placebo και στα άλλα μισά το κανονικό σκεύασμα. Το εικονικό φάρμακο μπορεί να έχει περίπου τα ίδια αποτελέσματα με το κανονικό. Παλαιότερα μεν πίστευαν ότι είναι ψυχολογικό στους ανθρώπους, αλλά τώρα βλέπουμε ότι δεν είναι ψυχολογικό, αλλά υπάρχει και κάτι άλλο που δεν έχουμε πλήρως ή καθόλου εξήγηση. Σε ένα φάρμακο έχουμε το δραστικό συστατικό, την ουσία που υποτίθεται ότι κάνει το αποτέλεσμα, και διάφορα άλλα μόρια που είναι συμπληρωματικά, συγκριτικά κ.λπ. Μπορεί λοιπόν ένα κομμάτι του θεραπευτικού αποτελέσματος να το κάνουν αυτά τα μόρια τα παράπλευρα στη θεραπευτική ουσία, τα οποία θεωρούνται αδρανή. Ετσι αυτά μπορεί να έχουν τις αρνητικές

παρενέργειες στο Nocebo, προκαλώντας και το αρνητικό αποτέλεσμα, και έχει να κάνει ίσως με τα έκδοχα. Αυτοί που φοβούνται τρομερά τις παρενέργειες έχουν την τάση να τις εμφανίζουν και δεν ξέρουμε αν είναι από ψυχολογικούς λόγους ή κάτι άλλο». Ο κ. Κούβελας δεν διστάζει να πει ότι είναι δύο φαινόμενο πολύ παράξενα που αγγίζουν τα όρια της μεταφυσικής. Υπάρχουν διάφορες θεωρίες αλλά στην ουσία δεν έχουμε την πραγματική άμβλυνση αυτών. Οσον δε αφορά τις φαρμακευτικές εταιρείες, και στις δύο περιπτώσεις κάνουν την ίδια έρευνα και τα αποτελέσματα καταγράφονται πλήρως. Θετικά και αρνητικά έχουν πλήρη καταγραφή. Το αν το Placebo καταγράφει επιτυχία εξαρτάται τόσο από την πάθηση όσο

και από το φάρμακο. Στις ψυχολογικές παθήσεις, όπως την κατάθλιψη, έχουμε αυξημένα ποσοστά επιτυχίας. Φτάνει ακόμα και το 20-30% της αποτελεσματικότητας. Επίσης, μεγάλα ποσοστά καταγράφονται στον πόνο και την αντιμετώπισή του με τα αναλγητικά. Ο πόνος και το συναίσθημα είναι υποκειμενικά. Δεν ξέρουμε όμως αν το Placebo ή το Nocebo διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο. Το μόνο που ξέρουμε είναι η επιτυχία ή η αποτυχία επί τοις εκατό. Ετσι πηγαίνει και το ποσοστό για το εμβόλιο ακόμα και για την COVID-19. Λέμε έχει 90% επιτυχία. Αρα ένα 10% εμφάνισε αποτέλεσμα και στο Placebo. Είμαστε υποχρεωμένοι να το καταγράψουμε και να το αφαιρέσουμε από το ολικό νούμερο. u

| περί υγείας | 37

MASKES MANTOYBALOY_x2 17/02/2021 3:53 μ.μ. Page 38

Μάσκα παντού: Από τον SARS-C0V-2 στις Απόκριες Εχετε αλήθεια σκεφτεί τι μπορεί να κρύβεται πίσω από τις αποκριάτικες μάσκες και στολές;

Γράφει η Τάνια Η. Μαντουβάλου

ο πρόβλημα με μια μάσκα είναι ότι ποτέ δεν αλλάζει, έχει γράψει εδώ και πολλά χρόνια ο Αμερικανός συγγραφέας Τσαρλς Μπουκόφσκι, χωρίς όμως τότε να φανταστεί ότι μπορεί να αλλάζουν οι οδηγίες χρήσης μίας μάσκας, όπως άλλωστε συμβαίνει τον τελευταίο χρόνο, που ο κορωνοϊός έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας και την έχει αναστατώσει στο έπακρο. Η μάσκα πλέον αποτελεί μέρος της καθημερινότητας μας και κατά καιρούς δημιουργεί μεγάλες αντεγκλήσεις, όχι μόνο σε προσωπικό, αλλά και σε επιστημονικό επίπεδο, με τις οδηγίες ή τις συστάσεις να προκαλούν ατέρμονες συζητήσεις και έριδες στον κοινωνικό ιστό. Ενδεχομένως αυτές οι οδηγίες να έχουν αλλάξει και

στη χώρα μας όταν θα έχουν τυπωθεί αυτές οι γραμμές, αν σκεφτεί κανείς την σημειολογική εμφάνιση του Σωτήρη Τσιόδρα με διπλή μάσκα πρόσφατα στη βουλή. Στην άλλη άκρη του πλανήτη ο κορυφαίος επιδημιολόγος των ΗΠΑ Άντονι Φάουτσι χαρακτήρισε λογική προσέγγιση τη χρήση διπλής μάσκας, μετά και την ανακάλυψη των ιδιαιτέρως μεταδιδόμενων μεταλλαγμένων στελεχών του φονικού ιού. Εν τω μεταξύ νέα έρευνα του Εθνικού Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας των ΗΠΑ (η οποία έγινε δεκτή για δημοσίευση στο «Journal of the American Medical Association») έδειξε ότι η μετάδοση του SARS-C0V-2 μπορεί να μειωθεί μέχρι και 95%, αν κάποιος που έχει μολυνθεί και κάποιος που δεν έχει μολυνθεί, φορούν αμφότεροι σφιχτές χειρουργικές μάσκες, ή έναν συνδυασμό πάνινης και χειρουργικής. Είναι εντυπωσιακό πάντως πως αυξάνεται ο δείκτης προστασίας, αφού σύμφωνα με την μελέτη, η χρήση μίας μόνο μάσκας, υφασμάτινης ή χειρουργικής, βρέθηκε να μειώνει τα σταγονίδια κατά περίπου 40%, ενώ το ποσοστό διπλασιάζεται στο 80% όταν μια υφασμάτινη μάσκα εφαρμόζεται πάνω από μια χειρουργική. Και όταν και οι δύο φορούν διπλή μάσκα, τα αερολύματα μειώνονται κατά 95%. Αξίζει να τονιστεί ότι οι επιστήμονες κατέγραψαν μείωση στην εισπνοή σταγονιδίων, όταν τα κορδόνια μιας χειρουργικής μάσκας είναι πιο σφικτά, έτσι ώστε να εφαρμόζει καλύτερα στο πρόσωπο.

Φοράμε τη μάσκα όπως τα εσώρουχα «Φοράω μάσκα για να προστατεύσω εσένα, φοράς μάσκα για να προστατεύσεις εμένα», πρέπει να είναι το μότο των ημερών έχει δηλώσει παλιότερα ο Πρύτανης του ΕΚΠΑ Θάνος Δημόπουλος, ενώ η ανάρτηση στα social media του καθηγητή Ηλία Μόσιαλου «Φοράμε τη μάσκα όπως τα εσώρουχα», έγινε viral το καλοκαίρι. Κι αν νομίζετε ότι επειδή άρχισε ο εμβολιασμός έχουν αλλάξει πολλά από το καλοκαίρι σε σχέση με τη μάσκα, πλανάσθε πλάνην οικτράν. «Τα μέτρα ατομικής προστασίας θα τα ξεφορτωθούμε, όταν δούμε τα νούμερα να πέφτουν δραματικά. Ισως από τον Μάιο και μετά», έχει δηλώσει σε συνέντευξη του στο Πρακτορείο FM ο επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Υγιεινής & Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ και μέλος της επιτροπής εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας, Γκίκας Μαγιορκίνης. Πιο απαισιόδοξος έχει εμφανιστεί στον ίδιο σταθμό ο καθηγητής Φαρμακολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης, ερευνητής στο Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας του ΙΤΕ, Αχιλλέας Γραβάνης, ο οποίος έχει αναφέρει ότι: «Mέχρι τις αρχές του 2022 θα ζούμε ευκαιριακά με μάσκα, η χρήση της οποίας θα ελαττώνεται σιγά-σιγά, όσο θα εμβολιάζεται ο γενικός πληθυσμός».

38 | περί υγείας |

MASKES MANTOYBALOY_x2 17/02/2021 3:53 μ.μ. Page 39

άνθρωπος είναι λιγότερο ο εαυτός του όταν μιλάει ως ο εαυτός του. Δώσ’ του μια μάσκα και θα σου πει την αλήθεια, έχει γράψει ο Oσκαρ Ουάιλντ, ενδεχομένως σε κάποιο αποκριάτικο πάρτυ ή μπορεί σε κάποιο καταθλιπτικό σουαρέ βενετσιάνικου καρναβαλιού, που η χαρμολύπη δεσπόζει,

σε αντίθεση με τη χαρά του δικού μας πατρινού καρναβαλιού που φέτος θα στερηθούμε για άλλη μία χρονιά. Μια μικρή περιήγηση όμως στις αποκριάτικες στολές και τι μπορεί να σημαίνουν για τον χαρακτήρα ενός ανθρώπου, μπορεί να σας γεμί-

σει ένα κενό και να σας ταξιδέψει στα πάρτυ που φέτος δεν θα βρεθούμε. Εχετε αλήθεια σκεφτεί τι μπορεί να κρύβεται πίσω από τις αποκριάτικες στολές; Εχετε αναρωτηθεί για ποιο λόγο επιλέγουμε να

προσποιηθούμε έστω και για λίγες ώρες κάποιες συγκεκριμένες προσωπικότητες; Ο αναλυτής ανθρώπινης συμπεριφοράς Δημήτρης Δανιάς μας δίνει τις απαντήσεις.

αι σ ί ε ς ο ι ο π ω π υ ο σ α ν ς ά ρ Πες μου τι μάσκα φο

Οταν ένας άντρας ντύνεται γυναίκα: Η εναλλαγή ρόλων δεν κρύβει πάντα μία λανθάνουσα ομοφυλοφιλική κατάσταση. Εάν όμως αυτή υπάρχει τότε συνήθως ο συγκεκριμένος άντρας ντύνεται όμορφη και μικρής ηλικίας γυναίκα. Ενας άλλος λόγος που ένας άνδρας επιλέγει να ντυθεί γυναίκα είναι επειδή φοβάται να εκφράσει τα συναισθήματα του, αλλά πίσω από τη γυναικεία μάσκα μπορεί να γίνει πιο συναισθηματικός και να έχει τη δικαιολογία να εκδηλώσει αυτά που νιώθει. Επίσης, του λείπει ο καθοριστικός ρόλος που ρυθμίζει τη συντροφικότητα, την αγάπη και τη στοργή στην οικογένεια που παραδοσιακά παίζει η μάνα. Για αυτό και σε αυτές τις περιπτώσεις ένας άνδρας μπορεί να ντυθεί γυναίκα μεγάλης ηλικίας και όχι ιδιαίτερα όμορφη. Οταν μια γυναίκα ντύνεται άντρας: Σημαίνει ότι θέλει να παίξει το ρόλο του προστάτη της οικογένειας, της δυναμικής προσωπικότητας και της ηγετικής φυσιογνωμίας. Οταν υποβόσκει λανθάνουσα ομοφυλοφυλική τάση προβάλλει τον ρόλο ενός άνδρα νέου και δυναμικού. Ενώ όταν δεν υπάρχει η τάση αυτή, ντύνεται άνδρας μεγάλος και όχι όμορφος. Αστεία μεταμφίεση επιλέγει κάποιος που παίζει ένα ρόλο καθωσπρεπισμού στη ζωή του, είναι π.χ. σε ένα γραφείο, καταπιέζεται και κάποια στιγμή αντιδρά και ξεφεύγει μέσα από μία κωμική μεταμφίεση. Θέλει να δείξει έναν άλλο εαυτό και να διακωμωδήσει καταστάσεις της ζωής του. Επίσης βαθιά μέσα του μπορεί να πιστεύει ότι έχει θεατρικό ταλέντο ή να είναι ακόμη και «ψώνιο», όπως συνηθίζουμε να λέμε σε αυτές τις περιπτώσεις. Σοβαρή μεταμφίεση προτιμά κάποιος που θέλει να προστατεύσει τον εαυτό του από τις υπερβολές της καθημερινότητας, καθώς πολύ συχνά χρησιμοποιεί την υπερβολή στη συμπεριφορά και την επικοινωνία του, γιατί νιώθει ενοχές για αυτό που είναι. Ετσι προσπαθεί να πλασάρει στον περίγυρο έναν άλλο εαυτό, να φαίνεται πολύ σοβαρή προσωπικότητα έτσι ώστε να αξιώνει την εκτίμηση που μπορεί να νιώθει ότι δεν εισπράττει. Ασχημη μεταμφίεση επιλέγει εκείνος που φοβάται αυτό που του λένε οι άλλοι, είναι ανασφαλής με τον εαυτό του, κι έτσι ξορκίζει την ανασφάλεια στη μεταμφίεση για να ισορροπήσει. Φοβάται μην τον πουν άσχημο κι έτσι ντύνεται άσχημος, για να νιώθει καλύτερα. Αν είναι

όμορφος μπορεί να φοβάται ή να έχει… καεί από την ομορφιά του, και να μην πιστεύει σε αυτήν. Ομορφη μεταμφίεση: Υποδηλώνει ναρκισσισμό και άνθρωπο που θέλει να αισθάνεται ότι η εικόνα που μεταφέρει προς τα έξω είναι η καλύτερη, καθότι για αυτόν η ομορφιά είναι κυρίαρχο κομμάτι στη ζωή του. Αλλωστε ζούμε στην εποχή της εικόνας και αυτή μετράει πάνω από όλα. Στολή διάσημου: Κρύβει συνήθως άτομο εγωκεντρικό που θέλει να αυτοπροβάλλεται γιατί αισθάνεται ότι πρέπει οπωσδήποτε να ξεχωρίζει στον κόσμο που ζούμε.

Ακόμη είναι άτομο που έχει είδωλα και θέλει να προβάλλει τα πιστεύω και κυρίως το εγώ αυτών των ειδώλων. Στολή άσημου: Αποκαλύπτει χαρακτήρα χαμηλών τόνων, μοναχικό που δεν του αρέσει η προβολή και είναι παρατηρητής και όχι πρωταγωνιστής της ζωής. Στολή από παραμύθι: Επιλέγει ένας άνθρωπος ρομαντικός με μεγάλη φαντασία που θα ήθελε να ζει σε άλλη εποχή. Οταν κάποιος δεν ντύνεται σε μασκέ πάρτυ είναι συνήθως άτομο αντιδραστικό και ξεροκέφαλο που δεν θέλει να ενταχθεί μέσα στο σύνολο.u

| περί υγείας | 39

ELPEN_MONADA YPOBOHTHOYMEHS ANAPARAGWGHS_R 17/02/2021 3:55 μ.μ. Page 40

ΥΓΕΙΑ IVF Athens Η μεγαλύτερη μονάδα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής Η μεγαλύτερη επένδυση σε μονάδα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής στην Ελλάδα την τελευταία δεκαετία από τον όμιλο Hellenic Healthcare Group.

όμιλος παροχής υπηρεσιών υγείας, Hellenic HealthcareGroup, με το νοσοκομείο «Υγεία», σημείο αναφοράς στη χώρα για την παροχή υπηρεσιών υγείας υψηλής ποιότητας και το νοσοκομείο «Μητέρα», με 40 έτη εμπειρίας και έχοντας ιδρύσει το 1986 την πρώτη στην Ελλάδα σύγχρονη μονάδα εξωσωματικής γονιμοποίησης που λειτουργεί μέχρι σήμερα, ενώνουν τις δυνάμεις τους και ιδρύουν τη μεγαλύτερη και υπερσύγχρονη μονάδα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής στην Ελ-

λάδα. Η νέα μονάδα ΥΓΕΙΑ IVF Athens, όπως θα ονομάζεται, αποτελεί τη συνέχεια και την εξέλιξητης σημερινής μονάδας εξωσωματικής γονιμοποίησης του «Μητέρα» που λειτουργεί εδώ και 35 συνεχή έτη ως πρότυπη μονάδα με ένα από τα καλύτερα εμβρυολογικά εργαστήρια στη χώρα και με πολύ υψηλά ποσοστά επιτυχίας. Η μονάδα ΥΓΕΙΑ IVF Athens, αναμένεται να αλλάξει το τοπίο στον τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, αφού θα αποτελεί τη μεγαλύτερη επένδυση που γίνεται την τελευταία δεκαετία σε

μονάδα εξωσωματικής στην Ελλάδα. Από τον state–of–the–art εξοπλισμό που θα διαθέτει, τον μοντέρνο σχεδιασμό που απαντά στις τελευταίες αρχιτεκτονικές τάσεις, μέχρι τις νέες φιλόξενες εγκαταστάσεις και την κορυφαία εξειδίκευση του επιστημονικού της προσωπικού, η νέα μονάδα θα καταστεί, σε πανελλαδικό -και όχι μόνοεπίπεδο, σημείο αναφοράς για τις θεραπείες υπογονιμότητας. Η μονάδα ΥΓΕΙΑ IVF Athens θα επεκταθεί πολύ σύντομα σε 5 περιοχές στη χώρα, αλλά και στο εξωτερικό.u

Επένδυση της ELPEN ύψους €51 εκατ. ενέκρινε η Διυπουργική Επιτροπή Η επένδυση περιλαμβάνει ένα εργοστάσιο παραγωγής φαρμακευτικών προϊόντων στην Κερατέα και ένα κέντρο έρευνας και εκπαίδευσης στα Σπάτα.

Διυπουργική Επιτροπή Στρατηγικών Επενδύσεων που συνεδρίασε στο τέλος του προηγούμενου έτους (30-12-20), υπό την προεδρία του υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Αδωνι Γεωργιάδη, ενέκρινε ομόφωνα τη στρατηγική επένδυση της ELPEN προϋπολογισμού 51 εκατομμυρίων ευρώ. Η ένταξη της επένδυσης της ELPEN στο Ν. 4608/2019 για τις στρατηγικές επενδύσεις αποτελεί ορόσημο για την εταιρεία. Είναι η πρώτη βιομηχανική επένδυση που εντάσσεται στον Ν.4608/2019 που συνδυάζει επενδύσεις σε Βιομηχανική Ερευνα και Ανάπτυξη (R&D) και Βιομηχανική Παραγωγή. Η επένδυση αυτή αφορά στον σχεδιασμό και στην ανάπτυξη καθετοποιημένης δραστηριότητας έρευνας, ανάπτυξης, παραγωγής και προώθησης θεραπείας νέων φαρμακευτικών προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας. Η επένδυση θα γίνει στην Περιφέρεια Αττικής και περιλαμβάνει ένα εργοστάσιο παραγωγής φαρμακευτικών προϊόντων στην Κερατέα και ένα κέντρο έρευνας και εκπαίδευσης στα Σπάτα. Η διπλή αυτή επένδυση θα δημιουργήσει πολλές μόνιμες και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, ενώ θα συμβάλει σημαντικά στον περιορισμό του brain drain. Σε πλήρη λειτουργία, οι δυο επενδύσεις θα δημιουργήσουν 210 νέες άμεσες θέσεις

40 | περί υγείας |

εργασίας κυρίως για επιστήμονες υψηλής εξειδίκευσης και 580 έμμεσες θέσεις εργασίας. Το νέο εργοστάσιο παραγωγής φαρμακευτικών προϊόντων στην Κερατέα θα έχει δυο καινοτόμες μονάδες παραγωγής με τεχνολογίες που για πρώτη φορά θα λειτουργήσουν στην Ελλάδα και το 85% της παραγωγής του προορίζεται για εξαγωγή. Το νέο κέντρο έρευνας και εκπαίδευσης στα Σπάτα θα εστιάσει στην έρευνα θεραπειών οριακής καινοτομίας και στην ανάπτυξη νέων φαρμάκων. Οι εργασίες στις εγκαταστάσεις, τόσο της Κερατέας όσο και των Σπάτων έχουν ξεκινήσει και βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο. Εκτιμάται ότι το εργοστάσιο στην Κερατέα θα είναι έτοιμο τον Ιούνιο του 2022, ενώ οι εργασίες στο κέντρο έρευνας και εκπαίδευσης στα Σπάτα θα ολοκληρωθούν εντός του 2023. Για την ένταξη της εταιρείας στον Ν. 4608/2019, ο αντιπρόεδρος της ELPEN και πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ) Θεόδωρος Τρύφων δήλωσε: «Η ELPEN με τη στρατηγική αυτή επένδυση ενισχύει την ανταγω-

νιστικότητά της. Επενδύουμε στην έρευνα και σε νέες τεχνολογίες, δημιουργούμε σύγχρονες παραγωγικές μονάδες και αναπτύσσουμε καινοτόμα προϊόντα, ισχυροποιώντας τη θέση μας στο εγχώριο και διεθνές περιβάλλον. Η ELPEN σήμερα απασχολεί 1.100 εργαζομένους σε επίπεδο ομίλου και με αυτή τη στρατηγική επένδυση θα δημιουργήσει περισσότερες από 200 νέες μόνιμες θέσεις εργασίας, κυρίως για εργαζομένους υψηλής εξειδίκευσης, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην αντιμετώπιση του brain drain. Παράλληλα, σημαντικά θα είναι τα οφέλη για την ανάπτυξη της τοπικής και εθνικής οικονομίας με μία θετική πολλαπλασιαστική επίδραση στο ΑΕΠ, πάνω από 150%. Η ένταξή μας στον Ν.4608/2019 περί στρατηγικών επενδύσεων, με την ομόφωνη έγκριση της Διυπουργικής Επιτροπής, μας έδωσε μεγάλη ικανοποίηση, γιατί αναγνωρίζει την τεράστια προσπάθεια που καταβάλλει όχι μόνο η εταιρεία, αλλά και η ελληνική φαρμακοβιομηχανία στο σύνολό της. H διπλή αυτή επένδυση αποτελεί μέρος ενός συνολικού επενδυτικού πλάνου της ELPEN που ξεπερνά τα 100 εκατ. ευρώ για την επόμενη τετραετία. Είναι φανερό ότι όταν υπάρχει σταθερό πλαίσιο από την Πολιτεία οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες επενδύουμε πάντα πρώτες στη χώρα μας».u

ABBVIE_MEGA_R 18/02/2021 1:07 μ.μ. Page 41

Η AbbVie εργοδότης επιλογής από το Great Place to Work H AbbVie έλαβε πιστοποίηση ως εργοδότης επιλογής από τον Οργανισμό Great Place to Work για το 2021, μετά από μία μεθοδική και διεξοδική αξιολόγηση.

πιστοποίηση αποτελεί αναγνώριση για το καλό εργασιακό περιβάλλον της εταιρείας καθώς προκύπτει, κυρίως, από την άμεση, ανώνυμη και εμπιστευτική αξιολόγηση την οποία πραγματοποιούν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι σύμφωνα με την εμπειρία τους στο εργασιακό τους περιβάλλον. Στην AbbVie αποτελεί προτεραιότητα η διατήρηση υψηλών προτύπων στο εργασιακό περιβάλλον όπου όλοι οι εργαζόμενοι διαθέτουν πρόσβαση στα ίδια εργαλεία ανάπτυξης, σε ίσες ευκαιρίες και κίνητρα. Η AbbVie εστιάζει στη βελτίωση της εργασιακής καθημερινότητας υποστηρίζοντας ευέλικτες συνθήκες εργασίας που συμβάλλουν στη διατήρηση προσωπικής και επαγ-

γελματικής ισορροπίας, ενώ ενθαρρύνει τους εργαζομένους να συμμετέχουν σε προγράμματα επιμόρφωσης που αποτελούν εφαλτήριο για περαιτέρω προσωπική και επαγγελματική ανάπτυξη. Παράλληλα, προτεραιότητα για την AbbVie αποτελούν προγράμματα πρόληψης για την υγεία, επιδόματα γάμου, μητρότητας και παιδικού σταθμού, όπως και πρόσθετα συνταξιοδοτικά προγράμματα που βοηθούν τους εργαζομένους και μετά την ολοκλήρωση της επαγγελ-

ματικής τους πορείας. Ο κ. Θωμάς Κούγκουλος, HR Director της AbbVie, τονίζει ότι αυτή η διάκριση είναι μία ακόμα επιβράβευση των προσπαθειών της εταιρείας να χτίζει ουσιαστικές σχέσεις εμπιστοσύνης και αλληλοσεβασμού μεταξύ όλων των εργαζομένων και της διοίκησης, δημιουργώντας μία συνεκτική ομάδα με κοινούς στόχους, όραμα και αξίες, που συνεργάζονται προς την ίδια κατεύθυνση, και προσθέτει ότι: «Κάθε ένας συνεργάτης μας απο-

δεικνύει καθημερινά το πάθος του για δουλειά, την εμπιστοσύνη και τον σεβασμό προς όλους τους συνεργάτες. Το κλίμα αμοιβαίας εμπιστοσύνης και εξωστρέφειας των ανθρώπων μας είναι το κλειδί που μάς ανοίγει μία μεγαλύτερη πόρτα για το μέλλον. Επιθυμούμε να διατηρήσουμε ένα περιβάλλον αισιοδοξίας και καινοτομίας, με αμετάβλητες σταθερές αξίες ώστε να συνεχίσουμε να προοδεύουμε, ατομικά και ομαδικά. Οι σταθερές αξίες σε συνδυασμό με την καινοτόμο φιλοσοφία μάς έχουν χαρίσει μέχρι σήμερα πολλές επιτυχίες, όπως τις σημαντικές διακρίσεις μας στον διαγωνισμό Great Place to Work, για έξι συνεχή χρόνια». u

ΜΕΓΑ: Δωρεά ιατρικού εξοπλισμού στις ΜΕΘ του Γ.Ν. Τζάνειου Κινήσεις που αποδεικνύουν πως οι εταιρείες είναι οι άνθρωποι της που νοιάζονται και προσπαθούν για το καλύτερο.

ελληνική εταιρεία προϊόντων προσωπικής υγιεινής ΜΕΓΑ προχώρησε σε δωρεά ιατρικού εξοπλισμού στις ΜΕΘ του Τζάνειου Νοσοκομείου για να ενισχύσει το σημαντικό του έργο. Η δωρεά αποτελεί μέρος της προσπάθειας της ΜΕΓΑ να στηρίξει την ελληνική κοινωνία σε μια δύσκολη περίοδο, όπως αυτή που διανύουμε.

Συγκεκριμένα, η εταιρεία, από την αρχή της πανδημίας, έχει διανέμει περισσότερα από 4 εκατομμύρια τεμάχια αντιβακτηριδιακών προϊόντων και ειδών προσωπικής υγιεινής της ΜΕΓΑ (Wet Hankies, Babylino, BabyCare, Sani, EveryDay) σε Φορείς, Δήμους, Γηροκομεία, Ιδρύματα, Σχολεία κλπ. Η ΜΕΓΑ, πιστή στην υπόσχεσή της να βρίσκεται

δίπλα στις ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες του πληθυσμού, αλλά και σε όσους έχουν ανάγκη, συμβάλει διαχρονικά σε ενέργειες που στόχο έχουν να ενισχύσουν την ελληνική κοινωνία. Με υψηλό αίσθημα ευθύνης, η εταιρεία δεσμεύεται να συνεχίσει να στηρίζει φορείς και ΜΚΟ με στόχο την προστασία της δημόσιας υγείας.u

| περί υγείας | 41

PROIONTIKO_x2 17/02/2021 3:57 μ.μ. Page 42

Στο φαρμακείο της γειτονιάς Για παιδιά, ενήλικες και ηλικιωμένους! Μια ματιά στα παρακάτω προϊόντα σίγουρα θα σας κάνει να επισκεφτείτε το πλησιέστερο φαρμακείο σε εσάς (στέλνοντας πάντα το κατάλληλο μήνυμα). Ερευνα αγοράς: Μάρθα Φραγκάκη

Feroglobin caps: Συμπλήρωμα σιδήρου βραδείας αποδέσμευσης Το συμπλήρωμα διατροφής Feroglobin Capsules της Vitabiotics αποτελεί έναν μοναδικό συνδυασμό σιδήρου με φυλλικό οξύ, Β12, Β6, ψευδάργυρο και χαλκό. Το Feroglobin Capsules είναι φιλικό στο στομάχι επειδή οι βραδείας αποδέσμευσης κάψουλές του απελευθερώνουν σταδιακά τον σίδηρο και τα υπόλοιπα θρεπτικά συστατικά. Eτσι αποφεύγονται τα υψηλά επίπεδα σιδήρου στο στομάχι που μπορεί να προκαλέσουν γαστρεντερικές διαταραχές. Ο σίδηρος συμβάλλει στην παραγωγή ενέργειας, στο φυσιολογικό σχηματισμό της αιμοσφαιρίνης και των ερυθρών αιμοσφαιρίων, στη μεταφορά του οξυγόνου στο σώμα και στη φυσιολογική γνωσιακή λειτουργία. Επιπλέον, ο σίδηρος, το φυλλικό οξύ και οι βιταμίνες Β6 και Β12 συμβάλλουν στη μείωση της κόπωσης. Ο χαλκός συμβάλλει στη φυσιολογική μεταφορά του σιδήρου μέσα στον οργανισμό. Το Feroglobin Capsules μπορεί να είναι ιδιαίτερα ωφέλιμο για άτομα με χαμηλά επίπεδα σιδήρου, γυναίκες κατά την έμμηνο ρύση ή στην εγκυμοσύνη, χορτοφάγους, αθλητές και άτομα με έντονους ρυθμούς ζωής.

42 | περί υγείας |

Sani Sensitive Pants: Η απάντηση στην ολοκληρωμένη προστασία! Τα ελαστικά εσώρουχα ακράτειας Sani Sensitive Pants, είναι ειδικά σχεδιασμένα ώστε να προσφέρουν ταυτόχρονα και άριστη απορροφητικότητα και αποδεδειγμένο περιορισμό των οσμών μέρα – νύχτα! Διαθέτουν extra-dry πυρήνα, που απορροφά μεγάλη ποσότητα υγρασίας, εξασφαλίζοντας άριστη απορροφητικότητα και extra προστασία από διαρροές! Ταυτόχρονα, χάρη στη μοναδική τεχνολογία Οdour Control που ενσωματώνουν, προσφέρουν αποδεδειγμένο περιορισμό των οσμών για έως και 8 ώρες, που πιστοποιείται από έρευνες και μετρήσεις των εξειδικευμένων εργαστηρίων Οlfasense της Γερμανίας! Λεπτά με ανατομικό σχεδιασμό και ειδικά ελαστικά Comfi-Fit χαρίζουν άριστη εφαρμογή στο σώμα και απόλυτη ελευθερία κινήσεων. Τα Sani Sensitive Pants περιέχουν στον πυρήνα τους ίνες φυτικής προέλευσης, που προέρχονται από δασικές εκτάσεις υπεύθυνης διαχείρισης, με πιστοποίηση FSC. Παράγονται στην Ελλάδα από την 100% ελληνική εταιρεία ΜΕΓΑ Α.Ε., ανέπαφα σε όλα τα στάδια παραγωγής!

Babyderm Dermatopia Bath Cream: Απαραίτητη για το παιδικό ξηρό δέρμα Η Babyderm Dermatopia Bath Cream περιέχει συστατικά που έχουν μελετηθεί ως προς την ικανότητά τους να προσφέρουν απαλό και βαθύ καθαρισμό, χωρίς να διαταράσσουν τον δερματικό φραγμό της επιδερμίδας ενώ παράλληλα προσφέρουν την ενυδάτωση και προστασία που έχει ανάγκη το ατοπικό δέρμα κατά τη διαδικασία του καθημερινού μπάνιου. Με βρώμη και τα απαραίτητα λιπαρά οξέα ωμέγα 6 (γ- λινολενικό) και ωμέγα 3 (α- λινολενικό), ενώ είναι εμπλουτισμένο και με εκχυλίσματα βοτάνων (χαμομήλι, αγριοτριανταφυλλιά, βοράγινο, αλόη, ελιά) και δερμοπροστατευτικές βιταμίνες.

Visionace Original: Σας προσέχει σαν τα μάτια του, ακόμα και σε εποχές τηλεργασίας Το συμπλήρωμα διατροφής Visionace της Vitabiotics αποτελεί μια εξειδικευμένη σύνθεση θρεπτικών συστατικών με αποδεδειγμένη ωφέλιμη δράση στην υγεία των ματιών. Τα αντιοξειδωτικά όπως οι βιταμίνες C και E τα βιοφλαβονοειδή και τα φυσικά καροτενοειδή προστατεύουν τους ιστούς των ματιών από οξειδωτικές βλάβες που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες παρέχοντας σημαντική προστασία ιδιαίτερα στον αμφιβληστροειδή και το φακό του ματιού. Το bilberry είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό που πιστεύεται ότι ωφελεί την μικροκυκλοφορία και την υγεία του φακού. Ο ψευδάργυρος είναι απαραίτητος για τη δομή και λειτουργία πολλών ενζύμων των ματιών και για τις φυσικές οπτικές χρωστικές. Το σύμπλεγμα βιταμινών Β είναι απαραίτητο για τη διατήρηση της λειτουργίας του οπτικού νεύρου η ιοδίνη είναι σημαντική για τη λειτουργία των ματιών και την υγρασία τους ενώ οι εστέρες λουτεΐνης έχουν συνδεθεί με τη διατήρηση της υγείας των ματιών στην προχωρημένη ηλικία. Τα συστατικά του Visionace μπορούν σύμφωνα με μελέτες να βελτιώσουν την υγρασία των ματιών (παραγωγή δακρύων) και την υγεία του εσωτερικού υμένα των βλεφάρων και να συμβάλλουν στην καλή όραση.

PROIONTIKO_x2 17/02/2021 3:57 μ.μ. Page 43

Electrolytes tablets: Λύνουν το πρόβλημα της κόπωσης

Compeed Ενεργά Eπιθέματα για Κάλους: Βάλτε τέλος στην ταλαιπωρία των ποδιών σας Τα Compeed Επιθέματα για Κάλους με σαλικυλικό οξύ δεν είναι ούτε κλασικά αλλά ούτε και κοινά επιθέματα. Είναι ειδικά σχεδιασμένα ώστε να προάγουν την εξάλειψη των κάλων, χάρη στον συνδυασμό της υδροκολλοειδούς γέλης και του σαλικυλικού οξέος, ενώ παραμένουν στη θέση τους για περισσότερο από 24 ώρες. Τα επιθέματα Compeed λειτουργούν σαν ένα δεύτερο δέρμα με σκοπό: l Να ανακουφίσουν άμεσα από τον πόνο που προκαλούν οι κάλοι. l Να προστατεύσουν από την τριβή και την πίεση. l Να ενυδατώσουν και να μαλακώσουν τον κάλο με το σαλικυλικό οξύ και να βοηθήσουν στην αφαίρεσή του.

Optofresh travel Kit: Οι φακοί επαφής βρήκαν το βαλιτσάκι τους

Fastum Care: Γαλάκτωμα για τον πόνο To Fastum Care είναι ένα καταπραϋντικό γαλάκτωμα –gel με συνδυασμό φυσικών συστατικών που προσφέρουν άµεση αίσθηση ανακούφισης. Βοηθά στην αποκατάσταση της εµφάνισης του δέρµατος, ακόµα και όταν η φυσική άσκηση, ο αθλητισµός και η διαπερατότητα των τριχοειδών αγγείων µπορεί να την µεταβάλλουν. Να σημειωθεί ότι είναι κατάλληλο για παιδιά από 3 ετών και ενήλικες. l Συµβάλλει στη µείωση του οιδήµατος και του αιµατώµατος. l Είναι φτιαγμένο από συστατικά φυτικής προέλευσης, που έχουν επιλεγεί για τις αντιφλεγµονώδεις και αποιδηµατικές ιδιότητές τους. l Απορροφάται γρήγορα, χωρίς να αφήνει ελαιώδεις κηλίδες ή άλλα υπολείµµατα.

Οσοι φορούν φακούς επαφής γνωρίζουν πως πρέπει να έχουν πάντα μαζί τους τα κατάλληλα προϊόντα! Με το βαλιτσάκι Optofresh travel Kit της InterMed έχουν τα πάντα μαζεμένα. Το Optofresh travel kit περιέχει: l 10 αποστειρωμένες, μίας χρήσης φύσιγγες διαλύματος απολύμανσης φακών επαφής πολλαπλών δράσεων των 5ml. l 4 αποστειρωμένα οφθαλμικά μαντηλάκια μίας χρήσης, για την εξωτερική υγιεινή των ματιών. l Μία κομψή και πρακτική θήκη αποθήκευσης φακών επαφής με καθρέπτη. l Το Optofresh multipurpose solution με μοναδική, πρακτική συσκευασία μίας χρήσης (5ml), που εξασφαλίζει στείρο διάλυμα κάθε μέρα, με υδατικά αποστάγματα χαμομηλιού και ευφρασίας, έχει ισορροπημένο pΗ και ωσμωτικότητα και παρέχει ολοκληρωμένη φροντίδα στους φακούς επαφής σας, αφού καθαρίζει, απομακρύνει τις πρωτεΐνες, απολυμαίνει, ξεπλένει και ενυδατώνει.

To Electrolytes της myelements περιέχει ηλεκτρολύτες που ρυθμίζουν την ισορροπία των υγρών στον οργανισμό μας. Oι ηλεκτρολύτες είναι στοιχεία που βρίσκονται στον οργανισμό μας και η σωστή ρύθμισή τους παίζει πολύ σημαντικό ρόλο καθώς, επηρεάζουν την ενέργεια στο σώμα μας και βελτιώνουν την ταχύτητα των αντανακλαστικών μας ως τονωτικά του νευρικού συστήματος. To Electrolytes είναι ιδανικό για γυναίκες και άνδρες που δεν πίνουν αρκετό νερό, για αθλητές και αθλούμενους πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από έντονη άσκηση για αποκατάσταση της ισορροπίας των ηλεκτρολυτών, για άτομα με ιστορικό γαστρεντερικών προβλημάτων όπως διάρροια ή εμετοί και για άτομα που εργάζονται σε εξωτερικές συνθήκες με υψηλές θερμοκρασίες και καύσωνα Ο πρωτοποριακός και αποτελεσματικός συνδυασμός των ηλεκτρολυτών, που περιέχονται στο συμπλήρωμα διατροφής Electrolytes της myelements: l Βοηθά στη μείωση του αισθήματος κόπωσης & ατονίας και προσδίδει ενέργεια l Συμβάλλει στην αποκατάσταση των υγρών στον οργανισμό l Συμβάλλει στη διατήρηση της σωματικής & πνευματικής εγρήγορσης l Ενισχύει τη λειτουργία του εγκεφάλου και συνολικά του νευρικού συστήματος

| περί υγείας | 43

AKRA PERIPOIHMENA_L 17/02/2021 3:59 μ.μ. Page 44

Tips για περιποιημένα άκρα Ενώ τα περιποιημένα άκρα μας απασχολούν όλο τον χρόνο, τη δύσκολη περίοδο που διανύουμε καταλαβαίνουμε πόσο σημαντική είναι η υγιεινή τους. Χέρια

Πόδια

Λιμάρετε τα νύχια σας σε οβάλ, στρογγυλό ή τετράγωνο με στρογγυλεμένες γωνίες σχήμα, για να μην σπάνε εύκολα. Χρησιμοποιήστε ξύλινη λίμα και αν έχετε αντισηπτικό σε μορφή σπρέι, ψεκάστε την από απόσταση πριν ξεκινήσετε τη διαδικασία. Το λιμάρισμα πρέπει να γίνεται προς μία φορά για να μην σπάνε τα ευαίσθητα νύχια σας. Με μπάφερ αφαιρέστε από τις άκρες των νυχιών τα υπολείμματα που άφησε η λίμα. l Μουλιάστε τα χέρια σας σε χλιαρό νερό, ώστε να μαλακώσουν τα επωνύχιά σας. Αν θέλετε περάστε τα και με λίγο ελαιόλαδο για να μαλακώσουν περισσότερο. Σπρώξτε τα επωνύχια προς τα κάτω είτε με ένα ειδικό ξυλάκι είτε ακόμα και με τα νύχια του άλλου σας χεριού. Καλό θα ήταν να ΜΗΝ τα κόψετε γιατί μπορεί να μείνει ακάλυπτη η μήτρα του νυχιού, να τραυματιστεί ή ακόμα και να ανοίξουν πληγές, κάτι που ειδικά τώρα πρέπει να αποφευχθεί. l Μπορείτε να κόψετε τις παρανυχίδες (αν υπάρχουν), με ψαλιδάκι ή κοπτάκι επωνυχίων, χωρίς να τις τραβήξετε. l Περάστε τα νύχια σας με γυαλιστική λίμα, για να δείχνουν πιο υγιή και λαμπερά. Προσοχή δεν επιμένουμε πολύ με τη λίμα, ούτε τη χρησιμοποιούμε περισσότερο από μία φορά το μήνα. l Εφαρμόστε ενυδατική κρέμα στα χέρα, αλλά και στα νύχια σας. Η χρήση της θα κάνει τα νύχια να διατηρήσουν την υγρασία τους και κατά συνέπεια θα σπάνε πιο δύσκολα. Αυτό καλό θα ήταν να το κάνετε κάθε βράδυ ή όποτε νιώθετε πως το έχετε ανάγκη. l Εφόσον δεν μας επείγει αυτήν την περίοδο να τα έχουμε βαμμένα, θα πρότεινα να τα αφήσετε χωρίς να τους προσθέσετε βερνίκι ή κάποιο άλλο υλικό και όταν με το καλό ανοίξουν τα κέντρα περιποίησης να αφεθείτε στα έμπειρα χέρια των ειδικών. l Χρησιμοποιείτε γάντια μίας χρήσης. Εκτός του ότι αποφεύγεται η μετάδοση μικροβίων και η επαφή με τοξικές ουσίες και απορρυπαντικά, τα νύχια δεν έρχονται σε επαφή με το ζεστό νερό, κάτι που τα κάνει λιγότερο μαλακά και εύθραυστα. Μετά τη χρήση των γαντιών πρέπει πάντα να πλένετε τα χέρια σας (με κρύο νερό κατά προτίμηση) και έπειτα να βάζετε την ενυδατική σας κρέμα.

44 | περί υγείας |

Γράφει η nail artist Εύη Μπουκουβάλα

ο διάστημα αυτό ταλαιπωρούμε τα άκρα μας περισσότερο από το σύνηθες και σε καθημερινή βάση με τα αντισηπτικά και τα συνεχή πλυσίματα, με αποτέλεσμα τα νύχια να σπάνε και το δέρμα να σκάει και να ανοίγει.

Οσον αφορά στα πόδια, καλό θα ήταν και αυτά να μην τα βάψετε. l Κάντε ένα χλιαρό, χαλαρωτικό ποδόλουτρο για 15-20 λεπτά, στο οποίο μπορείτε να προσθέσετε άλατα ή χοντρό αλάτι, ακόμα και αιθέρια έλαια. Αλλιώς κάντε το μπάνιο σας και μετά τρίψτε τις φτέρνες σας, σε όποιο σημείο υπάρχουν σκληρύνσεις με μία ράσπα. Ξεκινήστε πρώτα από τη σκληρή μεριά και συνεχίστε με τη μαλακή για να γίνουν πιο λεία. l Επειτα με ένα ψαλιδάκι ή νυχοκόπτη κόψτε προσεκτικά όλα τα νύχια. Προσέξτε το μήκος τους να μην ξεπερνά το μήκος του δαχτύλου σας, αλλά ούτε και να κοπούν πολύ βαθιά. l Δώστε τους τετράγωνο σχήμα με στρογγυλεμένες άκρες με μία λίμα. Με αυτόν τρόπο θα αποφύγετε την εισχώρηση του νυχιού στα πλάγια (ονυχοκρύπτωση). l Συνεχίστε, σπρώχνοντας απαλά προς τα πίσω πάλι τα επωνύχια, χωρίς να τα κόψετε. l Σκουπίστε πολύ καλά τα πόδια σας με μία πετσέτα και μην ξεχάσετε τις περιοχές ανάμεσα στα δάχτυλα των ποδιών. Είναι πολύ σημαντικό να το κάνετε αυτό, γιατί σε αυτές τις περιοχές συγκεντρώνονται βρωμιές και βακτήρια, αλλά και γιατί με αυτόν τον τρόπο αποφεύγετε και τις μυκητιάσεις. l Τέλος, εφαρμόστε μία ενυδατική κρέμα σε όλο το πόδι. Απλώστε κάνοντας μασάζ. Ετσι, και ενισχύετε την κυκλοφορία του αίματος και η κρέμα εισχωρεί βαθύτερα στην επιδερμίδα σας.

_ADDS 17/02/2021 4:00 μ.μ. Page 1

_ADDS 17/02/2021 4:01 μ.μ. Page 1