ProAgri 121, February 2010

tegnologie vir die boer technology for the farmer

Nr 121 Februarie 2010

Tuli-beeste boer self Valtrac: Plant perfek vir wenopbrengs

Pig farming:

Get more from your boar Bak bakkies:

Tata Xenon Nissan NP300 Hardbody H&R de Witt Boerbokke:

’n Skatkis van genetika Sien

AgriTrader

binne vir puik aanbiedinge

ProAgri 121 Februarie 2010

In hierdie uitgawe

ie waterkrisis in die land word daagliks erger.

Volgens ’n mediaverklaring van die Nasionale Waterforum (NWF) loop daar tans daagliks ongeveer twee miljoen liter rioolwater in die Hartebeespoortdam in, wat later natuurlik ook verder stroom-af gaan. Die forum sê teen die huidige tempo van besoedeling daar binne enkele jare geen water meer beskikbaar sal wees vir menslike gebruik of voedselproduksie nie.

D

Daar is nog geen teken dat die vraag na voortreflike Boerbok-genetika gaan afneem nie. Verantwoordelike stoettelers, soos Hannes en Riekie de Witt van H&R de Witt Boerbokstoet, keur baie streng om deurlopende genetiese vordering te verseker. Een van die puik ramme wat op hulle produksieveiling op 17 Maart aangebied word, is Local, wat by die Wêreldskou in 2008 as kampioenram aangewys is.

Die Nasionale Waterforum het verlede jaar tot stand gekom met die doel om belanghebbende organisasies bymekaar te bring om die omvang van die waterkrisis in die land te probeer vasstel, en daarvolgens aksieplanne op te stel om die krisis in belang van die land en sy inwoners te beredder.

Hulle het ook nou ’n webblad waarop inligting oor waterbesoedeling geplaas gaan word. Die webblad maak daarvoor voorsiening dat die publiek en boere foto’s van waterprobleme daarop kan plaas, tesame met ’n beskrywing van die plek, aard en omvang van die probleem. Die NWF het ook ’n spesiale selfoonnommer vir die doel beskikbaar gestel sodat mense met hulle selfone foto’s kan neem en dit na die NWF kan aanstuur, waarna dit op die webblad geplaas sal word.

Meganisasie 5

Valtrac se Tatu Marchesan PDCP-geenbewerkingfynsaadplanter: Vestig graan en voergewasse perfek vir hoë opbrengs

Vervoer 9

Tata Xeno 2.2L Dicor 4x4 dubbelkajuit: Hier’s nou ’n waardige bakkie vir die baas van die plaas!

12 Nissan se NP300 Hardbody: Hierdie stewige bakkie skrik vir niks!

Die webbladadres is www.nwf.za.net en die toegekende selfoonnommer is 079-030-3294.

Opleiding

Vir meer inligting kan Louis Meintjes by 082-461-7262 geskakel word.

Veeboerdery

Coenraad Rall < coenraad@proagri.co.za

5

15 Elsenburg: Wegspring vir die wenboer 17 Kommersiële boere stem saam: Dis lekker en lonend om met Tuli-beeste te boer!

21 Practical day-to-day boar management 30 H&R de Witt Boerbokstoet se produksieveiling op 17 Maart: Kom koop bobaas Boerbokgenetika

7

AgriTrader 22 AgriGids 27 GeneGids 28 Veilings

17

Copyright © 2010. All rights reserved.

No material, text or photo graphs may be reproduced, copied or in any other way transmitted without the written consent of the publisher.

Opinions expressed are not necessarily those of the publisher or of the editor. We recognise all trademarks and logos as the sole property of their respective owners. ProAgri shall not be liable for any errors or for any actions in reliance thereon.

Business-to-Business Magazine (July – Sept 2009) with a free circulation of 58 722 per month (Paid 26, Total 58 748)

Distributed by

smart

distribution

Published by

SMARTPUBLISHING MASS MEDIA SPECIALISTS

www. p roagri .c o.z a

P ro A g r i 1 21 Fe b r u a r i e 2 010

Die ProAgri-span Redakteur Coenraad Rall > 083-973-3297 coenraad@proagri.co.za Uitvoerende redakteur Suzanne Grobler suzanne@smartpublishing.co.za Senior bemarker Stefan van Wyk > 082-381-7563 stefan@agritrader.co.za Bemarker Anelda Strauss > 083-748-3413 anelda@smartpublishing.co.za Uitleg & grafika Esta van Niekerk esta@proagri.co.za Taalversorging Mediadienste Rekeninge & intekening Paula MacMavis > 012-362-6390 Sakebestuurder George Grobler george@smartpublishing.co.za

3

Meganisasie Planters

Valtrac se Tatu Marchesan PDCP-geenbewerkingfynsaadplanter:

Vestig graan en voergewasse perfek vir hoë opbrengs

Kyk net die prefekte ontkieming en welige groei ’n skamele 26 dae nadat manna met die PDCP-planter geplant is. Dis mos die soort kosoplossing wat Valtrac, die boer se voerbroer, bied. Die planter is uitmuntend geskik vir die plant van enige fynsaad en dit kan ook mielies plant. (Foto: Joe Spencer)

’n

Toonbeeld van doeltreffende veelsydigheid – dit is Valtrac se geenbewerking-fynsaadplanter, die Tatu Marchesan PDCP, wat jou graan- en grasgewasse van die plantstadium af ’n voorsprong gee.

Die PDCP-fynsaadplanter is ook ’n legende in eie reg. Hy is perfek vir die geenbewerkingvestiging van kleingraangewasse, maar ook vir die vestiging en hervestiging van weidingsgewasse.

Dis ook geen wonder nie, want as jy die PDCP-planter van naderby bekyk, sien jy dat alles aan hom ontwerp en vervaardig is om perfek te werk – in enige grondsoort en toestande.

Valtrac se geenbewerkingplanters, soos die Tatu Cop Supremamielieplanter en PDCM-fynsaadplanter, is reeds op die boonste sport van gewildheid vanweë hulle ongeëwenaarde akkuraatheid, betroubaarheid en kostedoeltreffendheid.

Daarvan getuig die breë glimlagte van etlike vee- en melkboere in die omgewing van Kokstad, Underberg, Swartberg en die Natalse Middellande. Hulle gebruik dié planter om weidingsgewasse te vestig en hulle is hoogs ingenome met die resultate.

Die eerste tree na sukses is die groot, gegroefde skottelkouters wat netjies en presies deur selfs die dikste laag plantreste sny tot presies die regte diepte in die grond, waar dit ’n smal skeurtjie losmaak vir die saad om perfek te ontkiem. Die planterraam loop hoog

Model Aantal rye (fynsaad) Aantal rye (mielies) Plantwydte Kunsmisinhoud (elke kas) Fynsaadinhoud (elke kas) Mieliesaad (elke kas) Gewig Trekkerkragvereiste

PDCP 13/9F/3G 9 3 2 200 mm 223 ℓ/250 kg 130 ℓ/96 kg 35 ℓ/28 kg 2 480 kg 56 kW

PDCP 17/12F/4G 12 4 2 950 mm 293 ℓ/328 kg 173 ℓ/128 kg 35 ℓ/28 kg 2 860 kg 67 kW . . . Ve r vol g op bla ds y 7

www. p roagri .c o.z a

P ro A g r i 1 21 Fe b r u a r i e 2 010

5

. . . van bl adsy 5

genoeg om oor enige hoeveelheid ou plantmateriaal te beweeg.

Daarna volg die kunsmis- en saadkouters wat aan stewige parallelskakels gemonteer is om ’n eenvormige kunsmisplasing- en plantdiepte te verseker, selfs in ongelyke grond. ’n Korsbreekkouter sorg dat die kunsmis presies op die regte diepte geplaas word en ’n dubbelskyfkouter verseker perfekte saadplasing.

Jy kan die druk, hoek en wydte van die toetrapwiele na jou omstandighede verstel om te verseker dat die saad elke keer die snoesigste saadbed het vir die beste ontkieming en groei.

Uitmeting van kunsmis en saad word maklik en presies vir jou behoefte verstel. Jy het nie eens gereedskap nodig daarvoor nie.

Daar is ’n keuse van 43 kunsmisverstellings en 23 saadverstellings.

Awegare voer die kunsmis en saadvoer word beheer met gegroefde skroefrollers.

Jy kan jou PDCP-planter ook met uitmeters vir groot saad toerus en so van hom ’n drie- of vierry geenbewerkingmielieplanter (afhangende van die model) maak om mee mielies vir kuilvoer te plant. So doen Valtrac sy naam as die boer se voerbroer dubbel en dwars gestand. ’n Belangrike pluspunt is die feit dat die PDCP-planter die jaloerse diens en rotsvaste rugsteun van Valtrac geniet, wat beteken dat boere regoor die land sonder kommer volstoom aan die plant kan bly.

Vir meer inligting oor die Tatu Marchesan PDCP-geenbewerkingplanter – en oor Valtrac se ander boervriendelike produkte en diens – praat met Hennie du Toit by 056-817-7308 of henniedut@valtrac.co.za.

Besoek ook www.valtrac.co.za

Perfek, presies en netjies plant hierdie Tatu Marchesan PDCP-geenbewerkingplanter manna op Peter en Derrick Cloete se plaas in die Swartberg-distrik. Die planter het ’n glyvry loopplatform met handrelings vir toeskouers en maklike aanvulling van saad en kunsmis.

(Foto: Joe Spencer) www. proagri .c o.z a

P ro A g r i 1 21 Fe b r u a r i e 2 010

7

Voertuie Bakkies

Tata Xeno 2.2L Dicor 4x4 dubbelkajuit:

Hier’s nou ’n waardige bakkie vir die baas van die plaas! ie beste van beide wêrelde is wat Tata die besige baas van die plaas bied met sy Xenon 2.2 liter Dicor-4X4 dubbelkajuitbakkie.

D

Dié bakkie so mooi dat jy kwalik kan ophou om na hom te kyk en so koesterend gerieflik dat jy jouself moet dwing om uit sy ruim dubbelkajuit te klim na die gewone wêreld daar buite.

Maar onder al die mooi en gemaklik is ’n staalharde, rateltaaie kanniedood-werkesel wat jou

verrassend rats meevoer na waar jy ook al wil wees – sy dit voortsnellend op ’n deurpad of berg-op tussen die klippe deur om lek vir jou Pinzgauers af te laai.

Onder daardie aantreklike lyf lê dertig jaar se ervaring wat Tata een van die wêreld se voorste vervaardigers van medium tot groot handelsvoertuie gemaak het.

Dit maak sin: ’n Suid-Afrikaanse boer is nie so dom om ’n bul of ’n ram te koop net omdat hy mooi lyk nie – hy wil ook sy stamboek en teelwaardes sien, want prestasie is die ding wat die deurslag gee.

Op talle plase in Suid-Afrika speel Tata se geen-nonsens Telcolinebakkies met hulle taaie betroubaarheid ’n sleutelrol. Die Xenon voer bakkiebesit ’n groot stap verder. Hy kan steeds loop net waar jy wil en laai net wat jy wil, maar in groter gerief, met meer gemak en met meer styl.

Net so is die Tata Xenon veel, veel meer as ’n baie mooi uiterlike.

. . . Ve r vol g op bla ds y 11 www. p roagri .c o.z a

P ro A g r i 1 21 Fe b r u a r i e 2 010

9

. . . van bl adsy 9

Klim net in: Sodra jy gevoel het hoe gemaklik hy sit, hoe maklik hy bestuur, hoe kragtig en foutloos hy presteer en hoe lekker hy ry, stem jy saam: Hier is die perfekte bakkie vir die baas van die plaas.

Die Xenon het ’n verstelbare kragstuur, lugversorging, elektries beheerde vensters voor en agter, ’n baie goeie radio-/straalplaat-/MP3klankstelsel, en genoeg bêreplek, ook vir koeldrankblikkies of glase.

Of jy jou hartedief wil uitneem vir ’n elegante aandjie uit, of jy die gesin met vakansie see toe of duine toe of wildernis toe wil neem en of jy ’n hele paar sakke lek van die koöperasie af wil saamry plaas toe – die Tata Xenon 2.2L 4x4 dubbelkajuit is die bakkie vir jou.

Veiligheid is vir Tata baie belangrik.

Daarvan getuig die Xenon se frommelsones, meegee-stuurkolom, kantbotsstawe, afstandbeheerde sentrale sluitstelsel, kinderveiligheidslotte aan die agterdeure, verstelbare sitplekgordels en ’n A-gradering by die Suid-Afrikaanse Versekeringsvereniging.

Die dubbelwande van die bak sorg dat goeters wat dalk rondrol nie knobbels buite op jou bakkie se lyf maak nie, maar as jy ’n vrag ordentlik wil vasmaak, is daar ses stewige ankerpunte binne-in die bak.

Om jou rit gemaklik te maak, het die Xenon gerieflike skottelsitplekke voor met doekbekleedsel en verstelbare laerugsteun. Agter het hy genoeg beenruimte vir alle normale passasiers.

Maar die een wat die beste sal weet, is die bestaande Xenoneienaar, en luister net wat sê hulle: Danie Kotze van Ndlovu Assessors: “Dit is ’n uitsonderlike voertuig – waarde vir geld. Dit is uiters kragtig.”

Frans Vermaas van Canvas and Tent: “Ek kry ’n gemiddelde brandstofverbruik van 12,4 km/ℓ. Ek is baie tevrede met die diens wat ek

van Tata en uit die bakkie kry.Ek sal beslis enigeen wat ’n nuwe bakkie nodig het aanraai om ’n Tata Xenon te koop.”

Raj Naik van Murray en Roberts: “Ons het die afgelope 18 maande 10 Tata Xenon-bakkies gekoop. Ons is baie tevrede met die diens wat hulle tot dusver lewer en ons sal dit sterk oorweeg om in die toekoms nog Xenon-bakkies te koop.”

Tata self bewys hulle vertroue in hulle bakkies met ’n waarborg (ook teen roes) van 3 jaar of 100 000 km, padbystand vir 3 jaar of 100 000 km en ’n diensplan vir 5 jaar of 90 000 km. Olie hoef net elke 15 000 km of een keer per jaar, wat ookal eerste kom, vervang te word en daar is goed opgeleide Tata-handelaars regoor die land.

Jy kan ook ’n ingenome Xenoneienaar wees. Praat met Christo Engelbrecht by 082-709-2076 vir meer inligting en om te hoor waar jou naaste Tata-handelaar is.

it loop en vir niks stu werkesel wat oral d kte oo rfe ied pe nn die ka ies ai, weke en vakans Bedags ’n ratelta na ig; tu er vo an uit bbelkaj nte uitga n 2,2 Dicor 4x4 du nie; saans ’n elega es is die Tata Xeno 0 opm en all 00 dit 4 – en ie te kk ba kW ur 3 avontu enjin wat 10 ng iti pu ns isi bu uk met sy kragtige dr skop.

0 tot 2 700 opm uit 320 Nm teen 1 70 www. p roagri .c o.z a

P ro A g r i 1 21 Fe b r u a r i e 2 010

11

Voertuie Bakkies

Nissan se NP300 Hardbody:

Hierdie stewige bakkie skrik iterste uitdagings word gestel aan ‘n vloot bakkies wat op slaggatpaaie, grondpaaie, sinkplaatpaaie, plaaspaaie en selfs waar daar geen paaie is nie, moet draf en werk.

U

Walt, wat self ook naby Delmas met mielies en sojabone boer – en vir die boerdery ook ’n Nissan gebruik.

Gewoonlik moet so ’n bakkie boonop ’n volle vrag dra terwyl hy uithaal om daar te kom waar sy mense en toerusting nodig is.

Stompiesfontein se oudste Nissanbakkie is ’n 2,7 Hardbody van 1998, wat met 388 000 km agter die rug nog niks meer as normale, te verwagte ouderdomskwaaltjies gehad het nie.

Wanneer Stompiesfontein se 19 stropers in uitgestrekte gebiede van ons land oor die lande dreun, is daar nie tyd om bakkies op te piep nie, sê Stompiesfontein se eienaar en bestuurder, Flippie van der

Hierdie betroubaarheid en bekostigbare eienaarskap maak Nissan die perfekte bakkie vir Stompiesfontein se boerdery- en strooptake, sê Flippie. “Dit is geen-nonsens bakkies met alles wat ’n mens

nodig het, maar sonder tierlantyntjies en snaakse goetertjies wat breek en probleme gee.”

Flippie glo nie daaraan om ’n voertuig te oorlaai nie, maar sy bakkies dra gereeld hulle volle ton. Desnieteenstaande, en ten spyte van slegte paaie, gee hulle onderstelle geen probleme nie – en Flippie het nog nooit nodig gehad om ’n Nissan 2,7-dieselenjin op te doen nie.

Nissan maak beste nog beter!

Net toe Stompiesfontein se mense dink hulle het die beste bakkies, toe kom Nissan met ’n nog beter bakkie

Stompiesfontein Stropers verwag van elkeen van sy bakkies om elke jaar tussen 50 000 en 60 000 km af te lê, want hulle werk vanaf Delmas tot by Marble Hall en Thabazimbi, Carolina, Reitz, Bultfontein, Theunissen, Barkley-Wes en Douglas om mielies, koring, sonneblom, soja, droëbone, sorghum en koring te stroop. Hier is vyf van sy nege Nissan-bakkies, met die opwindende jongste toevoeging, die 2,5 TDi-Hi-Rider, heel regs. Die eienaar, Flippie van der Walt, wat besig is om stelselmatig al sy bakkies met Nissans te vervang.

12

P ro A g r i 1 21 Fe b r u a r i e 2 0 0 9

www. p ro a gr i.c o .za

vir niks!

– die NP300 Hardbody 2.5 Tdi, HiRider!

William Manyeruke is die spanleier wat hierdie bakkie bestuur en sy oë blink as hy van sy nuwe, ratse staatmaker praat. “Hierdie bakkie ry baie lekker en hy is vinniger sodat ’n mens gouer by jou bestemming kom en meer werk kan doen. Hy dra sy vrag maklik en hy gebruik min diesel.”

Met die regte bakkie kan boer vir jou ook so soet soos stroop wees.

Om meer uit te vind besoek www.nissan.co.za of skakel 0800 NISSAN.

Nissan-bakkies is die beste, maar die nuwe NP300 Hardbody 2.5 Tdi is nog beter, sê William Manyeruke van Stompiesfontein Stropers.

Hy is net so stewig en betroubaar, maar heelwat ratser, vinniger en suiniger met die diesel.

Ontmoet die Nissan NP300 Hardbody • Krag, betroubaarheid, taaiheid en werklus in ’n klas van sy eie.

• 15 modelle: een vir elke taak van werkesel, tot Hi-Rider, petrol- en dieselaangedrewe, 4x2 en 4x4, enkel- en dubbelkajuit – en elkeen ’n onbetwiste wenner in sy klas.

• 7 dieselmodelle, waarvan 5 werkeselbakkies, insluitende ’n 4x4enkelkajuit en die enigste dubbel-kajuit-werkesel in die mark.

• ’n Leier in sy klas ten opsigte van krag en werkverrigting met die nuwe 2,5 liter drukbuis-dieselenjin wat 98 kW teen 3 600 opm en 304 Nm teen 2 000 opm lewer.

• Skoner, vollediger ontbranding, gladder, kragtiger versnelling en uitstekende brandstofekonomie van tot 8ℓ/100 km, afhangende van die model.

• Dienste net elke 15 000 km, met ’n diensplan van 3 jaar of 90 000 km en ’n waarborg vir 3 jaar of 100 000 km.

• Leeronderstel, sybotsstawe, frommelsones voor, twee lugsakke voor in die luukser modelle.

• ’n Model presies na jou smaak, van ’n basiese werkesel tot ’n luukse bobaasbakkie, teen ’n uiters mededingende aankoopprys.

www. p roagri .c o.z a

P ro A g r i 1 21 Fe b r u a r i e 2 010

13

"Is this

all you want done?"

"Versatility in our DNA"

VRYSTAAT Hannes Grobbelaar: 083-292-4396 NORTHERN NATAL Tertuis Dowling: 082-573-2206

033-345-8084 sales@belarus.co.za

Sandy Clouston: Jack Meyer: Myles Lourens: Erwin Laue:

082-490-6157 072-757-3227 082-490-8596 072-613-6787

Opleiding

Elsenburg: Wegspring vir die wenboer ie Kaapse Instituut vir Landbou-Opleiding: Elsenburg (voorheen Elsenburg Landboukollege) is reeds vir meer as ’n eeu bekend en bemind as een van die voorste voorsieners van landbouopleiding in die land,” sê mnr Marius Paulse, programbestuurder van Gestruktureerde Landbouopleiding by die Departement van Landbou: Wes-Kaap. Die Kaapse Instituut vir Landbou-opleiding (KILO) bied verskeie opleidingsprogramme in sowel die Voortgesette Onderwys en – Opleidingsband as die as Hoër Onderwysband aan.

“D

Pasgemaak en behoeftegedrewe: kort kursusse en leerlingskappe vir almal!

Die KILO beskik oor ’n Verdere Onderwys en Opleidingsentrum wat kortkursusse in sowat 50 studievelde aanbied. Kursusse wissel van lewensvaardighede-, bestuurs- en finansiële kursusse tot praktiese kursusse in groente- en vrugteverbouing, diereproduksie, metaalwerk, besproeiing, kalibrasie van spuittoerusting en nog veel meer. Kursusse word ook aangepas

by die behoeftes van spesifieke teikengehore, en die kursusse word normaalweg aangebied in die taal (Afrikaans of Engels) wat deur die meeste kursusgangers verstaan word. Enkele kursusse word ook in Xhosa aangebied.

Elsenburg bied sedert 2005 Leerlingskap opleiding aan leerders wat nie in besit is van ’n matrieksertifikate is nie. Opleiding strek oor ’n periode van 10 maande, waarna ’n eenjarige Sertifikaat aan suksesvolle studente toegeken word.

Na-matriek opleiding Voornemende studente wat nie matrikulasievrystelling het nie, kan vir die Hoër Sertifikaat in Landbou inskryf. Die kursus strek oor twee jaar. Na suksesvolle voltooiing hiervan, kan studente registreer vir die deeltydse Diploma in Landbou, wat meerendeels op ervaringsonderrig gebaseer is.

Elsenburg bied vanaf 2004 ’n driejarige B.Agric-graadkursus in assosiasie met die Universiteit van Stellenbosch aan. Studente moet oor

matrikulasievrystelling beskik om vir keuring vir die graadkursus in aanmerking te kom. Die wye vakkeusespektrum maak dit vir studente moontlik om te spesialiseer in die velde wat hulle interesseer. Die B.InstAgrar (Hons) word vanaf 2010 in assosiasie met die Universiteit Pretoria op ’n deeltydse grondslag oor twee jaar te Elsenburg aangebied in drie hoofrigtings, naamlik Plantproduksie, Diereproduksie en Voorligting. Toelatingsvereistes is ’n toepaslike B.Agric of B.Techgraad.

Elsenburg bring opleiding na die mense Gedesentraliseerde opleiding poog om opleiding nader aan veral hulpbronarm boere te bring. Vir hierdie doel is opleidingsentra reeds te George, Clanwilliam, Oudtshoorn en Bredasdorp gevestig. Waar die behoefte bestaan en voldoende kursusgangers en die nodige geriewe beskikbaar is, kan kursusse ook in die gemeenskappe self aangebied word.

Vir meer inligting skakel KILO by 021-808-5451/2

For additional information contact: Student Administration: CIAT: Elsenburg Higher Education: Tel: (021) 808 5451/2 Further Education and Training: (021) 808 7000 E-mail: oliviaj@elsenburg.com; zenoviap@elsenburg.com Website: www.elsenburg.com

16

Veeboerdery Tuli

Kommersiële boere stem saam: Dis lekker en lonend om met Tuli-beeste te boer!

“E

k sal nie weer met ’n ander soort bees boer nie.”

So sê oom Dapper de Wet van Rouxville, wat so twaalf jaar gelede begin het om sy kruiskoeikudde algaande met goeie Tuli-bulle op te gradeer na beeste wat hom die hoogste inkomste per hektaar in ruil vir die minste moeite gee.

Tuli is maklik om mee te boer, sê hy. Met hulle kort hare sit hulle hulle teë teen bosluisbedreigings, hulle word nie maklik siek nie, hulle het ’n lae voerbehoefte, hulle is selfversorgend en hulle hanteer maklik.

Hulle is baie aanpasbaar en aard

letterlik oral in die land; ook op die suurveld en in die koue winters van Rouxville. En boonop is hulle nog mooi ook.

Colin Warren van Grahamstad is ewe ingenome met die Tuli se aanpasbaarheid. Daar by hom op die semi-Karooveld met bietjie soetveld op die vlakte en suurveld in die berge, gee hy net ’n bietjie hoendermis by vir fosfaataanvulling en daarmee produseer sy Tuli’s eersteklas.

Sy buurman en die persoon by wie hy sy eerste Tuli’s gekoop het, Dave B Pohl, van die plaas, Tea Fountain, het meer as vyftien jaar gelede sy eerste Tuli’s uit OosTransvaal gekry en ook Tuli-bulle

op ander rasse begin gebruik.

Hy is ingenome met die resultate.

Sy Tuli’s presteer uitstekend op die Karoo-bossieveld, hulle is gehard en op die oomblik is hulle besig om te midde van ’n ernstige droogte te kalf – sonder oorslaan of probleme.

Alhoewel Tuli-verse vroegryp is, verkies Dave om hulle eers op tweetandstadium te laat dek. Hulle het geen kalwingsprobleme nie, en leef en presteer lank.

Die voerkrale is baie tevrede met die prestasie van sy Tulispeenkalwers.

Daar is ’n groot aanvraag vir Tulibeeste, sê Colin, want dit is . . . Ve r vol g op bla ds y 1 8

www. p roagri .c o.z a

P ro A g r i 1 21 Fe b r u a r i e 2 010

17

...vervolg van bl17

Kommersiële beesboere is uiters ingenome met die skitterende resultate wat Tuli-bulle vir hulle meebring. werklik winsgewend en lekker om met hulle te boer omdat hulle so mak is en so min aandag verg.

Hulle sorg vir hulleself. Hy het pas 20 verse aan ’n koper uit Natal verkoop.

Die poenskopeienskap is sterk oorerflik in die Tuli-ras en al Colin se Tuli’s is natuurlike poenskoppe.

Die Tuli is so selfversorgend dat ’n mens amper kan sê hulle boer self, sê oom Dapper de Wet. Hulle is baie vrugbaar, slaan nie sommer oor nie en ’n mens hoef jou nie tydens die kalfseisoen te bekommer en knaend te gaan kyk of daar probleme is nie.

Hulle kalwers is wel effens ligter as sommige ander rasse s’n, maar die Tuli lewer beslis vir hom meer kilogram vleis per hektaar.

Oom Dapper verkoop ook sy bulkalwers aan voerkrale, maar hy maak ook so af en toe ’n os groot vir eie gebruik. Hulle slag goed uit en hulle vleis is besonder sag en smaaklik, sê hy.

Vir kruisteelt is Tuli die antwoord, sê Dries Wiese, ’n bekende skaapteler van Loxton. Hy het ook 120 koeie van verskillende soorte waarop hy verskillende soorte bulle probeer het en Tuli het die heel beste resultate gelewer. Die pragtige, swaar mediumraamspeenkalwers van die Tuli-bul pas uitstekend aan, vertel hy. ’n Belangrike voordeel wat die kommersiële beesboer geniet, is die feit dat die Tuli-telers werklik moeite doen om genetika te teel wat presies aan die behoeftes van die kommersiële boer voldoen.

Tuli-koeie is vroegryp, vrugbaar, goeie moeders met baie melk en en kalf maklik.

18

P ro A g r i 1 21 Fe b r u a r i e 2 010

As jy meer inligting wil hê oor die bees wat boerdery lonend en lekker maak, praat met die Tuli-telersgenootskap se mense by 051-410-0958 of besoek www.studbook.co.za/ society/tuli. www. p ro a gr i.c o .za

www. p roagri .c o.z a

P ro A g r i 1 21 Fe b r u a r i e 2 010

19

Animal produc on Pig farming

Practical day-to-day boar management will have reached puberty. PIC boars should be a minimum of 230 days old at first mating.

•

s an individual pig within the breeding herd, today’s high value boar has the potential to make a tremendous impact on herd performance and profitability. The lifetime production potential of boars used for natural mating is between 500 to 1 000 pigs, in contrast to the 40 to 60 pig lifetime production of a sow.

A

The more pigs a boar produces in a lifetime, the more justifiable it is to select a more expensive, superior boar simply because the costs of delivering to the progeny the benefits of superior growth rate, feed conversion rate, carcass lean meat and dressing percentage, are spread over more pigs. It is important to manage this investment in order to maximize a lifetime of performance potential.

Introducing the young boar Boars can be friendly creatures and are relatively easy to train. A well-trained boar is an asset to any breeding unit and adopting a sound training and management routine will help exploit a boar’s full potential in later life.

PIC boars are delivered to the customer’s farm at about 210 to 270 days of age, weighing approximately 140 kg. The newly delivered boar should be housed in quarantine for at least 3 weeks.

Age at first mating At the end of the 3 weeks isolation and acclimatization period, the boar www. p roagri .c o.z a

The number of sperm and volume of ejaculate increases from puberty until the boar attains 18 months of age. This level is maintained until the boar is about 5 years old, when a gradual decline in fertility sets in. For sound commercial reasons, boars are generally culled well before this age.

•

•

• •

First mating routines • For the first mating, it is advisable to supervise the mating of a relatively small first-litter sow that is standing to back pressure, because maiden gilts can often be nervous in each other’s presence and this can result in an unfavourable initial experience and poor first mating performance. On the other hand, easy, trouble-free first matings result in young boars eager for more of the same at subsequent matings.

Where small first-litter sows are not available, the first one or two services on maiden gilts should be supervised to ensure young boars have an enjoyable, trouble-free first service.

To ensure first matings go smoothly, the stockperson should be active in the following practical ways: • Prevent bullying of either the sow or boar • Ensure that the sow faces a corner, giving the boar sufficient, unimpeded access to mount from the rear. Direct the boar gently to the sow and encourage it to mount.

• Do not let the boar mount the front end of the sow.

• If the boar shows only limited interest, rub his sheath. If the boar still declines to mount, he P ro A g r i 1 21 Fe b r u a r i e 2 010

should be removed after 10 to 15 minutes and tried with another sow 2 to 3 days later. Moving the boar to another pen may also help.

Observe the penis for any abnormalities and guide it into the vagina once mounting occurs.

Use polythene gloves and discard between matings to prevent the transfer of sexually transmitted diseases.

Make sure the penis is correctly positioned until ejaculation occurs.

Prevent the boar pawing the sow’s back during mating.

Always allow the boar to dismount and never push the animal off yourself.

After mating, walk the sow quietly back to her pen and record service details.

The young boar’s first few ejaculations are normally of a lower sperm count than the subsequent ones. Consequently, it is good management practice to mate sows that have been mated with novice boars, with an older boar within 8 to 24 hours depending on service routine.

Boars respond well to familiarity and routine, and work most efficiently when their daily management follows a set pattern.

Boars should not be expected to serve sows within 2 hours of receiving their daily feed allowance.

Boars are powerful animals and should be treated with respect; preferably service personnel should not work alone. Boar handling must be carried out using pig boards.

Quick release gates are also worthwhile.

Boar work rates Over-use and under-use of boars are often cited as a cause of infertility. The table below gives a practical work rate recommendation for PIC boars. to pa ge 2 2 ...

21

f ro m page 21 ...

sows being presented for mating each week.

• If unplanned, premature culling of boars occurs, reducing the effective number of mature working boars.

• If boars with good libido are preferentially selected for work.

In order to prevent over-working of boars, it is advisable to consider the use of AI to supplement natural matings.

Age of Boar Less than 7,5 months 7,5 to 10 months 10 to 12 months Over 12 months

Maximum number of ejaculations/week Do not use 2 4 5

For indoor herds with a sow to boar ratio of 20:1, there will be an average of one sow or gilt per boar requiring mating each week. If the policy is to mate each sow three times per oestrous period, then boars will on average achieve a usage rate of three matings per week.

Unfortunately, it is all too easy to over-work boars. This often occurs for the following reasons:

• If insufficient numbers of boars are carried for the size of the herd.

• If one or more boars are offcolour or ill and cannot be worked.

• If the number or returns to mating increases, following a fertility problem resulting in extra

The article is designed to give further insights into practical management of boars and does not replace veterinary advice given by your consultant, but rather to add to the understanding of boar management.

PIC continues to invest in new technologies and search for new ways of making existing technology of value to our customers.

For more information please contact Jurgens Reynders on 082-809- 4024 or email: jurgens@kanhym.co.za.

Het jy ’n BOODSKAP vir die boer?

ProAgri, die ona anklike landboutegnologietydskrif, het ’n oplaag van meer as 60 000 en word elke maand aan Suid-Afrika se ak ewe kommersiële boere versprei. Adverteer in ProAgri en staan verstom oor die resultate.

ProAgri tegnologie vir die boer technology for the farmer

ProAgri - waar jy die boer bereik Stefan van Wyk: 051-446-0789 / 082-381-7563 Anelda Strauss: 012-362-2732 / 083-748-3413

AgriTrader

Advertensiediens vir die boer Advertising service for the farmer 60 000 eksemplare na aktiewe kommersiĂŤle boere landswyd

AgriTrader is Ĺ&#x2030; uitstekende bemarkingsmeganisme om kopers en verkopers van lewendehawe, trekkers, voertuie, werktuie, en alle ander landboutoerus ng by mekaar uit te bring. Veeveilingsadvertensies in AgriTrader lok wye reaksie uit, veral as dit aangevul word met promosie-ar kels wat die betrokke stoeterye bekendstel. Vir die mees bekos gbaarste advertensie-tariewe in Suid-Afrika, skakel ons nou:

Stefan van Wyk (Bloemfontein)

051-446-0789 | 082-381-7563

stefan@agritrader.co.za

Anelda Strauss (Pretoria)

012-362-2732 | 083-748-3413

anelda@smartpublishing.co.za

AgriGids

www. p roagri .c o.z a

P ro A g r i 1 21 Fe b r u a r i e 2 010

23

AgriGids 24

P ro A g r i 1 21 Fe b r u a r i e 2 010

www. p ro a gr i.c o .za

AgriGids

www. p roagri .c o.z a

P ro A g r i 1 21 Fe b r u a r i e 2 010

25

AgriGids

Adverteer jou veilings, implemente en landbouprodukte in die Agritrader

104,2 mHz Landboukorrels, die program vir die boer, word weeksdae om 5:30 en 13:30 uitgesaai en Saterdae om 6:15

012-543-0120 26

Stefan van Wyk: 051-446-0789 082-381-7563

Konta

P ro A g r i 1 21 Fe b r u a r i e 2 010

k Anelda Strauss: 012-362-6390 083-748-3413 www. p ro a gr i.c o .za

Alwyn Marx

051-653-1410 / 083-448-7870

Hugenoot

Pinzgauer

Charolais

Bonsmara

051-448-6084

www. p roagri .c o.z a

P ro A g r i 1 21 Fe b r u a r i e 2 010

27

Genegids

Nguni

Braford

Limousine

SA Vleismerino

Braunvieh

Herefords

Beefmaster

Herefords

Boerbok

Tuli

Landskaap

Merino

Tuli produksie veiling 7 Oktober 2010

Dorper

Dorper

Afrikaner

Jersey

Pinz2yl

2010

Sa merino

Dorper

Dorper Brahman Tuli

Tuli Genootskap produksie veilings vir

Agritrader.

16 April 2010 Stephan Welz, 083-266-6829 8 Junie 2010 - Cornelius Rautenbach, 058-863-1735, 082-371-4390 21 September 2010 - William Biggs, 082-415-3751 6 Oktober 2010 - Dave Cawthorn, 084-363-5392 & Arthur Schulze, 083-441-5781 7 Oktober 2010 - Alwyn Marx, 051-653-1410 / 083-448-7870 21 Oktober 2010 - Russell Clark 045-943-3011, 082-492-7036

Skakel Stefan van Wyk by 051-446-0789 BLOEMFONTEIN of sel: 082-381-7563

Veilings

Dorper

Dorper

Genegids

Adverteer jou veiling in die

28

P ro A g r i 1 21 Fe b r u a r i e 2 010

www. p ro a gr i.c o .za

Braford Nguni

P ro A g r i 1 21 Fe b r u a r i e 2 010

29

Veilings

Bonsmaras

Merino

www. p roagri .c o.z a

Veiling Boerbokke

H&R de Witt Boerbokstoet se produksieveiling op 17 Maart:

Kom koop bobaas Boerbokgenetika Wilson – Reserwe Senior Kampioenen Reserwe Grootkampioen-ram.

Die stoetery se ooie het ook besonder goed presteer.

2008 was die stoetery se groot deurbraakjaar. By die Wêreldskou het Hannes en Riekie die Junior Kampioen-ram en -ooi, die Reserwe Senior Kampioen-ram en die Grootkampioen-ram vertoon.

Hulle het ook die groepklas van Ram en Ooi en Ram- en Ooilam Ongewissel gewen en is aangewys as Teler van Kampioene en Teler met die meeste punte.

By 2009 se Wêreldskou op Upington het hulle weer die Reserwe Senior Kampioen-ram vertoon. Ramme wat hulle geteel het is ook as Junior Kampioen-ram en Reserwe Grootkampioen-ram aangewys. Ook by hierdie skou het Hannes en Riekie se ooie baie goed gevaar.

By vanjaar se produksieveiling word ’n skatkis van genetika aangebied, onder meer Local, die kampioenram van 2008. Al die groot ooie wat aangebied word is dragtig van Local.

17 Maart - Upington Daar is nog geen teken dat die vraag na voortreflike Boerbokgenetika gaan afneem nie. Verantwoordelike stoettelers soos Hannes en Riekie de Witt van H&R de Witt Boerbokstoet keur baie streng om deurlopende genetiese vordering te verseker.

Een van die puik ramme wat op hulle produksieveiling op 17 Maart aangebied word, is Local, wat by die Wêreldskou in 2008 as kampioenram aangewys is.

Lonende en sinvolle manier van vleisproduksie – dit is wat Boerbokke die boer bied. Maar om te verseker dat jy die meeste moontlike wins met jou beskikbare middele behaal, moet jy die beste Boerbokgenetika benut.

Sedert hulle toetrede tot Boerbokteelt in 2004, het die De Witts aanskoulike prestasies behaal. Hulle eerste wyse stap was om met net die beste genetika van bewese eerlike en eerbare stoettelers weg te spring.

Dis hierdie wengenetika wat op 17 Maart by Upington se skouterrein aangebied word deur Hannes en Riekie de Witt se H&R de Witt Boerbokstoet.

Daarvandaan het hulle met streng dissipline en noukeurige keuring hulle stoet opgebou sodat hulle in 2007 hulle eerste selfgeteelde kampioen vertoon het. Dit was

’n

30

P ro A g r i 1 21 Fe b r u a r i e 2 010

Altesaam 70 Boerbokooie en 40 ramme word aangebied, insluitende Dixon en Green Tea wat ook al met groot sukses in die stoet gebruik is.

Vir meer inligting oor die veiling, wat deur KLK Landbou aangebied word, kontak Hannes de Witt 073-4656265, Riekie de Witt 083-4655455 of Francois Theron 082-890-2029. Deon Klopper 082-802-8483 is die afslaer. www. p ro a gr i.c o .za

Aanbod: 120 Vroulike diere / 6 Bulle +/- 80 Iinheemse bokke

Uitstaande kwaliteit diere word op die veiling aangebied.

Datum: 5 Maart 2010, Vrydagaand Gebeurtenis: Kopersfunksie met 'n ete in die restaurant Prys: Gratis Plek: Forever Resort, Gariepdam Tyd: 18:00

Danie van Zyl 051-753-1422

Datum: 6 Maart 2010, Saterdag Gebeurtenis: Indigenous Veldbokke Plek: Forever Resort, Gariepdam Tyd: Âą 14:00

Datum: 6 Maart 2010, Saterdag Gebeurtenis: Nguni Beeste Veiling Plek: Forever Resort, Gariepdam Tyd: 11:00

Daar sal R150 vervoer subsidie per dier wees om die kopers te help met hulle vervoerkostes.

Vir verdere inligting kontak:

Schalk van der Walt 051-654-0150

WEB ADRES: www.lakexhariepnguni.co.za wild

www. p roagri .c o.z a

P ro A g r i 1 21 Fe b r u a r i e 2 010

31

Veilings

nguni

Toegang is gratis en akkomodasie (koper se koste) kan bespreek word by 051-754-0045.