ProAgri 130, November 2010

ProAgri November 2010 Nr / No 130 ISSN 1042–1558

tegnologie vir die boer technology for the farmer

Opbrengsverhoging: Tel jou wins met Abacus® Staalmeester se FCT 955 Pro Tek:

Die ratse, raakvat-kuilvoervraat Water: “Staat verneuk boere gruwelik”

John Deere dien jou dag en nag |

Meganisasie

|

Gewasproduksie

|

Veeboerdery

|

AgriTrader

In hierdie uitgawe Redakteursbrief

Voorblad: Die keuse van ’n trekker is ’n belangrike saak, want jy gaan Opbrengsverhoging: dekades lank Tel jou wins met Abacus met die gevolge Staalmeester se FCT 955 Pro Tek: Die ratse, raakvat-kuilvoervraat van jou besluit Water: “Staat verneuk saamleef. Met sy boere gruwelik” puik reeks trekkers vir alle toepassings en John Deere dien jou dag en nag sy flink naverAgriTrader koopdiens wat deur noukeurig opgeleide vakmanne gelewer word, is John Deere ’n staatmaker in die Suid-Afrikaanse landboubedryf.

ProAgri November 2010 Nr / No 130 ISSN 1042–1558

tegnologie vir die boer technology for the farmer

Loop nou lig vir Slenkdalkoors lenkdalkoors het sporadies die jaar voorgekom, maar dreig nou om in alle felheid toe te neem sodra dit goed gereën het en baie warm word. Dit is omdat dit die ideale toestand skep vir muskietgetalle om die hoogte in te skiet.

Slenkdalkoors is ’n virussiekte en kom in siklusse voor wat gepaard gaan met nat jare. Omdat die siekte in die droër jare wegbly, beskou ons dit nie as die moeite werd om daarteen te ent nie, maar as dit dan skielik na goeie reën uitbreek, is vee vatbaar en kan groot verliese voorkom.

Intussen het die Wes-Kaapse Departement van Landbou ook gewaarsku dat die siekte in die provinsie kan uitbreek en versprei.

Gelukkig het Onderstepoort ’n nuwe entstof ontwikkel wat die voorkoming van slenkdalkoors ’n groot hupstoot kan gee.

Die siekte tas nie net diere aan nie, maar ook die mens. Boere en hulle personeel moet dus uiters versigtig wees. Skakel eerder u veearts om u diere te ondersoek wanneer hulle simptome van slenkdalkoors vertoon.

Ek hoor graag wat ons boere te sê het. Laat hoor gerus van u. My e-pos-adres is coenraad@proagri.co.za.

S

|

Meganisasie

|

Gewasproduksie

|

Veeboerdery

|

Business-to-business magazine (April – June 2010) with a free circulation of 59 341 per month (Paid 12, Total 59 353)

Die ProAgri-span

Coenraad

Redakteur Coenraad Rall > 083-973-3297 coenraad@proagri.co.za

Inhoudsopgawe / Contents Meganisasie 5

®

Senior bemarker Stefan van Wyk > 082-381-7563 stefan@agritrader.co.za

Staalmeester JF Stoll FCT 955 Pro Tec Maak koningskuilvoer: Vinniger, beter, doeltreffender

Besproeiing 7

Besproeiingsboerdery: Boere se geld vloei, maar staat se water stuit 11 Elektrisiteitskoste: Besproei sonder geldmors met Senter 360

5

Gewasproduksie

Veeboerdery

11

Copyright © 2010. All rights reserved. No material, text or photo graphs may be reproduced, copied or in any other way transmitted without the written consent of the publisher. Opinions expressed are not necessarily those of the publisher or of the editor. We recognise all trademarks and logos as the sole property of their respective owners. ProAgri shall not be liable for any errors or for any actions in reliance thereon.

Artikels in vorige uitgawes van ProAgri is te lees by

Verkoopsbestuurder Anneke Claassen > 083-301-9134 anneke@smartpublishing.co.za Uitleg & grafika Esta van Niekerk esta@proagri.co.za

15 Mielies en soja: Abacus® beskerm en vermeerder jou oes!

19 Optimise nutritional value with Diamonds V 21 Boer vir wins: Rumax maal, meng en voer vir ’n vale

Bemarkers Anelda Strauss > 083-748-3413 anelda@smartpublishing.co.za Mabel Schmahl > 082-563-4427 mabel@proagri.co.za

Taalversorging Mediadienste Rekeninge & intekening Paula MacMavis > 012-362-6390 paula@proagri.co.za Gedrukte media bestuurder Suzanne Grobler suzanne@smartpublishing.co.za Sakebestuurder George Grobler george@smartpublishing.co.za

www.proagri.co.za SMARTPUBLISHING MASS MEDIA SPECIALISTS

Tel/fax: 012-362-2732 1218 Arcadia st, Hatfield, Pta www.smartpublishing.co.za www.proagri.co.za

ProAgri 130 - November 2010

3

Meganisasie

Staalmeester JF Stoll FCT 955 Pro Tec

Maak koningskuilvoer:

Vinniger, beter, doeltreffender oeltreffende eenvoud – dit is Staalmeester se vernuftige JF Stoll FCT 955-sleepkuilvoerkerwer, sê Neil MacKenzie, melkboer van die plaas, Craigie Burn, in Ixopo, KwaZulu-Natal.

As jy elke dag vir vir elkeen van 1 000 lakterende en droë koeie en verse tussen 3 en 4 kg kuilvoer moet opdis, is betroubare en doeltreffende toerusting noodsaaklik, sê Neil.

Dit is hoekom hy summier die FCT 955 gekoop het toe Staalmeester dit op Craigie Burn kom demonstreer het. As voormalige kuilvoerkontrakteur weet Neil presies watter eienskappe om in ’n kerwer te soek en hy ken ’n uitmuntende masjien as hy dit sien.

D

gehalte smaak lekkerder, sodat jou beeste meer daarvan inneem en beter presteer om jou melktjek drasties te vergroot.

lem, wat oor die hele rotorwydte strek.

Die swaar rotor het ’n vliegwieleffek wat, saam met die reguit pad wat materiaal deur die kerwer volg, sorg dat die FCT 955 geen energie vermors nie.

In proewe het hy – met dieselfde trekker – 25 tot 50% meer materiaal gekerf as gewone presisiekerwers.

In die onwaarskynlike geval van ’n verstopping, kan jy die FCT 955 vanuit die kajuit laat terugdraai. Jy beheer ook die uitblaasgeut elektries vanuit die kajuit om jou kuilvoer te blaas presies daar waar jy dit wil hê.

Neil het sy FCT 955 met ’n opteller vir graskuilvoer gekoop, maar hy beplan om ook ’n tweery-mieliekop aan te skaf.

Jy kan ook ’n snyerstaaf van 2,4 meter koop as jy regstreeks gras wil sny en inkuil.

Die FCT 955 kuil 25 tot 70 ton materiaal per dag in met ’n trekker van 103 kW. Vier rollers verseker behoorlike invoer, en die snyrotor is 0,72 meter wyd. Die standaard-kerwer het 24 lemme, maar ’n keuse met 32 lemme is ook beskikbaar. Die snitlengte kan op 8, 16 of 32 mm gestel word.

Bobaas werkverrigting Neil is beïndruk met die FCT 955 se vermoë om windrye skoon en volledig op te tel, met sy wye bek wat nooit aan materiaal wurg nie, met sy vindingryke UpperCut-snyrotorstelsel, en met sy lemskerpmaakstelsel wat baie min moeite en geen spesiale gereedskap verg nie. ’n Melkboer het elke dag genoeg werk. Hy het nie tyd om met wispelturige en weerspannige masjinerie te sukkel nie. Staalmeester se FCT 955 stel hom in staat om gou, maklik en doeltreffend, eersteklas kuilvoer te maak en boonop geniet hy die soliede rugsteun van Staalmeester se toegewyde diens.

Hoe werk hy?

Die FCT 955 se kerfrotor spog met die UpperCut- en Multi-knife-stelsels. Die UpperCut-stelsel kerf materiaal teen ’n omdraaibare snystaaf en gooi dit regstreeks op en uit deur die leweringsgeut. Materiaal hoef nie eers deur die rotorhuls te beweeg nie. Dit beteken dat wrywing tussen messe en die rotorhuls uitgeskakel word en die moontlikheid van klipskade verminder word.

Die Multiknife-stelsel help om bedryfskoste laag te hou. In die geval van skade, hoef jy nou ’n kleiner lem, wat oor net ’n kwart van die rotor se wydte strek, te vervang in stede van ’n duur, lang

Kyk net die voordele!

Die FCT 955 se presisie-kerfstelsel versprei plantsap en moontlike bymiddels egalig regdeur die materiaal. Dit verhaas die begin van die inkuilingsproses en verseker ’n meerderwaardige eindproduk.

Wanneer windrye opgetel word om kuilvoer te maak, is die bokant dikwels uitgedroog en die onderste materiaal sopnat. Die FCT 955 se presisiekerfstelsel vermeng die boonste en onderste materiaal deeglik sodat die eindproduk volkome homogeen is. Dit verhoed die vorming van swamme en vrot kolle in die kuilvoer.

Materiaal wat presies gekerf is, kan digter saamgepers word. Hoe minder lug in kuilvoer is, hoe vinniger en doeltreffender vorder die inkuilingsproses om kuilvoer van die hoogste gehalte te verseker. Boonop word kuilruimte beter benut.

Presisiegekerfde kuilvoer van hoë

Staalmeester se vernuftige FCT 955-kuilvoerkerwer vra minder trekkerkrag om beter kuilvoer vinniger, deegliker en betroubaarder te maak. Hy is beskikbaar met ’n opteller om kuilvoer van gesnyde materiaal in windrye te maak, ’n snyer om regstreeks kuilvoer te sny en te kerf, of ’n tweerymieliekop vir mieliekuilvoer.

www.proagri.co.za

As jy ook jou diere met perfekte kuilvoer wil trakteer, praat met Eduan Booyens van Staalmeester by 082-883-6484 of 018-431-0300.

Skakel Worcester tak vir Neels Sanders by 082-937-4841 of besoek www.staalmeester.co.za.

ProAgri 130 - November 2010

5

Besproeiing

Besproeiingsboerdery: Boere se geld vloei, maar staat se water stuit persele van 8,65 hektaar elk ingedeel. Daar is twee kanale vir vloedbesproeiing en twee kofferdamme, Weltevrede en Roodepoort, onder Koppiesdam in die skema. Die Noordkanaal is ’n grondkanaal en ’n deel van die Suidkanaal is van beton. Al die ander kanale en leivore is grond.

Die swaar grond in die skema is van besproeiing afhanklik vir die verbouing van lusern, mielies en graansorghum.

In 1951 en 1967 is die dam vergroot onder die bestuur van die nedersetting-bestuursraad wat uit die besproeiingsboere Hierdie magdom waardevolle water in Koppiesdam lê nou nutteloos omdat die Departement van verkies is. In 1968 het die Waterwese die besproeiingskema se kanale so verwaarloos het dat water nie meer na landerye Departement van gelei kan word nie.

Waterwese die waterskema oorgeneem. As gevolg van drastiese verhogings van die se hulp gebruik sodat alle huiswerk atvoet-loop is die wagwoord vir watertarief, is daar van die 56 besproeideeglik gedoen word, skakel dit moontboere wat met die staat oor water ingsboere in 1985 vandag ’n skamele 18 like probleme met latere appèlsake uit. moet onderhandel. So waarsku ’n oor.

Die groot rede vir hierdie onverkwikadvokaat van Pretoria wat in watersake Ten spyte van die immer stygende like watersituasie is, volgens die spesialiseer. tarief, het die Departement versuim om advokaat, onbekwaamheid in die Die staat is tans besig om alle geregidie kanale te onderhou, sodat die skema Departement. Na die skorsing van die streerde waterverbruikers se verbruik tans glad nie meer funksioneer nie. “Die Departement se finansiële hoof en na te gaan. Daar was reeds gevalle watertariewe het drasties gestyg waarnemende direkteur-generaal en waar die Departement van Waterwese namate die onderhoud verswak het,” sê nadat die minister van Waterwese en beweer het dat boere op minder as hulle Johan Scheepers, ’n melkboer wat nou Omgewingsake uit die kabinet geskop regmatige deel of selfs op geen water sonder besproeiing vir sy beeste moet is, het mnr Gareth Morgan van die DA geregtig is nie. probeer voer produseer. gesê die verrotting in die Departement Die Departement deel ook links en “Die regering wil die boer se geld hê, is selfs dieper as wat aanvanklik regs lasgewings uit, staak boere se maar het die skema laat verwaarloos en gemeen is. watergebruik en verskaf inligting van verval as gevolg van slapheid en ’n Tragiese voorbeeld van die bekragtigings waarvan vele nie die pligsversuim,” sê Johan “Nou sê hulle dit Departement se onbekwaamheid en papier werd is waarop dit geskryf is nie. sal meer as R40-miljoen kos om die pligsversuim is die Koppies-besproeiOngelukkig skrik sommige boere vir die kanale weer aan die werk te kry, maar ingskema wat nou weens ’n gebrek aan amptelike dokumente en probeer nie dit is net soos die paaie – as hulle instandhouding tot niet gegaan het, eens om hulle ware regte te bepaal en gereeld in stand gehou was, sou dit nie buiten vir die besproeiingsboere wat af te dwing nie. nou so baie gekos het om dit reg te water uit die rivier onder die dam pomp.

In enige transaksie met die Departemaak nie.”

Die regering het Koppies se besproeiment, of dit ’n aansoek om ’n watergeDie Departement kan nie R40-miljoen ingsboere gruwelik verneuk, sê die bruikslisensie is of ’n reaksie op die bekostig om sy versuim by Koppies reg advokaat, deurdat die minister en die Departement se uitsprake oor jou te stel nie, maar die ouditeur-generaal amptenare nie hulle werk gedoen het bestaande waterregte, sou dit wys wees het bevind dat Waterwese verlede jaar nie. om professionele en kundige hulp te onreëlmatige uitgawes van meer as gebruik om te bepaal wat jou regte R1-miljard aangegaan het.

Koppies-besproeiingskema werklik is – en om jou regte af te dwing.

Die uiteinde van die saak was dat die Na die Tweede Vryheidsoorlog was die Die Departement kyk dikwels nie Departement van Waterwese heffings land vol brandarm boere wie se grond verder as die nuwe waterwet nie, maar van boere geëis het sonder om enige en vee van hulle ontfutsel is. Genl dié wet laat jou toe om voort te gaan teenprestasie te lewer en dat boere Christiaan de Wet het die Koppiesom bestaande regte uit te oefen. Om karige droëlandproduksie op duur besproeiingskema in die Renosterrivier hierdie regte te bepaal, is dit dikwels besproeiingsgrond moes beoefen. in die Vrystaat voorgestel om vir van nodig om na ouer wetgewing te verwys, Moedeloos het hulle uiteindelik by die hierdie boere ’n heenkome te bied. selfs Wet 8 van 1912, omdat vergunprokureur, Carel Taute, uitgekom wat In 1912 is Koppiesdam klaar gebou en nings daarin steeds van krag is.

1 214 hektaar besproeiingsgrond is in As jy van die begin af kundige mense vervolg op bl.9

K

www.proagri.co.za

ProAgri 130 - November 2010

7

Besproeiing vanaf bl.7 die Pretoriase wateradvokaat ingeroep het om die boere se regte teen die Departement te verdedig. “Waterwese het speletjies na alle kante toe gespeel om die saak te probeer uitrek en hulleself in die proses redelik met koste gestraf,” sê Carel.

Uiteindelik is die Departement gedwing om heffings waarvoor hy geen diens gelewer het nie aan boere terug te betaal en om boere se waterregte te koop, aangesien hulle geen water lewer nie.

Vir ’n boer soos Johan Scheepers is dit nie die ideale oplossing nie. Hy wou eerder gehad het dat die skema moes werk soos dit bedoel was. “Ek sou baie meer met die water kon doen as met die R13 000 per hektaar wat ek vir my waterregte uitbetaal is. Ons het ’n toekoms hier kom skep en dit is nou daarmee heen.”

Johan is ook ontsteld dat ’n skema wat ’n bate vir die land was nou nutteloos geraak het as gevolg van pligsversuim deur “militante en arrogante amptenare wat hulle nie aan die wet steur nie”.

Intussen ontvang Johan vandag nog steeds waterheffingrekeninge ten opsigte van grond wat hy byna ses jaar gelede aan De Beers verkoop het.

“Boerdery in Suid-Afrika is nie maklik nie,” sê Carel Taute. “Net die beste

www.proagri.co.za

Koppies-besproeiingskema se Suidkanaal waarin Johan Scheepers, melkboer, hier staan, is van beton gebou, al kan ’n mens dit nie eintlik onder al die onkruid sien nie. As gevolg van die Departement van Waterwese se versuim om dit in stand te hou terwyl hulle steeds heffings van boere wil eis, het die hele skema in onbruik verval. boere oorleef en dra die las om die hele bevolking te voed. Versukkeldheid en onvermoë soos dié van die Department van Waterwese maak boerdery onmoontlik. ’n Besproeiingsboer sonder water kry geen inkomste nie en kan niks produseer nie.

“As ons die hof moet gebruik om die staat te dwing om sy verantwoordelikhede na te kom en sy plig te doen, laat dit dan so wees.”

Praat met Carel Taute by 012-3240109 of 082-371-6808 oor jou waterregte. Ook wanneer jy grond met waterregte koop, is dit nodig om die werklike geldigheid en omvang van daardie regte te laat bepaal om te verseker dat jy nie dalk ’n fortuin betaal vir denkbeelde of versinde waterregte nie.

ProAgri 130 - November 2010

9

10

ProAgri 130 - November 2010

www.proagri.co.za

Besproeiing

Elektrisiteitskoste:

Besproei sonder geldmors kokkende elektrisiteitspryse raak almal, maar veral die besproeiingsboer. Wat kan u as boer doen om steeds wins te toon ten spyte van hoë elektrisiteitskoste?

Daar is baie korrekte dinge om te doen, soos son- en windenergiebenutting, maar die vraag is of die kapitale uitleg bekostigbaar en regverdigbaar is. Ons moet dus na die grondvlakbeginsels gaan kyk om met die kleinste uitgawe die grootste wins te behaal.

Ek gaan net ’n paar slaggate uitwys.

Enige besproeiingstelsel bestaan uit drie basiese komponente; ’n pomp, pyplyn om die water by die land te kry en die verspreidingstelsel op die land.

Kom ons hanteer eers bestaande stelsels: Hier is die kapitaal reeds uitgelê en, soos met ’n pyplyn wat byvoorbeeld te dun is, gewoonweg te duur om te vervang. Die stelsel kan op ’n eenvoudige uitskakelingsgrondslag geëvalueer word.

Die verspreidingstelsel kan bestaan uit kanonspuite, kruipspuite, sprinkelaars (verskuifbaar, semi-permanent of permanent), spilpunt, mikro- of drupbesproeiing.

Alhoewel kanon- en kruipspuite van die hoër energieverbruikers is per millimeter water wat werklik geplaas word en drupbesproeiing van die laer energieverbruikers is, is dit ’n baie veralgemeende stelling. ’n Swakontwerpte drupstelsel kan verbasend naby ’n goedontwerpte sprinkelstelsel kom met energieverbruik.

S

Basiese beginsels: 1. Maak alle lekke in die stelsel reg; dit is water wat jy teen ’n koste pomp wat wegloop of onnodig op kolle in die land mors/oorbesproei en boonop jou kunsmis uitloog.

2. Is die pomp groter as wat nodig is om die betrokke besproeiingstelsel op druk www.proagri.co.za

te hou? Die basiese kilowatt-berekening word so gedoen: volume vermenigvuldig met die druk, gedeel deur die pompdoeltreffendheid.

Onnodige druk en onnodige volume kos regstreeks geld! Moet dus nooit ’n kraan smoor nie; sny liewer die pomp stuwer tot op die regte grootte of gebruik ’n kleiner pomp. As jy daardie ondoeltreffende, oorgroot pomp wat jy by die buurman/veiling gekry het en maak werk het op die stelsel met die regte pomp vir die taak vervang, kan jy gou en relatief goedkoop ’n groot elektrisiteitsbesparing bewerkstellig.

3. Aan die pyplyn kan nie veel gedoen word nie, tensy dit soveel dunner is as wat werklik benodig word, dat ’n kosteberekening aantoon dat ’n hulppyplyn geregverdig is.

4. Waar die verspreidingstelsel groot herstelwerk of opgradering benodig, kan dit, waar prakties, met ’n stelsel vervang word wat laer druk vereis. ’n Hoëdrukkanon of -kruipspuit (4 tot 8 bar op die spuit) kan met ’n sprinkel- of permanente stelsel (3 tot 3,5 bar op die spuit) vervang word, of waar die oppervlak dit regverdig met ’n spilpuntstelsel (1 tot 1,5 bar op die spuit). ’n Drup-stelsel wat wel met soortgelyke druk as ’n spilpunt werk, is gewoonlik meer prakties vir permanente gewasse.

Wanneer nuwe stelsels vergelyk word, moet daar spesifiek opgelet word na die grootte motor wat aanbeveel word teenoor die aantal hektaar besproei en die ontwerpstoediening (mm/24h) van die stelsel.

Vra spesifiek of die kragbehoefte verminder kan word deur dikker hoof- en verspreidingslyne te gebruik of, in die geval van spilpunte, dikker hooflyne en

deur Theuns Dreyer van Senter 360

spilpuntpype. Ander soorte stelsels kan ook so vergelyk word.

Vergelyk die hoër koste hiervan teenoor die kragverbruikbesparing. Projekteer dit met die verhoogde elektrisiteitskoste en jy sal verbaas wees hoe gou dit gelykbreek.

Vir hierdie berekening en algemene vergelyking, is dit wenslik om die as-kW van die pomp te gebruik in plaas van die motor-kW. Vra die stelselontwerper hierna. (Twee stelsels kan byvoorbeeld elk ’n 75 kW motor gebruik omdat dit die volgende grootte naas ’n 55 kW is. Terwyl die meer doeltreffende stelsel ’n as-kW van 56 mag hê, kan die ander stelsel ’n as-kW van 68 kW hê; albei loop met 75 kW motors, maar die werklike verbruik verskil met 12 kW!) Algemeen: Verdere besparing kan bewerkstellig word met die gebruik van kapasitors (power factor correction capacitors) en in sommige gevalle met elektroniese aansitters (soft starters & variable speed drives [VSD]). Verstelbare elektroniese aansitters (VSD) kan groot besparings meebring waar een pomp vir stelsels van verskillende soorte of groottes gebruik word, deur die spoed van die pomp elektronies aan te pas sodat die pomp altyd op sy optimum vir elke stelsel funksioneer. (*Inligting in die artikel is veralgemeen om basiese beginsels te verduidelik en nie noodwendig die enigste of absolute antwoord nie. Kontak ’n besproeiingskundige om u in u spesifieke situasie by te staan.)

As u enige verdere vrae het, skakel Theuns Dreyer van SENTER 360 by 082-564-5955 of 018-469-1331.

ProAgri 130 - November 2010

11

Gewasproduksie

Mielies en soja:

Abacus® beskerm en vermeerder jou oes! kitternuus vir mielie- en sojaboere is dat Abacus® nie net oeste teen siektes en stremmingsfaktore beskerm nie, maar ook ’n groter oes van ’n beter gehalte verseker.

Abacus® word deur die wêreld se grootste chemiese maatskappy, BASF, vervaardig en gerugsteun.

Boere doen reeds alles in hulle vermoë om optimale grondvrugbaarheid te verseker, die jongste en beste plantgenetika te benut en om gevorderde landboukundige praktyke in te span om groter oeste van ’n beter gehalte te behaal – veral in die lig van die immer stygende insetkoste.

Abacus® gee hierdie strewe van die boer ’n hewige hupstoot met die volgende:

S

Hierdie wye reeks voordele sluit in verbeterde netto-fotosintese, meer doeltreffende bemestingbenutting, uitstekende siektebeheer, pro-aktiewe verdedigingsmeganismes, beter weerstand teen koue en droogtes, herstel na hael, weerstand teen omval en verbeterde gehaltekenmerke.

Deeglike proewe is in kweekhuise en laboratoria, sowel as in werklike plaastoestande gedoen. Hierdie proewe het onweerlegbaar aan die lig gebring dat Abacus® die volgende doen: • Verbeter gewasse se opname van stikstof • Verbeter doeltreffendheid van fotosintese • Aktiveer plantbeskerming teen siektes

• • • • • • •

natuurlike reaksie op stremming beperk Verbeter plantgroeikragtigheid gedurende droogtestremming Verbeter doeltreffendheid van waterbenutting Verhoog weerstand teen koue en ryp Help plante om te herstel na hael Verbeter weerstand teen osoonskade Verbeter graan- en pitgehalte Verminder omval

By mielies word Abacus® in die V5 tot V7-groeistadium toegedien teen ’n dosis van 1,6 ℓ/ha. In gebiede met ’n hoë siektedruk, moet daar net voor die pluimstadium Duett® as opvolgbehandeling toegedien word. Dit is ten volle versoenbaar met Roundup en ander oesbeskermingsprodukte.

By sojabone moet Abacus® toegedien word net voor of tydens die verskyning van die eerste blomme, teen ’n dosis van 1 ℓ/ha. Nog ’n toediening moet na 21 dae volg.

Abacus® is deel van BASF se AgCelence™-konsep, wat daarop gemik is om die boer te help om immer beter resultate te behaal.

13 dae sonder water Kyk net wat Abacus® vir sojabone kan doen. Na 13 dae sonder water is die plant wat met Abacus® behandel is merkbaar frisser as die onbehandelde plant.

• Verminder die siekterisisko wat hoë plantpopulasies meebring • Verminder verlies aan groeikragtigheid weens koue weer • Verminder agteruitgang van stronk- en stamsterkte en ander gehaltefaktore wat stremmende omgewings faktore meebring • Verminder agteruitgang van plante en afgradering van graan as gevolg van siektes, droogte, koue en hael Sodoende dien Abacus® as ’n hulpmiddel om maksimum opbrengs en gehalte te verseker, deur ’n breë spektrum plantsiektes te beheer, plantgroeidoeltreffendheid te verbeter en weerstand teen stremming te verhoog.

En dis nie sommer net praat nie – Abacus® is een van die mees nagevorsde swamdoders beskikbaar.

Plantpatoloëe, landboukundiges en boere het dit deeglik getoets en voordele wat nie tydens die ontwikkeling van die produk opgemerk is nie, aangemeld. www.proagri.co.za

So dra Abacus® by om met beter saadgehalte en groter eenvormigheid vir die boer ’n groter-, opbrengs van ’n hoër graad te lewer.

• Verhoog plante se weerstand teen bakteriële infeksie en virusse • Inhibeer etileenproduksie, wat die

Vir meer inligting of jou eie volledige eksemplaar van die navorsingsverslag oor Abacus®, praat met Jaco Voges by 011-2032400, 072-620-0317 of faks 011-203-2461 of e-pos jaco.voges@basf.com.

Abacus® kan jou boerdery verander.

Verhoogde opbrengs

Verhoogde plantgroeidoeltreffendheid: • Meer effektiewe fotosintese • Beter benutting van stikstof • Verbeterde graanvul

Uitstekende siektebeheer:

Stres-toleransie:

• Vernaamste blaarsiektes • Verhoogde weerstand teen laevlak- of “subkliniese” bakteriële en virusinfeksies

• • • • •

Droogte Hael Sonbrand Ryp Koue of hitte

ProAgri 130 - November 2010

15

Vision To be a world leader in the marketing of agricultural products.

Mission To provide unique trade centres where price forming in the trading of agricultural products take place to the mutual benefit of suppliers, buyers and consumers by providing efficient and cost-effective infrastructure and services that comply with international standards.

The Tshwane Market strives to stay a world leader through: • Technology • Investment • Financial independance • Research and Developement The Tshwane Market distinguishes itself by the following norms: • Discipline • Transparency • Accessibility • Ethic standards • Co-operation

Tshwane Market information Physical address: Postal address: Telephone: Fax: International code: 24-Hour: Director: Telephone: Cell: Email:

450 DF Malan Drive West Pretoria West PO Box 266 Pretoria 0001 012-358-2398 012-358-2301 27-12 082-820-1394 Japhta Magolela 012-358-2347 074-882-2111 japhtam@tshwane.gov.za

Market premises: 32,8 hectares Market hall Hall A: 40 525m2 Hall B: 18 432m2 Total: 58 957m2 Ripening centre: Total floor space 6 377m2 49 rooms with capacity of 60 380 boxes per week Lower coldrooms: Total floor space 1 087m2 13 Rooms with capacity of 480 pallets Upper coldrooms: Total floor Space 2 115m2 12 rooms with capacity of 1 650 pallets

Go to: Visit

www.tshwane.gov.za/ tshwanemarket/ and get your daily market prices

Free

Market hours Trading hours: Weekdays: Saturday:

05:00 - 10:20 05:00 - 09:20

Delivery hours Inside the market hall: Outside the market, Late delivery platforms:

12:00 - 05:00 05:00 - 12:00

Cashier services hours: Weekdays: 05:00 - 13:00 Saturday: 05:00 - 11:00 Collecting of daily purchased produce out of both halls: Weekdays: 05:00 - 13:00 Saturday: 05:00 - 11:00

Stock farming

Optimise nutritional value with Diamond V Feed the rumen n the unique symbiotic relationship between cow and rumen microbes, the cow supplies the environment and food for the billions of microbes: bacteria, protozoa and fungi, which in turn digest those feedstuffs to provide the cow with essential nutrients in the form of microbial protein and organic acid energy sources. A cow depends on these proteins and acids for more than eighty percent of her nutrition.

Adding Diamond V to your cows’ rations is one of the most cost effective ways to help stimulate production of both fibre-digesting and lactic acid-utilising bacteria. Feeding the rumen with Diamond V provides essential metabolites which enhance bacterial reproduction and fermenting ability.

Rumen digestion is depen dent on the complex interaction of billions of bacteria, protozoa, and fungi. The rumen microbes digest the grains releasing key nutrients that are used by the cow to

I

By improving the digestion efficiency, you get a better return on feed investment.

support milk production and growth.

Undigested feed goes through in the faeces and ends up as manure, resulting in the loss of nutrients that could have supported extra milk production.

Improve feed efficiency Diamond V helps to enhance volatile fatty acid (VFA) production which increases energy availability. By improving the digestion efficiency, you get a better return on feed investment.

The more feed cows digest, the more energy they receive and the more milk they can produce. By feeding Diamond V, you can help optimise rumen fermentation at higher DMI levels, and that helps cows maximise the level of nutrients and energy retained from any given ration.

Manage rumen function during heat stress Fermentation of feed in the rumen creates heat. So, naturally, cows will reduce dry matter intake in hot, humid conditions. However, a cows energy requirement for lactation is unchanged. When cows go off feed, production of volatile fatty acids in

the rumen decreases, which can decrease milk production by up to 40%.

You can improve feed palatability and help cows maintain consistent levels of dry matter intake with Diamond V. It’s a rich nutrient source for rumen microbes. By optimising the functionality of the rumen microbes, you help to improve the digestibility of feeds.

Improved digestibility, even as cows consume less dry matter, helps them get the most out of each feeding – and that helps sustain milk production and prevent complications in reproductive performance.

Give your cows the best, most thoroughly researched and fieldproven rumen micro-flora supplement. Ask your feed professional to always add Diamond V to the mix, and you too can manage rumen ecology for optimum productivity.

Contact Henning Vermaak on 082-321-6616 or 083-272-7682 or email: henning@essentialnutrients.co.za

Give your cow’s rumen what it truly needs Source

NEL, Output, Mcal/kgDMI

Control

Diamond V XP

NEL, Efficiency %/kg DMI

Dann et al, 2000

1.48

1.63

10.2

Erasmus et al, 2000

1.53

1.68

9.8

Robinson and Garrett, 1999

1.72

1.82

5.8

Robinson, 1997

1.84

1.90

3.2

Wang et al, 2001

1.88

1.93

2.7

Parameter Milk Yield kg/head/day 100DIM 305DIM Milk fat, % Milk Protein, % Milk Lactose, %

Control

40.1a 30.4a 4.10a 3.49a 4.76a

XP

43.8b 32.7b 4.03a 3.46a 4.75a

with

Feed the rumen Improve feed efficiency Manage rumen function during heat stress

Manage the transition period Optimise milk production

Contact: Henning Vermaak Tel: 082 321 6616 Fax: 086 530 8916 Cell: 083 272 7682 E mail: henning@essentialnutrients.co.za or info@essentialnutrients.co.za www.proagri.co.za

ProAgri 130 - November 2010

19

20

ProAgri 130 - November 2010

www.proagri.co.za

Veeboerdery

Boer vir wins:

Rumax maal, meng en voer vir ’n vale oe lekkerder jou diere eet, hoe lekkerder presteer hulle en hoe lekkerder maak jy wins uit jou boerdery. ’n Voorvereiste om hierdie waarheid werklikheid te maak, is ’n voermenger waarop jy kan staatmaak. So ’n voermenger moet 365 dae per jaar onwrikbaar betroubaar wees, selfs in taai, uiterste toestande.

Hy moet materiaal presies afweeg, sekuur kerf en deeglik meng sodat elke dier met elke hap presies alles kry wat hy nodig het om te presteer. Dit moet maklik wees om met hom te werk en hy moet elke kriesel voer sonder vermorsing vir jou laat werk.

As ’n mens op al hierdie hoedanighede, en boonop nog ’n flink rugsteundiens van die verskaffers, aandring, dan moet jy seker maak dat die naam, Rumax, op jou voermenger staan. Jou diere sal net so bly wees soos jy.

Dit is die raad wat Johan Coetzee van NJE Coetzee Boerdery naby Randfontein gee, en hy behoort te weet waarvan hy praat, want sowat 400 puik Holsteinkoeie reken op sy Rumax 9 om hulle elke dag tydig van presies die regte rantsoen te voorsien. Dit beteken dat sowat tien ton voer per dag in die winter deur die menger se pens moet gaan. Dié menger hou 9 kubieke meter kuilvoer of hooi, selfs in ronde bale.

NJE Boerdery produseer self al die kuilvoer en hooi wat sy beeste eet. Hulle het voorheen ’n ander soort voermenger probeer gebruik, maar dit het nie goed gegaan nie. Die vervaardiger se raad was dat hulle ’n stuk ou vervoerband by ’n myn moet probeer koop en dit dan sny en pas om die menger aan die werk te kry.

H

“Ek het lank gesoek en na baie mengers gekyk voordat ek Rumax gekies het,” sê Johan Coetzee van NJE Boerdery naby Randfontein. “Die menger speel ’n sleutelrol in die boerdery, daarom is net die betroubaarste, deeglikste menger, gerugsteun deur die beste diens, goed genoeg. Dit is Rumax.”

“My werk is om te boer; nie om met masjinerie wat verkeerd ontwerp en vervaardig is te sukkel nie,” sê Johan, en dit is hoekom hy die sukkelmenger summier met ’n doeltreffende Rumax vervang het.

In hierdie boerdery speel die voermenger ’n sleutelrol, vertel Johan. “As die menger staan, staan die hele melkery. Ons kan nie bekostig om enigiets minder as die allerbeste menger te gebruik nie.

“Sedert ek die Rumax aangeskaf het, was dit nog nooit weer nodig om ’n hamermeule te gebruik nie,” sê Johan.

“Ons gooi alles in die menger en hy weeg en sny en kerf en meng alles

NJE Coetzee Boerdery se Rumax 9-voermenger is die onwrikbare staatmaker wat elke dag stiptelik die beeste se perfek gekerfde en gemengde rantsoene aflewer.

Hierdie menger werk al vier jaar lank om elke dag nagenoeg tien ton voer te verwerk en speel ’n sleutelrol in die melkery. www.proagri.co.za

perfek en vinnig – alles met hidrouliese aandrywing en beheer. Daarna lewer hy dit af met sy kettinggeut op enige hoogte wat jy wil hê en teen die tempo wat jou pas.” ’n Belangrike bydraer tot die boer se gemoedsrus is die feit dat Rumax se mense besef hoe belangrik ’n menger vir die boer is. Hulle maak nie net die beste mengers teen die gunstigste pryse nie, maar sorg ook dat jou menger sonder onderbreking die werk doen waarvoor jy hom aanhou.

Johan het al ’n vragsel wat ingegee het bestel en die nuwe een binne ’n dag ontvang. Hy het al vergeet hoe om die skaal te kalibreer en Rumax se mense het hom op ’n Saterdagmiddag oor die telefoon gehelp om dit te doen. ’n Ander keer het ’n vreemde ding in die menger se ratkas beland. Die volgende dag het ’n tegnikus met ’n nuwe ratkas van Worcester af aangekom en dieselfde middag het Johan se menger weer volstoom gewerk.

“Ek het lank gesoek en na baie mengers gekyk,” sê Johan. “Met Rumax het ek die beste gekies en ek is in alle opsigte baie tevrede. My volgende voermenger sal gewis weer ’n Rumax wees.”

As jy ook jou diere wil trakteer met die bes gekerfde, bes gemengde en tydigste voerrantsoene, praat met Jaco Pieters van Rumax by 082-335-3970 of 023-342-6070 of jaco@rumax.co.za.

Besoek ook www.rumax.co.za en kyk ook na Rumax se kleiner en groter mengers, korrelmasjiene, hamermeulens en misstrooiers.

ProAgri 130 - November 2010

21

agrilag Die reine waarheid

deur Dom Boer

Onnie: “Oor die algemeen kan ons sê dat al die diere wat vere het, eiers lê. Kan een van julle nou vir my ’n dier noem wat vere het en nie eiers lê nie?”

Jannie: “Ja Meneer, ’n hoenderhaan.”

Advertensiebemarker: “Ek het daardie papegaai nou al drie weke, maar hy het nog nie ’n enkele woord gesê nie. Ek dink hy...”

Joernalis: “Maar het jy hom al ’n kans gegee?”

Die afgetrede wiskunde-onderwyser wou gaan boer, maar dit het nie gewerk nie. Al sy mielies het vierkantswortels ontwikkel.

Regtig gehoor Pa aan seuntjie wat die heeldag aanhou vrae vra: “Van nuuskierigheid is die kat dood.”

Seuntjie: “Wat wou hy geweet het, Pappie?”

Margarien is botter wat van nagemaakte koeie af kom.

Dit werk!

Die boer se bul was maar half flouerig en hy kry toe by die veearts pille wat die dier wakkerder en dapperder moet maak. ’n Buurman vra: “Het daardie pille darem gewerk?”

Boer: “O ja, die bul is nou baie fluks.”

Buurman: “Waarvan is die pille gemaak?”

Boer: “Nee, ek weet nie... hulle smaak so pepermenterig.”

Hulle sê...

Hulle sê ’n boer daar van Queenstown se wêreld is van kindermishandeling aangekla. Hy het sy plaas aan sy seun bemaak.

Hulle sê dis maklik om te sien wie kom van Boksburg af en wie kom van Benoni af. Die Boksburger se tatoeëermerke het minder spelfoute.

Wonderwerk!

Hennie se hond kom by die huis aan met die buurman se duur, ingevoerde Angora-konyn in sy bek. Die konyn is erg besmeer en deeglik dood. Hennie wil nie kwaaivriende met die buurman raak nie en maak ’n plan: Hy was die dooie konyn mooi skoon, blaas hom met sy vrou se haardroër droog en gaan sit hom stilletjies in sy hok terug. ’n Rukkie later loer die buurman oor die heining en sê: “’n Baie snaakse ding het gebeur. My konyn het gister gevrek en ek het hom begrawe. Vanmôre lê hy sowaar silwerskoon terug in sy hok.”

Nare waarheid Die konstabel tel ’n voos geslaande dronkie op ’n straathoek op.

Konstabel: “Kan jy vir my beskryf hoe jou aanvaller lyk?”

Dronkie: “Disj presiesj wat ek besjig was om vir hom te sjê toe hy my sjo begin sjlaan het.”

Oeps!

Bruid: “Die twee lekkerste geregte wat ek kan maak, is kerriefrikadelle en appelpastei.”

Bruidegom: “Watter een van die twee is hierdie?” www.proagri.co.za

ProAgri 130 - November 2010

23

AgriTrader

Advertensiediens vir die boer Advertising service for the farmer 60 000 eksemplare na aktiewe kommersiĂŤle boere landswyd

AgriTrader is ʼn uitstekende bemarkingsmeganisme om kopers en verkopers van lewendehawe, trekkers, voertuie, werktuie, en alle ander landboutoerus ng by mekaar uit te bring. Veeveilingsadvertensies in AgriTrader lok wye reaksie uit, probeer dit gerus.

Vir die mees bekos gbaarste advertensie-tariewe in Suid-Afrika, skakel:

(Bloemfontein) (Pretoria)

082-381-7563 | 051-446-0789 083-748-3413 | 012-362-6390

stefan@agritrader.co.za anelda@smartpublishing.co.za

AgriGids

Stefan van Wyk Anelda Strauss

24

ProAgri 130 - November 2010

www.proagri.co.za

AgriGids

www.proagri.co.za

ProAgri 1 3 0

- No v e m b er 2010

25

AgriGids 26

ProAgri 130 - November 2010

www.proagri.co.za

AgriGids

www.proagri.co.za

ProAgri 1 3 0

- No v e m b er 2010

27

AgriGids 28

ProAgri 130 - November 2010

www.proagri.co.za

GeneiGids

www.proagri.co.za

ProAgri 130 - November 2010

29