ProAgri

ProAgri tegnologie vir die boer technology for the farmer

Junie / June 2012 Nr / No 148 ISSN 1042–1558

Gratis

Boer gladweg onder spilpunte

Lees die speenkalfmark

Tawwe trokke vir tamaai vragte

Tegnologie: Kies jou trekker sĂł Bewaringsbewerking maak sin Kweekhuisproduksie | Veeboerdery | Meganisasie | Veilings

AgriTrader

In hierdie uitgawe Redakteursbrief

Voorblad

et SKA op pad na die Karoo toe, is daar sekerlik ’n hele klompie boere wat wonder hoe hulle en hulle kommunikasievermoë geraak gaan word. Ons vertrou dat die probleme opgelos gaan word en dat die reuse projek met sy 3 000 skottels ook voordele vir die plaaslike mense en die omgewing sal opdis.

Dit was nogal interessant om by Nampo te sien hoeveel boere hulle iPad’s en slimfone uitpluk om foto’s te neem van toerusting. Ek hoop dit is ook ’n teken dat die selfoonnetwerke en Internetseine besig is om al die berge, dale en uitgestrekte vlaktes in die land te vul, want ons sal graag wil sien dat meer boere van die ProAgri-webwerf gebruik maak om inligting te bekom.

Onthou al ons artikels en ook die volledige tydskrif word op die webwerf geplaas, so alles is nie verlore indien u een maand te laat by die koöperasie uitkom om die gedrukte weergawe in die hande te kry nie - besoek net www.proagri.co.za.

Daar word al baie jare gepraat oor bewaringsbewerking, maar boere het teen onsekerheid en hoë aanvanklike koste gestuit. Tegnologie is egter besig om die deur vir baie boere oop te maak met die regte planters, spuite en stropers wat almal met satellietpresisiestelsels kan werk. Lees in hierdie uitgawe meer daaroor.

Koos le Roux gee riglyne oor die keuse van ’n trekker en ek sal graag u terugvoer wil hê oor die waarde van die vergelykende tabel, want ons wil met so ’n diens op ons webwerf begin.

Groente- en blomboere kan ook gerus kennis neem van ons kweekhuis-afdeling waarmee ons hierdie maand begin. Tegnologie gaan nie net oor masjiene nie, ook oor biologie... en dan is daar selfs nanotegnologie in die verf!

Lekker lees aan ons wavrag artikels en boer slim met ProAgri.

M

Annemarie Joubert > annemarie@proagri.co.za

Inhoudsopgawe / Contents Meganisasie 2 Kies ’n trekker só 5 John Deere: Trekkertegnologie op sy beste 7 FAW-trokke is lus vir werk 9 Strautmann-misstrooier: Die beste koop!

Gewasproduksie 11 Verseker ’n wenoes met dbXtream 13 Hardi Twin laat elke druppel spuitstof werk 15 Crop-Tech: Plant reg en oes ruim 17 Maak spilpuntspore gelyk met ’n Voorbreker 18 Pampoenplanter plaas pitte presies 19 Koringplanttyd: Manne wat weet kies Tatu

Veeboerdery 29 Speenkalfproduksie: Lees jou mark 31 Beefmaster bly presteer 33 Slaan ontwatering by kalwers hok Gereeld 28 Veilings 39 Genegids 41 AgriTrader

www.proagri.co.za

Business-to-Business: Agriculture ABC Jan - March 2012 39 176 average copies per month Copyright © 2012. All rights reserved. No material, text or photo graphs may be reproduced, copied or in any other way transmitted without the written consent of the publisher. Opinions expressed are not necessarily those of the publisher or of the editor. We recognise all trademarks and logos as the sole property of their respective owners.

ProAgri shall not be liable for any errors or for any actions in reliance thereon.

Die ProAgri-span Redakteur ProAgri en ProAgri.co.za Annemarie Joubert > 082-320-3642 annemarie@proagri.co.za

5

Verkoopbestuurder Anneke Claassen > 012-342-5141 anneke@smartpublishing.co.za Senior bemarker Stefan van Wyk > 082-381-7563 stefan@agritrader.co.za

13

Uitleg & grafika Esta van Niekerk Taalversorging Mediadienste

Kweekhuisproduksie 20 Shiman – onthou die naam 21 Pesbeheer: Biologie bied oplossings 22 allFresh! 2012 se gewilde werkswinkels is terug Hulpbronbestuur 23 Tonnel of dam bou? Wat sê die wet?

25 Vermillian: Nanotegnologie verseker doeltreffendheid 27 Pretoria kry weer sy eie landbouskou

Op die plaas van Linden de Lange naby Nigel, waar ProAgri besoek afgelê het, is strooptyd ’n plesier. Met tegnologie kan daar presies geplant, presies gespuit en presies gestroop word! Lees in hierdie uitgawe meer oor die beginsels van bewaringsbewerking en oor keuses van toerusting.

Rekeninge & intekening Paula MacMavis > 012-342-5141 paula@proagri.co.za

20

Gedruktemediabestuurder Suzanne Rall suzanne@smartpublishing.co.za Sakebestuurder George Grobler george@smartpublishing.co.za

23 SMARTPUBLISHING MASS MEDIA SPECIALISTS

31

Tel: 012-342-5141 Posbus 32123, Glenstantia, 0010 www.smartpublishing.co.za

ProAgri 148 – Junie / June 2012

1

Meganisasie

Kies die regte ’n Magdom take wag op plase om gedoen te word en daar is ’n magdom trekkers in die mark om van te kies. Enige trekker wat jy vandag kan koop kos boonop ’n hele trop slagosse of ’n hele paar ton mielies se prys.

Koos le Roux, uitgewer van die Meganisasiegids, verduidelik hoe ’n boer sy trekkerkeuse kan maak sodat hy nie uiteindelik aan die korste ent trek nie. n die April 2012-uitgawe van Agfacts se Agricultural Machinery Price Comparisons word verslag gedoen oor 22 trekkerfabrikate se enjinkilowatt, kleinhandelsprys en die koste per kilowatt.

Daar is groot prysgapings tussen die goedkoopste trekker en die duurste een in die verskillende kilowattklasse. Hoe moet die voornemende koper nou tussen hierdie beskikbare fabrikate en modelle kies? In hierdie artikel probeer ons ’n paar riglyne trek wat die keuse dalk makliker kan maak.

Dit is egter nodig om eers ’n bietjie wyer te kyk wat in die trekkermark gebeur: • As daar na die totale aantal kilowatt in die trekkermark gekyk word, was daar ’n redelike afname van 1990 tot 2005 (49,90%). Daarna het dit weer stadig vermeerder, maar is nog steeds 41,3% minder as 20 jaar gelede.

• Wat egter opval, is dat die gemiddelde kilowatt van die trekkermark toegeneem het van 57,5 kW twintig jaar gelede (1990) tot 63,7 kW tien jaar gelede (2000) en nou gestyg het tot 73,6 kW.

I

Verskillende faktore wat oorweeg moet word by aankope: • Tegniese inligting • Aantal kilowatt nodig • Tipe bewerking • Trekkermaatskappy – waarborg en betroubaarheid Tegniese inligting Omdat die gemiddelde grootte trekker op die Suid-Afrikaanse mark 73,6 kW is, word daar in Tabel 1 na die tegniese inligting van enkeles in die groep 70 tot 80 kW met vierwielaandrywing gekyk.

2

ProAgri 148 – Junie / June 2012

Naam/Model

Krag kw

CASE-IH JX 95 MFD +CAB NEW HOLLAND TD 95 DT +CAB VALTRA A 93(4) +CAB FARMTRAC 7100 DT + CAB JOHN DEERE 6100 D MFWD + CAB LANDINI POWERFARM 105 DT +CAB SAME LASER 110 DT +CAB CLAAS AXOS 340 CX(4) + CAB MASSEY FERGUSON 455(4) XTRA + CAB

71 71 72 72 73 73 73 74 74

Enjin CNH CNH SisuDiesel PERKINS JOHN DEERE PERKINS SAME PERKINS PERKINS

Silinders/ Verplasing 4/3,91 T 4/3,91 T 3/3,30 T 4/4,40 T 4/4,53 T 4/4,40 T 6/6,00 T 4/4,40 T 4/4,07 T

Tabel 1: Tegniese inligting van 70 tot 80 kilowatt vierwielaangedrewe trekkers Ontleding van tabel 1 1. Al nege modelle se enjinkilowatt lê tussen 71 en 74.

2. Vier modelle maak gebruik van dieselfde enjinvervaardiger (Perkins), 2 van CNH (Case-IH en New Holland is in dieselfde kamp) en die res van eie vervaardigde enjins. Hier behoort ’n voornemende koper navraag te doen oor die betroubaarheid van enjins by bestaande gebruikers.

3. Die massa, ratkaste, bande en afstandbeheerkleppe is met klein uitsondering in dieselfde klas. Dit maak die keuse dus nog moeiliker.

4.Wat die prys en prys per kilowatt betref, is hier die grootste verskille; van R448 000 (R6 136/kW) tot R671 601 (R9 075/kW). As daar net na prys gekyk moes word, sou die keuse maklik gewees het, maar daar is ander faktore wat ook ’n rol speel in die keuse.

’n gemengde saaiboerdery in die Delmas-omgewing waar 3 300 ha onder bewerking is, is die volgende samestelling (Tabel 2) aanbeveel.

Uit die aktiwiteitskaart wat met die beplanning opgestel is, kon afgelei word dat die volgende vloot trekkers voldoende is om alle take te kan behartig: Tabel 2: Trekkers

Totale kW

2x 327 kW MVWD trekkers

654

2x 201 kW MVWD trekkers

402

2x 136 kW MVWD trekkers

272

3x 81 kW MVWD trekkers

243

3x 74 kW MVWD trekkers

222

3x 60 kW TWD trekkers

180

Totaal

1 973

kW/ha-verhouding 1 973/3 300 = 0,59

Samestelling van ’n trekkervloot (aantal kilowatt) Op ’n gemengdeboerderyplaas wissel die werksaamhede waar trekkers benodig word van sleepwa trek tot ’n diepbewerking om verdigte lae op te hef. Dit is dus voor die hand liggend dat die samestelling van die vloot so sal wees dat al hierdie take so doeltreffend en ekonomies as moontlik verrig sal word.

In ’n beplanning vir www.proagri.co.za

trekker só Massa kg

Transmissie *

Bande voor

Bande agter

3770/3770 3600/4300 3750/3750 4071/4455 4260/5060 3535/4025 4680/4680 4450/4450 4320/4948

12/12 – 3S/4S 12/12 – 3M/4S 12/12 – 3S/4S 16/16 – 4M/4S 9/3 -3M/3S 12/12 – 3M/3S 24/12 – 3S/8SH 20/20 -2S/4S 12/4 -3S/4S

13.6 R 24 320/70 R 24 14.9 R 24 340/85 R 24 13.6 R 24 14.9 R 24 14.9 R 24 13.6 R 28 14.9 R 24

18.4 R 34 480/70 R 34 18.4 R 34 460/85 R 34 18.4 R 34 18.4 R 34 18.4 R 38 16.9 R 38 18.4 R 34

Afstandbeheerkleppe 2 2 2 3 2 2 2 2 2

Lysprys April 2012 Sonder BTW R472 900 R511 250 R550 989 R550 989 R629 655 R448 000 R629 151 R671 601 R508 275

Rand per kilowatt R6 660 R7 200 R7 652 R7 652 R8 625 R6 136 R8 618 R9 075 R6 868

* Die eerste groep nommers dui vorentoe- en truratte aan, byvoorbeeld 12/4 beteken 12 vorentoe- en 4 truratte.

Die tweede groep nommers dui die aantal strekke en die aantal ratte aan, byvoorbeeld 3M/4S dui drie strekke (laag, medium, hoog), met ’n 4-spoed hoofratkas (1,2,3,4) aan.

M ─ meganiese wisseling (Wisselings kan nie gedurende beweging gemaak word nie.)

S ─ gesinchroniseerd (Wisselings kan gedurende beweging gemaak word.)

Tipe bewerking Die tipe bewerking speel ’n groot rol by die keuse van die samestelling van ’n trekkervloot. Indien daar konvensionele bewerking op die plaas toegepas word, sal die kilowatt per hektaar-verhouding groter wees as by verminderde of bewaringsbewerking. Waar ’n boer heeltemal oorslaan na geenbewerking, kan dit selfs gebeur dat die aanvraag na groter trekkers op die spesifieke plaas kan verminder. Omdat ’n geenbewerkingsplanter swaarder as ’n konvensionele planter is, moet die kilowatt van plantertrekkers hier effens hoër wees.

Waarborge op trekkers Die meeste trekkers wat in Suid-Afrika verkoop word, het een of ander waarborg wat kan wissel van 1 jaar of 1 000 uur tot 3 jaar of 3 000 uur. Bo en behalwe hierdie waarborge verskaf veral die vyf groot vervaardigers ’n verdere tydperk wanneer sekere herstelwerk op meriete hanteer word. By die keuse van ’n handelaar of fabrikaat wie se trekkers aangeskaf gaan word, moet die boer baie seker maak dat veral die

vervaardiger ’n goeie rekord het om die waarborg ten volle te ondersteun.

Koop trekkers van ’n betroubare vervaardiger/handelaar Dit maak nie saak of ’n boer ’n basiese trekker of ’n tegnies gevorderde trekker koop nie, hy moet hom beslis laat lei deur die regte antwoorde op die volgende vrae te kry voor hy besluit op ’n handelaar of fabrikaat: • Is dit ’n gevestigde handelaar wat gerugsteun word deur die vervaardiger?

• Is die trekker vir Suid-Afrikaanse toestande ontwerp en aangepas, soos bv ’n verbeterde lugsuiweraar?

• Kom die handelaar/vervaardiger sy verpligtinge na ten opsigte van die waarborg?

• Is die onderdelevoorraadvlakke bevredigend om ook in krisistye trekkerstaantye te verkort?

• Is werkswinkels behoorlik toegerus met die regte gereedskap?

• Word sy werktuigkundiges opgelei?

• Wat is die herverkoopwaarde van die trekker?

Meganisasiegids

2012 Nou beskikbaar! www.proagri.co.za

Gevolgtrekking Wanneer daar soos hierbo na die verskillende eienskappe van trekkers gekyk word, kom ’n mens onder die indruk dat daar werklik gevorderde modelle in die trekkermark beskikbaar is. Dit sal aan die boer hoë tegniese vereistes stel om die volle voordeel van so ’n trekker in sy boerdery te kan benut. Dit sal beteken dat spesiale aandag veral aan die opleiding van sy trekkeroperateurs geskenk moet word.

Die meeste groot trekkervervaardigers het egter ook trekkers beskikbaar wat in hulle fabrieke in verskeie lande vervaardig word, waarvan die tegniese spesifikasies nie so ver gevorderd is nie.

In hierdie gevalle is die voordeel dat hierdie trekkers gerugsteun word deur goeie diens.

Die anderkant van die munt is dat daar heelwat nuwe trekkermodelle die land ingekom het wat nog van ou tegnologie gebruik maak. Wanneer sulke modelle vir aankope oorweeg word, beantwoord eers die vrae wat hierbo gestel is en kyk hoeveel van die vrae word bevredigend beantwoord voor ’n besluit oor aankope geneem word.

Inligting oor: • 20 trekkerklasse volgens trekkragvermoë, van 30 tot meer as 400 kw • koste per uur of koste per hektaar vir trekkeren- implementkombinasies • werktempo en brandstofverbruik • koste van plaasbakkies

Bestel nou teen R220,

by Koos le Roux, 082-828-9531 e-pos: koosleroux@live.co.za ProAgri 148 – Junie / June 2012

3

Meganisasie

John Deere se 7-reeks is...

Trekkertegnologie op sy beste Boere by Nampo het John Deere se herontwerpte R-reeks trekkers met waardering aanskou en saamgestem: Dis mos ’n trekker hierdie. opmond verbasing was op boere se gesigte te lees waar hulle John Deere se gevorderde 7R-trekkers by Nampo aanskou het. Dis ook geen wonder nie, want hierdie groen bultrekker is die toonbeeld van meesterlike ingenieursvernuf.

Volgens Kevin Lesser van John Deere is hierdie trekkers ’n heeltemal spiksplinternuwe ontwerp, afgestem op die presiese behoeftes wat die boer aan ’n hoëtegnologietrekker stel.

Daar is drie modelle in die R-reeks beskikbaar: die 7200R, die 7215R, en die 7230R. Al drie gebruik die gedugte 6,8ℓ PowerTech-enjin, wat met sy hoëdruk-drukbuisbrandstofinspuiting deurlopend al die toepaslike hoedanighede (druk, tydsberekening, tydsduur en veelvuldige inspuiting) kontroleer en beheer, selfs teen lae enjinomwentelinge, om gladde werkverrigting en snelle reaksie op lasveranderings te verseker.

Kortweg beteken dit dat die enjin deurgaans ekonomies, maar kragtig werk en blitsig ekstra krag beskikbaar stel wanneer dit benodig word.

Slim Kragbestuur beteken dat die enjin vir kort tye tot meer as 22 ekstra kilowatt krag kan gee wanneer jy dit

O

Die verskillende modelle se kraglewering: Model

Normaal

7200R 7215R 720R

147 kW 158 kW 169 kW

Met IPM* 171 kW 183 kW 194 kW

*IPM = Intelligent Power Management (Slim Kragbestuur) www.proagri.co.za

regtig nodig het, soos met werktuie wat kragaftakkeraandrywing gebruik of wanneer ’n opdraand met ’n swaar vrag aangedurf word. Ekonomie word verseker deurdat die enjin hom net tot sy uiterste inspan wanneer dit werklik nodig is. ’n Vernuftige nuwe ontwikkeling is die Vistronic-waaierverkoelingstelsel wat die waaierspoed outomaties aanpas om die optimum enjintemperatuur te handhaaf.

Waar waaiers tradisioneel agter die verkoeler gemonteer is om lug deur die verkoeler te suig, is die R-reeks se Vistronic-waaier voor die verkoeler gemonteer en blaas die lug deur die verkoeler in die volledig ingeslote enjinkompartement in. Dit hou vullis uit die enjinruimte en help ook om die verkoeler skoon te hou.

Die R-reeks spog met ’n keuse tussen vier kragoordragstelsels: 1.Die PowerQuad™ met 20 vorentoe- en 20 truratte, wat self die beste rat in elke strek kies en wat met SoftShift die versneller outomaties aanpas om gladde ratwisseling te verseker; 2.Die AutoQuad™ met 20 vorentoe- en 20 truratte, wat jou ook op die pad die beste, mees ekonomiese werkverrigting bied; 3.Die CommandQuad™ met 20 vorentoe- en 20 truratte en meer outomatiese verwisseling as die AutoQuad™, wat dit vir die operateur makliker en geriefliker maak, met linkerhandbeheerde truskakeling en vier kragwisselratte in vyf volgesinkroniseerde strekke; 4.Die AutoPowr(IVT)™, wat volledig

herontwerp is om jou die maksimum doeltreffendheid en produktiwiteit vir elke toepassing te gee. Jy kies net die spoed en AutoPowr kies en verander die ratte om die mees geskikte rat vir elke vragverandering te kies. Wat kan makliker wees?

Jy kan ook tussen drie hidrouliese pompe kies, afhangende van jou behoefte: 121 ℓ/min, 162 ℓ/min of ’n allemintige 222 ℓ/min.

Die R-reeks se kragtige hyser lig 6,895 ton lag-lag en jy kan hom ook met ’n voorste hyser bestel wat 5,2 ton kan optel. Die opsionele fabrieksgemonteerde voorste kragaftakker kan kloksgewys of antikloksgewys bestel word.

Die herontwerpte R-reeks is hoogs gevorderde hoëtegnologietrekkers wat met hulle gevorderde, maar betroubare beheerstelsels, perfek geskik is vir die modernste boerderymetodes.

Daarby is hulle gerieflike, operateursvriendelike kajuite met hulle onbeperkte uitsig (selfs in die nag), hulle uitnemende geskiktheid vir presisieboerdery en hulle vermoë om lang ure foutloos te werk, enige boer se droom. Voeg daarby John Deere se reputasie vir uitnemendheid en sy goed opgeleide handelaars regoor die land en die logiese ding om te doen is om groen te gaan.

Kontak Carel Theron by 082-802-2209 of Theron.CarelJ@JohnDeere.com.

Besoek ook www.deere.com of lees meer oor John Deere se reekse toerusting op ProAgri se webwerf: www.bit.ly/Meerasgroter ProAgri 148 – Junie / June 2012

5

Staalmeester Hamermeulens - vir kwaliteit en duursaamheid

6116/18 Stofvry

6116 IRS Met invoerawegaar en sikloon

Staalmeester se veelsydige reeks 6116 Hamermeulens vir elke behoefte vanaf 11–22 kW, stofvry, met of sonder waaiers, sikloon en invoerawegaar. Vir die maal van alle grasgewasse, sagte vrugte en groente, koringstrooi, rysstrooi en mielies. Elektries- of diesel-aangedrewe.

6116 RS Met rotorwaaiers en sikloon Sif: 1600 mm x 250 mm Rotor 500 mm: 8–16 hamers

6776 Multi swaardiens Hamermeul

Optelhamermeul Staalmeester 6776 Multi Swaardiens Hamermeulens op wiele, driepunt, elektries- of diesel-aangedrewe, met invoerawegaar. 30–37kW. Vir die maal van alle gras- en graansoorte. “Bottom drop” ook beskikbaar.

Voerstroper Hamermeul Gewig: 830 kg Sif: 3000 mm x 230 mm Rotor 930 mm: 168 kg Hamers: 16 – 28

HOOFKANTOOR Tel: 018-431-2171/2

E-pos: info@staalmeester.co.za www.staalmeester.co.za Staalmeester Areabestuurders 1. Gauteng, Mpumalanga, Suid-Natal: Eduan Booyens (082-883-6484) 2. Noord-/Oos-Vrystaat, Noord-Natal, Suid-, Wes-Kaap: Berning Luyt (082-907-4767) 3. Suid-/Wes Vrystaat, Noord-/ Wes-Kaap: Christie Louw (078-893-6152) 4.Oos-Kaap: Faan Greyling (082-446-9683) 5. Limpopo, Noordwes: Martin Coetzee (082-806-6377)

Meganisasie

Die nuwe FAW 13.180 FL

Draf die pad kaf met FAW FAW se reeks vragmotors wat vir enige denkbare doel aangepas kan word, is weer vanjaar by Nampo aan boere gewys.

AW-vragmotors werk baie goed vir my.” As vervoerkontrakteur kan Etienne Deetlefs van Trans-Atlantis op Parys boekdele skryf oor vragmotors, maar oor FAW het hy net goeie dinge te sê: “Die vragmotors is stewig, eenvoudig om te hanteer en die mense vra graag jou insette om FAW steeds meer gebruikersvriendelik te maak.”

Hy kom nou al ’n lang pad saam met FAW en het gesien hoe die maatskappy in Suid-Afrika groei en hoe hulle vragmotors ontwikkel. Hy het ook iets van alles in FAW se reeks vragmotors in sy vloot van agt; van ’n viertonner tot die grootste veertientonner wat met sy dubbelbaksleepwa tot 10 ton kan sleep.

“My eerste lorrie, ’n 13.160, ry ek nou van 2003 af. Hy het al 1,2 mijoen kilometer op die klok en ons ry hom nog,” sê Etienne.

Sy vloot is onlangs aangevul met FAW se 13.180 met ’n plat bak van 7,6 m by 2,4 m. Die sewetonner met sy turbo-aangejaagde sessilinderenjin van 6,557 ℓ, wat 132 kW teen 2 300 opm en 650 Nm teen 1 400 tot 1 600 opm lewer, word gebruik om enigiets aan te ry, van yskaste tot landboumasjinerie.

Die landboumaatskappy, Valtrac, wat ook in die omgewing geleë is, maak gereeld van Trans-Atlantis se dienste gebruik.

“Ek verkies ’n platbak, want hy is meer veelsydig. Jy gooi net ’n seil oor, maak stewig vas met bande en daar gaat jy!”

“F

www.proagri.co.za

Etienne sê hy ry selfs vir boere grondmonsters en bale aan en hy reken as ’n boer self wil kyk na ’n vragmotor, is FAW die beste plek om te begin. Die boer hoef ook nie noodwendig ’n platbakweergawe te koop nie. Jy kan ’n FAW met enige soort bak bestel, ook met veetralies.

Hy is tevrede met die brandstofverbruik en die kraglewering van sy 13.180, net soos met al sy ander FAWvragmotors. Hy sê onder sy bestuurders is daar ’n informele wedywering aan die gang oor wie die beste brandstofverbruik uit die vragmotor kan haal. “Op ’n slegte rit is die verbruik so 4,8 kilometer per liter en op ’n goeie rit so 5,7, maar as ek self ry het ek dit al tot 6 kilometer per liter gekry,” vertel hy.

Die 13.180 se sesspoedratkas met volle sinkronisasie sorg nie net dat hy maklik bestuur nie, maar ook dat hy ekonomiese krag beskikbaar het vir elke omstandigheid. Sy hidrouliese, luggesteunde koppelaar en kragstuur maak hom ’n droom om te bestuur, selfs op lang ritte.

Etienne het sy eerste FAW gekoop as gevolg van die goeie prys en hy was aanvanklik bietjie skepties oor die dienslewering en die sterkte van die vragmotors, maar vandag is hy glad nie spyt nie. “Omdat die mense bereid is om na ons ouens te luister, word ons saam groot en verbeter saam. Hulle het al vir my demonstrasiemodelle gegee om te toetsbestuur en dan na my

voorstelle geluister.”

Volgens Etienne is die kosmetiese afronding goed genoeg en die slaapplek wat in die meeste vragmotors (tot die kleiner modelle) is, is gerieflik en nuttig, omdat hulle dikwels baie ver moet ry.

Hy sê die werklik belangrike goed soos die enjin, ratkas en ewenaar is die goed wat saak maak en dit hou en werk goed.

Hy is ook beïndruk met die groot vensters wat wye sig toelaat en die kontroles wat bestuur maklik maak. FAW begin nou ook meer rekenaartegnologie inbring, maar dit alles bly gebruikersvriendelik en betroubaar, en hy kan steeds self vir die versiening en instandhouding van sy vragmotors sorg.

FAW is miskien nie so lank soos party ander vragmotormaatskappye in SuidAfrika nie, maar die eerste FAW vragmotors is al in 1956 in China gemaak en hulle is hard, en prakties, sê Etienne.

Hy doen sy aankope regstreeks by FAW in Isando en is baie tevrede met die diens wat hy daar ontvang.

“As ’n boer ’n lorrie wil hê wat al sy vervoerwerk kan doen, kan hy gerus die 13.180 oorweeg, of enige ander FAW. Hulle doen die werk,” sê Etienne.

Vir meer inligting oor FAW se wye reeks taai, betroubare, maar bekostigbare trokke, praat met Eugene van der Berg van FAW by 011-392-1530 of 082-496-2825, of besoek www.faw.co.za.

ProAgri 148 – Junie / June 2012

7

Meganisasie

Strautmann-misstrooier:

Die beste koop!

Die Strautmann se groot werpers plaas die mis egalig in ’n strook tot twintig meter breed, beduie Nico Kachelhoffer hier. k dink dit is die beste aankoop wat ons nog vir die plaas gedoen het.”

Dennis Marais, bestuurder van die groenteboerdery, Clear Water Farms by Bapsfontein, is ingenome met die Strautmann-misstrooier van Inttrac. Hy sê dit is nou geen probleem om te sorg dat die byna 700 hektaar groentelande vinnig, behoorlik en egalig bemes word nie.

Hulle werk sedert die begin van die jaar met die misstrooier en gaan hom nou vir die eerste keer ook toets vir die strooi van kalk.

Dennis sê die strooi-aksie van die 14-tonner is wonderlik om te aanskou en hy reken dit is die beste besluit wat Steve Calasa, eienaar van die boerdery, kon neem. Steve self is ’n man van min woorde, maar hy stem saam: “Dit is ’n fantastiese masjien wat niks moeilikheid gee nie. Dis waarde vir geld.”

Nog so entjie verder oos, naby Del-

“E

Dennis Marais van Bapsfontein meen die Strautmann-misstrooier is die beste ding wat die boerdery nog ooit gekoop het.

Die 14-ton misstrooier is een van Inttrac se reeks gedugte Strautmann-mis- en kalkstrooiers van ses tot twintig ton. www.proagri.co.za

mas, speel die Strautmann Silberblitz BE 1401 ’n integrale rol in die siklus van die Hy Lay-hoenderboerdery.

Daar is twee dinge wat so paar honderd-duisend hoenders goed kan doen, sê Nico Kachelhoffer, plaasbestuurder: “Hulle kan eet en hulle kan mis.”

Die Strautmann word gebruik om die mis, wat met ’n netjiese bandhyser uit die hokke verwyder word, weg te ry na hope waar dit gekomposteer word. Dieselfde wa word dan gebruik om die gekomposteerde mis oor die mielielande te strooi. Die mielies word weer in voer vir die hoenders verwerk.

Die misstrooier bemes ook die lande vir grasaanplantings vir die beeskomponent van die boerdery.

Nico is baie tevrede met die werking van die masjien. Hy sê hulle “Silwerblits” hanteer nou al vir die laaste twee jaar elke week tussen 50 en 60 ton mis en hulle het nog geen probleme ondervind nie. In die twee jaar het hulle een keer nodig gehad om die dryfkettings te verstel, maar dit was al.

“Jy moet weet dat die ureum in die hoendermis staal maklik kan laat roes, maar die Strautmann word van hoë gehalte gegalvaniseerde staal gemaak en ons het nog geen probleem met roes gehad nie,” sê Nico.

Die misstrooier is ’n robuuste werkesel en is heel gewillig om ook nat materiaal en groot klonte te hanteer.

Die breë wiele en dubbel-as beteken dat die Strautmann maklik oor die grond rol, sonder om dit te veel te kompakteer en Nico sê selfs in hulle turwerige grond het die wa nog nooit vasgesit nie.

Die tonnemaat per hektaar is maklik verstelbaar en die groot werpers sorg dat die mis egalig en van 16 tot 20 meter wyd versprei kan word.

“As ons ooit nog ’n misstrooier moet koop, sal dit weer ’n Strautmann van Inttrac wees,” sê Nico.

Praat met Inttrac Trading by 016-365-5799 of met Adam van Aswegen by 078-457-0952 of inttrac@cyberserv.co.za oor die reeks misstrooiers. Besoek gerus ook www.inttrac.co.za om na Inttrac se volledige reeks toerusting te kyk.

Op die Hy Lay-hoenderplaas word die Strautmann-misstrooier ook gebruik om tussen 50 en 60 ton mis per week weg te ry vir kompostering.

ProAgri 148 – Junie / June 2012

9

Meganisasie Breë glimlag pryk op Linden de Lange van Nigel se gesig soos die tapkarre draf om die een vrag gesonde pitte na die ander by die stroper te gaan ontvang. Dís mos hoe ’n mielie-oes moet lyk!

Linden het in een jaar totaal oorgeskakel van ’n konvensionele boerdery na bewaringsbewerking. Hy het van ’n waenhuis vol planters, grondbewerkingstoerusting en trekkers wat hy nodig gehad het om sy 1 400 hektaar mielies in te sit, ontslae geraak en twee van AgriPhyto se 12-ry dbXtreamplanters aangeskaf.

Nou bewys die stroper die wysheid van sy besluit.

“Kyk net hoe reguit en vol is hierdie rye en hoe stewig staan die mielies,” sê hy terwyl die stroper so tussen nege en elf ton pitte per hektaar in sy pens gooi.

Die plaaslike agent vir dbXtream-produkte, Richard Dannhauser, sê Linden is nie ’n man wat sommer ligtelik ’n besluit neem nie. Hy het die kat eers goed uit die boom gekyk en al sy somme gemaak voor hy oorgeskakel het. As ’n man wat self reeds agt jaar lank proefaanplantings met minimumbewerking doen, kan Richard boere se vrae uit ondervinding antwoord. Sy planterkeuse bly dbXtream, want dit werk, sê hy. “Die planters word immers in Suid-Afrika vir Suid-Afrikaanse omstandighede gebou.”

Linden sê die grootste besparing lê in die onderhoud- en vervangingskoste.

Waar hy vroeër ’n duisend uur per jaar op 15 trekkers gehad het, het hy nou 450 uur per jaar op vier trekkers. Dit beteken baie minder onderhoudskoste, die trekkers gaan elkeen twee keer so lank hou as vroeër en daarby kon hy sy arbeid met die helfte sny – om nie eers van dieselkoste te praat nie!

Hy waarsku net dat dit baie belangrik is om ook ’n behoorlike spuitprogram vir onkruidbeheer gereed te hê, aangesien daar geen meganiese onkruidbeheer is nie.

Linden het aanvanklik getwyfel of die

planters werklik akkuraat deur die oesreste sou kon plant, maar hy is aangenaam verras. Die pitplasing was perfek, die plantdiepte eenvormig om elke pit die beste kans te gee, en met die hulp van die RTK-presisiestelsel was die rye, wat 76 cm uitmekaar is, orals snaarreguit.

Net reg vir die stroper om deur te gly.

Nog iets wat Linden aangenaam verras het, was die diens wat hy by AgriPhyto ontvang het. “Ek was skepties, omdat ek dit gesien het as ’n ‘kleiner’ maatskappy, maar hulle kyk regtig mooi na my. ’n Ou moet ondersteuning hê en hierdie mense is werklik kundig, nie net oor hulle masjiene nie, maar ook oor die hele stelsel van bewaringsboerdery.”

Rinus Willemse, eienaar van AgriPhyto en die ontwerper/bouer van dbXtream, sê daar is drie beginsels wat ’n bewaringsboer in gedagte moet hou. As hy een jaar, weens omstandighede, een van die beginsels nie kon toepas nie, moet hy weet dat sy resultate dit gaan wys. Die beginsels is:

Met oestyd is dit duidelik hoe reguit en akkuraat die dbXtream plant.

Om sulke mielies te kry, moes die plantwerk goed gewees het, sê Richard Dannhauser, agent vir AgriPhyto in die Nigel-omgewing.

’n

Linden de Lange

Na planttyd vou die dbXtream maklik op om deur die hek te ry en in die skuur te gaan rus.

Verseker ’n wenoes – plant met dbXtream 1.Wisselbou: Wissel jou mielies of koring af met ’n stikstofbindende peulgewas soos soja of lupine.

2.Deklaag: Vir elke ton wat silo’s toe gaan, moet daar ’n ton materiaal op die land bly.

3.Beperk bewerking tot die plantproses. ’n dbXtream koring- en mielieplanter maak dit maklik om al drie beginsels toe te pas, want dit word funksioneel gebou vir bewaringsbewerking. Rinus sê die term bewaringsbewerking omskryf die hele proses wat ’n boer kan gebruik om grondvog en grondlewe te beskerm en te verhoed dat grond erodeer.

Die manier waarop ’n dbXtreamplanter dit regkry, is vindingryk. Richard beduie: Voor het ons ’n snykouter wat deur die oesreste sny, dan volg die tand wat ook ’n hidrouliese uitskopmeganisme het, sodat hy gemaklik oor groot klippe kan wip. Saam met die tandwerk word die kunsmisplasing gedoen en dan, net na die drawiel van die eenheid, volg ’n toekrapper wat sorg dat die saad nie in die sloot in tot op die kunsmis val nie. Die pit word dus in ’n lekker sagte saadbed neergelê en die boer het nog ’n keuse om op die saad enige biologiese groeimiddel te plaas. In Linden se geval was dit seewier. Die dubbel toetrapwiel sorg dan dat die hele pakkie veilig en knus wag vir ontkieming.

Die tanddiepte wissel tussen 5'' (12,7 cm) vir swaar grond, 7'' (17,8 cm) vir gemiddelde grond en 9'' (22,9 cm) vir sandgrond. Die trekkerkrag wat benodig word is 14 kW per tand.

Wat die onderhoud van die planters betref, lag Linden ook lekker: “Ek moes na die plantseisoen ’n rubbertjie vervang.

Dit het R9 gekos!”

Vind meer uit oor dbXtream-planters en AgriPhyto se kundige diens by Rinus Willemse 082-441-7255 of rinus@dbx.co.za.

ProAgri 148 – Junie / June 2012

11

Meganisasie

Hardi Twin laat elke druppel spuitstof werk

k praat nie graag van ’n kousbalkspuit nie, want dan kry boere maklik die verkeerde idee oor die werking van die Hardi Twin,” sê Winston Ritchie, die Hardi-handelaar op Standerton. Winston is ’n vurige ondersteuner van die gepatenteerde Hardi Twin-tegnologie, omdat dit boere help om insetkoste te spaar en dus geld te maak.

Hy sê die term, lugondersteunde spuitstelsel, is meer akkuraat, want die lugvloei beheer die koers en doeltreffendheid van die spuitdruppels.

Op die diagram (Figuur 1) kan duidelik gesien word hoe die spuitstof en lugstroom nes ’n tweeling saamwerk om die plasing van die druppels te beheer.

By Vrede in die Vrystaat gebruik Izak Dreyer nou al drie jaar lank ’n Hardi Twin en hy sê sy vorige spuit, ook ’n Hardi, staan ’n bietjie verleë terug as die Twin verbydraf.

“Die Twin doen twee spuite se werk, want jy kan langer ure werk en jy kom verder met jou water,” sê Izak.

Izak gebruik die spuit op sy mielies en soja vir onkruid- en plaagbeheer. Die spuit begin in September werk en hy loop regdeur tot Februarie.

“E

Wind se baas!

Die rede waarom die Twin langer ure kan werk, is omdat hy wind se baas is!

Izak sê met ander spuite kan jy dikwels net ’n halwe dag lank werk, omdat die wind te sterk is. Met die lugonder-

Fig 1: Met Twin-tegnologie kan fyn druppels presies op teiken geplaas word, selfs in winderige toestande. www.proagri.co.za

steunde plasing van die Twin se druppels kan die wind maar van enige koers af kom, die lugstroom se spoed en rigting kan gestel word om daarvoor te kompenseer.

Winston trek ’n grafiek nader om te wys dat die Twin selfs teen 15 km/u minder wegwaai (drift) toon as ’n gewone spuit teen 6 km/u.

Die geheim lê in jare se navorsing en slim tegnologie. Winston was nou al ’n paar keer by die Hardi-fabriek in Denemarke, waar hulle hom presies gewys het hoe die tegnologie werk.

Hy sê die Europeërs is baie gesteld op gesondheid en veiligheid, en op baie omgewing-sensitiewe plekke mag daar net met ’n Hardi spuitwerk gedoen word, omdat die druppels so presies geplaas word.

As gevolg van die doeltreffende plasing, kan die druppels kleiner wees, wat sorg vir baie beter bedekking. Onkruid soos gras en uintjies met hulle dun blare kan maklik misgespuit word met groot druppels.

Tref die teiken “Met ’n Hardi Twin bereik jy jou teiken,” sê Winston, “daarom spaar jy ook op die hoeveelheid spuitstof wat nodig is.”

Die lugstroom kan gestel word om blare uit die pad te waai en daarom kan selfs groot plante laat in die seisoen tot op grondvlak en onder hulle blare bespuit word.

Spuitstof wat wegwarrel in die wind, is ’n sigbare verlies, maar daar is ook onsigbare skade wanneer druppels op die grond val in plaas van op die plante waar hulle hoort. Ook hier maak Twintegnologie die verskil.

Soos Winston sê: “Die regte teiken word bereik.

Punt!”

Saam met die tegnologie kom ook Hardi se bewese vakmanskap, gehalte van materiaal en afronding. Alles aan ’n Hardi-spuit word deur Hardi self gemaak en alles voldoen aan die hoogste moontlike standaarde.

So, byvoorbeeld, is die roesvrye poli-etileentenks aan die binnekant net so glad en noukeurig afgewerk as aan die buitekant, sodat geen gifstof in holtetjies kan bly kleef nie.

Dit is moontlik om sommer in die land die tenk skoon te maak en spuitstof te ruil. Izak sê: “Jy trek net die watertenk oop en dan was die spuit homself.”

Die son kan ook maar sy bes probeer – ’n Hardi-tenk en spuitpunte word nie stukkend gebrand nie.

Die spuit het min bewegende dele, daarom is die onderhoud eenvoudig en maklik. Hardi is bekend vir sy diafragmapomp wat geen olie binne het nie. Dit gebeur soms met ’n gewone spuit dat daar ’n probleem met die pomp is en dat die olie terugloop in die tenk, wat ’n hele tenkvrag vol duur spuitstof kan ruïneer. ’n Hardi-pomp vra net so een keer per werkende week ’n bietjie ghries.

Die Twin-tegnologie is beskikbaar in verskeie sleep- en selfaangedrewe modelle met spuitbalke van 18 tot 36 meter.

By die sleepmodelle wissel die tenkgroottes van 3 200 tot 7 000 liter en by die selfloopmodelle van 3 500 tot 4 100 liter.

Izak sê daar is drie goeie redes waarom ’n boer ’n Hardi Twin moet aanskaf: 1. Die mense se diens is uitstekend en hulle is baie kundig.

2. Die spuit is doeltreffend: jy kry die spuitstof waar jy dit wil hê en jy ge bruik baie minder water en spuitstof.

3. Jy kan in wind spuit, wat jou moont like spuittyd drasties verleng.

As jy wil hê elke druppel moet tel, bel vir Winston Ritchie by 082-551-9565 of Clive Crous by 082-900-1334, e-pos clive@hardi.co.za. Besoek www.hardi-international.com vir volledige vergelykende inligting.

ProAgri 148 – Junie / June 2012

13

Meganisasie

Crop-Tech se JM 2624 Plus-koringplanter:

Plant reg en oes ruim diens bied om hom volstoom aan die boer te hou. Die enkele probleme wat Tom aanvanklik met die gehalte van die saad- en kunsmispype en die vastrapwiele gehad het, is flink opgelos. CropTech gebruik terugvoer oor boere se ondervinding om hulle produkte immer te verbeter en meer boervriendelik te maak, sê Hennie du Toit, bemarkingsbestuurder.

Die finale woord kom van die boer self.

Tom Niehaus sê: “As die prys reg bly, sal ek nie huiwer om weer so ’n planter te koop nie.”

Tom Niehaus van Thabazimbi se JM 2624 Plus-koringplanter plant lekker in enige grond; van swaar, swart turf langs die rivier tot rooi sand hoër op.

Die breë bande sorg dat die land nie onnodig vasgetrap word nie.

(Foto’s: Tom Niehaus) s jy ruim wil oes, moet jy reg plant, glo Tom Niehaus van Schoongesicht Boerdery op Mooiplaas naby Thabazimbi.

Tom verbou koring, sojabone en mielies onder besproeiing en sonneblom op droëland.

Die stroper trap grond waarop geenbewerking toegepas word baie vas, daarom bewerk Tom sy grond, maar hy probeer tog om die plantreste in die bogrond in te werk. Daarvoor spuit hy die mieliereste na oestyd met ’n middel wat dit vinniger laat afbreek, waarna hy die grond eers met ’n skotteleg en daarna met ’n skeurtandwerktuig bewerk. Net voor planttyd stuur hy weer ’n skotteleg deur en dan gebruik hy die voortreflike JM 2624 Plus konvensionele koringplanter om sy koring en soja te plant.

Hierdie planter werk nou al vir sy derde seisoen op Mooiplaas en Tom is ingenome met sy werkverrigting. Die planter is 5,3 meter wyd en plant so tussen 15 en 20 hektaar per dag. Hy kan die volgende rywydtes plant: 24 rye van 17 cm, 21 rye van 20 cm, 17 rye van 25 cm of 14 rye van 30 cm.

Met die JM 2624 se saadbak wat 580 ℓ hou en sy tamaai kunsmisbak van 1 045 ℓ, is dit ook nie nodig om telkens nes jy lekker aan die gang kom vir hervulling te stop nie. En om al hierdie nuttige tegnologie te sleep, het jy ’n trekker van ’n skamele 67 kW nodig.

Tom het die JM 2624 by Nampo gesien en besef dat hierdie planter alles kan doen wat hy wil hê. “Daar is ander, heelwat duurder planters wat niks meer kan doen as hierdie een nie,” sê hy, “en ek is glad nie spyt dat ek die JM 2624 gekoop het nie.”

A

www.proagri.co.za

’n Voordeel van die planter bo die ander soort planter wat hy eers gebruik het, is dat die JM 2624 se skyfkouters doeltreffend deur redelik digte plantreste sny, terwyl die vorige planter se messies te veel aangepak het.

Met die JM 2624 se kunsmisawegaar en gegroefde saadrotor, voldoen sy kunsmistoediening, plantdiepte en pitplasing heeltemal aan Tom se behoefte vir akkuraatheid en dit is maklik om die planter te kalibreer. Tom het vir hom ’n bak gemaak om die saad in op te vang tydens kalibrasie.

Mooiplaas se grond wissel van swaar, swart turf onder langs die rivier tot rooi sand hoër op en ’n mens stel maar die planter vir ’n goeie middeweg. Op eenvormige grond sal jy hom perfek vir elke taak kan verstel.

Tom glo daaraan om sy toerusting op te pas om die maksimum werkverrigting en diens daaruit te put. Daarom ghries hy sy planter elke derde werksdag. Elke kouter en wiel het ’n ghriesnippel en dit neem sowat negentig minute om die planter deeglik te ghries. Geen verder onderhoudwerk is nodig nie, maar na die plantseisoen haal Tom die kettings af en bêre dit in diesel om roes te voorkom.

Dis nie net Tom wat met die JM2624planter tevrede is nie. Toe sy buurman op Mooiplaas sien hoe lekker die planter werk, het hy summier ook een gekoop en hy plant ook nou reg vir ruim oeste.

Tom is ook tevrede met die diens wat Crop-Tech deur sy plaaslike agent, Thabazimbi Motors, lewer. “Hulle het die planter hier op die plaas afgelewer en my gehelp om aan die gang te kom.”

Dit is ook duidelik dat Crop-Tech se mense die boer se saak verstaan en

Om te hoor waar jou naaste CropTech-handelaar is en vir meer inligting oor Crop-Tech se wye reeks landbouwerktuie, praat met Hennie du Toit by 082-850-3744 of sales@croptech.co.za.

Benewens koring, plant Tom Niehaus ook soja met sy JM 2624 Plus-koringplanter van Crop-Tech.

ProAgri 148 – Junie / June 2012

15

16

ProAgri 148 – Junie / June 2012

www.proagri.co.za

Meganisasie

Maak spilpuntspore gelyk met ’n Voorbreker! y weet, ’n spilpunt is eintlik bedoel om bo-op die grond te loop, maar gaan vra enige besproeiingsboer hoeveel tyd hy al gemors het om spilpuntwiele uit slote te grou.” Aan die woord is Abel Rootman van Lichtenburg.

Diep spilpuntspore is geneig om water op te dam totdat dit ’n morsige pappery word waarin die spilpunt vassteek. Maar dit is nie die enigste probleem nie. Trekkers, planters, spuite en stropers stamp soms hulle verstand uit in diep spilpuntspore, wat die boer verder tydverlies en skade op die hals haal.

Maar vandat Abel die trotse eienaar van twee Voorbrekers geword het, kyk nie hy of sy spilpunte en werktuie vir ’n oomblik terug nie, want daar is nie meer skade om te sien nie.

Die Voorbreker is die breinkind van Laurie Faul wat as stroopkontrakteur deeglik met spilpuntslote kennis gemaak het. Sy stropers het gereeld skade opgedoen as gevolg van die diep slote wat deur spilpuntwiele uitgery is.

Hy het ’n paar jaar lank gedink en gepeuter aan ’n toestel wat die sloot kan toekrap terwyl die spilpunt loop.

Hy sê een van die probleme was dat die toestel nie te swaar moes wees nie, want jy wil nie ’n verdere las op die spilpunt se motors en ratkaste plaas nie. Dit kan ook nie te lig wees nie, want dan beteken dit niks nie.

Die oplossing was die gebruik van veerkrag. Hoewel die hele eenheid maar so 50 kg weeg, kan die boer met die blote verstelling van die veer genoeg drukkrag na die Voorbreker se gehapte skottelskare stuur om die grond wat die wiele op die kante van die sloot uitgestoot het, terug in die sloot te plaas.

Algaande word die teruggeplaaste gond so dig saamgetrap dat dit ’n netjiese paadjie vir die spilpuntwiele vorm.

Abel sê dit beteken dat die spilpunt se wiele op die hoogte loop wat hulle veronderstel is om te loop; nie meer in ’n sloot nie, en dit sorg vir beter gewigverspreiding. Laurie het die laaste ontwikkelingswerk aan die Voorbreker op Abel se plaas gedoen en hy kon letterlik sien hoe die plan groei en die probleme uitgestryk word.

Die hoeke en plasing van die Voorbreker se skare is oor en oor getoets tot dit perfek was en die patent is so ontwikkel dat ’n boer nie nodig het om dit af te haal as hy die spilpunt wil skuif nie. Jy laat skiet net die veer, haak die wielgedeelte uit en swaai die hele arm op sodat dit aan die spilpunt se toring vasgehaak kan word.

Laurie het by verskeie spilpuntmaatskappye met sy plan aangeklop, maar dit was die wakker Theuns Dreyer

“J

www.proagri.co.za

van Senter 360 wat dadelik die waarde ingesien het. “Dit is vindingryk en dit werk,” sê Theuns.

Die Voorbrekers word nou in Senter 360 se fabriek vervaardig met dieselfde streng gehaltebeheer as wat vir die betroubare spilpunte geld. Die eenhede kan egter aan enige spilpunt pas en enige besproeiingsboer kan dit afsonderlik aanskaf.

Op Abel se plaas is albei sy spilpunte nou met voorbrekers toegerus. Hy meen, afhangende van die grondstruktuur, is dit nodig om net die binneste stel wiele of miskien die eerste twee stelle met Voorbrekers toe te rus. Selfs op sy nege-toring spilpunt sien hy die verskil met een Voorbreker.

“Dit gaan maar oor die volume water en dit is net so dat die grond aan die binnekant natter en sagter is,” sê hy.

Abel het ’n wisselboustelsel aan die gang en hy sê dit is veral belangrik met koring om nie ’n besproeiingsiklus te mis nie. Dit kan maklik gebeur as jy ’n dag of wat sukkel om spilpuntwiele uit te grou en slote toe te stoot. Hy sê: “Jy kan maar vergeet om daardie siklus in te haal. Jou moeilikheid is geboek!”

Hy is ook heeltemal tevrede met die prys en diens en hy sê die groot ding is dat Laurie en Senter 360 se mense bereid is om na die boer te luister en te verbeter. Hy het byvoorbeeld twyfel gehad oor die stewigheid van die boute en Laurie het dadelik plaas toe gekom, dit getoets en die boute aangepas.

Senter 360 voeg graag meer waarde toe tot sy spilpunte en die Voorbreker is nou een van daardie voordele waarin Senter 360-boere kan deel, net soos hulle die voordeel geniet van die stewige, maar ligte vakwerk

Abel Rootman van Lichtenburg beduie hoe die Voorbreker sy slootprobleme oplos. van gegalvaniseerde pyp in plaas van die tradisionele swaar hoekyster van ander spilpunte. Senter 360 spog ook met die unieke filterstelsel wat sorg dat die laaste belangrike spuit nie verstop nie.

Theuns Dreyer en sy span staan aan die voorpunt van nuwe tegnologie en besproeiingsboere kan maar hulle oë oophou – hier is nog groot dinge aan die kom...

Vir skitterdiens enige plek in SuidAfrika, skakel 018-469-1331, e-pos info@senter.co.za of besoek www.senter360.co.za.

Die Voorbreker kan maklik opgelig word deur die veer te laat skiet en die wielgedeelte uit te haak.

ProAgri 148 – Junie / June 2012

17

Meganisasie

Pampoenplanter plaas pitte presies Die planter is vanjaar vir die eerste keer by die Nampo Oesdag vertoon en Michris sê elke pampoenboer wat die planter gesien het, het een bestel. Net soos met die handmielieplanter, beteken die pampoenpitplanter dat al die pitte op dieselfde diepte geplaas kan word, wat sorg vir behoorlike plantestand. Daarby kan die afstand tussen die pitte presies bepaal word. Die meganiese werking van die planter sorg dat die spoed van die trekker nie die afstandplasing beïnvloed nie.

Waar die handmodel die werk van drie mense doen, kan die trekkergedrewe pampoenplanter sommer maklik 20 mense se werk doen – en daarby word die werk baie meer akkuraat, die hele dag lank, gedoen. Die trekkerplanter maak dit moontlik vir ’n boer om in ’n oggend se tyd, met net twee arbeiders, vyf hektaar te beplant.

Michris sê: “Enige pampoenboer sal jou vertel dat daar nie meer ruimte vir foute is nie. Die saad is duur; daar is sekere kultivars wat al 82c per pit kos. Elke pit moet dus presies reg geplaas word as ’n boer wil geld maak.”

Die besparing op arbeid alleen betaal sommer gou die plantertjie Die planter is so ontwerp dat dit pamse koste af. poenpitte van enige grootte en vorm kan Alle groenteboere kan ook gerus hanteer en presies op die regte plek en kennis neem van Michris se handdiepte kan plant.

ampoenpitte is plat en elke pit lyk anders. Dit beteken dat geen gewone planter pampoenpitte behoorlik kan plaas nie, want hulle draai dwars, suig vas, veroorsaak blokkasies en erge irritasies!

Na aanleiding van Michris Janse van Rensburg se uiters suksesvolle handmielieplanter, het ’n hele paar pampoenboere hom gevra of hy nie ook ’n patent vir hulle kan uitwerk nie. Hy het eers ’n handmodel ontwerp en toe oorgegeaan na ’n trekkergedrewe model.

Michris sê: “Dit het my lank besig gehou en heelwat hoofbrekens veroorsaak, maar uiteindelik is die planter wat agter ’n trekkertjie aangesleep kan word, gereed.”

P

18

ProAgri 148 – Junie / June 2012

Michris wys hier by Nampo hoe een werker op sy pampoenpitplanter die werk van 20 mense kan doen. kunsmisstrooier wat al op verskeie plekke in die land met groot sukses gebruik word. Die kunsmisstrooier sorg vir die egalige en vinnige plasing van enige korrelkunsmis sonder dat die grond deur swaar masjiene platgetrap of besproeiingstelsels versteur word.

Maak jou lewe maklik en maak geld met Michris se slim patente. Skakel hom by 073-454-4111 om jou pampoenpitplanter, kunsmisstrooier of handmielieplanter te bestel, of stuur ’n e-pos na michrisjvr@gmail.com.

www.proagri.co.za

Meganisasie

Koringplanttyd: Die manne wat weet plant met

Tatu van Valtrac an die heel voorste voorpunt van geenbewerking is die sowat 150 lede van die Geenbewerkingklub van KwaZulu-Natal. Die klub het in die laat negentigs ontstaan toe boere van Winterton se kontrei informeel bymekaar begin kom het om kennis en ervaring oor geenbewerking te deel.

So nuttig was hierdie besprekings en so gunstig was die uitwerking op boerdery dat die ledetal drasties uitgebrei het en dat ’n behoorlike klub met ’n grondwet en ’n bestuurskomitee gestig is.

Die klub versamel steeds alle moontlike kennis oor geenbewerking en steek kers op net waar hulle kan, maar die klub doen ook baie om geenbewerking wyer te bevorder. Daarvoor hou die klub elke jaar ’n geenbewerkingskongres wat deur sowat 300 boere bygewoon word, en hou ook boeredae waar geenbewerking prakties gedemonstreer word.

A

Voorste kenners Lede deel alle moontlike kennis en ervaring met mekaar en steek niks weg nie. Dit alles het gesorg dat die Geenbewerkingklub as die voorste kenners van geenbewerking beskou kan word.

Andrew Fyvie van Bergville was van die heel begin af lid van die Geenbewerkingklub. Hy en sy pa is vennote in hulle boerdery en hulle eerste oorweging om in die 1980’s geenbewerking te begin probeer, was om erosie en oppervlakteverdigting van hulle grond te probeer hokslaan.

Hulle moes hulle eerste pogings laat vaar omdat peste en siektes ’n groot tol geëis het, maar drie jaar later het hulle met meer kennis weer probeer.

Planters die probleem Hierdie keer was hulle grootste probleem planters. Hulle het verskeie soorte kouterplanters probeer, maar hulle was nie swaar genoeg om behoorlike indringing te verseker nie en die drukvere was te lig.

Tatu die oplossing Maar hulle probleme was op ’n einde toe hulle ’n Tatu Cop Suprema-mielieplanter

in die vroeë 1990’s

by Valtrac aangeskaf het.

Hierdie swaar, stewige planter se tande het ’n groot verskil gemaak en geenbewerkingmielieproduksie was nou vir die Fyvies ’n groot en lonende Die PDCM van Valtrac is definitief die bobaas van alle plesier. geenbewerking-koringplanters, sê Andrew Fyvie van Maar dit het nie Bergville. En binne ’n skamele vyf uur skakel jy hom om hulle probleme met na ’n volbloed geenbewerking-mielieplanter. koringplanters opgelos nie. Hulle beteken dat Andrew sy Cop Suprema het ’n ander soort koringplanter gekoop, ook kon verkoop teen meer geld as wat maar toe hulle na ’n halwe dag nog net hy oorspronklik nuut gekos het, want 3 hektaar kon plant omdat die ding nou plant hy mielies en soja met dieknaend verstop het, het hulle hom na selfde PDCM wat koning kraai in die die verskaffer teruggestuur. koringland.

Maar die feit dat hy nou alles kan Onoortreflike oplossing – plant alles plant met net een planter is verreweg Weer was ’n Tatu-planter van Valtrac die nie die grootste voordeel nie: Die geenonoortreflike oplossing – hierdie keer bewerking wat Valtrac se Tatu-planters die veeldoelige PDCM wat nie net moontlik maak, beteken hoër opbrengkoring perfek plant nie, maar ook ste teen ’n laer plantestand, ’n mielies, sorghum, sojabone, droëbone, beduidende dieselbesparing, doeltrefhawer en ander weigewasse. fende grondbewaring en veel beter Andrew hou daarvan om werktuie te waterbenutting. vervang terwyl hulle nog in ’n goeie toeDie Tatu PDCM is nie die goedkoopstand is en ’n goeie prys kan behaal. Na ste planter nie, sê Andrew, maar goedagt jaar se foutlose diens, waarin daar koop is duurkoop. Die planter se geen nodigheid was om enigiets anders veelsydigheid en doeltreffendheid, die as slytonderdele te vervang nie, het hy afwesigheid van staan- en sukkeltyd en die PDCM verkoop en hy werk nog die hoë herverkoopwaarde maak hom steeds perfek by sy ewe tevrede nuwe uiteindelik veel goedkoper as ander eienaar. planters wat minder kos.

En waarmee het hy hom vervang?

Met ’n splinternuwe, identiese Tatu Legendariese diens PDCM van Valtrac. Van al die koring’n Tatu-planter vreet nie onderdele nie, planters is die Tatu PDCM definitief die maar as jy onderdele nodig het, is dit heel beste, verklaar Andrew, so waarom onmiddellik beskikbaar, sodat jy nooit sal hy iets anders aanskaf? ’n hoef te wag as jy wil plant nie. DaarBykomende voordeel is dat die planter voor sorg Valtrac se legendariese diens. met sy spiraalgeribde saaduitmeter ook As koringplanter is die PDCM in die fynste saad akkuraat kan plant – weergawes beskikbaar wat 19, 23 of 27 selfs klawer en tef. rye kan plant, en as mielieplanter vir 9, 10 of 12 rye. Die kleiner modelle hou Tatu kraai koning 1 140 kg kunsmis en 750 kg saad en In die somer skakel jy binne ’n skamele die grootman 1 640 kg kunsmis en vyf uur die planter om na ’n vol1 050 kg saad. Die mielie-saadbakke waardige mielieplanter, volledig met hou elk 35 kg. uitmeeteenhede en saadbakke. Dit

Die Geenbewerkingklub van KwaZulu-Natal kan geskakel word by 033-330-2062 of stuur ’n e-pos aan sandrafindlay@intanet.co.za. Hulle webwerf, www.notillclub.com, is ’n skatkis van inligting oor geenbewerking.

No-till Konferensie 4-6 September 2012 Drakensville Vakansie-oord www.proagri.co.za

Vir meer inligting oor Valtrac se voortreflike Tatu-geenbewerkingplanters, sowel as ander werktuie en Valtra-trekkers, praat met George Cilliers by 082-881-4855 of george@valtrac.co.za. Besoek ook www.valtrac.co.za.

ProAgri 148 – Junie / June 2012

19

Kweekhuisproduksie

Shiman – onthou die naam!

Michael Koch van Haifa het by Shiman se boeredag gesels oor die fyn kuns om te bepaal wat ’n plant werklik nodig het om te floreer.

Waardevolle inligting rondom Shiman se kunsmisreeks en landboumiddels asook wenke vir meer doeltreffende besproeiing en geïntegreerde plaagbeheer is op die Boeredag bespreek.

Jan Van Graan, tegniese bestuurder, MASA, het verduidelik dat doeltreffende onkruidbeheer begin met die korrekte identifikasie van die onkruid en ook met begrip van die voortplanting- en oorlewingsmeganismes van die onkruide. Hy het ’n oorsig oor MASA se mandjie van onkruiddoders, swamdoders en insekdoders gegee.

Michael Koch, landboukundige van Haifa, het in sy aanbieding, “Pioneering Solutions from Haifa”, uitgelig dat Haifa ’n wêreldleier is op die gebied van wateroplosbare en beheerde vrystelling- (controlled Shiman se Boeredag op 20 April, by hulle release)-produkte. nuwe moderne logistieke- en vermengShiman het ’n vermengingsaanleg naby Midrand (Olifantsfontein), is ingsaanleg, waar ’n nomdeur 70 boere en ProAgri bygewoon. Die merpas kunsmisproduk perseel is nie alleen indrukwekkend nie, maar na gelang van die boer se behoeftes en gewas op voldoen aan “Responsible Care” vereistes. voorskrif vermeng kan Shiman spog met CAIA lidmaatskap wat ’n word. jaar gelede verwerf is.

Chris Barnard, Fertigation Akademie, met sy jare se ondervinding het die ewolusie van die “Fertigation”-bedryf in ’n neutedop saamgevat. Hy het die mees algemene slaggate waarin boere verval, asook prakties werkbare wenke met almal gedeel.

Die interessante onderwerp van geïntegreerde plaagbeheer is deur Lindi Grobler, ’n kundige op die gebied, aangeraak. (Lees gerus haar artikel hier langsaan).

“Ons gebruik Shiman se produkte, want dit is doeltreffend. Ons maatskapy staan in ’n

lke kweker-,tonnel-, nethuis- of besproeiingsboer sal met Shiman aan sy sy net méér sukses kan behaal. Dit is ’n jong, dinamiese maatskappy wat vroeër agter die skerms gewerk het en van agente gebruik gemaak het om sy goed nagevorste middels te versprei.

Met Yulandi Holtzhausen as besturende direkteur en haar ondersteunende span administratiewe en logistieke personeel aan die stuur van sake, het die maat-skappy besluit om self met boere te begin praat en sake te doen. Nou is daar saam met die doeltreffende produkreeks ook ’n een-stop kundige ondersteuningsdiens wat deur drie voltydse tegniese verkoopspersoneel gedryf word.

E

20

ProAgri 148 – Junie / June 2012

Ludwig’s Roosplaas beveel graag Shiman se swamdoder, Chronos en plantluis-doder, Kohinor, aan.

nou verhouding met hulle en hulle gee top diens,” sê Halmar Taschner, van Ludwigs Roosplaas, wat nou in sy pa se voetspore volg. Die roosplaas beveel Kohinor en Chronos aan vir hulle kliënte, want dit werk, hulle het dit self beproef.

Kohinor en Chronos is slegs twee produkte uit die reeks wat Shiman aan sy kliënte bied.

Vir meer inligting oor Shiman, die produktereeks en dienste kontak gerus die Shiman kantoor 011-635-3000 of orders@shiman.co.za. Besoek www.shiman.co.za www.proagri.co.za

Kweekhuisproduksie

Pesbeheer: Biologie bied oplossings anisopliae, Verticillium (Lecanicillium) lecanii en Trichoderma spp vir die beheer van onder meer respektiewelik witvlieg (Trialeuriodes vaporariorum en Bemisia tabaci), blaaspootjie (Frankliniella occidentalis en Thirps tabaci), en wortelsiektes (Pythium, Fusarium ensovoorts).

• Nematodes – ook genaamd aalwurms wat voordelig is en ander skadelike aalwurms beheer soos Steinernema spp en Heterorhabditis spp vir die beheer van wurms, bladmyner en Sciarid-vlieë.

• Roofinsekte wat leef op ander organismes soos Phytoseiulus Persimils vir die beheer van glashuisspinnekop en Amblysiues (Neoseiulus) Cucumeris vir die beheer van blaaspootjie.

deur Lindi Grobler van Agri-Alchemi

ie sterk neiging van boere om deesdae eerder produkte te gebruik wat peste biologies beheer, is te danke aan twee redes: Die eerste rede hiervoor, en sekerlik die belangrikste, is die verhoogde weerstand van insekte teen chemiese middels. Al hoe meer produkte, wat in die verlede goeie beheer teen ’n pes verseker het, bied nie meer dieselfde mate van beheer of beskerming nie, weens volgehoue toedienings van dieselfde produkte.

Soos insekte weerstand teen verskeie chemies aktiewe bestanddele opgebou het, het boere hulle tot hoër toedieningshoeveelhede gewend om sukses te behaal. Die verhoogde toedienings het weer gelei tot hoër spuitkostes, in sekere gevalle agteruitgang van die omgewing en gewoonlik gevaarlike, onooglike en onaanvaarbare oorblyfsels op die gewas.

Tweedens is daar al hoe meer druk vanaf verantwoordelike verbruikers wat meer omgewingsvriendelike produkte eis. Boere word gedwing om hulle produksieprosesse te verander om die negatiewe uitwerking van gifstowwe op hulle produk en omgewing te bekamp en te verminder.

Gevolglik is daar groot klemverskuiwing in die landbou vir boere om ’n geïntegreerde pesbeheer- (integrated pest management of IPM) -strategie te volg en sodoende sintetiesegifstoftoedienings te verminder deur gebruik te maak van

D

www.proagri.co.za

omgewingsvriendelike biologiese produkte.

Dit beteken nie dat biologiese produkte die alfa en omega is nie. Volgens die omskrywing van geïntegreerde pesbeheer beteken dit dat ’n boer ’n stelsel gebruik wat daarop gemik is om verskeie kontroleprodukte (chemies en biologies gekombineerd) en beheermaatreëls saam in te span om pesbevolkings ekonomies te beheer. So ’n geïntegreerde benadering behels ’n kombinasie van tegnieke, soos die aanpassing van produksiepraktyke, fisiese beheermaatreëls, die gebruik van biologiese produkte en ook die gebruik van chemiese produkte.

Die suksesvolle uitvoering van ’n geïntegreerde program lê in die behoorlike monitering en meting van pesbesmetting. Dit is belangrik om die beste metode vir ’n produksie-eenheid te vind om maksimum voordeel daaruit te put.

Daar is ’n wye reeks biologiese produkte beskikbaar, maar die basiese beginsel lê in die gebruik en manipulasie van natuurlike vyande van ’n pes as agente vir beheer. Die beheeragente sluit in: • Bakterieë – enkelselorganismes wat wat op lewende plantmateriaal leef; soos Bacillus thuringiensis vir die beheer van wurms.

• Swamme – eensellige organismes wat parisiteer op lewende organismes; soos Beauveria bassiana, Metarrhisium

Die lys kan verder uitgebrei word aangesien ’n wye verskeidenheid van reagense beskikbaar is, maar die belangrikste beginsel in die gebruik van die biologiese produkte is eerstens die akkurate identifikasie van die pes en tweedens die oordeelkundige keuse van chemiese en biologiese beheermaatreëls of produkte.

Hoewel baie inligting oor peste en hulle bestryding deesdae vryelik op die Internet beskikbaar is, bly dit beter om ’n geïntegreerde pesbeheerprogram met die hulp van ’n kundige uit te werk.

Lindi Grobler was een van die sprekers by Shiman se boeredag wat verlede maand by hulle perseel

by Olifantsfontein, naby Midrand gehou is. Vir meer inligting, kontak haar by lindi@agri-alchemi.co.za.

ProAgri 148 – Junie / June 2012

21

Kweekhuisproduksie

allFresh! se gewilde werkswinkels is terug anlyn-registrasies vir allFresh! 2012 is nou oop!

Soos vorige jare beloof allFresh! 2012 om ’n belangrike gebeurtenis op die varsproduktebedryf se kalender te wees. Dit vind plaas op 1 en 2 Oktober 2012 by die WNNR, Pretoria. Vanjaar val die klem op nuwe maniere om volhoubare markgroei te verbeter: “Kweek ’n lewenskragtige varsproduktebedryf vir ’n gesonde planeet en mense.” (Growing a vigorous fresh produce industry for a healthy planet and people.) ’n Ekspo met bedryfsgerigte uitstallers sal op albei konferensiedae die jongste nuwighede in die bedryf ten toon stel. Die eerste dag sal uit generiese sessies deur kundiges in die bedryf bestaan. Op die tweede dag kan konferensiegangers kies tussen verskeie werksessies rondom die tema.

Terugvoer wat na allFresh! 2011 ontvang is, het ’n lewendige belangstelling getoon in meer geleenthede vir konferensiegangers om deel te neem aan werksessie-styl interaksies. Die allFresh!-span het dus spesiale aandag daaraan gegee om in 2012 ’n professionele, interaktiewe atmosfeer te herskep.

Van die werksessie-onderwerpe is: • Koos Bouwer, ’n bedryfsingenieur en konsultant, gaan ’n praktiese aksieplan vir energiebesparing in pakhuise en koelkamers aanbied.

• Andrew Makenete, voorheen van ABSA en Landbank en nou die uitvoerende direkteur van CALICO Capitol, en lede van sy span, gaan maniere om kapitaalvloei na die landboubedryf te lok, bespreek.

• Stuart Symington, hoof uitvoerende beampte van PPECB (die Varsprodukte-uitvoerraad), sal praat oor die toekoms van PPECB nadat dit onlangs ’n strategie-aanpassing ondergaan het.

Stuart sê PPECB beplan om terug te keer na sy grondslag en te konsentreer op die lewering van ’n professionele statutêre mandaat aan sy kliënte. Dit sluit produkinspeksie en kouekettingmonitering, asook die voorsiening van inligting, in. Die minister het opdrag gegee dat PPECB die PPEB-wet van 1983 herskryf moet word. Deur dit te doen, hoop PPECB om ’n broodnodige moderniteit te bring aan sakebedrywighede met vinniger voordele en beter ekonomiese waarde vir kliënte. Stuart sal verder oor hierdie sake uitbrei in die PPECB-werksessie.

A

Stuart Symington van PPECB sal ’n werksessie oor beter dienslewering met betrekking tot die uitvoer van varsprodukte lei.

Die CV’s en onderwerpe van alle werksessiefasiliteerders en generiese sprekers kan op die allFresh!webwerf gesien word. Ander konferensieverwante inligting is ook beskikbaar in ’n gebruikersvriendelike formaat: www.allfresh.co.za. Vir enige navrae oor allFresh! 2012 kontak Carien Taute by carien@buzztzn.co.za. Ons sien daarna uit om jou by vanjaar se allFresh! te verwelkom.

22

ProAgri 148 – Junie / June 2012

www.proagri.co.za

Kweekhuisproduksie

Tonnel of dam bou? Wat sê die wet? deur Douw Venter van Pro Enviro atuurlike hulpbronne is kosbaar en beperk. Die gebruik van intensiewe verbouingsmetodes in tonnels of nethuise laat wel ’n kleiner voetspoor op die omgewing, maar daar is steeds wetlike beperkings waarop boere ag moet slaan.

Sensitiewe gebiede, vleilande en riviere dikteer waar wat gebou mag word. Die gewysigde Nasionale Wet op Omgewingsbestuur, Wet 62 van 2008, en sy regulasies, maak voorsiening vir die verbod op en beheer van sekere gelyste bedrywighede wat die potensiaal inhou om ’n nadelige uitwerking op die omgewing te hê. ’n Bevoegde owerheidsinstansie moet eers goedkeuring verleen en dit geskied by wyse van die uitreiking van ’n “rekord van besluit”. Hierdie goedkeuring word uitgereik na die oorweging van ’n omgewingsimpakstudie.

Die vraag is nou: Watter bedrywighede is gelys en dus onwettig sonder die nodige goedkeuring? Die mees voor die hand liggende bedrywighede wat met die bou van tonnels of kweekhuise ’n rol mag speel is: • Die verandering (ontwikkeling) van onontwikkelde, oop of verlate grond na onder meer handel- of kommersiële bedrywighede waar die verandering buite stedelike gebied plaasvind (hoewe- of plaasgrond) en die totale gebied wat ontwikkel gaan word, groter as een hektaar is.

“Onontwikkelde, oop of verlate grond” is grond wat vir 10 jaar of meer braak gelê het en “totale gebied” sluit toegangspaaie, tenks, pompkamers en/of pakhuise in. Die uitbreiding van bestaande geriewe wat ’n sekere grootte oorskry, is ook gelys.

• Die konstruksie van vore, kanale, brûe en damme binne ’n waterbron of binne 32 meter van ’n waterbron is ook genoteer. ’n “Waterbron” is uiteraard ’n river, spruit, vleiland, meer of dam. Die uitbreiding van boge-

N

noemde is ook gelys, byvoorbeeld waar ’n bestaande dam vergroot word.

Die boer wat op ’n oop stuk grond tonnels en of nethuise wil bou wat saam met die pomp/tenkkamers, saailingkwekery, pakhuise en paaie groter as een hektaar is moet dus, nog voordat hy met skoonmaak en afmeting begin, ’n impakstudie doen. As hy ’n brug oor ’n stroom of rivier beplan of selfs ’n damwal, des te meer.

Daar is sekere artikels in die wet wat van kritieke belang is vir die boer.

Artikel 24F (2)-(4): Dit is ’n kriminele oortreding vir enige persoon om te begin met ’n gelyste bedrywigheid sonder omgewingsgoedkeuring, of, waar ’n aansoek om goedkeuring geweier is, om voort te gaan met sodanige bedrywigheid. ’n Persoon wat skuldig bevind word aan enige van die oortredings, kan gevonnis word tot ’n maksimum boete van R5 miljoen of gevangenisstraf vir ’n tydperk van tot 10 jaar of albei! ’n Omgewingsinspekteur (“EMI” of “Groen Skerpioen”) is by magte om ’n voldoeningskennisgewing aan ’n persoon uit te reik waarin die persoon beveel word om ’n bedrywigheid onmiddellik te staak en/of te rehabiliteer! ’n Persoon wat so ’n kennisgewing ontvang, moet aan die voorskrifte daarin

Boere wat tonnels of kweekhuise wil oprig, moet hulle ook vergewis van omgewingsregulasies vir onder andere watergebruik.

vervat voldoen. Weiering om daaraan te voldoen, is ’n bykomende strafregtelike oortreding. ’n Persoon wat ’n kennisgewing ontvang, word gewoonlik die geleentheid gebied om die onwettige bedrywigheid te herstel by wyse van ’n Artikel 24 Gaansoek om regstelling.

Die bevoegde owerheidsinstansie mag op die koop toe ’n aansoek aan die Hooggeregshof rig vir ’n bevel (interdik) waarin die oortreder verbied word om met die bedrywigheid voort, te gaan en ’n bykomende bevel om dit wat gebou is af te breek en die omgewing te rehabiliteer (teen ’n baie hoë koste).

Enige inbreukmaking op die volumevloei of rigting van water (versperring soos ’n damwal, pomphuis of laagwaterbrug in ’n rivier) vereis ingevolge die Nasionale Waterwet (benewens ’n impakstudie) ’n watergebruiklisensie.

Die gebruik van oppervlak- of grondwater, asook enige opgaarwater, waarvan die volume 10 000 m3 oorskry, moet by Waterwese geregistreer word en die besproeiing of voeding met boorgat- of fonteinwater moet afsonderlik geregistreer word. Satellietbeelde word sesmaandeliks ontleed om onwettige waterverbruik te kontroleer.

Vir meer besonderhede (en minder hoofbrekens), skakel advokaat Douw Venter 082-562-0569 by Pro Enviro.

PRO ENVIRO OMGEWINGSIMPAKPRAKTISYNS Omgewingsimpakstudies / rektifikasie van aktiwiteite soos: Vark-, hoender-, bees-, visboerdery en -telery / Voerkrale / Abattoirs / Eko-ontwikkelings / Jag-of wildsplase /Aftree-oorde / Gastehuise / Vulstasies / Aanloopbane / Brûe / Damme

Kontakpersoon: Adv. DG Venter 082-562-0569 douw@proenviro.co.za Faks: 086-561-1901

www.proagri.co.za

ProAgri 148 – Junie / June 2012

23

Spuit piekfyn met Peake-spuite

Peake Equipment: “InFront and Over the Top” Veeldoelige Peake Equipment werkesels vir bespuiting van gewasse en saadmielie-ontpluiming.

Plaaslik ontwerp en vervaardig vir Suid-Afrikaanse behoeftes.

Sien waar jy spuit: Voorgemonteerde spuitbalk (19 – 28m) stel van 800 mm tot 2 800 mm hoog Spuit regdeur die seisoen: Grondvryhoogte van tussen 2 m en 2,2 m Hanteer maklik: Hidrosta ese vierwielaandrywing Spuitkapasiteit: Vlekvryestaalspui enks 1 500 l (enkel) 2 800 l (dubbel) Die Mini Peake STS en Peake DTS MK3.A is nou albei met vierwielstuur beskikbaar.

Woodspec Engineering Donald: 083-701-0810 Cliff: 083-702-0050 donald@peakeequipment.co.za

www.peakeequipment.co.za

24

ProAgri 148 – Junie / June 2012

www.proagri.co.za

Hulpbronbestuur

Nanotegnologie: Klein deeltjies verseker groot doeltreffendheid M iljardste – dis wat nano beteken.

Nanotegnologie in die verfbedryf beteken dat die verf uit uiters klein deeltjies bestaan.

Maar wat beteken dit vir die boer? Dit beteken dat die deeltjies waaruit Vermillian Verwe se nanotegnologieprodukte bestaan so klein is dat dit tussen die molekules van staal, sement of enige ander oppervlakte inbeweeg, sodat dit daarmee saamsmelt – anders as gewone produkte wat bloot bo-op die oppervlakte plak om gou-gou weer af te skilfer of los te trek.

Vermillian Verwe is die wêreldleier op die gebied van verfnanotegnologie en nanotegnologie is die rede waarom Vermillian blywende oplossings vir die boer bied. Kyk net na hierdie paar Vermillianprodukte wat die boer help om sy bates te beskerm: Vermillian se nanotegnologie-Waterdigting bevat ingeboude sintetiese vesel om krake en lekplekke honderd persent waterdig te verseël. Die nano-deeltjies is so klein dat dit doeltreffend met die oppervlak bind sodat watermolekules nie daartussen kan indring om dit te laat lostrek nie. Net een kilogram daarvan kan ’n hele rugbyveld dek. Selfs skadunet of toiletpapier wat met Vermillian se Waterdigting behandel word, is honderd persent waterdig.

Krippe, damme en dakke wat met Vermillian se Waterdigting behandel is, is werklik waterdig – en bly waterdig. Dit is veel rekbaarder en skeurtraer as gewone akrielwaterdigting.

Saam met Waterdigting bied Vermillian produkte soos Distemper Neutraliser, wat die oppervlakte steriliseer en neutraliseer om te verhoed dat soute en sure wat jou Waterdigting sou kon benadeel, in die krake en barste agterbly. Dit dood ook alge, bakterieë en kieme en is ideaal vir hoender- en varkboere om hulle mortaliteitsyfer drasties te verlaag.

Verf maak mooi, maar Vermillian-verf maak mooi en bewaar. Hierdie werkershuise in die Viljoenskroon-omgewing se dakke is met Verust teen roes behandel en met Vermillion se dakverf geverf sodat dit jare lank mooi en dig sal bly.

Deur bloot ’n dak met Solar Aircon te verf, kan die temperatuur daaronder in die somer met tot 10 grade Celsius daal. Sedert Hunter’s Rise-varkboerdery by Viljoenskroon hierdie produk benut, het die dragtigheidsyfer in hulle KI-sentrum drasties gestyg.

Distemper Neutraliser beskerm ook die oppervlakte teen ammoniakdampe wat deur die diere se urine-uitskeiding veroorsaak word. Die dampe kan verwering meebring wat weer ’n teelaarde vir kieme vorm.

Vermillian het ook ’n plan met mure, borswerings en hout wat water trek: Water Repeller is ’n suurstofhonger vloeistof wat van lawakristalle gemaak word en wat in die oppervlakte intrek om daar te kristalliseer om binne te bly solank die muur bly staan. Een laag maak die muur waterdig. Nou kan jy net verf daaroor aanwend om dit teen die elemente te beskerm en boonop mooi te laat lyk. Water Repeller is ook ideaal om oor reeds geverfde oppervlaktes aan te wend vir ’n mat-afwerking wat honderd persent waterdig is, asook vlambestand tot 1 300 grade Celsius.

Vermillian se nanotegnologie-rubberverf (Rubberiser) is ’n doeltreffende, bekostigbare metode om bakkies en bootrompe te rubberiseer. Dit laat nie vog deur nie en kan ook as ’n isolerende, glyvrye vloerbedekking gebruik word en onder aan mure aangewend word om waterindringing te keer. Die nano-partikels in die produk help om vrotpootjie in koeibehuising of melkstalle te stuit. Die elastiese nanogrootte molekules laat glad nie water deur nie, wat die skoonmaakproses van die geboue Vermillian se Distemper Neutraliser is ideaal sommer baie maklik maak – dit vir die behandeling van vark- en hoenderkan net skoongespuit word. hokke, want dit dood alge, bakterieë en ’n Ander Vermillian-produk kieme en beskerm ook die oppervlakte teen wat boere graag gebruik, is ammoniakdampe.

www.proagri.co.za

Verust. Verust voorkom roes, verwyder roes en dood kieme. Dit word regstreeks op roes aangewend om dit op te los en verdere roes te voorkom. Die roes word letterlik met Verust teruggebind in die staal, wat die staal versterk en teen verwering beskerm. Verust het homself reeds deeglik op plase en in die motorbedryf bewys. Dit is suur- en ammoniakbestand, wat dit ideaal vir dierebehuising soos vark- en hoenderhokke maak en het die “Saltspray”-toets loshande geslaag!

Solar Aircon is ’n gevorderde nanotegnologieproduk wat dakke en mure teen hitte en koue isoleer en tot 90% van die son se ultravioletstrale weerkaats. Dit verlaag die temperatuur in vark- en hoenderhokke, verpakkingskure en ander geboue met tot 10 grade Celsius en keer uitsetting en inkrimping, wat uiteindelik tot lekke sou lei.

Vermillian vervaardig ook alle soorte industriële en huishoudelike verf vir binne- en buitegebruik en bied tans as deel van ’n spesiale promosieveldtog hulle produkte teen 2007 en 2010 se pryse aan!

Raak deel van Vermillian se Blackberrygroep (BB-kode: 2318E0EE), word ’n facebook-vriend, of besoek www.vermillianpaint.com vir meer inligting oor Vermillian se skitterende produkreeks en algemene verfwenke.

Skakel Vermillian vir al u verfnavrae: Fabriek: 010-591-1010, 012-335-4218, 012-335-4124 Eloffsdal: 012-335-0330 Elarduspark: 012-345-4273 Viljoenskroon: 081-467-2189 ProAgri 148 – Junie / June 2012

25

Hulpbronbestuur

Pretoria kry weer sy eie landbouskou

1 – 6 September, Pretoria Skouterrein tot winkelsentrums, aanlyn-winskopies en geteikende vermaak. Ons het besluit om die skou te herposisioneer sodat dit ’n geteikende gehoor het, en vir ons is landbou die perfekte pasmaat. Landbou is nog al die jare ’n geliefde deel van die skou en in die toekoms sal die perde, beeste, skape, bokke en ander lewendehawe die hartklop van die skou wees.”

Die skou moedig ook interaksie tussen ondernemings aan, en met die wye verskeidenheid uitstalruimte wat binne en buite beskikbaar is, is die skou ’n ideale platform vir uitstallers wat die landbousektor met hulle produkte en dienste wil bereik.

Nigel sê die nuwe rigting wat die skou vanjaar inslaan is die afgelope paar maande diepgaande in die mark getoets en oor die algemeen is die terugvoer baie positief. “Ons het kontak gemaak met die sameroepers van die verskeie rasse, die koördinerende komitees, borge, sakevennote, uitstallers en verenigings en ons is baie opgewonde oor die positiewe reaksie. Daar is definitief ’n plek vir ’n groot landbouskou in die noordelike streke van Suid-Afrika.”

Die skou se nuwe inslag is met geesdrif deur die landbousektor ontvang. Hans van der Merwe, uitvoerende direkteur van Agri SA, sê die organisasie glo dat daar ’n simbiotiese verhouding tussen landbouskoue en die finansiële en ekonomiese welstand van die landbousektor bestaan.

Hy sê: “Agri SA stem ten volle saam met Die Lenteskou se benadering om die kernbelangegroepe by die skou se agro-voedselkompleks te betrek.

Ons glo ook dat die skou Een van die interessante beesrasse wat by Die se landboufokus meer afLenteskou te sien sal wees, is die PinZ2yl wat trek by die algemene deur ZZ2 geteel is. Hier is Dave Henderson by sy publiek gaan kry as die bul Davey wat onlangs in Bloemfontein die vorige formaat van die tweede plek behaal het in die Interraskompetisie. skou, en daarom onderie Lenteskou (voorheen die Pretoria Skou), beweeg terug na die skou se wortels van meer as 70 jaar gelede, deur in die toekoms slegs op landbou te konsentreer. Boere kan uitsien na ’n lekker bedrywige vee-afdeling en uitstallings deur ’n verskeidenheid landboumaatskappye.

Stedelinge sal ook by die skou weer kennis kan maak met landbou in al sy vorme en vir die jeug is daar opvoedkundige programme, sodat hulle kan sien waar kom hulle pap en melk vandaan!

Vir jong mense wat in boerdery belangstel, of in landbouskole is, is daar ook ’n Jeugskou-afdeling. Die Gauteng Jeugskou-span sal by die geleentheid gekies word. Hierdie span sal die provinsie verteenwoordig by die Nasionale Jeugskou wat op 30 September 2012 in Clanwilliam plaasvind.

Nigel Walker, direkteur van Die Lenteskou, sê die skou beweeg weg van algemene uitstallings en vermaak. Hy sê: “Die skou het die afgelope 10 jaar gesukkel om mee te ding binne die huidige omgewing van maklike toegang

D

www.proagri.co.za

Die Dorper-Wêreldkongres sal ook saam met vanjaar se Lenteskou, vanaf 27 tot 29 Augustus, gehou word. steun ons die skou ten volle en onderskryf ons die nuwe rigting wat die skou inslaan.”

Die Lenteskou is steeds die tuiste van die Landbounavorsingsraad (LNR) se prestige vleisbeeskudde-beoordeling, asook die aanwysings van die Farmer’s Weekly-LNR se Beste Elite Koei. Die nasionale wenner van die Opkomende Beesboer vir 2012 word ook gedurende hierdie geleentheid aangewys.

Die 2012 Lenteskou sal weer die baie suksesvolle Karkaskompetisie aanbied met die ondersteuning van Voermol Voere, Eerste Nasionale Bank, Obaro, Landbank, Taltec en Pfizer. Dié kompetisie sluit kategorieë vir bees en lam in en sowat 120 inskrywings word vir die beeskompetisie verwag. ’n Verskeidenheid beesrasse, soos Angus, Brahman, Braunvieh, Hereford, Hugenoot, Jersey, Pinzgauer, PinZ²yl en Simmentaler, gaan uitgestal word.

Die nasionale kampioenskappe van die Dorpers, Boerbokke en Damaras vind by die skou plaas. Die DorperWêreldkongres sal ook saam met vanjaar se Lenteskou, vanaf 27 tot 29 Augustus, gehou word.

Vir die perdeliefhebbers is daar ook ’n wye verskeidenheid perdesport en perderasse te sien.

Die skou vind van Saterdag, 1 September tot Donderdag, 6 September plaas maar daar is heelwat landboubedrywighede wat net voor en na hierdie datums plaasvind.

Vir meer inligting oor Die Lenteskou, insluitend inligting vir uitstallers, borgskapsgeleenthede en die landbouprogram, besoek www.thespringshow.co.za.

Inskrywingsvorms vir diere-uitstallers is beskikbaar vanaf Hester Ingamells by 012- 667-2074 of hester@thespringshow.co.za.

ProAgri 148 – Junie / June 2012

27

28

ProAgri 148 – Junie / June 2012

www.proagri.co.za

Vee & veilings

Speenkalfproduksie: Lees jou mark deur Dick Isted en Peter Milton

Nare waarheid van landbou is dat die prys wat ’n boer vir dieselfde produk kan ontvang, wissel na gelang van sake soos die seisoen, die tyd van die jaar, die aanbod in die mark en selfs gewoontes en modeneigings van verbruikers. Hierdie werklikheid geld ook vir speenkalfproduksie.

Die boer wat ’n regverdige vrug op sy arbeid wil verdien, moet probeer om te bemark wanneer die prys op sy hoogste is. As ’n mens na die tipiese neigings in speenkalfpryse oor die jaar kyk, lyk die prentjie so: Januarie/Februarie: Aan die begin van Januarie bly die pryse gewoonlik dieselfde as einde Desember, met ’n effense styging teen middel Januarie omdat die voerkrale dan weer volmaak en voor die einde van die belastingjaar koop boere aan.

Maart/April/Mei: Pryse daal skerp met ’n laagtepunt in Mei weens ’n ooraanbod van speenkalwers omdat boere voor die winter van soveel diere as moontlik ontslae wil raak.

Junie tot November: Soos wat daar al hoe minder diere aangebied word, toon pryse ’n geleidelike styging.

Die onderste draaipunt van die prys in Junie, sal die Novemberprys bepaal, wat om en by 15% (sowat R2,70 per kg) hoër is as dié in Junie. Ons verwag dat die prys van speenkalwers in November sowat R17 tot R18 per kilogram kan wees.

’n

Wat nou?

Dit kan vir die boer lonender wees om veldafronding (backgrounding) toe te pas in stede daarvan om sy speenkalwers nou te verkoop, sodat hy die voordeel van hierdie prysneigings kan geniet, maar daar is sekere voorwaardes waaraan voldoen moet word. www.proagri.co.za

Riglyne vir veldafronding • Kalwers ligter as 170 kg benodig gehalte weiding. As dit nie beskikbaar is nie, verkoop hulle liewer.

• Verkoop ook kalwers swaarder as 260 kg. Voerkrale betaal minder per kilogram vir swaarder kalwers.

• Ent alle kalwers teen beesvirusdiarree, pasteurellose en sponssiekte.

• Doseer teen parasiete soos lintwurm en lewerslak.

• Weeg die kalwers gereeld, identifiseer die swak presteerders en verkoop hulle. Die mikpunt is 100 g groei per dag tot September, dus 3 kg per maand.

• Gee hulle ’n goeie gehalte winterlek met natuurlike proteïne – minstens 800 g per kalf per dag. Gebruik daarna, as die veld begin uitgroei, ’n groeisti-mulant. Dit gee tot 10% beter gewigstoename. Nou kan ’n produksielek soos Background 18, Supermol of Molovite beskikbaar gestel word om ’n groei van 800 tot 1 000 gram per dag te gee.

• Onthou dit kos net soveel om vier kalwers te laat oorwinter as een koei.

Hou dus net dragtige koeie terug. Die kalf gee binne ses maande ’n inkomste; die koei eers oor ’n jaar. Dit beïnvloed kontantvloei.

gevolg van die vakansiedae en weeklikse vetveeveilings.

Daar is ’n algemene neiging dat die prys van speenkalwers teen sowat R1,50 per kilogram per jaar styg, maar so elke vyf jaar vind daar ’n prysdaling plaas. Die grafiek toon ’n eerste pryspiek in 2002, ’n tweede in 2006 en ’n derde piek in 2011, maar val telkens die jaar daarna met R6 per kg. Dus kan die volgende piek in 2016 verwag word.

Hou volgende uitgawes dop vir meer inligting en markneigings.

2011 2006 2002

Kontak Dick Isted by tempe@snowvalley.co.za of Peter Milton by info@petermilton.co.za met u navraag.

Só koop die voerkrale • Die voerkrale koop teen einde Augustus aan vir slagting in Desember. Dit bepaal op- of afwaartse prysbewegings afhangende van die voerkraal se kapasiteit.

• In November koop voerkrale speenkalwers aan vir Paasnaweek se slagting. Minder diere is dan beskikbaar, sodat pryse styg.

• In Desember neem veilings af met ’n gepaardgaande daling in pryse as ProAgri 148 – Junie / June 2012

29

30

ProAgri 148 – Junie / June 2012

www.proagri.co.za

Vee & veilings

Beefmaster bly presteer

George Leonard van Kroonstad sê met die geldmaakwaarde van Beefmaster-genetika wil hy nog weiveld bekom sodat hy sy kommersiële kudde (foto) kan vergroot. ó beïndruk was George Leonard van Kroonstad met die verbetering van sy kommersiële kudde toe hy Beefmasterbulle begin gebruik het, dat hy besig is om al meer Beefmaster-genetika in sy kudde in te bring.

Sy probleem was dat sy koeie vroeër al hoe kleiner begin raak het en dit het veral met kalftyd na vore gekom.

Uiteindelik was die kalwers met speentyd te lig om die boerdery winsgewend te maak.

“Ek het met verskeie rasse geëksperimenteer,” sê George, “maar Beefmaster het die grootste verskil gemaak.” Hy sê vir dié raamtipe is die gewigstoename merkwaardig.

Saam met die vinnige groei het daar ook met die Beefmaster-genetika beter melkproduksie en groter vrugbaarheid in die kudde ingekom. Die koeie kalf elke jaar, daar is nou geen kalwingsprobleme meer nie en die kalwers groei vinnig.

George het so 770 teelkoeie en as die prys reg is, verkoop hy sy speenkalwers, andersins hou hy terug en rond self af. Sy beeste oorwinter op

S

oesreste wat hy aanvul met lek en hy is baie tevrede met die prestasie van die Beefmasters in die omstandighede.

“Hulle het baie goed aangepas en ek sal aanhou om bulle in te koop,” sê hy.

Oom Jan Schoeman, ’n bekende Beefmasterteler van die Nylstroomomgewing, sê daar is ’n goeie rede waarom Beefmasters bly presteer: “Ons selekteer streng vir vrugbaarheid – as ’n koei nie elke jaar ’n kalfie speen nie, word sy uitgeskot. Daarby word die onderste 10% van die kalwers nie teruggeplaas in die kudde nie, en hulle ma’s word ook uitgekeer.”

Dit is waarom kommersiële boere die gemoedsrus kan hê dat hulle op veilings wat deur die Beefmaster-telersgenootskap ondersteun word, net die beste gehalte teelmateriaal sal kry – soos eersdaags (11 Julie) op die Genootskap se nasionale veiling te Parys.

“Op die ou end gaan dit oor rand en sent,” sê oom Jan. Hoe swaarder ’n kalf met speentyd is, hoe meer geld steek ’n boer in sy sak. Hy sê die grootste waarde wat Beefmaster by ’n kommersiële kudde kan voeg, is gewig. Die

Enige vleisbeesboer kan deel in die vrugbaarheid, goeie melkeienskappe en gewigstoename van die Beefmaster-ras. www.proagri.co.za

gewigsverhouding tussen moeder en kind is persentasiegewys van die hoogste onder vleisbeesrasse.

Frans Odendaal van WO Beefmasters skryf in die Beefmasters se 2012-joernaal dat die voordele van basterkrag klaar in die ras vasgeteel is. “Die kommersiële boer kan net die bul koop en die voordele van basterkrag benut, sonder om eenvormigheid in sy eie kudde te verloor.”

Hy sê daar is al bereken dat basterkrag tot 19% verbetering kan meebring ten opsigte van reproduksie, melk, gewigstoename en oorlewingseienskappe.

Volgens Frans sorg die Indicus-faktor in die Beefmaster-ras dat die diere goed aangepas is by Suider-Afrikaanse omstandighede met betrekking tot siekteweerstand, bosluisbeheer en loopvermoë. Hulle leeftyd is ook langer, wat uiteraard meer produksie en meer wins tot gevolg het.

Die rasvader, Tom Lasater, se program van beginsels is uitgewerk om te sorg dat die Beefmaster ’n funksionele, produserende geldmaak-ras bly. Die seleksiebeginsels van vrugbaarheid, groei, temperament, gehardheid en aanpasbaarheid, bouvorm en melkproduksie word steeds deur Beefmastertelers in Suid-Afrika toegepas.

Kommersiële boere, voerkrale en die vleisetende publiek wen al die pad omdat Beefmaster bly presteer. Soos George Leonard sê: “Ek is besig om nog weiding te bekom sodat ek my kudde kan vergroot en dan sal ek nog verse ook inkoop – natuurlik Beefmaster!”

Deel in die sukses: kontak Helga Prinsloo van Beefmasterbeestelersgenootskap van SA, by 086-111-3144, beefmastersa@telkomsa.net of besoek die webwerf www.beefmastersa.co.za vir ’n volledige veilingslys.

ProAgri 148 – Junie / June 2012

31

32

ProAgri 148 – Junie / June 2012

www.proagri.co.za

Vee & veilings

Slaan ontwatering by kalwers hok Elektrolietvoeding is belangrik vir rehidrasie tydens maagwerk by kalwers deur Johannes Jansen van Four Lakes Importers & Exporters vinning genoeg om al die liggaamsfunksies te onderhou nie.

Die moeilike besluit is om te onderskei tussen die twee uitsonderlike ontwateringsgevalle. Hou wel in gedagte dat die toediening van elektroliet altyd ’n goeie gedagte is, met die uitsondering van kalwers wat nie meer self kan drink nie.

Opsommend, indien ’n kalwers kan suig of kou, kan hulle met veiligheid elektroliet inneem. Soos wat die graad van ontwatering toeneem, so moet elektrolietvoedings ook toeneem.

Spasiëer elektrolietvoedings twee uur uit mekaar en moenie melk onttrek nie, aangesien kalfies die voedingstowwe in melk benodig.

Kontak Johannes Jansen gerus by johannes@fourlakes.co.za vir meer inligting.

Bronne: Calfnotes.com, Dairy Herd Network, Bovine Veterinarian Magazine, dr Russ Daly, South Dakota State University.

ns hoor en lees baie oor die voorkoming van buikloop (diarree) by kalwers. Ondanks goeie bestuur en higiëne, kry melkboere van tyd tot tyd steeds te doen met buikloop onder kalfies. Alhoewel in hierdie artikel melding gemaak word van diagnose en behandeling, word raadpleging met ’n veearts ten sterkste aanbeveel om die beste behandeling moontlik te verseker.

Eerstens moet onthou word dat, indien ’n kalf se mis nie gebind is nie en sodra dit begin met ’n dik en loperige diarree, sy dadelik voordeel sal trek uit bykomende vloeistof en elektroliet. Die vlak van ontwatering (dehidrasie) wat deur die buikloop veroorsaak word, bepaal: • hoeveel vloeistof en elektroliet die kalf benodig, en • hoe vining sy die vloeistof met elektroliet moet ontvang (mondeliks of binne-aars).

O

Die vlak van rehidrasie by kalwers kan betroubaar bepaal word op twee maniere: 1.Knyp die nekvel vas, trek dit op en los dit om te bepaal in watter stadium van ontwatering die kalf is. Die vel van ’n gesonde kalf sal dadelik terugval na die normale posisie in die nek. Indien die vel vir twee tot drie sekondes in ’n “tent”-posisie bly staan, is die kalf redelik ontwater, en vir 10 sekondes of www.proagri.co.za

meer is die kalf ernstig ontwater.

2.Die ander metode om die vlak van ontwatering te bepaal is ingesinkte oë in oogkaste. ’n Kalf wat redelik ontwater is se oogbal en ooglid is ongeveer 2 tot 4 mm van mekaar geskei, en in ernstige gevalle 8 tot 12 mm.

Die aanbevole dosis vir ’n kalf wat normaal beweeg en kan staan, met ’n nekvel-“tentjie” van 3 sekondes, met 2 tot 4 mm oogbalterugsakking, is ’n enkele behandeling van 2 liter elektroliet. ’n Kalf wat nie kan staan nie, met ’n nekvel“tentjie” van 5 sekondes of meer, en meer as 6 mm oogbalterugsakking, is ’n kandidaat vir binne-aarse behandeling (drip). ’n Kalf in hierdie gevorderde stadium van ontwatering se ingewande sal die minimum elektroliet opneem, in elk geval nie ProAgri 148 – Junie / June 2012

33

34

ProAgri 148 – Junie / June 2012

www.proagri.co.za

Vee & veilings

www.proagri.co.za

ProAgri 148 – Junie / June 2012

35

Ons spesialiseer in en verskaf die volgende dienste: • Vang van wild d.m.v. helikopters en gespesialiseerde vangtoerusting; • verskuiwing en vervoer van wild; • wildverkope; • wildveilings; • versorging van wild met die hulp van ‘n gekwalifiseerde veearts; • wildsensusse op wildplase met die hulp van ‘n kommersiële vlieënier; • wildplaasontwikkeling en konsultasies aan wildplaaseienaars.

36

ProAgri 148 – Junie / June 2012

Oljaco Game Dealers

Kantoor tel: 014-755-3626 of 014-755-368 Sel: 082-388-2740/1/2/3/4; epos: gamedealers@mweb.co.za of faks 086-510-6889

www.oljaco.co.za

www.proagri.co.za

Vee & veilings

www.proagri.co.za

ProAgri 148 – Junie / June 2012

37

38

ProAgri 148 – Junie / June 2012

www.proagri.co.za

“Meat is our business” • Information day • Vryheid Bull Sale • Ermelo Bull Sale • EG Bull Sale, Cedarville • Vrede Veld Bull Sale

07/06/2012 04/07/2012 25/07/2012 21/08/2012 06/09/2012

Heifers Available

Carl Thiele 082-944-0480

Ermelo bulveiling

Vee & veilings

150

THIELE ESTATES cc

Fotowedstryd!

ProAgri bereik in Augustus ’n mylpaal met sy 150ste uitgawe.

Ons nooi graag ons lesers uit om vir die spesiale gedenkuitgawe hulle heel mooiste foto’s in te stuur van enige boerderybedrywigheid of plaastoneel. Die wenfoto sal vir die voorblad gebruik word.

Om te kwalifiseer, moet die foto’s aan die volgende voorwaardes voldoen: - Portretfoto (met ander woorde regop en nie landskap nie) - Minstens 2 megagrepe groot (ons afmetings is 275 mm X 210 mm).

- Dit moet elektronies gestuur word na esta@proagri.co.za.

(Ons kan nie afgedrukte foto’s in aanmerking neem of terugstuur nie.)

- Onthou om jou naam en kontakbesonderhede by te sit, asook waar, wanneer en waarmee die foto geneem is.

- Sluitingsdatum: 29 Junie 2012.

Rensbou produksieveiling

Pragtige geharde Veld Rooi bulle.

Aanbod: 15 Geregistreerde Romagnola bulle 7 Geregistreerde Romagnola vroulike diere 30 Geregistreerde Santa Gertrudis bulle

Theo Dicke 082-898-7333 theodick@mweb.co.za

www.proagri.co.za

30 Augustus 2012 om 11 uur Dail van Rensburg 082-809-8841 Kalkpan Delareyville www.rensbou.co.za

ProAgri 148 – Junie / June 2012

39

Dormer Skaaptelersgenootskap van SA Posbus 506, Bloemfontein, 9300 Tel: 051-410-0958 Faks: 086 218 8246 dormer@studbook.co.za www.studbook.co.za/Society/dormer/

as Ideale vleisr

Posbus 61, Stutterheim 4930 Tel 043-683-1330 Sel: 083-272-1255 Epos: manager@dohnemerino.org Website: www.dohnemerio.org

40

ProAgri 148 – Junie / June 2012

www.proagri.co.za

Vee & veilings AgriGids

Advertensiediens vir die boer Advertising service for the farmer

AgriTrader

40 000 eksemplare na aktiewe kommersiële boere landswyd

AgriTrader is ʼn uitstekende bemarkingsmeganisme om kopers en verkopers van lewendehawe, trekkers, voertuie, werktuie, en alle ander landboutoerus ng by mekaar uit te bring.

Vir die bekos gbaarste advertensietariewe in Suid-Afrika, skakel: Engela du Plessis (Pretoria) 012-342-5141 engela@proagri.co.za

Stefan van Wyk (Bloemfontein) 082-381-7563 of 051-446-6089 stefan@agritrader.co.za

If you want to produce the most marketable, tender meat per ha, with the lowest cost & effort…The Tuli is your natural choice

WEED CONTROL IN DAMS Control aquatic plants with sterile (triploid) grass carp.

We are the only national approved supplier of sterile (triploid) grass carp in SA. Aquatic Weed Control specialise in the biological control of aquatic weeds since 1991.

We pioneered this protocol in South Africa.

Biological control is the most cost efficient and effective method in the control of aquatic weeds.

This service is supplied by professional scientists with 25 years experience.

Tuli Cattle Breeder’s Society PO Boc 270 Bloemfontein 9300 Tel 051-410-0958 Fax 086-218-8246 Email Liezel@studbook.co.za www.tulicattle.co.za

Contact Aquatic Weed Control: 011-769-2257 / 082-801-2228 083-633-4665 Email: awc@exol.co.za

African Game Tannery

Meganisasiegids

2012 Nou beskikbaar!

Bestel nou Ross 308 dagoud braaikuikens van

Redwing Standerton Waarom Redwing?

Bestel nou teen R220

by Koos le Roux, 082-828-9531

e-pos: koosleroux@live.co.za www.proagri.co.za

Marië e van Dyk (Pretoria) 083-594-8438 marie e@proagri.co.za

• Ons gehalte is uiters belangrik • Ons het 64 jaar ondervinding • Ons verkoop Ross al sedert 1986 • Ross ondersteun ons met inligting • Ons deel al ons ervaring met ons klante • Ons kan groter bestellings aflewer • U sal ons vriendelike, flink diens waardeer • U sal sukses behaal!

Skakel nou: 017-712-4262 / 3 of 083-766-5736 (tussen 14:00 en 17:00)

Looi en verkoop van alle wild, leer en Nguni-velle.

25% afslag vir kliënte soos Curio winkels en Taksidermiste.

Maak van Curio.

Swartruggens Noordwes Tel: 078-619-8797 Faks: 086-619-0415 Vonkpos: africangametannery@vodamail.co.za www.wildleather.co.za

ProAgri 148 – Junie / June 2012

41

AgriGids

www. tatamatarps.co.za 2

500g/ 400 micron PVC @ R25 per m 650g/ 500 micron PVC @ R38 per m2

900g/ 800 micron PVC @ R42 per m2 280g/ 55% shade net @ R9 per m2

Reservoir linings

Truck tarps

Earth dam linings

Feed covers

PHONE TODAY! 072 279 3294

NOORDWES DAMME Sinkdamme en graandamme.

Voering vir sink- en sementdamme.

GEHALTE TEEN BESTE PRYSE! D.D.S- damme ook beskikbaar.

10 jaar waarborg

44 kl-sinkdam 65 kl-sinkdam 116 kl-sinkdam 261 kl-sinkdam 354 kl-sinkdam

R14 R17 R24 R52 R69

100 800 400 900 000

• Mobiele veekrale • Nekklampe • Mobiele laaibanke • Selfvoerders • Opvou skaalbakke

Pryse sluit in: sink, voering, 2''-kraan, oprigting en BTW; vervoer uitgesluit

Boet: 082-496-1934 Faks: 086-513-3987 nwdamme@gmail.com

42

ProAgri 148 – Junie / June 2012

Kontak Jan Abraham Strauss 082-636-1785 www.agrishalom.co.za / info@ssksteel.co.za

www.proagri.co.za

AgriGids

Contact 021 557 0606 or info@fourlakes.co.za or order online at www.fourlakes.co.za

100% waterproof Very comfortable

Lune Ribble ESK

Craftsman

Tay Sport

For more styles, go to www.fourlakes.co.za

TATA BAKKIES

Get a 2012 TATA bakkie at 2004 prices!

TATA BRAKPAN 312 Voortrekker Rd Brakpan

0861 044 356

TATA EAST RAND Cnr Rietfontein & Northrand Rd Opposite East Rand Mall

011 383 9540/1

Terms & Conditions Apply, O & E Excluded All prices exclude VAT & Bodies except Tippers & Roll backs.

TATA AUTOMOBILE CORPORATION SA (PTY) LTD.

www.proagri.co.za

ProAgri 148 – Junie / June 2012

43

AgriGids

THE INCREASE IN STOCK THEFT NEEDS URGENT ATTENTION Stock farmers through the ages relied on shephards to protect their animals from getting lost, and against predators.

FaunaTrack now developed an electronic means to replace the shephard, but also a management tool that the farmer can use to monitor and track his different flocks/herds from anywhere on the globe where there is internet access.

The FaunaTRACK system consists of three main components: • Electronic tags An electronic marker attached to the animal by means of an external collar or an implant.

• Local RF network A control station and one or more rooter stations to serve as communication medium between the tags and the web-based software.

• Web-based software (Faunaweb) The software is web-based with the result that it is accessible from anywhere with internet access or cellphone coverage.

FaunaTRACK is an electronic shephard with a minimal capital outlay and annual licence and monitoring fee. pro_buzz@mweb.co.za www.faunaTRACK.com Desmund: 082 414 3242 12 Gordon Dreyer Road, Bethlehem, Free State 44

ProAgri 148 – Junie / June 2012

www.proagri.co.za

AgriGids

TRIPROD

Verskaffer van verskeidenheid vee- en landbouprodukte

Ons bied ’n wye reeks entstowwe, veemedisyne en -middels, met kundige advies.

Ander produkte sluit in: • Winterlek en lekblokke • Lek-konsentrate vir self meng • Saad: mielies, weiding gewasse soos lusern, rog, grasse, ens. asook kunsmis • Vee merktoerusting • Surrogaat melkprodukte • Voer: bees, skaap, vark, hoenders, volstruis, perde, khoi, forel • Voer- en drinkbakke/ krippe • Troeteldiere: Kos en versorgingsprodukte

Kontak ons gerus of besoek ons: Tel: 051-447-2930 Harveyweg 86, Oranjesig, Bloemfontein

TATA PARTS

Genuine spare parts for all TATA vehicles

TATA BRAKPAN 312 Voortrekker Rd Brakpan

0861 044 356

TATA EAST RAND Cnr Rietfontein & Northrand Rd Opposite East Rand Mall

011 383 9540/1

Terms & Conditions Apply, O & E Excluded All prices exclude VAT & Bodies except Tippers & Roll backs.

TATA AUTOMOBILE CORPORATION SA (PTY) LTD.

www.proagri.co.za

ProAgri 148 – Junie / June 2012

45

AgriGids

AANDAG BOERE Boer vooruit met die beste bakkies

www.cittoncars.co.za

Skakel ons vandag by 012-335-6740 om te ervaar waarom ons die # 1 keuse vir boere is.

46

ProAgri 148 – Junie / June 2012

www.proagri.co.za

AgriGids

othing Ever Gets Left Behind® Tel: 016-986-2194 Cell: 082-929-0057 (o/h) www.sleepwa.co.za

TATA WORKSHOP

We have a fully equipped workshop in Brakpan for our entire TATA range, from the Indica to the Novus. Our workshop consist of approved, fully trained and qualified staff.

For friendly workshop assistance, do not hesitate to contact us.

TATA BRAKPAN 312 Voortrekker Rd Brakpan

0861 044 356 Terms & Conditions Apply, O & E Excluded All prices exclude VAT & Bodies except Tippers & Roll backs.

TATA AUTOMOBILE CORPORATION SA (PTY) LTD.

www.proagri.co.za

ProAgri 148 – Junie / June 2012

47

AgriGids

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

For all your protective wear, safety equipment & safety signs.

Please contact any of our showrooms for sales enquiries.

We offer specialised packages for corporate and bulk buyers.

36 Longstreet Albertyn’s Hof Kimberley

203 Edison Singel 10 Derde Street Hennopspark Delmas Pretoria

071-690-8928

012-653-0200

013-665-2041

www.safetysam.co.za

We deliver nationwide

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Riaan Voster: 072 201 6440 Hv Zambesi en Dr Swanepoel weg, Montana, Pretoria e-mail: wjavorster@vodamail.co.za

Kubota B1820 - Nuut R100 000

Hino dubbel dif kraan trok - 16 ton trokADE407 enjin. 8 ton kraan R199 000

Wally: 082 471 7758 Daantjie: 082 358 0184

Visit us for more specials CAT 424D TLB - 2005 model R210 000

Kubota L39 TLB - Nuut R335 000

Samil 20 4x4 Firefighter met PTO waterpomp ADE 352 motor.

R129 000

Samag D/side 8ton trok ADE352turbo enjin R155 000

Nissan ug780 Kraantrok 8ton trok 4ton kraan R130 000

ALL PRICES EXCLUDE VAT

48

ProAgri 148 – Junie / June 2012

www.proagri.co.za

Sedert 1980 Since

U nuwe dimensie in verftegnologie Herwonne verdunner

R3999 Spesiale fabrieksaanbiedinge!!! 5L 5L Waterdigting Nanotegnologie Dak & plaveisel seëllaar

5L

Vul krake en lekplekke. Ingeboude sintetiese vesel. Waterbasis super akrillies.

5L

Verust

Roesvoorkomingsbehandeling, roes- en kiemdoder, verf regstreeks op roes, verdunnerbasis.

R159

99

20L

Nanotegnologie UV- en waterbestand lewensverwagting 10 jaar, super akrilies.

vanaf

R53999

Nou! Muurverf binne en buite

Lewensverwagting 10 jaar, UV- en waterbestand Super akriliese afronding, wasbaar.

R46999 20L Solar Aircon dakverf 10kg Kraakvuller Nou! R72999 R9999 5L Rooi/Grys OKSIED Nou! Hoëglans emalje vanaf R26999 R10999 5L R449

99

Isoleer koue, keer uitsetting en inkrimping met nanotegnologie.

20L

Binne en buite, wit vuller afronding, vinnig droog.

Stoom en waterbestand, vlekbestand, standaard kleure beskikbaar.

Roeswerende staalonderlaag, vinnige droging, verdunnerbasis.

20L Veeldoelige akriliese PVA Binne-/buitemuurverf, roupleistermure,

R22999

Super satyn muurverf 20L

Binne en buite, suede glansvoorkoms, lang leeftyd super satyn afronding, wasbaar.

www.vermillianpaint.com

AgriGids

VERMILLIAN VERF

Bk 96/16880/23

R69999

Fabriek: 010-591-1010 012-335-4218 Eloffsdal: 012-335-0330 Elarduspark: 012-345-4273 Viljoenskroon: 081-467-2189 PTA Wes: 012-327-2972 Gezina: 012-329-0101 Bon Accord: 087-830-2257 PTA-Noord: 012-546-3350 Frederika: 012-335-5446 Capital Park: 012-335-4124 Faks: 086-615-8613

Volg ons op

TATA COMMERCIAL

DAGWOOD 082 705 8086

On floor finance Trade-ins welcome

DIPAM 072 765 3074

Suppliers of new and secondhand steel, DIY palisade, welding, cutting and Co2 products, Air Liquide gas, Afrox welding rods and safety clothing.

We deliver in the Delmas Benoni and Bronkhorspruit area.

Trading hours:

Mon - Thursday 08:00 - 16:30 Friday: 08:00 - 15:00 Sat: Closed Contact details: 011-965-1706 082-574-0467 efficientmetal@gmail.com Fax: 011-965-0140 www.proagri.co.za

TATA BRAKPAN 312 Voortrekker Rd Brakpan

0861 044 356

TATA EAST RAND Cnr Rietfontein & Northrand Rd Opposite East Rand Mall

011 383 9540/1

Terms & Conditions Apply, O & E Excluded All prices exclude VAT & Bodies except Tippers & Roll backs.

TATA AUTOMOBILE CORPORATION SA (PTY) LTD.

ProAgri 148 – Junie / June 2012

49