ProAgri

ProAgri tegnologie vir die boer technology for the farmer

Augustus / August 2012 Nr / No 150 ISSN 1042–1558

Gratis

Somergraan: Maak reg vir planttyd

Bestuur slenkdalkoors

Ontbos vir meer weiding

Spesiaal:

150ste uitgawe Meganisasie

|

Veilings

|

Hulpbronbestuur

|

Voertuie

AgriTrader

Amarok

Nie net taai nie, slim.

Amarok Gemonteer op ‘n robuuste onderstel en gebou volgens Volkswagen-gehalte, is die Amarok volgelaai met tegnologie en slim ontwerpeienskappe. Dit stel nuwe standaarde vir die kategorie op bykans elke gebied. Die Amarok is nie net taai nie, maar slim ook.

Besoek Autohaus Centurion om die onverbeterlike kombinasie van taai-en-slim in ‘n Amarok te ervaar.

• ‘n 5-jaar / 90 000 km diensplan is beskikbaar as ‘n standaardaanbod.

• Volkswagen se 3-jaar / 100 000 km fabriekswaarborg is ingesluit. Alle modelle het ‘n ses-jaar teen-roes waarborg en word slegs elke 15 000 km gediens.

Maak ligte werk van swaar vragte. Amarok se uitmuntende veldvermoë verseker dat selfs die taaiste opdragte in daardie moeilik-bereikbare plekke kinderspeletjies is. Met ’n laaibak waarop jy twee Euro-palette dwars kan laai, klim die Amarok maklik met ’n vol vrag teen ’n helling van 45° uit.

Voorwaar die beste keuse as jy ’n hardwerkende enkel- of dubbelkajuitbakkie nodig het. Vir meer inligting oor die verskillende modelle besoek www.autohaus.co.za.

Spesiale aanbiedings vir ProAgri-lesers: Koop jou Amarok by Autohaus Centurion voor 31 Oktober 2012 en ontvang ‘n gratis voldag 4X4-kursus vir twee mense, asook die gratis rubberisering van jou nuwe Amarok.

Skakel Eugene by 082 823 8081.

Autohaus Centurion Lenchenlaan 2013 Suid, Centurion. Tel (012) 683 8413

Commercial Vehicles

In hierdie uitgawe Redakteursbrief 150 nie uit nie!

ProAgri het in 1994 vir die eerste keer verskyn as tydskrif met die volgende doel: “ProAgri is daartoe verbind om ’n sinvolle bydrae tot die landbou te lewer deur tegnologiese ontwikkelinge wat vir die landbou van belang is, aan die boer bekend te stel.”

Dit is vandeesmaand, 18 jaar later, ons voorreg om in die 150ste uitgawe steeds inligting oor tegnologiese ontwikkelinge aan u as boer bekend te stel.

Buks Barnard, wat vandag nog die meeste van die tegniese artikels skryf, vertel hoe hy destyds by die nuwe tydskrif betrokke geraak het: “Dr Francois Rall, ’n ekonoom en voormalige militêre attaché, het as deeltydse boer ’n behoefte ondervind aan ’n tydskrif wat landboutegnologie aan die boer bekend stel. Omdat daar nie so ’n tydskrif was nie, het hy besluit om ProAgri te loods.

“Om sonder geld of middele ’n nasionale tydskrif op die been te bring, is natuurlik ’n saak wat aan die onmoontlike grens, maar die vooruitsig van ’n landboutydskrif sonder enige politieke of ander bymotiewe, wat enkel om die belang van die boer gaan, het my aangegryp. Toe dr Rall my vra of ek bereid sou wees om sonder vergoeding ’n redaksionele bydrae te maak, het ek dus ingestem.

“Algaande het ProAgri gegroei en selfs later bekostig om vir redaksionele dienste te betaal.

“Dr Rall se dood in ’n motorongeluk was

’n verlies vir landbou in Suid-Afrika, maar sy kinders het voortgebou op die sinvolle grondslag wat hy gelê het: ’n tegnologietydskrif met die uitsluitlike doel om die boer te dien. Met hierdie uitgangspunt sal ProAgri tot in die verre toekoms ’n belangrike rol in die landbou vertolk.”

In 2002 het ProAgri hande gevat met AgriTrader, ’n publikasie wat deur Stefan van Wyk in Bloemfontein begin is, waardeur die vee-afdeling aansienlik versterk is en dit moontlik geword het vir kleiner adverteerders om ook hulle dienste en produkte bekend te stel.

ProAgri het ook twee jaar gelede begin om sy verspreidingsnetwerk aan te pas deur rakkies in landbouhandelstakke uit te plaas, maar gaan voort met poskantoorverspreiding, veral op die kleiner dorpe.

Ons het ook geskaaf aan ProAgri se voorkoms, om elke maand vir ’n lekkerlees-ervaring te sorg. Die doel bly steeds om landwyd gratis inligting aan boere beskikbaar te stel, sodat hulle slim kan boer.

Aan al ons getroue lesers en aan al ons gewaardeerde adverteerders sê ons baie dankie – dit is julle vir wie ons ProAgri uitgee en julle wat dit vir ons moontlik maak om dit te doen.

Boer slim!

Annemarie Joubert > annemarie@proagri.co.za

Veeboerdery 24 Rotrix gee reën op Sonskyn 25 Taurus kan genetiese geheime ontrafel 26 Slenkdalkoors kan bestuur word 28 Oorwintering op die veld kan werk 29 Fosfaatlek: Kry meer vir minder Gereeld 32 Veilings 46 GeneGids 47 AgriTrader Spesiaal!

31 Voorbladfotowedstryd: So lyk die mooistes! www.proagri.co.za

Business-to-Business: Agriculture ABC Jan - March 2012 39 176 average copies per month

SMARTPUBLISHING

Tel: 012-342-5141 Posbus 32123, Glenstantia, 0010

MASS MEDIA SPECIALISTS

www.smartpublishing.co.za Copyright © 2012. All rights reserved. No material, text or photo graphs may be reproduced, copied or in any other way transmitted without the written consent of the publisher. Opinions expressed are not necessarily those of the publisher or of the editor. We recognise all trademarks and logos as the sole property of their respective owners.

ProAgri shall not be liable for any errors or for any actions in reliance thereon.

Redakteur ProAgri en ProAgri.co.za Annemarie Joubert > 082-320-3642 annemarie@proagri.co.za

4

Gewasproduksie 11 Plant vir ’n wenoes 12 PANNAR help die boer groei 15 Talbert bied probleemvrye waterdiens Hulpbronbestuur 17 Beskerm jou bates met Vermillian 19 Gaan dit dié somer reën?

20 Ou Pollie – stories van Mooikrans 21 Die Lenteskou bied ’n landboufees 23 Beplan en bou kragslim

ProAgri se eerste voorblad

Die ProAgri-span

Inhoudsopgawe / Contents Meganisasie 2 Wat sê die boere van Valtra-trekkers?

4 Herwin jou kosbare veld met ’n Orsi 8 Haal meer mielies uit elke hektaar 9 Groen kan nou al die werk doen

Francois Rall, stigter van ProAgri en sy vrou, Esther.

Verkoopbestuurder Anneke Claassen > 012-342-5141 anneke@smartpublishing.co.za Senior bemarker Stefan van Wyk > 082-381-7563 stefan@agritrader.co.za

12

Bemarker Sandra-Lee van Rooyen > 079-515-8493 sandra-lee@smartpublishing.co.za Uitleg & grafika Esta van Niekerk

19

29

Taalversorging Mediadienste Rekeninge & intekening Paula MacMavis > 012-342-5141 paula@proagri.co.za Gedruktemediabestuurder Suzanne Rall suzanne@smartpublishing.co.za Sakebestuurder George Grobler george@smartpublishing.co.za

31

Ons Voorbladfotowedstryd!

Kyk op bladsy 31 wie is die wenner!

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

1

Meganisasie

Wat sê die boere van Valtra-trekkers?

So stap Human Landboudienste se Valtra T191 ewe gemaklik deur die modder aan met ’n floddertenk met byna 13 000 liter miswater in sy pens agterna. Valtra se trekkrag oortref elke ander trekker in dieselfde kilowatklas s’n, sê Theunis Human van Human Landboudienste. ie aakligste woord in enige boer se woordeboek is “staantyd”. Die natuur wag vir niemand nie en die boer wat nie sy landerye kan bewerk, bemes, beplant en bespuit wanneer die tyd daarvoor reg is nie, ly gevoelige skade.

Daarom is die verstandige boer met niks minder as die allerbeste trekker en die allerbeste diens tevrede nie: Valtra, wat in Suid-Afrika verskaf en rotsvas gerugsteun word deur Valtrac.

Johan Ferreira boer in Clanwilliam se wêreld met rooibostee en Valtrac se Valtra-trekkers maak sy boerdery ’n plesier. Reeds as kind in Delmas se kontrei het hy destyds bemerk dat “al die regtige goeie boere” Volvo-trekkers gebruik het.

Later het hy ’n kleinhoewe naby Parys gehad vanwaar hy as lugbespuitings-vlieënier gewerk het. Die spuitwerk het sy inkomste voorsien, sodat hy darem nie van die gewone trekker wat hy op die hoewe aangehou het afhanklik was nie. Maar toe hy voltyds begin boer, het hy sy kans op sukses verseker deur die beste trekkers wat die mark bied aan te skaf: Valtra.

“Ek het geweet Valtra is ’n goeie trekker, want hy stam van Volvo af.

Boonop was die prys uiters mededingend en ek het ook reeds by ander boere gehoor van die puik diens wat Valtrac lewer.”

Wynn Dedwith van Valtrac boer self en hy het destyds al vir Johan gesê:

D

2

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

“Volvo is die enigste trekker wat sterk genoeg was om die verband van my plaas af te trek.” Vandag getuig Johan daarvan dat Valtra sterk genoeg was om ook die verband van sy plaas af te trek.

Valtra-trekkers werk hard en sonder staantyd, sê Johan. En moenie dink rooibosteeboerdery is ’n koppie tee nie.

Soos met enige ander landbougewas moet jy ploeg, plant en skoffel. Elke vyf tot sewe jaar moet jy die rooibostee met hawer afwissel en daarna weer hervestig.

Diep bewerking Dele van Nooitgedacht, Johan se plaas, het klip, maar dit is hoofsaaklik diep sand wat tussen 500 en 700 mm diep met ’n moffieskeurploeg, ’n ploeg of ’n skotteleg bewerk moet word. Dit vat aan ’n trekker, maar Valtra-trekkers gee glad nie om nie.

Hulle hou van werk.

Johan se vlagskiptrekker is ’n Valtra 8950 van 118 kW wat nou al sowat ses jaar onvermoeid die swaarste werk in die boerdery doen en, soos sy ander Valtra-trekkers, nog nie sy boerdery ’n minuut lank met staantyd vertraag het nie. Hy oorweeg nog glad nie om die trekker te vervang nie, want hy werk dan nog presies so goed soos toe hy nuut was.

Benewens die 8950 het hy ook ’n Valtra 7120, ’n BM 110 en ’n 900 en

elkeen van hierdie trekkers is ’n toonbeeld van fluksheid, betrou-baarheid en doeltreffendheid. Boonop werk hulle baie beskeie met die diesel; veral die Finse modelle met die gevorderde Sisu-enjins.

Johan is ewe ingenome met Valtrac se diens: “Hulle kom versien my trekkers hier op die plaas en hulle tegnici is almal deeglik oorsee opgelei. ’n Valtrac-werktuigkundige sit nie onder ’n trekker en frons en wonder nie – hy doen wat gedoen moet word en klaar.”

Johan hou van die feit dat jy jou Valtra-trekker van nuuts af kan bestel om presies aan jou vereistes te voldoen ten opsigte van hidrouliese-olievloei, voorasvering, bande, optelarms en selfs kleur, maar tot dusver het hy nie van hierdie opsies gebruik gemaak nie: “Ek het net vir Valtrac se mense geskets wat my behoeftes is en hulle het elke keer vir my ’n trekker verskaf wat presies aan my behoeftes voldoen.”

Jy kan selfs ’n Valtra met ’n bykomende trustuurwiel bestel, wat net so goed en maklik agteruit as vorentoe werk vir toepassings soos kuilvoersny of bonepluk.

Die allerbeste diens Valtra-trekkers is so gevorderd, so betroubaar en so duursaam as wat jy kan kry, maar Johan is veral ingenome met Valtrac se diens. “Ek het een trekker van ’n ander fabrikaat en hulle het ’n agentskap hier op Clanwilliam. Al my Valtra’s saam gee my nie soveel staantyd, herstelwerk en koste as daardie een ander trekker nie.”

As daar een soort mens is wat staantyd nog meer haat as ’n boer, dan is dit ’n kontrakteur, soos Theunis Human van Human Landboudienste op Riviersonderend. Human Landboudienste strooi mis, kalk, kunsmis en gips. Hulle

Valtra –’n trekker vir elke taak Valtra het ’n trekker vir elke taak en elkeen, van die kleinste tot die grootste, deel dieselfde uitsonderlike Nordiese tegnologie en dieselfde sorgsamenaverkoopdiens van Valtrac.

A-reeks: 54 tot 74 kW N-reeks: 65 tot 120 kW T-reeks: 115 tot 157 kW S-reeks: 199 tot 272 kW Jy kan jou Valtra bestel om pasgemaak vir jou behoeftes in die fabriek gemaak te word en selfs die kleur kies.

www.proagri.co.za

beste trekkers, die beste kundigheid en diens soos niemand anders nie. Theunis het sy Theunis Human is ’n kontrakteur wat mis, eie ervarings om by Valtrac se kunsmis en kalk strooi. Hy is ’n man wat weet rekord van legendariese diens te waarvan hy praat as dit by masjinerie kom. voeg: Daarvan getuig die vernuftige strooier wat hy “In ’n stadium was my ontwerp en vervaardig het om kalk selfs in trekkers so besig sodat ek die sterk wind te strooi sonder dienstyd uitgestel het. Terwyl ons dat dit wegwaai en op jou besig was om kuilvoer te maak, buurman se grond beland. het ’n Valtra ’n elektroniese probleem ontwikkel. Vieruur die Vir perfekte strooiwerk Vrydagmiddag het ek Valtrac met Valtra-betrougebel en gesê ek sit nou in die baarheid, praat met knyp.

Theunis Human van “Twee-uur die Saterdagmôre Human Landboudienste by was ek verbaas toe Valtrac se 083-305-4391. werktuigkundige my wakkerklop om verslag te doen dat hy reeds die trekker herstel het en dat alles nou weer in die haak is. werk van die Suid-Kaap af tot in die Hoe’s daai vir diens?”

Vrystaat en hulle kan glad nie staantyd bekostig nie, sê Theunis.

Soek die verskil Dis hoekom hy besig is om heeltemal Theunis vertel ook van ’n geval toe oor te skakel Valtra toe: Hulle bied die twee trekkers, ’n Valtra en ’n ander

Theunis praat nie strooi nie

Valtra se kragoordragstelsels en perfekte gewigsverspreiding maak hulle geskik vir elke toepassing wat ’n boer kan begeer – ook vir laaigraafwerk.

Jy kan jou Valtra pasgemaak uit die fabriek bestel.

Hierdie Valtra 900 van Tolbos Boerdery is ouer as tien jaar en werk nog net so doeltreffend as die dag toe hy uit die fabriek gekom het. Hier beweeg hy deur die hawer, wat as wisselgewas met rooibostee verbou word, met ’n gatsteker wat die gate maak waarin die rooibosteeplante gevestig gaan word. www.proagri.co.za

soort, op ’n Dinsdag probleme begin gee het: Daar het vuilgoed in die Valtra se dieselstelsel beland wat hom elke nou en dan laat vassteek het en die ander soort trekker se oliepomp het die gees gegee. Theunis het albei verskaffers geskakel. Dieselfde Donderdag het die Valtra reeds weer volstoom gewerk en ander soort trekker se mense het eers die volgende Woensdag, agt dae later, opgedaag om hulle trekker te herstel.

“Maak nie saak waar Valtrac se mense sit nie, hulle is gouer op die toneel as ander wat net van Riviersonderend af Caledon toe moet ry,” sê Theunis. “’n Mens kry hulle selde nodig, maar as jy hulle die dag nodig kry, reageer hulle onmiddellik en doeltreffend. Valtrac is net in ’n heel ander klas as dit by diens kom. Miskien is dit omdat Valtrac se mense self boer dat hulle so goed verstaan wat die boer se behoeftes is. Hulle besef die natuur wag vir niemand nie.”

Onderdele is ook geen probleem nie.

Daar is ander trekkers wat nou ook die uitmuntende Sisu-enjin van Valtra gebruik sodat dinge soos filters nou oral beskikbaar is, sê Theunis. “As ek enig-iets anders voor vieruur die middag by Valtra bestel, is dit die volgende oggend hier.” En buitendien het ’n Valtra-trekker nie knaend onderdele nodig nie.

Ligter op brandstof Diens is ’n belangrike oorweging as ’n mens ’n trekker kies, sê Theunis, maar ’n ander belangrike oorweging is brandstofekonomie en ook hier is Valtra in ’n klas van sy eie. “Valtra is ligter as ander trekkers op brandstof en hy is ook meer doeltreffend,” verklaar Theunis. Dit is omdat sy ratkas en gewigverspreiding perfek is. Elke greintjie enjinkrag word doeltreffend na trekkrag op die wiele oorgedra.

Nog ’n rede waarom Theunis nooit weer ’n ander trekker as Valtra sal koop nie, is omdat Valtra nuut bly. Na 6 000 uur se harde werk is ’n Valtra nog net so doeltreffend as die dag toe hy gemaak is en waarom sou ’n boer hom wou verkoop?

“Gaan soek maar,” daag Theunis uit: “Jy kry net nie ’n tweedehandse Valtra te koop nie. Dis oor hulle hulle waarde behou soos hulle ouer word en as jy dalk eendag ’n tweedehandse Valtra te koop kry, sal jy baie na aan ’n nuwe een se prys vir hom moet betaal. Niemand wil van ’n Valtra ontslae raak nie.”

As jy ook meer as die beste in trekkertegnologie wil hê om staantyd uit jou woordeboek te skrap, praat met George Cilliers van Valtrac by 056-817-7308 of e-pos george@valtrac.co.za. Besoek ook www.valtrac.co.za.

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

3

Meganisasie

Herwin jou kosbare veld Oor vier jaar gaan hierdie plaas vol goeie, begaanbare weiding wees, beduie Eddie van Deventer van Khalanyoni Ranch naby Northam. yk hierdie stukkie, hier waar die buffels staan: ek het hierdie stuk in so 15 minute skoongemaak,” sê Petrus Maree van Khalanyoni Ranch naby Northam.

Die stukkie veld, so 50 X 50 meter, was enkele dae gelede nog feitlik ondeurdringbaar oortrek met sekelbos. Dit is ook die gedeelte (“Pasop net vir die buffels as jy foto’s neem”) wat hy gekies het om te demonstreer hoe goed en maklik die Orsi-boskerwer van Inttrac Trading werk.

“Hierdie masjien vreet sy pad deur die bosse; hy sit vir sekelbos ore aan,” beduie ’n opgewonde Petrus terwyl hy sy John Deere 6320 met ysterwiele en die Orsi-bosvreter behendig om ’n doringboom swaai om verder aan die sekelbos te vreet.

Petrus sê hy het die Orsi nou vir ’n

“K

week lank elke dag getoets en dit werk!

Dit maak nie saak hoe hoog of hoe dig die bos is nie, die Orsi skrik nie vir hom nie. Dit is net belangrik dat die trekker ’n kruiprat moet hê, sodat die Orsi sy werk deeglik kan doen.

“Kyk as ek die klap laat val of agteruit ry, dan maal hy die goed wat hy pas afgesny het fyner,” wys Petrus.

Hoe fyner dit gekerf word, hoe gouer vind die verrottingsproses plaas, sodat die sekelbos die grond kan voed wat dit eers vervuil het.

Die plaasbestuurder, Eddie van Deventer, sê die Orsi kan ’n groot rol speel in ’n mens se totale wild- en veldbestuursprogram en hy glo dit is belangrik om minstens ’n vierjaarprogram van ontbossing en veldherwinning te oorweeg.

Die Orsi kan gebruik word om enige

So stap die Orsi boskasies binne. Die staaf bo verhoed bosse om bo-oor die masjien te val en so die Orsi se hamers te ontwyk.

4

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

gebied wat bewei, beplant of bebou moet word, skoon te maak, maar op ’n wildsplaas in die Bosveld geskied die skoonmaakproses in harmonie met die diere se behoeftes.

“Ons kan nie die bokke op die dele wat pas gesny is laat loop nie, want die sekelbosdorings kan beserings veroorsaak.” (Dis ook hoekom die trekker ysterwiele het.) Die diere word dus met die plasing van waterpunte en aanvullende voeding vir ’n seisoen lank weggelok van die gesnyde dele. Eddie meen na ’n paar maande en ’n goeie reënseisoen sal die gesnyde bos veldkos wees. ’n Belangrike voordeel van die Orsi is dat dit net die gras sny en nie uittrek nie. Daar is geen grondversteuring of -beskadiging nie.

Op Khalanyoni word die natuurlike

Waar die Orsi klaar gewerk het, bly daar net spaanders oor wat weldra as kompos sal dien sodat die beweibare grasveld weer volkome kan herstel. www.proagri.co.za

bosagtige dele en bome wat sonder die sekelbos-mededinging lekker vinnig groot kan word, beskerm. “Ons los byvoorbeeld die enkeldorings, die soetdoringbome, papierbas, asook hardekool, maroela, rooibos, kierieklapper en sommige karee-soorte,” verduidelik Eddie.

Bespaar arbeid Hoewel Eddie-hulle die Orsi nog net ’n kort rukkie gebruik het, kan hy reeds sê dat die masjien homself binne ’n jaar of wat kan terugbetaal.

“Die Orsi werk R130 per hektaar goedkoper uit as drie werkers met bossiekappers; en dan maak ons drie hektaar per dag deeglik skoon, in plaas van die werkers se 0,8 hektaar.

“Op ’n plaas van 1 200 ha, soos hierdie een, kan jy maar self jou somme maak,” sê hy. Daarby word die risiko vir beserings verminder en die Orsi is elke Maandagoggend reg om te begin werk!

Eddie voorsien dat hy in sekere dele die Orsi vir twee seisoene sal moet inspan, maar daarna sal dit net ’n kwessie van instandhouding wees. Na so vier jaar, wanneer die sekelbos onder beheer is, sal hulle die Orsi uitverhuur of vir kontrakwerk beskikbaar stel: “Dit bly ’n belegging.”

Hoe dit werk Die Orsi het ’n drom wat geweldig vinnig draai met indiwiduele hamers of lemme wat ook om hulle eie asse draai en die kap en kerfwerk doen. Die kettings wat

Petrus Maree wys hoe stewig is die Orsi se vinnige hamers wat enige sekelbos lag-lag kafdraf. Selfs stamme van 18 cm dik swig summier voor die Orsi. aan die klappe vas is, keer dat die gesnyde takke oral heen vlieg.

Die Orsi benodig ’n trekker van minstens 70 kW, sê Eddie, en ’n stewige voor-gemonteerde kragaftakker van 1 000 opm. Sekelbosdorings werk wreed met gewone trekkerbande, daarom die ysterwiele.

As een van die hamers/lemme beskadig sou word, is dit maklik om dit te vervang – jy maak net die drom aan die kant oop, trek die as uit en vervang die betrokke hamer. Omdat die hamers los is en alkante toe kan draai, beskadig

klippe en groter stompe nie die masjien self nie.

Of dit wattelbos is wat moet plek maak vir mielies, sekelbos vir veldgras of brandpaaie wat skoongemaak moet word, die Orsi is jou antwoord.

Skakel Inttrac Trading cc by 016-3655799 of Adam van Aswegen by 078-457-0952 of stuur ’n e-pos aan adam01@nashuaisp.co.za of besoek www.inttrac.co.za vir ’n ontbossing-oplossing.

Inttrac Trading cc Voormontering / kragaftakker Duitse vakmanskap Kompakte ontwerp Grondvryhoogte word nie verminder nie Stuurhoek bly dieselfde

www.inttrac.co.za Adam van Aswegen: 078-457-0952 / 016-365-5799 inttrac@cyberserv.co.za www.proagri.co.za

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

5

Voorgemonteerde spuitbalk (19 – 28 m) stel van 800 mm tot 2 800 mm hoog Grondvryhoogte van tussen 2 m en 2,2 m Hidrosta ese vierwielaandrywing Vlekvryestaalspui enks 1 500 liter (enkel) 2 800 liter (dubbel)

Die Mini Peake STS en Peake DTS MK3.A is nou albei met vierwielstuur beskikbaar.

Spuit piekfyn met Peake-spuite Woodspec Engineering Donald: 083-701-0810 Cliff: 083-702-0050 donald@peakeequipment.co.za

6

Veeldoelige Peake Equipment werkesels vir bespuiting van gewasse en saadmielieontpluiming. Plaaslik ontwerp en vervaardig vir Suid-Afrikaanse behoeftes.

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

Peake Equipment: “InFront and Over the Top”

www.peakeequipment.co.za

www.proagri.co.za

Meganisasie

Haal meer mielies uit elke hektaar Welkome deurbraak in plantertegnologie is Great Plains se TR-tegnologie (Twin-row of Tweeling-ry) waarmee boere hulle plantestand kan opskuif, maar steeds gesonde, sterk plante kan hê omdat elke plant nog steeds genoeg ruimte vir wortelontwikkeling geniet.

Dit beteken ’n groter opbrengs op die beskikbare oppervlakte of, in gewone boeretaal, meer mielies per hektaar.

Die konsep werk só: Volgens die TRopsie word twee planterry-eenhede skuins agtermekaar gemonteer om saad 203 mm (8 duim) van mekaar af verspringend te plant, sodat dit as een ry gestroop kan word. Die voordele is:

’n

1.Tweeling-ry benut ’n groter persentasie van elke hektaar Omdat Tweeling-ry die plantbevolking van ’n enkele ry van 762 mm (30 duim) in twee verspringende tweelingrye verdeel, vermeerder die oppervlakte van die hektaar wat jy vir wortelgroei en vogversameling benut van 14,4% tot 44,5%. Selfs wanneer die plantestand vermeerder word, is die benutbare groeiruimte van elke plant in die Tweeling-rystelsel groter.

2.Tweeling-rye laat ’n groter wortelmassa toe Mieliewortels groei in ’n sirkel. Daarom is die beperkende faktor van wortelontwikkeling die wortels van die andermielieplante rondom. Sodra twee plante se wortels mekaar ontmoet, hou hulle op groei. Daarom is die vergroting van die ruimte tussen plante die beste manier om wortelontwikkeling aan te moedig. Groot, gesonde wortelstelsels verseker die maksimum opname van voedingstowwe en vog en dit lei tot gesonder koppe en pitte.

3.Tweeling-rye verhoog ligbenutting Die verspringende rangskikking van Tweeling-ryplante verseker dat elkeen se blare meer sonlig kry om vas te vang en na energie vir kopvorming en -ontwikkeling om te skakel.

Marius Tolmay van Agri Afrika glimlag breed oor die voordele wat die Great Plains Tweeling-ryplanter aan boere gee deur saad verspringend in twee rye te plaas. www.proagri.co.za

4.Tweeling-ry laat ’n hoër plante-stand toe Die hedendaagse mieliekultivars kan groter opbrengste lewer as hulle reg gespasieer word en Tweeling-ry is die doeltreffendste manier om die grootste afstand tussen mielieplante te handhaaf.

Tweeling-ry is die sleutel tot hoër plantestand met gesonde koppe wat maksimum-oeste verseker.

Gewone enkelrye van 762 mm, 915 mm of 965 mm laat nie die boer toe om plantestand te verhoog nie.

Great Plains se Yield-Pro-planter kan 18 meter wyd plant, maar vou op tot ’n skrale 4,521 meter vir vervoer. Met sy akkurate saaduitmeting en Clear-Shot-saadbuise, plaas hy elke pit perfek in die plantvoor. Hierdie planter bied ook die opwindende Tweeling-ry-opsie.

5.Tweeling-rye verhoog staanvermoë Tweeling-rye se dikker stamme en groter wortelmassa lei tot sterker plante wat sterker staan en minder omval.

6.Tweeling-rye verhoog die hoeveelheid en gehalte van kuilvoer Die dikker stamme en graanvermeerdering lei tot ’n verhoging van 10 tot 15% in kuilvoerproduksie. Boonop word die voedingswaarde met 8% opgestoot. Een universiteitstudie herlei dit tot ’n toename van 29% in melkproduksie.

7.Tweeling-rye werk ook vir ander gewasse soos soja en katoen Dieselfde opbrengsvermeerderingseffek van beter vog- en voedingstofbenutting in mielies, geld ook vir gewasse soos soja en katoen. Die 559 mm ruimte tussen rye laat meer lug tussen die plante toe, wat roes by soja voorkom. Die ruimte tussen rye maak dit ook moontlik om laat in die seisoen met ’n spuit in die land te beweeg.

8.Tweeling-rye word met ’n gewone mielieplukkerkop gestroop ’n Gewone mielieplukkerkop trek die tweeling-rymielie-stamme na mekaar toe en stroop dit net so maklik soos gewone enkelrye. Dieselfde geld vir ’n gewone kuilvoerkerwer. Dit is dus nie nodig om nuwe strooptoerusting aan te skaf nie, sodat die hoër opbrengs suiwer wins beteken.

9.Tweeling-ry vermeerder die opbrengs van gesonde koppe Die aantal gesonde koppe word deur twee faktore bepaal: Algehele plantgesondheid en plantestand. Plante wat te naby aan mekaar staan ding mee om water en voedingstowwe en selfs sonlig. Dit veroorsaak spanning, wat die aantal gesonde koppe verminder.

Die gunstiger plantspasiëring wat

Tweeling-ry meebring, skakel hierdie spanningsfaktore uit om beter, gesonder wortel- en plantgroei, gevolglike gesonder koppe en uiteindelik ’n hoër opbrengs te verseker.

10.Tweeling-rye vermeerder jou opbrengs • As jy plante help om groter wortelstelsels te ontwikkel • As jy algehele plantgesondheid verbeter • As jy die aantal gesonde koppe vermeerder • As jy die hele hektaar se oppervlakte doeltreffend benut • As jy meer van die beskikbare sonlig gebruik om beter fotosintese te bewerkstellig dan vermeerder jy gewis die opbrengs.

Uitgebreide toetse wat boere by Morgenzon gedoen het, bewys dat die Tweelingry-konsep werklik in die praktyk werk.

’n Gewone mielieplukkerkop stroop die Tweeling-rye perfek sodat geen nuwe strooptoerusting nodig is.

Vir meer inligting oor Great Plainsplanters met die Tweelingry-opsie wat jou opbrengs per hektaar drasties verhoog, praat met Marius Tolmay van Agri Afrika by 083-581-5709 of 086-111-3692 of e-pos info@agriafrika.co.za of besoek www.agriafrika.co.za.

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

7

Meganisasie

Groen kan nou al die werk doen deur Arthur Bezuidenhout, John Deere, bestuurder, Portefeulje-uitbreidings, Sub-Sahara Afrika ir boere wat graag al hulle plaaswerk met die betroubaarheid van John Deere wil doen, was daar hierdie jaar goeie nuus by die bekendstelling van die groen reus se nuwe produkreeks. ’n Uitgebreide reeks werktuie onder die handelsnaam, GreenSystem™, is teen mededingende pryse aan die handelaarsnetwerk in Sub-Sahara Afrika beskikbaar gestel. Die produkte is goed ontvang en handelaars het dit waardeer dat hulle nou aan boere ’n “totale groen” oplossing vir al hulle plaaswerk kan bied.

Een van die maak-of-breek suksesfaktore vir groei in Sub-Sahara Afrika is dat John Deere ’n “plaaslike” begrip ontwikkel vir kliënte se behoeftes en begeertes in hulle verskillende markte en plaastoepassings. Met volledige begrip van die spesifieke plaaslike behoeftes en begeertes, was dit vir John Deere moontlik om ’n reeks wenprodukte, dienste en vermoëns wat uitstyg bo die res, vry te stel.

John Deere is die grootste vervaardiger van landboutoerusting wêreldwyd, maar daar is nog enkele werktuie wat nie deur die maatskappy self vervaardig word nie. John Deere het besef dat hulle aan al die boer se behoeftes kan voldoen deur ’n volledige reeks trekkers, werktuie en toebehore beskikbaar te stel. Dit is wat die GreenSystem™ moontlik maak.

Die GreenSystem™-werktuie en toebehore word deur uitgesoekte derdepartyverskaffers ontwerp en vervaardig om John Deere se bestaande toerusting aan te vul met verskillende toepassings in die landbou en nywerheid. John Deere se produkingenieurs gaan die produkte noukeurig na en toets dit deeglik om seker te maak dit voldoen aan die

V

tot markte wat hulle vroeër nooit kon plaaslike markvereistes en die bereik nie. maatskappy se standaarde vir werkverJohn Deere in Sub-Sahara Afrika staan rigting en betroubaarheid asook aanpasbankvas agter die GreenSystem™-sakebaarheid by John Deere-toerusting. model en sal voortgaan om produkreekse GreenSystem™ is ’n geregistreerde hanen aanbiedings by die portefeulje te voeg delsmerk van John Deere en die produkte om aan kliënte wyer keuses te gee en word uitsluitlik deur John Deere-handeom dit vir handelaars makliker te maak laars in Sub-Sahara Afrika verkoop. om ’n volledige diens te lewer.

Met die ontwikkeling van die GreenSystem™-sakekonsep, kan handelaars nou hierdie prys-sensitiewe produkte Kontak vir Carel Theron by 082-802aanbied sonder die koste en moeite om 2209 vir meer inligting oor ’n verskeidenheid produkreekse aan te GreenSystemsTM of stuur ’n epos na hou. Dit laat John Deere en sy handeTheron.CarelJ@JohnDeere.com. laars ook toe om kliënt-lojaliteit te bou, Besoek ook John Deere se webwerf by groei in die verkope van kerntoerusting www.johndeere.com. te toon en om kliënte weg te lok van mededingende alternatiewe.

Die GreenSystem™produkte is almal strategies geïntegreer in die John Deere-bemarkingsplan sodat handelaars baat kan vind by die maatskappy se sakeondervinding met betrekking tot vooruitskatting en die bestelling, aanhou en aflewering van produkte en onderdele as deel van die John Deerenetwerk.

Die GreenSystem™Klein, maar honderd persent funksioneel en profeshandelsmerk laat almal wen, nie net die boere nie, sioneel is die John Deere GreenSystem™-driepuntspuite.

Die MS1004 se swaardiens, UV-bestande poliëtileentenk maar ook vervaardigers hou 400 liter en die MS1006 s’n 630 liter. Die spuite kan en handelaars. Die verbestel word met stewige, duursame vlekvrystaalbalke vaardigers wen omdat van 8, 10 of 12 meter met ’n volledige reeks drupvrye hulle deur John Deere se verspreidingstelsel in Sub- sproeiers en ’n wegbreekaksie wat die balk beskerm.

Sahara Afrika toegang kry

Die nuwe GreenSystem™-DP1003-skottelploeg is gemaak vir die taaiste werk, die maklikste gebruik en die laagste onderhoudkoste.

Sy swaardiensraam en driepuntmonteertoring verseker stewigheid.

Die drie groot skottels van 660 mm is 6 mm dik en verseker ’n dieper en wyer snit vir beter stoppelbedekking in moeilike grondtoestande, met ’n trekker van 41 tot 56 kW. Die werkdiepte wissel van 152 tot 304 mm, afhangend van grondvogtigheid en -tekstuur. Dis maklik om die ploeg in te stel vir die perfekte werking op enige diepte. www.proagri.co.za

Die veelsydige GreenSystem™-DS1120-sleepspuit met sy glasveseltenk van 2 000 liter is goed ontwerp vir perfekte gewigsverspreiding agter die trekker. Sy spuitbalk van vlekvrye staal is 12 meter lank en stewig, duursaam en betroubaar. Die spuit kan ook met ’n balk van 16 meter bestel word. Een mens ontvou die balk maklik en vinnig en die balk se wegbreekaksie beskerm hom teen versperrings. Die spuit is beskikbaar met standaard- of hoogloopbande en ’n volledige reeks maklik omruilbare sproeiers vir alle toepassings.

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

9

Gewasproduksie is nou die tyd om diep en ernstig te dink oor die komende mielieplantseisoen. Die stropers het hierdie winter weer bewys dat geenbewerking die boer die beste vogbenutting bied om winsgewende oeste te behaal. Tot die winsgewendheid dra natuurlik ook die geweldige besparing in bewerkingskoste by.

Maar een werklikheid waarmee die voornemende geenbewerkingboer moet rekening hou, is dat die sukses van geenbewerking in ’n baie groot mate van jou planter afhang – geenbewerking verg ’n sterk, duursame, stewige, maar akkurate en betroubare planter wat swaar genoeg is om sy gesag op digte plantreste en onbewerkte grond af te dwing.

So ’n doeltreffende geenbewerkingplanter is die Jumil, wat in Suid-Afrika deur Crop-Tech en sy flink span handelaars regoor die land verskaf en gerugsteun word.

Crop-Tech verskaf groot geenbewerkingplanters vir graanboere wie se lande van horison tot horison strek. Maar daar is ook veeboere wat ’n bietjie mielies vir kuilvoer of graanrantsoene wil plant en konvensionele boere wat die geenbewerkingkat op klein skaal uit die boom wil kyk voordat hulle groot toerusting aankoop. Vir hierdie boere bied CropTech kleiner, maar volwaardige, driepuntgemonteerde geenbewerkingplanters.

Die JM2670 is beskibaar in modelle van drie tot ses rye wat van 250 tot 530 kg kunsmis en van 80 tot 160 kg saad kan dra. Dit is ’n betroubare vakuumplanter wat akkuraat en bestendig plant en geskik is vir mielies, soja, bone, grondbone, katoen, sorghum en sonneblom.

Kunsmis word akkuraat toegedien met ’n duursame wurmvoerder en dis maklik om die planter se saad- en kunsmistoediening te kalibreer. ’n Trekker van 45 kW is sterk genoeg vir die kleinste JM2670-model en een van 56 kW stap lekker met die sesrymodel.

Die JM2090 PD MG-planter is beskikbaar in modelle met balke van 1 800,

D

Plant vir ’n wenoes!

Vir die boer wat minder mielies plant of die een wat kleinskaals na geenbewerking wil oorskakel, is Crop-Tech se JM2670 die perfekte antwoord. Kyk net hoe perfek plant hierdie geenbewerkingplanter deur mieliereste by die Val-boeredag.

3 000, 3 400 en 3 860 mm, waaraan plantereenhede gemonteer kan word om enigiets van twee tot agt rye te plant. Die planter dra van 82 tot 358 kg kunsmis wat hy teen ’n tempo van enigiets tussen 100 tot 1 000 kg per hektaar akkuraat kan toedien, en van 54 tot 237 kg saad.

Die JM 2090 is ’n plaatplanter wat mielies, soja, bone, grondbone, katoen, sorghum en sonneblom plant. Dis ’n eenvoudige, maklik-verstaanbare planter, maar tog akkuraat, duursaam en betroubaar. Om hom te kalibreer is kinderspeletjies en met sy planter-eenhede se pantografiese rame plant hy akkuraat, selfs op ongelyke lande.

Crop-Tech se JM2090-planter is ’n bekostigbare, maar ’n betroubare, duursame, doeltreffende werktuig wat perfek plant om wenoeste te verseker. www.proagri.co.za

Boere is nie net beïndruk met Crop-Tech se puik, dienlike werktuie nie, maar ook met Crop-Tech se kundigheid en dienslewering deur opgeleide verskaffers regoor die land.

As jy volgende winter met ’n tevrede glimlag op jou gesig wil stroop, is dit raadsaam om nou by 082-850-3744 of sales@croptech.co.za met Hennie du Toit van Crop-Tech te praat. Hoor waar die naaste verskaffer is wat jou meer van Crop-Tech se doeltreffende Jumilgeenbewerkingplanters kan vertel. Vra ook sommer oor Crop-Tech se groot reeks ander werktuie wat ’n wenoes verseker.

Jy kan sommer sien Crop-Tech se JM2090-planter is ’n slim, maar stewige knaap wat sy werk perfek gaan doen.

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

11

Gewasproduksie

PANNAR help die boer groei voer, groenmielies of weimielies, PANNAR het die perfekte kultivar.

Jy weet presies wat om van elke PANNAR kultivar te verwag ten opsigte van eienskappe soos verwagte opbrengs op droëland en onder besproeiing, afdroging, spruitvorming, meerkoppigheid, staanvermoë, grondsuurheidverdraagsaamheid, onkruiddodersensitiwiteit en siekte-risiko’s soos noordelike blaarskroei (witroes), grysblaarvlek, bruinroes, diplodiakopvrot en kop- en pluimbrand.

Karl en Rudi Glintzer se oë glinster as hulle oor PANNAR se voortreflike voersorghumpakket praat. ie noukeurigste toewyding en die gevorderdste tegnologie word ingespan om te verseker dat PANNAR-saad voorspelbaar gunstige boerdery-resultate lewer. Dit bring mee dat die boer, te midde van al die wisselvallighede wat landbou kenmerk, altyd op PANNAR kan reken.

Geen PANNAR-kultivar sien die mark as dit nie vooraf sorgvuldig ontwikkel en deeglik getoets is nie, sodat die boer presies weet wat hy van sy saad kan verwag. Dit is deurslaggewend belangrik, want die begin van ’n suksesvolle, gesonde, lonende oes lê immers in die saad.

Die hedendaagse boer kan nie bekostig om kanse te waag nie: As die saad nie die verlangde planteienskappe vir die boer se besondere omstandighede en behoeftes dra nie, kan al daardie duur bewerking en bemesting op ’n misoes uitloop.

Daarom verkies talle suksesvolle Suid-Afrikaanse boere PANNAR – want PANNAR loop al sedert 1958 die pad tree vir tree saam met die boer sodat met reg gesê kan word: PANNAR help nie net die gesaaides groei nie, maar help ook die boer om te groei.

Goeie nuus vir boere is dat PANNAR nou nog meer en beter saadkeuses en nog beter tegnologie kan bied as gevolg van ’n vennootskap wat met Du Pont Pioneer aangegaan is.

Dis nou dit tyd om besluite oor die komende somergraanplantseisoen te neem en een van die raakste besluite wat die boer kan neem, is om met sy kundige en behulpsame PANNAR-verteenwoordiger te praat oor sy saadpakket vir mielies, soja, graansorghum, sonneblom en droëbone.

D

12

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

Mielies Die geliefde ou Aandveld en Hickory King van toenterjare sal vandag net nie meer die mas opkom met die produksie-eise wat die boer vandag in die gesig staar nie. PANNAR ontwikkel voortdurend nuwe, gespesialiseerde kultivars om die boer winsgewend aan die boer te hou.

PANNAR se mieliepakket het nommerpas kultivars vir al die produksiestreke in verskillende groeiklasse van ultra-vinnig tot medium-laat en sluit konvensionele kultivars en kultivars met stronkboorder-verdraagsaamheid, Roundup-onkruiddoderweerstand en stapelgeenbasters in.

Of jy mielies plant vir graan, kuil-

Van PANNAR se witmieliekultivars wat veral gewild is, is die volgende: • PAN 6Q-445B is die afgelope drie seisoene die top kommersiële baster in die LNR en in PANNAR se eie na sionale proewe.

• PAN 5Q-649R is ’n nuwe kultivar met Roundup-onkruiddoderverdraagsaamheid. Hy word gekenmerk deur sy topprestasie en stabiliteit in die Noordwes-Vrystaat en Noordwes gebied. Dit het ’n goeie staanver moë,is sterk meerkoppig en spruit min. Hierdie kultivar is geskik as toevlugsoord by die stapelgeen basters.

• PAN 5Q-751BR is ’n nuwe stapelgeen baster met uitstaande prestasie, sterk meerkoppigheid en goeie agronomiese eienskappe. Dis ’n mediumvinnige groeier wat uitstekend presteer in die Noordwes-Vrystaat en Noordwes-produksiestreke, met goeie stabiliteit, min spruite en uitstekende prestasie op sandgrond.

• SC 701 word nou onder lisensie van Seed Co deur PANNAR in die RSA en Namibië bemark. Dit is ’n groenmielie sonder gelyke en is ook gewild as braaimielie en babamielie. SC 701 het

PAN 5Q-649R is een van PANNAR se staatmaker-witmieliekultivars. www.proagri.co.za

Graansorghum Met meer as dertig jaar se ontwikkeling, is PANNAR se sorghumteelprogram een van die oudstes, met ’n kiemplasmabank wat oor die wêreld versamel is.

Die LNR se resultate bevestig die PANNAR-sorghumpakket se uitnemendheid as die beste pakket in die mark.

PAN 8909 is afgelope twee seisoene die toppresteerder in die LNR se proewe en spesifiek geskik vir die maalbedryf.

Dit het ’n uitstekende opbrengsstabiliteit en gebiedsaanpasbaarheid, en ’n egalige groeiwyse. Dit het ook ’n goeie staanvermoë, algemene blaarsiekteverdraagsaamheid en verdraagsaamheid teen aanbrand.

Droëbone Droëbone is tradisioneel beskou as ’n produk met ’n hoë moontlike inkomste, maar ook ’n hoë risiko. PANNAR se droëbonepakket haal veel van die risiko uit droëboonproduksie, met sy toppresterende pakket van rooi gespikkelde bone wat uitstekende opbrengsprestasie en stabiliteit bied.

Die pakket bied ’n kultivar vir elke produksie-omstandigheid vir groot gemeganiseerde boere sowel as bestaansboere met lae insette.

PAN 123 is ’n nuwe klein, wit inmaakboon wat van 2008 tot 2011 skoonskip maak in die LNR se meerjarigedroëboonproewe. Dit presteer uitstekend in al die vernaamste inmaakboon-produksiestreke en toon voortreflike opbrengspotensiaal, siekteweerstand en boongehalte.

PAN 1664R was die afgelope twee seisoene die beste presteerder in die LNR se nasionale sojakultivarproewe. ’n lang raklewe, lang koppe met smaaklike, groot pitte en is die gewildste groenmielie vir smouse en tuiniers. In hoëpotensiaaltoestande is dit ook ’n ideale kuilvoerbaster.

Ook op die geelmielietoneel staan PANNAR besonder sterk: • Die PAN 6Q-308B-reeks mediumgroei seisoenbasters vorm ’n gedugte pakket as hoofaanplanting op droë land.

• In die ultravinnige reeks is PAN 3Q-740BR die toppresteerder in die LNR se proewe onder besproeiing.

Die ultravinnige pakket word nou aangevul met ’n nuwe konvensionele baster: • PAN 3Q-222 presteer goed onder besproeiing in al die produksiestreke.

Op droëland is dit goed aangepas vir die oostelike Hoëveld en KwaZuluNatal. Dit het ’n baie goeie staanvermoë en lewer graan van ’n hoë gehalte met ’n rooi kleur. Dit is die ideale baster om as toevlugsoord aan te plant.

Soja In 1977 het PANNAR sy sojaboonprogram geloods met die evaluering van sojaboonkultivars uit die buitewêreld.

Sedertdien het die agronomiese eienskappe en opbrengsvermoë van soja drasties vooruitgegaan. PANNAR is aan die voorpunt van nuwe ontwikkeling en is die markleier in Suid-Afrika. Die afgelope twee jaar behaal PANNAR die beste prestasie in elk van die produksiestreke, asook die algehele beste prestasie.

PAN 1664R was die afgelope twee seisoene die beste presteerder in die LNR se nasionale proewe met uitstaande prestasie in koel, matige en warm produksiestreke. Die kultivar se uitstaande opbrengsstabiliteit en wye gebiedsaanpasbaarheid maak hom PANNAR se gewildste sojakultivar. www.proagri.co.za

varproewe. In tien seisoene het PANNAR die eerste posisie en in baie gevalle drie posisies in die eerste vier behaal. PANNAR is een van die wêreldvoorlopers met sonneblom met ’n hoë oleïensuurinhoud en met die Clearfield®-produksiestelsel vir onkruidbeheer.

PAN 7080 is die afgelope drie jaar die toppresteerder in die LNR se nasionale kultivarproewe. Dit het ’n uitstekende opbrengspotensiaal met wye aanpasbaarheid, sodat dit vir alle sonneblomproduksiestreke aanbeveel word. Dit is bestand teen alle rasse van bruinroes.

PANNAR se sonneblompakket presteer puik in die LNR se kultivarproewe, maar ook op boere se plase in al die sonneblomproduksiestreke.

Sonneblom PANNAR het reeds die afgelope 26 jaar sonneblombasters in die eerste vier posisies van die LNR se nasionale kulti-

PANNAR het ’n verteenwoordiger en ’n landboukundige naby aan jou, spesiaal om jou te help om winsgewend te boer. Praat met Peet van der Walt by 082-783-9526 of infoserve@pannar.co.za) om te hoor waar jou naaste PANNAR-manne is en besoek www.pannar.com om meer oor PANNAR en sy wenprodukte te wete te kom.

PANNAR se droëbonepakket haal veel van die risiko uit droëboneproduksie.

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

13

Gewasproduksie

Talbert bied probleemvrye waterdiens die spilpunt is en sy vordering dop te hou.

Toringseëls Die unieke Talbert-seëls word van hoë gehalte rubber vervaardig en word heeltemal toegebou om hulle teen skadelike UV-strale te beskerm.

Die mooi ronde profiel van ’n stewige betroubare Talbert-spilpunt gee aan enige boer die gemoedsrus dat sy gewasse genoeg water op die regte tyd sal kry. o tussen klimaatsveranderings en onvoorspelbare reënpatrone deur bly een ding soos ’n paal bo water staan: plante in ’n besproeiingstelsel moet op die regte tyd die regte hoeveelheid water kry, of daar is groot probleme. Besproeiingsboere moet dus verseker kan weet dat die stelsel wat hulle aanskaf, altyd gereed sal wees vir werk. ’n Boer wat in ’n spilpunt belê, doen dit om die bestuur van sy boerdery te vergemaklik, nie om bykomende probleme te koop nie.

Talbert is ’n spilpunt wat letterlik op die plaas gebore is en ontwerp is vir Suid-Afrikaanse omstandighede.

Hier is ’n paar goeie redes om ’n Talbert-spilpunt te gebruik:

S

Talbert-spilpunt word ontwerp vir gemaklike gebruik en jare se probleemvrye werking.

Net die beste materiaal Die jongste tegnologie word saam met net die beste materiaal ingespan om te verseker dat Talbert-spilpunte doeltreffend werk. Alle staalkomponente word met ’n warmdoopproses gegalvaniseer in ooreenstemming met streng SABS 763standaarde. Die wanddikte van die pype is 3,5 mm. Swaardiens A-raamstrukture word gebruik om probleemvrye werkverrigting, ook in uiterste omstandighede, te verseker.

Talbert vervaardig elke spilpunt in sy eie fabriek, wat verseker dat die hoogste gehaltestandaarde Wat sê boere wat Talbert gebruik? gehandhaaf word. Dit Corrie Theron van die plaas, Samesuiping, naby Bloemfontein: verseker ook “Wat my betref, is Talbert die beste spilpunt wat jy kan kry. Ek dat daar altyd weet ook nie van een Talbert-spilpunt wat al omgewaai het nie.” onderdele en toebehore Johan Odendal, aartappelboer van Petrusburg, waar die wind beskikbaar is. goed kan waai, sê ander spilpunttorings swik soms in die omgewing, maar sy Talberts staan sterk en werk fluks.

Keer verstoppings Gerald van Rooyen van Warmbad sê hy steun op Talbert se diens Sandfilters is want: “Jy kan nie vir ’n saadmielie in die Bosveld sê hy moet ’n standaardstaan en wag vir sy water nie.” bykomstigheid in al die oorhange, wat sorg dat die laaste spuitstukke nie verSpesiaal ontwerp stop nie en wat skoonmaak maklik maak.

Van turf tot sand, van reuse mieliesirkels tot ’n lappie lusern vir die skape, Talbert Spuit in die nag se mense verstaan die boer se behoefte ’n Sterk lig op die laaste toring maak dit en sorg dat elke stelsel doelmatig moontlik om selfs in die nag, wanneer dit ontwerp en opgerig word. Die doel is optimale besproeiingstyd is, te sien waar optimale gewasproduksie en wins. ’n www.proagri.co.za

’n Stewige hartklop Baie aandag word gegee aan die sterkte en stabiliteit van die sentrale toring as hartklop van die stelsel. Die toring word onwrikbaar in ’n versterkte betonbasis geanker. Die weerbestande kontrolepaneel vanwaar die water- en elektrisiteitsvoorsiening bestuur word, word aan die toring gemonteer. Die paneel is ontwerp om die beheer van die stelsel maklik en veilig te maak. Die operateur kan op die paneel al die aksies vooraf opstel en beheer: aanskakeling, stop, anderkant toe draai, vermeerdering en vermindering van spoed en ’n noodstop. Ingeboude sensors skakel die spilpunt af as die waterdruk te laag is.

Goedgekeurde swaardiens-ratkaste word vir alle Talbert-spilpunte gebruik.

In die ongewone geval dat ’n ratkas breek, is daar landwyd ’n volledige reeks onderdele en instaaneenhede beskikbaar.

Slegs elektriese motors met ’n bewese rekord van betroubaarheid word gebruik en is beskikbaar in kombinasie van hoë en lae spoed (hoë spoed = 1:30 ratkas en lae spoed = 1:40 ratkas). Die monteerplaat het gate vir alle bekende ratkaste, indien ’n boer ’n ander soort ratkas verkies of beskikbaar het.

Maklik om te skuif Die uitsleep en skuif van ’n Talbert is ook geen probleem nie, want die wiele kan met gemak met ’n stel drukskakelaars van werk- na sleepposisie verander word. Hoëflotasiebande (13.6 x 24) sorg dat die spilpunt met gemak oor die meeste grondtipes kan beweeg.

Flinke landwye diens ’n Landwye handelaarsnetwerk ondersteun Talbert-spilpunte om flinke, kundige diens oral in die land te verseker. Vanweë die groeiende aanvraag, is Talbert tans besig met uitbreidings.

Besproeiingsmaatskappye of ander belangstellendes wat graag as agente wil optree, word uitgenooi om van hulle te laat hoor.

Vind meer uit oor Talbert se produkte en diens of hoe om as handelaar in jou omgewing by die wenspilpunt betrokke te raak. Skakel Koos Coetzer en Arno Steyl by 051-435-7778 of stuur ’n e-pos na sales@talbert.co.za.

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

15

SENTER 360 Passievol oor spilpunte!

By SENTER 360 is spilpunte vir ons ’n passie. Juis daarom bou ons nie net ’n sterk en taai struktuur nie, maar ons bestee ook heelwat tyd en aandag aan die klein besonderhede wat ’n groot verskil in jou alledaagse lewe kan maak.

STRUKTURELE STABILITEIT SENTER 360 benut vakwerkysters van pyp wat ligter as die algemeen gebruikte hoekysters is. ’n SENTER 360 het sodoende twee stelle vakwerkysters meer per toring wat sorg dat die struktuur ontse end sterk is en buitengewone weerstand teen stormwinde kan bied.

Langer basisbalke 4,5 m (5,8 m vir die hoë-profiel masjiene), toringstu e, stabiliseringstawe en diagonale dra by tot dié uitsonderlike standvas gheid.

INNOVERENDE BEHEERPANEEL REEKS Die beginsel van eenvoudige modulêre ontwerp word ook op ons beheerpaneel reeks toegepas. Die basiese beheerpaneel, met direkte millimeter toedieningsverstelling, kan teen ’n minimale koste deur verskillende vlakke van outoma sering en kommunikasie opgradeer word.

“LAASTE SPUIT” OPLOSSING Die laaste spuit is geneig om verstop te raak. Ons het egter met ’n innoverende dog eenvoudige oplossing vorendag gekom om die laaste spuit deurlopend skoon te hou.

SENTER 360 spilpunte word standaard toegerus met die drukgereguleerde Senninger I-Wob sproeier wat op hangpype gemonteer is. Dit verseker uitstekende waterverspreiding in selfs die uiterste klimaatstoestande.

SWAARDIENS RATKAS EN MOTORS Die aandrywing van die SENTER 360 spilpunt bestaan uit ’n standaard swaardiens wielratkas, met ’n gra s opsionele vyf jaar waarborg wat deur die UMC “Power Saver” motorratkas -kombinasie aangedryf word. * Termes en voorwaardes geld Tel: +27(18) 469-1331 • E-pos: info@senter360.co.za • www.senter360.co.za

VERMILLIAN VERF

Bk 96/16880/23

Sedert 1980 Since

U nuwe dimensie in verftegnologie

Herwonne verdunner Spesiale fabrieksaanbiedinge!!!

5L R3999 5L Waterdigting Nanotegnologie Dak & plaveisel seëllaar

5L

Vul krake en lekplekke, ingeboude sintetiese vesel, waterbasis super akrillies.

5L

Verust

Roesvoorkomingsbehandeling, roes- en kiemdoder, verf regstreeks op roes, verdunnerbasis.

20L

Nou!

R44999

R53999

binne en buite

Lewensverwagting 10 jaar, UV- en waterbestand Super akriliese afronding, wasbaar.

Veeldoelige akriliese PVA

Super satyn muurverf

Binne-/buitemuurverf, roupleistermure, plafonne, 5 jaar lewensverwagting.

R72999

R22999

www.vermillianpaint.com 16

Muurverf

vanaf

Rooi/Grys OKSIED Nou! R10999

Solar Aircon dakverf

Roeswerende staalonderlaag, vinnige droging, verdunnerbasis.

20L

Nanotegnologie UV- en waterbestand

10 jaar, 20L lewensverwagting super akrilies.

R46999 10kg Kraakvuller Nou! R9999 Hoëglans emalje vanaf 5L R26999

Isoleer koue, keer uitsetting en inkrimping met nanotegnologie.

5L

R15999

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

20L

Binne en buite, wit vuller afronding, vinnig droog.

Stoom en waterbestand, vlekbestand, standaard kleure beskikbaar.

20L

Binne en buite, suede glansvoorkoms, lang leeftyd super satyn afronding, wasbaar.

BBM: 29C91ACD

R69999

Fabriek: 010-591-1010 012-335-4218 Eloffsdal: 012-335-0330 Elarduspark: 012-345-4273 Viljoenskroon: 081-467-2189 PTA Wes: 012-327-2972 Gezina: 012-329-0101 Bon Accord: 087-830-2257 PTA-Noord: 012-546-3350 Frederika: 012-335-5446 Capital Park: 012-335-4124 Faks: 086-615-8613 Wes-Kaap: 084-091-4528

Volg ons op www.proagri.co.za

Hulpbronbestuur Hoenderhuis kan gou klam raak en klam bly en dit is nie net slegte nuus vir die hoenders nie, maar ook vir die staalkonstruksie van die hokke, want waar roes eers ’n houvas kry, is daar moeilikheid.

“Die gebruik van Verust is vir ons ’n belegging in die toekoms, want nou weet ons die hokke is reg vir die volgende vyftien tot twintig jaar,” sê Frans Kasselman, bestuurder van die hoenderafdeling van Langspruit Landgoed naby Standerton.

Die Landgoed is reg langs die Grootdraaidam geleë, en Frans vertel dat daar gereeld op wintersoggende ’n digte misbank oor die hoenderhokke hang.

Die aanvoelbare temperatuur draai sommer maklik by minus agt of tien grade Celsius en die klam koue vind sy pad tot in die hoenders se sonneblomdop-beddegoed.

Verlede jaar het hulle besluit om die hokke, wat in 1995 opgerig is, se isolasie te verbeter om hulle te help met temperatuurregulering en die stryd teen die elemente. Om dit reg te kry, is al die sinkplate afgehaal en die staalstruktuur wat vroeër met gewone rooi oksied geverf is, is toe ook met Verust behandel.

Verust van Vermillian Verf stop roes in sy spoor, herkonstrueer die staal en verhoed dat roes ooit weer ’n vatplek kry.

’n

Wonderlike produk “Verust is ’n wonderlike produk om te gebruik,” vertel Frans. “Jy hoef nie ure lank af te skuur en glad te maak nie.

Gebruik net ’n staalborsel om skoon te maak en verf dan die Verust op. Dit werk goed, selfs op growwe oppervlaktes.”

In die Kaap by die Keibees Varkboerdery, stem Kobus Victor saam. Hy is verantwoordelik vir die instandhouding van die groot kommersiële boerdery se hokke wat dikwels tot 15 000 varke huisves. Hulle is besig met ’n proses om die varkhokke te moderniseer en gebruik ook die geleentheid om die staal in die hokke met Verust te behandel.

Hy sê hulle is tot dusver baie tevrede met die produk en beveel dit graag aan.

Kobus sê: “Die houers moet net goed geskud word en ons het ondervind dat die beste is om dit met die hand met ’n kwas aan te verf en nie ’n roller nie.”

Klamheid is staal se een vyand, die ander een is die ammoniakdampe van die varke se urine en mis, asook die hoenders se mis.

Beskerm jou bates: Vermillian werk vir boere

Frans Kasselman van Langspruit Landgoed naby Standerton sê met die hulp van beter isolasie en Vermillian se Verust, is sy hoenderhuise nou honderd persent reg vir goeie produksie.

Frans sê hoewel dit nie so ’n groot probleem in hoenderhokke is nie, is daar ook ammoniakdampe en hy weet die Verust sal die staal beskerm, juis omdat dit in varkhokke getoets en bewys is.

John Westerink van Hunter’s Risevarkplaas by Viljoenskroon is die man wat die toetswerk gedoen het. Hy was so beïndruk dat hy nou ook optree as verteenwoordiger vir Vermillian Verf.

John het onder meer Verust se “staal” getoets in die plaas se misput waar daar ’n hoë konsentrasie ammoniakwalms is.

Die twee I-balke wat die roerder vashou het knaend geroes, totdat dit met Verust behandel is.

Waar jy Verust aangebring het, is daar geen verdere kommer nie, sê John.

“Vir die eerste keer kan ons nou voorbly in die stryd teen roes.”

Verhoog produksie Frans is ook baie tevrede met die diens wat hy by Vermillian se mense gekry het. Hy sê John was self op die plaas om raad te gee en hulle sal in die toekoms ook kyk na die ander produkte van Vermillian wat ’n boer en sy diere se lewe makliker maak, sodat produksie kan verhoog en vrektes drasties kan verlaag.

Onder die produkte is Distemper

Vermillian staan graag boere by om hulle dierebehuising nog beter te maak vir meer produksie en laer mortaliteit. www.proagri.co.za

Neutralizer, wat deur middel van nanotegnologie oppervlaktes, soos betonvloere, steriliseer en neutraliseer deur kieme en bakterieë dood te maak en vloeistof soos urine uit te hou. Dit is ideaal vir higiëne in kraamsale. ’n Lagie van Vermillian se waterdigting verseël ook enige oppervlakte behoorlik, van sinkdakke tot houtbalke en selfs betonwaterkrippe.

Solar Aircon wat op dakke geverf word, help met die temperatuurregulering van dierebehuising, skure, pakhuise en woonhuise. Toetse toon dat Solar Aircon die temperatuur binne ’n gebou op ’n snikhete somersdag met tot 10°C kan laat daal en in die winter weer die koue uithou.

Ondertussen word die Verust op Langspruit Landgoed behoorlik getoets.

Na elke hoendersiklus spuit Early Bird die hokke met hulle hoëdrukspuite skoon. Frans sê die staal is nou al ’n paar keer skoongespuit en die Verust sit nog net so stewig soos die dag toe dit opgeverf is. Verust is die enigste produk van sy soort wat die soutspuittoets met vlieënde vaandels geslaag het.

“Dit werk so goed vir ons dat ons nou alles wat staal is en wat aan die elemente blootgestel is, met Verust wil behandel.” Die groot siwwe in die graanhanteringsaanleg is besig om hulle beurt te kry en die beeskrale is ook op die lysie.

Kry ’n volledige lys van Vermillian se boervriendelike produkte by www.vermillianpaint.co.za of skakel John Westerink by 083-628-5688 vir verfoplossings op die plaas. Takke in Pretoria: Eloffsdal: 012-335-0330, Elarduspark: 012-345-4273, Pretoria-Noord: 012-546-3350, Wes-Kaap: Jacques: 084-091-4528, JBM Staal, Pietersburg: 015-293-0378.

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

17

Hulpbronbestuur

Gaan dit die somer reën? ’n Nuwe somerproduksieseisoen lê amper voor die deur en soos altyd is die groot vraag of dit gaan reën.

ProAgri het die weerkundige, Johan van den Berg van Santam Landbou in Bloemfontein gevra wat hy dink... aar is soveel onbeheerbare faktore wat die klimaat en spesifiek reënval op ’n spesifieke punt kan bepaal dat voorspellings van reën verder as ’n paar dae in die toekoms dikwels sinneloos is.

Buiten faktore soos El Nino/La Nina, die see-oppervlaktemperatuur van die Indiese Oseaan, die sogenaamde “Benguela Nino” in die Atlantiese Oseaan, kweekhuisgasse, vulkaniese uitbarstings en baie ander faktore op die aarde se oppervlakte of binne die aarde se atmosfeer, is daar ook eksterne faktore, soos variërende energievlakke van die son, wat ’n rol kan speel om klimaatspatrone te bepaal. Die interaksie van hierdie en ander bekende en selfs onbekende faktore maak die voorspelbaarheid van klimaatstoestande vir gedeeltes van ’n seisoen en langer baie moeilik en dikwels onmoontlik.

Neem byvoorbeeld die 2011/12seisoen waar ’n La Nina-verskynsel teenwoordig was en wat tradisioneel bogemiddelde reënval veroorsaak. Die warmer as normale Indiese Oseaan in veral die gebied noordoos van Madagaskar (en moontlike ander faktore) het veroorsaak dat Suid-Afrika een van die

D

www.proagri.co.za

droogste somerseisoene op rekord gehad het as gevolg van ’n reeks tropiese siklone wat in hierdie gebied van warmer as normale see-oppervlaktemperature ontstaan het.

Daarom is die beste seisoensvoorspellings maar in die orde van ongeveer 50-70% van die tyd redelik binne die verwagting.

Met bogenoemde onsekerhede in gedagte kan daar na die huidige stand asook vooruitsigte vir die 2012/13seisoen gekyk word: Teen einde Julie 2012 was daar alreeds ’n swak El Ninoverskynsel gevestig in die sentrale Stille Oseaan toe see-oppervlaktemperature in die Nino-3.4-gebied warmer as 0,5oC bo die langtermyngemiddelde see-oppervlaktemperatuur was. Voorspellings dui dat dit verder behoort te ontwikkel om waarskynlik ’n piek rondom midsomer te bereik. Tans dui voorspellings op ’n kans van groter as 60% dat El Nino-toestande gedurende die somerseisoen gaan heers.

Wat van die Indiese Oseaan? Ongelukkig is die voorspelbaarheid van die Indiese Oseaan se see-oppervlaktemperature swak en kan voorspellings van langer as ’n maand tot ses weke as baie gewaagd beskou word. Huidige voorspellings dui op ’n warmer as normale Indiese Oseaan vir ’n groot deel van die komende somer wat ’n groot onrustigheid veroorsaak, veral gesien in die lig van die El Nino-ontwikkeling maar ook as gevolg van swakker grondwatertoestande.

’n Normale El Nino-patroon is dikwels verantwoordelik vir bogemiddelde reën in die lente en vroeë somer maar baie droë toestande kan voorkom oor die sentrale tot westelike gedeeltes in die mid- maar veral die laatsomer. Dikwels is die oostelike dele van die land baie minder onderhewig aan die negatiewe uitwerking van ’n El Nino-verskynsel.

Die huidige scenario toon dus ’n redelike goeie kans vir reën in die eerste deel van die seisoen, ’n neiging na redelike normale reën oor die oostelike dele van die land en ondergemiddelde reën vir die westelike dele vir die middel tot laaste deel van die seisoen.

Gemiddelde tot bogemiddelde reën kan ook verwag word oor die Wes- maar veral Suid- en Ooskaap asook suidelike dele van die Noordkaap vir die res van die winter asook lente.

Gegewe die swak klimaatstoestande wat die VSA se graanoes beskadig het en dus laer wêreldproduksie tot gevolg het, asook die hoë risiko vir graanproduksie vir die komende seisoen in Suid-Afrika, lyk dit asof boere vanjaar maar redelik konserwatief moet beplan: Veeboere gaan waarskynlik steeds hoë voerkoste in gedagte moet hou en somergraanboere sal goeie waterbestuur moet toepas.

Ekstensiewe veeboere sal ook ernstig moet besin oor veegetalle en beskikbare weiding omdat die kanse vanjaar baie goed is dat swakker weidingstoestande oor veral die westelike gedeeltes van die land gaan voorkom.

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

19

Hulpbronbestuur

Ou Pollie Olifanttrop het ’n leierkoei wat die trop lei. Sy besluit waar hulle gaan vreet, wanneer hulle gaan water drink en waar hulle vanaand sal gaan slaap.

Net so het perde ook ’n tropleier. Ons noem dit die alfa-merrie. Op Mooikrans het ons destyds ’n merkwaardige leiermerrie gehad, Pollie. Sy het by ons aangekom met die pragtige naam van Pauline maar as moederfiguur het sy gou-gou vir almal Ou Pollie geword.

Ouer lesers sal onthou dat ons vroeër jare as kinders geleer het om ouer plaaswerkers as ou Jonas of as ou Maghagula aan te spreek, uit eerbied vir hulle ouderdom. Byna op dieselfde manier het Pollie ook Ou Pollie geword.

Sy was baie ouer as die meeste kampgangertjies op Mooikrans en sy is met baie respek en agting behandel. Die meeste daarvan het sy bloot afgedwing met haar geaardheid.

Ou Pollie was ’n pragtige Boerperd.

Met haar donker, diepgeel kleur, swart maanhare, swart stert, swart kouse en swart hoewe was sy ’n pragtige prentjie tot op die baie gevorderde ouderdom van 27 jaar.

Toe Pollie twintig jaar gelede op Mooikrans aangekom het, was sy ’n

’n

20

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

mooi, jong merrie met ’n pragtige vul.

Sy het mooi by die trop ingepas en dadelik die leierskap van Windhoek aanvaar. Windhoek was ons ou, legendariese Arabiermerrie wat vir jare en jare die onbetwisbare plek as alfa-merrie op Mooikrans beklee het.

In ’n trop perde is daar altyd ’n volgorde van belangrikheid. Die belangrikste is die leiermerrie en dan volg haar onderdane in ’n bepaalde volgorde. Dit is baie interessant om te sien dat hierdie volgorde gedurig uitgedaag word soos elke perd sy plek in die trop vind.

Die plasing is nogal ingewikkeld, want as X hoër in die hierargie is as Y en Y hoër as Z, kan Z hoër wees as X. Onmoontlik om te verstaan. Vir ’n mens, altans.

Ons het nooit gesien dat Pollie haar plek oopspook nie. Die ander het net eenvoudig vir haar plek gemaak. Ek dink hulle het haar “adelikheid”, as mens dit so kan noem, en haar grasie raakgesien.

Hulle het geweet dat hulle met hulle meerdere te doen het.

Later het Pollie met ’n klein onderonsie vir Windhoek as leiermerrie onttroon.

Pollie was ’n gebore leier; ’n natuurlike leier, maar sy moes ook in haar lewe sekere leierskapvaardighede aanleer en ontwikkel. Sy moes as jong vulletjie in die trop ook leer wat aanvaarbare gedrag vir ’n perd in ’n trop is. Sy moes ook leer hoe konflik hanteer moet word.

Van die belangrikste eienskappe van ’n leier is integriteit en eerbaarheid, maar gelukkig hoef perde dit nie aan te leer nie – hulle weet dit vanself. Pollie moes weet wanneer om druk toe te pas en wanneer om te ondersteun. Sy was ’n troue vriend, ook in teenspoed.

In ons Leierskapontwikkelingkursusse wat ons vir skoolgroepe op Mooikrans aanbied, probeer ons hierdie ewigheidswaardes by ons kursusgangers inskerp en ons gebruik die perd as voorbeeld. As goeie leier moet jy eerbaarheid, integriteit en empatie as karaktereienskappe hê.

Ou Pollie het oor al hierdie eienskappe beskik.

Toe Windhoek se vulletjie dood is, het sy vir so lank as wat Windhoek oor die vulletjie getreur het, aan haar sy gebly.

Sy het vir dae en dae net langs Windhoek bly staan. Eers toe Windhoek se hartseer beter was, is Pollie terug trop toe.

Ek sal in ’n volgende artikel meer oor hierdie hartseer gebeurtenis skryf. Net soos olifante oor hulle kalfies treur, treur perde ook met die verlies van hulle vullens en met die verlies van hulle naby vriende. Ek sal u ook eendag wil vertel van die blye weersiens van die twee broers, Silwer en Rizani, na elf jaar se skeiding.

Sterretjie I, ’n swart merrietjie met wit sterretjies oor haar hele lyf, het gevul, maar Pollie het buitengewoon baie aandag aan die vulletjie gegee toe dié nog baie jonk was. Sy het behoorlik die klein vulletjie vir haar lief gemaak. Ons het mettertyd gemerk dat Sterretjie iets makeer. ’n Perd wat hoes, is altyd siek en die veearts het bevestig dat Sterretjie ’n ernstige longkwaal het, miskien kanker, omdat sy bloed gehoes het en bloed uit haar neus gedrup het.

Toe Sterretjie dood is, het die vulletjie doodeenvoudig Ou Pollie aangeneem as haar ma. Hoekom het Ou Pollie voortydig so ’n sterk band met hierdie vulletjie gebind, anders as met die ander merries se vullens?

Eenmaal het Koper ’n ernstige besering aan sy hoef opgedoen. Hy moes elke dag kraal toe kom sodat ons sy wond kon behandel. Ou Pollie het iedere dag saamgestap kraal toe, die hele proses bygewoon, en dan weer saam met Koper teruggestap veld toe.

Sy het die arena met wrewel gehaat.

Ongelukkig moes ons haar soms gebruik, maar dit het nooit goeie werk afgegee nie. As die ruitertjie net beginselfvertroue kry, gee Ou Pollie so ’n opskop met die een agterpoot en daar trek die selfvertroue.

Een aand nadat die outjies gaan slaap het, hoor ek nog ’n pratery in die slaapsaal. Dit is ’n nagmerrie wat een van hulle ry, want toe ek gaan luister hoor ek ’n baie benoude: “Whow Pollie, whow!”.

Die mooi verhaaltjie van Sterretjie se vulletjie en Ou Pollie se lofwaardige optrede het ’n paar jaar later ’n ernstige nadraai gehad. Omdat sy te oud geword het, het ons gesorg dat sy nie weer vul nie. Ons het ons hande egter vol gehad met Ou Pollie wat die ander merries se vulletjies afrokkel en dit was ons werk om weer die vulletjies terug te kry by hulle ma’s! (In haar onkreukbare eerbaarheid het sy dalk geglo dat sy ’n beter ma sal wees – ons sal dit maar so sien.)

Baie groete vanuit die Hoëveld, waar mens nog vry kan asemhaal.

Deur Elna Wahl, Mooikrans Equus Opvoedkundige en Opleidingsinstituut, www.mooikrans.co.za of 083-732-8172 www.proagri.co.za

Hulpbronbestuur

Die Lenteskou bied ’n landboufees et landbou! En hope daarvan… Dit is wat die organiseerders van vanjaar se Lenteskou in Pretoria beloof.

Veeboere veral kan gerus maar van 1 tot 6 September die bakkie se neus in die koers van die Pretoria-skouterrein draai. Nie net topgehalte diere van bekende rasse uit ’n groot deel van die land gaan meeding nie, maar ook rasse wat vir ’n lang tyd nie in Pretoria geskou het nie, maak weer ’n buiging. Daarby kry jy as ProAgri-leser ’n gratis toegangskaartjie – kyk op die agterblad!

Die skou is gasheer vir die Nasionale Dorper-, Boerbok- en Damarakampioenskappe. Rasse wat vir ’n paar jaar nie by die skou gesien is nie, soos die Dexter en Hereford, is weer daar.

Die Lenteskou se nuwe klem op landbou is met geesdrif deur die landbousektor ontvang, sê Robert Walker, direkteur van Die Lenteskou. “Ons is baie dankbaar vir die ondersteuning en geesdrif van ons amptelike skouvennoot, AFGRI, asook van organisasies en sake soos Agri SA, AfriForum, Landbank, Vleissentraal, Obaro, Tal-Tec, Absa, die Gauteng Departement van Landbou en Landelike Ontwikkeling (GDARD), Sport Ride, en die onderskeie rasgenootskappe, wat almal bydra tot die vestiging van Pretoria se landbouskou.”

Hy sê Die Lenteskou bied die ideale platform vir die landbougemeenskap in die noordelike dele van die land om op die voorpunt van die landbousektor te bly en om met sleutelspelers in die bedryf te skakel.

Ook toekomstige boere is belangrik vir Die Lenteskou en daar is drie projekte vir die jeug, naamlik ’n Interskolekarkaskompetisie, die Absa Future Farmers-jeugskou en opvoedkundige programme vir hoër- en laerskole.

N

Beeste Tien beesrasse sal aan vanjaar se skou deelneem. Die vleis- en dubbeldoelrasse is Brahman, Braunvieh, Dexter, Hereford, Hugenoot, Limousin, Pinzgauer, PinZ²yl en Simmentaler. Jersey is die enigste suiwelras by die skou. Daar word statiese uitstallings van rasse soos Beefmaster, Nguni, Santa Gertrudis, Boran, Bonsmara, Romagnola en Drakensberger gehou. ’n Eerste by vanjaar se skou is die groot prys wat gewen kan word deur die eienaar van die Groot Interras-skoukampioen. Die interras-kompetisie word op Donderdag, 6 September in die Oosarena gehou en die eienaar van die skoukampioen sal ’n TGB Blade 325 SL 4x2 vierwielmotorfiets ter waarde van R42 000, geborg deur Sports Ride, wen.

Karkaskompetisie Karkaskompetisies is die vertoonvenster van kommersiële bees- en skaapboere en www.proagri.co.za

die reëls van die kompetisies word so saamgestel dat dit die produksie van vleis met die verbruiker in gedagte, aanmoedig. Aansienlik meer inskrywings, veral vir lammers, is vanjaar ontvang.

Perde Die perdeskou begin op Vrydag, 31 Augustus met beoordeling oor ’n tydperk van 10 dae. Twee arenas word gebruik vir die hand-, ry- en tuigklasse. Die optrede van die pragtige Friesperde van Holland, Miniatuurperde, die Star Stallions en die Suiwer Arabierperde beloof om hoogtepunte op die program te wees.

Skape en bokke ’n Rekordgetal inskrywings (1 264) is vir die Boerbok-, Kalahari Red- en SavannaNasionale Kampioenskappe ontvang van so ver as Jansenville, Somerset-Oos, Oudtshoorn, Kuruman en Thabazimbi. Dit word op 3 September in Saal J gehou.

Inheemse Veldbokke neem vanjaar vir die tweede keer aan die skou deel.

Hierdie bokke word op 4 en 5 September in Saal J geskou.

Die Nasionale Kampioenskappe vir die Dorpers en Witdorpers word vanaf 29 tot 31 Augustus in Saal J gehou. Meer as 850 diere sal aan hierdie kampioenskappe deelneem en inskrywings kom van so ver as Kenhardt, Loxton, Adelaide en Tarkastad.

Die Nasionale Damara-kampioenskappe word op 6 September in Saal J aangebied.

Geveerde en harige vriende Vir die eerste keer word ’n hele saal (Saal B) toegewy aan die geveerde en harige vriende. Die geveerde vriende sluit Australorps, Bramas, Orpingtons en Leghons, sowel as sierduiwe, in.

Die Gauteng-haastelersvereniging bied vir die tweede keer hulle kampioenskappe by vanjaar se Lenteskou aan.

Tussen 150 en 200 hase word verwag – van die klein Netherlands Dwarf tot die groot Flemish Giant.

Algemene skou-inligting Tye: Daagliks van 08:00 tot 17:00 Kaartjiepryse: Ouer as 16: R60 / Onder 16: R25 per persoon Landbou-skounavrae kan gerig word aan Hester Ingamells by 012-667-1980 of 082-691-3019. Vir meer inligting besoek www.thespringshow.co.za.

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

21

By using the water flow in your existing irrigation network, you can now generate your own electricity. The available flow rate determines the quantity of units you can install.

Deur net die watervloei van jou besproeiingsnetwerk te gebruik, kan jy nou jou eie elektrisiteit opwek. Die aantal eenhede wat jy kan installeer, word bepaal deur die hoeveelheid vloei tot jou beskikking.

600 watt till 10 kilowatt Hydro generator 600 watt tot 10 kilowatt Hydro kragopwekker

22

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

www.proagri.co.za

Hulpbronbestuur lke plaas het ’n woonhuis of dalk twee en ’n hele klompie buitegeboue wat doelmatig en kragslim opgerig en ingerig kan word. Dis lonend vir ’n boer wat nuwe geboue oprig om kennis te hê oor kragslim-ontwerp, of om te weet by wie om aan te klop. Dit gaan nie net oor kostedoeltreffende boumetodes nie, maar ook doelmatige ontwerp, sodat dit werklik funksioneel is en hopelik ook esteties aanvaarbaar. Iets wat regtig mooi is, werk ook die meeste van die tyd goed, en omgekeerd.

Boere kan ook maar gerus kennis neem van die nuwe bouwet SANS 10 400 wat geld tot op die mees afgeleë plaas, met die goeie oogmerk om die koolstof-voetspoor op ons planeet te help bekamp. Suid-Afrika het die Kyoto-protokol onderteken, en elke beskaafde, ingeligte mens sal ook poog om hierdie etiese oogmerke te help behaal.

Iets oor doelmatigheid: Verby is die dae dat ’n boer ’n nuwe gebou, sonder ’n goeie plan, sommer net so aftree en vir ingeval, ’n tree of wat bylas. En om ’n plan sommer op die kombuistafel op te trek met pen en liniaal, is ook taboe; dit gaan jou kos! Nes jy nie jou mangels of blindederm deur die slagter laat uithaal nie, maar ’n goeie snydokter verkies, is dit raadsaam om ’n goeie argitek se dienste te bekom om vir jou projek planne voor te berei. Dit moet prakties goed werk en veral as daar na uitvoerregulasies gekyk word, moet dit aan al die nodige standaarde voldoen.

Onlangs vra ’n boer ons hulp want hy sukkel om sy skape te doseer en te sorteer met die min arbeid tot sy beskikking. Na bietjie kopkrap en navorsing, het ons krale ontwerp waar hy saam met ’n werker of twee, sowat duisend skaap gemaklik kan hanteer.

Ekonomies, sinvol en esteties aanvaarbaar, met herwonne materiaal. Net so vendusiekrale vir afslaers. Of die beplan-

E

Foto’s: John Strydom, Orania www.proagri.co.za

Geskryf deur Frans Joubert

Beplan en bou kragslim Op Orania word daar al meer van energie- en omgewingsvriendelike boumetodes gebruik gemaak, soos strooibaalhuise en selfs ’n aardskip waarvan die agtermuur van buitebande en afvalmateriaal gebou word. ning van ’n vrugtepakskuur met sorteertafels en vervoerbande. Die toerustingverskaffers se aanvanklike voorstelle sou aansienlik duurder wees.

Argitekte is opgelei om in verskeie dimensies en dissiplines te dink en te ontwerp en hulle spesialisveld is fisiese beplanning. Lengte, breedte en hoogte is net die een dimensie van ruimte, en is daar nog vele soos ekonomie, ergonomie, klimaat, omgewingsfaktore soos toegang, topografie, heersende winde, oriëntasie en uitsig. Daar is ekologie saam met volhoubaarheid; konstruksie, struktuur, materiale, arbeid, estetika, behaaglikheid, dienste met betrekking tot water, riool, krag en verkoeling of verhitting, veiligheid, lewensduur en koolstofvoetspoor.

Die nuwe bouwet vereis dat meer as die helfte van warmwater met ander metodes as elektriese elemente verwarm word, soos met hittepompe of sonwaterverhitters. Isolasie van geboue, behalwe van gewone skure, word streng voorgeskryf. Dis sinvol en nodig vir kragbesparing en behaaglikheid. Elektrisiteitsverbruik is voorgeskryf per oppervlakte van geboue volgens hulle klassifikasie in 19 kategorieë. Oorskrydings sal boetes en hoër tariewe tot gevolg hê.

Eersdaags sal waterverbruik en hergebruik op die wetboeke wees; daarna herbenutting van boumateriaal of vol-

houbaarheid met benutting van wat plaaslik beskikbaar is, om werklik “groen” te kan bou. Deel daarvan is die gebruikmaking van son, wind, water en ander hulpbronne, ook om krag op te wek en te bespaar.

Dit kos slim bou. Konvensionele boumetodes is nie noodwendig die antwoord nie. Stokou boumetodes kan saam met nuwe tegnologie, sinvolle en kostedoeltreffende oplossings bied. Op baie afgeleë plase kos dit meer om bakstene en ander materiaal aan te ry as wat die materiaal self kos. Sinkplaatdakke en staalraamwerk is algemeen vir plaasstrukture, maar daar is nuwe tegnologie en beter ontwerpe wat arbeid, vervoerkoste en materiaal kan bespaar.

Mure kan selfs gebou word met strooibale, of gekompakteerde grond, of sandsakkies met bietjie sement of ander stabilisering; klip of klipkoffers, insitubeton, grond of modder; alles met moderne middels netjies afgewerk.

Daar is vele alternatiewe boumetodes wat boukoste, tyd en geskoolde arbeid kan bespaar, en skadelike vrystellings beperk. Laat ’n kundige professionele argitek jou help om te bepaal watter materiaal in jou onmiddellike omgewing beskikbaar is, en jou help beplan. Dit sal jou meestal geld bespaar of waarde toevoeg. Goeie argitektuur en beplanning is ’n belegging!

Frans Joubert is ’n professionele argitek en bekende gasspreker op Radio Pretoria. Hy het by die Kragdag wat op 23 Junie by Diamantvallei gehou is, ’n praatjie gelewer oor metodes om kragslim te ontwerp en te bou. Kontak Frans Joubert by 012-802-1401, 073-482-3295 of per e-pos: fransgj@gmail.com.

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

23

Dit werk!

Rotrix gee reën op Sonskyn So stap Boet Wilken van Sonskyn se betroubare Rotrix Rainmaker-kruipspuite om die groenvoer te produseer wat die grondslag van sy suksesvolle skaapproduksieplan is.

Wakker jong boer wat sy planne fyn bedink en sy navorsing deeglik doen, is Boet Wilken van die plaas, Sonskyn, digby Van Stadensrus in die Vrystaat.

Boet boer vir wins en hy sien ’n blink toekoms vir skaapvleisproduksie, maar dan moet ’n man diewe fnuik en die mark deurlopend kan voorsien.

Boet se oplossing vir altwee hierdie vereistes is die Rotrix Rainmaker-kruipspuite waarmee hy kampe naby aan die opstal besproei om weiding, bestaande uit mengsels van verskillende soorte eenjarige raaigras en raaigras- en hawermengsels, te produseer.

Die feit dat die kampe naby die opstal is en dat hy tans besig is om dit te omhein, te elektrifiseer en van veiligheidsligte te voorsien, behoort skaapdiewe te oortuig om hulle sluwe dade eerder elders te gaan pleeg.

Vir deurlopende voorsiening aan die mark met die gepaardgaande deurlopende kontantvloei, sorg Boet se boerderyplan: Hy laat elke week van die jaar so honderd van sy Corriedale- en Dohne-Merino-ooie lam. Dit sorg nie net vir ’n bestendige inkomste nie, maar versprei ook die werk eweredig oor die jaar.

Maar hierdie stelsel vereis goeie voeding vir lammerooie en dis waar Boet se twee Rotrix-Rainmaker-kruipspuite hulle gewig in goud werd is. Met ’n lampersentasie wat op die oomblik op 183% staan, is daar heelwat twee- en drielinge waar-

’n

voor die ooie moet sorg en daarvoor is die oorvloedige groenvoer wat onder Rotrix-besproeiing geproduseer word noodsaaklik.

Boet verkies Rotrix se Rainmakers want hulle is doeltreffend, betroubaar, ekonomies, veelsydig en maklik om mee te werk. Hulle het nie nuttelose uitvalstukke soos ’n spilpunt nie en verg nie ’n span arbeiders soos goukoppelpype, vloedbesproeiing of sleeplyne nie.

Een Rainmaker is heeltemal mans genoeg om 10 hektaar deeglik te besproei, maar omdat Van Stadensrus se wêreld hierdie winter reeds 76 mm reën gehad het, gebruik Boet vanjaar sy Rainmakers net vir aanvullende besproeiing om optimale groenvoerproduksie te verseker.

Daarvoor het hy hulle met katrolle toegerus wat die 200-meterbaan in vier uur voltooi om 10 mm “reën” op ’n slag toe te dien, teenoor die gewone katrolle wat die baan in agt uur voltooi en 20 mm water per lopie toedien. Maar as dit volgende jaar weer ’n droë winter is, sit hy weer die ander katrolle terug en reg is sy Rainmakers om reën te maak volgens die heersende behoefte. ’n Belangrike bonus wat jy bykry wanneer jy ’n Rainmaker-kruipspuit aanskaf, is Rotrix se kundigheid, vaardigheid en diens, sê Boet. Jasper Hewitt en sy flink span is immer gereed met werkbare oplossings en voorstelle wat die boer tot voordeel strek.

Hulle luister ook na die boer en gebruik hierdie terugvoer om hulle produkte voortdurend te verbeter. So het hulle op Boet se aanbeveling reeds die Rainmaker se sproeierstelknippie en filtersiffie verbeter.

Boet het ook ’n nuttige brokkie raad vir ander boere wat Rotrix-kruipspuite gebruik: As jy jou kruipspuit op ’n Vrystaatse winternag deurnag op die land wil laat bly sonder om te besproei, maak dan seker dat jy die water uit die pype laat loop: as die water verys, kan dit die pype en koppelings laat bars.

Boet se Rainmakers werk presies soos hy van hulle verwag en laat sy boerderyplanne perfek werk soos hy beplan het.

“Dinge lyk mooi,” sê hy, “só mooi dat ek reeds beplan om ’n derde Rotrix Rainmaker aan te skaf om nog vinniger te produseer.

Boet en Patat Wilken raak amper weg in die heerlike groen raaigras waaraan hulle skaapooie so lekker smul om in die hartjie van die winter gesonde, sterk lammers groot te maak.

Rotrix Rainmaker is die bekostigbare, doeltreffende besproeiingsoplossing vir enige gewas. Praat met Jasper Hewitt van Rotrix by 023-342-3438, 082-7737544 of rotrix@intekom.co.za. Besoek ook www.rotrixirrigator.co.za.

24

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

www.proagri.co.za

deur Robyn Scheepers, bestuurder: Genetiese Programme 56-merkerpaneel vir drie ekonomies belangrike eienskappe, uitgedruk as ’n molekulêre teelwaarde.

Vandag bied Igenity® ook ’n 50K SNP-blokskyf vir vleisbeeste, wat die genetiese potensiaal vir die volgende ekonomies belangrike eienskappe voorspel (Figuur 1).

Foto: Wayne Southwood Bonsmarabul, BO3395/GJN 080069, ’n voorbeeld van ’n Taurus-bul met gene wat baie vrugbare dogters voorspel. enomika is die jongste tegnologie om die beestelingsbedryf te tref en vleisbeestelers kan gerus hiervan kennis neem. Die suiwelbedryf is reeds baie opgewonde oor die gebruik van genomika omdat kennis van die genotipe van ’n dier vir ons ’n beter idee gee van ’n dier se vermoë om ekonomies belangrike eienskappe aan sy nageslag oor te dra. Vanaf 2009 het die gebruik van genomiese bulle regoor die wêreld al hoe gewilder geword, en in die VSA is 50% van alle semen wat verkoop word, van genomiese bulle Genomika is die studie van ’n organisme se totale DNS-genoom (volledige DNS-inhoud van ’n sel).

Geenvariante (verskille tussen diere op DNS-vlak) word geïdentifiseer deur variasie in DNS-merkers in of naby die gene. ’n Reeks van hierdie DNS-merkers verteenwoordig dan ’n genomiese profiel, wat ’n kragtige hulpmiddel is om jong diere vroeg reeds baie akkuraat te beoordeel, nog voordat teelwaardes (wat slegs beskikbaar is nadat ’n groot aantal aanteel op die veld is) beskikbaar word.

Ander voordele van genomika sluit die volgende in: • Identifikasie van die beste dier tussen vol broers • Vroeër identifikasie van ekonomies belangrike eienskappe wat moeilik is om te meet, soos vrugbaarheid en karkas-eienskappe • Monitor genetiese vooruitgang in ’n kudde • Versnel die genetiese vooruitgang in ’n kudde.

G

Die gebruik van genetiese hulpmiddels in vleisbeeste is nie ’n nuwe gedagte nie.

Vleisbeestelers weet al lank al hoe belangrik dit is om ekonomies belangrike eienskappe so vroeg moontlik te meet.

Hierdie tegnologie het begin met Genestar®, wat ’n aantal sterre gee (tot 8) om aan te dui hoeveel gunstige allele (geenvariante) vir ’n spesifieke eienskap voorkom. Toe kom die MVP-paneel, ’n www.proagri.co.za

Karkassamestelling Hoe hoër die punt uit 10 hoe beter: 1. Rugvetdikte 2. Vleissagtheid 3. Rooivleisopbrengs 4. Marmering 5. Oogspieroppervlak

Moeder- en reproduksieeienskappe 1. Maternale kalwingsgemak – gemeet as die persentasie ongehelpte geboortes. ’n Hoër punt beteken ’n hoër persentasie natuurlike geboortes.

2. Versdragtigheidskoers – is ’n vers se kans om dragtig te raak gedurende die gewone teelseisoen, in vergelyking met ander verse. ’n Hoër punt beteken ’n hoër persentasie verse behoort dragtig te raak gedurende die teelseisoen.

3. Langlewendheid – verteenwoordig ’n vroulike dier se vermoë om langer as ses jaar in die kudde te bly. Hoe hoër die punt uit 10, hoe beter is die langlewendheid van die dier.

’n Lae RVI is beter omdat ’n lae-RVI dier òf minder sal eet vir dieselfde gewigtoename, òf meer gewig aansit vir dieselfde voerinname.

Temperament Kalm diere word verkies vir hanteerderveiligheid, maar ook omdat kalm diere meer eet, beter reageer op inentings en sagter vleis het. Hoër punte dui op rustiger gedrag.

Ander interessante inligting sluit in kleuroorerwing, homosigotiese poenskoppe en vaderskapbepaling.

Beproefde metodologie om genetiese vooruitgang te voorspel sal steeds die grondslag vorm van enige genetiese verbeteringsprogram, maar hierdie metodes kan aansienlik verbeter word deur bykomende inligting by te voeg, soos genomiese profiele, om sodoende nog meer akkurate en bruikbare teelwaardes te voorspel.

Taurus is trots om te sê dat ons nou ook hierdie tegnologie gebruik om ons vleisbulle te selekteer. Daar is reeds genomiese profiele vir ’n reeks Taurusvleisbulle. Die Bonsmarabul, GJN 080069, se profiel voorspel baie vrugbare dogters, die rooi Brahman, Mr Bafana, se profiel voorspel langlewende, vrugbare dogters en die wit Brahman, Sir Gibson, het ’n gebalanseerde hoë genomiese profiel.

Ons verwag ook binnekort die resultate terug vir die Simmentalerbul, Brussouw, die Boran, Timmy, die Swart Angus, Beefland, en die Beefmaster, WO 1081. Kyk uit vir Taurus se nuwe vleisgids in Augustus om hierdie nuwe opwindende tegnologie te benut.

Voerdoeltreffendheid Igenity® lewer ontledings vir residuele voerinname (RVI) en gemiddelde daaglikse gewigstoename (GDT). Die onafhanklike aantekening van twee interafhanklike voerdoeltreffend- en Rig enige navrae oor die artikel aan groeifaktore help boere om meer akkuRobyn Scheepers by Taurus rate bestuursbesluite te neem.

012-667-1122 of export@taurus.co.za.

1. Gemiddelde Daaglikse Toename (GDT) voor spel hoe vinGenomiese profieltellings teenoor rasgemiddeld nig ’n dier 0 3 -2 -1 1 2 gewig gaan optel. Hoe Residuele voerinname hoër die punt Temperament uit 10 hoe Maternale kalwingsgemak beter.

Langlewendheid 2. Residuele Versdragtigheidskoers Voerinname (RVI) beskryf Oogspieroppervlak hoe ’n dier se Karkasvet werklike Rooivleisopbrengs voerinname GDT verskil van sy Marmeringskoers verwagte Vleissagtheid voerinname, gegrond op sy onderhoud Figuur 1: ’n Voorbeeld van die Igenity® vleisbees en groeigenomiese profiel van die Brahman, Mr Bafana, teenoor vereistes. die rasgemiddeld aangedui as die 0-lyn.

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

25

Vee & veilings

Taurus kan genetiese geheime ontrafel

Hulpbronbestuur

Slenkdalkoors kan bestuur word deur dr Jacob Modumo, Onderstepoort Biologiese Produkte

besmette dier na ’n ander trop te verskuif. Uitbrekings volg normaalweg na swaar, uitgebreide en dikwels onverwagte reën wat bydra tot die oorlewing en vermeerdering van muskiete.

Die weer speel ’n baie belangrike rol in die ontwikkeling van ’n epidemie, omdat die siekte deur muskiete oorgedra word wat in die grond rondom damme oorleef. Die spesifieke aedinemuskiet lê haar eiers in ’n nat seisoen in die modder, maar dan kan die eiers eers Die Aedine-muskiet kan die slenkdalkoorsvirus deur ’n tydperk van droogte aan diere oordra gaan en weer nat word voor (Foto: Andrew Hollander, Flickr) die muskiete wat die siekte dra, uitbroei.

Die siekte word eers ’n epidemie as mark beskikbaar. Dit is moeilik om die genoeg muskiete uitbroei om genoeg siekte uit te wis as gevolg van die diere te besmet, sodat ander insekte onvoorspelbare betrokkenheid van die wat ook bloedsuiend is, die virus verder oordragvektor, naamlik muskiete. Dit is kan versprei. wel moontlik om die siekte te beheer Wat dit veral moeilik maak om die deur die volgende maatreëls deurgaans siekte te beveg, is dat besmette mutoe te pas: skiete ook besmette eiers lê wat die - Elke moontlike geval moet so gou as virus dus van geslag na geslag oordra moontlik by die naaste private of en dit kan vir jare dormant lê totdat die staatsveearts aangemeld word. omstandighede gunstig raak vir ’n - Sorg dat alle lewendehawe behoorlik uitbreking (Figuur 1). gemerk is vir rekordhouding van onder meer die bron van die uitbreHoe kan slenkdalkoors beheer king. word?

- Jaarlikse inenting van lewendehawe.

Daar is voorkomende behandeling in die - Bewegingsbeheer van lewendehawe,

ie ekonomiese impak van slenkdalkoors op boere die afgelope vier jaar was verwoestend. Dit toon dat ons nie kan bekostig om terug te sit en niks te doen nie.

Slenkdalkoors is ’n siekte wat deur ’n virus van die Bunyaviridae-familie veroorsaak word en word meestal deur besmette muskiete versprei. Dierespesies soos skape, bokke, beeste en selfs mense kan aangetas word. In die onlangse uitbreking in die Noord-Kaap is veral volwasse beeste geraak.

Die siekte is van ekonomiese belang met vrektes van lammers bo 90% en misgeboortes tot 100%. Met die vorige uitbreking was die groot ekonomiese terugslag ook die verbod op woluitvoere na Namibië en Sjina.

Algemene kliniese simptome is swakheid, koors en oormatige neus- en spoegafskeiding. Ongelukkig word die siekte dikwels eers raakgesien as daar aborsiestorms in ’n kudde voorkom.

D

Hoe gebeur dit?

Besmette muskiete dra slenkdalkoors oor aan diere. Mense word gewoonlik besmet deur regstreekse kontak met besmette liggaamsvloeistowwe van siek diere tydens slagting of nadoodse ondersoeke. Daar is ten minste vyftien bevestigde gevalle van mense wat dood is aan slenkdalkoors in die laaste vyf jaar.

Die siekte kan maklik na ander streke versprei deur sterk wind of deur ’n

Figuur 1: Oordrag van slenkdalkoors Natuurlike siklus

Menslike gevalle

Boerdery siklus

1 Muskiete

Wildlewe Voëls en knaagdiere

Aedes/Culex

H Muskiete rondom woongebiede Oordrag deur eiers

Aedes/Culex

H

Oordrag deur eiers Muskiete

2

Plaasdiere

Nadoodse kontak

Parasietveroorsaakte siekte by mense

Bron: Preparation of Rift Valley Fever Contingency Plans: FAO Animal Health Manual (15) 26

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

www.proagri.co.za

Vee & veilings

of die aanmelding dat lewendehawe in ’n besmette gebied verskuif word.

- Vektorbeheer, met ander woorde, die uitwissing van besmette muskiete – dit is moeilik, maar wel moontlik.

Inenting as ’n beheermeganisme Die beste beskikbare beheermeganisme om veeverliese te voorkom, is om jou kudde se immuniteit op te bou en daar te hou. Dit kan slegs bereik word deur ’n beter begrip van die gebruik van entstowwe en deur die nougesette navolging van ’n inentingsprogram. Daar is tans drie slenkdalentstowwe in die mark beskikbaar: - Die dooie entstof wat uit ’n veldstam ontwikkel is. Die dooie entstof het drie weke na die eerste dosis weer ’n skraagdosis nodig, maar dit kan wel vir dragtige diere gebruik word. Die probleem met ’n “dooie” entstof is dat gesondheidswerkers die werklike virus moet hanteer, wat gevaarlik kan wees.

- Die lewende Smithburn-stam (Smithburn, 1949). Die lewende entstof hoef net een keer per jaar toegedien te word, maar dit is nie geskik vir dragtige diere nie, want dit kan lei tot aborsies of gebreklike fetusse.

- Kloon 13: Dit is ’n lewende entstof wat verkry is van die geïsoleerde virusstam. Dit is veilig om te gebruik en vereis ook een jaarlikse toediening. Hoewel dit bewys is dat die entstof veilig is vir dragtige diere, moet boere altyd versigtig wees wanneer dragtige diere behandel word, want hulle kan aborteer as gevolg van die spanning van hantering. Kloon 13 bied doeltreffendheid en veiligheid, omdat die virus wat as grondstof gebruik word, se virulente deel ontbreek – dit is die deel wat mens en dier siek maak.

’n Behoorlike inentingsprogram kan sorg dat ’n boer met gemoedsrus sy skape naby waterbronne kan laat loop. Foto: Petrus de Wet Om goeie kudde-immuniteit te handhaaf, word boere aangeraai om jaarliks te ent en om seker te maak dat ander verwoestende siektes, soos miltsiekte, ook deur inenting beheer word. Slenkdalkoors is ’n aanmeldbare siekte ingevolge SuidAfrikaanse gesondheidsbeleid en boere word aangemoedig om enige moontlike geval wat die kliniese simptome toon by hulle plaaslike veearts aan te meld.

Bloedmonsters moet deur die owerhede of plaaslike veeartse geneem word sodat die siekte bevestig kan word. As die siekte nie aangemeld word nie, as diere onwettig verskuif word en as diere nie jaarliks ingeënt www.proagri.co.za

word nie, kan slenkdalkoors nie beheer word nie.

Alle slenkdalentstowwe in SuidAfrika word tans deur Onderstepoort Biologiese Produkte vervaardig.

Slenkdalkoors kan beheer word solank as wat die landbougemeenskap as ’n span saamwerk. Vir enige verdere navrae oor die siekte of die beskikbare entstowwe, kontak gerus vir dr Jacob Modumo van OBP by 012-522-1518 of jacob@obpvaccines.co.za, of maak gebruik van die dienste en kundigheid van plaaslike veeartse of veterinêre owerhede.

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

27

Oorwintering op die veld kan werk deur Dick Isted en Peter Milton

Met die regte bestuur kan beeste op die veld oorwinter soos die Bonsmara’s van Arthur de Villiers. n Augustus en September is daar drie deurslaggewende faktore wat reg bestuur moet word om wins uit beeste te maak, naamlik voeding, gesondheid en voldoende weiding.

I

Voeding Wanneer die proteïen-inhoud van die veld na die eerste ryp begin afneem, kan die mikrobes in die grootpens nie meer die sellulose in die gras na energie omskakel sonder voldoende proteïen-aanvulling nie.

Die mees ekonomiese oplossing is nieproteïenstikstof (NPN) of ureum in die lek, met ’n beperkte inname van 60 gram per dier per dag. Sonder die proteïene kan die dier nie die gras te verteer nie en dan verloor hy kondisie.

Ureum of NPN is die belangrikste deel van ’n winterlek, saam met minerale en ’n energieverskaffer soos mielies of melasse, asook sout, wat oorvreting verhoed.

1 gram ureum = 2,8 gram proteïene. ’n Boer hoef nie eers sy beeste self te sien om ’n goeie aanduiding te kry of hulle gesond is nie – hulle mis verraai sommer gou of hulle die gras behoorlik verteer en genoeg voedingstowwe opneem. Op ’n winterveld is daar drie moontlikhede: 1. As die mis slap en loperig is: Oorinname van ureum of gesondheidsprobleme.

2. As die mis sag en in los hope is: Ideaal.

3. As die mis hard en droog is, bedek met slym en soms bloed: Dit is ’n gevaarteken. Die onverteerde gras het te lank geneem om deur die grootpens te beweeg en die diere kan droë galsiekte ontwikkel. Dit beteken ook dat dat daar nie genoeg voedingstowwe opgeneem is om kondisie te hou nie.

28

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

Gesondheid Die volgende sake moet aandag geniet: 1. Luise Luise, let wel nie bosluise nie, kan ’n baie groter probleem wees as wat mense dink. Daar is twee soorte en dit is goed om die vee van naby te ondersoek om te sien wat aangaan.

Suigende luise: Hulle word gewoonlik om die kop en nek gevind. Groot getalle van hulle veroorsaak bloedarmoede en diere in ’n swak kondisie is veral kwesbaar.

Bytende bosluise: Hulle is minder indringend, maar veroorsaak erge irritasie.

Hulle is 2 mm lank, rooibruin en word op die nek, skouers en rug gevind. Die eiers is gewoonlik sigbaar en hulle het ’n lewensiklus van 2 tot 3 weke.

Behandeling deur opgiet- of opspuitdippe, asook spuitmiddels, is doeltreffend teen volwasse luise, maar nie teen die eiers nie. Twee toepassings met ’n tussenpose van 2 tot 3 weke mag nodig wees. NB: Lees die dipstof se etiket behoorlik!

Diere wat in ’n swak kondisie, ondervoed of siek is, is meer kwesbaar en hulle gebruik meer tyd om te krap en te vryf om van die irritasie ontslae te raak, wat beteken dat hulle minder vreet en dus gewig verloor. Dit is raadsaam om diere gereeld te weeg.

2. Lewerslak As gevolg van die droë toestande die afgelope seisoen, het diere veral rondom waterbronne soos damme versamel en lewerslakbesmetting is ’n algemene verskynsel. Lewerslak leef in die galbuise van die lewer. Elke lewerslak kan tot die verlies van 0,5 ml bloed per dag lei, en ’n dier kan maklik ’n halwe liter bloed per week verloor. (Verwysing: Merial Animal Health).

Dit veroorsaak erge bloedarmoede, verlies aan eetlus en afname in kondisie.

Boere moet hieroor met hulle plaaslike veeartse of veemedisyneverteenwoordigers praat, want bloedtoetse is nodig om die graad van besmetting en die behandeling te bepaal.

Voldoende hoeveelheid droëmateriaal Hou in gedagte dat ’n dier 3% van sy liggaamsgewig in droëmateriaal per dag benodig. Met ander woorde, ’n dier van 400 kg benodig 12 kg droëmateriaal per dag vir instandhouding.

Om proteïenlek behoorlik te benut, moet daar genoeg ruvoer beskikbaar wees. Selfs die vorige seisoen se groei sal die dier toelaat om met die regte aanvulling goed te oorwinter.

Tensy daar ’n groot tekort aan ruvoer is, is dit nie nodig om na ander voedingsbronne soos hooi en mielies te kyk nie.

Na ons ondervinding sal diere nie uitgaan om te wei as ander bronne te maklik beskikbaar is nie, en dit kan ’n duur gewoonte word.

As daar nie veld is vir die dier om te eet nie, gee slegs hooi, weimielies of swak gehalte hooi met ’n proteïenlek in ’n klein gebied om loop en energieverbruik te beperk, sodat daar nie gewigsverlies is nie.

Ons ondervinding toon dat toegang tot skoon water te alle tye, genoeg ruvoer saam met die regte proteïenaanvulling en ’n wakker houding oor gesondheidsake, ’n dramatiese verbetering in diere se prestasie en ekonomiese, doeltreffende oorwinteringvermoë kan meebring.

Verwysings: Ensminger, ME & Olentine CG, (1978) Feeds and Nutrition; Merial Animal Health.

Vir navrae, kontak gerus die skrywers: Dick Isted by tempe@snowvalley.co.za of Peter Milton by info@petermilton.co.za. www.proagri.co.za

KK Animal Nutrition gee meer en kos minder

uid-Afrika is ’n fosfaat-arm land en dit sal dom wees om nie voorsiening te maak vir voldoende fosfaat in jou diere se voeding nie,” sê Arthur de Villiers van Arcadia Bonsmara naby Vrede in die Vrystaat. Hy sê sir Arnold Thailer, stigter van Onderstepoort Veeartsenykundige Dienste, het reeds in die 1920’s breedvoerig bewys dat Suid-Afrika se grond en dus plantegroei nie genoeg fosfaat bevat nie.

Dit is dus nie nodig om die wiel weer uit te vind nie; al wat nodig is, is om jou diere se behoeftes te bepaal en ’n fosfaatlek te kies wat aan dié behoeftes voldoen. Arthur het met die kundige ondersteuning van Johan Jooste en

“S

Stephan Cronjé by KK Animal Nutrition op Phossure 12 besluit as die somerlek wat nie net aan die beeste se behoeftes voldoen nie, maar ook in die plaas se bestuursprogram pas.

Een van die grootste voordele van Phossure 12 is dat dit weerbestand is.

Arthur sê vroeër kon hy baie akkuraat voorspel wanneer dit gaan reën – dit is noodwendig die dag net na hy lek uitgesit het!

Met Phossure 12 het hy nou geen vrees meer dat die lek gaan voos reën, uitloog en on-smaaklik word nie. ’n Ander groot voordeel is dat KK Animal Nutrition se Phossure 12 twee keer soveel selenium bevat as ander vergelykbare produkte.

Arthur sê veral op die Oostelike Hoëveld het die diere meer selenium nodig as gevolg van die uitwerking van suurreën van die steenkoolkragstasies.

Hulle meng self die somerlek volgens die volgende resep: 2 sakke Phossure 12 1 sak sout 1 sak melassemeel

Dit is geen wonder dat Arcadia Bonsmaras se bulle so gewild is nie. Goeie weiveld en goeie fosfaat-aanvulling, Phossure 12 van KK Animal Nutrition, hou hulle in topkondisie.

Die lek word van begin November tot einde Januarie uitgesit. Van begin Februarie tot einde Maart

Arthur de Villiers van Arcadia Bonsmara sê hulle steun graag op die kundigheid van die mense by KK Animal Nutrition sodat hulle diere elke jaar presteer, veral met betrekking tot vrugbaarheid. www.proagri.co.za

word daar ’n sak groen ureum van KK Animal Nutrition bygevoeg.

Die volwasse beeste gebruik gemiddeld 200 g per kop per dag.

Van April tot Oktober word KK Animal Nutrition se winterlek gebruik, hoewel die formule van die mengsel vir Arcadia se Bonsmaras aangepas is. Arthur se plaaslike voerhandelaar, Dewald Vosloo van Saamstaanvoere, meng die lek.

Die beeste neem gemiddeld 700 g lek per kop per dag in, maar dit raak minder as die beeste na vars weiding geskuif word.

Arthur verduidelik dit so: “Die gemiddelde aanbevole inname van winterlek is gewoonlik so 500 g per bees, maar aangesien ons min hooi maak en die diere net op die veld oorwinter, gebruik hulle meer lek.”

Die weidingstelsel wat hulle gebruik, behels dat diere ’n jaar lank in ’n kamp loop voor hulle vir die volgende jaar na ’n ander kamp geskuif word. Arthur sê dit het tot gevolg dat die diere voortdurend die nuwe spruite eet wat ryker is aan fosfaat en proteïene.

Arthur sê: “Daar is ’n sterk verband tussen lekinname en weidinggehalte, sowel as -hoeveelheid.”

En daar is ’n goeie boeremanier om sommer met een oogopslag te sien of die diere se voeding op koers is: As die vars mis hard en droog is, is dit ’n duidelike aanduiding dat die gehalte van die weiding af is en dat die diere veral te min proteïene inkry. Mooi, sagte en los mis is ’n teken dat die balans reg is. “Dit beteken ons boer in harmonie met die omgewing,” sê Arthur.

Hy is nie net beïndruk met KK Animal Nutrition se diens, kundigheid en goeie produkte nie; die prys is ook reg. Hy het sy sommetjies gaan maak en waar hy vir twee ander soortgelyke lekke onderskeidelik R1,45 en R1,50 per kop per dag sou betaal, betaal hy nou net R1,10 teen 500 g verbruik per dag.

Dit maak nogal ’n groot verskil as ’n mens van ongeveer 1 800 beeste praat!

Vind meer uit oor KK Animal Nutrition se wye verskeidenheid voeraanvullings by Alina Taute by 082-3220333 of ataute@kkan.com ProAgri 150 – Augustus / August 2012

29

Vee & veilings

Fosfaatlek:

30

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

www.proagri.co.za

En die wenner is...! van towedstryd is Erika Jordaan Die wenner van ons Voorbladfo hand hê. r tawwe Titan-selfoon in die Montagu. Sy sal eersdaags haa r sy saam haar soggens begroet wannee Erika sê dít is die toneel wat . toe halte loop vir hulle rit skool met die kinders tot by die bus e in die ig teenoor die boere en boerinn Moontlik ’n bietjie onregverd oi bly darem mooi! vaal winternoorde, maar mo sal sien die wenfoto te kies nie en u Dit was geen maklike taak om kyk. sy blad die op ons ander finaliste waarom as u na ’n paar van “mooiste” foto gegaan nie, nies teg noodwendig oor die nie ons vir dit het af in beg Van die ashoof pas (jammer rblad saam met die ProAgri-m voo ons op plek ste eer die want dit moes in wou ook ’n slag ’n foto met ’n die mashoof geland het). Ons vir die windpompe wat onder dit darem ook iets van s gebruik het en daarby moes ang onl ons wat as kies a ander tem landbou uitstraal. to’s na welkom om enige tyd plaasfo lgeneem het en u bly steeds die aan ing Baie dankie aan almal wat dee t die nodige erkenn koms te gebruik (natuurlik me ons toe te stuur om in die toe Agri vir u mooier te maak! fotograaf). Dit help ons om Pro

Annemarie Jouber t

annemarie@proagri.co.za

www.proagri.co.za

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

31

32

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

www.proagri.co.za

Vee & veilings

www.proagri.co.za

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

33

34

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

www.proagri.co.za

Vee & veilings

www.proagri.co.za

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

35

36

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

www.proagri.co.za

Vee & veilings

www.proagri.co.za

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

37

Boer lekker en lonend met Tuli’s Dié winsgewende Afrika-bees spog met die volgende eienskappe: - Aangepas vir enige streek in die land - Natuurlike gladdevelweerstand teen bosluise - Maklik hanteerbaar met ’n rustige temperament - Poenskopfaktor is sterk oorerflik - Uitstekende basterkrag vir kruisteling met Bos taurus, Bos indicus en ander sanga groepe - Goeie moederlyn met uitstekende vrugbaarheid, kort interkalfperiode, maklike kalwing en goeie melkproduksie

Sit vleis en vreugde in jou boerdery met Tuli’s.

Praat met die Tuli-telersgenootskap by 051-410-0958 of besoek www.studbook.co.za/Society/tuli/ 38

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

www.proagri.co.za

Vee & veilings

Oljaco Game Dealers Die volgende wild sal op die veiling aangebied word naamlik:

30

Buffelbulle (waarvan daar teelbulle is van 43’’+) 5 Jong buffelverse 3 Buffelkoeie (34’’, tussen 10 - 12 jaar) 12 Matetsi Sartwitpensverse 5 Malawiese Swartwitpensverse 5 Matetsi Swartwitpensbulle 30 Blesbokke 30 Blouwildebeeste 50 Elande 6 Kameelperde 20 Koedoekoeie 100 Rooibokke 10 Rooihartbeeste 5 Njalabulle 10 Volstruise 10 Waterbokke

Jan Taljaart www.proagri.co.za

25 Augustus 2012 om 11:00, Oljaco Krale, Vaalwater

Skakel vooraf om seker te maak of die wild waarin u belangstel reeds op hok is.

Kontak Besonderhede: Tel: 014-755-3626 Sel: 082-388-2740/1/2/3/4 E-pos: gamedealers@mweb.co.za

www.oljaco.co.za ProAgri 150 – Augustus / August 2012

39

MOORREESBURG 26ste PRODUKSIEVEILING

1000 SLAGLAMMERS GEREGISTREERDE aanbieding van

HEREFORDS, SUSSEX, SIMMENTALERS DONDERDAG, 13 SEPTEMBER 2012 10:00 SLAGVEE te BOSSIESVLEI, MOORREESBURG 11:00 STOETVEE WILLEM DE WAAL BOERDERY 200 SA VLEISMERINO OOIE (AANTEEL) DANIE VAN BREDA 50 SA VLEISMERINO OOIE (AANTEEL) LOCHEIM SA HEREFORDS / WILLEM DE WAAL BOERDERY 15 BULLE, 10 KOEIE MET KALWERS, 15 VERSE (DRAGTIG van MR HEREFORD OF NASIONALE KAMPIOEN 2011-0841) JANIEL SA HEREFORDS 3 BULLE KORINGPLAAS BOERDERY / CORNé RUST 1 SUSSEX BUL, 1 SUSSEX KOEI (3-IN-1), 5 SUSSEX VERSE (DRAGTIG) LOCHEIM SIMMENTALERS / WILLEM DE WAAL BOERDERY 8 BULLE, 5 KOEIE MET KALWERS, 10 VERSE (DRAGTIG)

082 783 0011 082 850 6101 082 783 0011

082 850 6101 082 326 2226 082 783 0011

AFSLAERSNOTA Alle grootvee geënt teen BVD, TB - en BM-vry. ’n Aanbieding van hoë gehalte en kan met trots aanbeveel word!

Dragtigheidsertifikate sal beskikbaar wees. Verversings beskikbaar.

NAVRAE Vryskut-Afslaer BKB Beamptes Veilingskoördineerder

Clive Gardner Jan Hugo, Moorreesburg Wilhelm van Niekerk, Malmesbury Etienne Büchner, Kaapstad

082 892 8430 082 771 5848 083 284 7100 082 825 3893

BULLE, KOEIE,

VERSE

LIGGING: Vanaf Moorreesburg na Malmesbury vir ± 10 km.

Draai regs.

OF Vanaf Malmesbury na Moorreesburg vir ± 20 km. Draai links.

Volg BKB rigtingwysers.

TERME EN VOORWAARDES Bankgewaarborgde tjeks of elektroniese oorbetalings op dag van veiling. BTW is betaalbaar. 1% op kontant hanteer sal gehef word. Die reg tot byvoeging en/of weglating word voorbehou deur die Afslaers. Registrasie : Koper moet afskrif van I.D. en bewys van fisiese adres inhandig voor registrasie. Alle goedere word met ’n reserweprys verkoop en 'n reg bestaan om te bie deur of namens die eienaar of afslaers tensy anders aangedui. Die regulasies van die Wet op Verbruikersbeskermingswet 68 van 2008 beskikbaar byhttp://www.info.gov.za/view/DownloadFileAction?id=145414. Besigtig veilingsreëls by www.bkb.co.za

AFSLAERS: Posbus 3, Paarl, 7620 Tel: 021-807-8900 Faks: 021-872-0691 Web: www.bkb.co.za E-pos: bkb.weskaap@bkb.co.za Reg no. 98/12435/06

40

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

www.proagri.co.za

Vee & veilings

HUGENOOT SA 6 SEPTEMBER 2012 om10:00

PRETORIA LENTESKOU-VEILING

Belê in goue gene

Die Hugenoot is ʼn ras geteel uit Afrika vir Afrika – eg Suid-Afrikaans met goud oor sy lyf en goud in sy are.

AANBOD: Bulle: ± 26 Vroulike diere: ± 20

Alle diere word onder beskerming van Hugenoot SA Beestelersgenootskap verkoop

KONTAK: MARY LOCHNER, 082-553-4135, mary@netmobile.co.za of witrots@hugenootsa.co.za

www.hugenootsa.co.za

www.proagri.co.za

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

41

42

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

www.proagri.co.za

Vee & veilings

BRE E DE R S

G RO U P

THURSDAY 23RD OF AUGUST 2012 @11H00 ALEXANDRIA, EASTERN CAPE On behalf of the following Breeders: DICKE BRAHMANS, ESSENKAY ANGUS STUD,BEEFMATE RED ANGUS, WINTER CASTLES BONSMARA AND GUEST SELLERS, THE FOLLOWING ANIMALS ARE BEING OFFERED:

300

TOP QUALITY BEEF FEMALE ANIMALS PREGNANT HEIFERS / COWS IN CALF / OPEN HEIFERS

70 30 20

ANGUS BONSMARA BRAHMAN X-BRED TYPE

www.proagri.co.za

BRANGUS COWS MIXED RED TYPE MATEABLE OPEN HEIFERS

20 TOP QUALITY BEEF BULLS 5 8

BONSMARA RED ANGUS

DIRECTIONS: In Alexandria take the Salem Road for ± 2km, turn right and follow the signs.

CO-ORDINATES: -33°38’12.47”S -26°23’31.95”E

Enquiries/ Tony Burger Catalogues 082-456-9143

50 50 80

Breeders: Dicke Brahmans (Miles Micke: 084-589-3174) Essenkay Angus (Denys Wells: 072-330-8296) Beefmate Red Angus (Neville Landsdell: 082-775-8865) Winter Castles Bonsmara (Brent McNamara: 084-819-0292)

4 2

BRAHMAN

2

AFRIGUS

BLACK ANGUS

Auc oneers note: Top quality animals on sale from a redwater/hartwater/gall sickness area

AUCTIONEER: MIKE KILLASSEY: 082 378 8112 Terms Cash or bank guaranteed cheques on day of sale Internet facility available for payment

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

43

44

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

www.proagri.co.za

Vee & veilings

Goeie nuus!

Rensbou produksieveiling

Daar is nog ’n Titan-selfoon wat gewen kan word!

Besoek

www.proagri.co.za om deel te neem.

Aanbod: 15 Geregistreerde Romagnola bulle 11 Geregistreerde Romagnola vroulike diere 30 Geregistreerde Santa Gertrudis bulle

Vir meer inligting oor die tawwe Titan ter waarde van R3 599, besoek www.bit.ly/tawwetitan www.proagri.co.za

30 Augustus 2012 om 11 uur Kalkpan Delareyville

Dail van Rensburg 082-809-8841 www.rensbou.co.za ProAgri 150 – Augustus / August 2012

45

46

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

www.proagri.co.za

Vee & veilings 40 000 eksemplare na aktiewe kommersiële boere landswyd

AgriTrader is ʼn uitstekende bemarkingsmeganisme om kopers en verkopers van lewendehawe, trekkers, voertuie, werktuie, en alle ander landboutoerus ng by mekaar uit te bring.

Vir die bekos gbaarste advertensietariewe in Suid-Afrika, skakel: Tuli Cattle Breeder’s Society Tel 051-410-0958 www.tulicattle.co.za

Stefan van Wyk (Bloemfontein) 082-381-7563 of 051-446-6089 stefan@agritrader.co.za

Engela du Plessis (Pretoria) 012-342-5141 engela@proagri.co.za

Marië e van Dyk (Pretoria) 083-594-8438 marie e@proagri.co.za

WEED CONTROL IN DAMS Control aquatic plants with sterile (triploid) grass carp.

We are the only national approved supplier of sterile (triploid) grass carp in SA. Aquatic Weed Control specialise in the biological control of aquatic weeds since 1991.

We pioneered this protocol in South Africa.

Biological control is the most cost efficient and effective method in the control of aquatic weeds.

This service is supplied by professional scientists with 25 years experience.

Contact Aquatic Weed Control: 011-769-2257 / 082-801-2228 083-633-4665 Email: awc@exol.co.za

PRO ENVIRO

Meganisasiegids

OMGEWINGSIMPAKPRAKTISYNS

2012

Omgewingsimpakstudies / rektifikasie van aktiwiteite soos:

Nou beskikbaar!

Vark-, hoender-, bees-, visboerdery en -telery / Voerkrale / Abattoirs / Eko-ontwikkelings / Jag-of wildsplase /Aftree-oorde / Gastehuise / Vulstasies / Aanloopbane / Brûe / Damme

Kontakpersoon: Adv. DG Venter 082-562-0569 douw@proenviro.co.za Faks: 086-561-1901

www.proagri.co.za

Bestel nou teen R220

by Koos le Roux, 082-828-9531

e-pos: koosleroux@live.co.za

African Game Tannery Looi en verkoop van alle wild, leer en Nguni-velle.

25% afslag vir kliënte soos Curio winkels en Taksidermiste.

Maak van Curio.

Swartruggens Noordwes Tel: 078-619-8797 Faks: 086-619-0415 Vonkpos: africangametannery@vodamail.co.za www.wildleather.co.za

Moenie mors nie!

Kry die gewilde, bekostigbare balklep wat altyd werk:

Sweetwater Balklep

Bel Ben Ingram by 084-500-1702 of Leon Badenhorst by 072-630-8877 Ook beskikbaar by OVK, SENWES, BKB, VKB en AGRA.

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

47

AgriGids

AgriTrader

Advertensiediens vir die boer Advertising service for the farmer

AgriGids

Vir al u plaasbenodighede Sedert 1968 • Mobiele veekrale • Nekklampe • Mobiele laaibanke • Selfvoerders • Opvou skaalbakke

Fabriek:033-263-1056 Kantoor:034-325-9960 Faks:086-548-4790 Sel:082-871-0123

www. tatamatarps.co.za 500g/ 400 micron PVC @ R25 per m2 650g/ 500 micron PVC @ R38 per m2

900g/ 800 micron PVC @ R42 per m2 280g/ 55% shade net @ R9 per m2

Truck tarps

Reservoir linings

Earth dam linings

Feed covers

PHONE TODAY! 072 279 3294

Kontak Jan Abraham Strauss 082-636-1785 www.agrishalom.co.za / info@ssksteel.co.za

wees slim!

• Verskuifbare beeskrale • Baallaaiers en -vurke • Skale en nekklampe • Honde-selfvoerders • Hooi-ringvoerders • Polibak vir kuilvoer • Kalfkanteltoestelle • Laaibanke • Spuitdippe • Selfvoerders Vergelyk ons gehalte! • Tenkstaanders • Suipkrippe E-pos:info@ nm reng.co.za W ebblad:w w w .nm reng.co.za • Landrollers

moenie ‘n pampoen wees nie!

Spaar arbeid (en jou rug) met ’n Michris-plan • Plaas pampoenpitte presies met ’n platpitplanter (hand- of trekkermodel) • Vul haasbekrye met ’n handmielieplanter • Gee die groente kos met ’n handkunsmisstrooier

www.backsaver.co.za michrisjvr@gmail.com 073-454-4111

R 275 000 + btw R 248 000 + btw R 246 000 + btw Seko Voermenger, 2010 jaarmodel, 13 cub met skaal nog nooit gebruik.

Nuwe Kuhn FC 352 RG snyer / kneuser.

Nuwe Krone 1250 Rondebaler. Net en toubind ingesluit.

Skakel Wilhelm du Preez, Klein Karoo Kooperasie, Oudtshoorn, sel. 082-572-6064. wdupreez@kleinkaroo.com

48

R 225 000 + btw 2009 - Landini PowerFarm 95 DT trekker, lae ure 1036 H

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

2004 – Lelly Hidroliese 12 wielhark

www.proagri.co.za

AgriGids

www.proagri.co.za

ProAgri 150 – Augustus / Aust 2012

49

AgriGids

Suppliers of new and secondhand steel, DIY palisade, welding, cutting and co2 products, Air Liquide gas, Afrox welding rods and safety clothing.

We deliver in the Delmas Benoni and Bronkhorspruit area.

Trading hours:

Mon - Tuesday 08:00 - 16:30 Friday: 08:00 - 15:00 Sat: closed Contact details: 011-965-1706 / 082-574-0467 efficientmetal@gmail.com Fax 011-965-0140

203 Zesfontein Road, Petit, Benoni

Slaap rustig!

Laat FaunaTRACK jou vee dophou.

• FaunaTRACK, jou elektroniese skaap wagter waarmee jy jou vee van Kaap tot Kairo kan dophou.

• Elektroniese halsband • Selfonderhoudende plaaslike netwerk sorg vir kommunikasie tussen halsbande en die Internet.

• FaunaWEB verleen wêreldwye toegang tot jou stelsel

Monitor self jou kudde, of laat ons dit doen.

Kontak Desmund by 082-414-3242 pro_buzz@mweb.co.za of besoek

www.faunaTRACK.co.za.

50

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

www.proagri.co.za

• Beskikbaar as volledige skaal met krat/platform of skaal alleen wat met bestaande krat/platform gebruik kan word.

• Alle skale het 'n een jaar-waarborg.

• Stabiliseerfunksie • Kanselleer die massa van enige krat/platform • Beesskaal: 2000 kg tot naaste 500 g • Kleinveeskale: 500 kg tot naaste 100 g • Gratis versending van skaal alleen

Bestel by www.agrishop.co.za of 083-608-4301

www.proagri.co.za

TRIPROD

AgriGids

Elektroniese bees-, skaap-, vark- en bokskale

Verskaffer van verskeidenheid vee- en landbou produkte

Ons bied ’n wye reeks entstowwe, veemedisyne en -middels, met kundige advies.

Ander produkte sluit in: • Winter-lek en lekblokke • Lek-konsentrate vir self meng • Saad : mielies, weiding gewasse soos lusern, rog, grasse, ens. asook kunsmis • Vee merktoerusting • Surrogaat melkprodukte • Voer: bees, skaap, vark, hoenders, volstruis, perde, khoi, forel • Voer- en drinkbakke/ krippe • Troeteldiere: Kos en versorgingsprodukte

Kontak ons gerus of besoek ons: Tel: 051-447-2930 Harveyweg 86, Oranjesig, Bloemfontein

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

51

AgriGids

Riaan Voster: 072 201 6440 Hv Zambesi en Dr Swanepoel weg, Montana, Pretoria e-mail: wjavorster@vodamail.co.za

Kubota B2530 met lem 2011 R109 000

Hino dubbel dif kraan trok - 16 ton trokADE407 enjin. 8 ton kraan R199 000 ALL PRICES EXCLUDE VAT

52

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

Wally: 082 471 7758 Daantjie: 082 358 0184

Visit us for more specials 2002 Komatsu 4x4 TLB R200 000

Kubota L39 TLB - Nuut

Samil 20 4x4 Firefighter met PTO waterpomp ADE 352 motor.

R129 000

Nissan 8-ton met massa kante ADE 407 Enjin R85 000

Landcruiser 2007 4.2D Full Old Man Emio R250 000 More available! www.proagri.co.za

AgriGids

♦ NGSU Steeksaalperdskou – verlede jaar was daar 180 saalperde. ♦ Grootste Friesbeeste ( Holsteins) streekskou in die land - ± 250 beeste verlede jaar. ♦ Talle vleisrasse neem deel bv. Brahman, Limousin, Simmentalers, Hugenote, Simbra's en vele meer. ♦ Daar is ook statiese uitstallings van verskillende beesrasse, skaaprasse, miniatuur perdjies en ook pluimvee. ♦ Bokke word ook geskou en beoordeel. ♦ Skape – Skou van Vleismerino’s en Ile de France om ook net 2 te noem. ♦ Skaapskeerdemonstrasie ♦ Slagoskompetisie. ♦ Uitstallings van plaaswerktuie en toerusting

Vermaak:

Wanneer: ber 2012 14 – 15 Septem Waar: Skouterrein Standerton Mpumalanga

• Gerard & RD die Narre vir die kinders • Mallemeule en verskeie ander kinderbedrywighede; • Menigte uitstallers • Verskeie bekende kunstenaars bv: Kurt Darren & band; Arno Jordaan; Karlien van Jaarsveld, MoniQue, Zandre, Jan de Wet (Bejaarde Funksie) NRG ; David Fourie, Anton Botha (Biertent Kunstenaar)

Kostes:

Wat: boufees in Die grootste land Mpumalanga.

Vrydag – R60 / Saterdag – R60 Pensioenarisse & kinders R30 Seisoenkaartjies R100 beskikbaar tot Donderdag 18:00

toning

itstalling en -ver

Veteraantrekkeru

MOET DIT NIE MISLOOP NIE!!

Kontak: Tel:

Elsje Uys 017-712-1076 Sel: 084 503 6683 Faks: 086-532-9092 Epos: skou@standerton.co.za

TATA Onderdele

TATA Werkswinkel Jou gunsteling TATA-Handelaar

HA DELAAR VA DIE JAAR 2011/12

Ons het ’n volledig-toegeruste werkswinkel in Brakpan vir ons hele TATA-reeks, van die Indica tot die Novus. Ons werkswinkel bestaan uit goedgekeurde, opgeleide en gekwalifiseerde personeel.

24/7 insleepbystand

TATA BRAKPAN 312 Voortrekker Str Brakpan

0861 044 356 www.proagri.co.za

Jou gunsteling TATA-Handelaar

HA DELAAR VA DIE JAAR 2011/12 Oorspronklike onderdele vir alle TATA voertuie

TATA BRAKPAN Voortrekker Str 312 Brakpan

Termes en voorwaardes geld.

Alle pryse sluit BTW in.

Onmiddellike finansiering.

TATA OOS-RAND

H/v Rietfontein & Northrand Str oorkant East Rand Mall

0861 044 356

011 383 9540/1

Termes en voorwaardes geld. Alle pryse sluit BTW in.

Onmiddellike finansiering.

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

53

AgriGids

ENOROSSI RAKES • All rakes equipped with kicker wheel – “Central raking wheel” • Independent spring-loaded wheels • Hydraulic height control • Sturdy and durable construction BATRAKE 8-10-12 WHEEL RAKES Hydraulic lift and independent rake wheels Reinforced Frames.

CADDY 8-10-12 WHEEL RAKES WITH KICKER WHEELS Adjustable working width and hydraulic lift

RT-9 IN LINE RAKE Ribbed tyres – three wheels Hydraulic lifting and lowering Raking width: 560cm

Beat our prices and you get the rake FREE BATRAKES from R 38 940 CADDY RAKES from R 35 874 AREA MANAGERS: Gauteng, Mpumalanga and South Natal • Eduan Booyens - 082-883-6484 North and East Free State,North Natal, South-, Western Cape • Berning Luyt - 082-907-4767 South/West Free State, North-, Western Cape • Christie Louw - 078-893-6152 Eastern Cape • Faan Greyling - 082-446-9683 Limpopo, North West • Martin Coetzee Jnr. - 082-888-1877

HEAD OFFICE: ER-12 ST EASY V-RAKE Steering wheels and central raking wheels Raking width: 740cm. Auto steer Closed circuit hydraulic system

54

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

FINGER WHEEL RAKES With spring suspension and independent changeable raking wheels 4, 5 and 6 wheels-three point hitch

Tel: 018-431-2171/2 E-mail: info@staalmeester.co.za www.staalmeester.co.za

www.proagri.co.za

AgriGids

BULPERD 3.5m grondpadbeeswa

4 kompartementwildswa

• rondeneus [meer laairuimte op kleiner onderstel, klippe slaan nie • terug na sleepvoertuig toe nie, sleep maklikker baie meer aerodinamies} • 15 duimbande met spaarwiel • hek in lengte met pype • aparte dwarshek • trokvere • 2x 2.5 ton rem aste • mat vir gly • led ligte 12-24volt • agterhek swaai en skuif • kanthek • veerbrackets versterk en swaardiens vir rowwe paaie

• kompartemente verskuifbaar • rubbermat • dreineringsgate/luggate/inspeksiedeurtjies/dakkappe • 2x2.5 ton aste • 3.5 ton remkop • led ligte • trokvere • rubbermat • natuurbewaring goedgekeur

R42 900 btw ing

R66 900 btw ing 3.2m beeswa•

• trokligte • 14 duimbande met spaarwiel • kanaalchassie onderstel • swaardiens veerbrackets en boude • middelhek • en ligtedraad beskermd • agterhek swaai en skuif • kanthek R31 900 • mat vir gly btw ing • kantplate gelug vir maklik skoonmaak

Skakel Calie, 082-414-2569 / Faks 053-83-1866 Besoek gerus ons webblad by: www.bulperd.co.za

TATA BAKKIES Jou gunsteling TATA-Handelaar

HA DELAAR VA DIE JAAR 2011/12

R119 995

R172 495

TATA 207 Di

TATA Dropside

R183 995 TATA 2.2L Cargo box R10 000 kontant terugbetaling

TATA BRAKPAN Voortrekker Str 312 Brakpan

0861 044 356 www.proagri.co.za

Pryse onderhewig aan verandering sonder kennisgewing.

Terwyl voorraad hou.

Fotos slegs vir illustrasie doeleindes.

R172 495

TATA Fleetline colour coded

Termes en voorwaardes geld. Alle pryse sluit BTW in. Onmiddellike finansiering.

Casper: 076 430 0713 Jeff: 076-430-0705

Mari:076-430-0665 Herman: 076-430-0715

DAGWOOD - Handelsbestuurder 082 705 8086

DIPAM - Verkoopsbestuurder 072 765 3074

TATA OOSRAND H/v Rietfontein & Northrand Str Oorkant East Rand Mall

011 383 9540/1 ProAgri 150 – Augustus / August 2012

55

AgriGids

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

For all your protective wear, safety equipment & safety signs.

Please contact any of our showrooms for sales enquiries.

We offer specialised packages for corporate and bulk buyers.

We deliver nationwide

36 Longstreet Albertyn’s Hof Kimberley

203 Edison Singel 10 Derde Street Hennopspark Delmas Pretoria

071-690-8928

012-653-0200

013-665-2041

www.safety-sam.co.za

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 56

ProAgri 150 – Augustus / August 2012

www.proagri.co.za

AgriGids

TATA KOMMERSIËLE VOERTUIE HA DELAAR VA DIE JAAR 2011/12

Pryse onderhewig aan verandering sonder kennisgewing.

Terwyl voorraad hou.

Fotos slegs vir illustrasie doeleindes.

Jou gunsteling TATA-Handelaar

2 Ton

3 Ton

2 Ton

R134 250 + BTW

R142 750 + BTW

4 Ton

R214 296 + BTW TATA BRAKPAN Voortrekker Str 312 Brakpan

0861 044 356 www.proagri.co.za

6 Ton

R266 101

+ BTW

Termes en voorwaardes geld. Alle pryse sluit BTW uit. Onmiddellike finansiering.

Casper: 076 430 0713 Jeff: 076-430-0705

Mari:076-430-0665 Herman: 076-430-0715

DAGWOOD - Handelsbestuurder 082 705 8086

DIPAM - Verkoopsbestuurder 072 765 3074

R175 551 + BTW

8 Ton

R330 749 + BTW TATA OOSRAND H/v Rietfontein & Northrand Str Oorkant East Rand Mall

011 383 9540/1 ProAgri 150 – Augustus / August 2012

57