42
ver weg
ver weg
N
een, ik ben hier omdat Benin de bakermat is van een tot de verbeelding sprekende religie: voodoo. Officieel is zeventien procent van de bevolking aanhanger van dit duistere geloof, maar in de praktijk offert zowat iedere Beninees regelmatig aan de voodoogoden, ook al is hij of zij overdag dan een praktiserend katholiek of moslim. Twee uur later bereik ik uitgeput mijn doel: het marktgedeelte van de féticheurs. Het is er opmerkelijk rustiger. Verkopers roepen me niet langer mijn huidskleur toe, maar sissen me discreet na. Hun koopwaar is dan ook van een heel andere orde: roestige schalen vol rottende kadavers van kikkers en kraaien liggen naast half gescalpeerde koppen van knaagdieren, aapjes, honden, katten, koeien en zelfs het occasionele nijlpaard. Dit zijn ‘fétiches’, ingrediënten voor offers aan de voodoogoden. Ik kijk mijn ogen uit. De weeë geur van ontbinding bedwelmt me lichtjes. Wanneer ik mijn fototoestel bovenhaal, maakt men me snel duidelijk dat dit hier niet gewenst is. Ik kies het hazenpad. Dit zijn meer dan voldoende indrukken voor een eerste dag.
De Afrikaanse diaspora
Voodoo fever
in Benin “Yovo! Yovo!”, “Blanke! Blanke!”. Van alle kanten roepen venters me in het Fon toe om toch maar een blik op hun uitpuilende kraampjes te werpen. Ik bevind me op de markt van Dantokpa, een 40 hectare groot doolhof van op elkaar geperste houten kraampjes in Cotonou, de grootste stad van het West-Afrikaanse Benin. Handen grijpen me bij de armen om mijn pas te vertragen. Ik zet echter door. Ik ben niet helemaal naar dit vaak over het hoofd geziene land gereisd om namaak gsm’s, plastieken sandalen en gekopieerde dvd’s te kopen. Reportage door Nicolas Chartier
De volgende dag loopt mijn reisschema flink wat vertraging op. Ik wou ’s morgens Abomey bereiken, een stadje op amper 130 kilometer van Cotonou, waar ik een voodoopriester heb gevonden die bereid is me in te wijden. Mijn krakkemikkige bus vertrekt echter drie uur te laat en moet voortdurend om kolossale putten in de weg heen zwalpen, waardoor ik Abomey pas laat in de namiddag bereik. Mijn bezoek aan de priester zal tot morgen moeten wachten. In plaats daarvan trek ik op verkenning. Achterop een zemidjan of brommertaxi zoem ik aan hoge snelheid over de zandwegen. Tot grote hilariteit van de kinderen langs de weg vlieg ik regelmatig een halve meter de lucht in telkens we over een zandbult hotsen. Abomey is letterlijk en figuurlijk een verademing in vergelijking met het helse en vervuilde Cotonou. Hier is amper verkeer en bestaan de meeste straten uit onverlichte dirt roads. Ooit was dit stoffige stadje de hoofdstad van het beruchte koninkrijk van Dahomey, dat voortdurend ten oorlog trok om krijgsgevangenen buit te maken die aan het werk werden gezet als slaven of geofferd werden aan de voodoogoden. Toen blanke handelaars kennismaakten met de oorlogszuchtige koningen, begon een van de donkerste pagina’s uit Benins geschiedenis: die van de slavenhandel. Van de 17de tot laat in de 19de eeuw verkocht Dahomey zo meer dan 20 miljoen slaven, die via de kust van Benin naar de Nieuwe Wereld werden verscheept, opeengestapeld in de buik van de slavenvloten. De helft overleefde de barre omstandigheden niet of pleegde onderweg zelfmoord. De rest werd verkocht en verspreidde zo het voodoogeloof in Brazilië, Haïti, Puerto Rico, Cuba, Venezuela en Louisiana, waar het ook nu nog vaste voet aan de grond heeft. Wanneer mijn zemidjan me afzet aan de enige twee overgebleven paleizen uit deze periode, kan ik mijn teleurstelling moeilijk verbergen. Waar is de grandeur van de Westerse of Oosterse paleizen gebleven? Wat ik te zien krijg, lijkt nog het meest op een bescheiden lemen hoeve uit een van Breughels winters, al is de leem hier rood gekleurd en – zo leer ik later – vermengd met slavenbloed. Binnen gaat het er evenwel excentrieker aan toe. De koningen van Dahomey blijken bloeddorstige heer-
43