Lekker schoon! Basisboek voor een schoon en opgeruimd huis
Zamarra Kok
Van Holkema & Warendorf Unieboek bv, Houten / Antwerpen
Inhoud Hoofdstuk 1 - Frisse start . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Wat is er te koop? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Basislijst voor beginners . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Groene lijst – milieuvriendelijke tips . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Geen cent te veel! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Het gevaar in het gootsteenkastje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 - gevaarsymbolen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 - gifwijzer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Verklarende woordenlijst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 Gereedschap: van Afvalbak tot Zeem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Test: hoe schoon is je huis? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
Hoofdstuk 2 – Opgeruimd staat netjes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 De Grote Opruimtest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 Stoomcursus opruimen en weggooien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Opruimen met logica 60-68)
Hoofdstuk 3 – Schoonmaken – hoe doe je dat? . . . . . . . . . . . . . . . . 70 Gouden schoonmaakregels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 Maak een plan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 Woonkamer, hal en trap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Toilet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 Badkamer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 Keuken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 Slaapkamer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120 Kinderkamer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123 Werkplek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
4
Lekker schoon
Hoofdstuk 4 – Beestjes in bed: hygiëne en veiligheid onder de loep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130 Brand! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132 Voorzichtig met gas en elektra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135 Ventilatie en vocht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138 Kinderspel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141 Beestjes in bed? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114 Hatsjoe! Gezond wonen met een allergie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
Hoofdstuk 5 – Grote wasjes, kleine wasjes… . . . . . . . . . . . . . . . . 162 Introductie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164 Stap één: was sorteren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167 Wassymbolen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170 Milieubewust wassen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177 Wel of niet wassen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179 Was drogen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182 Strijken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186
Hoofdstuk 6 – Toveren voor beginners: vlekkenverwijdertrucs . .188 Introductie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190 Vlekkenmiddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191 Huis-tuin-en-keukenknoeisels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194 Kantoorknoeierijen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197 Bourgondische vlekken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200 Kinderfeestvlekken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205 Drankmorserijen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207 Ongelukjes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209 Literatuurlijst www-adressen Bedankjes Register
Inhoud
5
6
Lekker schoon
Hoofdstuk 1
Frisse start Om schoon te kunnen maken, heb je naast water ook schoonmaakmiddelen nodig. In dit hoofdstuk worden alle verschillende middelen uitgebreid onder de loep genomen. Je krijgt een compleet overzicht van wat er te koop is en waar je het voor kunt gebruiken. Omdat er vaak nogal onbegrijpelijke ingrediĂŤnten op de verpakking staan aangevuld met een uitgebreide verklarende woordenlijst, zodat je weet wat je koopt. Ook belangrijk is de giflijst die aangeeft wat je moet doen bij ongelukjes.
Frisse start
7
Test: Hoe schoon is je huis? 1. Hoe vaak doe je de afwas (of vul je de afwasmachine)?
■ ■ ■ ■
2. Wanneer heb je voor het laatst de binnenkant van je keukenkastjes schoon gemaakt?
■
3. Als ik aan mijn keukendoekje ruik
■
■ ■ ■
■ ■ ■ 4. Ik verschoon mijn bed...
■ ■ ■ ■
5. Hoe schoon is je toilet?
■ ■ ■ ■
46
Lekker schoon
A. Na iedere maaltijd B. Als er geen schoon servies meer te vinden is C. Iedere avond D. Als het aanrecht vol staat A. Waarom zou ik, er zitten toch deurtjes voor? B. Dat doe ik iedere maand. C. Geen idee. D. Een half jaar geleden A. Realiseer ik me dat ik al 4 dagen het zelfde doekje gebruik B. Word ik misselijk C. Ruik ik niets bijzonders, ik verschoon hem dagelijks D. Keukendoekje? A. Iedere week B. Als zo uitkomt, tussen een paar weken en een paar maanden C. Ieder 14 dagen D. Iedere maand A. Ik check regelmatig of de bril en de pot nog schoon zijn B. Je zou er van kunnen eten. C. Ik gooi er wekelijks een scheut chloor in D. Als ik eerlijk ben: niet bepaald fris.
■ ■ ■ ■
A. Als het uitkomt, misschien twee of drie keer per jaar B. Nog nooit gedaan C. Wekelijks van binnen en buiten D. Een keer per jaar?
7. Kalkaanslag in de badkamer verwijder je met....
■ ■ ■ ■
A. B. C. D.
8. Hoe doe je de was?
■
A. Ik was alles op veertig graden, wit en bont gescheiden. Als er iets verkleurt of krimpt is het jammer. B. Geen idee: alles bij elkaar op zestig graden? C. Ik sorteer witte en bonte was; wit gaat op zestig graden, bont op veertig D. Ik sorteer op kleur en temperatuur (handwas, 30, 40, 60, 90 graden) en behandel vlekken met een apart middeltje.
6. Ik zeem mijn ramen...
■ ■ ■
Allesreiniger Een alkalisch reinigingsmiddel Daar begin ik maar niet aan Een zuur reinigingsmiddel
9. Als er visite langs komt...
■ ■ ■ ■
A. B. C. D.
Kijk ik even of de wc schoon is Bak ik een appeltaart Ik krijg eigenlijk nooit meer bezoek Prop ik de ergste rommel in een kast en haal ik een nat lapje over de tafel
10.De Grote Schoonmaak is iets...
■ ■ ■ ■
A. B. C. D.
Waar ik naar uit kijk Waar ik nog nooit van heb gehoord Waar je niet aan ontkomt Waar ik maar niet aan begin
Frisse start
47
Hoofdstuk 3
Schoonmaken – hoe doe je dat?
Schoonmaken, hoe doe je dat eigenlijk? Met de Gouden Schoonmaakregels, dag-, week- en maandplanning in dit hoofdstuk heb je de basics al te pakken. Wil je vervolgens specifiek weten hoe je de kalkaanslag in de badkamer aanpakt, of de vettigheid in de keuken, dan kun je dat zo opzoeken. Iedere ruimte in huis wordt uitgebreid behandeld, van het kleinste kamertje tot de werkkamer. Snel spieken kan ook: blader dan direct door naar de samenvatting.
Schoonmaken – hoe doe je dat?
75
Grote muurpoetsbeurt Is je muur vies, maar is het nog te vroeg om opnieuw te verven, dan kun je hem ook een grote schoonmaakbeurt geven. Leg voor je begint zorgvuldig afdekmateriaal op de grond. Je kunt murenreiniger kopen bij de doe-het-zelfzaak, maar je kunt het ook zelf maken van een emmer heet water (ongeveer vijf liter) met een half kopje ammonia, een kwart kopje witte azijn en een kwart kopje soda. Gebruik een emmer met murenreiniger en een emmer met schoon water om na te spoelen. Haal voor je begint alle vegen en vlekken (zie tips hierboven) weg. Doop een natuurspons in het sopje en werk van beneden naar boven, om lekstrepen te voorkomen. Maak de klus in een keer af: als je in het midden ophoudt, ontstaat er een waterlijn.
Tip: Als je boven je hoofd werkt, druipt water langs je armen naar beneden. Je houdt je armen droog door zweetbandjes om te doen. Een washandje met een postelastiek werkt ook prima.
Muffe luchtjes Veel gerookt tijdens een feestje? Gooi voor je gaat slapen de asbakken leeg en zet een paar schoteltjes azijn in de huiskamer. Maak de volgende ochtend een mengsel van water en schoonmaakazijn en sproei dit op je gestoffeerde meubels. Textielontgeurder werkt ook prima tegen muffe feestluchtjes.
Tip: Spuit een laagje toiletspray in je asbakken. Ze ruiken lekker, sigarettenpeuken plakken niet meer vast en je kunt ze makkelijker schoonmaken.
Vuurtje stoken Zo maak je de open haard schoon: Leeg de aslade van je open haard. Wil je de rest van je huis schoonhouden, pak dan een vuilniszak en trek hem over de asla. Maak de zak dicht en neem zo de la mee naar een vuilnisbak buiten, dan verlies je geen as. Haal brokjes houtskool rond de open haard weg en stofzuig en veeg alle losse as op. Maak de ruimte rond de open haard schoon met een sopje. De accessoires (pook, schepje etc) kun je ook in een sopje wassen. Schoonmaken – hoe doe je dat?
93
Samenvatting Tussendoor Verschoon twee keer per week de handdoeken. Maak regelmatig de wasbak schoon. Wekelijks Maak rekjes en bakjes uit douche of bad schoon met water en allesreiniger. Maak het anti-slipmatje schoon met allesreiniger. Maak muren, douchebak en douchedeur of -gordijn en kranen schoon met ontkalkende sanitairreiniger. Haal alle spullen van de wastafel en neem ze af met een vochtig doekje. Maak de wastafel schoon met ontkalkende sanitairreiniger. Was het tandenborstelglas af of zet het in de vaatwasser. Maak de spiegel schoon met ruitenreiniger en smeer hem in met shampoo. Dweil de vloer met ruim water en allesreiniger. Maandelijks: Is de douchekop verkalkt, leg hem dan een paar uur in ontkalker of schoonmaakazijn. Gooi een handje soda en een ketel kokend water door de afvoer van wastafel, douche en bad. Gooi eens in de twee, drie maanden je douchegordijn in de was of leg het in een badje Biotex. Geef de muren (en eventueel de plafonds) een extra goede schrobbeurt. Haal alle kastjes en eventueel de wasmachine en droger van de muur en maak er achter schoon.
110
Lekker schoon
Slaapkamer Net als in de huiskamer is stof je grootste zorg in de slaapkamer. Niet alleen omdat een stoffige slaapkamer er niet fris uitziet, maar ook omdat stofmijten er graag in leven. Het is onmogelijk om stofmijten volledig uit de slaapkamer of huis te bannen, maar het is wel mogelijk hun aantal te beperken. In hoofdstuk 4 (pagina 145) wordt dieper ingegaan op het bestrijden van mijten.
Hoe houd ik mijn bed schoon en fris? ■ ■ ■ ■ ■
■
Sla dagelijks je bed een uurtje open en laat het luchten (het liefst met een raam wijd open). Ventileer je slaapkamer goed en zorg dat het er niet warmer wordt dan 25 graden. Was je beddengoed iedere week op 60 graden; dat overleven mijten en bacteriën niet. Bescherm je matras met een molton en was deze eens per twee, drie maanden op 60 graden Vlekken in je matras? Haal ze er zo snel mogelijk uit! Gebruik een sopje van een paar druppels afwasmiddel in warm water en dep de vlek van buiten naar binnen. Maak de natte plek droog door er een oude witte handdoek op te drukken, maak het af met de föhn. Hang, als het weer het toelaat, zeker een keer per maand al je beddengoed buiten te luchten. Hang donzen dekbedden nooit in de volle zon of in vochtige lucht. In de winter kun je je dekbed in plaats van te luchten ook in de droogtrommel stoppen (eventueel met een geparfumeerd droogtrommeldoekje). Als je er een paar schone tennisballen bij doet, wordt het dekbed weer lekker luchtig. Tips voor het wassen van dekbedden en kussens vind je op pagina 180 in hoofdstuk 5 (Grote wasjes, kleine wasjes...).
Tip: Logeerbedden kunnen, vooral als ze niet vaak gebruikt worden, een beetje muf worden. Je houdt ze lekker fris door een geparfumeerd droogtrommeldoekje tussen de lakens te leggen.
124
Lekker schoon
136
Lekker schoon
Hatsjoe! Gezond wonen met een allergie Allergenen zijn op zich onschadelijke stoffen, die bij sommige mensen een allergische immuunreactie opwekken. Je kent vast wel iemand met hooikoorts, overgevoeligheid voor katten of astma. De meest voorkomende allergenen in huis houden verband met huisstofmijten, kakkerlakken en huisdieren. Vooral in lente komen daar de allergische reacties op stuifmeel of pollen bij (beter bekend als hooikoorts). Allergische rinitis is een ontsteking van de neusslijmvliezen die veroorzaakt wordt door allergene stoffen die in de lucht zweven. Het gevolg is een loopneus, niesbuien, waterige ogen, slijmvorming, jeuk in keel en oren en soms zelfs neuspoliepen die de neus ernstig kunnen verstoppen. Allergische conjunctivitis is een immuunreactie van de ogen door allergene stoffen die in de lucht zweven. Er ontstaat een ontsteking aan de binnenkant van de ogen met als gevolg jeuk, tranende of rode ogen en gezwollen oogleden. Conjunctivitis gaat vaak samen met rinitis. Hooikoorts is een overgevoeligheid voor stuifmeel, sporen of pollen, die vooral voorkomt in de lente en zomer. Het gevolg is een loopneus, niesbuien, jeuk aan de ogen en de keel. Astma is een chronische ontsteking van de luchtwegen; vaak zijn astmapatiënten allergisch voor verschillende stoffen die de luchtwegen extra prikkelen. Het gevolg is moeite met ademhalen: astmapatiënten zijn vaak kortademig, ademen 'piepend' of moeten hoesten. Er zijn natuurlijk nog veel meer allergieën, zoals eczeem, netelroos, voedselallergie etc. In dit hoofdstukje worden alleen de allergieën behandeld die verband houden met allergenen in je woning. Heb je regelmatig last van (één van de ) bovenstaande symptomen en denk je dat je allergisch bent, dan kun je samen met je huisarts uitzoeken voor welke prikkels je gevoelig bent. Een allergietest kan precies aangeven of je allergisch bent voor gras- en boompollen, huisstofmijt, schimmels, kakkerlakallergenen of huisdieren. Pas als je weet waar je allergisch voor bent, kun je er gericht wat aan doen.
Beestjes, brand en andere gevaren
157
170
Lekker schoon
Wassymbolen Wassen
Wassen met een gewoon programma (95, 60 of 40 graden) De getallen in de tobbe geeft de maximale temperatuur aan. E-programma’s, spaar- en halve wasjesprogramma's vallen onder ‘gewoon programma’. Wassen met een aangepast programma: Bij 30 graden is dat het wolwasprogramma, bij 40 of 60 graden een anti kreuk-programma. Anti-kreuk-programma's zijn bedoeld voor kleding met synthetische vezels of kreukherstellend vezels. In dit geval de machine half beladen. Wassen met een wolwasprogramma op 40 graden. Dit symbool staat meestal in wollen kleding, wassen met een speciaal wolwasmiddel.
Alleen handwas Nooit handwas laten weken, dan kunnen de kleuren gaan bloeden
Niet wassen en ook niet weken (naar de stomerij brengen)
Bleken:
Mag worden gebleekt met bleekwater of geconcentreerd chloorbleekmiddel in water.
Cl
Grote wasjes, kleine wasjes...
179
Mag niet gebleekt worden.
Chemisch reinigen:
Rondje met letters A, P of F Kan chemisch gereinigd worden (De letters zijn bestemd voor de chemisch reiniger. Zij geven het te gebruiken oplosmiddel aan.)
Niet chemisch reinigen (vraag de stomerij om advies). Ook voorzichtig met vlekkenmiddelen.
De balk onder de cirkel betekent: 'geen water toevoegen aan de reinigingsvloeistof en minder mechanische beweging toepassen, ook bij het drogen. Drogen bij een lagere temperatuur'.
Wasdroger:
Normale textiel (overhemden, ondergoed, droogdoeken)
Hittegevoelige textiel (zoals acryl)
Niet drogen in de droogtrommel
180
Lekker schoon
Hoofdstuk 6
Toveren voor beginners: vlekken verdwijn trucs Voor bijna iedere vlek is een oplossing te vinden. In dit hoofdstuk krijg je antwoord op de vraag hoe je lipstick uit je kraag krijgt, modder uit je broek en wijn uit je tafelkleed. Kant-en-klare vlekkenmiddelen zijn makkelijk in het gebruik maar prijzig, daarom komen ook de beproefde, minder bekende middeltjes uit oma’s keukenkastje aan bod. Maar niet zonder eerst de basisregels voor het verwijderen van vlekken uit te leggen.
Toveren voor beginners: vlekken verdwijn trucs
199