TEPE AKADEMİ İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri Ders Notları
İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ISO–9000 Kalite Nedir? Kalite kavramının içeriği belirlenirken, farklı referanslarda değişik tanımlarla karşılaşırız. Bazı referanslarda kalitenin içeriğine ilişkin kimi yanları ön plana çıkaracak biçimde, “kullanıma uygunluk”, “amaca uygunluk”, veya “müşterilerin tatmini”, ya da ”isteklere uygunluk” şeklinde tanımlara rastlarız. Bu tanımların eksik ve tek yanlılıkları dikkate alındığı zaman, “Kalite Sözlüğü” standardının verdiği aşağıdaki tanım esas alınmalıdır: “Kalite, bir ürünün veya hizmetin, belirlenen veya olabilecek ihtiyaçları karşılama kabiliyetine dayanan, özelliklerin toplamı.” Kalite, ihtiyaçlarımızın değişkenliğinden etkilendiği gibi, sunulan üründen, üretimin ve hizmetlerin yenilenmelerinden de etkilenir. Bu etkilenmelerden dolayı sürekli olarak değişir ve bu değişme içinde yeni nitelikler kazanarak farklı boyutlarda karşımıza çıkar. Bu da, kalitenin içeriğini oluşturan karakteristikleri çoğaltır, karmaşıklaştırır. Müşterilerin beklentilerine tam olarak cevap verebilen bir ürün ve hizmetin kalitesini belirleyen belli başlı karakteristikler şunlardır:
Uygunluk Güvenlik Maliyet Dayanıklılık Servis İmkanları Performans Estetik
KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ NEDİR? Bir organizasyonu kalite bakımından idare ve kontrol için gerekli yönetim sistemidir. Kurulacak ve sürekli yürütülecek bu sistem ile beklentilerin karşılanması ve sürekli olarak iyileştirme sağlanması hedeflenmektedir. Kalite Yönetim Sisteminin Yararları
Müşteri memnuniyetinin sağlanması Kalite seviyesinin iyileşmesi Müşteri şikâyetlerinin düşürülmesi Standartlara uygunluğun sağlanması Yeni kar alanlarının yaratılması Yeni pazarlara ulaşılması Daha az hata ve daha az yeniden işleme ile maliyetlerin düşürülmesi Verimlilik Rekabet üstünlüğü sağlanması Güvenilirlik Kalitenin herkesin sorumluluğunda olması, çalışanların ve müşterilerin
bilinçlenmesi. Çalışma ortamının iyileştirilerek çalışanların mutluluğunun sağlanması Değişen firma imajı olarak kısaca özetlenebilir.
ISO NEDİR? Uluslararası Standardizasyon Teşkilatı – International Standardization Organization 1947 yılında Cenevre’de kurulan ISO; teşkilat, madde, mamul, usul, hizmet ve deneylerle ilgili standartlar hazırlayıp yayınlayan bir kuruluştur. ISO 9000 NEDİR? ISO 9000, gerek bir kalite sistemi oluşturmak, gerekse mevcut bir kalite sistemini değerlendirmek amacıyla kullanılabilen bir kalite yönetim sistemi modelidir. ISO 9000 SİSTEMİNİN KURUMA KATKILARI
Karlılığı ve verimliliği artırır Etkin bir yönetim sağlar. Tüm faaliyetlerde geniş izleme ve kontrol sağlar.
ISO 9000:2008 2000 yılında yapılan revizyonla 1994 yılında belirlenen standartlar geliştirilerek tek bir standart oluşturulmuştur. ISO 9000:2000 kalite yönetim sisteminin şartlarını belirleyen bu standart kuruluşlar tarafından sistem kurmak amacıyla kullanılmaktadır. Son olarak 2008 yılında revize edilen standartta küçük çaplı değişiklikler yapılarak, 14001 ve TS (OHSAS) 18001 standartları ile uyumu artırılmaya çalışılmıştır. ISO 9000:2008 standardının özellikleri:
Uygulama ön planda tutulmuştur Süreç yaklaşımı esas alınmıştır Hizmet sektörüne de yer verilmiştir Çevre yönetim standardıyla uyum sağlanmıştır.
Standartta temel alınan 8 kalite yönetim prensibi: 12345678-
Müşteri odaklılık Liderlik Çalışanların katılımı Süreç yaklaşımı Sistem yaklaşımı Sürekli iyileştirme Gerçeklere dayalı karar verme Tedarikçilerle çıkar ortaklığına dayalı ilişki
Süreç Yaklaşımı: Süreç, amaçlanan bir çıktıyı elde edebilmek için kullanılan çeşitli girdiler üzerinde katma değer yaratan faaliyetlerdir.Kaynakları kullanarak girdileri çıktılara dönüştüren her faaliyet bir süreçtir. Süreçleri yapılarına göre, operasyonel süreçler ve yönetsel/destek süreçler olarak iki gruba ayırabiliriz. Operasyonel süreçler kuruluşların kuruluş amaçlarını gerçekleştirmek üzere yaptıkları politika üretme, işsizleri işe yerleştirme, sağlık yardımı yapma, emekli maaşı bağlama gibi faaliyetleri kapsar. Yönetsel süreçler ise aşağı yukarı tüm kuruluşlarda bulunabilen ve operasyonel süreçleri yerine getirebilmek için yapılması gereken personel, muhasebe, idari işler gibi faaliyetleri kapsar. Süreç yaklaşımı, süreçlerin tanımlanmasını ve birbirleri ile etkileşimlerinin gösterilmesini, yönetilmesini ve birlikte süreç sisteminin uygulanmasını kapsar. Bir kuruluşta süreç yönetimine geçilebilmesi için herşeyden önce süreçlerin tanımlı olması gerekmektedir. Süreç Yönetimi, Sürekli iyileştirmede yaygın olarak kullanılan araçlardan biri PUKÖ döngüsüdür. Planlama, uygulama, kontrol etme ve önlem alma aşamalarından oluşan çevrimle ulaşılan seviye standartlaştırılır ve başa dönülerek daha ileri seviyelere ulaşmak için çevrim tekrarlanır, böylece sürekli gelişme sağlanır. ISO 9000 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİNİN ŞARTLARI Kalite yönetim sistemleri, kuruluşları müşteri tatminini arttırmak için desteklerler ISO 9001:2008 standardında Kalite Yönetim Sistemi Şartlar başlığı altında şu konular ele alınmaktadır:
Yönetim Sisteminin genel şartları nelerdir? Dokümantasyonun şartları nedir?
ISO 9000 Kalite Yönetim Sisteminin Genel Şartlar: Kuruluş ISO 9000 Kalite Yönetim Sistemi Standardının öngördüğü şartlara uygun olarak bir kalite yönetim sistemi oluşturmalı, dokümante etmeli, uygulamalı, sürekliliğini sağlamalı ve bunun etkinliğini sürekli iyileştirmelidir. Kalite sistemini geliştirmek ve uygulamak için bir yaklaşım aşağıdaki basamaklardan oluşur: Müşterilerin (hizmet alanların) ve diğer ilgili tarafların ihtiyaçlarını ve beklentilerini tayin etme Kuruluşun kalite politikasını ve hedeflerini oluşturma Kalite hedeflerine ulaşmak için gerekli olan proses ve sorumlulukları tayin etme Kalite hedeflerine ulaşmak için gerekli olan kaynakları belirleme ve sağlama Her prosesin etkinliğini ve verimliliğini ölçmek için metotları oluşturma Bu metotları her prosesin etkinliğini ve verimliliğini ölçmek için uygulama Uygunsuzlukları önlemek ve bunların sebeplerini yok etmek için araçları tayin etme Kalite yönetim sisteminin sürekli iyileştirilmesi için bir proses oluşturma ve uygulama
Dokümantasyon Şartları: Dokümantasyon, bir işle ilgili bilgi ve belgelerin bir sistem ve düzen içinde kayda geçirilmesidir. Başka bir deyişle kalite sistemi işleyişinin yazılı ifadeleridir. Kuruluşun iletişim ve faaliyetlerinin her zaman aynı biçimde yapılmasını mümkün kılmak amacını taşır. Kalite Yönetim Sistemi dokümantasyonu;
Kalite politikası ve kalite hedefleri ile ilgili dokümante edilmiş beyanları, Kalite el kitabını, Bu uluslar arası standardın gerektirdiği (dokümanların kontrolü, kayıtların kontrolü, iç denetim, uygun olmayan hizmetin kontrolü, düzeltici faaliyet, önleyici faaliyet) dokümante edilmiş prosedürleri, Kurumun hizmetleri ile ilgili proseslerin etkin planlaması, uygulanması ve kontrolünün güvence altına alınması için ihtiyaç duyulan dokümanları, Bu uluslararası standardın gerektirdiği kayıtları içermelidir.
Dokümanların Kontrolü: Kalite Yönetim Sisteminin gerektirdiği dokümanlar kontrol edilmelidir. Kayıtlar özel bir tür doküman olup, kalite yönetim sisteminin işlediğinin ispatıdır. Bu sebeple oluşturulmalı ve devam ettirilebilmelidir. Kayıtların belirlenmesi, depolanması, korunması, tekrar ulaşılabilirliği, saklama süresi ve elden çıkarılabilmesi için dokümante edilmiş prosedürler oluşturulmalıdır. Talimatlar: Prosedürlerde tanımlanan faaliyetlerin her biri için gerekli ve uygun olan durumlarda hazırlanan, kontrollü, o spesifik işin nasıl yapılacağını tanımlayan dokümanlardır. Kalite sistem prosedürleri işin nasıl yapıldığını gösteren çalışma talimatlarına atıf yapmalıdır. KALİTE HEDEFLERİ Üst yönetim, ürünün şartlarının yerine getirilmesi için gerekli olanlar da dahil olmak üzere, kalite hedeflerinin organizasyonun ilgili fonksiyon ve seviyesinde oluşturulmasını sağlamalıdır. İlgili fonksiyon ve seviyelerde Ölçülebilir Kalite politikası ve sürekli iyileştirme taahhüdü ile tutarlı Ürün ile ilgili gereksinimlerin karşılanmasını da içeren kalite hedefleri belirlenmelidir. Kuruluşun hedefleri konulurken,
Mevcut ve gelecekteki gereksinimleri Pazar, rakip ve sınıfında en iyi kuruluşların performans analizi Yönetimin gözden geçirme sonuçları Mevcut ürün ve süreç performansları ve diğer göstergeler İlgili tarafların tatmin düzeyleri dikkate alınır.
ISO 9000 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİNDE ÖLÇME, ANALİZ VE İYİLEŞTİRME Kurumların, sundukları hizmetin uygunluğunu göstermek, KYS standartlarına uygunluğunu sağlamak, Kalite Yönetim Sisteminin etkinliğini sürekli iyileştirmek için ihtiyaç duyacağı, izleme, ölçme, uygun olmayan hizmetin (ürünün) kontrolü, analiz ve iyileştirme süreçlerini planlaması ve uygulamasını ifade eder. İzleme ve ölçme Hizmet alanların kamu hizmetinin sunumundan duydukları memnuniyetin (Müşteri memnuniyeti), KYS’nin planlanmış düzenlemelere, ISO 9000 standardınca belirlenen şartlara uyup uymadığının, etkin uygulanıp uygulanmadığının ve devamlılığının sağlanıp sağlanmadığının ( İç Tetkik), KYS süreçlerinin izlenmesini ve mümkün olduğunda uygun araçlarla ölçülmesini ( Proseslerin Ölçüm ve İzlemesi), hizmetin sunumu için belirlenmiş şartların karşılandığının doğrulanması için hizmetin izlenmesini ve izleme kayıtlarının muhafaza edilmesini (Ürünün İzlenmesi ve Ölçülmesi)… Uygun Olmayan Hizmetin (Ürünün) Kontrolü Kurumlar tarafından hizmetin tasarlanması ve sunumu için belirlenmiş şartlara uymadığı anlaşılan hizmetlerin tespit edilmesi ve uygulanmamasını sağlamak üzere kontrol altına alınmasını, Verilerin Analizi, Kurumların KYS’nin uygunluğunu ve etkinliğini göstermek, sistemin etkinliğini sağlamak üzere iyileştirmelerin nerede yapılabileceğini değerlendirmek için uygun verileri belirlemesini, toplamasını ve analiz etmesini, İyileştirme ise Kurumların, kalite politikası, kalite hedefleri, iç tetkik sonuçları, veri analizi, düzeltici ve önleyici faaliyetleri ve yönetimin gözden geçirmelerini kullanmak suretiyle KYS’nin etkinliğinin sürekli iyileştirilmesini, ifade eder. TS EN ISO 14001: 2005/2010 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ Çevre kirliliğine hassas kuruluşların, çevre mevzuatına uyumu da hedefleyerek, oluşturmaları gereken yönetim sisteminin şartlarını açıklamaktadır. Kısaca, çevre odaklıdır. ISO 14001: 2004 Nedir? İşletmelerin çevreye verdikleri veya verebilecekleri zararların sistematik bir şekilde azaltılması ve mümkün ise ortadan kaldırılabilmesi için geliştirilen ve ürünün, hammaddeden başlayıp nihai ürün haline getirilerek müşterilere sunulmasına kadar geçen sürecin her aşamasında çevresel faktörlerin belirlenmesi ve bu faktörlerin gerekli muayeneler ve önlemler ile kontrol altına alınarak çevreye verilen zararın en aza indirilmesini sağlayan bir sistemin kurulmasını tarif eden ve Uluslararası Standartlar Organizasyonu ( ISO ) tarafından yayınlanmış olan bir standartlar serisidir. ISO 14001: 2004 bir ürün standardı değil sistem standardıdır ve ne üretildiğinden ziyade, nasıl üretildiği ile ilgilenir. Çevre performansının izlenmesi ve sürekli iyileştirilmesi prensibine dayanır. Çevre faktörlerine ilişkin olarak ilgili mevzuat ve kanunlar tarafından tanımlanmış koşullara uymayı şart koşar. TS EN ISO 14001: 2005 standardı şu ana başlıklardan oluşmaktadır. 1. 2. 3. 4.
Kapsam Atıf Yapılan Standartlar Tarifler Çevre Yönetim Sisteminin Şartları Ve Başlıca Unsurları 1. Genel Şartlar 2. Çevre Politikası 3. Planlama
1. Çevre Boyutları 2. Kanuni Ve Diğer Şartlar 3. Amaç Ve Hedefler 4. Çevre Yönetim Programı Veya Programları 4. Uygulama Ve İşlem 1. Bünye (Yapı) Ve Sorumluluk 2. Eğitim, Bilinç Ve Ehliyet 3. İletişim 4. Çevre Yönetim Sistemi İle İlgili Belgeye Bağlama İşlemleri 5. Belge Kontrolü 6. İşlem Kontrolü 7. Acil Hal Hazırlığı Ve Bu Hallerde Yapılması Gereken İşler 5. Kontrol Ve Düzeltici Faaliyet 1. İzleme Ve Ölçme 2. Riayetsizlik, Düzeltici-Önleyici Faaliyet 3. Kayıt 4. Çevre Yönetim Sistemi Şartları Denetimi 6. Yönetimin Gözden Geçirmesi ISO 14001: 2004’ ün Kısaca Yararları Nelerdir? 1. Şirket faaliyetlerinin çevreye olan etkisi ve çevre riskleri belirlenerek kontrol edilebilir ve bu sayede çevreyi olumsuz etkileyen unsurlar azaltılır. 2. Hammadde ve enerji kullanımındaki azalma ve atık giderim maliyetlerindeki düşüşle beraber toplam maliyetin azalması, çevre etkilerinden kaynaklanan maliyetler düşer. 3. Çevre ile ilgili yasalara ve mevzuata uyum sağlanır. 4. Uygunsuzluklar ve riskler önlenir, 5. Acil durumlarda meydana gelebilecek çevre etkileri azaltılır veya tamamı ile ortadan kaldırılır. 6. Proses veriminin artması sağlanır. Yasal kurumlara karşı, mevzuat ve yönetmeliklere uyulduğu dokümante edilmiş çevre yönetim sistemi ve ISO 14001: 2004 Belgesi ile gösterilebilir. 7. Gerek ulusal, gerekse uluslararası arenada tanınmışlık sağlanarak kuruluşa prestij kazandırır. 8. Şirket personeline verilen eğitimler sayesinde çalışanlarda çevre bilinci artar. 9. Çevreye zarar vermeyen bir işletmede çalışmak, çalışanları motive eder. 10. Tüketicinin çevre ile ilgili beklentilerine cevap verilir ve bilinçli tüketicilere erişebilme ve onları kazanma sansı artar. 11. Kaynaklar etkin kullanılır (enerji, su, vb. tasarrufu sağlanır). 18001(OHSAS) İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ İşyerlerinde çalışanlar açısından 2 temel risk söz konusudur; İş kazası ve meslek hastalığı. Bu risklerden korunabilmek üzere işyerlerinde değişik çalışmalar yapılmaktadır. Elde edilecek başarı bir yandan çalışanın sağlığını ve güvenliğini korurken bir yandan da işyerlerinin daha iyi rekabet koşullarına ulaşabilmesini ve üretimde verimliliği artıracaktır. Kalite, Çevre ve ISG konularına etkinlik ve verimliliği artırmak amacıyla Yönetim Sistemleri dendiğinde akla ilk gelenler: TS EN ISO 9001-2008 Kalite Yönetim Sistemi TS EN ISO 14001-2005/2010 Çevre Yönetim Sistemi TS (OHSAS) 18001-2008 ISG Yönetim Sistemi
Her üç yönetim sisteminde de esas alınan ortak prensipler şunlardır; “Gerçeklere Dayalı Karar Verme” İş sağlığı ve güvenliğinin önem arz ettiği işyerleri için İngiliz Standart Enstitüsü (BSI) tarafından, tüm dünyada kabul görmüş ve risk analizine dayalı OHSAS (Occupational Health and Safety Assessment Series) 18001’ adlı bir yönetim sistemi geliştirilmiştir. Bu standart TSE tarafından Nisan 2001'de Türk standardı olarak (TS 18001) kabul edilmiştir. Bu standart: İş kazası ve meslek hastalıklarını en aza indirmek; iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili yasal yükümlükleri yerine getirmek isteyen işyerleri için karşılanması gereken şartları içerir. Zararla sonuçlanabilecek olası tehlikeleri önceden saptamayı ve gerekli önlemlerin alınmasını hedeflemektedir. Böyle bir yönetim sisteminin yürütülmesiyle, iş kazası ve meslek hastalıklarının oldukça yüksek maliyetleri en aza indirilebilmektedir. ISO 9001:2000 uyumludur. OHSAS 18001 İSG Yönetim Sistemi; Politika oluşturma, Organizasyon yapısı, Risk analizi, Performans ölçümü, Denetleme, Periyodik durum değerlendirme gibi alt başlıklarından oluşmaktadır. NEDEN TS 18001 • Karlılığı arttırmak •İSG çalışmalarını diğer faaliyetlere entegre ederek kaynakların korunmasını sağlamak •Yönetimin taahhüdünün sağlandığını göstermek •Motivasyon ve katılımı arttırmak •Ulusal yasa ve dünya standartlarına uyum süresini ve maliyetini azaltmak •Paydaşların istek ve beklentilerini karşılayarak rekabeti arttırmak •Kuruluşlar tarafından sürdürülmekte olan İSG faaliyetlerinin sistematik olarak yayılımını sağlamak için bu sistem uygulanmalıdır İSG YÖNETİM SİSTEMİ ELEMANLARI Bu standart İSG’nin yönetim sisteminin bir parçası olarak ele almakta ve bu çerçevede aşağıdaki basamaklardan oluşmaktadır; Politika Planlama Uygulama ve İşletim Kontrol ve Düzeltici Faaliyetler Yönetimin Gözden Geçirilmesi POLİTİKA: İşletmelerin öncelikle bir İSG Politikası olması gerekmektedir; Bu politika aşağıdaki başlıkları içerecek şekilde hazırlanmalıdır; o İSG iş performansının bütünleşmiş bir parçası olarak tanımlanmak, o Yüksek bir İSG performansına ulaşmak, o Yasaların gerektirdiği düzenlemeleri kapsamak, o Sürekli maliyet-yarar bir performans gelişimini sağlamak, o Politikayı uygulamaya yönelik uygun ve yeterli kaynakları sağlamak, o İSG Politikasının amaçlarını hazırlamak ve işletme içi herkesin bilgilenmesine yönelik yayınlamak,
o o o o o
İSG yönetimine birinci derecede öncelik vermek, İSG Politikasının işletmede tüm seviyelerde anlaşılmasını, uygulanmasını ve yerleştirilmesini sağlamak, Çalışanların Politikaya uymak ve uygulanmasını sağlamak konusunda işbirliğini sağlamak, İSG Politikasını belirli aralıklarla gözden geçirmek, Her seviyede çalışanların İSG politikasın uyarınca sorumluluklarını yerine getirebilmeye yönelik uygun eğitimleri aldıklarından emin olmak,
İSG sorumlulukları bütünüyle üst yönetimle ilgilidir. En güzel uygulama, üst yönetimden (büyük kuruluşlarda yönetim kurulu üyelerinden biri olabilir) birisinin, İSG yönetim sistemiyle ilgili bütün sorumluluğu alarak, işletmede uygulama ve organizasyonu sağlamasıdır. PLANLAMA:
Tehlikenin saptanması, risklerin belirlenmesi ve risk kontrolü İçin planlama: o Bu planlama rutin olan ve olmayan tüm faaliyetleri, tüm personeli (taşeron ve ziyaretçiler dahil) kapsamalıdır. Tehlikelerin belirlenmesi, risk değerlendirilmesi ve risk kontrol süreçleri dokümante edilmeli ve şu başlıkları kapsamalıdır; o Tehlikeler belirlenmeli, o Riskler tanımlanmalı ve risk dereceleri belirlenmeli, o Tolere edilebilir riskler değerlendirilmeli, o Mevcut kontrol önlemleri değerlendirilmeli, o Bu aktivitelerden sorumlu personel ve yetki-sorumlulukları tanımlanmalı, o Tehlikelerin belirlenmesi, risk değerlendirmesi aşamalarında proaktif önlemlere ağırlık verilmelidir.
UYGULAMA VE İŞLETME: Yapısal Ağ ve Sorumluluklar: Politikanın uygulanması ve etkin bir İSG yönetimi için bir organizasyon şunlara sahip olmalıdır; Yeterli İSG bilgisine ulaşılması, kanuni yaptırımlar çerçevesinde güvenli aktiviteler yapılması için beceri ve kabiliyet, Yönetim yapısı içinde sorumlulukların dağılımının tanımlanması ve gerçekleştirilmesi Kişilerin sorumluluklarını yerine getirebilmeye yönelik gerekli yetki ile donatılması, Organizasyon yapısına ve büyüklüğüne uygun gerekli kaynakların sağlanması, Organizasyonun tüm seviyelerinde ihtiyaçların tanımlanması ve gerekli eğitimlerin organize edilmesi, İSG bilgisinin etkin şekilde ve uygun yerde paylaşılmasına, iletişim sağlanmasına yönelik organizasyon yapılması, Uzmanlardan öneri ve hizmet almaya yönelik organizasyon yapılması, Çalışanların katılımının sağlanmasına yönelik organizasyonlar yapılması, Üst yönetim, yönetim temsilcisi, organizasyonun diğer yönetim kademelerinin görev ve sorumlulukları tanımlanmalı ve dokümante edilmelidir. Politikanın ve hedeflerin gözden geçirilmesi, tehlike tanımlamaları, prosedürlerin hazırlanma ve değerlendirilmesi, risk kontrol ve risk değerlendirmelerin gözden geçirilmesi aşamalarında çalışanlara da danışılmalıdır.
Dokümantasyon: Bunlar İSG'ni destekleyen İSG el kitabı, prosedürler, iş talimatları, formlar vb. dir. Acil Durum Hazırlıkları ve Bu Hallerde Yapılması Gerekenler: Potansiyel acil durum ve olayları ve bu durumda yapılacakları tanımlayan, bunlardan kaynaklanacak hastalık veya yaralanmaları önleme veya azaltmaya yönelik plan ve prosedürler oluşturulmalı, uygulamaya sokulmalı ve süreklilikleri sağlanmalıdır. Acil durum planları hazırlanmalıdır. Bu planlarda; Potansiyel kaza ve acil durumlar. Görev alacak kişiler, Tüm personelin yapacakları (taşeron ve ziyaretçiler dâhil), Tehlikeden uzaklaşma prosedürleri, Organizasyon dışı kurumlarla iletişim yöntemleri, Yasal kuruluşlarla ve toplumla iletişim yöntemleri, tanımlanmalıdır. İhtiyaç duyulacak ekipmanlar belirlenmeli ve sağlanmalıdır. Tatbikatlarla mevcut plan değerlendirilmeli ve güncelleştirilmelidir. KONTROL VE DÜZELTİCİ FAALİYETLER :
Performans Ölçümü ve İzleme: Hangi politika ve amaçların gerçekleştirilebildiğini gösterir. Yetersizlikler görüldüğü zaman, sebepleri kökten tespit edilmeli ve düzeltilmesi için gereken düzenlemeler yapılmalıdır. İşletmenin ihtiyaçlarına uygun nicelik ve nitelikte olmalıdır. İzleme ve ölçüm sonuçlarının veri kaydı yapılmalıdır. İzleme ve ölçüm için gerekli olan cihazların kalibrasyon ve bakım yöntemleri tanımlanmalıdır. Kayıtlar ve Kayıt Yönetimi: Kuruluş, denetim, gözden geçirme sonuçlarına ilişkin kayıtlar tanımlanmalı, saklanması ve ortadan kaldırılması konularında prosedürler oluşturulmalıdır. Denetim: Yapılan planlamaların İSG yönetim sistemi için uygunluğu, gereğince uygulanıp uygulanmadığı, politika ve amaçlara cevap verme durumu değerlendirilmelidir. Denetleme çok geniş olabilir veya seçilmiş bir alan veya konulara yönelik olabilir. Denetim sonuçları ve alınması gerekli düzeltici önlemler ilgili tüm kişilerle paylaşılmalı, bu kişiler bilgilendirilmelidir.
YÖNETİMİN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ : İSG yönetim sisteminin hedefleri ve politikayı gerçekleştirmek konusunda yeterliliği ve planlanan düzenlemelere uygunluğu konusunda sistematik olarak gözden geçirilmelidir. Bu kapsamda; İSG politikasına uygunluk, İSG hedeflerinin sürekli iyileştirme kapsamında revizyonu, Tehlike bildirim sürecinin etkinliği, Risk kontrol önlemlerinin etkinliği, Kaynakların yeterliliği, Etkin olmayan prosedürlerin belirlenmesi, Beklenen teknolojik veya yasal değişikliklerin sistem üzerine etkilerini, değerlendirmelidir.
SONUÇ ve ÖNERİLER: Günümüzde İSG sadece çalışanlara kişisel koruyucu malzemelerin sağlanması ya da ortamda bazı iyileştirici önlemlerin alınması gibi vertikal, genel yönetim ve üretim sistemlerinden kopuk bazı aktivitelerden ibaret olarak düşünülmemelidir. OHSAS 18001 Yönetim Standardı öncelikle yönetimin tam taahhüdünü istemektedir. Her kademede yönetim elemanları İSG’ni üretimin bir parçası olarak kabul etmeli ve bunu kararları, davranışları ile de desteklemelidirler. İSG işletmeye yeni bir malzeme, makine, insan alımından, tüm üretim aktivitelerinin, satın alma prosedürlerinin, işletme prosedürlerinin (bakım, revizyon dahil), işletme bütçesinin, acil durum planlarının bir parçası olmalıdır. Her işletme ulaşılabilir, tarihlendirilmiş, hangi yolla gerçekleştirileceği tanımlanmış İSG hedeflerini belirlemelidir. İSG işletmede sadece bir kişinin sorumluluğunda olmamalı, her seviyede yönetici ve çalışanın iş tanımı ve performans değerlendirme kriterleri içinde yer almalıdır. İSG Yönetim Sistemi; belli dönemlerde değerlendirilmeli ve hedeflere ulaşma durumu, başarılamayan noktalar, nedenleri tanımlanmış bir sistematik kapsamında irdelenmelidir. HACCP (ISO 22000) Tehlike analizinin amacı tehlikeleri sıralamak ve tehlikenin boyutlarını belirlemektir. Tehlikelerin sıralanmasında bir gıda maddesinin sağlığa zararlı olmayacak şekilde üretilmesi için hammadde ile buna bağlı bileşenler, üretim, dağıtım, depolama ve tüketim ile ilgili bir dizi soruların cevaplandırılması gerekir. Hasattan tüketime kadar uygulanan en etkin ve en mantıklı yönetim sistemi olan HACCP (ISO 22000) üretim koşullarının ve nihai ürünlerin önceden planlanmadan kontrol edilerek güvenli gıda üretiminin sağlanmasıdır. HACCP (ISO 22000) sisteminin uygulanmasındaki baslıca amaçlar ve sistemin işletmeye faydaları şunlardır: Sistem dahilinde sürekli olarak güvenilir ürünü üretmek Güvenilir üretim sonrasında gıdanın yine güvenilir olarak muamele görmesini sağlamak Uluslararası bir norm olarak uygulanmasıyla tüketici isteğinin karşılanması ve tüketici güvenini elde etmek Yasal mevzuatlara uygunluğu sağlamak Kaynakların etkili kullanımını sağlamak Proses kontrolü ile hatalı urun üretme riskinin azaltılması Gıda zehirlenmeleri ve olum risklerinin düşürülmesi Çalışanların hijyen ve gıda güvenliği konusunda bilinçlenmesi Memnun müşteriler tanıtım yaparlar Müşterilerin sağlığı korunur İyi imaj Resmi ihalelerde ön şart yeterliliğini sağlar. Pazarda rekabet şansını arttırır İş hacminin artması Kanunlara uyumluluk Resmi denetimlerde karşılaşılan sorunların en aza indirilmesi Daha uzun gıda raf ömrü Gıda israfı (gıda bozulmaları, vb.) ve bu israftan kaynaklanan maliyetlerin en aza indirilmesi İyi çalışma ortamı Yüksek çalışan morali Gelir artışı olarak özetlenebilir
TEPE AKADEMİ ANKARA MERKEZ OFİS Adres: Ceyhun Atuf Kansu Cad. Bayraktar Center, G Blok, No:114/9 Balgat/Çankaya/ANKARA Tel : 0 312 473 43 47 Tel-2 : 0 312 473 43 48 Fax : 0 312 473 43 59