FotografiecircuiT Vlaanderen
2012/15
FotografiecircuiT Vlaanderen
Colofon Deze catalogus werd uitgegeven bij de selectie van het Fotografiecircuit Vlaanderen 2012 - 2013, dat tot maart 2015 op rondreis zal zijn langs de deelnemende cultuuurcentra en is een coproductie van deze centra. coÜrdinatie Jan Van Broeckhoven redactie Ina Van den Broeck vormgeving Nele Vermaelen drukwerk Stevens Print Fraterstraat 37b 9820 Merelbeke 09 210 70 50 info@stevensprint.be www.stevensprint.be verantwoordelijke uitgever Jan Van Broeckhoven p/a Elcker-ik Centrum Breughelstraat 33 2018 Antwerpen foto cover Danny Van der Elst foto achterkant Patrick Van Belleghem Copyright van de foto’s berust bij de fotografen
2012/15
Bij de opening van het Filmhuis te Antwerpen in 1978, organiseerde ik er een eerste fotografietentoonstelling. Toen kon ik nog niet vermoeden dat dit zou uitgroeien tot wat nu het Fotografiecircuit Vlaanderen is. Momenteel doet het circuit 17 locaties aan. We kunnen dus terecht spreken van een duidelijke spreiding over heel Vlaanderen. Jaarlijks krijgen 11 nieuwe fotografen een kans om hun werk te confronteren met een ruim publiek in de 17 cultuurcentra. Dit betekent dat er op jaarbasis 187 tentoonstellingen georganiseerd worden!
Foto Guy Voet
Even vooraf
Op die manier wil het Fotografiecircuit Vlaanderen vooral Vlaamse fotografen een mogelijkheid bieden om met hun werk naar buiten te komen. Kwaliteit en variatie primeren hierbij. Door de jaren heen is de deelnemerslijst indrukwekkend geworden: heel wat fotografen hebben ondertussen naam gemaakt, terwijl anderen in alle bescheidenheid verder werken. Het Fotografiecircuit Vlaanderen vult duidelijk een leemte. Voor fotografen zijn de tentoonstellingsmogelijkheden immers eerder beperkt. Als tentoonstellingsplatform koos het Fotografiecircuit bewust voor de cultuurcentra. Op elke locatie is er een vast publiek gegroeid, maar worden ook telkens de vele bezoekers met het werk van de fotografen geconfronteerd. Het Fotografiecircuit wil dus duidelijk de stap zetten naar het grote publiek en zich niet enkel richten tot de ‘kenners’. Dat het circuit in zijn opzet slaagt, kan gemeten worden aan de talrijke aanvragen van fotografen om tentoon te stellen en aan de positieve reacties van het al dan niet gespecialiseerde publiek. Dat is uiteraard een stimulans om verder te gaan en nieuwe stappen te zetten. Zo werd in 2006 voor de eerste maal in het FotoMuseum te Antwerpen een overzichtstentoonstelling gerealiseerd met een selectie uit het werk van fotografen die tijdens de periode 2003-2006 in het kader van het Fotografiecircuit tentoonstelden. En dit gebeurde begin 2010 opnieuw voor de fotografen van de seizoenen 2006-2009. In het najaar van 2012 komen de fotografen van de seizoenen 2009-2012 aan bod. Deze brochure wil een overzicht bieden van de fotografen, die gedurende het seizoen 2012-2013 te Antwerpen starten met het tentoonstellen van hun werk. Als de tentoonstellingen voorbij zijn, blijft zij een stille getuige. Ze kan ook, zowel door het Fotografiecircuit zelf als door de fotografen, gehanteerd worden als instrument om te informeren. Ik wil dan ook graag iedereen danken, die een bijdrage heeft geleverd om deze publicatie tot stand te brengen en die er voor zorgt dat het Fotografiecircuit op een vlotte manier door Vlaanderen blijft rondreizen. Dit kan alleen maar door de inzet van zeer velen, in het bijzonder de medewerkers en de verantwoordelijken van het Elcker-ik Centrum en de deelnemende cultuurcentra, zonder de fotografen zelf te vergeten. Hun werk geeft het Fotografiecircuit Vlaanderen immers zijn bestaansrecht en -reden. Jan Van Broeckhoven, Coördinator
Meer info? Wie meer informatie wenst over het Fotografiecircuit Vlaanderen of de tweemaandelijkse nieuwsbrief ‘Fotoinfo’ wenst toegestuurd te krijgen, kan contact opnemen met Jan Van Broeckhoven, coördinator: jan.van.broeckhoven@atv.be +32 496 26 26 18 Fotografen die willen deelnemen aan het circuit en wensen uitgenodigd te worden voor de volgende selectie geven best hun coördinaten aan hem door. Alle exposities zijn gratis toegankelijk Het fotografiecircuit is bijna twee jaar onderweg. Wijzigingen zijn dus altijd mogelijk. Indien u een bezoekje wil brengen, is het dus best om vooraf even contact op te nemen met de locatie in kwestie of de website van de locatie te raadplegen. Hou er ook rekening mee dat sommige centra tijdens de vakantieperiodes gesloten zijn.
3
Een overzicht
p.5
p.6
p.7
p.8
p.9
p.10
p.11
p.12
p.13
p.14
p.15
De locaties (in chronologische volgorde) 1 Elcker-ik Centrum Breughelstraat 33, 2018 Antwerpen +32 3 2186560 www.elcker-ik.be
7 c.c. Achterolmen Van Eycklaan 72, 3680 Maaseik +32 89 569956 www.cultuurmaaseik.be
13 c.c. De Brouckere Aartrijkestraat 6, 8820 Torhout +32 50 221150 www.ccdebrouckere.be
2 de Warande Warandestraat 42, 2300 Turnhout (lesgang Warandep’ant) +32 14 419494 www.warande.be
8 c.c. De Kimpel Eikenlaan 25, 3740 Bilzen +32 89 519530 www.dekimpel.be
14 c.c. De Steiger Waalvest, 8930 Menen +32 56 515891 www.ccdesteiger.be
9 c.c. Palethe Jeugdlaan 2, 3900 Overpelt +32 11 645952 www.palethe.be
15 c.c. Guldenberg Acaciastraat 1, 8560 Wevelgem +32 56 433490 www.ccwevelgem.be
3 c.c. Ter Dilft Sint-Amandsesteenweg 41-43, 2880 Bornem +32 3 8906930 www.terdilft.be 4 g.c. de Zandloper Kaasmarkt 75, 1780 Wemmel +32 2 4607324 www.dezandloper.be 5 c.c. De Ploter Kerkstraat 4, 1742 Ternat + 32 2 5824433 www.ccdeploter.be 6 c.c. Zwaneberg Bergstraat, 2220 Heist-op-den-Berg +32 15 228352 www.zwaneberg.be
4
10 c.c. Evergem-Stroming Weststraat 31, 9940 Evergem-Sleidinge +32 9 3585100 www.evergem.be/cultuurcentrum
16 c.c. Wachtebeke Dr. J. Persynplein 6, 9185 Wachtebeke +32 9 3427165 www.wachtebeke.be
11 c.c. Gildhof Sint-Michielstraat 9, 8700 Tielt +32 51 402935 www.tielt.be
17 c.c. ’t Aambeeld della Faillelaan 34, 2630 Aartselaar + 32 3 8772875 www.aartselaar.be
12 o.c. Vondel Karel Van Manderstraat 26 8760 Meulebeke +32 51 488080 www.meulebeke.be
BERT VEREECKE vanaf 1 oktober 2012
Please, be seated. ‘Please, be seated.’ is een conceptuele fotoreeks over verlaten, eenzame stoelen. Stoelen, jarenlang gebruikt en vaak misbruikt, van de een op de andere dag in de steek gelaten… Ik hou van stille, sobere en naakte beelden die op het eerste gezicht niet veel te vertellen hebben. Maar toch roepen ze een bepaald gevoel op: bevreemding, verdriet, hoop. Iedereen interpreteert dit en ik vind het belangrijk dat je dit als kijker zelf kan invullen en linken aan persoonlijke gebeurtenissen. Al deze stoelen zijn gefotografeerd in verlaten panden, huizen, kastelen,... zonder iets in scène te zetten. Het is net of de stoel je iets wil vertellen en je uitnodigt om even te gaan zitten. Ze krijgen van mij alle ruimte en de ontwikkeling heb ik bewust sober gehouden.
A father reading his son’s report A mother waiting for the father to come home A son smiling at the ice cream on the table A daughter weeping because her boyfriend doesn’t call An officer with bad news A postman with a package A grandmother with cake A friend visiting And now, No one but you. Please, be seated.
Bert Vereecke Leemweg 125 9980 Sint-Laureins 0474 65 49 36 bertvereecke@telenet.be www.the-b.be
(Piet Notteboom)
Bert Vereecke | 5
Yel Ratajczak vanaf 5 november 2012
Unpolished Portraits Yel Ratajczak Prins Boudewijnstraat 13 bus 2 8400 0ostende 0486 16 25 36 info@yelphoto.be www.yelphoto.be
Wat is dat toch, dat we zo graag onze medemens willen bekijken of observeren? Het is een van de heerlijke en interessante eigenschappen van de fotografie: je kan ongegeneerd en zelf bepalen hoe lang je iemand bestudeert. Wanneer mensen me intrigeren, wanneer individuen of koppels me raken of uitdagen als fotografe, spreek ik hen aan om een portret te maken en probeer hun kracht te tonen in mijn beelden. Op zich is dit ook een sociaal en interactief gebeuren. Om een mooi beeld te bekomen ben ik verplicht om een vertrouwensband te scheppen tussen mijzelf en de geportretteerde. De uitdaging om iemand op zijn gemak te stellen, is steeds opnieuw een barrière waar we overheen moeten. En het is net die pas verworven
6 | Yel Ratajczak
band die wordt weerspiegeld in mijn beelden en die vertaald wordt in de blik van de mensen. Je voelt de impact van de fotograaf op het gebeuren. Het is de imperfectie van de huid, het onevenwichtige in de gezichten die deze beelden een inhoud geven. Je vraagt je af wat deze mensen denken als ze je aankijken. De reeks toont zowel vrienden als buurtbewoners, kunstenaars, passanten, treinreizigers... Deze beelden zijn ongepolijste portretten die iets met je doen. Ze ontroeren, ze irriteren, ze doen je glimlachen, … maar allemaal tonen ze betrokkenheid.
Ignace Pollentier vanaf 3 december 2012
[framed arch.] Passie voor architectuur is een constante in al mijn beelden. Doorheen deze thematiek is het nooit het architectuurobject ‘an sich’ dat de interesse draagt, maar eerder de zoektocht in, om en rond een gebouw naar de meest specifieke sfeer, het meest specifieke detail, de meest specifieke confrontatie met zijn omgeving of met zijn gebruikers, die precies dat gebouw typeren. Die indruk of dat gevoel probeer ik dan zo goed mogelijk te kadreren, in een ‘frame’ te plaatsen.
Door met één specifiek ‘frame’ een gebouw te typeren, wil ik de documenterende architectuurfotografie overstijgen, maar uiteindelijk met hetzelfde doel: de passie en de appreciatie voor de moderne architectuur overbrengen.
Ignace Pollentier D.Van Hoomissenstraat 3 2880 Bornem 0475 63 38 23 ignace.pollentier@telenet.be ikzie.in-one-day.com
In de reeks [framed arch.] komen dan ook zowel beelden van details als overzichtsbeelden voor, beelden van enkel het gebouw of van het gebouw en zijn relatie tot de publieke ruimte eromheen, beelden overdag of nachtopnamen.
Ignace Pollentier | 7
Paul Bulteel vanaf 7 januari 2013
Habitat Paul Bulteel Jan Van Mirlostraat 4 2650 Edegem 0475 84 61 47 paul.bulteel@telenet.be www.paulbulteel.eu
Paul Bulteel onderzoekt in zijn fotografie dikwijls de samenhang tussen de mens en zijn wijde omgeving. Paul is een straatfotograaf die zijn beelden vindt tijdens reizen en rondwandelen. De beelden komen uit de dagelijkse werkelijkheid, zonder enige poging tot enscenering en tonen de mens als een anonieme figurant in de publieke ruimte, optredend in allerlei scènes. Een stedelijke omgeving wordt ons opgelegd. Onze relatie met die omgeving is daarom soms harmonieus, soms ongemakkelijk. De Westerse mens heeft zijn traditionele natuurlijke habitat intens gewijzigd, zoniet vernietigd. Tegelijkertijd heeft hij nieuwe ruimtes gevonden of gecreëerd waarin hij zich ‘thuis’ voelt op een manier
8 | Paul Bulteel
die enkele generaties geleden ondenkbaar was. Nieuwe technologieën, verstedelijking, toegenomen vrije tijd, globalisering, andere sociale contacten, … leiden allemaal tot een nieuwe omgang met deze veranderende levensruimte, soms harmonieus, dikwijls ook vervreemdend. Paul Bulteel gebruikt een heldere fototaal met doorgaans eenvoudige camerastandpunten, duidelijke en scherpe beelden, met veel zorg voor compositie, voor sprekende details en voor de ruimtelijke weergave van het omgevingskader. Zijn observatie is niet beoordelend of veroordelend maar bevat wel verbazing en ironie over wat zich in onze samenleving afspeelt.
Danny Van der Elst vanaf 4 februari 2013
Girls Ik fotografeer voornamelijk jonge vrouwen die ik in het dagelijkse leven ontmoet. Hun ongecompliceerde, directe schoonheid inspireert mij. Een blik, een handeling, een handgebaar... al die subtiele signalen stemmen mij tot nadenken: welke verhalen dragen die vrouwen met zich mee, en hoe zou ik die verhalen in beeld brengen als ze mij hun vertrouwen schenken. Fotografie is voor mij de uitdrukking van een diep verlangen om niet alleen te zijn, zowel voor als achter de camera. Girls toont 12 jonge vrouwen die terugdenken aan een gebeurtenis of een persoon die een bepalende invloed heeft gehad op wie ze nu zijn. Velen van hen vertrouwden mij toe dat ze gevoelens
van verlies koesterden en ze het moeilijk vonden om hun vertrouwen opnieuw aan iemand te schenken, omdat het zo fel was beschaamd. Ik fotografeerde hen op een ongecompliceerde manier; met bestaand licht, zonder make-up of styling. Deze vrouwen zijn geen modellen. Ze willen niet uitzonderlijk mooi zijn. Integendeel, ze hebben de moed gevonden om hun ware gelaat te tonen. Ze willen enkel zichzelf zijn. En voor die moed en dat vertrouwen dank ik hen allen. Probeer goed te zijn voor hen.
Danny Van der Elst Maalderstraat 18 1910 Kampenhout 0498 56 19 68 danny@dannyvanderelst.be www.dannyvanderelst.be
In 2012 ontving Danny voor deze reeks een Qualified European Photographer Award, uitgereikt door de Europese Federatie voor Professionele Fotografen (FEP).
Danny Van der Elst | 9
Geert van Hertum vanaf 4 maart 2013
Places Geert van Hertum Schansstraat 190 3800 0verpelt 0477 49 67 50 info@geertvanhertum.be www.geertvanhertum.be
Deze reeks toont plaatsen in de stad die meestal niet opgemerkt worden. Het zijn de plekken die je tegenkomt op weg naar je werk of school, maar die in je ooghoeken liggen. Het zijn de plekken die enkel bestaan omdat ze puur functioneel zijn of omdat ze vergeten zijn door hun toevallige ‘architect’. Op deze plaatsen ontstaan vaak toevallige, spontane installaties of constructies met een vaak hoog absurditeitsgehalte. Het enige wat je moet doen om ze te zien is beseffen dat ze aanwezig zijn en de tijd nemen om er naar te kijken. Ook voor mij is dit een zoektocht. In de beelden lijkt het besef van tijd volledig verdwenen te zijn. Vaak lijkt het alsof de tijd niet alleen op de foto stil staat, maar ook op de plek zelf op het moment dat het beeld werd gemaakt. Als er al beweging is, wordt die veroorzaakt door de weersomstandigheden of toevallige ingrepen.
10 | Geert van Hertum
Door deze plekken uiterst strak te kadreren en te tonen op een andere plaats, wordt de vervreemding tussen het beeld en de plek nog groter. Ook het gebruik van een brede witte rand en kader laat de beelden nog meer afstand nemen van de oorspronkelijke context. Ik wil de kijker een soort besef bijbrengen, hem laten kijken naar de plekken zoals ik ze zelf zie. Om bij hem dezelfde verwondering op te wekken die ik als fotograaf ook had bij het maken van het beeld.
Rob Putseys vanaf 25 maart 2013
Faces Fotograferen op verre en nabije reizen is voor hem al lang een echte fascinatie en dan vooral snapshots van gewone mensen in hun dagelijkse doen, jong en oud, op de eerste plaats geboeid door hun ‘Faces’. Spontaneïteit is voor hem zeer belangrijk, zowel bij de gefotografeerde(n) als in het hele proces van het fotograferen zelf. Een respectvolle benadering van de mensen en hun cultuur is voor hem een voortdurende bekommernis. Als fotograaf op reis ben je uiteraard een voyeur en bovendien een passant. Maar in dit geval een geïnteresseerde, die zich afvraagt welke levensverhalen, welke gedachten en gevoelens er achter die ‘Faces’ schuilgaan. Twee ervaringen hebben hem geleerd om echt naar mensen te kijken. Vooreerst de reizen, waarbij hij
zittend in lijnbussen en restaurants mensen kan observeren. Daarnaast reisde hij veel tussen zwarte Afrikanen die -in tegenstelling tot ons westerlingensteeds met vraagtekens in hun ogen die van die vreemdeling zoeken. De ogen in zijn foto’s zijn dan ook zeer belangrijk.
Rob Putseys Ferdinand Allenstraat 14 3290 Diest 0473 41 47 34 rob.putseys@telenet.be
Wat hem de laatste tijd zeer boeit, is de wisselwerking die tijdens het fotograferen ontstaat tussen fotograaf en gefotografeerde. De camera is hierin een medespeler: soms een hindernis (in streng islamitische landen b.v.), soms een katalysator die nieuwsgierigheid wekt. En de mogelijkheid om ter plekke je foto’s te kunnen tonen op je LCD-scherm, doet een fotosessie soms uitdeinen tot een echte ontmoeting.
Rob Putseys | 11
Marc Van Deun vanaf 6 mei 2013
Brepols Marc Van Deun Patersstraat 36 2300 Turnhout 014 42 45 23 marc.van.deun@scarlet.be www.fotomarcvandeun.tk
De grafische industrie in Turnhout startte op het einde van de 18de eeuw. Drukkerij Brepols groeide uit tot een belangrijke speler. Vanaf 1911 situeerde Brepols zich in hartje Turnhout. In 1974 werd de site van meer dan 3 hectare verlaten en ingeruild voor een plek in de industriezone. Het verval van het oude complex op amper honderd meter van de Markt, begon. Ploeteren. Vallen, opstaan. Doordoen. Twijfelen. En dat dan weer opzij schuiven. Toch niet overmoedig worden. Een kritische kijk. Nog meer zelfkritiek. Respect voor regels, compositie en techniek. Indien nodig daarvan afwijken. Al die ervaringen correct aanwenden. Dat lijkt me een mooie omschrijving van wat fotografie voor mij betekent.
12 | Marc Van Deun
Verwondering. Da’s het sleutelwoord. De reeks over Brepols is daar een goed exponent van. Met verwondering rondkijken, beroeren. Pendelen tussen registreren en interpretatie. De opgedane indrukken, ten minste een keuze ervan, eigenhandig afwerken. Zo hoort dat. Zelf doen. Vroeger in de doka en nu met de PC annex fotoprinter. Dit alles heb ik nodig om tot interessante beeldvorming te komen. Als dat bij een ander een gevoelige snaar raakt, is dat mooi meegenomen.
Nick Van Goubergen vanaf 3 juni 2013
Framework Een gebouw blijft slechts heel even in zijn originele staat bestaan. Vanaf het moment dat het in gebruik genomen wordt, gebeuren er voortdurend wijzigingen aan het oorspronkelijke concept. Er worden muren geschilderd, meubels gezet, posters opgehangen, enz. Alles wordt aangepast aan de eigen smaak. Hierdoor vervaagt beetje bij beetje het opzet van het origineel.
elementaire onderdelen blijven over: lijnen, vlakken, kleur. Het samenspel van deze elementen zorgt voor abstracte beelden met een sterke grafische impact. Deze abstractie wordt nog versterkt door het ontbreken van context, waardoor het meestal niet duidelijk is wat de functie is van deze plaatsen. Toch zit er in sommige beelden een subtiele hint verscholen die deze functie kan verraden.
Bij het fotograferen van gebouwen zoek ik naar plaatsen die ondanks alles toch trouw zijn gebleven aan de visie van de architect en waar externe factoren nog geen vat op hebben gekregen.
Het is de zoektocht naar verrassende standpunten die mij zo boeit. Soms zie ik direct het beeld dat ik voor ogen had, soms moet ik meerdere keren terugkomen. Toch is er telkens maar ĂŠĂŠn beeld dat er echt bovenuit steekt, dat het best weergeeft waar de ruimte voor mij om draait. Het is dat beeld dat ik kies. De rest is voor het archief.
Steeds probeer ik tot een zo zuiver mogelijke compositie te komen. Al wat niet noodzakelijk is voor de beeldopbouw, wordt weggelaten. Enkel de meest
Nick Van Goubergen Van Halmalestraat 20 2020 Antwerpen 0476 60 14 73 nick.van.goubergen@telenet.be users.telenet.be/nickvg
Nick Van Goubergen | 13
Patrick Van Belleghem vanaf 24 juni 2013
Patrick Van Belleghem Onderbergen 49 9000 Gent 0486 08 38 98 zibaldone@telenet.be
no spectacle(s) De fotografie van Patrick Van Belleghem en het gebruik van bepaalde technieken - grote kleurvlakken, abstractie en minimalisme, verticalisme - verwijzen naar de schilderkunst en zijn liefde voor bepaalde schilders. Deze foto’s zijn het resultaat van een ongedwongen manier van kijken en weerspiegelen een persoonlijke blik, die uitgaat naar schoonheid, hoe subjectief dat begrip ook mag zijn. Naar verstilde, poëtische momenten: een meisje in de trein, een man bij het venster, een jongetje door een busraam. Anonieme getuigen van anonieme levens die het gewone leven een ontroerend karakter geven. Deze fotografie verwijst enkel naar wat getoond wordt, naar zichzelf, naar het ambigue en ongewone karakter van het schijnbaar banale.
14 | Patrick Van Belleghem
Deze poëzie wordt vaak niet rechttoe rechtaan gefotografeerd. Tal van foto’s bevatten een arsenaal aan obstakels: (bewasemde) ramen, auto’s, paraplu’s, reflecties, enz.: details en vormen van kadrering die een nivellering bewerkstelligen. Er is nauwelijks een gradatie van belangrijkheid; zelfs wat buiten het frame valt draagt bij aan de densiteit van de foto’s. Bovendien benadrukt de integratie van deze obstakels het voyeuristisch karakter van deze fotografie. Het is aan de kijker om de ambiguïteit en de poëzie te lezen. Deze foto’s zijn niet bedoeld als aansporing om te denken. Ze willen louter een zintuiglijke ervaring delen.
Marisse De Cuyper vanaf 2 september 2013
Vanished Dit is een reeks over verwaarloosde graven, rustplaatsen die met het verstrijken van de tijd en het ontbreken van bezoek en verzorging in verval raken. De natuur krijgt dan de bovenhand. Planten die geplaatst werden om het graf op te fleuren overwoekeren de zerk. Wortels dringen binnen in het graf. Weersomstandigheden verzwakken het materiaal, de grond onder de graven verschuift, ze gaan scheef hangen, zerken breken. De regen die jaar na jaar over de zerk loopt, schrijft een eigen verhaal. Hier vervaagt de herinnering. Je kan de namen niet meer lezen, de zerk is al weggenomen, de natuur verbergt het graf, er is enkel nog een nummer zichtbaar, …
Begraafplaatsen worden namelijk onderverdeeld in zones en rijen. Elk graf heeft zijn eigen nummer. Op sommige begraafplaatsen staat dit op de rand van het graf. Door deze graven te fotograferen worden ze bewaard en herinnerd. Een laatste eerbetoon aan de dode.
Marisse De Cuyper Lamorinièrestraat 113 2018 Antwerpen 0474 41 63 95 marissedecuyper@gmail.com marissedecuyper.wordpress.com
Ik koos bewust voor onderbelichting om een serene, rustige sfeer te creëren. Zo wordt ook de omgeving getemperd en kan ze het beeld niet overheersen. Het graf staat, letterlijk en figuurlijk, centraal. Dit is fotografie die registreert en archiveert met een donkere, mystieke sfeer en de nodige eerbied.
Marisse De Cuyper | 15