SCH. 70, JEKATERINBURG (RUSIA) SCHÖNBUCH-GYMNASIUM, HOLZGERLINGEN (ALEMAÑA)
LYCÉE JULES SUPERVIELLE, OLORON STE. MARIE (FRANCIA)
.COAL² LENAU, TIMISOARA (RUMANÍA)
LICEO SCIENTIFICO FEDERICO II VIA ALTAMURA (ITALIA)
IES MONELOS, A CORUÑA (ESPAÑA)
23-27 de abril de 2007 IES Monelos A CORUÑA
DE
SVE-
Matemáticos españois
AZARQUIEL
(Córdoba, 1100)
De nome árabe ABU ISHÄQ IBRAHIM IBN YAHYÀ está considerado coma un dos maiores astrónomos árabes. Inventou a azafea (instrumento astronómico que substitúe ao astrolabio), o descubrimento do movimento propio do apoxeo solar e a súa contribución a unas Táboas astronómicas.
JOSÉ ECHEGARAY
RAIMUNDO LULL
Maiorca, 1235 – Túnez (?)
A lóxica simbólica ten un papel moi importante na súa obra "Árbol de Ciencia" (unha verdadeira enciclopedia), ou o pensamento combinatorio, que exerceu unha gran influenza sobre matemáticos posteriores (Leibnitz). Na súa obra "Ars Combinatoria" aparece por primeira vez a denominación de combinatoria
ZOEL GARCÍA DE GALDEANO Y YANGUAS
Y EIZAGUIRRE Madrid, 1832-1916 Hai catro etapas na vida profesional deste enxeñeiro de camiños: Primeiro como profesor de matemáticas e física na Escola de Enxeñeiros de Camiños de Madrid, (1854-1868); unha segunda fase (1868-1874) dedicada á política, ; un terceiro período consagrado a la literatura, e a última na que volve á actividade científica.
Pamplona,1846 - Zaragoza 1924 Cursou sucesivamente as carreiras de Perito Agrimensor, Mestre Superior, Licenciado en Filosofía e Letras e Licenciado en Ciencias Exactas. Foi catedrático dos Institutos de Cidade Real, Almería e Toledo; catedrático de Xeometría Analítica da Facultade de Ciencias de Zaragoza, e posteriormente de Cálculo Infinitesimal desta mesma
PEDRO PUIG ADAM
MARÍA WONENBURGER
Barcelona, 1900 - Madrid 1960 Matemático e enxeñeiro, desenvolveu unha intensa labor no campo da didáctica matemática, os seus libros de bacharelato, en colaboración con Julio Rey Pastor, marcan unha época no ensino. Como investigador estudiou algún problemas técnicos xurdidos polo desenvolvemento do autoxiro e encontrou a aplicación á cibernética do algoritmo de fraccións continuas de cocientes incompletos infinitesimais.
JUAN CARAMUEL
E LOBKOWITZ Madrid, 1606 – Milán, 1682 Monxe do Cister, estudiou nas universidades de Alcalá e Salamanca. Entre as súas obras destacan as tituladas "Mathesis Biceps" (1670) onde expón o fundamento dos sistemas de numeración de base n, e propón un novo procedemento para a trisección dun ángulo e unha maior achega ao campo dos logarítmicos.
JUAN JACOBO DURÁN LORIGA
A Coruña, 1854-1911 Militar de profesión, co grao de comandante retírase para fundar unha academia de preparación para o ingreso no exercito e escolas de enxeñería e arquitectura. En 1888 obtivo a medallo de ouro na Exposición Universal de Barcelona. Publicou gran cantidade de artículos e traballos e foi membros de numerosas sociedades matemáticas nacionais e internacionais.
RAMÓN MARÍA ALLER ULLOA
JULIO REY PASTOR Logroño, 1888 – Bos Aires, 1962 Foi o principal propulsor do resurxir matemático do noso país e gozou de fama mundial pola súa labor de investigación e difusión das matemáticas. Foi catedrático das Universidades de Oviedo, Madrid e Bos Aires, divulgou as modernas matemáticas en España e América.
MIGUEL DE GUZMÁN OZÁMIZ
MANUEL DE LEÓN RODRÍGUEZ
Lalín, 1878—1966 Licenciouse en Ciencias Exactas en Madrid (1904) e obtivo o grao de doutor en 1943. A afición pola astronomía levouno a construír, en 1912, un observatorio astronómico, o primeiro de Galicia, e que chegou a figurar entre os máis importantes de España,
universidade.
Oleiros, 1927Estudiou Matemáticas en Madrid. En 1953 foi a primeira bolseira Fulbright española en Matemáticas, e en 1957 doutorouse en Yale. Traballou con Germán Ancochea ata 1960. Foi profesora na Universidade de Toronto e logo en Indiana (USA) ata 1983. Actualmente reside na Coruña. É considerada coma a nai da teoría das álxebras de KacMoody. I Premio “Mulleres Ciencia-Arte” da Universidade da Coruña (Marzo-2007)
Cartaxena, 1936- Madrid, 2004.
Matemático, escritor, membro da Real Academia Española. Foi catedrático de Análise Matemático na Universidade Autónoma de Madrid e logo na Complutense; un dos membros máis activos da Real Academia de Ciencias desde o seu ingreso en 1983. Entre 1991 y 1998 foi presidente do ICMI, máximo órgano internacional para a educación matemática. Idea o proxecto ESTALMAT (Estímulo do talento matemático).
Matemático galego que se formou na Universidade de Santiago Investigador no Instituto de Matemáticas y Física Fundamental e membro do CSIF (Consello Superior de Investigacións Científicas) presidente do Congreso Internacional de Matemáticas (ICM 2006) e primeiro vocal da Unión Matemática Internacional.
Matemáticos italianos
ARQUÍMEDES Siracusa, 287 - 212 a.c. Matemático e xeómetra considerado o máis notable científico e matemático da antigüedade, é recordado polo Principio de Arquímedes e por súas aportacións á cuadratura do círculo, o descubrimento da relación aproximada entre a circunferencia e o seu diámetro, relación que se designa hoxendía coa letra griega π , o estudio da palanca, a espiral de Arquímedes e outras aportacións.
Roma, 480 – Pavia, 524 Filósofo, teólogo e escritor. Escribiu tratados de aritmética, xeometría, astronomía e música (as materias do quadrivium) que foron usados como libros de texto e utilizáronse durante a Alta Idade Media. A súa obra mestra, foi “De consolatione philosophiae” que inmortalizou o seu nome. Outras obras súas son “De institutione arithmétricae”, e “De institutione musicae”, unha Xeometría...
LEONARDO DE PISA (FIBONACCI)
Pisa, 1170 - 1250 Famoso pola invención da sucesión de Fibonacci, que tivo o súa orixe no estudio do crecemento das poblacións de coellos, e polo seu papel na popularización do sistema de numeración posicional en base 10 en Europa, que aprendeu das súas viaxes polo norte de África, onde coñeceu a matemática árabe e que plasmou no Liber Abaci (libro del ábaco o libro de los cálculos).
LUCA PACIOLI Borgo Sansepolcro c. 1445- Sansepolcro 1514 Célebre franciscano e matemático, pioneiro do cálculo de probabilidades e realizador de grandes aportes á contabilidade; colaborou con Leonardo da Vinci nos estudios referidos á sección áurea na obra, De Divina Proportione ,ilustrada cos célebres gravados sobre figuras poliédricas realizados por Leonardo.
NICCOLO FONTANA (TARATAGLIA)
GEROLAMO CARDANO
GALILEO GALILEI
BONAVENTURA CAVALIERI
BOECIO
Brescia,1500 – Venecia, 1557 Descubridor dun método para resolver ecuacións de terceiro grao, pero tivo problemas de autoría con Cardano. Outras aportacións foron os primeiros estudios de aplicación das matemáticas á artillería no cálculo da traxectoria dos proxectís , así como pola expresión matemática para o cálculo do volume dun tetraedro calquera en función das lonxitudes dos seus lados.
Pavía,1501 – Milán,1576 Foi un célebre matemático do Renacemento, astrólogo e xogador de xogos de azar. Publicou as solucións ás ecuacións de terceiro e cuarto grao no seu libro "Ars magna" datado en 1545. O seu libro sobre xogos de azar, "Liber de ludo aleae", escrito na década de 1560 (publicado postumamente en 1663), constitúe o primeiro tratado serio de probabilidade.
MARÍA GAETANA AGNESI
JOSEPH LOUIS LAGRANGE
Milán, 1718—Milán, 1799 Dedicouse ao estudio de alxebra e xeometría. Publicou Instituzioni Analitiche, editada en varios idiomas e utilizada como manual universitario. Foi a primeira muller en dar clase na universidade. Para a historia das matemáticas Agnesi é importante pola súa influencia na divulgación do cálculo. Tamén é un das personaxes máis citados sobre o papel histórico da muller na matemática.
Turin, 1736 – París, 1813 Matemático, físico e astrónomo italiano que despois viviu en Prusia e Francia. Lagrange traballou para Federico II de Prusia, en Berlín, durante vinte anos. Lagrange demostrou o teorema do valor medio, desenvolveu a mecánica Lagrangiana e tivo unha importante contribución en astronomía, álxebra, teoría de números,...
Pisa, 1564 - Florencia, 1642 Astrónomo, filósofo, matemático e físico que estivo relacionado estreitamente coa revolución científica. Mellorou o telescopio, fixo unha gran variedade de observacións astronómicas, a primeira lei do movemento e un apoio determinante para o copernicanismo. Foi considerado como o "pai da astronomía moderna" e "o pai da ciencia".
Milán, 1598 - Bolonia, 1647 Foi alumno de Galileo e enseñou matemáticas en Bolonia (1629). Introduxo en Italia o cálculo logarítmico, debe a súa celebridade á teoría dos «indivisibles», que expuso na Geometría indivisibilibus continuorum ... (1635). Outros traballos seus son o desenvolvemento dado á trigonometría esférica, o descubrimiento das fórmulas relativas aos focos dos espellos e das lentes.
PAOLO RUFFINI Valentano, 1765 - Módena, 1822 Estudiou medicina, filosofía, literatura e matemáticas. Obtivo moita reputación no campo das matemáticas e en 1787 accedeu ó posto de profesor na Universidade de Módena. O nome de Ruffini está ligado para sempre á famosa regra utilizada para dividir un polinomio en x de grado n por un binomio da forma x-a, empregando os coeficientes do polinomio dividendo para obter os coeficientes do cociente e o valor do resto.
GIUSEPPE PEANO Spinetta, 1858 – Turin,1932 Matemático e filósofo, coñecido polas súas contribucións á Teoría de conxuntos. Peano publicou máis de douscentos libros e artigos, a maioría en matemáticas. A maior parte da súa vida dedicouna a ensinar en Turín. En 1887, Peano publicou o seu primeiro libro sobre lóxica matemática. Este libro foi o primeiro en usar os símbolos modernos para a unión e intersección de conxuntos.
Matemáticos franceses
FRANÇOIS VIÈTE Fontenay-le-Comte,1540 - París, 1603 Un dos principais precursores da álxebra. Foi o primeiro en representar os parámetros dunha ecuación con letras. Resolve as ecuacións de segundo grao da forma ax2 + bx = c e de terceiro grao da forma x3 + ax = b con a y b positivos.Elabora traballos de astronomía e trigonometría coas primeiras táboas trigonométricas elaboradas desde a matemática árabes. .
MARQUÉS
DE L'HÔPITAL París, 1661 – París, 1704 É quizá máis coñecido pola Regra de L'Hôpital para calcular o valor límite dunha fracción onde numerador e denominador tenden a cero ou ambos tenden a infinito. É tamén o autor d primeiro libro de texto coñecido sobre cálculo diferencial, texto que inclúe as clases do seu profesor, Johann Bernoulli.
RENÉ DESCARTES
PIERRE DE FERMAT (Beaumont-de-Lomagne, 1601 - Castres, 1665) Matemático clave para o desenvolvemento do cálculo moderno. Fixo notables contribucións á xeometría analítica e á probabilidade Fermat é coñecido polo seu Enigma, unha abstracción do Teorema de Pitágoras, tamén coñecido como Último Teorema de Fermat, que torturou aos matemáticos durante aproximadamente 350 anos, ata que foi resolto en 1995.
PIERRE-SIMON LAPLACE Beaumont-en-Auge, 1749 - París, 1827
MARIE-SOPHIE GERMAIN
La Haye en Touraine, 1596 - Estocolmo, 1650 Filósofo, matemático e científico. Simplificou a notación alxébrica e creou a xeometría analítica. Foi o creador do sistema de coordenadas cartesianas, o que permitiu o desenvolvemento do cálculo diferencial e integral por Isaac Newton e Gottfried Leibniz.
Descubriu a Transformada de Laplace e a ecuación de Laplace. Fixo importantes contribucións en probabilidade.
Paris, 1776 –1831 Utilizou o seudónimo masculino de A.A. Leblanc. Os seus traballos son unha demostración parcial
do último teorema de Fermat e unha teoría sobre a elasticidade que lle valeu o premio da Academia de Ciencias e a súa admisión nela. Primeira muller en ser membro da Academia.
BLAS PASCAL Clermont-Ferrand, 1623 – París, 1662 As súas contribucións inclúen a construcción de calculadoras mecánicas, estudios sobre a teoría de probabilidade, investigacións sobre os fluídos e a aclaración de conceptos tales como a presión e o vacío, un tratado sobre as seccións cónicas, o triángulo de Pascal,...
AUGUSTIN LOUIS CAUCHY
París,1789 - 1857 Pioneiro na análise e na teoría de permutación de grupos. Tamén investigou a converxencia e a diverxencia das series infinitas, ecuacións diferenciais, determinantes, probabilidade y física matemática Precisa os conceptos de función, de límite e de continuidade.
Jean Dieudonné ÉVARISTE GALOIS Bourg-la-Reine,1811- Paris,1832 Foi capaz de determinar a condición necesaria e suficiente para que un polinomio sexa resolto por radicais, dando unha solución a un problema que permanecera insoluble durante moitos anos. O seu traballo ofreceu as bases fundamentais para aa teoría que leva o seu nome, unha rama principal da álxebra abstracta.
CHARLES HERMITE
Dieuze, 1822 - París, 1901 Traballou na teoría de números, sobre as formas cadráticas, polinomios ortogonais e funcións elípticas, e en álxebra. Tamén é coñecido pola Interpolación polinómica de Hermite. Foi o primeiro que demostrou que e é un número trascendente.
JULES HENRI POINCARÉ Nancy, 1854 - París, 1912
En 1894 descubriu o grupo fundamental dun espacio topolóxico. Elaborou diversos traballos sobre as teorías da luz e as ondas electromagnéticas, e desenvolveu, xunto a Albert Einstein y H. Lorentz, a Teoría da Relatividade restrinxida . A conxectura de Poincaré é un dos problemas recentemente resoltos máis desafiantes da topoloxía alxebrica.
NICOLÁS BOURBAKI Nome colectivo dun grupo de matemáticos franceses que se propuxeron revisar os fundamentos das matemáticas cunha esixencia de rigor máis elevada. Fundado en 1935, por Henri Cartan, Claude Chevalley, Jean Coulomb, Jean Delsarte, Jean Dieudonné, Charles Ehresmann, René de Possel, Szolem Mandelbrojt e André Weil, antigos alumnos da Escola Normal Superior de París.
Matemáticos romaneses
FARKAS WOLFGANG BOLYAI
JÁNOS BOLYAI
Sibiu, 1775 - Tirgu Mures, 1856
Cluj 1802 - Tirgu-Mures, 1860 Xeometrías non euclidianas
GHEORGHE TITEICA
TRAIAN LALESCU
SPIRU HARET 1851, Hanul Conachi – 1912 Académico, matemático Xeometría analítica e descriptiva
GYULA VÁLYI
ALEXANDRU GHIKA
1902 - 1964 Académico, matemático e pedagogo. Fundador da escola romanesa de análisis funcional.
ABRAHAM WALD
1873 -1939
1882, Bucureşti - 1929
Tirgu Mures, 1855 - Cluj, 1913
Cluj, 1902 - Travancore (India), 1950
Académico, matemático e pedagogo Xeometría diferencial
Ecuacións con integrais
Xeometría e Teoría de números
Estatística, espacios métricos,..
GHEORGHE VRANCEANU
ISAAC JACOB SCHOENBERG
EMIL GROSSWALD
Valea Hogii 1900 - Bucharest 1979
1903, Galatz - 1990
Bucharest, 1912—USA, 1989
FLORENTIN SMARANDACHE
Xeometría diferencial, Grupos de Lie, Espacios de Rienman
Colaborador de Erdos e Von Neumann
Teoría de números
1954, Bălceşti -
Profesor da Universidade de New Mexico Teoría de números, Estatística, Xeometría non euclidiana,...
Matemáticos alemáns
JOHANNES KEPLER Weil der Stadt, 1571 - Ratisbona, 1630 Foi o primeiro partidario forte da teoría heliocéntrica de Copernicus e o descubridor das tres leis do movemento planetario.
Foi colaborador de Tycho Brahe.
FRIEDRICH WILHELM BESSEL
GOTTFRIED WILHELM
VON LEIBNIZ Leipzig, 1646 - 1716 Foi filósofo, matemático, xurista e político. A contribución de Leibniz ás matemáticas consistiu en enumerar en 1675 os principios fundamentais do cálculo infinitesimal. Esta explicación produciuse con independencia dos descubrimentos do científico inglés Isaac Newton.
AUGUST FERDINAND MÖBIUS Schulpforta, 1790 - Leipzig, 1868 Foi un matemático alemán e astrónomo teórico. É moi coñecido polo seu descubrimiento da banda de Möbius, unha superficie de dúas dimensións cunha soa cara. Möbius foi o primeiro en introducir as coordenadas homoxéneas en xeometría proxectiva. Era descendiente de Martín Lutero.
Brunswick ,1777 - Göttingen,1855 Foi un matemático, astrónomo e físico xenial, que traballou en moitos campos, a teoría de números, o análise matemático, a xeometría diferencial, a xeodesia, o magnetismo e a óptica. Considerado "o príncipe das matemáticas" e "o matemático máis grande desde a antigüidade".
Minden, 1784 - Königsberg, 1846 Foi un matemático alemán, astrónomo, e sistematizador das funciones de Bessel (descubertas por Daniel Bernoulli). Bessel determinou as posicións e os movementos apropiados das estrelas.Despois de efectuar delicadas medicións de certas constantes fundamentais que refinou e tabulou, recibiu en 1811 un premio do Instituto de Francia polas novas táboas de correccións .
Ostenfelde, 1815 – Berlín, 1897 Coñecido como o pai da análise moderna, Weierstrass dispuxo os cimentos para aritmetizar a análise matemática a través de rigorosos desenvolvementos do sistema de números reais. Diferenciou a converxencia uniforme da non uniforme, e suscitou a teoría de funcións sobre a base do desenvolvemento en serie das funcións analíticas.
GEORG FRIEDRICH BERNHARD RIEMANN
Dannenberg,1826 - Selasca (Italia), 1866 Foi un matemático que realizou contribucións moi importantes en análise e xeometría diferencial, algunhas delas que conduxeton ao camiño para o desenvolvemento máis avanzado da relatividade xeral. O seu nome está conectado coa función zeta, a integral de Riemann, as variedades de Riemann, as superficies de Riemann e a xeometría de Riemman.
FÉLIX KLEIN Düsseldorf 1849-Gotinga 1925 Demostrou que as xeometrías métricas, euclídeas ou non euclídeas, constitúen casos particulares da xeometrías proxectiva. En 1872 presentou o "programa de Erlangen", que puxo fin á escisión entre xeometría pura e xeometría analítica. Profesor da universidade de Gotinga, foi o fundador da "Gran Enciclopedia das matemáticas" (1895)
JULIUS WILHELM RICHARD DEDEKIND
GEORG CANTOR San Petersburgo, 1845 - Halle, 1918 Foi inventor con Dedekind da teoría de conxuntos, que é a base das matemáticas modernas. Gracias as súas atrevidas investigacións sobre os conxuntos infinitos foi o primero capaz de formalizar a noción de infinito baixo a forma dos números transfinitos (cardinais e ordinais).
DAVID HILBERT 1862, Königsberg – 1943, Göttingen Recoñecido como un dos matemáticos máis influentes do século XIX e principios do XX, como o demostra a presentación en 1900 dun conxunto de problemas que estableceron a investigación matemática do século XX Desenvolveu a teoría de invariantes, a axiomatización da xeometría e a noción de espacio de Hilbert, un dos fundamentos da análise funcional.
EMMY NOETHER Erlangen, 1882-Bryn Mawr(Estados Unidos), 1935 Filla de Max Noether: distinguido matemático e profesor da Universidade de Erlangen. Tivo que emigrar a USA polo nazismo. Traballou con Félix Klein e David Hilbert. Contribuíu a aclarar conceptos que necesitaría Einstein na súa Teoría xeral da relatividade. Abordou unha das áreas máis abstractas das matemáticas: a álxebra non conmutativa.
Brunswick, 1831 - 1916 Alumno de Gauss, é coñecido polo seu estudio da continuidade e a definición dos números reais mediante as "cortaduras" de Dedekind. Desenvolveu este concepto nunha teoría de ideais que son fundamentais na álxebra moderna. Dedekind tamén introduciu o conceptos de anel.
KARL THEODOR WILHELM WEIERSTRASS
JOHANN CARL FRIEDRICH GAUSS
Matemáticos rusos
NIKOLAI I. LOBACHEVSKY
Nizhny Novgorod, 1792 – Kazán, 1856
PAFNUTY LVOVICH CHEBYSHEV
Okatovo , 1821 -St Petersburg, 1894
Xeometría non-euclidiana
Estatística e probabilidade. Desigualdade de Chebyshev
ANDREI ANDREYEVICH MARKOV
GEORGY VORONOY
GEORG CANTOR
SOFÍA KOVALEVSKAYA
San Petersburgo,1845, Halle, 1918
Moscú, 1850– Estocolmo, 1888
Co-inventor da teoría de conxuntos. Formalizou a noción de infinito baixo a forma dos números transfinitos (cardinais e ordinais)
Ecuacións en derivadas parciais
1868 - 1908
ALEXANDER ALEXANDROVICH FRIEDMAN San Petersburgo, 1888- 1925
PAVEL SERGEEVICH ALEKSANDROV
Teoría da probabilidade Cadeas de Markov
Diagramas de Voronoi Fraccións continuas
Solucións cosmolóxicas ás ecuacións de Einstein sobre a relatividade xeral.
Topoloxía e xeometría
ANDREY NIKOLAEVICH KOLMOGOROV
EMMA M. TROTSKAIA LEHMER
OLGA ALENXANDROVNA LADÍZHENSKAYA
GRIGORI YAKOVLEVICH PERELMAN
Computación Grupos topolóxicos
Estudios sobre o «sexto problema matemático do século», as ecuacións de Navier-Stokes, Ses estudios sobre ecuacións diferenciais axudaron a mellorar os prognósticos meteorolóxicos, oceano-
Ryazan, 1856 - Petrograd,1922
Tambov, 1903 - Moscow 1987
Teoría da Probabilidade e Topoloxía
Samara ,1906 -
Kologriv, 1922- San Petersburgo, 2004
grafía, aerodinámica e ciencia cardiovascular.
Bogorodsk , 1896 – Moscow, 1982
Leningrado, 1966 -
Contribucións á xeometría riemanniana e a topoloxía xeométrica. Demostrou a conxectura de xeometrización de Thurston. Polo que resolve afirmativamente a famosa conxectura de Poincaré, proposta en 1904.