Σωληνωτά Πλαίσια

ΤΕΧΝΙΚΟ

ΣΩΛΗΝΩΤΑ Σχέδιο φάντασμα του Mitsubishi Pajero EVO, της εξέλιξης του αυτοκινήτου που κυριάρχησε για χρόνια στα Rally Raids. Αρκετά πιο απλό αλλά και όχι τόσο προσεγμένο όσο το VW. Προσέξτε τον αρκετά πίσω τοποθετημένο κινητήρα και τα ψυγεία, πίσω από το πλήρωμα.

30

Tα μυστικά της… σωλήνας!!! Άρχισαν να μας κατακτούν τα σωληνωτά οχήματα! Οι αγώνες trial, ιδίως στην Κ3 και περισσότερο στην Κρήτη, έχουν γεμίσει με ιδιοκατασκευές, αντίστοιχες με αυτές του εξωτερικού. Ποια τα μυστικά τους, ποια τα πλεονεκτήματα, ποια τα μειονεκτήματα και τι πρέπει να προσέχουμε; Επιμέλεια: Γιάννης Αθανασίου

31

T

ΤΕΧΝΙΚΟ

ΣΩΛΗΝΩΤΑ 32

α καθημερινά μας τετρακίνητα έχουν ένα βασικό πρόβλημα όταν πρόκειται να χρησιμοποιηθούν για αγωνιστική χρήση: είναι κατασκευασμένα για να μεταφέρουν άτομα με άνεση και ασφάλεια, ακόμη και σε δύσκολες οδικές συνθήκες ή και εντελώς εκτός δρόμου. Αυτό επιβάλει κάποιες θυσίες στο κομμάτι της ακαμψίας του σασί, του βάρους, του μεγέθους, της διαμέτρου των ελαστικών, του μήκους της διαδρομής των αναρτήσεων, των προβόλων, της απόστασης από το έδαφος, του ύψους του κέντρου βάρους, του ζυγίσματος, της θέσης του κινητήρα, των μηχανικών μερών που μπορεί να χρησιμοποιηθούν και σε ένα σωρό άλλους τομείς που τα κάνουν να έχουν περιορισμένες ικανότητες για όποιον θέλει το απόλυτο. Πρόσθετο πρόβλημα; Τελευταία – τα 10 τελευταία χρόνια - έχουν αρχίσει να παρουσιάζονται στην αγορά αυτοφερόμενα εκτός δρόμου αυτοκίνητα, τα οποία σε καμία περίπτωση δε μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε αγώνες trial ή trophy, λόγω της αδυναμίας του αμαξώματός τους να αντέξει τις… κακουχίες. Και προβλέπεται ότι στο άμεσο μέλλον όλα τα αυτοκίνητά μας θα είναι έτσι! Αν κοιτάξει κανείς σε όλους τους τύπους των αγώνων αυτοκινήτων θα δει ότι τα κλασικά αυτοφερόμενα αμαξώματα δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις δυσκολίες ενός αγώνα, ακόμη και αν αυτός γίνεται σε πίστα! Όλα σχεδόν τα αυτοκίνητα είναι χωροδικτυώματα, με βάση τα roll cage, που υποτίθεται ότι προσφέρουν μόνο ασφάλεια, αλλά στην πραγματικότητα είναι ένα πρόσθετο σασί! Ακόμη και η Formula 1, πριν αποκτήσει τα monocoque σασί, αλουμινένια και στη συνέχεια συνθετικά, είχε σασί από χωροδικτύωμα! Σήμερα, διεθνώς, στους αγώνες εκτός δρόμου, τα οχήματα που κυριαρχούν είναι κατασκευασμένα με βάση αυτή την πρακτική: τα Mini, τα Hummer, τα Touareg, τα buggies

κλπ. στα cross country, τα extreme οχήματα στα rock crawling στην Αμερική, οι απίστευτες κατασκευές στο King of the Hammers. Πλεονεκτήματά τους; Η πολύ καλή αναλογία ακαμψίας και αντοχής ως προς το βάρος της όλης κατασκευής. Η προσαρμοστικότητα του σχεδίου στις απαιτήσεις του κατασκευαστή για επιδόσεις και χρήση συγκεκριμένων μηχανικών μερών. Η εύκολη προσαρμογή των διαστάσεων στις απαιτήσεις του συγκεκριμένου τύπου αγώνων και βέβαια η ευκολία με την οποία μπορεί κάποιος να κάνει ένα σωληνωτό να μοιάζει εξωτερικά με οποιοδήποτε αυτοκίνητο θέλει, πράγμα που τα κάνει απίστευτα δημοφιλή στους κατασκευαστές κανονικών αυτοκινήτων – δείτε τα Mini και τα Hilux!

Tα μυστικά της αρχικής σχεδίασης Όλα πρέπει να ξεκινούν από τον τύπο των αγώνων στους οποίους πρόκειται να συμμετάσχει το όχημά μας. Αυτό προσδιορίζει, σε γενικές γραμμές, τις διαστάσεις και τα μηχανικά μέρη που πρέπει να χρησιμοποιηθούν. Αμέσως μετά ξεκινά το packaging, η διαδικασία στην οποία «εξασφαλίζονται» οι χώροι για το πλήρωμα, τα μηχανικά μέρη, τα συστήματα ασφαλείας και ότι άλλο χρειάζεται το αυτοκίνητο. Το σωστό packaging είναι σημαντικό για το πόσο καλό θα είναι το όχημά μας, αφού σε αυτό βασίζονται όλα εκείνα τα στοιχεία που έχουν να κάνουν με τις επιδόσεις του. Αν είναι πιο κοντό, πιο ψηλό, πιο βαρύ, πιο στενό, χωρίς καλό ζύγισμα κλπ. είναι μοιραίο ότι δεν θα ανταποκριθεί στις προσδοκίες μας. Το σωστό packaging ξεκινά από το χώρο για το πλήρωμα, τις ανάγκες τους σε εξοπλισμό και συστήματα ασφαλείας, την ορατότητα που πρέπει να έχουν, τα χειριστήρια και τη θέση τους, το χώρο για τα πόδια, τους ώμους και το κεφάλι τους, τον εξαερισμό της καμπίνας, την είσοδο-έξοδο, την προστασία τους σε περίπτωση ανατροπής – λέγε με roll cage, την προστασία από νερά, κλαδιά κλπ., τα όργανα τα οποία πρέπει να βλέπουν και να χειρίζονται και ότι άλλο είναι απαραίτητο από τις ανάγκες τους ή από τους κανονισμούς. Η θέση τιμονιού, πεντάλ κλπ. σε σχέση με το κάθισμα μπορεί να προσαρμοστεί με βάση εργονομικά πρότυπα που υπάρχουν διαθέσιμα ή με τη χρήση ενός καθίσματος και προπλασμάτων από ξύλο και άλλα υλικά που θα μας οδηγήσουν στην κατάλληλη μορφή που βολεύει το χρήστη. Καλό είναι, στη φάση αυτή, να επιλεγούν τρόποι που θα επιτρέπουν γρήγορη προσαρμογή των διαστάσεων αυτών στον οδηγό, π.χ. τιμόνι, μια και το κάθισμα πρέπει να είναι απόλυτα σταθερό. Στο δεύτερο στάδιο έχουμε την τοποθέτηση των μηχανικών μερών. Εδώ παίζει σπουδαίο ρόλο η χρήση για την οποία προορίζεται το όχημα και

Ένα από τα καλύτερα σωληνωτά που σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν ποτέ! Πρόκειται για το VW Touareg Rally Raid. Προσέξτε τις ευθείες σωλήνες και βέβαια τις απίστευτες κολλήσεις.

μηχανικά μέρη από τα οποία μπορούν να ξεφύγουν τοξικά ή πολύ θερμά υγρά. Στην περίπτωση οχημάτων για trophy πρέπει να καλύπτει γενικότερα το πλήρωμα από το περιβάλλον, λάσπες, βροχή, κρύο, σκόνη, ζέστη, κλαριά, στο βαθμό που να μην αποτελεί η επαφή τους με αυτά ιδιαίτερη καταπόνηση. Για cross country αγώνες η σημασία είναι μεγαλύτερη. Εδώ η επαφή με τα στοιχεία του περιβάλλοντος μπορεί να έχει πιο… καταστροφικές συνέπειες, ενώ το σχήμα του αμαξώματος έχει και... αεροδυναμικές συνέπειες, μικρές αλλά κάποιες φορές σημαντικές. Απαραίτητη, στην τελευταία περίπτωση, είναι

σε αυτό πρέπει να δοθεί σημασία. Αν είναι για rock crawling, με τεράστιες διαδρομές, κινητήρας, κιβώτιο κλπ. δεν πρέπει να βρίσκονται πάνω από τους άξονες. Αν είναι για cross country πρέπει να προσεχθεί ο χώρος για το ντεπόζιτο, τις ρεζέρβες, την εργαλειοθήκη κλπ. Το ίδιο σπουδαίο ρόλο παίζει και η επιλογή του τύπου των αναρτήσεων, μια και άλλη σχεδίαση θέλει ένα σωληνωτό για άξονα και άλλη για ανεξάρτητη ανάρτηση – Ένα βασικό buggy σχέδιο, το ψαλίδια. Βασικό κομμάτι και αυτού του οποίο εύκολα μπορεί να σταδίου, αλλά και του προηγούμενου, εξελιχθεί σε ένα είναι η απαραίτητη σχεδίαση ενός τούνελ ανταγωνιστικό raid όχημα. που θα ενώνει τα εμπρός με τα πίσω μηχανικά μέρη του αυτοκινήτου και θα περνά μέσα από την καμπίνα των «επιβατών». Από το τούνελ αυτό, πέρα από τη μετάδοση στην περίπτωση τετρακίνησης, πρέπει να περνούν καλώδια, παροχές καυσίμου, σωληνώσεις ψυκτικού υγρού με την προϋπόθεση να είναι προστατευμένα το ένα από το άλλο, αλλά και από χτυπήματα κλπ. Το τρίτο στάδιο αφορά το… αμάξωμα. Αν μιλάμε για rock crawling, έχει να κάνει περισσότερο με… αισθητικούς παράγοντες. Καλό είναι να καλύπτει και

33

ΤΕΧΝΙΚΟ

ΣΩΛΗΝΩΤΑ Ένα βασικό rock crawler, που στηρίζεται πάνω στο αρχικό σασί του οχήματος, αυξάνοντας την ακαμψία και την προστασία του πληρώματος. και η κάλυψη των τροχών, για χιλιάδες λόγους όπως η αποφυγή προβλημάτων με τα χαλίκια, τη λάσπη στο παρμπρίζ, τη λάσπη στα ψυγεία κλπ. Και βέβαια σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το αμάξωμα πρέπει να χωράει τους τροχούς στη μέγιστη συμπίεση της ανάρτησης και με το τιμόνι στις ακραίες του θέσεις. Επίσης το αμάξωμα θα πρέπει να επιτρέπει τη ρύθμιση των παραμέτρων της ανάρτησης – λέγε με ευθυγράμμιση – χωρίς να βρίσκουν πάνω του οι τροχοί και πάλι στις οριακές τους θέσεις. Επειδή το packaging είναι μία πολύπλοκη διαδικασία που απαιτεί γνώσεις μηχανολογία και σχεδίασης, καλό είναι να

αναζητήσετε τη βοήθεια κάποιου που ξέρει να χειρίζεται χάρακες και μολύβια στο σχεδιαστήριο ή, ακόμη καλύτερα, να ξέρει να δουλεύει το Autocad ή άλλα αντίστοιχα προγράμματα στον υπολογιστή.

Μυστικά συνέχεια Ένας βασικός κανόνας για τα σωληνωτά χωροδικτυώματα είναι: οι σωλήνες πρέπει να είναι ΕΥΘΕΙΕΣ! Αυτό έχει να κάνει με την λεγόμενη, στη μηχανική, «ενέργεια σύνθλιψης». Η ενέργεια αυτή, που απορροφά το κομμάτι αυτό πριν «καταρρεύσει» είναι πολλές φορές μεγαλύτερη όταν δεν έχει καμπύλες. Ακόμη και μικρές ατέλειες στην Lancia Delta S4 του 1985. Ακόμη και 30 σχεδόν χρόνια μετά, αξίζει μία ματιά στο χωροδικτύωμά της πριν ξεκινήσει κανείς να σχεδιάζει το δικό του.

34

ΤΕΧΝΙΚΟ

ΣΩΛΗΝΩΤΑ Η σημασία του ζυγίσματος σε ένα αυτοκίνητο raid. Εδώ είναι που το packaging και η κατανομή των μηχανικών μερών παίζει σπουδαίο ρόλο.

Οι Αμερικάνοι είναι μέντορες στα αυτοκίνητα baja – για εμάς rally raid. Το συγκεκριμένο είναι δικίνητο (!). Αξίζει προσοχής το ζύγισμα που επιτρέπει τόσο οριακή οδήγηση και βέβαια τα τεράστια εμπρός ψαλίδια. παραγωγή του σωλήνα μειώνουν σημαντικά την ενέργεια που μπορεί να απορροφήσει πριν συνθλιβεί και ουσιαστικά καταστραφεί, γίνει ζημιά στα μηχανικά μέρη και απειληθεί το πλήρωμα. Καλό είναι, για λόγους ομοιογένειας της κατασκευής, οι σωλήνες που θα χρησιμοποιηθούν να είναι ίδιας διαμέτρου, αν και κάτι τέτοιο έχει επιπτώσεις στο βάρος.

36

Οι μόνες σωλήνες που αναγκαστικά έχουν καμπύλες είναι των Π του roll cage, που πρέπει να είναι μονοκόμματα, αλλά ταυτόχρονα να πληρούν κάποιες προδιαγραφές. Γενικά όλος ο χώρος «στέγασης» του πληρώματος θα πρέπει να πληροί τις προδιαγραφές του παραρτήματος J 285 και J 286 της FIA που αφορούν αυτοκίνητα cross country, προδιαγραφές που προέρχονται από χρόνια εμπειρίας και

Το σασί στο Hummer του Gordon. Ένα αρκετά καλά κατασκευασμένο space frame, με τον κινητήρα «κρεμασμένο» πίσω, το ντεπόζιτο στη μέση και τα ψυγεία τοποθετημένα μπροστά. Προσέξτε το πίσω άκρο και βέβαια το θηριώδες αμορτισέρ.

Ένα από τα καλύτερα σωληνωτά για rock crawling ανάλογο του King of the Hammers είναι αυτό του Campbell Shannon. Προσέξτε πόσο μπροστά κάθεται ο οδηγός, με όλα σχεδόν τα μηχανικά μέρη να βρίσκονται πίσω του. μελέτης στην ασφάλεια των αγωνιστικών αυτοκινήτων. Ένας σημαντικός παράγοντας στην όλη σχεδίαση και κατασκευή είναι η επιλογή του κινητήρα. Αυτή η επιλογή επηρεάζει το μέγεθος και βέβαια το βάρος του οχήματος. Για τους αγώνες cross country υπάρχει μάλιστα μία αναλογία κυβικών και ελάχιστου βάρους, επιβαλλόμενη από τους κανονισμούς. Σε γενικά πλαίσια η λογική αναλογία είναι γύρω στα 5 κιλά ανά ίππο. Έτσι και επιδόσεις

υπάρχουν και τα μηχανικά μέρη είναι αντίστοιχα με την ισχύ για να αντέχουν και βέβαια η προσφερόμενη από την κατασκευή ασφάλεια είναι η σωστή. Σήμερα υπάρχει μία προτίμηση προς τους αμερικανικούς V8 με τον εκκεντροφόρο στο κέντρο του V, που έχουν λιγότερους περιορισμούς στην εισαγωγή αέρα, - αν υπάρχουν κανονισμοί (!) - και έχουν καλύτερη ροπή χαμηλά, πράγμα απαραίτητο για εκτός δρόμου χρήση. Γενικά αποφεύγονται, απόλυτα λογικά, κινητήρες υψηλής απόδοσης και κινητήρες turbo, λόγω της κατανομής ροπής, ενώ κερδίζουν έδαφος, παρόλο το βάρος, οι κινητήρες diesel. Από τα σημαντικότερα σημεία της σχεδίασης ενός σωληνωτού οχήματος είναι η τοποθέτηση του ντεπόζιτου, μια και έχει να κάνει με την ασφάλεια, κυρίως και με την κατανομή βάρους στα αυτοκίνητα cross country όπου οι χωρητικότητά τους είναι τεράστια – 200+ λίτρα. Σίγουρα πρέπει να βρίσκεται σε χώρο που χωρίζεται από το χώρο των… επιβατών. Σίγουρα πρέπει να απέχει από την εξάτμιση και άλλα υπέρθερμα σημεία του κινητήρα. Σίγουρα πρέπει να βρίσκεται σε σημείο που να μην απειλείται σε περίπτωση σύγκρουσης. Από το 2013 και μετά στις ιδιοκατασκευές στους αγώνες cross country, τα ντεπόζιτα πρέπει να βρίσκονται στο κέντρο του οχήματος, πίσω από τις πλάτες των καθισμάτων του πληρώματος. Καλό είναι το ντεπόζιτο να είναι ασφαλείας, να έχει συνδέσεις αεροπορικού τύπου και να μην περνάνε σωληνώσεις του μέσα από το χώρο των επιβατών. Χαμηλή τοποθέτηση σημαίνει άμεσα και καλύτερη κατανομή βάρους. Φτάνοντας στο χώρο των επιβατών, είναι σίγουρο πως χρειάζεται ένα… πάτωμα. Σκεφτείτε μία κατασκευή ανάλογη μία ποδιάς προστασία του κινητήρα (!) που να

37

ΤΕΧΝΙΚΟ

ΣΩΛΗΝΩΤΑ Ουδείς αλάθητος! King of the Hammers και ένα αυτοκίνητο με πολλά λάθη: πολύ λεπτές σωλήνες με αρκετές καμπύλες, υψηλό κέντρο βάρους κα. Είπαμε: το ότι το έχει κάνει κάποιος άλλος δεν σημαίνει πως είναι σωστό… προστατεύει το πλήρωμα. Σε πολλές περιπτώσεις πλέον τα «πατώματα» είναι διπλά, για να περνάνε ανάμεσα στα δύο στρώματα όλες οι σωληνώσεις, τα καλώδια και τα μηχανικά μέρη που δεν πρέπει να έρθουν σε επαφή με το πλήρωμα. Δύο χωρίσματα είναι επίσης απαραίτητα. Ένα που να χωρίζει τα πόδια από το εμπρός κομμάτι του σασί – ή/και τον κινητήρα και ένα που να χωρίζει το χώρο των επιβατών από το πίσω κομμάτι του σασί – ντεπόζιτο, κινητήρα. Είναι απαραίτητα για την ασφάλεια των «επιβατών» σε κάθε περίπτωση. Τα χωρίσματα αυτά και οι θόλοι πρέπει να Ένα από τα πιο ψαγμένα σωληνωτά στην Ελλάδα είναι αυτό του Βαγγέλη Τσουρλάκη. Έχει σωστό packaging, παρόλο το μέγεθος του οδηγού, λίγες καμπύλες σωλήνες και έξυπνες λύσεις όπως το «back-bone» σασί και το διπλό πάτωμα. Δυστυχώς τα ψυγεία παραμένουν μπροστά.

38

σχεδιάζονται με τρόπο που να μην εμποδίζουν τη διαδρομή των τροχών. Αν θέλουμε το όχημά μας να έχει πόρτες, παράθυρα και ότι άλλο χρειάζεται για την «απομόνωση» του πληρώματος από τα στοιχεία της φύσης, πρέπει να ακολουθήσουμε μία τακτική, που είναι πλέον ευρέως γνωστή σε όλες τις ομάδες. Χρησιμοποιείται ένα αυτοφερόμενο σασί από ένα SUV και μάλιστα το κομμάτι από τη μεσαία κολώνα μέχρι το διαχωριστικό του χώρου επιβατών με τον κινητήρα. Εκεί πάνω στήνεται το roll-cage. Όταν αυτό τελειώσει, το

ΤΕΧΝΙΚΟ

ΣΩΛΗΝΩΤΑ

αυτοφερόμενο σασί αποχωρίζεται από το roll-cage, μοιράζεται σε δύο κομμάτια (πάνω - κάτω) και περιμένει να ολοκληρωθεί το χωροδικτύωμα για να τοποθετηθεί και πάλι, να συγκολληθεί σε ένα και να γίνει το cockpit του πληρώματος! Το βάρος και η ακαμψία είναι τα πλεονεκτήματα ενός σωληνωτού σασί. Αν όμως επιζητάμε τις απόλυτες επιδόσεις πρέπει να υπάρχει και κάτι ακόμη: η σωστή κατανομή βάρους! Αυτή θα πρέπει να παίζει ανάμεσα στο 45-55% και 55-45% εμπρός – πίσω. Στην περίπτωση των περισσότερων τετρακίνητων οχημάτων η διευθέτηση της κατανομής είναι εύκολη, λόγω του ότι ο κινητήρας είναι αναγκαστικά, λόγω της μετάδοσης και των κανονισμών, τοποθετημένος εμπρός. Εκεί αρκεί ένα καλό ζύγισμα για να δούμε που θα μπουν τα ψυγεία, οι ρεζέρβες, η εργαλειοθήκη, η μπαταρία (-ες) για να βγει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Στα δικίνητα όμως, ιδίως σε αυτά με τον κινητήρα κρεμασμένο πίσω, όπως π.χ. στις Porsche911 , τα πράγματα είναι πιο δύσκολα. Γι’ αυτό και βλέπουμε να έχουν τεράστια μεταξόνια, για να μεταφέρεται αρκετό βάρος από το πλήρωμα στο μπροστινό άξονα, κάτι που τα κάνει ιδιαίτερα σταθερά στις ευθείες, αλλά πολύ δύσκολα στα στενά κομμάτια με πολλές στροφές. Σημαντικό σημείο της όλης σχεδίασης είναι και η θέση των ψυγείων (νερού, λαδιού, intercooler). Η φύση των αγώνων εκτός δρόμου απαγορεύει σχεδόν την τοποθέτησή τους στο μπροστινό άκρο του αυτοκινήτου γιατί εκεί είναι εκτεθειμένα σε χτυπήματα, λάσπη που μπορεί να τα βουλώσει, αλάτι που μπορεί να τα φθείρει, πέτρες που μπορεί να τα τρυπήσουν, σκόνη που μπορεί να μειώσει την απόδοσή τους και άλλα πολλά. Δεν είναι περίεργο λοιπόν που στα περισσότερα σοβαρά σωληνωτά τα ψυγεία είναι τοποθετημένα πίσω – ας μην ξεχνάμε και την κατανομή βάρους. Στην τοποθέτηση αυτή πρέπει να αποφεύγουμε να βρίσκονται πολύ κοντά στο χώρισμα επιβατών και πίσω

Ένα από το πιο δουλεμένα σωληνωτά στην Ελλάδα, είναι αυτό του Γιάννη Λωτού. Το βασικό λάθος; Δεν προσέχτηκε το packaging με αποτέλεσμα να βγει με τεράστιο μεταξόνιο, για να έχει ο εμπρός άξονας αρκετό χώρο!

40

Από τους πρώτους που τόλμησαν να ξεφύγουν από τη φιλοσοφία του κλασικού σασί τύπου σκάλας είναι ο Χρήστος Ντάγκας. Οι κατασκευές του είναι γενικά απλές και βασίζουν την στιβαρότητά τους σε αυτή την απλότητα. Σίγουρα οι καμπύλες σωλήνες και η θέση του ντεπόζιτου θέλουν αναθεώρηση.

Στο αυτοκίνητο του Άρη Κόσμο η διατήρηση του αρχικού σασί του Samurai περιόρισε το χώρο και την ακαμψία, παρόλο που οδήγησε σε ένα ιδιαίτερα ελαφρύ αυτοκίνητο. Και εδώ τα ψυγεία είναι δυστυχώς μπροστά, κάτι κακό αν αναλογιστεί κανείς ότι το αυτοκίνητο προορίζεται για Trophy και έχει να αντιμετωπίσει λάσπη. αυτός είναι πιο «καθαρός». Σε κάθε περίπτωση η σχεδίαση πρέπει να επιτρέπει την απομάκρυνση του ζεστού αέρα από τα ψυγεία – να μην είναι κλειστό το πίσω μέρος. Αν είναι δυνατόν, στα οχήματα για rally raid, καλό είναι ο ζεστός αέρας να κατευθύνεται προς τα κάτω για αεροδυναμικούς λόγους. Είναι πιο ελαφρύς, δημιουργεί υποπίεση στο κάτω μέρος και αυξάνει την κάθετη δύναμη χωρίς να αυξάνει την οπισθέλκουσα – τι είπες τώρα; Μπορεί να φαντάζει υπερβολή, αλλά μπορεί να κάνει τη διαφορά στα κομμάτια που ένα δικίνητο Πολύ ωραία δουλειά στο πίσω μέρος του Lotos-Car! Μόνη ίσως παρατήρηση σωληνωτό υπερέχει: τα η τοποθέτηση των ψυγείων κοντά στο χώρισμα της καμπίνας, που ίσως πατημένα. Στα αυτοκίνητα για δημιουργήσει φαινόμενα οριακού στρώματος του αέρα. trophy κλπ. o ζεστός αέρας καλό είναι να φεύγει προς τα μέρους, γιατί έτσι δημιουργείται «οριακό στρώμα» επάνω, για να μην ζεσταίνει τα υπόλοιπα μηχανικά που μειώνει τον αέρα που φτάνει σε αυτά, όσο μέρη. δυνατούς ανεμιστήρες και αν χρησιμοποιούμε. Στην όλη κατασκευή δεν πρέπει να ξεχάσουμε το Παράλληλα είναι λογικό η τρόμπα νερού του ύψος του κέντρου βάρους, που παίζει σπουδαίο ρόλο κινητήρα, αν αυτός έχει παραμείνει εμπρός, να στη συμπεριφορά της κατασκευής μας και στην ενισχυθεί με μία ηλεκτρική, επειδή η διαδρομή πλέον ακαμψία του σασί. Αν μιλάμε για τετρακίνητο cross του νερού έχει αυξηθεί μερικά… μέτρα! Αν η όλη country, με τα μέγιστα επιτρεπόμενα ελαστικά να σχεδίαση το επιτρέπει, λόγω χώρου, καλό είναι να είναι στις 33 ίντσες (84 εκατοστά), το ελάχιστο ύψος έχουμε όσο το δυνατόν μεγαλύτερα ψυγεία και από το έδαφος δεν έχει κανένα λόγο να είναι πάνω εισαγωγές που θα κατευθύνουν αέρα προς αυτά, από 32-33 εκατοστά. Στα δικίνητα cross country, με τα ιδίως πάνω από την καμπίνα των επιβατών, όπου 37 ελαστικά, μπορεί να πάμε σε «χαμηλότερες

41

ΤΕΧΝΙΚΟ

ΣΩΛΗΝΩΤΑ

Στο αυτοκίνητο του Γιώργου Άνθη έχουμε περισσότερο ένα εκτεταμένο roll cage και λιγότερο ένα χωροδικτύωμα, με την έννοια των υπόλοιπων. Καλό το packaging, αλλά δε λείπουν και εδώ οι καμπύλες, χωρίς λόγο, σωλήνες. είτε θα μας αναγκάσει να ανεβάσουμε τον κινητήρα ψηλότερα, αυξάνοντας το ύψος του κέντρου βάρους. Η λύση των Bowler, όπου ο κινητήρας μεταφέρεται προς τα πίσω, είναι η πιο απλή, αν και υπάρχουν και πιο αποδοτικές, που θα εξετάσουμε σε άλλο άρθρο. λύσεις», αρκεί να μην έχουμε τεράστιο μεταξόνιο. Στα trophy και trial οχήματα, καλό είναι να μετρήσει κανείς την μικρότερη απόσταση από το διαφορικό στο έδαφος. Αν προσθέσεις σε αυτή 3-4 εκατοστά, τότε έχει το ιδανικό ύψος. Σε καμία περίπτωση μία απόσταση της κοιλιάς από το έδαφος που να ξεπερνάει τα 50 εκατοστά δεν μπορεί να προσφέρει τίποτε, πέρα από αστάθεια! Άλλωστε στις περισσότερες των περιπτώσεων οι αναρτήσεις είναι ρυθμιζόμενες σε ύψος, οπότε ένα δύσκολο εμπόδιο μπορεί να αντιμετωπιστεί με τις κατάλληλες ρυθμίσεις! Προσοχή, σε αυτά τα οχήματα, θέλει και η τοποθέτηση του κινητήρα, που δεν πρέπει να είναι πάνω από τον άξονα, γιατί κάτι τέτοιο είτε θα περιορίσει την κίνησή του τελευταίου προς τα επάνω,

Καλή αρχή!!! Ελπίζουμε ότι με τις βασικές αυτές αρχές της σχεδίασης σωληνωτών σασί, απαντήσαμε στα αρχικά σας ερωτήματα σε ότι αφορά το από πού πρέπει να ξεκινήσει κάποιος και προς τα πού πρέπει να κινηθεί. Εντάξει, μία argon και ένας κουρμπαδόρος δεν αρκούν για να φτάσεις σε ένα ανταγωνιστικό αποτέλεσμα, αλλά με λίγη βοήθεια όλα είναι δυνατά. Καλό είναι να βασίσετε το σχέδιό σας σε κάποιο μίας γνωστής εταιρίας ή μίας γνωστής ομάδας, μια και τα όσα κυκλοφορούν στο διαδίκτυο δεν είναι απαραίτητα και σωστά. Εμείς δε θα μείνουμε εδώ, αλλά θα συνεχίσουμε και με άλλα άρθρα, πιο λεπτομερή, για τα μυστικά της σχεδίασης ενός εξειδικευμένου εκτός δρόμου αυτοκινήτου και πιο ακριβείς λύσεις για κάθε θέμα. Μείνετε συντονισμένοι…

Το πιο εντυπωσιακό, μέχρι σήμερα, σωληνωτό στην Ελλάδα. Στο κομμάτι όμως της εμφάνισης έχουν θυσιαστεί αρκετά. Πολλές καμπύλες, χωρίς λόγο, σωλήνες προσθέτουν βάρος στην κατασκευή. Το packaging είναι μέτριο με αποτέλεσμα η ορατότητα του πληρώματος να είναι περιορισμένη. Το ψυγείο είναι τοποθετημένο πολύ κοντά στην πλάτη του χώρου των επιβατών και το ντεπόζιτο σε ανεπίτρεπτο για την ασφάλεια σημείο. Θετικό; Το αρκετά καλό ζύγισμα όπως φάνηκε στο Ρέθυμνο.

42