FOT201U Sayisal Fotograf İsleme Teknikleri by fikret Uçar

T.C. ANADOLU ÜN‹VERS‹TES‹ YAYINI NO: 2503 AÇIKÖ⁄RET‹M FAKÜLTES‹ YAYINI NO: 1474

SAYISAL FOTO⁄RAF ‹fiLEME TEKN‹KLER‹

Yazarlar Ö¤r.Gör. Melike TAfiÇIO⁄LU (Ünite 1, 5, 7, 8) Ö¤r.Gör. Cemalettin YILDIZ (Ünite 2-4, 6)

Editör Prof. Tevfik Fikret UÇAR

ANADOLU ÜN‹VERS‹TES‹

Bu kitab›n bas›m, yay›m ve sat›fl haklar› Anadolu Üniversitesine aittir. “Uzaktan Ö¤retim” tekni¤ine uygun olarak haz›rlanan bu kitab›n bütün haklar› sakl›d›r. ‹lgili kurulufltan izin almadan kitab›n tümü ya da bölümleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kay›t veya baflka flekillerde ço¤alt›lamaz, bas›lamaz ve da¤›t›lamaz. Copyright © 2012 by Anadolu University All rights reserved No part of this book may be reproduced or stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means mechanical, electronic, photocopy, magnetic, tape or otherwise, without permission in writing from the University.

UZAKTAN Ö⁄RET‹M TASARIM B‹R‹M‹ Genel Koordinatör Prof.Dr. Levend K›l›ç Genel Koordinatör Yard›mc›s› Doç.Dr. Müjgan Bozkaya Ö¤retim Tasar›mc›s› Dr. Kadriye Uzun Grafik Tasar›m Yönetmenleri Prof. Tevfik Fikret Uçar Ö¤r.Gör. Cemalettin Y›ld›z Ö¤r.Gör. Nilgün Salur Ölçme De¤erlendirme Sorumlusu Ö¤r.Gör. Gamze Özbilgin Erflen Dil Yaz›m Dan›flman› Okt. Nilay Giriflen Kitap Koordinasyon Birimi Yrd.Doç.Dr. Feyyaz Bodur Uzm. Nermin Özgür Kapak Düzeni Prof. Tevfik Fikret Uçar Ö¤r.Gör. Cemalettin Y›ld›z Dizgi Aç›kö¤retim Fakültesi Dizgi Ekibi Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri ISBN 978-975-06-1172-8 1. Bask› Bu kitap ANADOLU ÜN‹VERS‹TES‹ Web-Ofset Tesislerinde 3.000 adet bas›lm›flt›r. ESK‹fiEH‹R, May›s 2012

iii

‹çindekiler

‹çindekiler Önsöz ............................................................................................................

Say›sal Görsel Veri Oluflturma, Saklama, Düzenleme ve Yay›mlama Yöntemleri. ..........................................................

G‹R‹fi .............................................................................................................. GÖRSEL VER‹ OLUfiTURMADA KULLANILAN TEMEL DONANIMLAR ..... Foto¤raf Makinesi.......................................................................................... Taray›c›........................................................................................................... Tablet ............................................................................................................. Bilgisayar........................................................................................................ GÖRSEL VER‹ OLUfiTURMADA KULLANILAN TEMEL YAZILIMLAR ........ Vektörel Temelli Çizim Yaz›l›mlar› .............................................................. Adobe Freehand...................................................................................... Adobe Illustrator ..................................................................................... Corel Draw .............................................................................................. Piksel Esasl› Yaz›l›mlar.................................................................................. Adobe Photoshop ................................................................................... Painter ...................................................................................................... Sayfa Tasar›m› Amaçl› Yaz›l›mlar ................................................................. QuarkXpress ............................................................................................ Adobe InDesign ...................................................................................... Görüntü Organizasyonu ve Sunum Amaçl› Yaz›l›mlar ............................... PowerPoint .............................................................................................. Keynote.................................................................................................... Adobe Acrobat ........................................................................................ Kelime ‹fllem Yaz›l›mlar› ............................................................................... Web Amaçl› Yaz›l›mlar ................................................................................. Adobe Fireworks..................................................................................... Adobe Dreamweaver .............................................................................. Adobe Flash............................................................................................. i-Web........................................................................................................ VER‹ DÜZENLEME YÖNTEMLER‹................................................................ Dosyalar ve Klasörler.................................................................................... VER‹ SAKLAMA YÖNTEMLER‹: YEDEKLEME VE ARfi‹VLEME .................. VER‹ TAfiIMA YÖNTEMLER‹ ........................................................................ SAYISAL VER‹ FORMATLARI........................................................................ Bask›ya Yönelik Formatlar............................................................................ ‹nternete Yönelik Formatlar ......................................................................... Özet................................................................................................................ Kendimizi S›nayal›m...................................................................................... Okuma Parças› .............................................................................................. Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. Yararlan›lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar ...............................................

3 4 4 5 6 7 8 8 8 9 9 9 9 9 10 10 10 10 10 10 11 11 11 11 11 11 11 12 12 16 18 19 19 20 21 22 23 23 24 25

1. ÜN‹TE

‹çindekiler

2. ÜN‹TE

Temel Araçlar, Menüler, Yard›mc› Pencereler ve ‹fllevleri...................................................................................... 26 G‹R‹fi .............................................................................................................. PROGRAM ‹LE ÇALIfiMAYA BAfiLAMAK..................................................... Program› Çal›flt›rmak ve Dosya Açmak ....................................................... Dosya Arama (File Browser) Dü¤mesi ile Dosya Açmak .......................... ARAÇLAR KUTUSUNU KULLANMA ............................................................. Araç Kutusundaki Araçlar› Seçmek ve Kullanmak...................................... Gizli Bir Arac› Seçmek ve Kullanmak.......................................................... Klavye Kestirmelerini Araçlarla Birlikte Kullanmak .................................... Resim Penceresine Uzaklafl›p Yak›nlaflma ve Resim Penceresini Kayd›rma........................................................................................................ ARAÇ SEÇENEKLER‹ VE PALETLER............................................................. Araç Seçenekleri Çubu¤u.............................................................................. Paletleri ve Palet Menülerini Kullanmak ..................................................... Paletler ve Konumlar› ................................................................................... Eylemleri Geri Almak.................................................................................... Ba¤lam Menüsünü Kullanmak ..................................................................... Program Yard›m›n› Kullanmak ..................................................................... Özet................................................................................................................ Kendimizi S›nayal›m...................................................................................... Okuma Parças› .............................................................................................. Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. Yararlan›lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar ...............................................

3. ÜN‹TE

27 27 27 29 29 29 31 31 31 32 32 32 33 34 34 35 36 37 38 39 39 39

Katmanlar, Kanallar ve Maskeler........................................... 40 G‹R‹fi .............................................................................................................. KATMANLAR HAKKINDA ............................................................................ Katman Paletindeki Bilgileri Görüntülemek .............................................. Background (Arka plan) Katman› .......................................................... Yeni Bir Katman Oluflturmak ve Adland›rmak .................................... Katmanlar›n Y›¤›lma S›ras›n› De¤ifltirmek ............................................. Bir Katman›n Opakl›¤›n› ve Harmanlama (Blending Options) .......... Seçene¤ini Belirlemek............................................................................. Katmanlar› Birbirine Ba¤lamak .................................................................... Katmanlara Degrade Uygulamak ........................................................... Katman Stili Oluflturmak......................................................................... Metin Katman› Eklemek ........................................................................ Katman Kümesi Oluflturmak .................................................................. Layer Comp (Katman Eflleri’ni) Kullanmak ........................................... Flattening (Dosyalar› Bütünlefltirmek) ................................................... KANALLAR .................................................................................................... MASKELER .................................................................................................... Quick Mask (H›zl› Maske) Oluflturmak ....................................................... Bir Seçimi Maske Olarak Kaydetmek ....................................................

41 41 42 44 44 44 44 44 46 47 49 50 50 51 52 52 54 55 56

‹çindekiler

Alfa Kanallar› ................................................................................................. Katman Maskeleri.................................................................................... Extract (Ay›klama) Komutunu Kullanarak Seçim Yapmak................... Özet................................................................................................................ Kendimizi S›nayal›m...................................................................................... Okuma Parças› .............................................................................................. Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ Yararlan›lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar ...............................................

56 56 57 59 60 61 63 63

Alan Seçimi ve Onarma Araçlar›........................................... 64 SEÇME ‹fiLEM‹ VE SEÇ‹M ARAÇLARI HAKKINDA ..................................... Magic Wand (Sihirli De¤nek) Arac›yla Seçim Yapmak .............................. Seçili Bir Alan› Tafl›mak.......................................................................... Sadece Seçilmifl Alan› Tafl›mak .............................................................. Seçimi Tafl›mak ve Ayn› Anda Ço¤altmak............................................. Seçili Alandan Ç›kmak ............................................................................ Seçim Araçlar›n› Birlikte Kullanmak ve Alan Eklemek-Ç›karmak........ Seçimler ‹çin Yard›mc› Fonksiyonlar ..................................................... Oval ve Dairesel Seçimlerle Çal›flmak ................................................... Merkez Noktay› Kullanarak Seçmek ...................................................... Seçimi Bir Klavye K›sayolu Kullanarak Tafl›mak .................................. Seçimi Ok Tufllar›n› Kullanarak Tafl›mak .............................................. Bir Seçim Alan›n›n Kenarlar›n› Yumuflatmak ........................................ SEÇ‹M MENÜSÜNE GENEL BAKIfi .............................................................. Color Range (Renk Seçim) Özelli¤ini Kullanma ......................................... Seçili Alan› Kaydetmek ........................................................................... Bir Bölgeyi Silmek .................................................................................. Bir Resmi K›rpmak.................................................................................. RÖTUfiLAMA VE ONARMAYA BAfiLAMADAN ÖNCE................................ Resmin Kopyas› Üzerinde Çal›flmak ............................................................ Çözünürlük ve Resim Boyutu ...................................................................... RES‹M ALANINI BEL‹RLEMEK, DÜZENLEMEK VE DÖNÜfiTÜRMEK........ TON VE RENK DÜZENLEMELER‹NE G‹R‹fi ................................................ Renk Modu ................................................................................................... Ton Aral›¤›n› Ayarlamak ............................................................................... Renk Dengesizli¤ini Gidermek..................................................................... Gri ve Tek Tonlu Resim Uygulamalar› ........................................................ Bir Resimdeki Renkleri De¤ifltirmek ............................................................ RÖTUfiLAMA VE ONARMA ARAÇLARI........................................................ Rötufllama ve Onarma Yaparken Yeni Katman Üzerinde Çal›flmak.......... Clone Stamp (Kopya Mühürü) Arac›n› Kullanmak ..................................... Doku Mühürü (Pattern Stamp) Arac›n› Kullanmak..................................... Healing Brush Tool (Onar›m F›rças›) Arac›n› Kullanmak .......................... Patch (Yama) Arac›n› Kullanmak ................................................................. Onarma ve Rötufllama Araçlar›nda F›rça Paletinin Kullan›m› .................... History (Yap›lm›fl ‹fllemler) Paleti ................................................................ Snapshots (Anl›k Görüntüler)....................................................................... Özet ...............................................................................................................

65 67 68 68 68 69 69 70 71 71 71 71 72 72 73 74 75 75 76 76 77 77 79 80 81 81 83 84 84 84 85 85 86 86 87 87 88 89

4. ÜN‹TE

‹çindekiler

Kendimizi S›nayal›m ..................................................................................... Okuma Parças› ........................................................................................... .. Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ Yararlan›lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar ...............................................

5. ÜN‹TE

Vektör Temelli Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar.............................................................. 94 G‹R‹fi .............................................................................................................. VEKTÖREL TEMELL‹ Ç‹Z‹M YAZILIMLARI.................................................. Adobe Illustrator............................................................................................ Macromedia Freehand .................................................................................. Corel Draw .................................................................................................... Adobe InDesign ve QuarkXPress................................................................. VEKTÖREL ‹fiLEMLER ................................................................................... Vektörel Çizim Araçlar›n› Tan›mak .............................................................. Pencil (Serbest Çizim Kalemi) Arac›n› Kullanmak ................................ Line / Line Segment (Düz Çizgi) Arac›n› Kullanmak ........................... Temel fiekiller Oluflturmak ........................................................................... Pen (Hassas Çizim Kalemi) Arac› ‹le Çizim Yapmak ................................. Alanlara Renk ve Çizgi Kal›nl›¤› Vermek .................................................... Yaz› Çal›flmalar› Yapmak .............................................................................. Rehber Görüntü Yard›m›yla Vektörel Çizim Yapmak ................................ SANATSAL UYGULAMALAR ......................................................................... Bir Sembol Çizimi Nas›l Yap›l›r?................................................................... Sembol Çizimi ‹le Sanatsal Bir Uygulama ................................................... Özet................................................................................................................ Kendimizi S›nayal›m...................................................................................... Okuma Parças› .............................................................................................. S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ Yararlan›lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar ...............................................

6. ÜN‹TE

91 92 93 93

95 96 96 96 97 97 97 97 99 99 99 100 102 104 109 114 114 123 128 129 130 131 131 131

Say›sal Ortamda Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar.............................................................. 132 B‹TMAP VE VEKTÖREL GRAF‹KLER ........................................................... Bitmap Grafikler............................................................................................ Vektörel Grafikler.......................................................................................... ÖRNEK FOTO⁄RAF DÜZENLEME ÇALIfiMASI........................................... VEKTÖREL GRAF‹K OLUfiTURMA TEKN‹KLER‹......................................... Çizim Kalemi Arac›n› Kullanmak ................................................................. Düz Çizgiler Çizmek ..................................................................................... Ba¤lant› Noktalar›, Yön Tutamaçlar› ve Bileflenler ..................................... Çizgileri ve Çapa Noktalar›n› Tafl›mak......................................................... Vektörel Alanlar› Boyamak........................................................................... Vektörel Alanlar› Seçilmifl Alanlara Dönüfltürmek ...................................... Seçilmifl Alanlar› Vektörel Alanlara Dönüfltürmek ...................................... ÖRNEK TASARIM ÇALIfiMASI .....................................................................

133 133 134 134 139 139 140 141 141 142 143 143 143

vii

‹çindekiler

Özet................................................................................................................ Kendimizi S›nayal›m...................................................................................... Yararlan›lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar ............................................... Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................

148 149 150 150

Özel Efektler ve Filtreler ........................................................ 152 G‹R‹fi .............................................................................................................. P‹KSEL TABANLI EFEKTLER VE F‹LTRELER ............................................... Artistic (Sanatsal) Filtreler ............................................................................. Blur (Bulan›klaflt›rma) Filtresi....................................................................... Brush Strokes (F›rça Ucu) Efektleri.............................................................. Distort (Bozma) Filtresi................................................................................. Noise (Parazit) Filtresi................................................................................... Pixelate (Piksellefltirme) Filtresi.................................................................... Render (Canland›rma) Filtresi....................................................................... Sharpen (Netlefltirme) Filtresi ....................................................................... Sketch (Çizim) Filtreleri ................................................................................ Stylize (Stilize) Filtresi ................................................................................... Texture (Doku) Filtreleri............................................................................... Layer Effects (Katman Efektleri)................................................................... Özet................................................................................................................ Kendimizi S›nayal›m...................................................................................... Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. Yararlan›lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar ...............................................

153 154 155 157 160 162 165 166 168 169 169 173 175 176 179 180 181 181 181

Say›sal Görüntü ‹fllemede Ton Kontrolü ve Renk Yönetimi ......................................................................... 182 G‹R‹fi .............................................................................................................. RENK VE TON NED‹R? ................................................................................. RENK ALANI VE GAMUT ............................................................................. RENK MODLARI............................................................................................ RGB ................................................................................................................ CMYK ............................................................................................................. Di¤er Renk Modlar›....................................................................................... Grayscale (Gri Ton) ................................................................................ Bitmap...................................................................................................... Duotone (‹ki Renk)................................................................................. Indexed Color Mode (Dizinli Renk Modu) ........................................... Multichannel Mode (Çok Kanall› Mod) ................................................. MON‹TÖR AYARLARININ YAPILMASI ........................................................ TON KONTROLÜ ve RENK YÖNET‹M‹ ...................................................... Ton Kontrolü ................................................................................................. Brightness/Contrast (Aç›kl›k/Koyuluk ve Kontrast) Seçene¤i.............. Levels (Ton Seviyesi) Seçene¤i .............................................................. Curves (Ton E¤risi) Seçene¤i ................................................................. Renk Yönetimi...............................................................................................

7. ÜN‹TE

183 183 184 185 185 185 185 185 185 186 186 186 186 187 187 187 188 189 190

8. ÜN‹TE

viii

‹çindekiler

Color Balance (Renk Dengesi)............................................................... Hue/Saturation (Renk/Doygunluk) ........................................................ Özet................................................................................................................ Kendimizi S›nayal›m...................................................................................... Yararlan›lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar ............................................... S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................

190 191 192 193 194 194 194

Sözlük ................................................................................... 185 Dizin ...................................................................................... 205

Önsöz

Önsöz “Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri” kitab›, çevremizi sarmalayan ve kaç›n›lmaz olarak farkl› seviyelerde de olsa ö¤renmek durumunda oldu¤umuz say›sal (digital) görsellerin ifllenmesi konusunda temel bilgileri kazand›rmak üzere haz›rlanm›flt›r. Günümüz dünyas›nda görsel veriler say›sal olarak oluflturulmakta ve kullan›lmakta, bu verileri say›sal film ve foto¤raf kameralar›yla, cep telefonlar›yla, bilgisayarlar›m›z›n üzerindeki minik mercekler yard›m›yla oluflturmak mümkün. Bunlar›n yan›s›ra uydu foto¤raflar›ndan, güvenlik kameralar›na, vesikal›k foto¤rafa kadar her türlü say›sal verinin oluflturulduktan sonra ayr›ca ifllenme ve düzenlemeye ihtiyac› ortaya ç›k›yor. Elinizdeki kitap her tür say›sal verinin ifllenmesi için bafllang›ç ve temel düzeyi kapsayan yer yer ileri baz› bilgileri de içeren katmanl› bir yap›da tasarlanm›flt›r. Konu ile ilgili olan görseller teorik bilgiyi destekleyici olarak yarat›lm›fl, anlat›lan konu gerek ekran foto¤raf› gerekse farkl› örneklerle detayland›r›lm›flt›r. Say›sallaflt›rma, Say›sal Görsel Veri Oluflturma Yöntemleri; Temel Araç Kutusu ve ‹fllevleri: Araçlar›n ifllevleri, Katman sistemi, Katmanlar ve Kanallar; Alan Seçimi ve Seçim Yöntemleri, Say›sal alan, Seçim araçlar›, Vektör temelli görüntü oluflturma ve Piksel Vektör Birlikteli¤i; Rötufllama ve Onarma Araçlar›; Boyamak ve Yüzeyleri Düzenlemek; Say›sal ortamda Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar; Özel Efektler ve Filtreler; Say›sal Görüntü ‹fllemede Ton Kontrolü ve Renk Yönetimi gibi konular›n aç›kland›¤› kitab›m›zda ilgi ve zaman boyutuna göre flekillenen katmanl› ve uzaml› bir yap› oluflturulmufltur. Kitaptaki herhangi bir konu en basit flekliyle var olabildi¤i gibi ö¤rencinin ilgisi ve çabas›yla orant›l› olarak daha detayl› bilgiler de verebilmektedir. Bu kitaptan yararlanacak ö¤rencilerin mümkünse kitab› bilgisayar bafl›nda ilgili yaz›l›mlar yard›m›yla çal›flmalar›nda büyük yarar olacakt›r. Günümüzde pek çok yaz›l›m Türkçe’lefltirilse de yayg›n olarak orjinal versiyonlar› mevcut. Bu yüzden menü komutlar›n› ö¤rencilerimizin de ekran bafl›nda karfl›laflacaklar› haliyle ‹ngilizce olarak kulland›k ancak parantez içinde de Türkçe karfl›l›klar›n› verdik. Böylelikle ö¤rencinin her iki dilde de kazan›mlar elde etmesini hedefledik. Üniteleri çal›fl›rken kitapdaki örneklerin benzerlerini de kendi bilgisayar›n›zda oluflturman›z, ayn› süreçleri denemeniz kal›c› bir ö¤renme oluflturacakt›r. Ö¤rencilerimiz, gerekli yaz›l›mlar› ö¤renme aflamas› için, üretici firmalar›n web sitelerinden 30 günlük deneme sürümlerini indirerek kitab›m›zdan daha etkin ve kapsaml› flekilde yararlanabilirler. Bu kitab›n haz›rlanmas›nda çok de¤erli ekip arkadafllar›ma sahiptim. Yazarlar›m›z Ö¤r. Gör. Cemalettin Y›ld›z ve Ö¤r. Gör. Melike Taflc›o¤lu’yla son derece uyumlu ve verimli bir süreç yaflad›k, ö¤retim tasar›m› deste¤ini Kadriye Kobak’tan ald›k, zaman zaman bilgisayar atölyesi sorumlumuz sevgili Dilek Kocabafl’tan çok yararl› dönütler elde ettik, genel koordinatöründen dizgi biriminin çal›flanlar›na kadar sistemin her halkas› bir saat gibi çal›flt›... Böylesi bir ekibin parças› olmak çok heyecan vericiydi. Tüm eme¤i geçenlere yürekten teflekkürlerimi sunar›m. Baflar›n›z›n sa¤l›k ve mutlulukla sürmesi dile¤iyle, ömür boyu hep güzel görseller dünyan›z› sarmalas›n...

Editör Prof. Tevfik Fikret Uçar

SAYISAL FOTO⁄RAF ‹fiLEME TEKN‹KLER‹

Amaçlar›m›z

N N N N N N

Bu üniteyi tamamlad›ktan sonra; Görsel veri oluflturma yöntemlerini tan›mlayabilecek, Görsel veri oluflturma yöntemlerinde kullan›lan temel yaz›l›m ve donan›mlar› aç›klayabilecek ve kullanabilecek, Say›sal formatlar›n fark ve benzerliklerini karfl›laflt›rabilecek, Say›sal verilerin tafl›nmas› veya saklanmas›nda ne gibi yöntemlerin geçerli oldu¤unu saptayabilecek, Say›sal verilerin düzenlenmesinde uygun yöntemi belirleyebilecek, Veri saklama ve düzenlemede yaz›l›m ve donan›m› etkin olarak kullanmaya yönelik bilgi ve becerilere sahip olacaks›n›z.

Anahtar Kavramlar • • • • • • •

Say›sal Görsel Veri Veri Oluflturma Vektörel Piksel Tabanl› Donan›m Yaz›l›m Say›sal Ortam

• • • • • • •

Veri Veri Saklama Yaz›l›m Donan›m Bas›ma Yönelik Veri ‹nternete Yönelik Veri Yay›mlama

‹çerik Haritas›

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Say›sal Görsel Veri Oluflturma, Saklama, Düzenleme ve Yay›mlama Yöntemleri

• G‹R‹fi • GÖRSEL VER‹ OLUfiTURMADA KULLANILAN TEMEL DONANIMLAR • GÖRSEL VER‹ OLUfiTURMADA KULLANILAN TEMEL YAZILIMLAR • VER‹ DÜZENLEME YÖNTEMLER‹ • VER‹ SAKLAMA YÖNTEMLER‹: YEDEKLEME VE ARfi‹VLEME • VER‹ TAfiIMA YÖNTEMLER‹ • SAYISAL VER‹ FORMATLARI

Say›sal Görsel Veri Oluflturma, Saklama, Düzenleme ve Yay›mlama Yöntemleri G‹R‹fi “Say›sal görsel veri oluflturmak” ifadesi kula¤a biraz kar›fl›k ve zor gelse de asl›nda görsel veri oluflturma, günümüzde hemen herkesin her an yapt›¤› bir eylem olarak karfl›m›za c›kmaktad›r. Foto¤raf makinenizle bir arkadafl›n›z›n foto¤raf›n› çekerken, video kameran›zla çocu¤unuzun do¤um gününü ölümsüzlefltirirken ya da internette be¤endi¤iniz bir görüntüyü masaüstüne kaydetti¤inizde siz de say›sal görsel veri oluflturmaktas›n›z. Görsel veriler, say›sal ortama geçmeleriyle h›zla ço¤alm›fl ve herkes taraf›ndan üretilebilir hâle gelmifltir. Bunun alt›nda teknolojik araç ve gereçlerin ulafl›labilirli¤i yatar. Hemen herkesin evinde bulunan bilgisayar, foto¤raf makinesi görüntü oluflturma ve ifllemede kullan›lan en temel araclardand›r. Bunun yan›nda tasar›mc›lar›n vazgeçilmez gereçlerinden olan taray›c› ve çizim tableti de bir görüntüyü bilgisayarda oluflturmak için kullan›lan di¤er baz› araclardand›r. Yabanc› bir ülkeye yolculuk yap›ld›¤›nda yaflanan en çarp›c› de¤iflikliklerden biri dil de¤iflikli¤idir. Yurt d›fl›na ç›kt›¤›n›zda, e¤er gitti¤iniz ülkenin kulland›¤› dili bilmiyorsan›z bu, sizin o ülkenin vatandafllar›yla iletiflime geçmenizi engelleyecek veya k›s›tlayacakt›r. Bir baflka deyiflle o ülkenin dilini ne kadar iyi ö¤renirseniz, iletiflim kurman›z da ayn› derecede kolaylaflacakt›r. Gitti¤iniz ülkeye ba¤l› olarak ö¤renmeniz gereken dil de de¤iflir. Örne¤in ‹ngilizce ö¤renmek pek çok ülkede iletiflim kurman›za yard›mc› olacakken, Portekizce ö¤renmek yaln›zca Portekiz ve Brezilya gibi birkaç ülkede iflinize yarayacakt›r. Dil, bir kodlama biçimidir. Bu kodlama biçimi, bilgisayar teknolojilerinin de faydaland›¤› bir sistemdir. Bilgisayarlar›n da kendine özgü dilleri vard›r. Veriler bu dili kullanarak oluflturulur ve bu dil arac›l›¤› ile tan›mlan›rlar. Veri formatlar›, farkl› iletiflimlere gereksinim duyulmas› sonucu ortaya c›kan farkl› dil kodlar›na benzetilebilir. Formatlar› ö¤renmek, onlar›n nerede ve ne amaçla kullan›labilece¤ini anlayabilmeye yarar. Hangi format›n, hangi yaz›l›m taraf›ndan desteklendi¤ini bilmek veya bas›l› bir yay›n için hangi formatta kaydetmenin daha do¤ru olaca¤›n› bilmek, bilgisayar ile iletiflim içinde bulundu¤umuz günümüzde bize büyük kolayl›klar sa¤layacakt›r. Üstelik veri formatlar› hakk›nda genel bir bilgi sahibi olmak, yeni bir dil -örne¤in Portekizce- ö¤renmeye k›yasla oldukça kolayd›r. Bu ünitede; oluflturulan görüntüleri bilgisayara aktarma ve bilgisayarda görüntü oluflturma tekniklerinden bahsederek günlük hayat›m›zda kulland›¤›m›z araçla-

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

r›n, say›sal görüntü oluflturma gereci olarak nas›l kullan›ld›klar›n› bir daha gözden geçirece¤iz. Temel araclar›n ard›ndan bilgisayarda kullan›lan temel yaz›l›mlar› tan›yacak ve bu yaz›l›mlarla görüntü oluflturman›n yöntemlerini k›saca görece¤iz. Oluflturulan verilerin nas›l düzenlenece¤ini ve saklanaca¤›n› gordükten sonra ise bu verileri tafl›ma ve yay›nlama üzerine karfl›laflt›rmal› olarak neler yap›labilece¤ini tart›flaca¤›z. Ünitenin sonunda, görüntü ifllem verilerinin bask› veya internete yönelik ne gibi formatlar ile ve ne flekilde yay›nlanaca¤›n› saptayabilece¤iz.

GÖRSEL VER‹ OLUfiTURMADA KULLANILAN TEMEL DONANIMLAR Say›sal görsel veri oluflturmada ve ifllemede kullan›lan temel araç bilgisayard›r. Ancak bunun öncesinde foto¤raf makinesi, kamera, cep telefonu kameras› gibi baz› gereçler de görüntü oluflturmada kullan›l›r. Oluflturulan görüntüler, ifllenmek üzere bilgisayara aktar›l›r. Görsel veri oluflturmada kullan›lan temel donan›mlardan baz›lar› flunlard›r:

Foto¤raf Makinesi

Optik zoom: Dijital foto¤raf makinesinin merce¤i ile yaklaflma oran›n› gösterir. 3x optik zoom’a sahip bir dijital foto¤raf makinesi dijital özelliklerini hiç kullanmaks›z›n- sadece merce¤i ile görüntüyü 3 kat büyütebilir. Haf›za Kart›: Dijital foto¤raf makinesinin çekilen foto¤raflar› depolad›¤› kartt›r. Çeflitli büyüklüklerde ve genellikle foto¤raf makinesi markalar›na özel olarak üretilmektedir.

Bluetooth: Kablosuz haberleflme ve veri aktarma teknolojisidir. Bluetooth özelli¤i bulunan bir ayg›t çevresinde bulunan Bluetooth özelli¤ine sahip di¤er araçlar› tan›r ve ba¤lant› sa¤lar.

Günümüzde dijital foto¤raf makineleri hemen herkesin sahip oldu¤u bir görüntü yakalama gerecidir. Öncesinde film üzerine ›fl›¤›n pozlanmas› ile görüntü elde edilen analog teknik, bugün yerini say›sal teknolojiye b›rakm›flt›r. Bu teknoloji birçok yönden avantaj sa¤lamaktad›r. Belirli bir konu üzerine çal›flan foto¤rafç› ya da tasar›mc›, elde etmek istedi¤i görüntüye pek çok foto¤raf çekerek ve bunlar› eleyip istedi¤i görüntüyü seçerek çal›flmaktad›r. Dijital teknoloji seçenekleri artt›rmakta ve bir maliyet getirmemektedir. Örne¤in bir gözlük ilan› için çal›flan bir tasar›m ekibi, ürünlerin foto¤raflar›n› çekerek ifle bafllayabilir. Tasar›mc›lar, ilanda kullan›lacak ürünün belirlenmesinin ard›ndan, bu ürüne ait pek çok farkl› aç›dan, farkl› ›fl›k ve renk kalitesine sahip foto¤raf aras›ndan seçim yapmak isteyecektir. Çekilecek foto¤raf›n kalitesi ile bask› kalitesi paralel olmal›d›r. Bu nedenle çekim yap›lan foto¤raf makinesinin kalitesi de önemli bir konudur. Bir dijital foto¤raf makinesinin kalitesini belirleyen kriterlerden en önemlisi, makinenin çözünürlük oran›d›r. Bunun yan› s›ra renk ve ›fl›k alg›s›, ve merce¤in optik zoom özelli¤i bir foto¤raf makinesinin özelliklerini belirleyen unsurlard›r. Foto¤raf çekimi uzmanl›k gerektiren ve birçok detay› olan bir aland›r. Çekimin amac›na göre haz›rl›k ve çekim süreci oldukça uzun sürebilir. Dijital foto¤raf çekiminde dikkat edilmesi gereken önemli noktalardan biri makinenin pil durumudur. Yedek pil, özellikle foto¤rafç›n›n d›fl mekanda çal›flt›¤› zamanlarda önemli bir ihtiyaçt›r. Ayr›ca çekilen yüzlerce foto¤raf›n kaydedildi¤i haf›za kart› da yeterli büyüklükte olmal›d›r. ‹htiyaca göre birden fazla haf›za kart› da kullan›labilir. Dijital foto¤raf makinesi ile çekilen foto¤raflar, USB kablo arac›l›¤› ile bilgisayara aktar›larak say›sal veri elde edilmifl olur. Kablo ile ba¤lant›, dijital makinenin bilgisayara direkt ba¤lant›s› ile gerçekleflebilece¤i gibi haf›za kart› okuyucusunun bilgisayara ba¤lanmas› ile de gerçekleflebilir. Dijital foto¤raf makinelerinde bulunan Bluetooth teknolojisi de veri aktarmada pratik çözüm sunarlar. Bilgisayar›n ve foto¤raf makinesinin Bluetooth konumunu aktif duruma getirerek kablosuz veri aktarmak mümkündür.

1. Ünite - Say›sal Görsel Veri Oluflturma, Saklama, Düzenleme ve Yay›mlama Yöntemleri

fiekil 1.1 Dijital Foto¤raf Makinesi.

SIRA S‹ZDE

D Ü fi Ü N E L ‹ M

S O R U

Çekim öncesinde istenilen çözünürlük de¤erleri makinenin menüsüneD ‹girilerek seçilmeliKKAT dir. Düflük çözünürlükte daha fazla say›da foto¤raf çekilebilirken, en kaliteli yüksek çözünürlük seçene¤inde, ayn› haf›za kart› çok daha az foto¤raf› depo edebilir. SIRA S‹ZDE

D‹KKAT

N N

Taray›c›

AMAÇLARIMIZ Taray›c›; bir foto¤raf›, bir kitap sayfas›n›, el yaz›s›n› veya bir objeyi optik olarak okuyarak say›sal veri hâline dönüfltürmeye yarayan bir araçt›r. En s›k kullan›lan taray›c›, evlerde de bulunan masaüstü taray›c›d›r. Fotokopi makinesinin ›fl›kl› ala‹ T A P n›na benzer bir yap›ya sahip taray›c›lar, taranan objeye ›fl›k Kgöndererek objenin say›sal bilgisini belirlemektedir. Taray›c› özellikle saydam ve foto¤raf gibi görüntülerin say›sal ortama aktar›lmaT E L E Vveya ‹ Z Y O bir N dergi ya s› gerekti¤inde kullan›l›r. Bunun yan› s›ra el ile yaz›lm›fl bir belge da kitaptan al›nmas› gereken bir görüntüyü say›sal ortama aktarmak gerekti¤inde kullan›lacak en uygun araç taray›c›lard›r. Bir resmi tararken o resmi ne amaçla tarad›¤›n›z› bilmeniz‹ Nönemlidir. E¤er inTERNET ternet sayfas›na konulacak bir görüntü ise 72 DPI gibi düflük çözünürlükte bir taSIRA S‹ZDE rama yeterli olacakken, matbaaya gidecek bir görüntüyse daha yüksek çözünürlükte olmal›d›r. Matbaa için kullan›lan çözünürlük 300 DPI oldu¤undan, taray›c›da çözünürlük ayar› 300 DPI’a getirilerek tarama ifllemi gerçeklefltirilmeliD Ü fi Ü N E L ‹ M dir. Taranan görüntü ile kullan›lacak olan görüntünün oran› ise boyut ile belirlenir. Yani taranan görüntü 3x3 cm ise ve bask›ya giden ölçü 6x6 olacaksa, taray›c› O R U ayarlar›nda büyüklük orjinal foto¤raf›n iki kat›, yani yüzde 200 Solmal›d›r.

Taray›c›lardaAMAÇLARIMIZ en önemli iki ayar boyut ve çözünürlüktür.

K ‹ T A P

TELEV‹ZYON

‹NTERNET SIRA S‹ZDE Çözünürlük: Birim ölçüdeki Pixel say›s›na verilen add›r. Örne¤in elimizdeki görselin Ü fi Ü cm) NEL‹M 1 inch karelikD(2,54 kesitini alal›m, 1 inch kenardaki pixel say›s› o görselin çözünürlü¤ünü S O R U verir.

Analog foto¤raf makineleri ile çekilmifl foto¤raflar taray›c› yard›m› ile bilgisayara D ‹ K K A T aktar›labilir. SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

SIRA S‹ZDE

N N

D‹KKAT

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

fiekil 1.2 Masaüstü Taray›c›.

SIRA S‹ZDE

D Ü fi Ü N E L ‹ M S O R U

D‹KKAT

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

TELEV‹ZYON

‹NTERNET

SIRA S‹ZDE Matbaada bas›lacak bir katalogda kullanmak üzere bir görüntüye ihtiyac›n›z oldu¤unu düflünün. Buldu¤unuz görüntü 2x2 cm, bas›lmas›n› istedi¤iniz ölçü 4x4 cm ise taray›c›da büyüklük ayar›n› nas›l yapard›n›z? D Ü fi Ü N E L ‹ M

Belge taramalar›nda OCR (Optical Character Recognition/Optik Karakter TaS O R U oldukça kullan›fll› bir yöntemdir. Harfleri tan›yarak metin hân›mlama) teknolojisi line dönüfltüren bu teknoloji, kitap ya da dergi gibi üzerinde yaz› olan bir belgenin say›sal metin dönüflmesini oldukça pratik hâle getirmektedir. OCR tekD ‹ K K Ahaline T nolojisi art›k hemen her masaüstü taray›c›da bulunan bir teknolojidir. Taray›c›lar görüntüleri USB veya Firewire kablolar› ile bilgisayara aktar›rlar. Bir SIRA S‹ZDE taray›c› al›rken dikkat edilmesi gereken özellikler renk kalitesi ve çözünürlük de¤erleridir. Taranan malzemelerin çeflitlerine ba¤l› olarak da farkl› taray›c›lar tercih AMAÇLARIMIZ edilebilir. Örne¤in metin taran›yorsa OCR özellikleri iyi olan bir taray›c›, slayt taran›yorsa bu özelli¤e uygun aparatlar› olan bir taray›c› tercih edilmelidir.

N N

Tablet

K ‹ T A P

Çizim tabletleri grafik tasar›mc›lar, ilüstratörler, animasyon sanatç›lar›, karikatüristler aras›nda oldukça popüler olan bir gereçtir. Ekranda direkt olarak çizim yapmaTELEV‹ZYON y› sa¤layan tablet, fareye k›yasla çok daha hassas çal›fl›r. Kalem ve f›rça ile çal›flmaya al›fl›k olan tasar›mc› ve sanatç›lar, tabletin kalemi ile kâ¤›t yerine ekrana çizim yaparak say›sal görüntü elde etmifl olurlar. El yaz›s›‹ Nveya gibi kiflisel çizim ve yaz›lar› da do¤rudan say›sal ortama geT E R Nimza ET çirmeye yarayan tablet bas›nca duyarl› bir kalem ile çal›fl›r. Bu kalem ve ekrana ç›kan çizimlerin ayarlar› tablete ait menüden yap›labilmekte ve tablet hassasiyeti kontrol edilebilmektedir.

1. Ünite - Say›sal Görsel Veri Oluflturma, Saklama, Düzenleme ve Yay›mlama Yöntemleri

Tabletlerin en yeni ve geliflmifl modelleri ise do¤rudan ekran üzerine çizim yap›labilen versiyonlar›d›r. Bu teknoloji sayesinde ka¤›t üzerinde çal›flma yapmaya al›flk›n olan ve tercih eden tasar›mc› ve sanatç›lar, fare yerine kalem ile görüntülere detayl› olarak ve daha gerçekçi biçimde müdahale edebilmekte ya da s›f›rdan yeni çizimler oluflturabilmektedirler. fiekil 1.3 Çizim Tableti.

Bilgisayar Görsel veri ifllemede en temel araç olan bilgisayar, görsel veri oluflturmada da kulSIRAdonan›m S‹ZDE lan›lmaktad›r. Görsel veri oluflturmada bilgisayarda herhangi bir veya internet ba¤lant›s› olmaks›z›n ekran foto¤raf› çekilerek görüntü elde edilebilir. Görsel veri oluflturmak için di¤er bir yöntem ise internette yer alan bilgiD Ügörüntülerin fi Ü N E L ‹ M sayara indirilmesidir. Bu yöntem, internet ile ulafl›labilen görsel kaynaklardaki verilerin bilgisayar›n haf›zas›na yüklenmesi ile gerçekleflir. Bu iki temel yöntem ile S O R U bilgisayarda say›sal veri elde edilmifl olur. D ‹ K K A Tile elde edileEkran görüntüsü PC bilgisayarlarda “Print Screen” (Ekran› Yazd›r) seçene¤i bilirken Mac bilgisayarlarda “Ctrl + Shift + 3” tufllar›na basarak elde edilir. Ekrandan bir kesit almak için ise “Ctrl + Shift + 4” tufllar›na bast›ktan sonra istenen SIRAbölge S‹ZDEçerçeve içine al›narak ekran foto¤raf› çekilmifl olur.

N N

AMAÇLARIMIZ SIRAgörsel S‹ZDE arama ter‹nternette Google gibi arama motorlar›nda yap›lan aramalarda cihi ile istenilen bir konu bafll›¤› üzerine görseller bulunabilece¤i gibi, stok görüntü kaynaklar›ndan istenilen görseller bulunarak belirli bir ücret karfl›l›¤›nda bilgisaKD Ü‹ fi ÜT NAE L P‹ M yara yüklenebilir. Stok foto¤raf siteleri profesyonel kullan›m için idealdir, istenilen foto¤raf›n yüksek çözünürlüklü ve kaliteli versiyonlar›na ulaflmak mümkündür. S O R U Arama motorlar›nda ise her zaman istenilen büyüklükte görsellere ulafl›lamayabilir. TELEV‹ZYON

Mac bilgisayarlarda Grab adl› yaz›l›m ile ekran foto¤raf› çekme seçenekleri D ‹ K K Aart›r›labilmekT tedir. Grab yaz›l›m› sistemin içinde haz›r olarak gelir. Finder menüsünde Go>Utilities’den ‹ N T E RS‹ZDE NET Grab yaz›l›m›na ulaflabilirsiniz. SIRA AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

N N

SIRA S‹ZDE

D Ü fi Ü N E L ‹ M S O R U

D‹KKAT

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ SIRA S‹ZDE

DKÜ fi‹ ÜTN EAL ‹ PM S O R U TELEV‹ZYON D‹KKAT

‹SIRA N T E RS‹ZDE NET

AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

fiekil 1.4 Bilgisayar›n Ekran Görüntüsü.

GÖRSEL VER‹ OLUfiTURMADA KULLANILAN TEMEL YAZILIMLAR Vektörel Temelli Çizim Yaz›l›mlar›

Vektör temelli çizim yaz›l›mlar›, iki boyutlu vektör grafiklerini basit geometrik elemanlarla çizmek amac›yla kullan›l›rlar. Çizim yaparken nokta, çizgi, e¤ri ve alanlardan yararlanan bu yaz›l›mlar›n en s›k kullan›lanlar› aras›nda Macromedia Freehand, Adobe Illustrator gelir. Corel Draw da PC kullan›c›lar›n›n tercih etti¤i bir programd›r. Masaüstü yay›nc›l›¤›n vazgeçilmez yaz›l›mlar› olan vektör temelli yaz›l›mlar› k›saca inceleyelim.

Adobe Freehand Geometrik çizimlerde hassas kullan›m ve teknik çizim alan›nda kullan›fll›l›¤›n›n yan› s›ra çoklu sayfa özelli¤i ile Freehand pek çok kullan›c›n›n tercih etti¤i bir yaz›l›md›r. Freehand, Illustrator ile benzer ifllevlere sahiptir. Kullan›m amac› ve prensibi bak›m›ndan önemli benzerlikler gösteren bu iki yaz›l›m, kullan›m biçimi bak›m›ndan küçük de olsa baz› farklara sahiptirler. fiekil 1.5 Piksel esasl› yaz›l›mlardan Adobe Photoshop, vektörel temelli çizim yaz›l›mlar›ndan Adobe Illustrator, Adobe Freehand, sayfa tasar›m› amaçl› yaz›l›mlardan Adobe InDesign’a ve QuarkXpress’e ait ikonlar.

1. Ünite - Say›sal Görsel Veri Oluflturma, Saklama, Düzenleme ve Yay›mlama Yöntemleri

Adobe Illustrator En yayg›n olarak kullan›lan vektörel çizim yaz›l›mlar›ndand›r. Adobe ailesinden oluflu, Photoshop gibi programlar ile al›flverifli kolaylaflt›rm›fl, bu da Illustrator için önemli bir avantaj olmufltur. Illustrator, Freehand yaz›l›m›n›n içerdi¤i baz› özellikleri de yeni versiyonlar›nda bünyesine katarak yayg›n biçimde kullan›m sa¤lamay› sürdürmektedir. Ancak çoklu sayfa tasar›m›nda InDesign yaz›l›m› öne ç›kmakta, Illustrator vektörel çizim amaçl› kalmaktad›r.

Corel Draw PC’lerde a¤›rl›kl› olarak kullan›lan Corel Draw yaz›l›m› her türlü vektörel ilüstrasyon ve sayfa düzeni çal›flmas› için kullan›lan bir yaz›l›md›r.

Piksel Esasl› Yaz›l›mlar Adobe Photoshop En yayg›n görüntü ifllem yaz›l›m› olan Adobe Photoshop, foto¤raflar üzerine müdahale veya birden çok görseli bir araya getirme gibi her türlü görüntü iflleme ad›m›nda kullan›lan bir yaz›l›md›r. Bitmap yani piksel bazl› yaz›l›m olan Photoshop, grafik tasar›mda ve foto¤raf ifllemede endüstri standard› bir yaz›l›md›r. fiekil 1.6 Adobe Photoshop yaz›l›m› aç›ld›¤›nda karfl›m›za bu ekran ç›kar.

Painter Corel ailesinin bir yaz›l›m› olan Painter, ekranda resim yapma üzere kullan›lan bir yaz›l›md›r. Çeflitli f›rça ve kalem seçenekleri ile gerçe¤e yak›n resimsel etkilerin elde edilebildi¤i bu yaz›l›m çizim tableti ile kullan›ld›¤›nda oldukça gerçekçi sonuçlar ortaya ç›karabilmektedir.

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Sayfa Tasar›m› Amaçl› Yaz›l›mlar QuarkXpress ‹lk kez piyasaya sürüldü¤ü 1987 y›l›ndan beri en yayg›n olarak kullan›lan sayfa tasar›m› yaz›l›m› olan QuarkXPress, metin ve resimlerin sayfa üzerinde düzenlenmesinde kolay kullan›m› ile tercih edilirli¤ini sürdürmektedir. Kitap ve dergi gibi özellikle çok sayfal› ve resimli tasar›mlarda kullan›fll›l›¤› ve h›z› ile öne ç›kan bir yaz›l›md›r.

Adobe InDesign Adobe firmas›n›n 2000’lerde piyasaya sürdü¤ü InDesign, masaüstü yay›nc›l›kta h›zla yay›lan ve geliflen bir yaz›l›md›r. Metin ve resimlere ayn› ortamda hakimiyeti ve Adobe Photoshop ile h›zl› al›flverifli ile tercih edilen bir yaz›l›m haline gelmifltir. Kullan›m olarak QuarkXPress, Adobe Illustrator ve Macromedia Freehand ile benzerlikler gösteren InDesign, pek çok özelli¤i detaylar›yla bar›nd›rmas›na karfl›n kullan›c› dostu bir arayüze sahiptir. fiekil 1.7 Adobe InDesign yaz›l›m› aç›ld›¤›nda karfl›m›za bu ekran ç›kar.

Görüntü Organizasyonu ve Sunum Amaçl› Yaz›l›mlar PowerPoint Microsoft’un en yayg›n sunum yaz›l›m›d›r. Metin ve resimleri slayt hâlinde sunmaya yarayan bu yaz›l›m, Microsoft Office serisindeki tüm yaz›l›mlar gibi temel araçlar ile basit bir kullan›ma sahiptir. Çeflitli presentasyon özellikleri ve slaytlar aras›nda geçifl ve zamanlama gibi türlü sunum avantajlar› ile amatör ve profesyonel sunumlar için uygun bir yaz›l›md›r.

Keynote Mac kullan›c›lar›n›n iWork serisinde kullanabilecekleri bir sunum yaz›l›m› olan Keynote, oldukça basit bir kullan›ma sahiptir. Varolan haz›r flablonlar› ile tasar›m sürecini de k›saltan Keynote, slayt geçifllerinde ve slayt içi animasyonlarda oldukça basit ancak baflar›l› sonuçlar sa¤layabilmektedir.

1. Ünite - Say›sal Görsel Veri Oluflturma, Saklama, Düzenleme ve Yay›mlama Yöntemleri

Adobe Acrobat Adobe ailesinin sunum ve yay›m amaçl› yaz›l›m› Acrobat, belgelerin web üzerinden paylafl›m› veya bilgisayar üzerinden sunumu için oldukça kullan›fll›d›r. Her bilgisayar›n internetten bedava indirebildi¤i Acrobat Reader ile okunabilen dosyalar yaratmas› nedeniyle sunumda oluflacak aksiliklerin önüne geçmesiyle tercih edilirli¤i artm›flt›r.

Kelime ‹fllem Yaz›l›mlar› Kelime ifllem yaz›l›mlar›; bilgisayarda yaz› yazmak, tablo ve listeler oluflturmak için kullan›lan yaz›l›mlard›r. En yayg›n olarak kullan›lan kelime ifllem yaz›l›mlar› Microsoft taraf›ndan piyasaya sürülmüfl Office serisidir. Word; alt alta sayfalar›n bulundu¤u, daha çok düz yaz› amaçl› kullan›lan bir yaz›l›md›r. Excel ise tablo ve listelemeler ile hesaplar›n yap›labilece¤i bir yaz›l›md›r. MacOS sistemine uygun olarak kullan›lan kelime ifllem yaz›l›mlar›ndan di¤erleri ise Pages ve Numbers yaz›l›mlar›d›r. Numbers, Excel gibi ifllem ve tablolarda kulllan›fll› çözümler sunarken, Pages ise sayfa tasar›m›nda önerilen taslaklar ile kolayl›k sa¤lamaktad›r. Daha önce bulunmad›¤›n›z ve hiçbir teknik bilgiye sahip olmad›¤›n›z birS‹ZDE ortamda bilgisaSIRA yar ile sunum yapman›z gerekse hangi yaz›l›m ile çal›flmay› tercih ederdiniz?

Web Amaçl› Yaz›l›mlar Adobe Fireworks

SIRA S‹ZDE

D Ü fi Ü N E L ‹ M

S O R U

Web’de yay›mlanacak bir belgenin tasar›m aflamas›nda kullan›lan Fireworks yaz›l›m›, vektörel ve piksel bazl› özellikleri bir arada kullanabilmektedir. D ‹ K K A T Dreamweaver gibi yaz›l›mlarda kullan›lmak üzere görselleri düzenleyen Fireworks web için kullan›mda önemli bir noktad›r. SIRA S‹ZDE

Adobe Dreamweaver

N N

AMAÇLARIMIZ Web’de yay›mlanmak üzere tasarlanan bir belgeyi ister bilgisayar diliyle, ister görsel olarak, ister iki türlü tan›mlamaya ve tasarlamaya yarayan bir yaz›l›m olan Dreamweaver, teknik terim ve bilgisayar dili ile karmafl›k görünse de web üzerine çaK ‹ T A P l›flmalarda vazgeçilmez bir yaz›l›md›r.

Adobe Flash

TELEV‹ZYON Animasyon ve ilüstrasyonda oldu¤u kadar internette tan›t›m amaçl› kullan›lan bant reklamlar (banner) ve web sitesindeki hareketli görüntüler için kullan›lan bir yaz›l›md›r. ‹nteraktif olarak kullan›larak bafll› bafl›na web sitesini oluflturabilece¤i gibi, bir sitenin küçük bir animasyon detay›n› da yapmakta kullan›labilir. Web d›‹ N T E R NFlash, ET fl›nda animasyon film yap›m›nda dahi kullan›labilmektedir.

i-Web Mac tabanl› iflletim sistemlerinde iLife ailesinin bir ürünü olan iWeb, pratik kullan›m› ve haz›r web flablonlar› ile kullan›c› dostu bir web tasar›m yaz›l›m›d›r. Amatör ve profesyonel kullan›c›lar›n rahatl›kla kullanabilecekleri bir yaz›l›m olan iWeb, her türlü foto¤raf ve metni kolayca kontrol ederek web’de sunma olana¤› sa¤lar.

D‹KKAT

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

TELEV‹ZYON

‹NTERNET

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

fiekil 1.8 Kelime ifllem yaz›l›mlar›ndan Microsoft Excel ve Word, sunum yaz›l›mlar›ndan Powerpoint ve Web amaçl› yaz›l›mlardan Adobe alinesine ait Fireworks, Flash ve Dreamweaver'a ait ikonlar.

VER‹ DÜZENLEME YÖNTEMLER‹ Kâ¤›t üzerindeki yaz›flmalar›n ve belgelerin oluflturuldu¤u, takip edildi¤i ve arflivlendi¤i gibi, bilgisayar ortam›ndaki belgelerin de düzenlenmesi büyük önem tafl›r. Düzenli bir sistem oluflturmak tercihi tamamen bilgisayar kullan›c›s›na aittir. Her kullan›c›, kendine uygun bir yöntem belirleyebilir ve bu yöntemi gelifltirebilir. Ancak, t›pk› kâ¤›t dosyalar›n ve büyük klasörlerin dünyas›nda oldu¤u gibi, say›sal ortamda da iyi bir yöntem bulmak önem tafl›r. Aksi hâlde, t›pk› kâ¤›t bir belge gibi, ihtiyaç duyulan bir say›sal verinin de kayb› mümkündür. Düzenli bir çal›flma ortam› kurmak, bilgiye ulaflmay› ve bilgiyi ifllemeyi çok daha kolay ve h›zl› hâle getirir; kar›fl›kl›¤› ve hatalar› önlemeye yard›mc› olur. SIRA S‹ZDE

D Ü fi ÜUzant›s›: N E L ‹ M Dosya Dosya isimlendirmelerinde yer alan ve ismin sonundaki noktadan S O R sonra U gelen üç harfli kodlamalara “dosya uzant›s›” ad› verilir. D‹KKAT

SIRA S‹ZDE

Ev ya da ofisinizdeki önemli eflya ve evraklar›n›z› düzenleme ile bilgisayar›n›zdaki dosyaSIRA S‹ZDE lar› düzenleme aras›nda bir iliflki kurabilir misiniz? Düflününüz. D Ü fi Ü N E L ‹ M Dosyalar ve Klasörler

Düzenli bir çal›flma ortam›n›n ilk ad›m›, klasörleri etkin bir biçimde kullanabilmekS O Rsisteminde U tir. Ço¤u iflletim genel kullan›ma yönelik haz›r klasörler vard›r. Bunlar genellikle “Dokümanlar”, “Müzik”, “Foto¤raflar”, “Programlar” gibi ana bafll›klara ayr›lm›fl durumdad›r. Bu bafll›klar bafllang›ç olarak oldukça yararl›d›r. Ancak veriD‹KKAT ler -yani dosyalar- ço¤ald›kça onlar›n organizasyonu da karmafl›k bir hâle gelebilir, bu nedenle bu genel bafll›klar her zaman yeterli olmayabilirler.

N N

SIRA S‹ZDE

fiekil 1.9

Günlük hayatta kullan›lan klasörler gibi bilgisayar klasörleri de dosyalar›n düzenli Kbir ‹ flekilde T A P organize edilmesine olanak tan›rlar. Bilgisayarda yeni T Ebir L E klasör V‹ZYON oluflturarak ona isim verebilir, böylece dosyalar›n›z› ‹kolayca N T E R N E organize T edebilirsiniz.

AMAÇLARIMIZ

Yeni bir klasör açmak için New Folder (Yeni Klasör) seçene¤ini seçiniz.

K ‹ T A P

TELEV‹ZYON

‹NTERNET

Aç›lan yeni bir klasör otomatik olarak Untitled Folder (‹simsiz Klasör) halindedir Bu klasöre isim vermek için klavyeniz yard›m› ile seçili alana yaz› yazarak diledi¤iniz ismi verebilirsiniz.

1. Ünite - Say›sal Görsel Veri Oluflturma, Saklama, Düzenleme ve Yay›mlama Yöntemleri

Yeni klasörler oluflturmak ve bu klasörlere isim vermek, organizasyonun ilk ve en önemli parças›d›r. Yeni bir klasör oluflturmak için yap›lmas› gereken fley, alt menüden “Yeni Klasör” (New Folder) ibaresini seçmektir. Mac kullan›c›lar› masaüstüne fare ile t›klad›klar›nda PC kullan›c›lar› da masaüstüne ya da aç›k bir pencereye sa¤ t›klad›klar›nda “Yeni Klasör” seçene¤ine ulaflabilmektedirler. Yeni bir klasör oluflturuldu¤unda klasör isimsizdir, kullan›c›n›n klasöre bir isim vermesi gerekir. control Bu isimlendirme kullan›ma ba¤l› olarak belirlenmelidir. Örne¤in aile bireylerinin flahsi dosyalar›n›n bulunaca¤› bir klasöre “Aile Belgeleri” ad› verilebilir. Bu klasör, aile bireylerinin tüm belgelerini bar›nd›racakt›r. Ancak bu belgelerin de say›s›n›n artaca¤› düflünülecek olursa, kar›fl›kl›¤› önlemek ad›na her aile bireyinin kendine ait bir klasöre sahip olmas› kullan›fll› olacakt›r. Böylece her birey, belgelerine ulaflmak için önce “Aile Belgeleri” klasörüne ulafl›p daha sonra kendi ad›na aç›lan klasörün içinden gerekli dosyay› bulabilir. Bu süreç ihtiyaca ba¤l› olarak devam edebilir. Örne¤in aile bireylerinin biri kullan›m› do¤rultusunda “Odevler”, “Fotograflar”, “En Sevdigim Sark›lar” gibi klasörler de oluflturabilir ve “Odevler” klasörü içinde “Kimya”, “Matematik”, “Edebiyat”, “Tarih” gibi yeni alt klasörler de bar›nd›rabilir.

fiekil 1.10 Mac bilgisayarlarda Kontrol tufluna basarken fare ile masaüstüne sa¤ t›klad›¤›n›zda beliren menüde “New Folder” (Yeni Klasör) ibaresini seçerek yeni bir klasör oluflturmufl olursunuz.

fiekil 1.11 Klasör Düzenlemeleri ‹çin Bir Örnek.

Aile belgeleri

Birey 1

Birey 2

Birey 3

Fotograf En Sevdigim Odevlerim Sarkilar

Kimya Matematik Edebiyat

Çekti¤iniz foto¤raflar› nas›l bir yöntemle organize edece¤iniz üzerinde SIRA düflününüz. S‹ZDE Klasörleri ve klasörlerin içinde yer alan dosyalar› isimlendirmek yine kullan›c›D Ü fi Ü N E L ‹ M n›n tercihi do¤rultusunda geliflir. Kolay hat›rlanan ve k›sa sözcüklerin kullan›m› kolayd›r.

SIRA S‹ZDE

D Ü fi Ü N E L ‹ M

S O R U

D‹KKAT

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

SIRA S‹ZDE

D Ü fi Ü N E L ‹ M

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri S O R U

S O R U

D‹KKAT

SIRA S‹ZDE

Türkçe karakterler D ‹ K K A Tve baz› noktalama iflaretleri say›sal ortamda sorun yaratabilir. T›rnak iflareti, y›ld›z, ünlem gibi ya da uluslararas› olarak kullan›m› olmayan ¤, fl, ‹, ü gibi karakterlerin isimlendirmelerde kullan›m› tavsiye edilmemektedir. Bu nedenle yukar›da verilen SIRA S‹ZDE örnekteki ödev klasöründe “Ö” yerine “O” harfi kullan›lm›fl, foto¤raflar klasöründe ise “¤” yerine “g” harfi tercih edilmifltir.

N N

AMAÇLARIMIZ fiekil 1.12

Bir klasör aç›ld›¤›nda, o K klasörde ‹ T A P yer alan dosyalar›n isimlendirmelerinin yan›s›ra yarat›l›fl TELEV‹ZYON tarihi, türü ve büyüklü¤ü konusunda bilgiler de ‹ Ngörüntülenmektedir. TERNET

AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

TELEV‹ZYON

‹NTERNET

Name (‹sim) dosyan›n ismini gösterir.

Dosya Uzant›s›: Dosya isimlendirmelerinde yer alan ve ismin sonundaki noktadan sonra gelen üç harfli kodlamalara “dosya uzant›s›” ad› verilir.

JPEG ve TIFF en s›k kullan›lan say›sal formatlardand›r. JPEG dosyalar›n uzant›s› ‘.jpg’ iken, TIFF dosyalar›n uzant›s› ‘.tif’ fleklindedir.

Date Modified (Son de¤ifliklik tarihi) dosyan›n son aç›ld›¤› tarihi gösterir.

Size (Büyüklük) dosyan›n büyüklü¤ünü gösterir.

Kind (Tür) dosyan›n veri format›n› gösterir.

Dosyalar›n isimleri d›fl›nda, onlar›n özellikleri hakk›nda bilgi veren baflka unsurlar da vard›r. Dosyan›n türü, büyüklü¤ü ve yarat›l›fl tarihi bunlardan baz›lar›d›r. Dosyalar›n türlerini ilerleyen bölümlerde detayl› olarak inceleyece¤iz. Bu aflamada ise, uzant›lar› hakk›nda bilgi sahibi olmam›z yeterli olacakt›r. Dosyalara kullan›c› taraf›ndan verilen isimler d›fl›nda, bu ismin ard›ndan gelen ve genellikle üç harften oluflan kodlamalar bulunmaktad›r. Bu kodlar, o dosyan›n hangi yaz›l›mda yarat›lm›fl oldu¤unu ve/veya hangi yaz›l›m(lar) taraf›ndan okunabilece¤ini bize gösterir. Dosyan›n yarat›l›fl tarihi ve saati bize, o dosyay› en son ne zaman ele ald›¤›m›z hakk›nda ipuçlar› verebilir. Büyüklü¤ü ise, o dosyay› tafl›yabilece¤imiz yöntemi belirlememizde bize yard›mc› olabilir. Dosyalar›n düzenlenmesinde tüm bu bilgiler bize baflka bir avantaj da sunar. Mac iflletim sisteminde bir pencerenin içinde klasörün içindeki dosyalar› liste hâlinde bakt›¤›m›zda, yukar›daki bölümde “isim”, “yarat›l›fl tarihi”, “büyüklük” ve “tür” bafll›klar›ndan birine t›klad›¤›m›zda, listenin o bafll›¤a göre yeniden s›raland›¤›n› görürüz. Bu bir klasörde en son ele al›nan belgeyi kolayca bulabilmemize, veya örne¤in JPEG format›ndaki foto¤raflar›, TIFF format›ndaki foto¤raflardan kolayca ay›rt edebilmemize ya da alfabetik olarak isim s›ras›na göre belgelerimizi s›ralayabilmemize yard›mc› olur. Klasör penceresinin en alt›nda bulunan sat›rda ise bu klasörde toplam kaç ögenin bulundu¤u ve kaç ögenin daha s›¤abilece¤inin bilgileri bulunmaktad›r.

1. Ünite - Say›sal Görsel Veri Oluflturma, Saklama, Düzenleme ve Yay›mlama Yöntemleri

fiekil 1.13 Klasörlere renk vererek organize etmek, klasörü s›k›flt›rarak boyutunu küçültmek, ço¤altmak, silmek veya içindekilere göz atmak için klasör seçili durumdayken “File” menüsündeki seçeneklerden faydalanabilirsiniz.

(Yeni Pencere) (Yeni Klasör) (Aç)

(Bilgi ver)

(Çöpe at)

(Etiketle)

SIRA gözünüzün S‹ZDE Çal›flma masan›z›n üzerinin düzenli oldu¤u hâliyle da¤›n›k oldu¤u hâlini önüne getirin ve karfl›laflt›r›n. Hangi halinde daha verimli çal›flabilirdiniz?

D Ü fi Ü N E L ‹ M

Bir belgeyi kaydederken, yani bir yaz›l›mda çal›fl›rken o belgeyi bilgisayar›n haf›zas›na almas› iflleminde, bilinmesi gereken baz› püf noktalar vard›r. Bunlar›n en O Rüzerinde U önemlilerinden biri masaüstünde dosya b›rakmamakt›r. GüncelSve çal›fl›lan dosyalar masaüstünde yer alabilir, ancak bilgisayar›n kendi haf›zas›nda daha güvenli bir ortamda olacakt›r. T›pk› bir çal›flma masas› üzerindeD ‹rastgele b›rak›lan KKAT kâ¤›t belgeler gibi, bilgisayar masaüstünde b›rak›lan dosyalar da kaybolabilir, yanl›fll›kla çöpe at›labilir. Ayr›ca bilgisayar›n çökmesi veya haf›zan›n zarar görmesi giSIRA S‹ZDE bi durumlarda, masaüstündeki belgelerin kurtar›lmas› daha zordur. Bu nedenle bilgisayar›n “Dokümanlar” klasörünü kullanmak daha do¤ru bir seçim olacakt›r. Masaüstünden kolay ulafl›m için ise k›sayol oluflturma seçene¤i iyi bir çözüm olaAMAÇLARIMIZ SIRA bilir. Yine takip edilen ifller, veya henüz tamamlanmam›fl ifllerinS‹ZDE bulundu¤u bir güncel klasör ile, tamamlanm›fl ve aktif olarak kullan›mda olmayan dosyalar›n bulundu¤u bir klasör oluflturmak faydal› olacakt›r. Güncel klasör,KD Ümasaüstünde dura‹fi ÜT N AE L P‹ M bilir veya k›sayolu oluflturulabilir. Ancak yüklü dosyalar›n masaüstünde yer almas› bilgisayar›n h›z›n› da azaltt›¤›ndan, tamamlanm›fl ifllerin bulundu¤u klasör mutS O R U laka masaüstünden kald›r›lmal› ve arflivlenmelidir. TELEV‹ZYON

N N

Klasörleri di¤erlerinden daha kolay ay›rt edebilmek amac›yla, onlara renkler D ‹ K K Afarkl› T vermeyi deneyebilirsiniz. ‹NTERNET SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

N N

SIRA S‹ZDE

D Ü fi Ü N E L ‹ M S O R U

D‹KKAT

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ SIRA S‹ZDE

P DKÜ fi‹ ÜTN EAL ‹ M S O R U TELEV‹ZYON D‹KKAT

‹NTERNET SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

VER‹ SAKLAMA YÖNTEMLER‹: YEDEKLEME VE ARfi‹VLEME

USB (Universal Serial Bus): USB bilgisayar ile donan›mlar aras›nda iletiflimi sa¤layan bir ba¤lant› türüdür. Yayg›nlaflan ve h›zla geliflen bu ba¤lant› USB 2.0 ve USB 3.0 ile veri ak›fl›n› daha da h›zland›rm›flt›r. FIREWIRE: Firewire de yine bilgisayar ile donan›mlar aras›nda iletiflimi sa¤layan bir ba¤lant› türüdür. USB’ye SIRA daha S‹ZDE oranla h›zl› oldu¤undan özellikle say›sal video aktar›m›nda veya bunun D Ü fi Ügibi N E Lyüklü ‹M aktar›mlarda tercih edilen bir teknolojidir.

S O R U

D‹KKAT

SIRA S‹ZDE

Veri saklama, verileri oluflturmak kadar büyük bir önem tafl›r. Bunun en basit sebebi fludur; e¤er verilerinize ulaflam›yorsan›z onlar› yeniden üretmeniz gereklidir. Bu süreç, oldukça s›k›c› ve zorlu bir süreçtir. Bu nedenle, görüntü ifllem üzerine çal›fl›rken -veya say›sal ortamda herhangi bir belge olufltururken bile- o verinin yedeklenmesi gerekmektedir. Yedeklemek en basit anlam›yla, ulafl›labilecek yedek bir veri kayna¤› oluflturmak demektir. Bilgisayar›n›zda oluflturdu¤unuz bir belgeyi oldu¤u gibi bilgisayarda b›rakman›z, bilgisayar›n›z›n bafl›na gelen bir kazada içindeki veri ile birlikte kaybolabilme ihtimalini de yan›nda getirir. Bellekleri yanan bilgisayarlar, virüs nedeniyle kaybolan/silinen/ulafl›lamayan belgeler... bunlar›n önüne geçebilmek için mutlaka yedekleme al›flkanl›¤›na sahip olmak gereklidir. Yedekleme, özellikle bir ifl üzerinde çal›flman›n sona ermesiyle söz konusu olur. Ancak bu ifle ba¤l› olarak da de¤iflebilir; çok uzun soluklu ve zahmetli bir çal›flma yap›l›rken, ifl süresince belirli aral›klarla yedekleme yap›lmas› gereklidir. Örne¤in bir kitap yazarken ya da çok elemanl› bir tasar›m ifli sürecinde mutlaka yedek al›nmal›d›r. Bunun için en uygun yöntem, günümüzde giderek geliflmekte ve yeni modellerini görmekte oldu¤umuz harici tafl›nabilir belleklerdir. USB ba¤lant›s› ile bilgisaSIRA S‹ZDE yara kolayca ba¤lanabilen ve iste¤e ba¤l› olarak pek çok farkl› kapasitelerde sahip olunabilecek tafl›nabilir bellekler, kullan›c›lara belirli aral›klarla ve zahmetsizce yedek alma flans› tan›maktad›rlar. Bilgisayar›n›zda çal›flmakta oldu¤unuz belgeyi, taD Ü fi Ü N E L ‹ M fl›nabilir belle¤e kopyalaman›z yedekleme yapman›z için yeterlidir. Çal›flmay› bilgisayarda devam ettirerek, belli aral›klarla çal›flman›n yeni versiyonunu tafl›nabilir S O R U belle¤e yeniden kopyalamak baflvurulabilecek en kolay ve sa¤l›kl› çözümdür. Bilgisayara USB D ‹ K ile K A Tba¤lanan tafl›nabilir bellek veya USB belleklerden do¤rudan çal›flmak do¤ru de¤ildir. Dosyalar üzerinde çal›flma yaparken, mutlaka bilgisayar›n kendi belle¤indeki belge üzerinde çal›fl›lmal› ve çal›flman›n ard›ndan harici belle¤e kopyalanmal›d›r. Bu SIRA S‹ZDE hem daha h›zl› hem de daha güvenli bir yoldur.

N N

fiekil 1.14 AMAÇLARIMIZ

Bir Tafl›nabilir Bellek ve Yan›nda K USB ‹ T Logosu. A P

AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

TELEV‹ZYON

‹NTERNET

1. Ünite - Say›sal Görsel Veri Oluflturma, Saklama, Düzenleme ve Yay›mlama Yöntemleri

Üzerinde çal›fl›lan bir belgenin tamamlanmas›n›n ard›ndan arflivleme yapmak gereklidir. Arflivleme, tamamlanan belgelerin uzun y›llar boyunca ulafl›labilirli¤inin SIRA olarak S‹ZDE arflivleme korunmas› ad›na yap›lmal›d›r. Ortaya ç›kan verinin içeri¤ine ba¤l› yöntemi belirlenebilir. Çal›flma esnas›nda yedekleme için önerilen tafl›nabilir bellek, arflivleme için de geçerli bir yöntemdir. Ancak çal›fl›lan belgenin içerik ve öneD Ü fi Ü N E L ‹ M mine ba¤l› olarak farkl› kaynaklara kaydedilmesi de tavsiye edilir. H›rs›zl›k, yang›n, do¤al afet gibi durumlarda zarar görmeyecek flekilde arflivlemek için ilk ve en S O R U basit çözüm, arflivleri iki farkl› yerde (en az) iki kopya olarak bar›nd›rmakt›r.

SIRA S‹ZDE

D Ü fi Ü N E L ‹ M S O R U

CD, DVD ve benzeri diskler, çizilerek zarar görebilir. Bu nedenle dikkatli ve D ‹ K K Akullan›lmal› T özel kutu veya dosyalarda saklanmal›d›r. SIRA S‹ZDE

D‹KKAT

N N

Arflivleme ad›na CD-ROM ve DVDROM’lar pratik çözümler sa¤larlar. Arflivlenmek istenen belgeleri düzenleyerek TOAST AMAÇLARIMIZ (Mac), NERO (PC) gibi yaz›l›mlarla CD ve DVD’lere basmak, 10-15 dakikal›k, zahmetK ‹ T A P siz ve ucuz bir ifllemdir. CD’ler 700 MB gibi bir kapasiteye sahipken, DVD’ler 4 GB gibi bir kapasiteye kadar bilgi depolayabilirler. TELEV‹ZYON Bu medyaya uygun olarak depolama ve etiketleme sistemleri de piyasada rahatça bulunabilmektedir. Dosyalar, renkli CD zarflar›, CD defterleri, amatör bir arfliv için yeter‹NTERNET li bir düzenleme yap›labilmesine olanak tan›r. Üst yüzeyine özel yaz›c›lar ile renkli bask› yap›labilen ve böylece içinde ne oldu¤u hakk›nda bilgi sahibi olunabilen Printable CD ve DVD’lerin yan› s›ra, LightScribe teknolojisi ile CD veya DVD yaz›c›n›z ile hem içeri¤i hem de üst yüzeydeki tasar›m› CD veya DVD’nize basma flans›n›z olabilir. Baz› üretici firmalar, arfliv kalitesinde 300 y›la kadar dayanabilen DVD’ler üretmektedirler. Ancak yine de bu medya profesyonel kullan›mda yüzde yüz güvenilir de¤ildir. Bir iki y›l arayla arflivleri kontrol etmek, çal›fl›p çal›flmad›klar›na bakmak, gerekirse CD ve DVD’leri ço¤altmak gerekir. CD ve DVD’den daha üstün güvenilirli¤e ve kapasiteye sahip HD-DVD ve Blu-Ray teknolojileri de baflvurulabilecek yöntemler aras›ndad›r. Ancak tüm bu disklerin, çizilmeye ve günefl ›fl›¤›na karfl› hassas olduklar›ndan iyi korunmalar› gerekmektedir. En iyi çözüm her zaman için iki ayr› formatta arflivleme yapmakt›r. Diske arflivlemenin yan› s›ra sunucular›n belleklerinde arflivleme yapmak, pek çok profesyonel tasar›m flirketinin baflvurdu¤u yollar aras›ndad›r. Bunun yan›nda, a¤ ba¤lant›s› ile ulafl›labilen sunucular da belirli ücretler karfl›l›¤›nda bilgilerinizi bar›nd›rabilece¤iniz bir alan sa¤lamaktad›r. Bu yollar ve yöntemler ile bilgilerinize y›llar boyu ulaflabilir ve çal›flmalar›n›z›n ölümsüz olmas›n› sa¤layabilirsinz. Ancak unutulmamas› gereken önemli bir nokta da say›sal formatlard›r. Kulan›lan formatlar›n çeflitlili¤i kimi zaman bir dezavantaj hâline gelebilir; bu nedenle arflivleme yaparken mümkün oldukça genel ve yayg›n formatlar tercih edilmelidir. Gerekti¤inde birden fazla format ile çal›flmalar›n farkl› versiyonlar› kaydedilmelidir. Y›llar boyunca de¤iflen ve yenilenen say›sal formatlar aras›nda -DVD’niz 10 y›l sonra bile gayet iyi çal›fl›yor olsa da- içindeki dosyan›z isim veya format sorunu ile aç›lam›yorsa e¤er bu, arflivlemenin anlam›n› kay-

SIRA S‹ZDE fiekil 1.15

Diskleri Tafl›mak ve Saklamak Amaçl› AMAÇLARIMIZ Bir Dosya Sayfas›. K ‹ T A P

TELEV‹ZYON

‹NTERNET

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

betmesi demektir. Bu nedenle arflivleme yaparken özenli bir çal›flma ve öngörülü bir düzenleme yapmak en do¤ru çözüm olacakt›r.

VER‹ TAfiIMA YÖNTEMLER‹

fiekil 1.16 USB Bellek.

SIRA S‹ZDE

D Ü fi Ü N E L ‹ M S O R U

D‹KKAT

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

TELEV‹ZYON

‹NTERNET

Veri tafl›mak, verileri oluflturduktan sonra karfl›m›za ç›kan ad›mlardan biridir. Basit gibi görünse de bilinmesi gereken baz› püf noktalar, verinin tafl›nmas›nda önemli kolayl›klar sa¤lar. Veri tafl›ma konusu iki ayr› bölümde incelenebilir. Bunlardan birincisi, veri tafl›ma gereçleridir. ‹kincisi ise veri tafl›ma formatlar›d›r. ‹lk olarak veri tafl›ma gereçlerinden bahsedecek olursak, karfl›m›za en geçerli ve en kullan›fll› gereç olarak USB bellekler ç›kar. USB bellek öncesinde kullan›lan Floppy Disk’lerin yerini alan ve güvenilirli¤i ile öne ç›kan USB bellekler ayn› zamanda oldukça pratiktirler. Bir anahtarl›k kadar küçük olan bu bellekler, ortalama 8 GB SIRA S‹ZDE gibi bir kapasiteye sahiptirler. Bu kapasitenin alt›nda ya da üstünde farkl› modelleri ve markalar› bulunan USB bellekD Ü fi Ü N E L ‹ M ler, ço¤u ifl için yeterli bir tafl›ma gereci görevi görmektedirler. S O R U

Kelime ifllemDyaz›l›mlar›na ait dosyalar oldukça az yer kaplarken, yüksek çözünürlüklü fo‹KKAT to¤raflar ortalama kapasitede bir USB belle¤i hemen doldurabilir. Bu nedenle çok say›da foto¤raf tafl›yabilmek için daha yüksek kapasiteye sahip harici bellekler kullan›lmal›d›r. SIRA S‹ZDE

N N

Her bilgisayarda bulunan USB girifline tak›lan ve bu kaynaktan bilgilerin al›n›p verilebildi¤i bu yöntemle bilgisayar›n belle¤inden, bu tafl›nabilir belle¤e bilgiler AMAÇLARIMIZ aktar›l›r. USB belle¤e aktar›lan bilgi, yine baflka bir bilgisayara tak›larak gerekli bilgiler, içinden kopyalan›r. Böylece veriler, bir bilgisayardan bir baflka bilgisayara aktar›lm›fl olur. K ‹ T A P Veri tafl›ma, genellikle bir verinin yay›nlanmas› öncesinde gereklidir. En basit örnekle, tasarlad›¤›n›z bir afiflin ç›kt›s›n› almak üzere bas›mevine gitti¤inizde, yapt›¤›n›z tasar›m›n verisini yetkililere aktarman›z gerekir. Bunun için de bir T E L E V ‹ Z say›sal YON USB bellek yeterli olacakt›r. Daha büyük belgeler söz konusu oldu¤unda USB belle¤in kapasitesi yetmeyebilir. Bu durumda daha yüksek kapasiteli tafl›nabilir belle¤inizi yan›n›zda götürmeniz gerekebilir. Bunun yan›s›ra bir DVD ile verilerinizi T E R N Eetmek T yetkililiere‹ Nteslim de çözümler aras›ndad›r. A¤ ba¤lant›s› ve sunucular, burada da karfl›m›za ç›kar. ‹nternet arac›l›¤› ile veri aktar›m› yapmak üzere pek çok yöntem bulunur. Bunlar›n en basiti ise e-postad›r. Günümüzde pek çok e-posta sunucusu 10 MB’a kadar e-posta eklentisi gönderebilmektedir. Bunun üzerindeki gönderiler için özel s›k›flt›rma programlar› veya sunucular hizmet vermekte ve internet ba¤lant›s› ile dünyan›n yer yerine çok k›sa zamanda veri gönderebilmeyi olas›l›kl› hale getirmektedirler. FTP (File Transfer Protocol) yöntemi ise 10 MB’›n üstünde gönderiler için tercih edilmelidir. Gönderi yapaca¤›n›z kiflilerin FTP sunucular› var ise, bu yöntemle gönderilerinizi h›zl› bir flekilde karfl›ya ulaflt›rm›fl olursunuz ya da Transmit gibi internette yer alan sunucu yaz›l›mlar›ndan faydalanabilir ve büyük gönderilerinizi böylelikle al›c›s›na aktarabilirsiniz.

K ‹ T A P

E L Yay›mlama E V ‹ Z Y O N Yöntemleri 1. Ünite - Say›sal Görsel Veri Oluflturma, Saklama, DüzenlemeT ve

www.rapidshare.com adresi büyük dosyalar›n paylafl›m› için kullan›lan biridir. ‹ N T Esitelerden RNET

K ‹ T A P

TELEV‹ZYON

‹NTERNET

Verilerin gönderilmesinden önce bilinmesi gereken noktalardan biri ise verilerin say›sal formatlar›d›r. Karfl› taraf›n alabilece¤i büyüklükte bir dosya ve açabilece¤i türde bir format seçimi, iflin ilerleyifli bak›m›ndan büyük önem tafl›r. Bu nedenle formatlar›n ve s›k›flt›rma yöntemlerinin de bilinmesi gereklidir.

SAYISAL VER‹ FORMATLARI Veri formatlar›n›n ne ifle yarad›¤›na ve neden bu kadar farkl› formatlar oldu¤una girifl bölümünde de de¤inmifltik. Ancak tekrar etmek gerekirse, formatlar -t›pk› birbirinden farkl› diller gibi- farkl› iletiflim biçimleri için gerekmektedir. Bir format› seçme sebebimiz o format›n kaliteli oluflu ve bask›da iyi sonuç vermesi olurken di¤er bir formata baflvurmam›z, o format›n küçük bir dosya ile kolay bir flekilde müflteriye fikir vermesi ad›na e-posta ile gönderilebilmesi olabilir. Duruma ve çal›flma koflullar›na ba¤l› olarak farkl› formatlara ihtiyaç duyar›z. Say›sal formatlar› genel olarak iki ayr› bölümde incelemek yani ekrana ve bask›ya yönelik olarak ikiye ay›rmak, kullan›m alanlar›n› karfl›laflt›rabilmek ad›na faydal› olacakt›r. Ancak bilinmesi gereklidir ki baz› formatlar iki alan için de geçerli olabilir.

Bask›ya Yönelik Formatlar Bask›ya yönelik formatlar aras›nda en s›k kullan›lanlar› JPEG, TIFF, PSD, PDF, EPS, AI ve FH’dir. Bunlardan baz›lar› matbaada bas›m için uygunken, baz›lar› ise yaln›zca bir masaüstü yaz›c›n›n basabilece¤i kalitededir. JPEG (Joint Photographic Experts Group) JPEG format›, en s›k kullan›lan formatlardand›r. Bask› için çok iyi sonuç vermedi¤inden tercih edilen formatlar›n bafl›nda gelmez; ancak s›k›flt›r›lm›fl oluflu aktarmay› kolaylaflt›rd›¤›ndan kullan›m› oldukça yayg›nd›r. JPEG format›, üzerinde çal›fl›lmaya elveriflli bir format de¤ildir. Daha yüksek kaliteli bir formatta çal›flmak ve aktarmak söz konusu oldu¤unda JPEG format›n› kullanmak daha do¤rudur. Bunun nedeni JPEG format›n›n belgedeki her de¤iflikli¤in ard›ndan ve her yeniden aç›ld›¤›nda kalite kaybetmesidir. Bunu engellemek, belgeyi TIFF ya da PSD olarak kaydedip bu flekilde üzerinde çal›flmaya devam etmek ve gerekiyorsa en son hâlini tekrar JPEG format›na dönüfltürmek en sa¤l›kl›s› olacakt›r. TIFF (Tagged Image File Format) Tasar›mc›lar taraf›ndan ço¤unlukla tercih edilen formatlardan biri olan TIFF format›, yüksek kalitesi ile öne ç›kar. Photoshop’ta kullan›lan katmanlar› ve kanallar› bar›nd›rabilen özelli¤i ile kullan›m› da yayg›nd›r. Bunun yan› s›ra TIFF format›nda kaydedilen belgeler, QuarkXpress, InDesign, Freehand gibi yaz›l›mlarda renklendirilerek farkl› aç›l›mlara da destek vermektedir. Format›n kaliteli oluflu, yüklü bir dosya sorununu da beraberinde getirmektedir. Bunun için kullan›lan LZW s›k›flt›rmas› %25’e yak›n bir tasarruf sa¤lar ve kalite kayb› yoktur. PSD (Photoshop Document) Photoshop format› olan PSD, Adobe yaz›l›mlar› ile uyumlu bir formatt›r. Görüntü ifllemde en s›k kullan›lan format olan PSD, bir görsel ile çal›fl›rken kullan›lmas› gereken formatt›r. Özellikle katmanl› ve maskeli çal›flmalar yap›l›rken, dosyalar her zaman PSD olarak kaydedilmeli ve çal›flma bitene kadar bu flekilde tutulmal›d›r. Transparanl›k özelliklerini de bar›nd›ran bu format, görüntü ifllem çal›flmalar› esnas›nda kullan›lacak ideal formatt›r.

Matbaada bas›lacak bir belgenin format› kadar çözünürlü¤ü de önemlidir. Birim ölçü bafl›na düflen piksel say›s› (DPI) yani bir görselin kalitesini tan›mlayan çözünürlük, matbaada bas›lacak bir belgede 300 DPI’dan daha düflük olmamal›d›r.

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

PDF (Portable Document Format) Gerek vektörel gerekse piksel tabanl› görselleri bar›nd›rabilmesi bak›m›ndan en esnek ve en yayg›n kullan›lan formatlardan biri PDF format›d›r. ‹nternetten ücretsiz olarak indirilebilen Acborat Reader yaz›l›m› ile yayg›n olarak kullan›lan PDF format›, bask›ya yönelik en sa¤l›kl› format olmas›n›n alt›nda hemen her bilgisayar taraf›ndan okunabilir oluflu yatar. EPS (Encapsulated Postscript) Yüksek çözünürlükte görseller için kullan›lan EPS format›; Photoshop, Illustrator ve QuarkXpress gibi yaz›l›mlarla oldukça sa¤l›kl› çal›flabilmektedir. Yüksek çözünürlüklü ve Clipping Path gibi maskelemelerin oldu¤u görsellerde ve özellikle QuarkXpress yaz›l›m›nda en sa¤l›kl› seçimdir. AI (Adobe Illustrator) Adobe Illustrator belgelerinin format›d›r. Illustrator versiyonlar›na göre pek çok farkl› çeflidi vard›r. Yeni Illustrator versiyonlar›, eski formatlar› tan›mada güçlük çekebilmektedir. Bu nedenle Illustator ile çal›fl›rken farkl› formatlarda da kaydetmek gerekebilmektedir. FH11 (Macromedia Freehand) Macromedia Freehand format›d›r. Freehand d›fl›nda baflka bir yaz›l›m›n açabilmesi için farkl› formatlarda kaydetmek gerekir.

‹nternete Yönelik Formatlar ‹nternette kullan›ma yönelik görüntü formatlardan en s›k kullan›lanlar› PNG, JPEG, GIF, SVG ve SWF’dir. Bu formatlar, görüntü kalitesi bak›m›ndan (yani DPI olarak) bask›ya yönelik formatlara oranla daha zay›ft›rlar. Bunun nedeni, ekranda h›zl› görüntülenebilmeye elveriflli olma gereklili¤idir. PNG (Portable Network Graphics) Transparanl›¤› ve do¤ru renk kullan›m› ile esnek ve zengin bir formatt›r. Ancak baz› sunucular bu format› desteklemedi¤inden yayg›n olarak kullan›lamamaktad›r. JPEG (Joint Photographic Experts Group) ‹nternette gerçekçi foto¤raflara ihtiyaç duyuldu¤unda JPEG en ideal formatt›r. Ancak piksel format›na dönüfltürülmüfl vektörel elemanlar (yaz› veya logolar gibi) için uygun de¤ildir. GIF (Graphics Interchange Format) Daha az say›da rengin bar›nd›¤› görseller için kullan›lan bir formatt›r. Basit hareketli görüntülerin de oluflturulabildi¤i GIF format› buton ve hareketli kutucuklar için ideâldir. Renkli bir zemin üzerine transparan bir flekilde düzenleme yap›lmas›na da olanak verir. Oldukça az yer kaplad›¤›ndan kullan›m› çok yayg›nd›r. SVG (Scalable Vector Graphics) Vektörel görüntülerin a¤ sunucular›nda etkin bir biçimde görüntülenebilmesine olanak veren bu format, sunucular›n desteklememesi bak›m›ndan az kullan›lmaktad›r. SWF (Small Web Format ve Shockwave Flash) Flash Plug-In’inin yayg›n olarak kullan›m›ndan ötürü, ço¤u sunucuda görüntülenebilmekte olan bu format vektörel animasyonlar veya görseller için ideâl bir formatt›r.

1. Ünite - Say›sal Görsel Veri Oluflturma, Saklama, Düzenleme ve Yay›mlama Yöntemleri

Özet Her çekilen foto¤raf, her taranan belge, yaz›l› her sayfa bir görsel veridir. Say›sal ortamda -yani bilgisayar ortam›nda- görsel verileri oluflturmak için farkl› yöntemler vard›r. Bir sayfa yaz› yazabilmek için kâ¤›t ve kaleme ihtiyaç duyar›z, foto¤raf çekmek için ise foto¤raf makinesine. Ayn› flekilde bilgisayarda da farkl› araç ve gereçler, görsel veri oluflturabilmemizde bize yard›mc› olur. Görsel veri oluflturma araç gereçlerini, donan›m ve yaz›l›mlar olarak iki gruba ay›rmak mümkündür. Donan›m, bilgisayar›n kendisine, foto¤raf makinesi ve taray›c› gibi cisimlere verilen add›r. Yaz›l›mlar ise donan›mlar›n ifllemesini sa¤layan iflletim sistemleri ve çeflitli ifllevlerin kolayca görülmesini sa¤layan programlard›r. Donan›mlar fiziksel olarak yer kaplarken, yaz›l›mlar bilgisayar›n haf›zas›nda yer kaplar. Pek çok farkl› amaç için üretilmifl yaz›l›m vard›r. “Görsel Veri Oluflturma” konusu ana bafll›¤›nda bu amaçlar› genel olarak alt› gruba ay›rabiliriz. Kelime ifllem yaz›l›mlar›; klavye arac›l›¤› ile yaz› yazmaya yarayan, metinleri ve ifllemleri belirli bir düzene koymaya yarayan yaz›l›mlard›r. Vektör tabanl› yaz›l›mlar; görüntüleri matematiksel olarak oluflturan ve bunu yaparken nokta, çizgi, daire, kare, üçgen gibi basit geometrik formlardan yararlanan yaz›l›mlard›r. Piksel tabanl› yaz›l›mlar ise belirli küçük alanlar›n -yani piksellerin- boyanarak görüntünün oluflmas› prensibi ile iflleyen yaz›l›mlard›r. Sayfa düzeni elde etmeye yarayan yaz›l›mlara, masaüstü yay›nc›l›k yaz›l›mlar› ismi de verilebilir. Bu yaz›l›mlar ile bas›ma yönelik dergi, kitap gibi çok sayfal› yay›n üretilebilmektedir. Sunum amaçl› yaz›l›mlar, genellikle ekranda veya projeksiyon makineleri ile sunulmak üzere haz›rlanan görüntü ve yaz›lar›n organizasyonuna yönelik yaz›l›mlard›r. Web amaçl› yaz›l›mlar da internette yay›mlanmak üzere görsel ve yaz›nsal bilgilerin tasarlamas› üzerine üretilmifl yaz›l›mlard›r. Yaz›l›mlar›n ne amaca uygun oldu¤unu saptayabilmek çal›flmalar›n verimli olmas›n› sa¤layacakt›r. Bir baflka deyiflle, bir ifle bafllamadan o iflin ne alanda kullan›laca¤›n› bilmek, hangi yaz›l›m ve donan›mlara ihtiyaç duyulaca¤›n›n belirlenmesinde en önemli noktad›r. Bu nedenle yaz›l›m ve donan›mlar hakk›nda genel bir bilgi edinmek, görsel veri oluflturma yolculu¤umuzda önemli bir bafllang›ç noktas› olacakt›r. Görsel veri olufltururken internette varolan kaynaklardan yararlanmak mümkündür. En yayg›n yöntemlerinden biri olan Google gibi arama motorlar›nda resim arama yöntemi oldukça h›zl› ve pratiktir. Çok çeflitli

görsellerin bulunmas›na yard›mc› olan arama motorlar›nda dikkat edilmesi gereken önemli bir husus ise telif hakk›d›r. Telif hakk› baflkas›na ait olan bir görüntüyü kullanmak ve yay›mlamak yasal degildir. Bu nedenle kullan›lan görüntünün genel kullan›ma aç›k olup olmad›¤›n› ö¤renmek ve mümkün olan her koflulda kendinize ait özgün görsel verileri kullanmak tercih edilmelidir. Bu ünite, say›sal formatlar›n nas›l olufltu¤unu ve ne ifle yarad›klar›n› incelemektedir. Bu formatlar›n neredelerde ve ne amaçla kullan›ld›¤›, görüntü ifllem çal›flmalar› s›ras›nda nelere yarayabilecekleri aktar›lmaya çal›fl›lm›flt›r. Bilgisayar dosyalar›, t›pk› günlük hayatta kulland›¤›m›z evrak dosyalar›na benzer. Bu isim benzerli¤i, kullan›m›n benzerli¤inden yola ç›karak ortaya konulmufltur. T›pk› evrak dosyalar›nda oldu¤u gibi bilgisayar dosyalar›nda da önce bir dosya yarat›l›r, sonras›nda organize edilir, saklan›r. Dosyalar›n saklanma düzenleri oldukça önemlidir; çünkü bu düzen kullan›fll› bir düzen de¤ilse o dosya bir daha bulunamayabilir. Say›sal ortamda dosyalar›n düzenlenmesi ve saklanmas› için farkl› yöntemler vard›r ve olarak bu yöntemler aras›ndan uygun olan tercih edilir. Örne¤in bir veriyi baflka bir bilgisayara aktarmak istenildi¤inde bir USB Bellek kullan›labilirken, verinin bir kaç y›l sonra bile kullan›labilecek flekilde saklanmas› gerekiyorsa bir harici harddisk veya DVD’ye kaydedilmesi tercih edilmelidir. Bu yöntemler çeflitlilik gösterebilir, ancak önemli olan hangi amaç için hangi yöntemin verimli olaca¤›n› belirleyebilmektir. Say›sal formatlar, veri türleridir. Verilerin ne tür bir yaz›l›m ile oluflturuldu¤unu gösteren say›sal formatlard›r. Üç harfli uzant›lar ile dosya adland›rmalar›nda da yer alan say›sal formatlar, verilerin kullan›ma elveriflli halde kaydedilmesi için gereklidir. ‹nternette kullan›lacak bir görsel ile büyük boy bask› al›nacak bir görselin veri formatlar› farkl›d›r. Bunun nedeni ise internete yönelik verilerin düflük çözünürlüklü, bask›da kullan›lacak görsellerin ise (internete yönelik görsellere k›yasla) büyük boyda ve yüksek çözünürlüklü olmas› gereklili¤idir. Her format›n kendine özgü özellikleri vard›r. Baz› formatlar›n ortak noktalar› oldu¤u gibi, baz› formatlar ise uygun olmayan ortamda kullan›ld›¤›nda sorun yarat›r. Bu nedenle say›sal format türleri hakk›nda genel bir bilgi sahibi olmak, görüntü ifllem çal›flmalar›n› sa¤l›kl› bir flekilde ilerletebilmek bak›m›ndan önemlidir.

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Kendimizi S›nayal›m 1. Afla¤›dakilerden hangisi görsel veri oluflturmada kullan›lan temel donan›mlardan biri de¤ildir? a. Foto¤raf makinesi b. Taray›c› c. Tablet d. Harici bellek e. Bilgisayar 2. Afla¤›dakilerden hangisi görsel veri oluflturmada kullan›lan yaz›l›mlar›ndan de¤ildir? a. Adobe Photoshop b. Adobe Illustrator c. Foto¤raf makinesi d. QuarkXPress e. Microsoft Word 3. Afla¤›dakilerden hangisi piksel tabanl› bir yaz›l›md›r? a. Taray›c› b. QuarkXPress c. Microsoft Word d. Microsoft Excel e. Adobe Photoshop 4. “Haf›za Kart›” teriminin en do¤ru tan›m› afla¤›dakilerden hangisidir? a. Dijital foto¤raf makinesinin çekilen foto¤raflar› depolad›¤› bir kartt›r. b. Dijital foto¤raf makinesinin merce¤inin yaklaflma oran›d›r c. Dijital foto¤raf makinesinin pilidir d. Bir objeyi optik olarak say›sal veriye dönüfltüren araçt›r e. Piksel tabanl› bir yaz›l›md›r. 5. Analog foto¤raf makinesi ile çekilmifl bir foto¤raf bilgisayara nas›l aktar›l›r? a. PowerPoint ile b. Taray›c› arac›l›¤› ile c. Adobe Illustrator arac›l›¤› ile d. Çizim tableti arac›l›¤› ile e. Foto¤raf makinesinin optik zoom özelli¤i ile

6. Afla¤›daki verilen ifadelerden hangisi sa¤l›kl› veri saklamak için do¤ru bir uygulamad›r? a. Bir dosya her zaman masaüstüne kaydedilmelidir. b. Bir dosya her zaman masaüstündeki bir klasöre konulmal›d›r. c. Kar›fl›kl›k ve y›¤›lma yarataca¤›ndan masaüstüne dosya kaydetmek sak›ncal›d›r. d. Masaüstünde tüm programlar yer almal›d›r. e. Tüm programlar ve tüm dosyalar her zaman masaüstünde yer al›r. 7. Afla¤›dakilerden hangisi hem yaz›c› ile bask›da hem de internette yayg›n olarak kullan›lan bir formatt›r? a. TIFF b. JPEG c. PSD d. CMYK e. DVD 8. Afla¤›dakilerden hangisi say›sal format de¤ildir? a. SWF b. JPEG c. AI d. PSD e. USB 9. Afla¤›dakilerden hangisi veri tafl›ma yöntemi de¤ildir? a. TIFF olarak kaydetmek b. DVD’ye yazmak c. CD’ye yazmak d. USB Belle¤e kaydetmek e. E-posta ile göndermek 10. Afla¤›dakilerden hangisi bir dosya uzant›s› olamaz? a. .jpg b. .tif c. .doc d. .kç¤ e. .ai

1. Ünite - Say›sal Görsel Veri Oluflturma, Saklama, Düzenleme ve Yay›mlama Yöntemleri

Okuma Parças›

Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar›

30. evlilik y›l dönümleri için Kemal Bey, efli Figen Han›m’a bir sürpriz yapmak istiyordu. Evliliklerinin öncesinde, dü¤ünleri s›ras›nda ve sonras›nda çekilen foto¤raflar› bir araya getirmek ve tüm bu foto¤raflar› y›ldönümlerinde Figen Han›m’a sunmak istiyordu. ‹fle eski foto¤raflar› taramayla bafllayan Kemal Bey, foto¤raflar› 150 DPI çözünürlükte ve bire bir büyüklükte (%100 oranda) tarad›. Buradaki amac› foto¤raflar›n iyi bir büyüklü¤e sahip olmas› idi. Bu yüzden 72 DPI yerine daha büyük bir çözünürlük tercih etti. 300 DPI taramak ise daha çok yer kaplayaca¤›ndan 150 DPI’in yeterli bir çözünürlük oldu¤una karar verdi. Çekilen yeni foto¤raflar ise dijital oldu¤undan, bilgisayar›ndaki dosyalar›na ulaflarak istedi¤i foto¤raflar› seçti. Tüm bu dosyalar› tek bir klasörün içine kopyalayan Kemal Bey, bu klasörü bir DVD’ye yazarak saklamay› da düflünüyordu, çünkü tarad›¤› foto¤raflar› ileride torunlar›n›n da görebilmesini istiyordu. Kemal Bey’in yapaca¤› sunum, y›l dönümlerinde gidecekleri restoranda bulunan bir projeksiyon cihaz›nda yap›lacakt›. Kemal Bey buraya kendi bilgisayar›n› götürecek ve ba¤lant›y› kurduktan sonra kendi bilgisayar› ile sunumu bafllatacakt›. Sunum için kullan›m› kolay olan Powerpoint yaz›l›m›n› seçen Kemal Bey, foto¤raflar› eskiden yeniye kronolojik olarak s›ralad›. Foto¤raflar›n alt›na yaz› alanlar› da açarak foto¤raf›n hangi y›lda ve nerede çekilmifl oldu¤unu yazd›. En son slayta “Nice 30 y›llara!” yazan Kemal Bey, o gece bu sunumu baflar›yla tamamlad› ve Figen Han›m ile mutluluk anlar›n› doya doya izlediler.

1. d

2. c

3. e 4. a 5. b 6. c 7. b 8. e 9. a 10. d

Yan›t›n›z yanl›fl ise “Görsel Veri Oluflturmada Kullan›lan Temel Donan›mlar” bölümünü tekrar gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Görsel Veri Oluflturmada Kullan›lan Temel Yaz›l›mlar” bölümünü tekrar gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Piksel Esasl› Yaz›l›mlar” bölümünü tekrar gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Foto¤raf Makinesi” bölümünü tekrar gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Taray›c›” bölümünü tekrar gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Veri Düzenleme Yöntemleri” bölümünü tekrar gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Say›sal Veri Formatlar›” bölümünü tekrar gözden geçiriniz Yan›t›n›z yanl›fl ise “Say›sal Veri Formatlar›” bölümünü tekrar gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Veri Tafl›ma Yöntemleri” bölümünü tekrar gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Veri Düzenleme Yöntemleri” bölümünü tekrar gözden geçiriniz.

Say›sal görüntü çal›flmas›na bafllamadan önceki birlefltirilmesi istenen görseller.

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

S›ra Sizde Yan›t Anahtar› S›ra Sizde 1 Taray›c› ile bir görüntünün boyutunu say›sal ortamda büyütmek mümkündür. Söz konusu görüntünün orjinal boyutu istenen büyüklü¤ün yar›s› oldu¤una göre, elde edilmek istenen boyutun, orjinalinin 2 kat› oldu¤unu saptayabiliriz. Boyutta hiçbir de¤ifliklik yapmaks›z›n tarad›¤›m›zda tarama oran› %100 olacakt›r. 2 kat›na büyütmek istedigimizde ise bu oran› %200 olarak belirlemeli ve tarama ifllemini bu seçene¤i iflaretledikten sonra bafllatmal›y›z. Matbaada bas›lacak görsellerin çözünürlük de¤eri sabit olarak 300 DPI’d›r. Bu nedenle, taray›c›n›n çözünürlük ayarlar›n› belirlerken, çözünürlük bilgilerinde 300 DPI seçene¤i de iflaretlenmelidir. S›ra Sizde 2 Keynote yaz›l›m› MacOS iflletim sistemine sahip bilgisayarlarda çal›flan bir yaz›l›md›r. Powerpoint ise Keynote’a oranla daha yayg›n olarak kullan›lmakta, ancak yine de her bilgisayarda bulunmayabilmektedir. Burada istenen çözüm sunumun herhangi bir bilgisayarda ifller durumda olabilmesidir. Bunun için Adobe Acrobat’ta sunum yapmak iyi bir çözümdür. Acrobat Reader’in en önemli özelli¤i internetten bedava indirilebilir olmas›d›r. Böylece herkes ve internete ba¤l› olan her bilgisayar Adobe Acrobat Reader yaz›l›m›na ulaflabilir. Adobe Acrobat Reader’›n di¤er bir avantaj› farkl› yaz›l›mlar›n belgeyi PDF belgesi olarak kaydedebilme özelli¤idir. Örne¤in Adobe Freehand’de Yazd›r (Print) ya da D›fla Aktar (Export) denildi¤inde belgeyi PDF olarak kaydetme seçenekleri karfl›n›za ç›kacakt›r. Özellikle vektörel yaz›l›mlarla yap›lan çal›flmalarda dosyay› PDF olarak kaydetmek ya da d›fla aktarmak, ç›kt› al›n›rken yaz›lar›n ve ince çizgilerin daha net ve do¤ru görünmesini sa¤layacakt›r. Acrobat Reader format› olan PDF belgelerini açmak için bilgisayarda Acrobat Reader bulunmas› yeterlidir. Ancak yine de hiç bilmedi¤iniz bir bilgisayar ortam›nda sunum yapacaksan›z, internet ba¤lant›s›n›n olmama ihtimaline karfl›l›k yan›n›za Acrobat Reader yaz›l›m›n› da alman›zda fayda olacakt›r. S›ra Sizde 3 Her evin veya ofisin kendine özgü bir düzeni vard›r. Bu düzen oluflturulurken ortak baz› noktalardan da bahsedilebilir. Örne¤in giyecekler gardroba, yiyecekler buzdolab›na, kitaplar kitapl›¤a, çiçekler vazoya konulur. Bunlar›n yerlerinin tamamen farkl› olmas› veya her seferinde baflka bir yere konmas›, ihtiyaç duyuldu¤u bir

anda o eflyay› bulmam›zda sorun yarat›r. Bu gruplamalar›n kendi içinde bir düzeni de vard›r, bu düzen kifliden kifliye de¤iflebilir. Örne¤in, süt ve yumurta buzdolab›n›n kapak raflar›na, sebzeler sebzeli¤e, peynir üst rafa, baz› ürünler de buzlu¤a konulabilir. Bilgisayardaki dosyalar›n düzenlenmesi de buna benzer; aran›lan fleylerin kolayca bulunmas› en önemli prensiptir. Her kullan›c› diledi¤i gibi yeni düzenleme biçimleri gelifltirebilir, ancak bu düzenleme biçimi kullan›c›n›n kolayca hat›rlayabilece¤i, kullan›fll› bir biçimde tasarlanmal›d›r. S›ra Sizde 4 Say›sal foto¤raf teknolojileri ile birlikte çekilen foto¤raf say›s› eskiye oranla oldukça artm›flt›r. Bu, foto¤raf dosyalar›n›n organizasyon problemini de yan›nda getirmifltir. Foto¤raflar›n organizasyonunu kolaylaflt›ran pek çok yaz›l›m vard›r. Bu yaz›l›mlar, foto¤raflar› tarih veya türlerine göre ay›rmada yard›mc› olur. Siz de bu yaz›l›mlardan faydalanabilir, çekti¤iniz foto¤raflar› çekim tarihine göre gözlemleyebilirsiniz. Bunun yan› s›ra foto¤raflar› baz› bafll›klar alt›nda toplamak da iyi bir fikirdir. Örne¤in farkl› flehirlerde çekti¤iniz foto¤raflar›, o flehirlerin isminde klasörler oluflturarak saklay›n veya “portreler” bafll›¤› alt›nda, çekti¤iniz tüm portre foto¤raflar› barnd›rabilir ya da kifli isimlerine göre yeni klasörler ile alt gruplamalar yapabilirsiniz. S›ra Sizde 5 Her bireyin kendine özgü bir düzen anlay›fl› vard›r. Baz› insanlar da¤›n›k ortamlarda rahat edebilirken, baz›lar› asla böyle bir düzensizli¤e dayanamaz. Önemli olan çal›flma veya yaflama ortam›nda rahat edebilmektir. Konu çal›flmak olunca rahatl›¤›n yan› s›ra pratiklik, h›z ve verimlilik de iflin içine girer. Bu kavramlar, çal›flma ortam›n›n düzeni kullan›fll› ve belirli bir düzene sahip olma gereklili¤ini getirir. Aran›lan dosyalar›n kolayca bulunmas›, iflin h›zla bitirilmesine olumlu katk›lar sa¤layacakt›r. Bilgisayardaki arama motorlar›n›n yard›m› sayesinde art›k aranan bir dosya çok daha büyük kolayl›kla bulunabilmektedir. Ancak dosyalar›n isimlendirmesi, fazla kopyalar›n›n silinmesi ve masaüstünün bofl tutulmas› dikkat edilmesi gereken unsurlardand›r. Masaüstünün pek çok dosya ve klasörle dolu oldu¤u bir ortamda, t›pk› ço¤u insan gibi, bilgisayar da kolay çal›flamaz ve gecikmeler yaflayabilir.

1. Ünite - Say›sal Görsel Veri Oluflturma, Saklama, Düzenleme ve Yay›mlama Yöntemleri

Yararlan›lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar Adobe Photoshop CS3 Yetkili E¤itim K›lavuzu (2007). ‹stanbul : Medyasoft Yay›nlar›. Adobe Illustrator CS3 Yetkili E¤itim K›lavuzu (2008). ‹stanbul: Medyasoft Yay›nlar›. Simmons, J. (2007). The Designer’s Desktop Manual. ‹sviçre : Rotovision Yay›nevi. Adobe Illustrator CS3 Yetkili E¤itim K›lavuzu. (2008). ‹stanbul: Medyasoft Yay›nlar›. Adobe Photoshop CS3 Yetkili E¤itim K›lavuzu (2007). ‹stanbul: Medyasoft Yay›nlar›. Simmons, J. (2007). The Designer’s Desktop Manual, ‹sviçre: Rotovision Yay›nevi. http://www.corel.com/servlet/Satellite/gb/en/Product/1191272117978 (15.05.2010) http://www.adobe.com (10.05.2010) www.rapidshare.com

SAYISAL FOTO⁄RAF ‹fiLEME TEKN‹KLER‹

Amaçlar›m›z

N N N N N

Bu üniteyi tamamlad›ktan sonra; Program menüsünde çal›flma alan› oluflturarak dosya açabilecek, Araçlar panel menüsünü tan›yarak amaçlar›na göre kullanabilecek, Araç kutusundaki araçlar› kullanabilecek, Seçenekler çubu¤unun özelliklerini aç›klayabilecek, Panelleri kullan›m alanlar›na göre s›ralayabilecek bilgi ve becerilere sahip olacaks›n›z.

Anahtar Kavramlar • Çal›flma Alan› • Araçlar

• Panel • Seçenekler Çubu¤u

‹çerik Haritas›

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Temel Araçlar, Menüler, Yard›mc› Pencereler ve ‹fllevleri

• G‹R‹fi • PROGRAM ‹LE ÇALIfiMAYA BAfiLAMAK • ARAÇLAR KUTUSUNU KULLANMA • ARAÇ SEÇENEKLER‹ VE PALETLER

Temel Araçlar, Menüler, Yard›mc› Pencereler ve ‹fllevleri G‹R‹fi Her program›n kendine ait özelliklerini çal›flma alan›na yans›tacak araçlar› vard›r. Bu araçlar çal›flma alan›na katt›klar› de¤er gözetilerek farkl› bölgelerde konumland›r›lm›fllard›r. En çok kullan›lanlar daha çok göz önünde bulunabilecekleri alanlara, daha az kullan›lanlar ise baz› seçeneklerin alt›nda gizli olarak bulunabilirler. Programlar›n etkin olarak kullanabilmesi herfleyden önce bu araçlar›n kullan›labilmesine ve arac› komutlar›n verilebilmesine ba¤l›d›r. Bu ünitede program› sa¤l›kl› kullanabilmek için gereken araçlar›n, menülerin, seçenek çubuklar›n›n ve paletlerin tan›t›m› yap›lacakt›r. Adobe Photoshop program› çal›flma alan›n›n kullan›c›s› taraf›ndan düzenlenmesine imkan sunar. Kullan›c›, program araçlar›n› ve yard›mc› pencerelerini kendi al›flkanl›klar›na ya da kullanma tercihlerine göre düzenleyip gizleyebilme esnekli¤ine sahiptir. Tafl›nabilen yard›mc› pencereler ve araç kutular› ekran›n de¤iflik bölgelerine konumland›r›labilir. Adobe Photoshop program›nda, hem piksel denilen kareciklerden oluflmufl bitmap dijital resimlerle hem de boyutlar› büyütüldü¤ünde keskinli¤i de¤iflmeyen vektörel çizimlerle çal›fl›labilir. Görüntü ifllem programlar›n›n içinde çizim oluflturulabilir ya da farkl› kaynaklardan programa görüntüler de ça¤r›labilir. Görüntü ça¤r›labilecek baz› kaynaklar afla¤›daki gibidir: • Dijital foto¤raf makinesinden gelen foto¤raflar • Geleneksel yöntemlerle oluflturulmufl resimlerin taranmas› • Farkl› yöntemlerle say›sallaflt›r›lm›fl görüntüler içeren resim bankalar› • Farkl› programlarda oluflturulmufl resimler • Filmlerden yakalanan video resimleri

PROGRAM ‹LE ÇALIfiMAYA BAfiLAMAK Program› Çal›flt›rmak ve Dosya Açmak Masaüstünde program›n k›sayolu yoksa, Mac OS’ta Application dosyas›na, Windows’ta da Start - Programs - Adobe menüsüne bak›labilir. Uygulama bafllat›ld›¤› zaman, varsay›lan tercihler yeniden yüklenir. Varsay›lan tercihleri her zaman yeniden yüklemek gerekmez. Program aç›ld›¤›nda afla¤›daki çal›flma alan› görünür.

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

fiekil 2.1 D

A B

C F

G Yukar›da Photoshop uygulamas›n›n Mac OS sürümü gösterilmifltir. Windows sürümünde de düzen genelde ayn› olup detaylarda küçük farkl›l›klar gösterebilir. A. Menü Çubu¤u, B. Araç Seçenekleri Çubu¤u, C. Araç Kutusu, D. Dosya Arama Dü¤mesi, E. Palet Yuvas›, F. Paletler, G. Çal›flma Alan›

Varolan bir dosyay› açmak için File > Open seçene¤inden ilgili klasörden dosya seçilir ve aç komutuyla aç›lmas› sa¤lan›r. fiekil 2.2’de program›n dosya açma penceresi görünmektedir. Varolan dosyalar› açmak için en çok bu yöntem kullan›l›r. fiekil 2.2 File > Open seçene¤inden ilgili klasörden dosya seçilir ve aç komutuyla aç›lmas› sa¤lan›r.

2. Ünite - Temel Araçlar, Menüler, Yard›mc› Pencereler ve ‹fllevleri

Dosya Arama (File Browser) Dü¤mesi ile Dosya Açmak Bu özellik daha önce konumland›r›lm›fl kay›tl› bir dosyan›n kolayca bulunmas›n› sa¤lar. Dü¤menin üzerine t›kland›¤›nda ç›kan pencere (fiekil 2.3) dosyalar› bulma iflini kolaylaflt›racak dü¤me ve bölmelerden oluflur. Aranan dosyan›n adresi ve ad› biliniyorsa bu pencere arac›l›¤›yla ona ulafl›lmas› oldukça kolayd›r. fiekil 2.3 E

Dosya arama (File Browser) penceresi A. Dosya arama (File Browser) menu çubu¤u ve dü¤meleri, B. Dosya (Folders) Paleti C. Öngörüntü (Preview) paleti D. Belge Bilgileri (Metadata) paleti E. Yer (Location) seçene¤i F. Temsili resimler (Thumbnails) bölmesi

F D

Dosya arama penceresi, basit bir dosya arama ve açma ara biriminden çok daha fazlas›d›r. Bu pencere, kullan›c› taraf›ndan ihtiyaçlar do¤rultusunda yeniden düzenlenebilecek alanlar ve paletler içerir. Bu özelli¤i sayesinde dosya arama penceresinin kullan›c›s›na ait özellikler tafl›mas› sa¤lan›p özellefltirilebilir.

ARAÇLAR KUTUSUNU KULLANMA Araç Kutusundaki Araçlar› Seçmek ve Kullanmak Photoshop, varolan görüntüler üzerinde de¤ifliklik yapmak ve yeni resimler oluflturmak için gerekli bütün araçlar› sunar. Bu araçlarla yapabilecekleri anlatmak oldukça uzun sürer ve ciltler dolusu sayfalar alabilir. Bu araçlar› kullanmak ço¤u zaman kullan›c›s›n›n yetenekleri ve hayal gücüyle s›n›rl›d›r. Bu yüzden her arac›n kullan›m›yla ilgili temel bilgiler verilecektir.

Araç kutusu; seçim, boyama, düzenleme araçlar›n›, renk seçim kutular›n› ve gürüntüleme araçlar›n› içerir.

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

fiekil 2.4 Marquee (Kayan çerçeveli seçim alan›) araçlar› dikdörtgen, yuvarlak, tek sat›r ve tek sütun seçimler yapar.

Araç kutusundaki görünen ve gizli durumdaki tüm araçlar.

Crop (K›rpma) arac› resimleri k›rpar.

Move (Tafl›ma) arac›seçimleri, katmanlar› ve k›lavuzlar› kayd›r›r. Magic Wand (Sihirli de¤nek) arac› benzer renkteki alanlar› seçer.

Lasso (Kement) araçlar› serbest, çokgen (düz kenarl› ve manyetik (kenetleyen) seçimler yapar Slice (Dilim) araçlar› dilimler oluflturur. Healing Brush (Onarma) ve Patch (Yama) araçlar› kusurlar› örnek veya desen kullanarak tamir eder. Brush (F›rça) arac› f›rça darbeleriyle boyama yapar, Pencil (Kalem) arac› keskin kenarl› d›fl hatlar boyar. Clone Stamp (Kopyalama Mühürü) bir bölge kopyalamayla boyama yapar, Pattern Stamp (Doku Mühürü) arac› ise birim doku tafl›yarak boyama yapar.

Hand (El) arac› s›¤mayan yerleri varsa resim alan›n› kayd›r›r. Ön alan renk kutusu

Zoom (Büyüteç) resim alan›n› yak›nlaflt›r›r ve uzaklaflt›r›r. Arka alan renk kutusu

H›zl› maske seçenekleri Resim alan› çevresi seçenekleri

Gradient (Degrade) arac› renkler aras›nda geçifl yaparak harmanlamalar yarat›r. Paint Bucket (Renk Kovas›) arac› benzer renkli alanlar› önalan rengiyle doldurur.

History Brush (Anl›k Görüntü F›rças›) anl›k görüntünün bir kopyas›n› boyar, Art History Brush (Sanatsal Anl›k Görüntü F›rças›) arac› ise anl›k görüntüyü kullanarak boya stillerinin görünüflünü taklit eden darbelerle boyar. Eraser (Silgi) arac› pikselleri siler ve bir bölgeyi önceden kaydedilmifl durumuna geri getirir. Magic Eraser (Sihirli Silgi) arac› düz renkli alanlar› tek bir t›klamayla siler. Background Eraser (Arkaplan Silgisi) arac› alanlar› sürükleyerek saydam hale getirerek siler. Blur (Netsizlefltirme) arac› sert kenarl› hatlar› bulan›klaflt›r›r. Sharpen (Keskinlefltirme) arac› yumuflak kenarlar› keskinlefltirir. Smudge (Bulaflt›rma) arac› ›slak boyal› resme parmak sürme etkisi verir. Dodge (Açma) arac› alanlar› ayd›nlat›r. Burn (Yakma) arac› alanlar› karart›r. Sponge (Sünger) arac› alanlar›n renk canl›l›¤›n› al›r.

Path Selection Tool (Vektörel çizgi seçim oku) arac› çapa noktalar›n›, yön çizgilerini ve yön noktalar›n› saçmeye ve tafl›may› sa¤lar.

Type (Yaz›) arac› bir resimde yaz› oluflturur.

Pen Tool (Çizim Kalemi Arac›) arac› çapa noktalar› oluflturarak vektörel çizim yapar.

Vektörel alan ve çizgi araçlar› çeflitli geometrik formlarda haz›r vektörel alanlar ve vektörel düz çizgi çizer.

Not araçlar› resim alan›na yaz› notlar› ya da sesli aç›klamalar ilifltirir.

Eyedropper (Damlal›k) arac› resimdeki renkleri örnekler. Measure (Cedvel) arac› mesafeleri konumlar› ve aç›lar› ölçer.

2. Ünite - Temel Araçlar, Menüler, Yard›mc› Pencereler ve ‹fllevleri

Gizli Bir Arac› Seçmek ve Kullanmak

fiekil 2.5 Araç kutusunda yan›nda küçük üçgen olan araçlar›n üzerinde görünmeyen farkl› araçlar›n oldu¤u anlafl›lmal›d›r. Onlara ulaflmak için imleci bu arac›n üzerinde bas›l› tutmak yeterlidir.

Araç kutusu, birçok seçenekten oluflur ve bunlar›n hepsi araç kutusunun üzerinde görünmez. Yan›nda küçük üçgen olan araçlar›n bölümünde gizli baflka araçlar da vard›r. ‹mleç üçgen olan arac›n üzerinde fareyle bas›l› tutuldu¤unda gizli olan o araçlar liste fleklinde görünür.

Klavye Kestirmelerini Araçlarla Birlikte Kullanmak Araçlar›n birço¤u k›saltmalarla da çal›fl›r. Bu seçenekleri genellikle arac› fareyle hareket ettirirken belirli tufllara basarak etkinlefltiririz. Bu özellik, seçili arac›n daha etkin ve kolay kullan›lmas›n› sa¤layarak sonuca daha çabuk ve do¤ru ulafl›lmas›n› sa¤lar. Kullan›c› bafllang›çta bu özellikleri çok pratik kullanamayabilir, ancak kulland›kça h›zland›r›p refleks hâlini almas›n› sa¤layabilir.

Araçlarla birlikte en çok kullan›lan tufllar, shift, alt ve option tufllar›d›r.

fiekil 2.6 Klavyede en çok kullan›lan tufllar.

Shift (De¤ifltirme) tuflu

Command (Komut) tuflu Option-Alt (Seçim) tuflu

Resim Penceresine Uzaklafl›p Yak›nlaflma ve Resim Penceresini Kayd›rma Araç kutusundaki büyüteç (zoom tool) arac›yla resim alan›n›n ekrandaki oran›n›n büyütülüp küçültülmesi sa¤lan›r. Bu araç seçildi¤inde genelde büyütme konumundad›r ve resim alan›na t›kland›¤›nda resmin büyümesini sa¤lar. Büyüteç seçiliyken alt tufluna bas›l›p resim alan›na t›kland›¤›nda ise resim alan›n›n küçülmesi sa¤lan›r. Resim alan›n› büyütme ve küçültme ifllemi, farkl› yerlerden de yap›labilir. Resim penceresinin sol alt köflesinde bulunan, içinde bir rakam ve yan›nda “%” iflareti bulunan kutucu¤a yaz›lan oranda, resim alan›n›n büyümesi ya da küçülmesi sa¤lanabilir. Bir baflka yöntem de Navigator paletini kullanmakt›r. Bu pencere çok hassas de¤erler vererek büyütme ve küçültme yap›lmas›n› sa¤lar. Ayn› zamanda kayd›rma yapmak için de mükemmel kullan›m sa¤lar. Temsilî resmin üzerinde bulunan alan iflaretli oldu¤u için kayd›rma kolayl›kla yönetilebilir. Kayd›rma yapman›n baflka bir yolu da, hangi araç seçili olursa olsun, klavyedeki boflluk (space) tufluna bas›ld›¤›nda araç kutusundaki kayd›rma tuflu seçili duruma geçer. Resim alan›na bu hâldeyken bas›l›p kayd›r›labilir. SIRA S‹ZDE Büyüteç yard›m›yla resim alan› ekranda büyütüldü¤ünde dosya boyutlar› da büyür mü?

SIRA S‹ZDE

D Ü fi Ü N E L ‹ M

S O R U

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

fiekil 2.7 Resim penceresinin büyütülüp küçültülmesi ve kayd›r›lmas›.

Hand (El) resim alan›n›n ekrana s›¤mayan yerleri varsa kayd›r›r. Zoom (Büyüteç) resim alan›n› büyütür ve küçültür.

Resim alan›n ekranda görünme oran›

K›rm›z› çerçeve bütün alan içinde görünen k›sm› iflaret eder.

ARAÇ SEÇENEKLER‹ VE PALETLER Araç Seçenekleri Çubu¤u Araç seçenekleri çubu¤u, araç kutusundan seçili olan araca ait kullan›m detaylar› içeren yard›mc› penceredir. Seçilen araca göre de¤iflkenlik gösteren bir alana ve hangi araç seçili olursa olsun de¤iflmeyen dosya arama penceresini tafl›r. Dosya arama penceresinin yan›ndaki palet yuvas›na istenen palet pencereleri de konumland›r›labilir. Bunun için paletin fare yard›m›yla o bölgeye tafl›nmas› yeterlidir. Bu alandaki paletin üzerine t›klanarak görünmesi ve yine t›klanarak saklanmas› sa¤lanabilir. fiekil 2.8

Araç seçenekleri çubu¤u araç kutusundaki seçili araca göre de¤iflen seçenekleri tafl›r.

Araç kutusundan fleçilen Gradient (Degrade) arac›na göre araç seçenekleri çubu¤unun görünümü Araç kutusundan fleçilen Gradient (Degrade) arac›

Paletleri ve Palet Menülerini Kullanmak Window penceresinden tüm paletler listesine ulaflmak, görünür ve gizli haline getirmek mümkündür.

Paletler; Layers (Katmanlar), Channels (Kanallar), Paths (Vektörel Çizim Seçenekleri), History (Yap›lm›fl ‹fllem S›ras›), Action (Otomatik ‹fllem S›ras›), Tool Presets (Araç Ayarlar›), Color (Renk Oluflturma), Swatches (Renk Kütüphanesi), Styles (Stiller), Info (Bilgi), Navigator (Gezinti), Brushs (F›rça Ucu), Character ve Pharagraph (Yaz› Karakteri ve Blo¤u) gibi yard›mc› pencerelerden oluflur.

2. Ünite - Temel Araçlar, Menüler, Yard›mc› Pencereler ve ‹fllevleri

fiekil 2.9 Window seçene¤inden bütün paletler listesine ulafl›labilir ve bu listeden görünür hale getirilip gizlenebilirler.

Yan›nda onay iflareti olan pencereler çal›flma alan›nda aç›kt›r.

Paletler ve Konumlar› Photoshop program›nda yukar›da da belirtilen çok çeflitli paletler vard›r. Hepsinin bir arada kullan›lmas› çok nadir görülebilecek bir durumdur. Kullan›ma göre palet gizlemek ve görünür k›lmak mümkündür. Hatta kullan›ma göre paletleri gruplamak da mümkündür. Tüm paletlerin listesi Window menüsünün alt›nda görülebilir. Bu menüden istenen paletlerin aç›lmas› ya da kapanmas› sa¤lanabilir. Yan›nda onay iflareti bulunan paletler aç›k anlam›ndad›r. Aç›k hâle gelen paletler, varsay›lan baz› gruplamalarla birlikte görünebilir. Bunlar olas› kullan›m s›kl›klar›na göre grupland›r›lm›flt›r. Ancak kullan›c› paletleri kendi ihtiyaçlar›na göre de düzenleyebilir. Bunun için bir palet grubundaki paleti fare yard›m›yla baflka bir gruba tafl›mak mümkündür. fiekil 2.10 Paletleri sürükleyip ekrandaki konumlar› de¤ifltirilebilir. Araç seçenekleri çubu¤unun yan taraf›na konumland›rmak mümkündür. Paletlerin sol alt köflesinden sürükleyip büyüklükleri de de¤ifltirilebilir.

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Bir paleti ilk aç›ld›¤› boyuttan büyük ya da küçük kullanmak mümkündür. Böylece palet alan›n›n içinden daha çok ya da daha az seçeneklerin görünmesi sa¤lanabilir. Paletin büyüklü¤ünü de¤ifltirmek için sa¤ alt köflesinden tutup sürüklemek yeterlidir. Ekrana tam s›¤d›rma ya da tam kapatma gibi seçenekler palet çubu¤u üzerindeki kutucuklardan yönetilebilir.

Eylemleri Geri Almak Gerçek hayat ak›fl›n›n tersine programda zaman› terse ak›tarak ifllemleri geri getirmek mümkündür. Bu ifllem iki farkl› yerden yap›labilir. ‹lki birçok programdan da bilinen Edit> Undo seçene¤idir. Bu seçenek sadece bir geri alma sa¤lar. Ancak History paleti ile birçok eylemi geri almak olas›d›r. History (Yap›lm›fl ifllem) palet penceresi aç›ld›¤›nda üzerinde yap›lan her ifllemin kaydedildi¤i bir seviye bulundu¤u görülür. Listenin üst yerindeki bir seviyeye t›kland›¤›nda resim alan›, o aflamadaki hâline dönüflür. Bu oldukça pratiklik sa¤lar. Ancak çoklu geri alma eylemini korumak, bellekte çok yer kaplayarak performans› azaltabilir. SIRA S‹ZDE

SIRA S‹ZDE History (Yap›lm›fl ifllem s›ras›) paletinde ifllemler sonsuz say›da geri al›nabilir mi?

D Ü fi Ü N E L ‹ M

fiekil 2.11

Yap›lan son ifllemi

Sgeri O Ralmak U için

Edit>Undo seçene¤i Dkullan›l›r. ‹KKAT History paletiyle ise birden fazla ifllemi geri SIRA S‹ZDE almak mümkündür. AMAÇLARIMIZ

S O R U

D‹KKAT

N N

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

TELEV‹ZYON

‹NTERNET

Ba¤lam Menüsünü Kullanmak Ba¤lam menüleri, çal›flma alan›ndaki baz› ögeler için kullan›labilen menülerdir. Sa¤ t›klama veya k›sa yol menüleri olarak da adland›r›l›r. Bu menülerdeki komutlara baflka pencerelerden de ulafl›labilir. Ancak ba¤lam menülerini kullanmak pratiklik kazand›r›r. Araç kutusundan bir araç seçiliyken fareyle sa¤ t›kland›¤›nda o arac›n ba¤lam menüsü ekranda belirir. Menülerin içeri¤i seçilen araçlar›n özelliklerine göre de¤iflkenlik gösterir.

2. Ünite - Temel Araçlar, Menüler, Yard›mc› Pencereler ve ‹fllevleri

Program Yard›m›n› Kullanmak Program kullan›m›yla ilgili tüm bilgiler için Photoshop Help (Photoshop Yard›m) menüsüne baflvurulabilir. Bu yard›m penceresini kullanmak oldukça kolayd›r. Aç›klama istenen konulara farkl› yollarla taramalar yaparak ulaflmak mümkündür. Yard›m panceresinde; • ‹çindekiler listesini taramak, • Anahtar kelimeler yazarak taramak, • Dizini kullanmak, • Ard›fl›k olarak konudan konuya geçmek mümkündür fiekil 2.12 Help menüsündeki Photoshop Help seçene¤inden programla ilgili yard›m al›nabilir.

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Özet Program çal›flt›r›ld›¤›nda ekranda solda kayd›r›labilen bir araç kutusu, üst tarafta bir menü çubu¤u, onun alt›nda araç seçenekleri çubu¤u, kayd›r›labilen paletler ve aç›lan dosyaya ait bir çal›flma alan› yeral›r. Genellikle palet gruplar› resim alan›n›n sa¤›nda, araç kutusu da resim alan›n›n solunda bulunur. ‹ste¤e ba¤l› olarak her ikisinin de yerleri de¤ifltirilebilir. Araç kutusunun üzerinde; seçim araçlar›, tafl›ma araçlar›, boyama araçlar›, onarma ve düzenleme araçlar›, ön ve arka renk seçme araçlar› ve görüntüleme araçlar› bulunmaktad›r. Kullan›lmak istenen arac›n üzerine bir kez t›klayarak imlecin o arac›n kabiliyetine bürünmesi sa¤lan›r. Bir araç seçiliyken klavye tufllar›n›n yard›m›yla di¤er bir araca geçme k›sayollar› kullan›labilir. Bir arac›n seçene¤inin köflesinde görülen küçük ok, görünmeyen gizli araçlar›n göstergesidir. Bu araç penceresinin üzerinde t›klan›p biraz beklendi¤inde gizli olan araçlar›n listelenmesi sa¤lanabilir. Seçenekler çubu¤u menü çubu¤unun alt›nda ve ekran›n üst taraf›ndad›r. Araç kutusundaki her bir arac›n kendine ait çeflitli özellikleri vard›r. Seçilen herhangi bir arac›n bu seçenekleri, araç seçenekleri çubu¤unun üzerinde belirir. Araç kutusu üzerinde seçili olan araca göre, araç seçenekleri çubu¤unun üzerindeki seçenekler de de¤iflir.

Paletler; layers (katmanlar), channels (kanallar), paths (vektörel çizim seçenekleri), history (yap›lm›fl ifllem s›ras›), action (otomatik ifllem s›ras›), tool presets (araç ayarlar›), color (renk oluflturma), swatches (renk kütüphanesi), styles (stiller), info (bilgi), navigator (gezinti), brushs (f›rça ucu), character ve pharagraph (yaz› karakteri ve blo¤u) gibi yard›mc› pencerelerden oluflur. Hepsinin bir arada kullan›lmas› çok nadir görülebilecek bir durumdur. Kullan›ma göre paletler gizlenebilir ve görünür hâle getirilebilir. Kullan›ma göre paletleri gruplamak da mümkündür. Tüm paletlerin listesi Window menüsünün alt›nda görülebilir. Bu menüden istenen peletlerin aç›lmas› ya da kapanmas› sa¤lanabilir. Paletler kullan›m s›kl›klar›na göre grupland›r›lm›flt›r. Ancak kullan›c› paletleri kendi ihtiyaçlar›na göre de düzenleyebilir. Bunun için bir palet grubundaki paleti fare yard›m›yla baflka bir gruba tafl›mak yeterlidir.

2. Ünite - Temel Araçlar, Menüler, Yard›mc› Pencereler ve ‹fllevleri

Kendimizi S›nayal›m 1. Photoshop program›nda araçlar›n bulundu¤u bölüme ne ad verilir? a. Paletler b. Menü çubu¤u c. Araç seçenekleri çubu¤u d. Palet yuvas› e. Araç kutusu

6. Birden fazla eylemi geri almak için afla¤›daki paletlerden hangisi kullan›l›r? a. Layers (Katmanlar paleti) b. Channels (Kanallar paleti) c. History (Yap›lm›fl ifllem s›ras› paleti) d. Colors (Renk paleti) e. Brushes (F›rça seçenekleri paleti)

2. Afla¤›dakilerden hangisi bir alan seçimi yapmak için kullan›lmaz? a. Pen Tool (Kalem arac›) b. Zoom Tool (Büyüteç arac›) c. Rectangular Marquee Tool (Çerçeveli seçim alan›) d. Magic Wand Tool (Sihirli de¤nek arac›) e. Lasso Tool (Kement arac›)

7. Çal›flma alan›ndaki bir noktan›n rengi nas›l tan›mlan›r? a. Herhangi bir seçim arac›yla b. Tafl›ma arac›yla c. F›rça arac›yla d. Damlal›kla e. Renk penceresiyle

3. Afla¤›dakilerden hangisi vektörel alan oluflturmak için kullan›l›r? a. Kalem arac› (Pen Tool) b. F›rça arac› (Brush) c. Çerçeveli seçim alan› (Marquee) d. Sihirli de¤nek (Magic Wand) e. Kement arac› (Lasso) 4. Araç kutusundaki gizli bir araca ulaflmak için afla¤›daki ifllemlerden hangisi yap›l›r? a. Çal›flma alan›n›n üzerine çift t›klan›r. b. Araç kutusundaki küçük üçgen iflaretinin üzerine t›klan›r. c. Klavye k›sa yollar› kullan›l›r. d. Program yeniden bafllat›l›r. e. Araçlar araç seçenekleri çubu¤una sürüklenir. 5. Araç seçenekleri çubu¤u afla¤›daki bilgilerden hangisini tafl›r? a. Programla ilgili tüm k›sa yollar› b. Program yard›m seçeneklerini c. Çal›flma alan›n›n renk özelliklerini d. Seçilen araca göre de¤iflen seçenekleri e. Tüm yard›mc› pencerelerini

8. Bir resim alan›n›n katman düzenlenmesi nereden yap›l›r? a. Araç kutusundan b. Menü çubu¤undan c. Araç seçenekleri çubu¤undan d. Durum çubu¤undan e. Katman Paletinden 9. Bir a. b. c. d. e.

arac›n özellikleri nas›l belirlenir? Araç seçenekleri çubu¤undan Paletlerden Durum çubu¤undan Menü çubu¤undan Resim alan›ndan

10. Tüm paletler listesine nas›l ulafl›labilir? a. File menüsünden b. Edit menüsünden c. Window menüsünden d. Filter menüsünden e. Select menüsünden

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Okuma Parças› Grafik tasarım kursu verilir Günümüzde diye söze bafllamak istiyordum fakat ne kadar do¤ru bir tabir olur bilmiyorum ama en az›ndan son birkaç y›ld›r eminim hepiniz bir direkte, billboardda, afiflte ya da herhangi bir ilanda mutlaka böyle bir ilan okumuflsunuzdur. Dikkat çekmek istedi¤im konu sektörün kanayan yaralar›ndan biri hiç flüphesiz. Sektörden biri olarak bu tarz ilanlar beni rahats›z ediyor. Sadece sektörümüz anlam›nda da de¤il asl›nda. Her dönem o dönemin popüler meslekleri ile ilgili sürekli yaflanan, rutin döngüleri olan sorunlardan biri ülkemizdeki. Ancak ben sadece bizim sektörümüzde yaflanan k›sm›n› ele almaya çal›flaca¤›m. Malesef bu tarz ilanlar ülkemizdeki iflsizler ordusunun ceplerindeki son paralar›n› almaktan öteye gitmeyen hayal tüccarlar›n›n verdi¤i ilanlar. Popüler meslek dallar› ile ilgili birkaç haftal›k kurslarla insanlara gelecek vaadi vererek onlar›n dar olan bütçelerini tamamen son kurufluna kadar boflaltmaktan öteye gitmeyen kursçuklar. Evet Ayflecik - Sezercik dönemleri flimdi kursçuklar dönemine b›rakt› yerini. Ve buradan sektöre haz›rlanan yar›n›n ustalar›na sesleniyorum. ‹çerisinde tasar›m geçen tüm kurslarda, gerçekten tasar›m e¤itiminin yer al›p almad›¤›n› araflt›rmadan bu tarz kurslara ya da e¤itim merkezlerine ra¤bet etmemelerinin alt›n› çiziyorum. Çok basit bir örnekle anlatmak istiyorum. Bir daktilo kursu ilanlar›na “Yazarl›k Kursu Verilir” diye yazabilir mi ? Ya da çok h›zl› daktilo kullanabilen biri, çok iyi roman yazabilir mi ? Tabiî ki hay›r cevaplar›n› duyar gibiyim. Ancak konu tasar›m olunca tasar›m ile ilgili birkaç program› anlat›p ilanlar›na “Grafik Tasar›m Kursu Verilir” yazan o kadar çok e¤itim merkezi var ki. Nas›l edebiyat kurallar›n› bilmeyen biri roman yazamaz ise renk ve tasar›m bilgisi olmayan biri de tasar›m yapamaz; ortaya kan a¤layan tasar›mc›klar ç›kar. Bu konuda e¤itim veren lisans ve lisans üstü kurumlar›n varl›¤›na dikkatleri çekmek istiyorum. Güzel sanatlar e¤itimi veren fakültelerde neden o kadar renk ve tasar›m bilgisi içeren ve y›llar süren temel sanat e¤itimleri var ? Gereksiz e¤itimler olsayd› onlarda ö¤rencilerine direk olarak birkaç tasar›m program›n› ö¤retir mezun ederlerdi. Buradan dergimizi okuyan milli e¤itim kurum ve kurulufllar›n›n yetkililerine de seslenmeyi bir borç biliyorum ve sapla saman› birbirinden ay›r›n diyorum.

‹çerisinde tasar›m geçen tüm özel e¤itim kurumlar›nda temel sanat e¤itimi zorunlu tutulmal›. Program anlat›yorlarsa ilgili program isimleri verilerek lansmanlar›n› yapmalar›na izin verilmeli. Bu böyle olmad›¤› sürece hayal taciri kurumlar, içinde tasar›m geçen nidalarla, dar bütçeleri ile ifl umuduyla ç›rp›nan gençlerin son paralar›n› da kasalar›na indirmeye devam edeceklerdir. Çok h›zl› Photoshop kullanan bir kiflinin çok iyi bir tasar›mc› olaca¤› anlam›na gelmedi¤i su götürmez bir gerçektir. Ama iyi bir tasar›mc› hiç photoshop da bilmese bir flekilde tasar›m›n› somuta dönüfltürmeyi bilecektir. Asl›nda o h›zl› photoshop kullanan kiflilerin konsepti belki de burada bafllayacakt›r. Yani operatörler. Tabiî ki tüm sektörlerin operatörlere ihtiyac› var. Dünyan›n her yerinde ara elemanlar olacakt›r olmak zorundalar da. Ama insanlara bir tak›m vaatleri verirken varacaklar› noktay› aç›k ve seçik olarak sunmak zorundad›r bu tarz vaatleri veren kifli ya da kurumlar. Do¤ru mesaj› vermeyenlere de ilgili kurumlar haddini bildirmekle yükümlüdürler. fiu an sektörde kalifiye personel s›k›nt›s› çok derinlerden kendini hissettiren ciddi bir sorundur. Ve birkaç program ö¤retilerek piyasaya sal›nan gençlerde grafik tasar›mc› olarak ifl aramaktad›r. Ancak tasar›mc› ile operatörün aras›ndaki fark ile tan›flt›klar›nda manevi çöküntü yaflamaktad›rlar. Bizde dergimiz bünyesinde en az›ndan herkesin kendi kap›s›n›n önünü süpürmesi ba¤lam›yla bundan sonra salt program anlat›m›n›n yan›nda temel sanat e¤itimini içerecek konular› da dergimize tafl›yarak sorumlu yay›nc›l›k anlay›fl›m›za paralel bir yol izlemeye çal›flaca¤›z. En az›ndan sektöre haz›rlanan gençlerin e¤itim talebiyle baflvurduklar› noktalardan bilinçli taleplere kanal oluflturmak anlam›nda do¤ru bir ifl yapm›fl olaca¤›z. Temennimizin, do¤ru taleplerin do¤ru arzlara gebe kalaca¤›na inand›¤›m›z yönünde oldu¤unu belirterek önümüzdeki ay görüflmek üzere diyorum. Kaynak: Photoshop Magazin, Kas›m 2005

2. Ünite - Temel Araçlar, Menüler, Yard›mc› Pencereler ve ‹fllevleri

Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar›

S›ra Sizde Yan›t Anahtar›

1. e

S›ra Sizde 1 Büyüteçle yap›lan büyütme küçültme ifllemlerinde sadece resim alan›n›n ekranda görünen oranlar› de¤iflir. Resim dosya boyutu hep ayn› kal›r. Resim dosya boyutu Image>image size bölümünden ya da ölçülü resim k›rpma arac›ndan de¤ifltirilebilir.

2. b 3. a 4. b 5. d

6. c 7. d 8. e 9. a

10. c

Yan›t›n›z yanl›fl ise “Araçlar Kutusunu Kullanma” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Araçlar Kutusunu Kullanma” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Araçlar Kutusunu Kullanma” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Araçlar Kutusunu Kullanma” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Araçlar Seçenekleri Çubu¤unu ve Di¤er Paletleri Kullanmak” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Eylemleri Geri Almak” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Araçlar Kutusunu Kullanma” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Paletler ve Konumlar›” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Araçlar Seçenekleri Çubu¤unu ve Di¤er Paletleri Kullanmak” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Paletleri ve Palet Menülerini Kullanmak” konusunu yeniden gözden geçiriniz.

Önce.

S›ra Sizde 2 History (Yap›lm›fl ‹fllem S›ras›) paletinde ifllemler sonsuz say›da geri al›namaz. Photoshop > Preferences > Performance seçene¤inde seçilmifl olan say› kadar geri alabilir. Bu say›n›n en fazla 1000 almas› mümkündür. Say›n›n artmas› program›n bilgisayar belle¤inden ald›¤› miktar› artt›rd›¤›ndan istenmeyen durumlarla karfl›lafl›labilir.

Yararlan›lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar Adobe Yarat›c› Ekibi. (2004). Adobe Photoshop CS Yetkili E¤itim K›lavuzu, ‹stanbul: Medyasoft Yay›nlar› fiener A. (2006). Photoshop Magazin, ‹stanbul.

Sonra, (Erdal Günefl, Illustrasyon).

SAYISAL FOTO⁄RAF ‹fiLEME TEKN‹KLER‹

Amaçlar›m›z

N N N N N N

Bu üniteyi tamamlad›ktan sonra; Resim alanlar›n› katmanlarla organize edebilecek, Katmanlara geçirgenlik ve harmanlama seçeneklerini uygulayabilecek, Katmanlar aras› geçiflleri sa¤layabilecek, Kanallar›n renk ve maskelemedeki etkisini aç›klayabilecek, H›zl› maske uygulamas›n› kullanabilecek, Geçifl maskesi oluflturabilecek bilgi ve becerilere sahip olacaks›n›z.

Anahtar Kavramlar • Katman (Layers) • Harmanlama (Blanding) • Katman Efekti (Styles)

• Kanal (Channels) • Maske (Mask)

‹çerik Haritas›

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Katmanlar, Kanallar ve Maskeler

• • • •

G‹R‹fi KATMANLAR HAKKINDA KANALLAR MASKELER

Katmanlar, Kanallar ve Maskeler G‹R‹fi Layers (Katmanlar) ayn› yüzey üzerine üstüste konulmufl geçirgen asetat levhalar fleklinde düflünülebilir. En üstten bak›ld›¤›nda tüm sayfalar tek bir sayfaym›fl gibi görünür ama aralar›ndan herhangi bir katmana ulafl›p di¤er katmanlarla iliflkisini kolayl›kla de¤ifltirebilmek mümkündür. Adobe Photoshop katmanlar üzerindeki bir resmin farkl› k›s›mlar›na ayr› ayr› ulaflmam›za imkan verir. Böylece resmin farkl› yerleri farkl› flekilde düzenlenebilir ve bu da uygulamalarda s›n›rs›z esneklik sa¤lar. fiekil 3.1 Katmanlar ayn› resim alan› üzerinde geçirgen asetat sayfalar gibidir.

KATMANLAR HAKKINDA Photoshop dosyalar› bafllang›çta arka plan (background) katman›ndan oluflur. Resim alan›na yap›lacak çeflitli farkl›l›klar farkl› katmanlar oluflturularak yap›l›rsa bu geriye dönük de¤iflikliklere imkan verir. Sonuca daha çabuk ve daha az u¤raflarak ulafl›lmas›n› sa¤lar. Bir resim alan›ndaki bütün katmanlar bafllang›çta saydamd›r. Katmanlar Layers (Katmanlar) paleti arac›l›¤›yla düzenlenir.

Katmanlar, bir bütünü oluflturan görsellerin farkl› sayfalarda bulunup ayn› sayfadaym›fl gibi görünmesini sa¤lar.

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

fiekil 3.2 A. Bafllang›çta Background halinde olan resim alan›na B. de yeni bir resim alan›ndan kopyalanan bulutlar yap›flt›r›ld›. Bulutlar otomatik olarak yeni bir katman olarak geldi.C. ‘de ise Background katman›ndan seçilip kopyalan›p yap›flt›r›lm›fl dekupe uçak var. Yap›flt›r›lma ifllemi otomatik olarak yeni bir katman olarak geldi.

Katman Paletindeki Bilgileri Görüntülemek Palette katmanlar›n hepsi temsili görüntüleri ve adlar›yla görüntülenir. Bu palet arac›l›¤›yla katmanlar gizlenebilir, konumland›r›labilir, silinebilir, yeniden adland›r›labilir, harmanlasnabilir ve birlefltirilebilir. Katman palet menüsünde katmanlarla ilgili birçok özelli¤e h›zl›ca ulafl›labilir. Ayn› özelliklerin ço¤una palet penceresinin alt›ndaki simgelerden ve en üstteki menü çubu¤undaki Layers penceresinden de ulafl›labilir. fiekil 3.3

Opacity (Geçirgenlik)de¤eri düfltükçe alttaki katman görünmeye bafllar.

Katman Paleti

Katmanlar paleti menüsü

Blending (Harmanlama) katman›n di¤er katmanlarla farkl› etkileflimlere girmesine sa¤lar. Lock (Kilitleme) katman›n kilitlenip ifllem yap›lamamas›n› sa¤lar. Katman›n gizlenip görünmesini sa¤lar.

‹fllem yap›labilecek katman Kilitli katman Katman ön görüntüsü Çöp kutusu, katmanlar› silmek için kullan›l›r. Katmanlar› birbirine ba¤lar

Stil etkisi oluflturur.

Maske katman› açar.

Renk dolgu katman› açar.

Katmanlar› dosyalar.

Yeni katman oluflturur.

3. Ünite - Katmanlar, Kanallar ve Maskeler

fiekil 3.4 Katman paleti menüsü Yeni katman olufltur Katman›n ayn›s›n› olufltur Katman› sil Gizli katmanlar› sil Yeni gurup olufltur Seçili katmanlardan gurup olufltur Guruptaki tüm katmanlar› kilitle Tan›ml› nesneye dönüfltür ‹çindekileri düzenle Katman özellikleri Harmanlama seçenekleri Maske olufltur Seçili katmanlar› ba¤la Ba¤l› katmanlar› seç Seçili katmanlar› birlefltir Görünen katmanlar› birlefltir Bütün katmanlar› birlefltir Hareketlendirme seçenekleri Palet seçenekleri

Katman palet seçeneklerine, katman menüsünün en alt›ndaki seçenekten ulafl›labilir. Bu pencereden katman önizleme pul görüntüsü ile ilgili seçenekler görülür. fiekil 3.5 Katman temsili resmini düzenlemek için ba¤lam menüsü kullan›l›r. Ba¤lam menüsünden temsili resim görünüm özelli¤i seçilebilir.

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Background (Arka plan) Katman› Yeni bir resim oluflturuldu¤unda katmanlar paletinin en alttaki resmin bulundu¤u katman background (arka plan) olarak adland›r›l›r. Bir resmin sadece bir arka plan katman› vard›r. Bir arka plan katman›n›n s›ras›, harmanlama modu, opakl›¤› de¤ifltirilemez. Bu de¤ifliklikler ancak arka plan katman›n› normal katmana dönüfltürüldü¤ünde yap›labilir. Katmanlar paletinin en alt›ndaki katman arka plan katman›d›r anlam›na gelmez. Normal bir katman da paletin en alt›nda durabilir. fiekil 3.6

Arka plan katman›n› normal katmana dönüfltürmek için arka plan katman›na çift t›klan›p veya Layer>New>Layer From Background seçimi yap›l›r. Böylece arka plan katman› da normal bir katmana dönüflmüfl olur ve normal katmanlara yap›labilecek ifllemlerin tümüne aç›lm›fl olur. Normal bir katman› arka plana dönüfltürmek için de o katman seçilip, Layer>New> Background From Layer seçimi yap›l›r.

Yeni Bir Katman Oluflturmak ve Adland›rmak Yeni bir katman oluflturmak çok kolayd›r ve birden fazla yolu vard›r: 1. Farkl› resim pencereleri ayr› ayr› aç›l›p bir resim penceresinin di¤erinin üzerine sürüklenerek, sürüklenen resim alan›n›n üzerine yeni bir katman oluflturulmas› sa¤lanabilir. 2. Herhangi bir programdan kopyalan›p resim alan›na yap›lan her yap›flt›rma ifllemi ayn› zamanda yeni bir katman›n oluflturulmas› anlam›na da gelir. 3. Katman paletindeki seçenekleri kullanarak katman eklenebilir. Di¤er yöntemlerden farkl› olarak bu yöntem yeni katman olufltururken katman özelliklerinin belirlenmesini de sa¤lar. Katmanlar› adland›rmak için katman paletinin üzerindeki katman temsili görüntülerinin yan›ndaki katman ad›n›n üzerine çift t›klayarak katman ad›n› düzenlemek mümkündür. Bir baflka yöntem de katman paletindeki katman ekleme pencerelerini kullanmakt›r.

Katmanlar›n Y›¤›lma S›ras›n› De¤ifltirmek Katman paletindeki katman s›ralamas›na stacking order (y›¤›n s›ras› ) ad› verilir.

Katman y›¤›n s›ras› tüm resmin do¤ru alg›lanmas› ad›na önemlidir. S›ralaman›n de¤ifltirilmesi resmin bütününü bozabilir. Resmi düzenlerken katmanlar›n y›¤›n s›ras›n› de¤ifltirip di¤er katmanlarla farkl› konumland›rmalar› sa¤lanabilir.

Bir Katman›n Opakl›¤›n› ve Harmanlama (Blending Options) Seçene¤ini Belirlemek Normal flartlarda dolu katman›n opakl›¤› %100 (Opacity) dür ve üstteki katmanlar altta kalanlar› örter. Üstteki katman›n alttaki katman› da göstermesi istendi¤inde 100’den s›f›ra kadar de¤iflen oranlarda geçirgen olmas› sa¤lanabilir. De¤er küçüldükçe katman›n görünürlü¤ü de azal›r.

3. Ünite - Katmanlar, Kanallar ve Maskeler

Opacity (Geçirgenlik)de¤eri %100

Opacity (Geçirgenlik)de¤eri %30

fiekil 3.7

Katman paletinin üzerindeki Opacity (geçirgenlik ) de¤erini %100’ün alt›na çekildi¤inde katman alt›ndaki katman› göstermeye bafllar. De¤er küçüldükçe geçirgenlik artar.

Yine normal flartlarda bir katman di¤er katmanlarla normal Blending Modes (Harmanlama) seçene¤indedir. Harmanlama seçene¤iyle bir katmandaki piksel gruplar›n›n di¤er katmanlardaki piksel gruplar›yla farkl› biçimlerde iliflkilendirilmesi sa¤lanabilir.

Bir katman›n alt›ndaki katmanlarla farkl› filtrelerle etkileflim kurmas› harmanlama seçenekleriyle mümkündür.

fiekil 3.8 Normal harmanlama seçene¤i

Lighter Color harmanlama seçene¤i

SIRA S‹ZDE

D Ü fi Ü N E L ‹ M

S O R U

Harmanlama seçenekleriyle katmanlar aras›nda çok farkl› etkileflimler oluflturmak mümkündür.

Harmanlama seçenekleri, alt ve üst katmanda bulunan piksel gruplar›n›n D ‹ K K Aher T resim alan›nda farkl› oldu¤u düflünülerek, her farkl› iliflkilendirmede farkl› sonuç verece¤i unutulmamal›d›r. SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

N N

D‹KKAT

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

TELEV‹ZYON

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Katmanlar› Birbirine Ba¤lamak Bazen katmanlar› birbirine ba¤lay›p birlikte çal›flmak gerekebilir. Katmanlar› ba¤layarak birlikte tafl›nmalar› ve biçim de¤ifltirilmelerini sa¤lamak mümkündür. Bu sayede birliktelikleri ve hizalar› korunmufl olur. fiekil 3.9 Katmanlar› birbirine ba¤lamak. Ba¤lanmas› istenen katmanlar shift tufluna bas›l›yken seçilir. Bu durumdayken paletin alt›ndaki Link layers (katmanlar› ba¤la) zincir görünümlü simgeye t›klan›r.

Katman paletinde zincir fleklinde bir ba¤lant› görünür. Bu simge katman›n seçili olan katmana ba¤l› oldu¤unu gösterir. ‹kiden fazla katman birbirine ba¤lanabilir. Ba¤lant›s› kapar›lmak istenen katman›n yan›ndaki zincir simgesine t›klan›p devred›fl› kalmas› sa¤lanabilir. fiekil 3.10 Birbirine ba¤lanm›fl katmanlar› hizalar›n› bozmadan tafl›mak ya da transform seçeneklerinden herhangi birini ayn› anda hepsine SIRA S‹ZDE birden uygulamak mümkündür.

SIRA S‹ZDE

D Ü fi Ü N E L ‹ M

S O R U

D‹KKAT

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

D ‹ katmanlar KKAT Birbirine ba¤l› sadece tafl›ma ve transform seçeneklerinin hepsini etkilemesini sa¤lar. Tümüne birden Image>Adjustmens ve Filters pencerelerinden herhangi bir ifllem yap›lamaz. SIRA S‹ZDE

N N

Farkl› katmanlar› tek katmana dönüfltürmek için katman palet seçeneklerinden katmanlar›AMAÇLARIMIZ merge layers (birlefltir) seçene¤i kullan›l›r. Unutulmamal›d›r ki bu birlefltirmede bir daha ay›rma ifllemi yap›lamaz. Bu ifllem bir daha ayr›lmak istenyeyen katmanlar aras›nda yap›lmal›d›r.

K ‹ T A P

TELEV‹ZYON

3. Ünite - Katmanlar, Kanallar ve Maskeler

Katmanlara Degrade Uygulamak Bir resim alan›nda katmanlar arac›l›¤›yla farkl› flekillerde degrade uygulamak mümkündür: • Bir renkten di¤er bir renge degrade, • Renkten resme degrade, • Resimden resime degrade. fiekil 3.11

Degrade yönleri

Degrade türleri Degrade penceresinden haz›r türler seçilebilece¤i gibi yeni türler de eklenebilir.

Degrade bafllang›ç ve bitifl rengi

Fare t›klama ve sürükleme çizgisi geçifl yönü ve uzunlu¤unu belirler.

A Renkten renge ve resimden renge degrade oluflturulmas›. Renkten renge geçifl için, araç kutusunda 1 nolu iflaretli renk seçme pencerelerinden renk seçilir. Daha sonra degrade arac› seçiliyken araç seçenekleri çubu¤undan iflaretli olan 2 nolu alandan degrade türü seçilir. A penceresinde görüldü¤ü gibi fare yard›m›yla geçifl yönü ve uzunlu¤u belirlenir.

Araç çubu¤unun alt taraf›ndaki iki renk kutucu¤u renkten renge yap›lacak degradenin bafllang›ç ve bitifl rengini gösterir. Degrade renkleri belirlendikten sonra araç kutusundan degrade arac›yla resim alan›na istenen yönde ve istenen uzunlukta imleç hareketiyle degrade uygulan›r. Bu alandan degradenin renkleri seçilebilece¤i gibi degrade arac› seçiliyken, araç seçene¤i çubu¤undan haz›r degrade de seçilebilir. Renkten resme degrade uygulamak için, araç seçene¤i çubu¤undan renkten opasiteye olan seçene¤i iflaretlemek gerekir. Bu uygulama birbaflka yöntemle de yap›labilir. Katman paletinin alt›ndaki Create a new fill or adjustment layer (yeni dolgu katman› yarat) seçene¤inden de yap›labilir.

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

fiekil 3.12 Resimden renge katman paleti üzerinden degrade oluflturulmas›. Bu yöntemle yap›lan degrade yeni bir katman ve ona paralel bir maske katman› arac›l›¤›yla yap›l›r.

Resimden resime geçifl uygulamak için de geçifl yap›lacak iki resim katman›ndan üstte olana maske katman› ekleyerek yap›l›r. fiekil 3.13 Resimden resime degrade oluflturulmas›. Geçifl yap›lacak resimlerin farkl› iki katmanda olmas› gerekir. Üstte bulunan resim katman›n paralelinde bir maske katman› oluflturulur. Araç çubu¤u üzerindeki renk fleçim pencerelerinin birinin tam siyah birinin de tam beyaz olmas› gerekir. Bununla birlikte araç seçenekleri çubu¤unda degrade seçene¤inin siyahtan beyaza geçifl olarak iflaretli olmas› gerekir. Bütün bunlardan sonra maske katman›n›n üzerine geçifl yönü ve uzunlu¤unda fare yard›m›yla geçifl uygulan›r.

3. Ünite - Katmanlar, Kanallar ve Maskeler

Katman Stili Oluflturmak Katman paletinin alt›ndaka “fx” iflaretine t›klayarak ç›kan pancereyi yöneterek katmana farkl› stiller oluflturmak mümkündür. Katman stilleri background katmanlar›na uygulanamaz. Stiller ancak zemin arkaplan katman›n›n üzerine oluflturulmufl katmanlarda seçilebilir hale gelir. fiekil 3.14

Katman paletinin alt›ndaki “fx” iflaretine t›klayarak ç›kan stil penceresinden katmanlara stil kazand›r›labilir.

Bir katmana stil verilebilmesi için katman›n baz› bölgelerinde boflluklar›n olmas› gerekmektedir. Bir katmanda boflluk olan bölgeler damal› bir doku fleklinde görülür. Bu doku bulundu¤u bölgenin bofl oldu¤unu gösterir. Damal› alanlar alt katmanlar›n görünmesini sa¤lar. fiekil 3.15’te k›smen bofl olan bir katman görünüyor.

Damal› zemin o katman›n bulundu¤u bölgenin bofl oldu¤unu gösterir.

fiekil 3.15 Katman stili verilebilmesi için katman›n baz› bölgelerinin boflluk olmas› gerekir. Tersi durumda verilen stil görünemeyebilir.

Figürün arkas›ndaki damal› alan bofl aland›r ve uygulanan stilin görünmesini sa¤lar.

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Metin Katman› Eklemek Resim alan›na metin eklemek için araç kutusundan type tool (yaz› arac›) arac›n› seçip resim alan›na t›klamak yeterlidir. Böylece katman paletine otomatik olarak metin katman› eklenmifl olur. fiekil 3.16

Metin katman›n›n içinde “T” harfi görünür ve otomatik olarak içinde yazan ayn› zamanda katman›n ad› olur.

Araç kutusundaki yaz› arac›n› seçilip resim alan›na t›kland›¤›nda otomatik olarak yaz› katman› oluflur. Yaz›lan yaz› araç seçeneklere çubu¤u ya da karakter paletinden düzenlenebilir.

Katman Kümesi Oluflturmak Özellikle katman say›s›n›n çok oldu¤u kar›fl›k çal›flmalarda katmanlara ulaflmay› ve ifllem yapmay› h›zland›rmak için kümeler oluflturmak oldukça kolayl›k sa¤lar. Bu ifllem, katmanlar grubunun y›¤›n içindeki yerini de¤ifltirmeyi, gizleyip görünürlü¤ünün sa¤lanmas› ve resim alan›nda ulafl›lmas›n› pratik hale getirir.

3. Ünite - Katmanlar, Kanallar ve Maskeler

fiekil 3.17 Katmanlar› gruplay›p ulafl›lmas›n› h›zland›rmak için katman kümesi oluflturmak kolayl›klar sa¤lar.

Katman kümeleri Yanlar›ndaki küçük oklar›n yönü de¤ifltirilerek içindeki katmanlar›n görünüp gizlenmesi sa¤lanabilir.

Layer Comp (Katman Eflleri’ni) Kullanmak Katman eflleri katmanl› bir resim dosyas›n›n farkl› görünümleri aras›nda geçifl yapma kolayl›¤› sa¤lar. Resim alan› üzerinde birden fazla düzenleme alternatifi yapmak ve herbir alternatifi ayr› bir yerde korumak katman efllerini kullanarak çok kolayd›r. Bir sunumda katman efllerini kullanarak farkl› seçenekler sunmak tasar›mc›ya çok fazla kolayl›klar sa¤lar. fiekil 3.18 Katman eflleri bir düzenlemenin alternatiflerini farkl› farkl› kaydetmektense tek bir belge üzerinde kaydedip gösterebilme imkân› verir.

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Flattening (Dosyalar› Bütünlefltirmek) Resimdeki düzenleme bitti¤inde, katmanlar› birlefltirmek birçok aç›dan yarar sa¤lar: 1. Resmin boyutu küçülmüfl olur. 2. Resmin gönderimi kolaylaflm›fl olur. 3. Resim baflka uygulamalara kolayl›kla tafl›nabilir. 4. Baflka formatlara dönüflebilme özelli¤i al›r. 5. Renk seçeneklerini uygulama sa¤lanm›fl olur. Resmin farkl› kullan›mlar› için düzlefltirilmifl halini yeni bir isimle kaydedip, katmanl› halini ayr›ca saklamak oldukça önemlidir. Olas› bir düzeltmeyi katmanlar› birlefltirilmifl kopya üzerinden yapmak büyük zorluk getirir. Bu yüzden katmanl› dosyay› ayr›ca saklamak gerekmektedir.

KANALLAR Channels (Kanallar) bir resim alan›n›n içindeki piksellerin renk yap›s›yla ba¤lant›l›d›r. Ait oldu¤u renk kanal›n›n bir tür maskesi olarak da de¤erlendirilebilirler. Kanallar, Menü Çubu¤u>Image>Mode seçene¤inde iflaretli olan renk yap›s›na göre bilgi tafl›r. Resim belgenin hangi kanalda olaca¤›n› kullan›lmas› düflünülen ortam belirler. Resim belgesi ekran ortam›nda kulan›lacaksa RGB, bas›l› malzeme üzerinde kullan›lacaksa CMYK katman fleçene¤inde çal›fl›lmal›d›r. Belge siyah beyaz kullan›lacaksa GRAYSCALE seçene¤inde olmal›d›r. fiekil 3.19 Kanallar, Menü Çubu¤u>image> mode seçene¤inden belirlenip de¤ifltirilebilirler.

3. Ünite - Katmanlar, Kanallar ve Maskeler

fiekil 3.20

Kanallar resmin renk yap›s›na ba¤l› olarak de¤iflir. A. Renk seçene¤inde RGB olan bir resim alan›n›n kanal paleti. B. Renk seçene¤inde CMYK olan bir resim alan›n›n kanal paleti. C. Renk seçene¤inde siyah beyaz olan bir resim alan›n›n kanal paleti.

Kanallar seçeneklerinden bir resmi grayscale (gri ton)’a dönüfltürdükten sonra bitmap (tire) tonlama etkileri verilebilir. fiekil 3.21

Resmi siyah beyaz’a (grayscale) dönüfltürdükten sonra tire (bitmap)

%50 Threshold

Halftone/Round

Halftone/Line

Gri tonlu bir resim tamamen siyah beyaz tonlara indirgenerek tram denilen farkl› yar›m ton etkilerine dönüfltürülebilir.

Yine kanallar seçeneklerinden bir resmi grayscale (gri ton)’a dönüfltürdükten sonra resme tek renk ya da birkaç renk etkisi verilebilir. Kanallar sadece renk de¤iflimleri için kullan›lmaz, maskeleme amac›yla da kullan›l›rlar. Alfa kanallar› denilen bu kanallar maske konusunda anlat›lacakt›r.

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

fiekil 3.22 Gri tonlu bir resim tek renk ya da birkaç rengin kar›fl›m›na Duotone (‹ki Renk) fleçene¤inden dönüfltürülebilir.

MASKELER Maskeler ve kanallar›n kullan›m› da Photoshop’un vazgeçilmezleri aras›ndad›r. Maskeler basit anlamda sünger ve flablon ile yap›lan basit perdeleme mant›¤›na benzetilebilir. Süngerdeki boyay› sadece aç›lan pencereye rasgelen yerler al›r. fiablon taraf›ndan kapat›lan yerler boyay› almaz ve korunur. Programdaki maskelerin çal›flma mant›¤› da ayn› bunun gibidir. Maskeler, resim alan›ndaki ifllemlerden etkilenecek ve etkilenmeyecek alan›n pratik olarak ayr›lmas›n› sa¤layan yard›mc›lard›r. T›pk› boya yaparken boyan›n bulaflmas›n› istemedi¤imiz alanlar›n bantla kapat›lmas› gibi photoshopta da bu bantlar›n yerine maskeler kullan›l›r. Maskeler bir defa oluflturulduktan sonra kaydedilip tekrar tekrar kullan›labilir. Maskeler farkl› katmanlara ve resim alanlar›na tafl›nabilir. fiekil 3.23 Maske, yap›lacak ifllemden tüm alan›n de¤il k›smi bir alan›n etkilenmesi için, baz› alanlar› koruma alt›na al›rken baz› alanlar›n etkiye aç›k b›rak›lmas› ifllemidir.

3. Ünite - Katmanlar, Kanallar ve Maskeler

Quick Mask (H›zl› Maske) Oluflturmak Maske oluflturman›n ilk ad›m› maskelenecek alan› seçim araçlar›ndan biriyle seçmektir. Seçim yap›ld›ktan sonra Quick Mask (H›zl› Maske) oluflturmak seçene¤ine t›klan›r. Bu seçenekte seçilmifl alan›n d›fl›ndaki alanlar›n k›rm›z› geçirgen renkli asetata benzer bir tabakayla kapland›¤› görünür. Bu korunan bölge anlam›na gelir. Yap›lacak ifllemlerden sadece beyaz net görünen alan etkilenir. H›zl› maske seçene¤inde maskeli alana eklemeler ya da ç›karmalar yapmak mümkündür. fiekil 3.24 Quick Mask (H›zl› Maske)’a araç kutusunun alt›nda bulunan seçenekten ulafl›labilir. Çift t›kland›¤›nda seçenekler penceresine ulafl›l›r. Bu pencereden seçili alandan hangisinin dolaca¤›, renk ve geçirgenli¤in nas›l olaca¤› belirlenir.

H›zl› maske oluflturmakla, kanallar paletine bak›lacak olunursa bir alfa kanal› eklendi¤i görülür. Bu alfa kanal›ndaki doluluk ve boflluk oranlar›yla piksel alanlar›n›n yap›lacak ifllemlerden etkilenme oranlar› belirlenir. Bu alfa kanal›ndaki tam dolu yerler (kanalda tam siyah görünen yerler) tamamen kapat›c› olup alt›nda kalan piksel gruplar›n› korur. Alfa kanal›ndaki tam bofl yerler (kanalda tam beyaz görünen yerler) yap›lacak ifllemlerden tam etkilenecek yerleri gösterir. Maske alanlar› tam dolu ve tam bofl alanlar d›fl›nda yar›m tonlar da içerebilir. Bu da yap›lacak ifllemin o alan› k›smen etkilemesini sa¤lar. Bu alanlar›n gri de¤eri siyaha yaklaflt›kça etkilenme oran› da artar. Maske alan›na siyah eklemeler yaparak seçim alan›n› azalt›rken, beyaz eklemeler yaparak maske silinir ve seçili alanlar artt›r›labilir. fiekil 3.25

Yandaki resim alan›nda sadece gökyüzünü biraz daha koyultmak istedi¤imizde, gökyüzü d›fl›ndaki alan› seçip korunmas›n› sa¤lay›p, geri kalan bölgeyi koyulaflt›rmak Quick Mask (H›zl› Maske) ile oldukça kolayd›r.

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Bir Seçimi Maske Olarak Kaydetmek H›zl› maske seçene¤iyle oluflturulan alanlar kaydedilmezlerse standart moda geçildi¤inde kaybolurlar. Defalarca kullan›p farkl› ifllemlerden sonra ayn› mask alan›na dönülecekse bu alanlar› kaydetmek gerekir. Kay›t ifllemi için select>save selection seçene¤inden ç›kan yard›mc› pencereyi kullanmak gerekir. fiekil 3.26

Maskeli alan› daha sonra tekrar kullanmak için seçim>seçili alan› kaydet (Select>save selection) seçene¤inden kaydedip, tekrar ayn› yerden seçimi getirip (load selection) iflaretleyek istenen alan› seçilmifl alana dönüfltürebiliriz.

Alfa Kanallar› Alfa kanallar›n› düzenleyerek ve kaydederek kal›c› maskeler oluflturulabilir. Alfa kanallar› kaydedildikten sonra baflka resim alanlar›na da tafl›nabilir. Bir alfa kanal›n›n sahip oldu¤u boyut ve çözünürlük de¤erleri ait oldu¤u resim alan›yla ayn›d›r. Alfa kanallar› temelde iki amaçla kullan›l›r. a. Maskelemek b. Spot renk kanal› oluflturmak fiekil 3.27 Maske alan› kaydedildi¤inde kanallar penceresine yeni bir Alfa kanal›n›n eklendi¤i görülür.

Alfa Kanal›

Katman Maskeleri Katman maskeleri bulunduklar› katmana eklenebilen maskeleme katmanlar›d›r. Layer>Add Layer Mask seçene¤i ya da katman paleti üzerindeki ilgili dü¤meden oluflturulurlar. Bulunduklar› katmandaki piksel gruplar›n›n görünürlüklerini etkilerler. Koyu bölgeler kapat›c›, beyaz bölgeler de görünürlük sa¤lar. Bunlara Vek-

3. Ünite - Katmanlar, Kanallar ve Maskeler

tör maskeleri de denir. Araç kutusundaki kalem arac›yla photoshop program›nda vektörel alanlar oluflturmak mümkündür. Resim alan› üzerine kalem arac›yla çizim yap›lmaya baflland›¤›nda otomatik olarak Vector Mask (Vektör Maske) katman› oluflturulur. Vektör çizimi asl›nda katman maske yard›mc› alan› üzerinde olur. Gerçek resim alan›n›n sahip oldu¤u renk alan› yard›mc› vektör maske alan›ndaki çizim taraf›ndan maskelenir. fiekil 3.28 Vektör maske üzerindeki tam siyah tonlar ait oldu¤u katmandaki alan› gizler. Tam beyaz alanlar ise ait oldu¤u katmandaki alanlar› tam gösterir. Gri alanlar ise yar› geçirgendir. Siyahtan beyaza geçen degrade bir alan›n eriyerek yok olmas›n› sa¤lar.

Vector Mask (Vektör Maskesi) varolan katman›n seviyesinde aç›l›r.

Extract (Ay›klama) Komutunu Kullanarak Seçim Yapmak Extract (Ay›klama) komutu dekupe ve zemin boflaltma çal›flmalar›nda zahmetli u¤rafllar›n birço¤unu ortadan kald›rmakta, saç ve tüy gibi en ince detaylar›n elde edilmesini bile sa¤lamaktad›r. Bu seçene¤e Filter (Filtre) menüsünden ulafl›labilir. Dekupe yapman›n ne kadar zahmetli ve dikkat gerektiren bir ifllem oldu¤u herkes taraf›ndan bilinmektedir. Özellikle saç, tüy ve ince detaylar› içeren dekupe ile zemin boflaltmalar› gerçeklefltirmek için kullan›lan ‘Path, Lasso, Magic Wand ve Selective Color’ fonksiyonlar› mükemmel bir dekupe için ço¤u zaman yetersiz kalmaktad›r. Ayr›ca bu araçlar› kullan›rken zaman zaman objelerdeki baz› detaylar da istemeden silinmekte veya kesilmektedir. ‹nce saç ve tüy detaylar›n› ‘path’ ile seçmek ise bafll› bafl›na büyük bir problem oluflturmaktad›r. Magic Wand ve Lasso fonksiyonlar›nda ise, hassas renk tonlar›n›n seçimi de istenilen derinlikte baflar›lamamaktad›r. Dekupe ve zemin boflaltma sorunlar›yla u¤raflan Photoshop kullan›c›lar› için gelifltirilen ‘Extract’ yaz›l›m›, gerek kullan›m kolayl›¤›, gerek mükemmel sonucu ile ve gerekse h›z bak›m›ndan inan›lmaz ifller baflarmaktad›r.

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Extract (Ay›klama), orijinal resmin bir kopyas›n› kendi penceresinde açarak dekupe iflleminin kendi özel yaz›l›m›nda ba¤›ms›z olarak yap›lmas›na ve rötufllanmas›na olanak tan›maktad›r. Extract paletindeki aletler ve ilave pencereler kullan›m› çok basit fonksiyonlar içermektedir. Extract’in ana mant›¤›, dekupe yap›lacak objenin etraf›n›n serbestçe çizilerek, içinin boyanmas› (maskelenmesi) ve de¤iflik ayarlar uygulanarak, boyanmam›fl olan alanlar›n silinmesidir. Silme ifllemi uygulanan (boflalt›lan) arka zemin fleffaf olarak gerçekleflmektedir. ‹kinci aflama ise, silinmesi ve/veya silinmemesi istenen alanlar›n tekrar yerine konuldu¤u rötufl iflleminin yap›lmas›d›r. Extract dekupe uygulamas›n›n ayr› bir ‘Layer’ da yap›lmas› daha uygun olur. Kenar Vurgulama ‘Edge Higlighter’ aleti seçilir ve dekupe yap›lacak objenin kenarlar› boyan›r. Boyama ifllemi yap›lmadan önce mutlaka ‘Tool Options’ penceresindeki ayarlar›n düzenlenmesi gerekir. fiekil 3.29

Daha önce bahsedilen seçim yöntemleriyle çal›flan ö¤renciler foto¤raf›n› fonundan ay›rmak çok kolay de¤ildir. Ama Extract (Ay›klama) özelli¤iyle saç gibi çok zor bölgeler bile kolayl›kla fonundan ayr›labilir.

3. Ünite - Katmanlar,Kanallar ve Maskeler

Özet Katmanlar ayn› yüzey üzerine üstüste konulmufl geçirgen asetat levhalar fleklinde düflünülebilir. En üstten bak›ld›¤›nda tüm sayfalar tek bir sayfaym›fl gibi görünür ama aralar›ndan herhangi bir katmana ulafl›p di¤er katmanlarla iliflkisini kolayl›kla de¤ifltirebilmek mümkündür. Adobe Photoshop katmanlar üzerindeki bir resmin farkl› k›s›mlar›na ayr› ayr› ulaflmam›za imkan verir. Böylece resmin farkl› yerleri farkl› flekilde düzenlenebilir ve buda uygulamalarda s›n›rs›z esneklik sa¤lar. Resim alan›n› katmanlarla organize etmek, yeni katman oluflturmak, katmanlar› seçmek, katmanlar› görüntülemek ve gizlemek, katmanlar› yeniden düzenleyerek s›ras›n› de¤ifltirmek gibi ifllemler Layers (katman) paletinden gerçeklefltirilir. Normal flartlarda bir katman›n Opacity (geçirgenli¤i) %100 dür ve üstteki katmanlar altta kalanlar› örter. Üstteki katman›n alttaki katman› da göstermesi istendi¤inde 100’den s›f›ra kadar de¤iflen oranlarda geçirgen olmas› sa¤lanabilir. De¤er küçüldükçe katman›n görünürlü¤ü de azal›r. Yine normal flartlarda bir katman di¤er katmanlarla normal biçimde harmanl›d›r (Blending Modes). Harmanlama seçene¤iyle bir katmandaki piksel gruplar›n›n di¤er katmanlardaki piksel gruplar›yla farkl› biçimlerde iliflkilendirilmesi sa¤lanabilir. Bazen katmanlar› birbirine ba¤lay›p birlikte çal›flmak gerekebilir. Katmanlar› ba¤layarak birlikte tafl›nmalar› ve biçim de¤ifltirilmelerini sa¤lamak mümkündür. Bu sayede birliktelikleri ve hizalar› korunmufl olur. Katman paletinde zincir fleklinde bir ba¤lant› görünür. Bu simge katman›n seçili olan katmana ba¤l› oldu¤unu gösterir. ‹kiden fazla katman birbirine ba¤lanabilir. Farkl› katmanlar› tek katmana dönüfltürmek için katman palet seçeneklerinden merge layers (katmanlar› birlefltir) seçene¤i kullan›l›r. Bu ifllem bir daha ayr›lmak istenmeyen katmanlar aras›nda yap›lmal›d›r. Araç çubu¤unun alt taraf›ndaki iki renk kutucu¤u renkten renge yap›lacak degradenin bafllang›ç ve bitifl rengini gösterir. Degrade renkleri belirlendikten sonra araç kutusundan degrade arac›yla resim alan›na istenen yönde ve istenen uzunlukta imleç hareketiyle degrade uygulan›r. Bu alandan degradenin renkleri seçilebilece¤i gibi degrade arac› seçiliyken, araç seçene¤i çubu¤undan haz›r degrade de seçilebilir.

Channels (Kanallar) bir resim alan›n›n içindeki piksellerin renk yap›s›yla ba¤lant›l›d›r. Ait oldu¤u renk kanal›n›n bir tür maskesi olarak da de¤erlendirilebilirler. Kanallar, Menü Çubu¤u>image>mode seçene¤inde iflaretli olan renk yap›s›na göre bilgi tafl›r. Resim belgenin hangi kanalda olaca¤›n› kullan›lmas› düflünülen ortam belirler. Resim belgesi ekran ortam›nda kulan›lacaksa RGB, bas›l› malzeme üzerinde kullan›lacaksa CMYK katman fleçene¤inde çal›fl›lmal›d›r. Belge siyah beyaz kullan›lacaksa GRAYSCALE seçene¤inde olmal›d›r. Maske oluflturman›n ilk ad›m› maskelenecek alan› seçim araçlar›ndan biriyle seçmektir. Seçim yap›ld›ktan sonra Quick Mask (H›zl› maske) oluflturmak seçene¤ine t›klan›r. Bu seçenekte seçilmifl alan›n d›fl›ndaki alanlar›n k›rm›z› geçirgen renkli asetata benzer bir tabakayla kapland›¤› görünür. Bu korunan bölge anlam›na gelir. Yap›lacak ifllemlerden sadece beyaz net görünen alan etkilenir. H›zl› maske seçene¤inde maskeli alana eklemeler ya da ç›karmalar yapmak mümkündür. Katman maskeleri bulunduklar› katmana eklenebilen maskeleme katmanlar›d›r. Layer>Add Layer Mask seçene¤i ya da katman paleti üzerindeki ilgili dü¤meden oluflturulurlar. Bulunduklar› katmandaki piksel gruplar›n›n görünürlüklerini etkilerler. Koyu bölgeler kapat›c›, beyaz bölgeler de görünürlük sa¤lar. Bunlara Vektör maskeleri de denir. Araç kutusundaki kalem arac›yla photoshop program›nda vektörel alanlar oluflturmak mümkündür. Resim alan› üzerine kalem arac›yla çizim yap›lmaya baflland›¤›nda otomatik olarak Vector Mask (vektör maske) katman› oluflturulur. Vektör çizimi asl›nda katman maske yard›mc› alan› üzerinde olur. Gerçek resim alan›n›n sahip oldu¤u renk alan› yard›mc› vektör maske alan›ndaki çizim taraf›ndan maskelenir.

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Kendimizi S›nayal›m 1. Afla¤›dakilerden hangisi Layers (katman)’› tan›mlamaktad›r? a. Resim alan›n› üstüste alanlardan oluflturmak b. Resim alan›na farkl› ton, renk ve efektler katmak c. Resim alan›n› renklere ay›rmak d. Resim alan›na boyut farkl›l›klar› uygulamak e. Farkl› resim dosyalar›n› açmak 2. Afla¤›dakilerden hangisi katman›n geçirgenli¤ini sa¤lar? a. Merge Layers b. Opacity c. New Channels d. Add Layer e. Layer Style 3. Katmanlar birbirine geçici olarak afla¤›dakilerden hangisiyle ba¤lan›r? a. Katman özellikleriyle (Layer Properties) b. Yeni kanal oluflturulmas›yla (Create New Channels) c. Katman zinciriyle (Link Layers) d. Yeni dosya oluflturulmas›yla (Create New Set) e. Yeni maske oluflturulmas›yla (Add Layer Mask) 4. Afla¤›dakilerden hangisi maskeyi tan›mlamaktad›r? a. Bir alan›n di¤er alandan farkl› bir renge sahip almas› b. Resim alan›ndaki renk geçifli c. Bir alana filtre uygulanmas› d. Bir alan›n flablonu e. Bir alana çizim eklenmesi 5. Afla¤›dakilerden hangisi dekupe için kullan›l›r? a. Opacity (Geçirgenlik) b. Layers (Katmanlar) c. Extract (Ay›klama) d. Channels (Kanallar) e. Styles (Stiller)

6. Degrade geçifl renkleri nas›l belirlenir? a. Araç kutusundaki renk penceresinden b. Degrade arac›n›n üzerinden c. Katman penceresinden d. Maske paletinden e. Menü çubu¤unun üzerinden 7. Kanallar›n renk yap›s› nas›l de¤ifltirilir? a. Image > image size b. Windows > navigator c. Windows > paths d. Image > canvas size e. Image > mode 8. Afla¤›dakilerden hangisi bir resim alan›n› düzlefltirme (Flatten) ifllemi için bir neden de¤ildir? a. Resmin boyutu küçültmek b. Resmin internet ortam›nda gönderimini kolaylaflt›rmak c. Resmi baflka uygulamalara kolayl›kla tafl›yabilmek d. Baflka formatlara dönüfltürebilmek e. Resmi RGB modundan CMYK moduna kaydedebilmek 9. Katmanlardaki damal› dokunun anlam› afla¤›dakilerden hangisidir? a. Maske katman› b. Arkaplan katman› c. Grayscale katman d. Veri olmayan bofl bölge e. Filtre uygulanm›fl katman 10. Afla¤›dakilerden hangisi katman efllerini tan›mlamaktad›r? a. Katman›n ayn›s›n› kopyalamak b. Ayn› belge üzerinde farkl› sunum dosyalar› oluflturmak c. Katmanlar›n boyutlar›n› eflitlemek d. Bütün katmanlar› birlefltirmek e. Farkl› belgelerde ayn› katman özelliklerini kullanmak

3. Ünite - Katmanlar,Kanallar ve Maskeler

Okuma Parças› Layer Mant›¤› Her bir katta istedi¤iniz rengi, istedi¤iniz resmi, malzemeyi, kullanabilirsiniz. Yani ne isterseniz yapabilirsiniz, ancak background bir çal›flman›n en alt katman›, bir binan›n son noktas›d›r. Grafik tasar›m programlar›n› ö¤renmeye bafllad›¤›m zamanlarda tabi ben de herkes gibi Photoshop’la bafllad›m ifle ama nedense ilk bafllarda Photoshop program› bana biraz a¤›r geldi. A¤›r gelmesinin en büyük nedenlerinden biri Photoshop’un Layer Mant›¤›n› bir türlü kavrayamam›fl olmamd›. Staj dönemimde bu s›k›nt›m› aflmam› sa¤layan bir ustam›n bana bu konuda söylemifl oldu¤u Layer ve Background örne¤ini sizlerle paylaflmak istiyorum. Sizlerle beraber bir helikopter kiral›yor ve çal›flmakta oldu¤umuz 3 katl› binam›z›n en üstünde birkaç tur att›ktan sonra durup, binam›za tepeden bakt›¤›m›z› hayal ediyoruz. Tepeden bakt›¤›m›zda sadece binam›z›n çat› kat› görünüyor gözümüze. Aram›zdan bir gönüllü belirliyoruz, afla¤›ya ip sark›t›p onu binam›z›n çat›s›na indiriyoruz. Çat›n›n belli bir k›sm›n› bizim için tahrip etmesini istiyoruz. Arkadafl›m›zda bizim için çat›n›n üzerinde belli bir noktay› yok ediyor (Yani bizim için büyük bir alan aç›yor; Hayal edin! Hayalleri olmayanlar bizden de¤ildir.). Biraz önce çat› kat›n›n tamam›ndan baflka bir fley görmezken, arkadafl›m›z›n açm›fl oldu¤u delikten, art›k çat›n›n haricinde aç›lan bölge kadar da 3. kat› görme flans›na kavuflmufl oluyoruz. Bu örne¤i duyar duymaz kafamda layeri neden açmam gerekti¤i ve önemini yavafl yavafl anlam›flt›m. Hem dinliyor hem de not al›yordum. Bu notlar benim için flöyleydi; Layer Özellikleri: 1- Photoshop’ta ve Image Ready CS2’de açm›fl oldu¤umuz her dokümana tepeden yani kuflbak›fl› bakt›¤›m›z›, 2- Her tasar›m› sanki bir bina gibi infla etmemiz gerekti¤ini, 3- Tasar›m›m› infla ederken her kullanaca¤›m tasar›m arac›m› yeni bir bölümde (Katman) oluflturmam gerekti¤ini, 4- Layer’›n gerçek anlam›n›n asl›nda kat, katman, bölüm oldu¤unu, 5- Bu katmanlar›n üzerinde ifllem yapabilece¤imi, 6- Bu katmanlara gerekti¤inde efekt uygulayabilece¤imi veya silebilece¤imi,

7- Kendi oluflturdu¤um bölümleri diledi¤im gibi yok edebilece¤imi, yerini de¤ifltirebilece¤imi veya çöp kutusuna atabilece¤imi, 8- Her zaman çal›flma dosyamda üsteki layer›n çal›flmam›n en üstünde, alttaki layer›n da çal›flmam›n en alt›nda oldu¤unu, 9- Hangi layerda ifllem yapacaksan önce o layera geçmem ve sonra ifllem yapmam gerekti¤ini vs. Bu maddeleri notlar›mda s›ralad›ktan sonra sordum ustama; Peki background? Onu nerede konumland›raca¤›m ve nerelerde nas›l kullanaca¤›m? Ustam örne¤i anlatmaya devam etti; Arkadafl›m›z çat›da bir delik açt›ktan sonra, açm›fl oldu¤u delikten 3. kata geçip, orada da büyük bir delik aç›p 2. kata, orada da büyük bir delik aç›p 1. kata, orada da bir delik aç›p binam›z›n temeline indiyse, iflte binan›n temelini oluflturan bu bölgeye biz background diyoruz ve sözlerine devam etti. Ben de, kendimi tutamay›p helikopterden atlad›m. Birkaç s›yr›kla kendime geldikten sonra, önden giden arkadafl› takip etmeye bafllad›m (Olamaz m› yani?). Üçüncü kat›n duvar rengi k›rm›z›yd› ve mobilyalar modern. Önden giden arkadafl› yakalamak için fazla zaman kaybetmeden ilerleyip ikinci kata indim. Bu dairenin duvarlar› flampanya rengi, mobilyalar› ise klasikti. Devam edip birinci kata indi¤imde duvarlar› rengarenk boyal› ve s›ra d›fl› bir daireyle karfl›laflt›m. Bu ne farkl›l›k derken bizim elemanla karfl›laflt›k. Temeli delmeye çal›fl›yordu... O geçti¤iniz her bir kat bir layerdir. Her bir katta istedi¤iniz rengi, istedi¤iniz resmi, malzemeyi, kullanabilirsiniz. Yani ne isterseniz yapabilirsiniz, ancak background bir çal›flman›n en alt katman›, bir binan›n son noktas›d›r. Bina içerisinde inebilece¤iniz son bölümdür. Diyebilirsin ki buray› da tahrip etsem (delik açsam), buradan da temelden sonraki k›sma geçerim. Hay›r yapamazs›n. Ne zamanki temelde bir delik açars›n (Transparan görüntüyü görürsün), backgroundu yok etmeye bafllars›n. O zaman ellerine binaya ait parça de¤il, topra¤a ait parçalar gelir ve sen bu çal›flmadaki inflaat alan›n› terk etmifl backgroundu bozmufl ve yok etmifl olursun. Backgroundu yok etmek demek o binan›n temeline bomba koyup patlatmakla ayn› fley. Yani temeli olmayan bir binan›n katlar› da olamaz. Art›k kafamdaki 'Background' oturmufl ve canlanm›flt›. Ustam›n bana vermifl oldu¤u örnekten art›k background ile ilgili maddeleri de not edebilirdim.

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Background Özellikleri: 1- Background yok edilemez. 2- Backgroundun alt›nda baflka bir katman aranamaz. 3- Background tafl›namaz. 4- Background silinemez ama boyanabilir ve di¤er layerler gibi ifllem yap›labilir. 5- Background›n s›ralamadaki yeri de¤ifltirilemez. Background bizim için hep en alt katmand›r. flimdi de dilerseniz özellik olarak yazmad›¤›m›z ama hem layer hem de backgroundu ilgilendiren özelliklere bakal›m. Layerlar›n, seçim araçlar›n› kullanarak, istedi¤iniz bölgesini yok edebilir veya silebilirken (Transparen görüntü modu), background için bunu söylemek imkans›z. Çünkü backgroundun alt›nda baflka hiç bir fley aranamayaca¤› için onu silmenize Image Ready CS2 program› izin vermiyor. Siz background’da iken seçili bir bölge oluflturabiliyorsunuz. Hatta o bölgeyi silmek için klavyeden delete tufluna da basabilirsiniz. Seçili bölgenin içindeki pixeller yok olur ama transparan bir görüntüye ulaflman›z mümkün de¤il. Background’da Image Ready program›n›n sizin için sundu¤u fley sadece seçili bölgeyi araç kutunuzda bulunan renklerinizden biri ile doldurmak olacakt›r.

Gün gelir bir gün backgroundunuzu layera yani katmana çevirmek isterseniz o zaman yapman›z gereken fley, layer panelinde bulunan background yaz›s›n›n üzerine iki kez t›klamak olmal›d›r. Karfl›n›za gelecek olan dialog penceresinden backgroundunuza yeni bir isim verebilir ve backgroundunuzu layera dönüfltürebilirsiniz. Umar›m benim Photoshop kullanmam› kolaylaflt›ran bu örnek sizin içinde yararl› olur. fiimdi gelelim genel hatlar›yla layer panelinin ayr›nt›lar›na... Karfl›m›zda noktasal tabanl› grafik tasar›m programlar›n›n›n temelini oluflturan layer paneli... Layer paneli sayesinde yeni layer açabilirsiniz. Var olan layerlar›n yerlerini de¤ifltirebilirsiniz. Mevcut layerlar› silebilir veya birlefltirebilirsiniz. Bunun d›fl›nda layerlara efekt uygulayabilirsiniz. ‹ki layer› birbirine harmanlama kiplerini kullanarak etkileflimini sa¤layabilirsiniz. Var olan layerlar›n Opacity de¤erine (Görünmezliklerine) müdahalede bulunabilirsiniz. Yukar›da belirtti¤imiz örnekleri art›rmam›z mümkün. Dilerseniz ayr›nt›lar› bir dahaki say›m›zda tamamlayal›m. Görüflmek üzere... Hepinize kolay gelsin... Kaynak: Photoshop Magazin A¤ustos 2006

Opacity (Geçirgenlik)de¤eri düfltükçe alttaki katman görünmeye bafllar. Katmanlar paleti menüsü

‹fllem yap›labilecek katman Kilitli katman Katman ön görüntüsü Çöp kutusu, katmanlar› silmek için kullan›l›r. Katmanlar› birbirine ba¤lar

Stil etkisi oluflturur.

Maske katman› açar.

Renk dolgu katman› açar.

Katmanlar› dosyalar.

Yeni katman oluflturur.

3. Ünite - Katmanlar,Kanallar ve Maskeler

Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar›

Yararlan›lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar

1. a

Adobe Yarat›c› Ekibi. (2004). Adobe Photoshop CS Yetkili E¤itim K›lavuzu, ‹stanbul: Medyasoft Yay›nlar›. fiener A. (2006). Photoshop Magazin, ‹stanbul www.photoshopmagazin.com

2. b

3. c 4. d 5. c

6. a

7. e 8. e

9. d 10. b

Yan›t›n›z yanl›fl ise “Katmanlar Hakk›nda” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Bir Katman›n Opakl›¤›n› ve Harmanlama Seçene¤ini Belirlemek” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Katmanlar› Birbirine Ba¤lamak” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Maskeler” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Extract (Ay›klama) Komutunu Kullanarak Seçim Yapmak” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Katmanlara Degrade Uygulamak” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Kanallar” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Dosyalar› Düzlefltirmek (Flattening)” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Katman Stili Oluflturmak” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Katman (Layer Comp) Efllerini Kullanmak” konusunu yeniden gözden geçiriniz.

Sanatç› Çandafl fiiflman’›n “Freak” isimli bu çal›flmas› taranm›fl dokular ve foto¤raflar›n farkl› kanal ve katmanlarda birlefltirilmesiyle oluflturulmufl sanatsal bir say›sal görüntü ifllem örne¤idir.

SAYISAL FOTO⁄RAF ‹fiLEME TEKN‹KLER‹

4 Amaçlar›m›z

N N N N N N N N

Bu üniteyi tamamlad›ktan sonra; Resimdeki bir alan› seçerken seçim araçlar›n› kullanabilecek, Bir resmin belirli alanlar›n› etkinlefltirebilecek, Seçim alan› ve seçim içeri¤i ile ilgili ifllemleri uygulayabilecek, Çoklu seçim araçlar›n› kullanabilecek, Çözünürlük ve resim boyutu aras›ndaki iliflkiyi aç›klayabilecek, Ayarlama penceresini kullanarak resim tonlar›n› düzenleyebilecek, Renk ayarlamalar›n› yapabilecek, Rötufllama ve onarma araçlar›n› kullanabilecek bilgi ve becerilere sahip olacaks›n›z.

Anahtar Kavramlar • • • • •

Seçim Seçim Alan› Seçim Araçlar› Rötufllamak Onarmak

• Kopyalama Mühürü (Clone Stamp) • Doku Mühürü (Pattern Stamp) • Yama (Patch) • Ton Düzenlemesi • Renk Düzenlemesi

‹çerik Haritas›

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Alan Seçimi ve Onarma Araçlar›

• SEÇME ‹fiLEM‹ VE SEÇ‹M ARAÇLARI HAKKINDA • SEÇ‹M MENÜSÜNE GENEL BAKIfi • RÖTUfiLAMA VE ONARMAYA BAfiLAMADAN ÖNCE • RES‹M ALANINI BEL‹RLEMEK, DÜZENLEMEK VE DÖNÜfiTÜRMEK • TON VE RENK DÜZENLEMELER‹NE G‹R‹fi • RÖTUfiLAMA VE ONARMA ARAÇLARI

Alan Seçimi ve Onarma Araçlar› SEÇME ‹fiLEM‹ VE SEÇ‹M ARAÇLARI HAKKINDA Eylem komutu verilmeden önce o eylemin geçerli olaca¤› alan›n tan›mlayacak seçimin yap›lmas› gerekmektedir. Resimler üzerinde ifllem yapabilmek için, öncelikle o ifllemi yap›lacak alan› seçebilmek önemli bir noktad›r. Sa¤l›kl› bir görüntü ifllem yapabilmek için sa¤l›kl› bir seçim yapmak gereklidir. Seçim yapmak ayn› zamanda seçilmeyen yerlerin ifllemden etkilenmemesi anlam›na da gelir. Bir resimdeki bir alan› seçmek ve ifllem yapmak iki aflamal›d›r. Öncelikle seçim araçlar›ndan biriyle düzenlenmek istenen resim parças› seçilmelidir. Daha sonra seçili olan o piksel grubuna tafl›mak, temizlemek, filtre uygulamak gibi ifllemler uygulanabilir. Bu seçim ifllemleri 4 farkl› araçla yap›labilir: • Marquee Tools (Geometrik Alan Seçim Arac›) • Lasso Tools (Kement Arac›) • Magic Wand Tool (Sihirli De¤nek Arac›) • Pen Tool (Çizim Kalemi Arac›) Belirli bir alan için kullan›lacak seçim arac›n› seçmek genellikle o alan›n özelliklerine ba¤l›d›r. Temelde üç farkl› seçim türü vard›r: • Geometrik Seçimler: Bir resimdeki dikdörtgen alan› seçmek için Rectengular Marguee (dikdörtgen seçim arac›) kullan›l›r. Bu arac›n arkas›nda gizlenen Elliptical Marquee (oval seçim arac›) arac› yuvarlak alan seçiminde kullan›l›r. Single Row Marquee (yatay tek piksel alan seçim arac›) bir piksel yüksekli¤inde bir sat›r› ve Single Column Marquee (dikey tek piksel alan seçim arac›) 1 piksel geniflli¤inde bir sütunu seçmek için kullan›l›r. • Serbest Seçimler: Lasso (kement arac›) arac› fare yard›m›yla bir alan üzerinde sürüklenerek serbest bir seçim ifllemi yap›labilir. Polygonal Lasso (köfleli kement) arac›yla bir alan etraf›na t›klayarak düz çizgilerle farkl› s›kl›klarda t›klayarak ve t›klanan ilk noktaya dönülerek köfleli seçim alan› oluflturulabilir. Magnetik lasso (manyetik kement) arac› da di¤er iki kement arac›n›n bileflimi gibi kullan›l›r. Bu seçim arac› daha çok seçilecek alan kontrastl›klar tafl›yorsa kullan›fll›d›r. • Renk Tabanl› Seçimler: Magic Wand (sihirli de¤nek) arac› belli bir renk benzerli¤i tafl›yan bölgeleri kolayl›kla seçmede kullan›l›r. Bu bölgeye tek bir t›klamayla benzer tüm piksel grubunu seçmek için kullan›l›r. Tolerans aral›¤› de¤erine göre bu seçimin s›n›rlar› geniflletilebilir. Böylece benzer gurup alanlar› da seçime dahil edilebilir.

Bir alan seçili durumdayken yeni bir alan daha seçmek için seçime bafllamadan önce klavyede shift tufluna basmak gerekir.

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

fiekil 4.1 A

Araç kutusunda farkl› özelliklere sahip seçim ve tafl›ma araçlar› vard›r: A. Marquee (Geometrik Alan Seçim) arac› dikdörtgen, yuvarlak, tek sat›r ve tek sütun seçimler yapar. B. Magic Wand (Sihirli De¤nek) arac› benzer renkteki alanlar› seçer.

B C

C. Lasso (Kement ) serbest, çokgen (düz kenarl› ve manyetik kenetleyen) seçimler yapar. D. Pen (Çizim Kalemi) arac› çapa noktalar› oluflturarak vektörel çizim yapar. E. Path Selection Tool (Vektörel Çizgi Seçim Oku) arac› çapa noktalar›n›, yön çizgilerini ve yön noktalar›n› seçmeye ve tafl›may› sa¤lar.

fiekil 4.2 Düzgün dikdörtgen, kare, daire ve oval gibi geometrik seçimler araç kutusunun en üstündeki Rectengular Marquee arac› seçilerek yap›l›r.

4. Ünite - Alan Seçimi ve Onarma Araçlar›

fiekil 4.3 Fare hareketiyle serbest seçim alan› oluflturmak için Lasso (Kement) grubu seçim araçlar› kullan›l›r. Grup üç farkl› kementten oluflur.

Magic Wand (Sihirli De¤nek) Arac›yla Seçim Yapmak Sihirli de¤nek arac›, en kolay seçim yöntemlerinden biridir. Bu araçla, bir resimdeki belirli bir noktaya t›klanarak o bölgedeki yak›n renkli piksel grubunun seçilmesi sa¤lanabilir. Bu farkl› renkli alanlarla çevrelenen ve yak›n renklerden oluflan alan› seçme için kullan›labilecek en baflar›l› yöntemdir. Birden fazla dokunuflla seçilen alana eklemeler yap›labilir.

Magic Wand (Sihirli De¤nek) Arac›: Benzer özellik tafl›yan piksel gruplar›n› seçmek için kullan›lan pratik bir araçt›r. Araçla ilgili detayl› seçenekler araç seçenekleri çubu¤undan seçilebilir.

fiekil 4.4 Resim alan›ndaki mavi bölgeye sihirli de¤nek arac›yla t›kland›¤›nda ayn› s›n›r içindeki bütün yak›n mavi tonlar seçilebilir. ‹kinci bir farkl› bölge seçimi yapabilmek için shift tufluna basarak t›klama yapmak gerekir.

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Sihirli de¤ne¤in kapsam alan›n› geniflletip daraltmak için sihirli de¤nek arac› seçiliyken araç seçenekleri çubu¤undaki Tolarance (Tolarans) kutucu¤una de¤er vererek de¤ifltirilebilir. ‹deal de¤er resmi, alan›n›n özelli¤ine göre de¤iflir.

Seçili Bir Alan› Tafl›mak

Alan seçme araçlar›ndan herhangi biri seçiliyken imlecin araç kutusundaki tafl›ma okunu seçmeden tafl›ma okuna dönüflmesi için komut (command) tufluna basmak yeterlidir.

Herhangi bir seçim arac›yla seçim yap›ld›ktan sonra, yap›lacak ifllemden etkilenmesi istenen alan belirlenmifl olur. Bu alan›n d›fl› bir anlamda korumaya al›n›p yap›lacak ifllemden etkilenmemesi sa¤lanm›fl olur. Seçilen piksel grubunu tafl›nmak istenirse araç kutusundaki Move (Tafl›ma) arac› seçilmelidir. Tek katmanl› bir resim alan›nda çal›fl›l›yorsa, alan tafl›nd›¤›nda tafl›nan piksel grubunun yerini alt zemin rengi al›r. Birden fazla katmanda çal›fl›l›yorsa alt katman›n piksel grubunun görünmesi sa¤lan›r. Tafl›ma ifllemi bu alan› seçimden ç›karana kadar yap›lan ifllem kal›c› hale gelmez.

Sadece Seçilmifl Alan› Tafl›mak Seçilmifl bir bölgeyi, içindeki pikseller olmadan tafl›mak mümkündür. Seçim yap›ld›ktan sonra, araç kutusunda hâlâ seçim arac› seçiliyken imleci seçim alan›n›n içine sürükleyerek seçim arac›n›n seçilmifl alan› tafl›ma arac›na dönüflmesi sa¤lan›r. Bu durumda yap›lacak tafl›ma ifllemi içindeki piksel alanlar›n›n d›fl›nda sadece seçim alan›n›n tafl›nmas›n› sa¤lar. fiekil 4.5 A. ‹mlecin ucundaki okun içi bofl ve alt›nda seçim alan› ikonu fleklindeyken sadece alan tafl›n›r. B. ‹mlecin ucundaki ok dolu ve alt›nda makas ikonu varsa seçim alan›yla birlikte içindaki pikseller de tafl›n›r. A Seçilmifl alan› tafl›rken ayn› zamanda kopyalamak için tafl›ma oku seçiliyken fareyi t›klamadan önce alt tufluna basmak gerekir. Bu ifllemi seçim araçlar›ndan herhangi biri seçiliyken komut ve seçim tufllar›na birlikte basmak gerekir. Tafl›rken kopyalamayla birlikte tam yatay, tam dikey ve 45 derecelik kontrollü tafl›malar yap›lacaksa ayn› bu tufllar›n yan›s›ra shift tufluna da basmak gerekir.

Seçimi Tafl›mak ve Ayn› Anda Ço¤altmak Daha önceki bölümlerde seçili bir alan›n nas›l tafl›naca¤› anlat›lm›flt›. Tafl›n›rken kopyalanacak alan seçildikten sonra, fare t›klanmadan önce seçim tufluyla birlikte komut tufluna da bas›larak imlecin çift oka dönüflmesi sa¤lan›r. ‹mleç bu durumdayken yap›lacak tafl›ma ifllemi, seçilmifl piksel grubunun ayn› zamanda kopyalanmas›n› sa¤lar. Bu ifllem ayn› katmanda ço¤altmay› sa¤lar. Normal flartlarda Edit menüsünden kopyala>yap›flt›r (copy>paste) seçenekleriyle yap›lan ço¤altma ifllemi yap›flt›r komutuyla yeni bir katman oluflturularak yap›l›r. Bu konu Layers (Katmanlar) ünitesinde daha iyi anlafl›lacakt›r.

4. Ünite - Alan Seçimi ve Onarma Araçlar›

fiekil 4.6 Seçme Alan›n› Kopyalayarak Tafl›ma.

Seçili Alandan Ç›kmak Programda bir seçim arac› etkin olmad›¤› sürece yanl›fll›kla resim alan›ndan ç›kmak kolay de¤ildir. Seçim alan›ndan ç›kmak için Ctrl+D (Windows) veya Command+D (Mac OS) tufllar›na basmak ya da farkl› seçime bafllamak için seçim araçlar›ndan herhangi biriyle resim alan›n›n herhangi bir yerine t›klamak yeterlidir.

Seçim Araçlar›n› Birlikte Kullanmak ve Alan Eklemek-Ç›karmak

Seçilmifl alandan ç›kmak için klavye k›sayollar› d›fl›nda seçim araçlar›ndan biri seçiliyken ekran›n herhangi bir yerine t›klamak yeterlidir.

A B C Seçim araçlar›n› klavye kombinasyonlar›yla birlikte kullan›p alan eklemek ve alan ç›karmak pratik olarak kullan›labilir. A. Bir alan seçiliyken ikinci bir alan daha eklemek gerekti¤inde, seçime bafllamadan önce shift tufluna bas›p imlecin yukar›daki gibi oldu¤u görüldükten sonra seçime devam edilmelidir. B. Bir alan seçiliyken ikinci bir ç›karma gerekti¤inde, seçime bafllamadan once alt tufluna bas›p imlecin yukar›daki gibi oldu¤u görüldükten sonra seçime devam edilmelidir. C. Kesiflen iki seçim alan›n›n sadece kesiflim yerinin seçim alan› olarak kalmas› istenirse alt ve shift tufllar›na birlikte bas›lmal›d›r.

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Seçimler ‹çin Yard›mc› Fonksiyonlar Seçim araçlar› ve klavye yard›m›yla baz› kolay seçim yollar› bir önceki konu bafll›¤›nda anlat›lm›flt›. Bu k›sa yollar› araç seçenekleri çubu¤unda seçenek olarak da bulmak mümkündür. Bu ifllemler için klavye tufl kombinasyonlar›n› kullanmak yerine, araç seçenekleri çubu¤unda seçim araçlar›ndan biri seçildi¤inde kullan›ma aç›k olan selection grup yard›mc› fonksiyonlar›n› önerilebilir. Bu fonksiyonlar tüm seçim ifllemlerinde geçerlidir. fiekil 4.8

B CDE

Dikdörtgen seçim arac› seçildi¤inde araç seçenekleri çubu¤u üstteki görünümü al›r. A. Seçili olan araç, B. New Selection (Yeni seçim), C. Add to Selection (Seçim alan› ekle), D. Subtract from Selection (Seçim alan› ç›kar), E. Intersect with Selection (Kesiflen alan), F. Feather (Kenar yumuflamas›), G. Seçim alan› boyutlar›.

A. Araç türü göstergesidir. Araç kutusunda seçili olar arac› gösterir. Seçili olan araca göre araç seçenekleri de de¤iflkenlik gösterir. B. New selection (Yeni Seçim) fonksiyonudur. Yeni bir seçim alan› oluflturmak için kullan›l›r. Bu seçimden önce aktif bir seçim alan› varsa fareyle bir noktaya t›kland›¤› anda yok olur ve yeni bir seçim alan› oluflturmak için fareyle yap›lacak bir hareketi bekler. C. Add to selection (Seçim Alan› Ekle) çal›flma alan›nda seçim alan› varsa bu alan yok olmaz. Bu yöntemle istenilen say›da seçim alan› oluflturulabilir. Bu fonksiyon klavye tufl kombinasyanlar›ndan Shift tufluna denk gelmektedir. D. Subtract from Selection (Seçim Alan›ndan Ç›kar) seçene¤i varolan seçim alan›ndan alan eksiltme fonksiyonudur. Aktif bir seçim alan› içinden belirli bir bölgeyi seçim d›fl› b›rakmak için klavyeden Alt/ Options tuflunu bas›l› tutup, seçim araçlar›ndan biriyle aktif seçim alan› içinde kalan piksellerden bir bölümü seçip, fareden el çekildi¤i anda tan›mlanan bu alan aktif seçim alan›ndan ç›kar›l›r. Seçim ifllemleri üzerinde ekleme, ç›karma yaparken klavye tufl kombinasyonlar›n› kullan›rken bu ikonlara dikkat edilmelidir. D. Intersect with Selection (Ortak Alan) fonksiyonu kesiflen alan› kullanmay› hedefler. Çal›flma sistemi, aktif bir seçim alan› üzerinde oluflturulacak ikinci bir seçim alan› ile aras›ndaki ortak oluflan piksellerin seçili kalmas›n› sa¤lar. Klavye tufl kombinasyonu Shift+Alt/Options tufllar›d›r. F. Feather (Kenar Yumuflatma) fonksiyonu seçilen alan›n kenar keskinli¤inin de¤iflimini sa¤lar. De¤er s›f›r iken kenarlar› keskin bir alan seçilir. De¤er büyüdükçe kenarlar eriyip yumuflar. G. Alan Boyutlar› seçene¤i normal seçenekteyken istenilen boyut seçimi yap›l›rken, di¤er seçeneklerde sadece girilen de¤erlerde sabit alan seçimi yap›labilir.

4. Ünite - Alan Seçimi ve Onarma Araçlar›

Oval ve Dairesel Seçimlerle Çal›flmak Dairesel seçimleri yapmak çok kolay de¤ildir. Nereden sürüklenmeye bafllanaca¤›n›n aç›k olmamas›ndan dolay› ustal›k gerektirebilir. ‹stenen alan›n bir defada seçilmesi kolay olmayabilir. Bu durumlarda fare klavye kombinasyonlar› kolayl›k sa¤lar. Oval seçim arac› seçiliyken Shift tufluna basmak, tam daire çizmeyi sa¤lar. Alt tufluna basarak t›klanan ilk noktan›n merkez olmas› sa¤lan›r. Fareyle çizim ifline bafllad›ktan sonra space bar (boflluk) tufluna basarak çizilen elipsin sadece seçim alan›n›n sürüklenerek sayfada tafl›nmas› sa¤lanabilir.

Özellikle daire ya da oval çizerken resim alan›ndaki bir görüntünün tam üzerine getirilmek isteniyorsa, çizim yaparken space tufluna basarak seçim alan›n›n resim alan›nda gezdirilmesi sa¤lanabilir.

fiekil 4.9 Daire ya da oval çizerken alt tufluna basarak bafllang›ç noktas›n›n daire/ovalin merkezi olmas› sa¤lanabilir. Daire çizerken shift tufluna basmak çizimin tam daire olmas›n› sa¤lar. A. Alt tufluna bas›lmaks›z›n yap›lan daire çizimi. B. Alt tufluna bas›larak yap›lan daire çizimi. A

Merkez Noktay› Kullanarak Seçmek Dikdörtgen ve yuvarlak gibi geometrik alan seçimlerini bazen merkez noktadan yapmak kolayl›k sa¤lar. Geometrik seçim arac› seçildikten sonra imlecin t›kland›¤› yerin çizilecek alan›n merkezi olmas› istenirse, alt tufluna bas›larak imleç istenen büyüklü¤e kadar çekilir. Tam daire ya da kare çizimi istenirse alt tufluyla birlikte shift tufluna da bas›l›r.

Seçimi Bir Klavye K›sayolu Kullanarak Tafl›mak Araç kutusunda Move (Tafl›ma Arac›) seçilmifl olmasa bile klavyede Command (Komut) tufluna basarak imlecin seçili alan›n üstüne geldi¤inde tafl›ma arac›na dönüflmesi sa¤lanabilir.

Seçimi Ok Tufllar›n› Kullanarak Tafl›mak Seçilmifl bir alan› klavyedeki oklar arac›l›¤›yla farkl› flekillerde tafl›mak mümkündür. Alan seçiliyken tafl›ma yap›lacak ok yönüne t›kland›¤›nda, seçilmifl alan t›klama yönünde sadece bir piksel ilerler. Ayn› ifllem shift tufluna bas›l›yken yap›ld›¤›nda, seçilmifl alan befl piksel uzunlu¤unda ilerler. Seçilmifl alan›n içindeki piksel grubunun da tafl›nmas› istenirse command (komut) tufluna bas›larak alan›n her t›klamada bir piksel ilerlemesi sa¤lan›r. Option tufluyla birlikte shift tufluna da bas›l›rsa seçilmifl alan içindeki piksellerle birlikte her t›klamada befl piksel uzunlu¤unda hareket eder.

Normalde bir ok tufluna basarak bir piksel hareket eden alan, shift tufluna bas›l›yken ok tufluna bas›ld›¤›nda befl piksel hareket eder.

fiekil 4.10 Klavyedeki ok tufllar›n› kullanarak seçim alan›n›n hareket etmesi sa¤lanabilir. Ayn› ifllemi komut tufluna bas›l›yken yaparsak seçim alan› içindeki piksel grubuyla birlikte hareket eder.

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Bir Seçim Alan›n›n Kenarlar›n› Yumuflatmak Bir seçim alan›n›n sert keskin kenarlar› Anti-alias (düzgünlefltirme) ve Feather (yumuflatma) kullan›larak yumuflat›labilir. fiekil 4.11

Yumuflatma

Düzgünlefltirme

Oval arac› seçiliyken araç seçenekleri çubu¤u flekildeki görünümü al›r.

fiekil 4.12

SIRA S‹ZDE

Oval arac›yla yap›lm›fl bir seçim yan tarafa kopyalan›p tafl›nmadan önce farkl› kenar yumuflatma (Feather) Ü fi Ü N Eyok, L ‹ M B. Yumuflatma de¤eri 5 piksel, C. Yumuflatma de¤eri 20 piksel. de¤erleri verilmifl: A. YumuflatmaDde¤eri

D Ü fi Ü N E L ‹ M S O R U

D‹KKAT

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

TELEV‹ZYON

‹NTERNET

S O R U

D ‹ K Kverilen AT Piksel cinsinden tüm de¤erler farkl› çözünürlüklü resimlerde farkl› etki verir. Örnek olarak fiekil 4.12’de C resmi için verilen 20 piksellik yumuflakl›k ölçüsü daha yüksek çözünürlüklü birS‹ZDE resim alan›nda daha az yay›lma gösterir. SIRA

N N

Feather (Kenar Yumuflatma): Bir seçim alan›n›n kenarlar›n› yumuflatarak eriAMAÇLARIMIZ mesini sa¤lar. Bu erime etkisi art›r›ld›¤›nda kenarlarde detay kayb›na yol açabilir. Kenarlardan uzak iç bölgelerde netlik sorun yoktur. Yumuflatma etkisi 250 piksel tolerans›yla verilebilir. De¤er ne kadar yüksek olursa kenar erimesi o kadar yay›K ‹ T A P l›r. Anti-alias (Düzgünlefltirme): Bir seçim alan›n›n kenarlar›n› yumuflatarak düzgünlefltirir. Düzgünlefltirme etkisi sadece kenarlarda oldu¤undan di¤er bölgelerde T E L Eoluflturmaz. V‹ZYON netlik kayb› Düzgünlefltirme sadece geometrik seçim araçlar›nda, kement seçim araçlar›nda ve sihirli de¤nek seçim araçlar›nda kullan›l›r. Bu araçlar kullan›lmadan önce, seçim alan› oluflturulmadan araç seçenekleri çubu¤undan seçili duruma getirilmelidir. Seçim alan› oluflturulduktan sonra seçilmesi alana etki ‹NTERNET etmez.

SEÇ‹M MENÜSÜNE GENEL BAKIfi Seçim menüsü seçilmifl alanlarla ilgili birçok pratik uygulamalar bar›nd›r›r. Bu menüyü kullanarak seçim temelli birçok ifllem kolayca yap›labilir.

4. Ünite - Alan Seçimi ve Onarma Araçlar›

fiekil 4.13

Hepsini seç Seçim d›fl› b›rak

Seçim (Select) menüsünün içinde seçilmifl bir alanla ilgili seçenekler vard›r.

Tekrar seç Tersini seç Bütün katmanlar Katmanlar› seçim d›fl› b›rak Ayn› katmanlar Renk Seçim Kenar ifllemek Kenar çizgisi

Dönüfltürmek

Köfle yuvarlaklaflt›rma

Seçilmifl alana ait tonlar› ekle

Kenar geniflletme

Seçilmifl alana ait benzer tonlar› ekle

Kenar daraltma Kenar yumuflatma

Kaydedilmifl seçilmifl alan› getir

Boyutland›rma seçim çizgi ve noktalar›n›n oluflturulmas› Seçilmifl alan› kaydet

fiekil 4.14 Alan seçimi yapt›ktan sonra çal›flma alan›n›n herhangi bir yerine kontrol tufluna basarak t›klarsak flekildeki seçim menüsüne ulaflabiliriz.

Color Range (Renk Seçim) Özelli¤ini Kullanma Bir resim alan›n› sahip oldu¤u renk ya da ton da¤›l›m›na göre seçim yapmam›z gerekti¤inde Color Range (Renk Seçim) seçene¤i çok büyük kolayl›klar sa¤lar. Color Range daha önce araç kutusundan bilinen Magic Wand (Sihirli De¤nek) arac›n›n çok daha kontrol edilebilen bir penceresi gibidir.

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

fiekil 4.15 Yandaki foto¤raf›n sadece ten rengi tonlar›n› seçmek baflka bir seçim arac›yla çok zahmetli bir ifl olabilecekken Color Range penceresinin yetenekleriyle oldukça kolayd›r.

Seçili Alan› Kaydetmek Seçili bir alan› farkl› zamanlarda ve defalarca kullanmak gerekti¤i durumlarda, alan› kaydetmek kolayl›k sa¤lar. Tersi durumda her ihtiyaç duyuldu¤unda alan› tekrar tekrar do¤ru biçimde seçmek büyük zorluk getirir. Seçili bir alana daha sonra tekrar ulaflmak için alan seçiliyken Select > Save Selection seçene¤inden kaydedilmelidir. fiekil 4.16 Seçilmifl bir alan kaydedildikten sonra istendi¤i zaman yine ayn› menüden bulunan Load Selection seçene¤inden ça¤r›labilir. Böylece ayn› alan› tekrar seçme çabas›na gerek kalmaz.

4. Ünite - Alan Seçimi ve Onarma Araçlar›

Bir Bölgeyi Silmek Silinecek bölge seçili duruma getirildikten sonra klavyede silme tufluna bas›larak bölgedeki piksellerin silinmesi sa¤lan›r. Silme ifllemi daha k›smi ve kontrollü yap›lmak istendi¤inde, araç kutusundaki Eraser Tool (Silgi) arac›yla araç çubu¤undan uygun bir uç seçerek silme ifllemi yap›labilir.

Bir Resmi K›rpmak Bir resim alan›n›n bir bölümünü kullan›p d›fl›nda kalan k›sm› at›lmak istenirse dikdörtgen seçim arac›yla istenen bölge seçili duruma getirilir. Daha sonra Image penceresi > Crop seçilir. Böylece resim alan›nda sadece seçili alan kal›r (fiekil 4.17). Bu ifllemi, resim alan›n›n boyutunu ve çözünürlü¤ünü kontrol alt›nda tutarak yapmak da mümkündür. Bunun için araç kutusundan Crop Tool (K›rpma Arac›) seçilir. Araç seçiliyken araç seçenekleri çubu¤undan resim alan› ölçüleri ve çözünürlük de¤eri girilir. Kesilmek istenen alan, kesim arac›yla seçilir. Seçilen alan›n ölçüleri sabitlendi¤inden seçim alan› oranlar› de¤iflmez. Alan seçiminden sonra Enter (Girifl) tufluna basarak ya da kesim alan›n içine çift t›klayarak kesim iflleminin sonlanmas› sa¤lan›r (fiekil 4.18). fiekil 4.17 Dikdörtgen seçim alan›yla bir bölge seçildikten sonra Resim (Image) menüsünden Crop (K›rpma) seçildi¤inde resim alan›n›n boyutu, seçilmifl alan›n d›fl›ndaki veriler silinerek yenilenmifl olur.

fiekil 4.18 Araç kutusundaki Crop (K›rpma) arac›yla boyut ve çözünürlük de¤erleri de verilebilir. De¤er verilmeden önce resim alan›n› önceki de¤erleri göz önünde bulundurulmal›d›r.

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

RÖTUfiLAMA VE ONARMAYA BAfiLAMADAN ÖNCE Photoshop program›nda bir resmi rötufllamak ve onarmak oldukça kolayd›r. Bunun için kullan›labilecek birçok rötufllama ve onarma arac› vard›r. Bu araçlar›n nerede ve nas›l kullan›laca¤›n› belirlemek resim alan›n›n özelliklerine göre de¤iflkenlik gösterir. En iyi rötüfllama ve onarma çal›flmas› üzerinde düzeltme yap›ld›¤› belli olmayand›r. Photoshoptaki ilgili araçlar ustal›kla kullan›ld›klar›nda do¤al foto¤raf etkisi oluflturmak mümkündür. Genellikle resim alan›n›n üzerinde istenmeyen bölgelerin düzeltilmesi ya da bir resim alan›ndan bir bölgenin baflka bir resim alan›na tafl›mas›yla bu onarma ve rötufllama araçlar› kullan›lmak zorunda kal›nabilir. Hangi arac›n nerede kullan›laca¤›n›n karar›n› vermek resim alan›n›n özelliklerine gore de¤iflkenlikler gösterir. Bir resim alan›nda çok ifle yarayan bir teknik ya da çözüm yöntemi bir baflka resim alan›nda etkisiz kalabilir. Rötufllama ve onar›m yapma resim alan›ndan kaynaklanan çözümler içeren sezgisel bir durumdur. Bu sezgiler zamanla program› kulland›kça geliflen reflekslere dönüflür. Photoshop bir resmin rötufllanmas›, onar›lmas› ve yeniden düzenlenmesi için detayl› seçeneklere sahiptir. Bir resme yap›labilecekler kullan›c›n›n hayalgücüyle s›n›rl›d›r, ifadesi hiç de gerçekd›fl› de¤ildir. Bir resim alan› üzerinde çal›flmaya bafllamadan önce, yeniden yap›land›rman›n anlaml› olabilmesi için baz› ön haz›rl›klar ve kontroller yapmak gerekmektedir. Bunlar: • Resmin orjinalini saklay›p, bir kopyas› üzerinde çal›flmak. • Resmin boyutlar› ve çözünürlü¤üne bakmak. • Resim alan› içinde istenen kesiti belirlemek. • Resmin genel ton aral›¤›n› ayarlamak. • Resmin genel renk yap›s›n› ayarlamak. Bir resme uygulanacak de¤iflikliklerin o resmin hangi amaçla kullan›laca¤›yla yak›n iliflkileri vard›r. Bir resmi da¤›tman›n temelde iki yöntemi vard›r: • Bas›l› yollarla da¤›tmak. • Say›sal ortamda da¤›tmak. Bafllang›çta hangi yöntemle da¤›t›laca¤›n›n bilinmesi gerekmektedir. Gere¤i duyulabilecek en büyük boyutlarda çal›flmak en do¤rusudur. Resim alan›ndaki son düzeltmelerden sonra dosyay› gerçek boyutlar›na küçültmek gerekmektedir. Tersi bir yöntem, yani küçük çal›fl›p son aflamada boyut ve çözünürlük artt›rmak resim netli¤inin bozulmas› anlam›na gelir.

Resmin Kopyas› Üzerinde Çal›flmak Üzerinde çal›fl›lacak resmin ilk halini, daha sonra geri dönülebilir ihtimali göz önünde bulundurularak saklamak gereklidir. Bunun için belgeyi programda aç›p ad›yla kaydet (Save as) yöntemiyle yeniden isimlendirerek kaydetmek gerekmektedir. Dosyalar› isimlendirirken Türkçe harf (fl, ç, ¤, ü, ö, ›, ‹) kullanmamak dosyan›n sanal ortamdaki ak›fl› s›ras›nda hata verme ihtimalini azaltacakt›r. Dosya üzerinde çal›fl›rken önemli ayr›mlarda dosyay› yeniden adland›rarak yeni bir dosya olarak saklamak da gerekebilir. Böylece olas› karar de¤iflikliklerinde önceki haline dönmek kolay olacakt›r.

4. Ünite - Alan Seçimi ve Onarma Araçlar›

Çözünürlük ve Resim Boyutu Bir resimdeki düzeltmelere bafllamadan önce resim boyutu ve çözünürlü¤ünü istenen seviyeye getirmek çok önemlidir. E¤er bir foto¤raf kullan›lacaksa en bafl›nda bu foto¤raf› ya da taramay› istenen çözünürlük ve boyutta taramak gerekmektedir. Düflük çözünürlük ve boyuttaki bir resmi sonradan büyütmek anlaml› de¤ildir. Çözünürlük bir resmi oluflturan karelerin boyutlar›na göre de¤erlenir. Karecikler s›klafl›p küçüldükçe resmin daha detayl› görünmesini sa¤lar. Bir resmin çözünürlü¤ü, bu kareciklerin (piksel) bir inç kare alana düflen say›lar›yla isimlendirilir. 72 dpi (dot per inch) bir resmin bir inç karelik alana düflen kare say›s› 72 tanedir. 72 dpi ayn› zamanda ekran çözünürlü¤ünün de de¤eridir. 72 dpi d›fl›nda s›kl›kla kullan›lan bir de¤er de 300 dpi’dir. Bu de¤er de ka¤›da yap›labilecek kaliteli bask›n›n çözünürlük de¤eridir. Bir resmin tek bafl›na çözünürlü¤ü anlam tafl›maz. Kullan›lacak resmin boyutlar› ile birlikte çözünürlü¤ünün istenen de¤erde olmas› gerekmektedir. fiekil 4.19 Resim boyutlar› (Image size) penceresi. Resim belgesinin büyüklü¤ü Pixel Dimensions Resim alan›n›n piksel cinsinden ölçüleri

Document Size Resim alan›n›n cm cinsinden ölçüleri Resulation Çözünürlük de¤eri

RES‹M ALANINI BEL‹RLEMEK, DÜZENLEMEK VE DÖNÜfiTÜRMEK Bir resim alan›n›n içinden kesit almak, büyütme-küçültme yapmak, aç› de¤ifltirmek, aynadaki görüntüsünü almak vb. oran farkl›l›klar› gerektiren de¤ifliklikler yapmak gerekebilir. Bu tür de¤ifliklikler Edit>Transform seçene¤iyle yap›labilir. Edit penceresinden iki farkl› de¤iflim seçene¤i görülür: Free Transform (Serbest Dönüflüm) Seçene¤i, Transform (Dönüflüm) Seçene¤i. Serbest Dönüflüm (Free Transform): S›kl›kla kullan›lan boyut büyütme küçültme ve aç› de¤ifltirme ifllemleri yap›l›r. En çok kullan›lan dönüflüm ifllemleri olduklar› için menüde bir üst seviyede kullan›lm›flt›r.

B Yukar›daki A kutusunun çözünürlü¤ü 5 dpi, B kutusunun çözünürlü¤ü ise 10 dpi’dir.

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Dönüflüm (Transform): Serbest dönüflüm ifllemlerine göre daha az kullan›ld›klar› için bir sonraki seviyede bulunurlar. Scale (Büyütme-küçültme), Rotate (Aç› Verme), Skew (Çarp›tma), Distort (Bükmek), Perspective (Perspektif), Warp (E¤mek), Rotate 180 (180 Derece Döndürmek ), Rotate 90 CW (Saat Yönünde 90 Derece Döndürmek), Rotate 90 CCW (Saat Yönünün Tersine 90 Derece Döndürmek), Flip Horizontal (Yatay Aynadaki Görüntü Alma) ve Flip Vertical (Dikey Aynadaki Görüntü Alma) seçeneklerine bu pencereden ulafl›labilir. fiekil 4.20 Edit>Free Transform seçene¤inden sadece boyut büyütme ve küçültme ve aç› de¤ifliklikleri yap›labilirken, Edit>Transform seçene¤inden daha kapsaml› ve kontrol edilebilir boyut oran ve aç› de¤ifliklikleri yap›labilir. Tekrar Büyütme - küçültme Döndürme Çarp›tma Bükmek Perspektif E¤mek 180 derece döndürmek Saat yönüne 90 derece döndürmek Saat yönünün tersine 90 derece döndürmek Yatay aynadaki görüntü Dikey aynadaki görüntü

4. Ünite - Alan Seçimi ve Onarma Araçlar›

fiekil 4.21 Edit>Free Transform ve Transform seçeneklerinden seçilmifl bir resim alan›n›n boyutlar›nda ve yönlerinde de¤ifliklik yap›labilir.

Normal resim alan›

Çarp›t›lm›fl resim alan› (skew)

Küçültülmüfl ve aç›s› de¤ifltirilmifl resim alan› (transform)

E¤ilmifl resim alan› (warp)

Dikey aynadaki görüntü (flip vertical)

Perspektif verilmifl resim alan› (perspective)

Bükülmüfl resim alan› (distort)

Yatay aynadaki görüntü (flip horizontal)

TON VE RENK DÜZENLEMELER‹NE G‹R‹fi Bir resmin sahip oldu¤u ton ve renk bilgisi ile ilgili bütün düzenlemeler ve de¤ifltirmeler Image>Mode ve Adjustments seçenekleriyle yönetilebilir. Ton düzenlemeleri menüsü 4 bölümden oluflur: Resim alan› ton kontrol seçenekleri: Levels (Ton Dengesi), Auto Levels (Otomatik Ton Dengesi), Auto Contrast (Otomatik Kontrastl›k), Auto Color (Otomatik Renk), Curves (Ton E¤risi), Color Balance (Renk Dengesi), Brightness / Contrast (Parlaklak/Kontrastl›k). Resim alan› renk kontrol seçenekleri: Black&White (Siyah/beyaz), Bue/Saturation (Renk Doygunlu¤u), Desaturate (Renksizlik), Match Color (Renk Karfl›laflt›rma), Replace Color (Renk de¤ifltirme), Selective Color (Seçmeli Renk), Channel Mixer (Kanal Kar›flt›r›c›), Gradient Map (Ton Haritas›), Photo Filter (Foto¤raf Filtresi ), Shadow/Highlight (Ifl›k/Gölge), Exposure (Pozlama). Resim alan› ton dönüflüm seçenekleri: Invert (Ters Ton, Negatif), Equalize (Ekran Dokusu), Threshold (Tirelefltirme), Posterize (Ton Azalmas›). Resim alan› renk ve ton k›yaslama penceresi: Variations (Çeflitlilik).

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

fiekil 4.22 Image>Adjustments seçene¤inden renk ve ton düzenlemeleri ve de¤ifliklikleri yap›l›r.

Ton Dengesi Otomatik Ton Dengesi Otomatik Kontrastl›k Otomatik Renk Ton E¤risi

Resim alan› ton ve renk kontrol seçenekleri

Renk Dengesi Parlakl›k/Kontrastl›k Siyah/Beyaz Renk / Doygunluk Renksizlik Renk Karfl›laflt›rma Renk De¤ifltirme Seçmeli Renk

Resim alan› renk kontrol seçenekleri

Ton Haritas› Foto¤raf Filtresi Ifl›k/Gölge Pozlama Ters Ton Ton Eflitleme Tirelefltirme Posterize Çeflitlilik

Renk ve ton k›yaslama penceresi

Renk Modu Resmin hangi amaçla kullan›laca¤› hangi renk moduyla olaca¤›yla direk ba¤lant›l›d›r. En çok kullan›lan renk modlar› siyah beyaz resimler için gray scale, ekran dosyalar› için RGB, bas›lacak renkli resimler için de CMYK’d›r. fiekil 4.23 Resim Modu (Image> Mode) penceresi.

Tire Gri Ton ‹ki Ton Dizinli Renkler (256 renk) Ekran Renkleri (Red Green Blue) Bask› Renkleri (Cyan Magenta Yellow Black) Ton Renk Sistemi (L-lightness, a-yeflil-k›rm›z› ekseni, b-mavi-sar› ekseni) Çoklu Renk Sistemi 8 Birimli Renk Sistemi 16 Birimli Renk Sistemi 32 Birimli Renk Sistemi Renk Tablosu

4. Ünite - Alan Seçimi ve Onarma Araçlar›

Ton Aral›¤›n› Ayarlamak Image>Adjustments>Levels seçene¤inden bir resmin ton da¤›l›m penceresine ulaflmak mümkündür. Bu pencerede resmin en koyu, orta ve aç›k tonlar›n›n grafi¤i görülür. fiekil 4.24 Resim alan›n›n sadece bu aral›ktaki tonlar›n›n varoldu¤unu göstermektedir. Diyagram dolulu¤u olmayan bölgeler resimde o tonun olmad›¤›n›n göstergesidir.

Koyu Tonlar

Orta Tonlar

Aç›k Tonlar

Resim alan›n›n içinde tüm tonlar›n var oldu¤unu göstermektedir. Diyagram tüm bölge tonlar›n› içerdi¤i için sa¤l›kl› bir ton da¤›l›m›n› gösterir.

Renk Dengesizli¤ini Gidermek Günümüzde foto¤raf iflleme teknikleri bilgisayar ekranlar›nda gerçeklefltirilmektedir. Fakat ço¤u zaman ekranda gördü¤ümüz bask›dakinden farkl› ç›kar. Y›llard›r tasar›mc›, operatör, servis büro, matbaac› tart›flmalar› “renk uyuflmazl›klar›” denilen sorun yüzünden sürüp gider. Bu tart›flmalar› aza indirmek için ekran kalibrasyonu denen ve uzman kiflilerce yap›lan bir ifllemin ekrana yap›lmas› gerekmektedir. Bu ifllemin yap›lmad›¤› ekranlar tasar›mc›s›na do¤ruyu göstermiyor olabilir. Yine de ekran›n do¤ru gösterdi¤i düflünülerek renk dengeleriyle afla¤›daki gibi oynanabilir. Image>Adjustments>Color Balance seçene¤inden bir resmin renk dengesini sa¤lamak mümkündür. Tungsten ›fl›¤›nda çekilmifl bir foto¤raf›n s›cak renk hakimiyetini Color Balance (Renk Ayar›) penceresinden so¤uk renklerini art›rarak dengelenebilir. Floeresan bir ›fl›kta çekilmifl bir foto¤raf›n s›cak renklerini art›rarak so¤uk etkisini bu yöntemle yoketmek mümkündür.

Image>Adjustments >Levels seçene¤inden resmin sahip oldu¤u ton da¤›l›m grafi¤i görülebilir. Grafi¤in her üç üçgeninin de bir tona sahip olmas› o resmin sa¤l›kl› bir tonlama tafl›d›¤›n› gösterir.

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

fiekil 4.25 Image>Adjustment s>Color Balance seçene¤inden resmin sahip oldu¤u renk dengesi de¤ifltirilebilir.

Renk dengeleriyle oynarken gerçekte yap›lan ifllem ilgili renk kanal›ndaki ›fl›kl›l›k ya da ›fl›ks›zl›k tonlar›n›n de¤iflimidir. Böylece kanal süzgecinin ›fl›¤› geçirme tonlar› de¤ifltirilmektedir. fiekil 4.26 Yanda RGB renk modunda sadece K›rm›z› (Red) kanal›n› görünen bir resim alan› vard›r. Siyah tonlar k›rm›z› ›fl›¤›n olmad›¤› yerleri aç›k tonlar da k›rm›z› ›fl›¤›n oldu¤u bölgeleri gösterir.

4. Ünite - Alan Seçimi ve Onarma Araçlar›

Gri ve Tek Tonlu Resim Uygulamalar› Image>Mode>Grayscale seçene¤inden renkli resim alan›n gri tonlara dönüflümü sa¤lanabilir. Gri tonlara dönüflen bir resmi Bitmap (Tire) ve tek renk tonlar›na dönüfltürmenin yolu da aç›lm›fl olur. fiekil 4.27 Tire (Bitmap) ve yar›m ton (Halftone) pencereleri.

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Bir Resimdeki Renkleri De¤ifltirmek Image>Adjustments seçene¤inden renk ile ilgili de¤iflim yap›labilecek farkl› alanlara ulaflmak mümkündür. Resim alan› renk kontrol seçeneklerinin her birinden renk düzeltme ya da de¤ifltirme ifllemi yap›labilir: Black&White (Siyah/Beyaz), Hue/Saturation (Renk Doygunlu¤u), Desaturate (Renksizlik), Match Color (Renk Karfl›laflt›rma), Replace Color (Renk De¤ifltirme), Selective Color (Seçmeli Renk), Channel Mixer (Kanal Kar›flt›r›c›), Gradient Map (Ton Haritas›), Photo F‹lter (Foto¤raf Filtresi), Shadow/Highlight (Ifl›k/Gölge), Exposure (Pozlama). fiekil 4.28 Karfl›laflt›rmal› Renk Penceresi (Variations). Bu pencere arac›l›¤›yla karfl›laflt›rmal› renk düzeltmeleri yapmak mümkündür.

RÖTUfiLAMA VE ONARMA ARAÇLARI Onarma araçlar›n›n temel çal›flma prensibi resim alan›nda var olan sa¤l›kl› dokular› hasarl› bölgelere tafl›makt›r. Bu yöntemle resim alan›n›n kendi içindeki piksel gruplar›n› kullanarak sorunlu piksel gruplar› yokedilir. Bu yöntemle farkedilmesi güç ya da imkans›z resim düzeltmeleri yap›labilir. Onarma araçlar›n› kullanarak katmanlar aras› hatta farkl› belgeler aras› doku transfer etmek olas›d›r. Farkl› bir resim alan›ndan doku tafl›n›yorsa, iki farkl› resim alan›n›n çözünürlük ve renk seçeneklerinin ayn› olmas›na dikkat edilmelidir.

Rötufllama ve Onarma Yaparken Yeni Katman Üzerinde Çal›flmak Rötufllama ve onarma yaparken resim alan›n›n bir kopyas›n› oluflturmak ve ifllemlere o katman üzerinde devam etmek sonraki aflamalarda oluflturulan de¤ifliklikleri farketmek ad›na önemlidir.

4. Ünite - Alan Seçimi ve Onarma Araçlar›

Clone Stamp (Kopya Mühürü) Arac›n› Kullanmak Kopya mühürü araç kutusundaki mühüre benzeyen araçt›r. Mühür arac› seçiliyken araç seçenekleri çubu¤undaki bilgiler mühür arac›n› daha etkili kullanabilmek için gerekli detay bilgilerle donan›r. Arac› kullanmak için seçtikten sonra öncelikle alt tufluna bas›p resim alan›ndan tafl›nacak alan› tan›mlamak gerekir. Tafl›nacak alan belirlendikten sonra alan› tafl›yacak uygun mühür ucu f›rça paletinden seçilir. ‹kinci t›klama alt tufluna bas›lmaks›z›n onar›lacak bölgeye uygulanmaya bafllan›r.

Clone Stamp: Kopya Mühürü Arac›

fiekil 4.29 Kopya mühürüyle resim alan›nda farkedilmeyen düzeltmeler yap›labilir.

Doku Mühürü (Pattern Stamp) Arac›n› Kullanmak Doku mühürü arac› kopya mühürü arac›n›n alt›nda gizlenmifl bir araçt›r. Kopya mühürü arac›n›n üzerine uzunca t›klay›p ulafl›labilir. Doku mühürü daha önceden doku olarak tan›mlanm›fl haz›r dokular› tas›mak ve uygulamak için kullan›l›r. Doku mühürüyle haz›r dokular gibi sonradan oluflturulup doku olarak tan›mlanan dokular da tafl›nabilir. Bu yöntemle resimlerin onar›lmas› daha gerçekçi görünüp sa¤l›kl› sonuçlar elde edilebilir.

Pattern Stamp: Doku Mühürü Arac›

fiekil 4.30 Doku mühürüyle kütüphanedeki dokular› resim alan›na uygulamak mümkündür.

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Healing Brush Tool (Onar›m F›rças›) Arac›n› Kullanmak Healing Brush: Onar›m F›rças› Arac›

Onar›m f›rça arac›n› kullanmak kopya mühüründe oldu¤u gibi önceden alt tufluyla belirlenen bir alandaki piksel grubunu ikinci t›klanan yere tafl›ma temeline dayan›r. Kopya mühüründen ayr›lan taraf› tafl›nan piksellerle tafl›d›¤› yerdeki pikselleri kar›flt›r›p ortak bir noktada buluflturmakt›r.

fiekil 4.31 Onarma f›rças› arac› seçiliyken, tafl›nmak istenen dokunun üzerine alt tufluna bas›l›yken t›klay›p, kapat›lmak istenen bölgenin üzerine doku tafl›n›r.

Patch (Yama) Arac›n› Kullanmak Patch: Yama Arac›

Di¤er onarma araçlar›ndan biraz farkl› çal›fl›r. Onar›lmak istenen bölge kement arac›yla alan seçiyormufl gibi seçim alan›na dönüfltürülür. Böylece düzeltme yap›lacak alan belirlenmifl olur. Daha sonra bu seçim alan› benzemesi istenen bölgenin üzerine sürüklenip b›rak›l›r. ‹lk seçilen bölge sürüklenip b›rak›lan bölgenin kar›fl›m halini al›r.

fiekil 4.32 Yama arac› seçiliyken, düzeltmek istedi¤imiz bölgeyi kement ile seçim yapar gibi seçip, seçilen alan›n dolmas›n› istedi¤imiz bölgenin üzerine sürükledi¤imizde, ilk bölge sürükledi¤imiz bölgenin dokusuyla yaman›r.

4. Ünite - Alan Seçimi ve Onarma Araçlar›

Onarma ve Rötufllama Araçlar›nda F›rça Paletinin Kullan›m› Onarma ve rötufllama araçlar›n› kullan›rkan etki alan› olarak, f›rça paletindeki uçlardan yararlan›l›r. Onarma yap›lacak alan›n büyükü¤üne ve kenar yap›s›na uygun f›rça ucu seçmek yap›lacak ifllemin do¤ru uygulanmas›n› sa¤lamak ad›na önem tafl›r. F›rça paletinde varolan listeden bir uç seçilebilece¤i gibi farkl› f›rça uçlar› oluflturup kullanmak da mümkündür. fiekil 4.33 F›rça paleti menüsü paletle ilgili bütün kontroller bu menüden yap›l›r. F›rça ucu büyüklü¤ü sadece standart f›rça uçlar›nda etkilidir. F›rça ucu keskinli¤i sadece standart f›rça uçlar›nda etkilidir. F›rça ucu türleri kütüpheneden varolan f›rça uçlar› seçilebilece¤i gibi yeni f›rça ucu da yap›labilir.

History (Yap›lm›fl ‹fllemler) Paleti Photoshop’ta düzeltme yaparken yap›lan ifllemin olumlu etki edip etmedi¤ini önceki aflamalarla k›yaslay›p buna göre karar vermek gerekebilir. Bazen de yap›lan düzeltmelerden k›smen vazgeçip düzeltmeye baflka bir yerden devam etmek gerekebilir. Bu gibi durumlarda ifllemi bir defal›k geri almam›z› “Undo” seçene¤i sa¤lar. Birden fazla geri gitmek gerekti¤indeyse “History (yap›lm›fl ifllemler ) Paleti” ni kullan›r›z. History paleti Photoshop’ta yap›lan bütün ifllemleri s›ras›yla otomatik olarak kaydeder. Yap›lan ifllem kay›tlar› geçmifl paletinde liste fleklinde görüntülenir. Listenin istenen seviyesindeki seçene¤e t›kland›¤›nda resim alan›n o aflamadaki haline döndü¤ü görülür. Geriye dönülüp ifllem yap›ld›¤›nda listenin sonuna yeni aflama eklenir ve ondan önceki liste otomatik olarak silinir. History paletinin ne kadar aflamay› kay›tl› bulundurmas› seçene¤ini Preferences ayarlar› seçeneklerinden belirlenir. Unutulmamal›d›r ki ifllem say›s›n› haf›zada tutma say›s› artt›r›ld›kça program›n iflletim sisteminden kullan›m› da artar. Böylece bilgisayar›n performans› da olumsuz etkilenebilir.

F›rça ucu paleti. Genel olarak rötufllama ve onar›m araçlar› seçili olan f›rça ucuna gore davran›r. ‹fllem yaparken seçilen ucun durumu baflar›y› do¤rudan etkiler.

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Snapshots (Anl›k Görüntüler) Yap›lan düzeltme aflamas›n›n yap›lm›fl ifllemler paletinden silinmesini engellemek için o aflaman›n bulundu¤u seviyede “Snapshots (Anl›k Görüntüsü)” nün oluflturulmas› gerekmektedir. Bu ifllem History paletindeki foto¤raf makinesi sembolüne t›klanarak yap›l›r. Çok ifllemden oluflan karmafl›k düzeltmelerde temel kararlar›n verildi¤i aflamalarda anl›k görüntülerden faydalanarak bulunan aflamay› kaydetmek böylece mümkün olur. Kaybolmas›n› istenmeyen ara aflamalar›n kaydedilmesinin yan›s›ra, iflleme baflka bir kay›tl› dosya üzerinden devam etmek de mümkündür. Bunun için History paletindeki “Create new document from current state (Yeni bir dosya olufltur)” seçene¤i kullan›l›r. fiekil 4.34 Yap›lm›fl ifllemler paletindeki (History) geçici görüntülerin bir aflamadan sonra kaybolmamas› için anl›k görüntüsünün (Snapshots) saklanmas› gerekmektedir.

Oluflan anl›k görüntü seviyesi

Anl›k görüntü oluflturma simgesi

4. Ünite - Alan Seçimi ve Onarma Araçlar›

Özet Resimdeki bir alan› seçmek ve ifllem yapmak iki aflamal›d›r. Öncelikle seçim araçlar›ndan biriyle düzenlemek istenen resim parças› seçilmelidir. Daha sonra seçili olan o piksel grubuna; tafl›mak, temizlemek, filtre uygulamak gibi ifllemler uygulanabilir. Belirli bir alan› için kullan›lacak seçim arac›n› seçmek genellikle o alan›n özelliklerine ba¤l›d›r. Temelde üç farkl› seçim türü vard›r: geometrik alan seçimi (geometrik alan seçim araçlar›), serbest alan seçimi (kement araçlar›) ve piksel grubu bazl› (sihirli de¤nek). Herhangi bir seçim arac›yla seçim yap›ld›ktan sonra, yap›lacak ifllemden etkilenmesi istenen alan belirlenmifl olur. Bu alan›n d›fl› bir anlamda korumaya al›n›p yap›lacak ifllemden etkilenmemesi sa¤lanm›fl olur. Seçilen piksel grubunu tafl›nmak istenirse araç kutusundaki Move (tafl›ma) arac› seçilmelidir. Tek katmanl› bir resim alan›nda çal›fl›l›yorsa, alan tafl›nd›¤›nda tafl›nan piksel grubunun yerini alt zemin rengi al›r. Birden fazla katmanda çal›fl›l›yorsa alt katman›n piksel grubunun görünmesi sa¤lan›r. Tafl›ma ifllemi bu alan› seçimden ç›karana kadar yap›lan ifllem kal›c› hâle gelmez. Seçilmifl bir bölgeyi içindeki pikseller olmadan tafl›mak mümkündür. Seçim yap›ld›ktan sonra, araç kutusunda hâlâ seçim arac› seçiliyken imleci seçim alan›n›n içine sürükleyerek seçim arac›n›n seçilmifl alan› tafl›ma arac›na dönüflmesi sa¤lan›r. Bu durumda yap›lacak tafl›ma ifllemi içindeki piksel alanlar›n›n d›fl›nda sadece seçim alan›n›n tafl›nmas›n› sa¤lar. Araç kutusunda Move (tafl›ma) arac› seçilmifl olmasa bile klavyede option tufluna basarak imlecin seçili alan›n üstüne geldi¤inde tafl›ma arac›na dönüflmesi sa¤lanabilir. Seçilmifl bir alan›, klavyedeki oklar arac›l›¤›yla farkl› flekillerde tafl›mak mümkündür. Alan seçiliyken tafl›ma yap›lacak ok yönüne t›kland›¤›nda seçilmifl alan t›klama yönünde sadece bir piksel ilerler. Ayn› ifllem shift tufluna bas›l›yken yap›ld›¤›nda, seçilmifl alan befl piksel uzunlu¤unda ilerler. Seçilmifl alan›n içindeki piksel grubunun da tafl›nmas› istenirse komut tufluna bas›larak alan›n her t›klamada bir piksel ilerlemesi sa¤lan›r. Option tufluyla birlikte shift tufluna da bas›l›rsa seçilmifl alan içindeki piksellerle birlikte her t›klamada befl piksel uzunlu¤unda hareket eder.

Herhangi bir seçim alan›yla bir bölge seçildikten sonra farkl› bir seçim arac› seçip varolan seçim alan›na yeni eklemeler yapmak mümkündür. Bu ifllem için ikinci bir alan ekleme girifliminden önce klavyenin shift tufluna basmak gerekir. Tam tersine alan eksiltmek gerekti¤inde ise bu kez klavyenin alt tufluna basarak istenen bölgenin ç›kar›lmas› sa¤lanabilir. Bir seçim alan›n›n sert keskin kenarlar› Anti-alias (düzgünlefltirme) ve Feather (yumuflatma) kullan›larak yumuflat›labilir. Bir seçim alan›n›n kenarlar›n› yumuflatarak düzgünlefltirir. Düzgünlefltirme etkisi sadece kenarlarda oldu¤undan di¤er bölgelerde netlik kayb› oluflturmaz. Düzgünlefltirme sadece geometrik seçim araçlar›nda, kement seçim araçlar›nda ve sihirli de¤nek seçim araçlar›nda kullan›l›r. Bu araçlar kullan›lmadan önce, seçim alan› oluflturulmadan araç seçenekleri çubu¤undan seçili duruma getirilmelidir. Seçim alan› oluflturulduktan sonra seçilmesi alana etki etmez. Bir seçim alan›n›n kenarlar›n› yumuflatarak erimesini sa¤lar. Bu erime etkisi art›r›ld›¤›nda kenarlarda detay kayb›na yol açabilir. Kenarlardan uzak iç bölgelerde netlik sorun yoktur. Yumuflatma etkisi 250 piksel tolerans›yla verilebilir. De¤er ne kadar yüksek olursa kenar erimesi o kadar yay›l›r. Çözünürlük bir resmi oluflturan karelerin boyutlar›na göre de¤erlenir. Karecikler s›klafl›p küçüldükçe resmin daha detayl› görünmesini sa¤lar. Bir resmin çözünürlü¤ü, bu kareciklerin (piksel) bir inch kare alana düflen say›lar›yla isimlendirilir. Bir resim alan›n›n içinden kesit almak, büyütme-küçültme yapmak, aç› de¤ifltirmek, aynadaki görüntüsünü almak vb. oran farkl›l›klar› gerektiren de¤ifliklikler yapmak gerekebilir. Bu tür de¤ifliklikleri Edit>Transform seçene¤iyle yapabiliriz. Bir resmin sahip oldu¤u ton ve renk bilgisi ile ilgili bütün düzenlemeler ve de¤ifltirmeler Image>Mode ve Adjustments seçenekleriyle yönetilebilir. Image>Adjustments>Color Balance seçene¤inden bir resmin renk dengesini sa¤lamak mümkündür. Tungsten ›fl›¤›nda çekilmifl bir foto¤raf›n s›cak renk hakimiyetini renk ayar› (Color Balance) penceresinden so¤uk renklerini art›rarak dengelenebilir. Floresan bir ›fl›kta çekilmifl bir foto¤raf›n s›cak renklerini art›rarak so¤uk etkisini bu yöntemle yoketmek mümkündür.

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Onarma araçlar›n›n temel çal›flma prensibi resim alan›da var olan sa¤l›kl› dokular› hasarl› bölgelere tafl›makt›r. Bu yöntemle resim alan›n›n kendi içindeki piksel gruplar›n› kullanarak sorunlu piksel gruplar› yokedilir. Bu yöntemle farkedilmesi güç ya da imkans›z resim düzeltmeleri yap›labilir. Onarma araçlar›n› kullanarak katmanlar aras› hatta farkl› belgeleraras› doku transfer etmek olas›d›r. Farkl› bir resim alan›ndan doku tafl›n›yorsa, iki farkl› resim alan›n›n çözünürlük ve renk seçeneklerinin ayn› olmas›na dikkat edilmelidir. Kopya mühürü araç kutusundaki mühüre benzeyen araçt›r. Mühür arac› seçiliyken araç seçenekleri çubu¤undaki bilgiler mühür arac›n› daha etkili kullanabilmek için gerekli detay bilgilerle donan›r. Arac› kullanmak için seçtikten sonra öncelikle alt tufluna bas›p resim alan›ndan tafl›nacak alan› tan›mlamak gerekir. Tafl›nacak alan belirlendikten sonra alan› tafl›yacak uygun mühür ucu f›rça paletinden seçilir. ‹kinci t›klama alt tufluna bas›lmaks›z›n

Önce

onar›lacak bölgeye uygulanmaya bafllan›r. Doku mühürü arac› kopya mühürü arac›n›n alt›nda gizlenmifl bir araçt›r. Kopya mühürü arac›n›n üzerine uzunca t›klay›p ulafl›labilir. Doku mühürü daha önceden doku olarak tan›mlanm›fl haz›r dokular› tafl›mak ve uygulamak için kullan›l›r. Onar›m f›rças›n› kullanmak kopya mühüründe oldu¤u gibi önceden alt tufluyla belirlenen bir alandaki piksel grubunu ikinci t›klanan yere tafl›ma temeline dayan›r. Kopya mühüründen ayr›lan taraf› tafl›nan piksellerle tafl›d›¤› yerdeki pikselleri kar›flt›r›p ortak bir noktada buluflturmakt›r. Di¤er onarma araçlar›ndan biraz farkl› çal›fl›r. Onar›lmak istenen bölge kement arac›yla alan seçiyormufl gibi seçim alan›na dönüfltürülür. Böylece düzeltme yap›lacak alan belirlenmifl olur. Daha sonra bu seçim alan› benzemesi istenen bölgenin üzerine sürüklenip b›rak›l›r. ‹lk seçilen bölge sürüklenip b›rak›lan bölgenin kar›fl›m halini al›r.

Sonra (Erol Günefl illustrasyon sanatç›s›)

4. Ünite - Alan Seçimi ve Onarma Araçlar›

Kendimizi S›nayal›m 1. Serbest seçim için afla¤›daki araçlardan hangisi kullan›l›r? a. Kement arac› b. Geometrik seçim arac› c. Damlal›k arac› d. Kalem arac› e. F›rça arac›

6. Afla¤›dakilerden hangisi çözünürlü¤ü tan›mlamaktad›r? a. Birim alandaki piksel say›s› b. Bir dokuyu baflka yere tafl›ma c. Önceki iflleme ulaflma d. F›rça ucunun büyüklü¤ü e. Resim alan›n büyütülmesi

2. Benzer piksel grubunu seçmek için en kolay yöntem afla¤›dakilerden hangisidir? a. Geometrik seçim arac› b. Çizim Kalemi arac› c. Sihirli de¤nek arac› d. F›rça arac› e. Tafl›ma oku

7. Resim alan› içinde k›smi bir bölgenin boyutlar› nas›l de¤ifltirilir? a. Büyütece çift t›klanmas›yla b. Klavyedeki shift tufluna bas›lmas›yla c. Edit > Transform seçene¤iyle d. Window > Info seçene¤iyle e. Navigator penceresiyle

3. Birden fazla alan seçebilmek için klavyenin hangi tuflundan yard›m al›n›r? a. Space b. Option c. Enter d. Return e. Shift

8. Tüm resim alan›n›n boyutlar› nas›l de¤ifltirilir? a. Window > Actions seçene¤iyle b. Image > image size seçene¤iyle c. Edit > Transform seçene¤iyle d. Window > Info seçene¤iyle e. Navigator penceresiyle

4. Seçili bir alan nas›l kaydedilir? a. Select > load selection b. Select > save selection c. File > save d. File > save as e. Image > crop 5. Seçilmifl bir alan›n tam tersi nas›l seçilir? a. Select > all b. Select > deselect c. Select > inverse d. Select > reselect e. Select > save selection

9. Renkli bir resim siyah beyaz tonlara nas›l dönüfltürülür? a. RGB seçene¤iyle b. CMYK seçene¤iyle c. Transform seçene¤iyle d. Grayscale seçene¤iyle e. Labcolor seçene¤iyle 10. Geçmifl (History) paletinde anl›k görüntüler afla¤›dakilerden hangi yöntemle saklan›r? a. Bitmap seçene¤iyle b. Canvas Size seçene¤iyle c. Color Range seçenegiyle d. Indexed Color seçene¤iyle e. Snapshots seçene¤iyle

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Okuma Parças› Seçim ve Mask ... Konumuzun geçen say›s›nda Mask'lar hakk›nda tan›mlama yaparken belirli bölgeleri s›n›rlayarak, etkinin istedi¤imiz noktalarda gerçekleflmesine yard›mc› olur demifltik. Seçimler Mask ifllemlerinden önce, ister bir noktaya renk doldurmak, ister belirledi¤imiz bir çerçevede yap›lacak efekt, renk uygulamas›, silme, kopyalama gibi özel ifllemlerde belirleyici bir konudur. Bu yönüyle seçim ifllemleri de bir maskeleme türüdür. Seçim ifllemlerini tümüyle amaca yönelik tan›mlamak ve kullanmak gereklidir. Çünkü, seçim ifllemleri ilk bak›flta çok s›radan bir fonksiyon olarak görünse de çal›flma sürecini zaman olarak uzatabildi¤i gibi k›saltabilir de. Birçok forumda tart›fl›lan saç dekubesi ya da buna benzer klasik yöntemlerle seçimi çok zor ve zaman alan seçim ifllemleri için yine klasik yöntemlerin d›fl›na ç›k›lmas› gereklidir. Bu seçim ifllemlerinde haz›rl›k süreci sonucu direkt olarak etkileyece¤inden düflünsel ön haz›rl›k yaparak ifle bafllan›lmal›d›r. Rastgele at›fllar ender tesadüflerin d›fl›nda sizleri baflar›ya ulaflt›rmaz. Alpha kanallar› yard›m›yla normal yollarla seçimi çok zor ve zahmetli olan örnek görselimiz' deki ince dallar› rahat ve baflar›l› bir flekilde seçtik. Çal›flman›n gerçek uygulama sonucu her iki sayfada uygulanm›fl olarak görüyorsunuz. Bu teknikte en önemli bafllang›ç noktas›, uygun kontrastl›¤a sahip renk kanallar›ndan bir tanesini seçmek ve onu ço¤altmak. Sonras›nda Levels, Curve gibi tonlar üzerinde de¤ifliklik yapmaya yarayan araçlar› kullanarak çal›flmay› tamamlamak. Seçim araçlar›n› nas›l kullan›r›z; Bu bafll›k bir ço¤unuza tan›d›k ve bildik görünebilir. Ama biz konunun bütünlü¤ü aç›s›ndan ifli en temelinden alarak derinlefltirmek istiyoruz. Photoshop'un toolbox araçlar› aras›nda en fazla say›ya sahip araç türlerinden biri de seçim araçlar›d›r. Seçim ifllemleri için farkl› özelliklerde bu denli fazla ve alternatifli araçlar›n olmas› bu iflin önemini göstermektedir. Bu alternatifler içinde sunulan tüm araçlar›n kullan›m biçimlerini, iflin mant›¤›n› gözeterek ö¤renmeli ve kullanmal›y›z. Yap›lan ifllemler birbirine benzeyebilir, bazen bir ifllemi yak›n sonuçlar yakalayarak farkl› araç ve yollarla da yapabiliriz. Bunda bir terslik yoktur. Photoshop'ta do¤ru ve yanl›fl olmad›¤›na inan›yorum. Do¤rular›m›z ve yanl›fllar›m›z yapt›¤›m›z iflin neticesine göre de¤iflir ve Photoshop dünyas›nda önemli olan sonuçtur. Müflterileriniz veya

yapt›¤›n›z ifli sat›n alan kifliler bunu nas›l yapt›¤›n›zdan çok ç›kan sonucun baflar›s›yla ilgilenirler. Bu noktada Photoshop'un kullan›m teknikleri, özel püfleri bu denli çok ve dünyan›n en fazla konuflulan yaz›l›mlar›ndan biridir. Seçim ifllemlerinin kullan›m alanlar›n› keskin çizgilerle çizemeyiz. Yaln›z kullan›m amac›na yönelik seçim ifllemlerinin tan›m›n› yapabiliriz. Bu do¤rultuda; uygulanacak etkinin (boyama, efekt, silme, kopyalama) istedi¤imiz, ön gördü¤ümüz pikseller üzerinde olmas› için, o bölgeyi s›n›rlamak amac›yla, Photoshop'un araç ve özelliklerini kullanarak planlanan ifllemlerin gerçeklefltirilmesi tan›m›n› yapabiliriz. Bu tan›ma eklemeler yap›labilir ve yoruma aç›kt›r. Photoshop tüm çal›flmalar›n›zda sizlerden özel bir komut bekler. Uygulanacak etkinin nereye ve nas›l olaca¤› konusunda mutlak bir direktife ihtiyaç duyar. E¤er çal›flmada özel bir seçim aktif de¤ilse, Photoshop uygulayaca¤› etkiyi tüm çal›flma alan›na, katman veya kanallara uygular. E¤er herhangi bir seçim arac›yla yap›lm›fl bir aktif seçim alan› varsa etki bu seçim alan› içindeki piksellere uygulan›r. Yap›lacak iflin niteli¤i ve zaman olarak uzunlu¤u birçok noktada bu seçim ifllemlerinin kalitesiyle direkt orant›l›d›r. Genel bütünlük içindeki seçim ifllemlerinin hangi araç, yol ve yöntemlerle yap›laca¤›n›n karar› rastgele al›nmamal›, üzerinde küçük de olsa bir ön haz›rl›k yapmal›y›z. ... Kaynak: Photoshop Magazin, Kas›m 2006

4. Ünite - Alan Seçimi ve Onarma Araçlar›

Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar›

Yararlan›lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar

1. a

Adobe Yarat›c› Ekibi. (2004). Adobe Photoshop CS Yetkili E¤itim K›lavuzu, ‹stanbul: Medyasoft Yay›nlar›. PM Ekibi. (2006). Photoshop Magazin, ‹stanbul www.photoshopmagazin.com fiener A. (2006). Photoshop Magazin, ‹stanbul www.photoshopmagazin.com

2. c

3. e

4. b 5. c 6. a 7. c

8. b 9. d 10. e

Yan›t›n›z yanl›fl ise “Serbest Seçimler” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Sihirli De¤nek (Magic Wand) Arac›yla Seçim Yapmak” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Seçim Araçlar›n› Birlikte Kullanmak ve Alan Eklemek-Ç›karmak” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Seçili Alan› Kaydetmek” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Seçim Menüsüne Genel Bak›fl” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Çözünürlük ve Resim Boyutu” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Resim Alan›n› Belirlemek, Düzenlemek ve Dönüfltürmek” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Çözünürlük ve Resim Boyutu” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Gri ve Tek Tonlu Resim Uygulamalar›” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Anl›k Görüntüler (Snapshots)” konusunu yeniden gözden geçiriniz.

Sanatç› Çandafl fiiflman’›n bu çal›flmas›nda farkl› ortamlardan gelen görsellerin baflar›l› bir seçme ve ay›rma iflçili¤le yarat›c› birlefltirilmesi gözlenmektedir.

SAYISAL FOTO⁄RAF ‹fiLEME TEKN‹KLER‹

Amaçlar›m›z

N N N N

Bu üniteyi tamamlad›ktan sonra; Vektör temelli programlar› tan›yabilecek, Vektör ve piksel bazl› çal›flmalar aras›ndaki farklar› saptayabilecek, Vektör temelli programlarda çizim yapabilecek, Vektör temelli çizimler üzerinde sanatsal uygulamalar yapmaya yönelik bilgi ve becerilere sahip olacaks›n›z.

Anahtar Kavramlar • • • • •

Say›sal Ortam Vektör Vektörel Görüntü Piksel Piksel Bazl› Görüntü

• • • •

Vektörel Çizim Alan Çizgi Yaz›

‹çerik Haritas›

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Vektör Temelli Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar

• G‹R‹fi • VEKTÖREL TEMELL‹ Ç‹Z‹M YAZILIMLARI • VEKTÖREL ‹fiLEMLER • SANATSAL UYGULAMALAR

Vektör Temelli Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar G‹R‹fi Vektörel görseller matematiksel koordinatlar› olan noktalar›n birbirine ba¤lanmas› ile oluflurlar. Bir çizgiyi oluflturmak için piksel bazl› görsellerde oldu¤u gibi küçük kareciklerin yan yana boyanmas› yerine çizginin bafllang›ç ve bitifl noktalar› belirlenir ve aras› çizgi haline gelir. Bu özellik vektörel çizimi piksel bazl› çizimden ay›ran en önemli özelliktir. Daha yal›n bilgi ile çal›flmas› vektörel görsellere bir önemli avantaj daha sa¤lar, bu avantaj›n sonucu daha az yer kaplamalar›d›r. Piksel bazl› görseller içerdi¤i her bir noktan›n bilgisini tafl›rken, vektörel bazl› görseller sadece bir kaç noktan›n bilgisini içerir, bu da daha az megabayt anlam›na gelir. fiekil 5.1 Vektörel temelli yaz›l›mlar ile piksel temelli yaz›l›mlar›n fark›n› gösteren bir örnek. Üstteki A harfi ve sa¤›ndaki detay Adobe Photoshop yaz›l›m›ndan al›nm›flt›r. Alttaki A harfi ise Adobe Illustrator yaz›l›m›nda haz›rlanm›flt›r. Ayn› oranda büyütüldü¤ünde hiç bir pikselleflme veya kalite kayb› olmadan pürüzsüz görünmektedir.

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Yine çok önemli bir avantaj, vektörel görsellerin çözünürlük sorunu olmay›fl›d›r. Yani vektörel olan bir görsel istenildi¤i ölçüde büyütülebilir ya da küçültülebilir. Bu ifllemde hiç bir kalite kayb› yaflanmaz. Oysa piksel bazl› bir görsel ancak çözünürlü¤ünün yetti¤i oranda bas›labilir veya yay›mlanabilir. Özellikle yaz›n›n a¤›rl›kl› oldu¤u tasar›mlarda vektörel yaz›l›mlar kullan›l›r, bunun sebebi harflerin keskin ve okunur görünmesi gerekti¤idir. Herhangi bir çözünürlük probleminde yaz›n›n okunurlu¤unda sorun olabilece¤inden metin yer alan tasar›mlarda vektörel yaz›l›mlar tercih edilir. Bunun di¤er bir sebebi ise vektörel yaz›l›mlar›n yaz› tasar›m› yapmaya elveriflli olufludur. Yaz› ile ilgili her tür detay vektörel yaz›l›mlarda bulunur. Piksel bazl› yaz›l›mlarda ise yaz›ya dair seçenek ve bu seçeneklerin kullan›m kolayl›¤› vektörel yaz›l›mlara oranla daha k›s›tl›d›r.

VEKTÖREL TEMELL‹ Ç‹Z‹M YAZILIMLARI Vektörel temelli çizim yaz›l›mlar› detayl› çizimlere, flekil ve logo oluflturmaya, yaz› ile ilgili çal›flmalar›n yap›lmas›na tüm bunlar›n düzenlenmesine olanak verir. Bunlar›n yan› s›ra piksel bazl› görüntüleri de destekleyerek görüntülerler ve yaz›-resim iliflkisini de kompoze etmeye olanak verirler. Tasar›m alan›nda kullan›lan vektörel bazl› yaz›l›mlar›n çal›flma prensipleri hemen hemen ayn›d›r. Çizim için kullan›lan araçlar, araç paletlerinin konumlar›, menülerde yer alan komutlar›n ifllevleri bire bir ayn› olmasa bile birbirine paraleldir. Bu nedenle bir yaz›l›m› ö¤rendi¤inizde bir baflka yaz›l›m› kullanmak zor olmamaktad›r. Vektör temelli çizim yaz›l›mlar› iki boyutlu vektör grafiklerini basit geometrik elemanlarla çizmek amac›yla kullan›l›rlar. Çizim yaparken nokta, çizgi, e¤ri ve alanlardan yararlanan bu yaz›l›mlar›n en s›k kullan›lanlar› aras›nda Macromedia Freehand, Adobe Illustrator gelir. Corel Draw da PC kullan›c›lar›n›n tercih etti¤i bir programd›r. Masaüstü yay›nc›l›¤›n vazgeçilmez yaz›l›mlar› olan vektör temelli çizim yaz›l›mlar›n› k›saca inceleyelim.

Adobe Illustrator Adobe Illustrator bask›, multimedia ve internet ortamlar›na yönelik grafiker oluflturma konusunda endüstri standard› haline gelmifl bir çizim program›d›r. Kullan›m alan› oldukça genifltir, ancak özellikle detayl› çizimler, amblem/logo tasar›mlar› ve afifl, ambalaj gibi hemen her grafik üründe kullan›m› yayg›nd›r. Çok yönlü çizim araçlar› ve do¤ala yak›n f›rça çeflitleri ile piksel bazl› bir görüntüyü vektörel hale dönüfltürmeye yarayan Trace (Çizim Kopyalama) seçene¤i Adobe Illustrator yaz›l›m›n› öne ç›karan özelliklerden baz›lar›d›r. Adobe ailesinden oluflu, Photoshop gibi programlar ile al›flverifli kolaylaflt›rm›fl, bu da Illustrator için önemli bir avantaj olmufltur. Illustrator, Freehand yaz›l›m›n›n içerdi¤i baz› özellikleri de yeni versiyonlar›nda bünyesine katarak yayg›n biçimde kullan›m sa¤lamay› sürdürmektedir.

Macromedia Freehand Geometrik çizimlerde hassas kullan›m ve teknik çizim alan›nda kullan›fll›l›¤›n›n yan› s›ra çoklu sayfa özelli¤i ile Freehand pek çok kullan›c›n›n tercih etti¤i bir yaz›l›md›r. Freehand, Illustrator ile benzer ifllevlere sahiptir. Kullan›m amac› ve prensibi bak›m›ndan önemli benzerlikler gösteren bu iki yaz›l›m, kullan›m biçimi bak›m›ndan küçük de olsa baz› farklara sahiptirler.

5. Ünite - Vektör Temelli Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar

Corel Draw PC’lerde a¤›rl›kl› olarak kullan›lan Corel Draw yaz›l›m› her türlü vektörel ilüstrasyon ve sayfa düzeni çal›flmas› için kullan›lan bir yaz›l›md›r. Freehand ve Illustrator’la kullan›m amac› ve prensibi bak›m›ndan benzer ifllevlere sahiptir.

Adobe InDesign ve QuarkXPress QuarkXPress ve InDesign vektörel temelli yaz›l›mlard›r. Ancak çizim yapman›n ötesinde sayfa düzeni tasar›m›na yönelik yaz›l›mlard›r. Adobe firmas›n›n 2000’lerde piyasaya sürdü¤ü InDesign, masaüstü yay›nc›l›kta h›zla yay›lan ve geliflen bir yaz›l›md›r. Metin ve resimlere ayn› ortamda hakimiyeti ve Adobe Photoshop ile h›zl› al›flverifli ile tercih edilen bir yaz›l›m haline gelmifltir. Kullan›m olarak QuarkXPress, Illustrator ve Freehand ile benzerlikler gösteren InDesign, pek çok özelli¤i detaylar›yla bar›nd›rmas›na ek olarak kullan›c› dostu bir arayüze sahiptir. Özellikle sayfa tasar›m› gibi metin ve resim iliflkisinin oldu¤u alanlarda kullan›l›r. Bunun yan›s›ra temel çizim gereçlerine de sahiptir.

VEKTÖREL ‹fiLEMLER Vektörel bir çizim yapmak nokta ve çizgilerin sayfa üzerinde üretimi ve organizasyonu ile bafllar. Vektörel programlarda sayfa, önceden belirlenmifl standart ölçüler ile aç›l›r. Bu ölçüleri modifiye etmek veya farkl› seçenekler yaratmak mümkündür, ancak standart olarak A4 boyutunda bir sayfa ilk aflamada uygun bir tercih olacakt›r. Adobe Photoshop’tan ve piksel bazl› yaz›l›mlardan farkl› olarak bu ünitede sözü geçen vektörel çizim programlar›nda sayfan›n d›fl›nda bofl alanlar da bulunur. Bu alanlar bask›da görünmez, ancak çizim yap›l›rken aktif olarak kullan›labilir. Vektörel yaz›l›mlar›n pek ço¤unda en temel flekillerden olan kare ve daire gibi flekilleri çizmek için haz›r araçlar mevcuttur ancak bundan daha detayl› bir flekil çizilmesi gerekti¤inde farkl› araçlardan faydalan›l›r. fiimdi tüm bu araçlar› ve özellikle yukar›da ad› geçen yaz›l›mlar›n ortak araçlar›n› yak›ndan tan›yal›m.

Vektörel Çizim Araçlar›n› Tan›mak

A4 boyutu uluslararas› standartlarda ve Avrupa’da yayg›n olarak kullan›lan bir ölçektir. 21 x 29.7 cm ölçülerinde olan A4, vektörel yaz›l›mlarda standart olarak aç›l›r. Letter ise di¤er bir sayfa standard›d›r ve ABD’de kullan›l›r.

SIRA S‹ZDE

Araçlar paneli vektörel çizim yaz›l›mlar›nda genellikle sol kenarda yer al›r. Panelde yer alan araçlar› genel olarak flu gruplara ay›rabiliriz: Seçim araçlar›, çizim araçD Ü fi Ü N E L ‹ M lar›, yaz› araçlar›, tafl›ma ve zum araçlar›. Öncelikle çizim araçlar›n› tan›yacak, daha sonra bu yap›lan çizimlere müdahale yöntemlerini di¤er araçlar arac›l›¤›yla göS O R U rece¤iz.

D Ü fi Ü N E L ‹ M S O R U

D ‹ K Kgetirdi¤inizde AT ‹mlecinizi araç paneli üzerindeki araçlardan herhangi birinin üzerine o arac›n ismi belirir. ‹smin yan›nda parantez içinde bulunan harf ise o arac›n klavye k›sayoludur. SIRA S‹ZDE

Vektörel çizimleri hangi alanlarda kullanabilece¤inizi düflününüz. SIRA S‹ZDE AMAÇLARIMIZ D Ü fi Ü N E L ‹ M

D‹KKAT

N N

SIRA S‹ZDE SIRA S‹ZDE AMAÇLARIMIZ D Ü fi Ü N E L ‹ M

K ‹ T A P

S O R U

TELEV‹ZYON D‹KKAT

SIRA S‹ZDE ‹NTERNET

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

fiekil 5.2 Adobe Illustrator, Adobe Freehand ve Adobe InDesign araç panellerine genel bak›fl.

Temel Seçim Araçlar›

Çizim ve Boyama Araçlar›

Temel Düzenleme Araçlar›

Görüntüleme Araçlar›

Fill (Dolgu) ve Stroke (Kontur) kutucuklar›

5. Ünite - Vektör Temelli Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar

Pencil (Serbest Çizim Kalemi) Arac›n› Kullanmak Serbest çizimler için kullan›lan Pencil, detaylar› olmayan kaba çizimlerde oldukça kullan›fll› ve h›zl›d›r. Fareye t›kland›¤›nda çizim yapmaya bafllayan Pen arac›n› sürükledikçe çizginin farenin gitti¤i yere do¤ru çizildi¤ini göreceksiniz. Çizginin e¤ilme ve k›r›lma noktalar›nda çapa noktas› denen ara noktalar yer al›r. Bu çapa noktalar›n› art›rmak, azaltmak veya müdahale ederek çizginin e¤imini de¤ifltirmek mümkündür. Bu araca panelde çift t›klad›¤›n›zda ekstra baz› ayarlar ile karfl›lafl›rs›n›z. Bu SIRA S‹ZDE ayarlar ile birlikte arac›n iflleyiflinde daha fazla kontrol sahibi olmak mümkündür.

SIRA S‹ZDE

Line / Line Segment (Düz Çizgi) Arac›n› Kullanmak D Ü fi Ü N E L ‹ M

D Ü fi Ü N E L ‹ M

Line (Düz Çizgi) arac› iki noktan›n birleflmesiyle oluflan do¤ru fleklinde çizgiler çizer. Çizilen çizgiler düz bir çizgi halinde oluflur ve devam etmez. Bir çizgi çizmek S O R U için fareyi t›klaman›z ve sürüklemeniz yeterlidir. Araçlar›n alt menülerini ba¤›ms›z bir araç paneline dönüfltürmek mümkündür. D ‹ K K A T Bunun için araca t›klad›ktan sonra araç grubu belirene kadar fareyi bas›l› tutup ve imleci sa¤ uçta yer alan ay›rma bölümüne getirerek fareyi b›rakabilirsiniz (Bkz. fiekil 5.3). SIRA S‹ZDE

Temel fiekiller Oluflturmak Temel geometrik flekiller oluflturmak için Rectangle (Dikdörtgen) Arac› en temel yöntemdir. Rectangle (Dikdörtgen) Arac› grubunda kare, dikdörtgen, köfleleri yuvarlat›lm›fl kare ve dikdörtgen, daire, elips, çokgen ve y›ld›z gibi pek çok araç bulunur. Rectangle (Dikdörtgen) Arac› grubuna ulaflmak için fareyi bas›l› tutarak di¤er araçlar› görüntüleyebilirsiniz. Bu temel geometrik flekillerle çizim yapmak için diledi¤iniz flekli seçtikten sonra imleci t›klay›p sürükleyerek istedi¤iniz büyüklü¤e geldikten sonra imleci b›rakabilirsiniz.

AMAÇLARIMIZ

S O R U

D‹KKAT

N N

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

fiekil 5.3

K ‹ T A P

TELEV‹ZYON

‹NTERNET

Araçlar›n alt K ‹ T A P menülerini ba¤›ms›z bir araç paneline dönüfltürmek TELEV‹ZYON mümkündür.

‹NTERNET

SIRA S‹ZDE

D Ü fi Ü N E L ‹ M

100

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri S O R U

S O R U

Belirli ölçülerde çizimi yapmak istedi¤inizde Rectangle (Dikdörtgen) Arac› seD ‹ K Kdikdörtgen AT çili iken sayfan›n bofl alan›na t›klay›n. Karfl›n›za ç›kan pencerede en ve boy bilgilerini girebilece¤iniz alanlar olacakt›r. Buradaki bilgileri istedi¤iniz do¤rultusunda doldurarak SIRA S‹ZDE çiziminizi yapabilirsiniz.

D‹KKAT

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

N N

Çokgen, spiral ve y›ld›z çizerken belirli tufllara basarak bu nesnelerin fleklini AMAÇLARIMIZ kontrol edebilirsiniz. Çizim yaparken fareyi t›klay›p sürükleme aflamas›nda klavyede bulunan yukar› ve afla¤› ok tufllar›na basarak bir çokgenin kenarlar›n›, bir y›ld›K ‹ art›r›p T A P azaltmak mümkündür. Bir kenar› veya noktay› üstte sabit tutz›n köflelerini mak için Shift tufluna basabilirsiniz. ‹ç yar›çap› sabit tutmak için CTRL (Windows) veya Command (Mac OS) tuflunu bas›l› tutabilirsiniz. Bir flekli çizerken tafl›mak için L E V ‹ Z Y O N bas›l› tutabilirsiniz. ise bofllukT Eçubu¤una

K ‹ T A P

TELEV‹ZYON SIRA S‹ZDE

SIRA S‹ZDE

Pen (Hassas Çizim Kalemi) Arac› ‹le Çizim Yapmak Serbest flekilleri ve çizgileri Pencil (Serbest Çizim Kalemi) arac›yla çizmek ve düD‹ NÜTfi EÜ RN N E LE‹TM zenlemek daha kolayd›r, fakat hassas çizimler için Pen (Çizim Kalemi) arac› tercih edilmelidir. Pen arac›, düz çizgilerden karmafl›k flekillere kadar pek çok alanda S O R U kullan›labilecek en güçlü çizim arac›d›r.

D‹ NÜTfiEÜRNNE LE‹TM S O R U

D‹KKAT

SIRA S‹ZDE

‹ngilizce’de DPencil ‹ K K A Tkurflunkalem, Pen ise mürekkepli kalem anlam›na gelir. Ancak bu çizim araçlar›n› daha kolay ay›rt edebilmek amac›yla “Pencil” arac› “Serbest Çizim Kalemi”, “Pen” arac› SIRA ise “Çizim Kalemi” olarak tan›mlanm›flt›r. S‹ZDE

N N

fiekil 5.4

Çapa noktalar› ve AMAÇLARIMIZ yön tutamaçlar›.

AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

TELEV‹ZYON

‹NTERNET

Çapa noktalar› (Anchor Points): Çapa noktalar› çizginin aral›klar›n› belirler ve çizginin bölümlerini birbirine ba¤lar. Yön Tutamaçlar› (Direction Handles): Yön tutamaçlar› çizgilerin e¤imini belirler. Bu tutamaçlara müdahale ederek e¤rinin aç›s›n› ve uzunlu¤unu de¤ifltirebilirsiniz.

En s›k kullan›lan çizim arac› olan Pen (Kalem), düz, çapraz çizgileri çapa noktalar› arac›l›¤› ile çizer. Çapa noktalar› (Anchor Points) çizginin aral›klar›n› belirler ve çizginin bölümlerini birbirine ba¤lar. Çapa noktalar› fare ile her t›klamada otomatik olarak oluflur. Bu noktalara daha sonras›nda müdahale etmek de mümkündür. Çizgi çizmek için: • Pen arac›n› seçin ve çizginin bafllamas›n› istedi¤iniz yere t›klay›n. • Çizginin bitmesini istedi¤iniz noktaya da t›klad›¤›n›zda çizgi belirecektir. • Buradan itibaren yeni bir yere t›klad›¤›n›zda çizgi t›klad›¤›n›z do¤rultuda çizilmeye devam eder. • Çizginin bitmesini istiyorsan›z araç panelinin en üstünde solda bulunan siyah ok iflaretine, yani Selection (Seçim) arac›na t›klay›n.

101

5. Ünite - Vektör Temelli Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar

fiekil 5.5

Pen (Çizim Kalemi)

Line Segment (Çizgi Parças›)

Pencil (Serbest Çizim Arac›)

Düz çizgiler çizmek için: • Pen (Çizim Kalemi) arac›n› seçin ve çizginin bafllamas›n› istedi¤iniz yere t›klay›n. • Shift tufluna bas›l› tutarak ikinci noktaya t›klay›n. Çizginin tamamen düz oldu¤unu göreceksiniz. • Shift tuflu bas›l› iken 45 derecelik aç›larla her yöne do¤ru çizgiler çizmek mümkündür. E¤ri çizgiler çizmek için: • Pen (Çizim Kalemi) arac›n› seçin ve çizginin bafllamas›n› istedi¤iniz yere t›klay›n • Çizginin bitmesini istedi¤iniz noktaya t›klay›n ve imleci sürüklemeye devam edin. ‹kinci çapa noktas›n›n yön tutamaçlar›na sahip oldu¤unu göreceksiniz. • Bu flekilde yeni bir noktaya t›klay›p imleci sürüklemeye devam ederek çizim yapt›kça e¤rileri kontrol edebilmenin al›flt›rmas›n› yapm›fl olacaks›n›z. Yar›m daireler çizebilmek için: • Pen (Çizim Kalemi) arac›n› seçin ve çizginin bafllamas›n› istedi¤iniz yere t›klay›n ve yukar›ya do¤ru sürükleyin (Bunu shift tufluna bas›l› olarak yaparsan›z tam 90 derecelik bir aç›da sürüklemifl olursunuz.). • ‹kinci noktaya t›klad›¤›n›zda yine imleci yukar›ya do¤ru (ve düz olmas› için shift tufluna basarak) sürükleyin ve e¤ri istedi¤iniz büyüklü¤e geldi¤inde fareyi b›rak›n.

Sa¤da en üstteki çizgi grubu Line Segment (Çizgi Parças›) Arac› ile, ikinci grup Pencil (Serbest Çizim Arac›) ile, üçüncü yani en alttaki çizgi grubu ise Pen (Çizim Kalemi) ile çizilmifltir.

102

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

• Yan yana bir afla¤›, bir yukar› bakan yar›m daireler çizmek için bir önceki çizimde oldu¤u gibi önce çizginin bafllamas›n› istedi¤iniz yere t›klay›n ve yukar›ya do¤ru sürükleyin, ikinci noktaya t›klad›¤›n›zda yine imleci afla¤›ya do¤ru sürükleyin. Üçüncü noktay› koymak istedi¤iniz yere gelin ve fareye t›klad›ktan sonra yukar›ya do¤ru sürükleyin. • Yan yana yukar› bakan yar›m daireler çizmek istedi¤inizde yine bir önceki çizimde oldu¤u gibi önce çizginin bafllamas›n› istedi¤iniz yere t›klay›n ve yukar›ya do¤ru sürükleyin, ikinci noktaya t›klad›¤›n›zda yine imleci afla¤›ya do¤ru sürükleyin. Bu noktada ALT tufluna bas›l› tutarak yön tutamaçlar›na müdahale edebildi¤inizi göreceksiniz. Alttaki yön tutamac›n› ALT tufluna bas›l› haldeyken SIRA S‹ZDE tutup, yukar›daki yön tutamac›n›n yan›na sürükleyin. Böylece bir sonraki noktay› koydu¤unuzda e¤im yine yukar› do¤ru olacakt›r. • Yar›m daireye bitiflik düz çizgi çizmek istedi¤inizde yar›m daireye ait son çaD Ü fi Ü N E L ‹ M pa noktas›n›n üzerine bir kez daha t›klay›n. Böylece yön tutamac› s›f›rlan›r ve düz çizgi çizmeye elveriflli hale gelir. Bunu yapt›ktan sonra düz çizginin S O R istedi¤iniz U bitmesini noktaya t›klay›n ve düz çizgiyi çizin.

SIRA S‹ZDE

D Ü fi Ü N E L ‹ M S O R U

D‹KKAT

SIRA S‹ZDE

N N

Stroke (Kontur): Çizginin kal›nl›¤›, rengi, birleflme yeri seçenekleri ve kesik çizgi SIRA S‹ZDE seçenekleri ile ilgili AMAÇLARIMIZ seçeneklere bu menüden ulafl›l›r. D Ü fi Ü N E L ‹ M Fill (Dolgu): Çizginin çevreledi¤i K ‹ T A alan› P dolduran renk, doku, degrade ve transparanl›k S O R U seçeneklerine bu menüden ulafl›l›r.

TELEV‹ZYON D‹KKAT SIRA S‹ZDE ‹NTERNET

S‹ZDE ve Çizgi Kal›nl›¤› Vermek AlanlaraSIRA Renk

AMAÇLARIMIZalan oluflturma mant›¤› ile çal›fl›r. Renkli bir görüntü ancak bir Vektörel programlar alan oluflturulmas› ile meydana gelir. Bir çizimde iki ana bölümden bahsedebiliriz: D Ü fi Ü N E L ‹ M Çizgi ve çizginin içinde kalan alan. Çizgi ile ilgili renk ve kal›nl›k de¤iflikliklerini K ‹ T A P Stroke (Kontur) menüsünden, alan ile ilgili renk ve doku de¤iflikliklerini ise Fill S O R U (Dolgu) menüsünden yapabiliriz. TELEV‹ZYON

Adobe Illustrator’da D ‹ K K A T kapal› alan olmaks›z›n iç alan›n doldurulma seçene¤i vard›r. Ancak Macromedia Freehand yaz›l›m›nda bir alan kapal› olmad›kça (yani bafl ve sondaki çizgiler birbirine birleflmedikçe) o alana renk verilemez. SIRA S‹ZDE

N N

fiekil 5.6

AMAÇLARIMIZ

Çizgilerin bafl›na D ‹ K K Aya T da sonuna ok ucu eklemek için Adobe Illustrator’da Effect>Stylize>Add Arrowheads (Ok ucu ekle) komutunu seçerek istedi¤iniz ok türünü çizginin bafl›na veya sonuna SIRAekleyebilirsiniz. S‹ZDE

‹NTERNET

fiekil 5.7

AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

TELEV‹ZYON

TELEV‹ZYON Fill (Dolgu)

Stroke (D›fl Çizgi)

‹NTERNET

Araçlar (Tools) panelindeki Fill ve Stroke bölümleri.

Swatches (Renk Paleti) Paneli.

103

5. Ünite - Vektör Temelli Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar

Bir çizgiye kal›nl›k vermek için (Bkz. fiekil 5.8): • Tools (Araçlar) Panelindeki Stroke kutusuna veya Swatches (Renk Paleti) Panelindeki Stroke kutusuna t›klay›n. • Diledi¤iniz de¤eri girerek istenen çizgi kal›nl›¤›na ulafl›n. fiekil 5.8 Çizgi kal›nl›¤› vermek için Stroke (D›fl Çizgi) menüsüne giriniz. 3 pt

10 pt

20 pt

30 pt

Bir çizgiye renk vermek için: • Tools (Araçlar) Panelindeki Fill (Dolgu) kutusuna veya Swatches (Renk Paleti) Panelindeki Fill kutusuna t›klay›n. • Color (Renk) panelindeki renk tayf› çubu¤undan diledi¤iniz de¤eri seçerek istenen çizgi rengine ulafl›n. Bir rengi Swatches (Renk Paleti) paneline kaydetmek için: • Rengi Fill (Dolgu) kutusundan sürükleyerek Swatches (Renk Paleti) panelinin üzerine t›klay›n. • Swatches (Renk Paleti) panelinin alt k›sm›nda yer alan New Swatch (Yeni Renk) dü¤mesine t›klay›n veya sa¤ üst köfledeki ok ile ç›kan Swatch (Renk Paleti) paneli menüsünden New Swatch (Yeni Renk)’› seçin.

104

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Bir rengin transparanl›¤›n› art›rmak için: • Alan› renk ile doldurduktan sonra Transparency (Transparanl›k) panelindeki veya Control panelindeki Opacity (Opakl›k) fleçene¤indeki de¤erleri de¤ifltirerek istedi¤iniz transparanl›¤a ulaflabilirsiniz. fiekil 5.9 Transparency (Transparanl›k) Paneli.

Bir rengin baflka renklere geçiflini sa¤lamak için: • Gradient (Degrade) panelini aç›n (Window>Gradient) • Panelde Linear (Do¤rusal) veya Radial (Dairesel) degrade seçeneklerinden birini seçin. • Degrade sürgüsünün bafl›nda ve sonunda yer alan renk duraklar›na diledi¤iniz renkleri girerek geçifli elde edin. • Dilerseniz bu renk duraklar›n›n yerlerini de¤ifltirebilir veya yeni renkleri sürgüye ekleyerek renk geçiflini sa¤layan renklerin say›s›n› art›rabilirsiniz. fiekil 5.10 Gradient (Degrade) Paneli.

Bir alan› desenle doldurmak için: • Desenler Adobe Illustrator yaz›l›m›nda zengin seçeneklere sahiptir. Haz›r desenleri kullanmak için Swatches menüsünün sol alt köflesinde yer alan Swatch Libraries Menu (Renk Örne¤i Kütüphanesi Menüsü) dü¤mesine basarak Patterns seçene¤inden diledi¤iniz desen kütüphanelerinden birini veya birkaç›n› aç›n. • Control panelindeki Fill (Dolgu) alan›na t›klay›n ve desenlerden birini seçerek alan›n o desenle doldurulmas›n› sa¤lay›n.

Yaz› Çal›flmalar› Yapmak Yaz› tasar›m› vektörel yaz›l›mlar›n en güçlü yönlerindendir. Piksel bazl› yaz›l›mlarda çözünürlük bak›m›ndan zorluklara ve kötü görüntülere sebep olan yaz›lar, vektörel ortamda keskin ve daha kolay kontrol edilebilir durumdad›r. Metinlerde sat›r aral›¤›, harf aral›¤›, sütunlar, resim ile iliflkilendirme gibi alanlara ait pek çok seçenek ve detay bar›nd›ran Adobe Illustrator, Adobe InDesign ve

105

5. Ünite - Vektör Temelli Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar

Macromedia Freehand yaz›l›mlar›, kitap, dergi tasar›m›, afifl tasar›m› gibi tipografik düzenlemelerin a¤›rl›kl› oldu¤u tasar›mlarda kullan›c› dostu bir ortam sa¤lar. Vektörel yaz›l›mlarda yaz›lar metin alanlar› içerisinde yer al›rlar. Bilgisayardaki say›sal font bilgisi yaz›l›ma aktar›l›r ve yaz› görüntülenir. Ancak ayn› tasar›m baflka bir bilgisayarda aç›ld›¤›nda seçilen yaz› karakterinin o bilgisayarda olmamas› durumunda sorun yaflan›r. Bu durumda yerine baflka bir yaz› karakteri seçilmesi gerekir. Bunu engellemenin bir yolu çal›fl›lan fontlar› da dosya ile birlikte tafl›makt›r. Di¤er bir yol ise yaz›lar› flekile dönüfltürmektir. Bu seçenek Adobe Illustrator ve Adobe InDesign’da Create Outlines (D›fl Çizgi Olufltur) komutu, Macromedia Freehand’de ise Convert to Paths (Çizgiye Dönüfltür) komutu ile gerçekleflir. Bu komut ile birlikte yaz› bilgisi çizim bilgisine dönüfltürülmüfl olur. Çizgisel ve sanatsal bir etki istenildi¤inde yaz›ya bu modda müdahale etmek daha kolayd›r. Ancak çok önemli bir nokta fludur ki, yaz› çizime dönüfltürüldükten sonra yeniden yaz› bilgisine dönüfltürülemez. Bu nedenle yaz›n›n akan metin hali her zaman saklanmal›d›r. Uzun metinlerin yer ald›¤› dergi, kitap gibi tasar›mlarda yaz›lar önceden Microsoft Word gibi yaz›l›mlarda yaz›l›r. Sonras›nda bu yaz›lar vektörel yaz›l›mlara aktar›l›r. Vektörel yaz›l›mlarda sa¤l›kl› iflleyen formatlar doc (Word Document), txt (Text Only), rtf (Rich Text Format) gibi formatlard›r. Bu formatlarda kaydedilmifl belgeler tüm biçimlendirme özellikleri ile birlikte vektörel yaz›l›ma aktar›l›rlar. Bir metin alan› açmak için: • Type (Yaz›) arac›na t›klay›n›z. • Metni oluflturmak istedi¤iniz noktaya t›klay›n›z ve yaz› çerçevesi oluflturmak üzere fareyi sürükleyiniz. Aç›lan bir metin alan›na önceden yaz›lm›fl bir metni ça¤›rmak için: • Yaz› alan›n›n seçili olmas›na dikkat ediniz. • File>Place komutuna t›klay›n›z ve aç›lan pencereden yerlefltirmek istedi¤iniz metni seçiniz. Bir metin alan›na sütünlar açmak için: • Yaz› alan›n›n seçili olmas›na dikkat ediniz. • Type>Area Type Options (Yaz› Alan› Seçenekleri) menüsüne gidiniz. • Columns (Sütunlar) bafll›¤›n›n alt›nda Number (Sütun Say›s›) seçene¤ine istedi¤iniz sütun say›s›n› giriniz. • Sütün geniflli¤i için Span, sütun aras› boflluk için ise Gutter alanlar›na de¤er giriniz. fiekil 5.11 Vektörel ortamda oluflturulmufl bir yaz›.

106

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

fiekil 5.12 Yaz› alan›na iliflkin ayr›nt›lara ulaflmak için Type (Yaz›) menüsünden Area Type Options (Yaz› Alan› Seçenekleri) paneline girilebilir.

fiekil 5.13 Area Type Options (Yaz› Alan› Seçenekleri) Paneli.

Yaz› alan› Geniflli¤i ve Yüksekli¤i S›ra say›s› ve aral›k ölçülerine iliflkin bilgiler Sütün say›s› ve aral›k ölçülerine iliflkin bilgiler Yaz› Alan› ‹ç Boflluk Ayarlar› Yaz›n›n Ak›fl Yönü

107

5. Ünite - Vektör Temelli Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar

fiekil 5.14 Bir metni iki sütun haline getirmek için Area Type Options (Yaz› Alan› Seçenekleri) panelindeki Columns (Sütun) say›s›n› 2 olarak de¤ifltiriniz.

108

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

‹ki metin alan›n› birbirine ba¤layarak akan metnin devam›n› sa¤lamak için: • Metnin yer ald›¤› ilk metin alan›n› seçerek sa¤ alt köflesindeki “+” iflaretine t›klay›n (Bu “+” iflareti metnin metin alan›na s›¤mad›¤›n› gösterir.). • Önceden aç›lm›fl olan ikinci bofl metin alan›n›n sol üst koflesindeki içinde ok bulunan kutucu¤a t›klad›¤›n›zda metin ikinci metin alan›na akar. Metnin yaz› karakterini (fontunu) de¤ifltirmek için: • Yaz›n›n seçili olmas›na dikkat ediniz. • Control panelindeki font menüsüne t›klay›n ve istediginiz fontu seçin. • Fontun ailesinde yer alan Bold, Italic gibi seçeneklere de font menüsünün hemen sa¤›ndaki menüden ulaflabilirsiniz. Yaz› karakterinin boyutunu de¤ifltirmek için: • Yaz›n›n seçili olmas›na dikkat ediniz. • Control panelindeki font menüsünde diledi¤iniz ölçüyü girin veya menüde yer alan ölçülerden birini seçin. fiekil 5.15 Yaz› karakterinin boyutunu de¤ifltirmek için Kontrol panelindeki font menüsüne diledi¤iniz ölçüyü girebilirsiniz.

Yaz› karakterinin rengini de¤ifltirmek için: • Yaz›n›n seçili olmas›na dikkat ediniz. • Control panelindeki veya Tools (Araç) Panelindeki Fill (Dolgu) dü¤mesine t›klay›n. • ‹stedi¤iniz rengi Color (Renk) veya Swatches (Renk Paleti) panelinden seçti¤inizde seçilen yaz› bu rengi alacakt›r.

109

5. Ünite - Vektör Temelli Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar

fiekil 5.16 Character (Karakter) Paneli. Yaz› Karakteri Karakter Stili Sat›r Aras› Boflluk Karakter Bofllu¤u

Karakter Boyutu Harf Aras› Boflluk

fiekil 5.17 Paragraph (Paragraf) Paneli. Bloklama Seçenekleri Sol ve sa¤ metin blo¤u boflluklar› Paragraf bofllu¤u Paragraf öncesi ve Paragraf sonras› boflluk Tireleme

Paragraf Özelliklerini de¤ifltirmek için: • Metnin seçili olmas›na dikkat ediniz. • Control panelindeki Paragraph (Paragraf) sözcü¤üne t›klayarak paneli aç›n. • Bu panelde bloklama, paragraf öncesi ve sonras› boflluk, tireleme gibi pek çok seçenek bulunmaktad›r. Bu seçeneklere farkl› de¤erler girerek paragrafta istedi¤iniz düzeni elde etmek mümkündür.

Rehber Görüntü Yard›m›yla Vektörel Çizim Yapmak Vektörel yaz›l›mlarda çizim yaparken rehber bir görüntüden yararlanmak mümkündür. Bunun için seçilen bir görüntü dosyas› vektörel yaz›l›ma ça¤›r›l›r ve piksel bazl› görüntü çeflitli yöntemlerle vektörel hale getirilir. Bunu yapman›n iki ana yolu vard›r. Birincisi otomatik vektörel hale getirme seçeneklerinden yararlanmak, ikincisi ise görüntünün üzerinden çizim araçlar› ile manuel olarak çizim yapmakt›r. Otomatik vektörel hale getirme ifllemi Trace (Çizim Kopyalama) arac› ile yap›l›r. (Macromedia Freehand’de Trace Tool, Adobe Illustrator’da Live Trace ad›ndad›r). Trace (Çizim Kopyalama) arac› piksel bazl› bir görüntüyü vektörel olarak yeniden yap›land›r›r. Adobe Illustrator’daki genifl Trace (Çizim Kopyalama) seçenekleri, görüntüyü siyah beyaz, çizgisel, renkli veya s›n›rl› renkli gibi çeflitli özelliklerde çizer.

OpenType bir font dosyas› format›d›r. Hem MacOS hem Windows iflletim sistemlerinde çal›flabilmesi, ayn› zamanda geliflmifl dil deste¤i ve tipografik kontrol sa¤lamas› nedeniyle tercih edilen bir formatt›r.

110

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Live Trace (Çizim Kopyalama) arac›n› kullanmak için: • Yaz›l›ma File>Place (Yerlefltir) komutu ile bir görüntü ça¤›r›n›z. • Resmin seçili olmas›na dikkat ediniz. • Pencerenin üst taraf›nda bulunan Control Panel’indeki Live Trace (Çizim Kopyalama)’in yan›ndaki oka t›klay›n›z ve verilen seçeneklerden uygun olan›n› seçiniz. • Bu aflamada piksel bazl› görüntü vektörel hale gelmifltir. • Vektörel çizime müdahale etmek istenildi¤i zaman yine yukar›daki panelde Live Trace (Çizim Kopyalama) komutunun yan›nda bulunan Expand (Genifllet) komutu ile çizimi müdahale edilebilir duruma getiriniz. fiekil 5.18 Örnekteki Rubik Kübü görselinde Live Trace (Çizim Kopyalama) arac› ile otomatik olarak vektörel hale getirilmifltir.

‹kinci yöntem olarak rehber görüntüden faydalan›larak çizim araçlar› ile manuel olarak çizim yap›labilir. Bu seçenek Trace (Çizim Kopyalama) komutunun yeterli olmad›¤› veya istenen sonucu vermedi¤i durumlarda kullan›labilir. Rubik Kübü: Renkli kare alanlar›n yan yana getirilmesi amac›n› tafl›yan bu zeka oyunun ad› Rubik Kübü’dür.

Çizim araçlar› ile manuel çizim yapmak için: • Yaz›l›ma File>Place (Dosya>Yerlefltir) komutu ile bir görüntü ça¤›r›n›z. • Bu görüntünün üzerine t›pk› fleffaf bir ka¤›t yerlefltirir gibi yeni bir katman yerlefltiriniz. Bunun için Window>Layers (Katmanlar) seçene¤i ile Layers (Katmanlar) panelini aç›n›z. • Panelin sa¤ alt›nda yer alan Create New Layer (Yeni Katman Yarat) seçene¤ine t›klayarak yeni bir katman oluflturunuz. • Yapaca¤›n›z çizimler bu yeni katmanda yer alacak ve orjinal görüntü altta kalacakt›r.

111

5. Ünite - Vektör Temelli Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar

fiekil 5.19 Yaz›l›ma File>Place (Dosya>Yerlefltir) komutu ile bir görüntü ça¤›rabilirsiniz.

Örnek çizimde s›ras›yla flu aflamalar uygulanm›flt›r: • Yaz›l›ma File>Place (Dosya>Yerlefltir) komutu ile bir görüntü ça¤›r›lm›flt›r • Görüntünün üzerine yeni bir katman oluflturulmufltur. • Bu katmana örnek resimdeki Rubik Kübü’nün siyah alanlar› çizilmifltir. fiekil 5.20 Örnek resmi çizerken öncelikle kübün siyah alan› yani silüeti çizilmifltir.

• Siyah alanlar›n oldu¤u katman›n üzerine yeni bir katman daha oluflturulmufltur (Buradaki sebep, üst üste gelecek görüntülerin birbiriyle kar›flmas›n› ve birbirinin gerisinde kalmas›n› önlemektir.). fiekil 5.21 Yeni bir katman açmak için Layer (Katman) menüsünün alt›ndaki New Layer (Yeni Katman Yarat) seçene¤ine t›klay›n›z.

112

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

• Çizilen siyah alan›n ard›nda kalan orjinal resimi tekrar görebilmek için siyah alan›n oldu¤u katman›n sol kenar›ndaki göz ikonuna t›klanarak bu katman gizlenmifltir. fiekil 5.22 Layer (Katman)’lar›n sol kenar›nda bulunan göz ikonuna t›klayarak katmanlar› gizleyebilir, alttaki katman›n görünmesini sa¤layabilirsiniz.

• Oluflturulan yeni katmana kübün renkli parçalar› tek tek çizilmifltir. • Tüm renkli parçalar›n çizimi Pen Tool (Çizim Arac›) ile yap›lm›flt›r. fiekil 5.23 Kübün renkli alanlar› tek tek çizilmifltir.

113

5. Ünite - Vektör Temelli Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar

• Küp parçalar›n›n renkleri EyeDropper (Damlal›k) arac› ile orjinal resimden al›narak içleri renkle doldurulmufltur. • Renkli parçalar›n çizimi bittikten sonra yeni bir katman daha aç›lm›flt›r. fiekil 5.24 Çizimde son olarak küçük parlamalar eklenmifltir. Parlamalar yeni bir katmana çizilmifltir.

• Bu katmana da kübe yans›yan ›fl›ktan oluflan yans›malar çizilmifltir. • Bu yans›malar çizilirken hem Gradient (Degrade) hem de Transparency SIRA S‹ZDE (Transparanl›k) özelliklerinden faydalan›lm›flt›r. • Bu aflamada biten çizimi tamamen görebilmek için orjinal çizimin yan›ndaki göz ikonuna t›klanarak orjinal çizim gizlenmifltir. D Ü fi Ü N E L ‹ M • Daha önceden gizlenmifl olan siyah katman da yine göz ikonuna t›klayarak görünür hale getirilmifltir. S O R U • Böylece rehber görüntü ile yap›lan manuel çizim tamamlanm›flt›r. Katmanlara isim vermek ve rehber renkler atamak mümkündür. Katmana D ‹ K Kisim A T vermek için katman›n üzerine iki kez t›klayarak menüsünü aç›n ve istedi¤iniz ismi verin. Ayn› menüde katmanlar›n birbirine kar›flmas›n› önlemek ve düzenli görünmesini sa¤lamak için kullan›SIRA S‹ZDE lan rehber renk seçeneklerini de göreceksiniz (Bkz. fiekil 5.25). AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

SIRA S‹ZDE

D Ü fi Ü N E L ‹ M S O R U

D‹KKAT

N N

SIRA S‹ZDE

fiekil AMAÇLARIMIZ 5.25

Layer Options (Katman Seçenekleri) K ‹Paneli. T A P

TELEV‹ZYON

‹NTERNET

114

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

SANATSAL UYGULAMALAR Bu bölümde bir sembol çizimini aflamalar›n› tan›yacak ve bu sembolü kullanarak bir afifl tasar›m› yap›ld›¤›n› göreceksiniz. Bu bölümde çizilmek üzere seçilen sembol uluslaras› olarak tan›nan bar›fl sembolüdür. Bu sembol, çizimi kolay ancak pek çok çizim arac›n›n kullan›ld›¤› bir flekle sahip oldu¤u için vektörel çizimi pekifltirSIRA S‹ZDE olacakt›r. mede iyi bir çal›flma

SIRA S‹ZDE

Bir Sembol Çizimi Nas›l Yap›l›r?

D Ü fi Ü N E L ‹ M

Bar›fl sembol çizimini yapmak için öncelikle kal›nl›¤› olan bir daire çizmemiz gerekir. Di¤er elemanlar› daireyi çizdikten sonra içine yerlefltirmek daha pratik olacakt›r. S O R U

S O R U

D‹KKAT

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

Dairenin çizgi Stroke (Çizgi Kal›nl›¤›) seçene¤inden vermek mümkündür, anD ‹ kal›nl›¤›n› KKAT cak bir sembol çiziminde genelllikle tercih edilmez. Bunun sebebi, sembol büyütülüp küçültüldü¤ünde Stroke (Çizgi Kal›nl›¤›) ile verilen çizgi kal›nl›¤›n›n da de¤iflken olufludur. SIRA S‹ZDE Bunun yerine çizgi kal›nl›¤›n› manuel olarak çizim arac›l›¤› ile yapmak daha do¤rudur. Yani iki çizgi çizip, çizgilerin aralar›n› alan haline getirmek ve bu alana renk vererek sembolü çizmek çok daha do¤ru bir yöntemdir. AMAÇLARIMIZ

N N

K ‹ T A P

TELEV‹ZYON

‹NTERNET

fiekil 5.26

Sembol çizimini yapmaya bafllamak için (Bkz fiekil 5.26): • Dairenin ve ne büyüklükte çizilece¤ini belirlemek ad›na View>Show K ‹ T nereye A P Rulers’a (Görüntü>Cetveli Göster) t›klayarak cetvellerden faydalan›n›z. • Çizilecek dairenin et kal›nl›¤›n› belirlemek dairenin iç ve d›fl çizgilerine denk T E Lgelecek E V ‹ Z Y O N noktalara cetvelin bulundu¤u kenarlardan sa¤a ve afla¤›ya do¤ru fare ile t›klay›p cetveli sürükleyiniz. Fareyi b›rakt›¤›n›z noktada cetvel kalacakt›r. Daha sonra bu cetvelin konumunu de¤ifltirmek de yine fare ile tutup sürükleyerek gerçeklefltirilir. ‹NTERNET

Çizime bafllamadan önce cetveller ile dairenin konumu ve ölçüsü belirlenmifltir. Kenar cetvellerden ortaya do¤ru rehber çizgiler çekilmifltir. Kenar Cetveli (Gizli/Göster)

Rehber Çizgiler (Gizli/Göster)

115

5. Ünite - Vektör Temelli Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar

Çizimi yapmak için: • Tools (Araçlar) panelinden Ellipse (Daire/Elips) arac›n› seçiniz. fiekil 5.27 Tools (Araçlar) panelinde Ellipse (Daire/Elips arac›).

Ellipse (Daire/Elips)Arac›

• Ellipse (Daire/Elips) arac› ile d›flta kalan cetvellerin kesiflti¤i köfleden bafllayarak fareyi sürükleyiniz. Fareyi sürüklerken Shift tufluna basman›z gerekmektedir, böylece daire elips de¤il tam daire olacakt›r (Bkz. fiekil 5.27). fiekil 5.28 Daireyi çizmek için sol üst noktadan sa¤ alta do¤ru fareyi t›klayarak sürükleyin.

116

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

• ‹kinci daireyi çizmek için bafllan¤›ç noktas› olarak birinci dairenin orta noktas›n› al›n›z. Orta noktadan d›fla do¤ru çizim yapabilmek için daireyi çizmeye bafllad›ktan hemen sonra Shift ve Alt tufllar›na ayn› anda bas›n›z. Böylece fareyi sürüklerken daire içten d›fla do¤ru büyüyor olacakt›r. fiekil 5.29 ‹kinci dairenin çizimine biraz önce çizdi¤iniz dairenin orta noktas›ndan bafllay›n›z. Shift ve alt tufllar›n› bas›l› tuttu¤unuzda ortadan d›fla do¤ru büyüyen bir daire çizebilirsiniz.

• ‹kinci daireyi iç cetvellere dayanacak büyüklü¤e getirdikten sonra fareyi b›rak›n›z. Böylece iç içe ve belirlenen et kal›nl›¤› mesafesinde yer alan iki daireyi oluflturmufl olursunuz. • Bu iki daireyi tek bir alan haline getirmek içine renk verebilmek ad›na yap›lmas› gereken bir ifllemdir.

117

5. Ünite - Vektör Temelli Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar

fiekil 5.30 ‹ki dairenin aras›n› alan haline getirmek için Object (Nesne) menüsünden Compound Path>Make (Birleflik çizgi> Yap) seçene¤ini seçiniz.

SIRA S‹ZDE

D Ü fi Ü N E L ‹ M

S O R U

‹ç içe çizilen iki daireye renk verildi¤inde ikisinin de içi verilen renkD ile E¤er içle‹ K Kdolar. AT rinin de¤il de aralar›nda kalan alan›n renk almas›n› istiyorsan›z bu iki daireyi birlefltirmeniz gerekir. Bunu yapmak için Adobe Illustrator’da Object>Compound Path (Nesne>BirleSIRA S‹ZDE flik Çizgiler) seçene¤ine, Macromedia Freehand’de ise Object>Join (Nesne>Birlefltir) seçene¤ine t›klayarak iki daireyi birlefltirmifl olursunuz (Bkz. fiekil 5.31). AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

TELEV‹ZYON

‹NTERNET

D‹KKAT

N N

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

fiekil 5.31

Compound Path (Birleflik Çizgiler) K ‹ T A P komutunun uyguland›¤› ve uygulanmad›¤› örnekler.T E L E V ‹ Z Y O N

‹NTERNET

118

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

• Bir halka oluflturduktan sonra yapaca¤›m›z ikinci ifllem bu halkan›n ortas›ndan geçen bir sütün olacakt›r. Yine cetvellerden yararlanarak halkan›n orta noktas›n›n iki yan›na gelecek flekilde cetvel çekin. • Tools (Araçlar) panelinden Rectangle (Dikdörtgen) arac›n› seçin ve halkan›n tam üst bölgesinde ve içinden bafllayarak sol cetvelin bulundu¤u noktadan bafllayarak alta do¤ru dikdörtgeni çizin. fiekil 5.32 Halkay› ortadan kesin sütunu çizmek için ortaya bir cetvel çekilmelidir.

• Cetvellere oturan dikdörtgenin bitifl noktas› önceden çizilen halkan›n alt bölgesine ve içine denk gelmelidir. Bu ifllemi yapt›ktan sonra da halka ile birlefltirmek için Pathfinder panelini Window>Pathfinder (Pencere>Çizgi Bulucu) menüsü ile aç›p, bu panelin sol üst köflesinde yer alan Shape Modes (fiekil Modlar›) bafll›¤› alt›ndaki ilk ikona yani Add to Shape Area (fiekle Ekle) opsiyonuna t›klayarak birlefltiriniz. fiekil 5.33 Pathfinder (fiekil Bulucu) paneli.

119

5. Ünite - Vektör Temelli Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar

fiekil 5.34 Daire ve sütun çizimleri Pathfinder (fiekil Bulucu) panelindeki Add to Shape Area (fiekle Ekle) komutu ile bir bütün haline getirilmifltir.

• fiimdi yap›lmas› gereken, yanlara do¤ru aç›s› olan iki yar›m dikdörtgeni de çizmektir. Bunun için bir önceki dikdörtgen ile üst üste gelecek flekilde yar›m bir dikörtgen çizece¤iz ve daha sonra bu dikdörtgeni kayd›rarak istedi¤imiz aç›ya getirece¤iz. Bundan sonra ise bu aç›l› dikdörtgeni bulundu¤u yerde ço¤altarak simetrisin alacak ve böylece iki dikdörtgeni elde etmifl olaca¤›z. • Yar›m dikdörtgeni çizmek için Tools (Araçlar) panelinden Rectangle (Dikdörtgen) arac›n› seçin ve dairenin orta noktas› taraf›ndaki sol cetvelin bulundu¤u noktadan bafllayarak alta do¤ru dikdörtgeni çizin. fiekil 5.35 Aç›l› dikdörtgene aç› vermeden önce dik çizimi yap›lmal›d›r.

120

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

• Cetvellere oturan dikdörtgenin bitifl noktas› önceden çizilen halkan›n içine denk gelmelidir. • Bu dikdörtgene aç› vermek için manuel olarak uygulanacak yöntem Tools (Araçlar) panelinden Rotate (Döndürme) Arac›n› kullanmakt›r. fiekil 5.36 Çizilen yar›m dikdörtgene, dairenin orta noktas›ndan merkez al›narak Rotate (Döndürme) arac› ile aç› verilmifltir.

• Rotate (Döndürme) Arac›n› seçtikten sonra obje fare ile t›klan›p sürüklendi¤inde aç› de¤ifltirir. Ancak bu çizimde dönme ekseninin objenin tam ortas›ndan de¤il, üst noktas›ndan merkez al›nmas› gereklidir. Bu nedenle ortada bulunan daire içinde art› biçiminde görünen sembolü fare ile tutarak ana dairenin orta noktas›na gelecek biçimde tafl›y›n›z. • Bu ifllemi gerçeklefltirdikten sonra Rotate (Döndürme) Arac› ile fareyi sürükleyiniz ve istedi¤iniz aç›ya geldi¤inde fareyi b›rak›n›z. • Bu aflamada yapaca¤›m›z ifllem bu aç›l› dikdörtgenden oldu¤u yerde bir tane daha ço¤altmakt›r. Bunun için Object>Path>Offset Path (Obje>Çizgi>Çizgi Kayd›rma) seçene¤inden yararlanabiliriz. Macromedia Freehand yaz›l›m›nda bu seçenek Clone (Klonlama) olarak geçer. Offset Path seçene¤inde ç›kan menüde verilen de¤er 0 oldu¤unda objenin tam üstüne ayn›s›ndan bir tane daha kopyalanm›fl olur.

121

5. Ünite - Vektör Temelli Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar

fiekil 5.37 Offset Path (Çizgi Kayd›rma) seçene¤i ile döndürülmüfl olan yar›m dikdörtgenin tam üzerinde bir kopyas› oluflur.

• Bu kopyalanan dikdörtgenin simetrisini alarak (yani yans›tarak) tam karfl›s›ndaki dikdörtgeni de konumland›rm›fl olaca¤›z. • Bunun için sadece sol tarafta duran klonlanm›fl dikdörtgenlerden sadece bir dikdörtgenin seçili oldu¤una emin olun. • Rotate (Döndürme) Arac›na bas›l› tutu¤unuzda alt araç olarak Reflect (Yans›tma) arac›n› göreceksiniz. Bu araca iki kez t›klayarak Horizontal (Yatay seçene¤ini seçin ve 90 derecelik aç› ile yans›mas› için Angle (Aç›) bölümüne 90 yaz›n. Böylece klonlanan dikdörtgenin simetrik yans›mas›n› oluflturdunuz.

122

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

fiekil 5.38 Kopyalanan dikdörtgene Rotate (Döndürme) arac› ile sa¤a do¤ru aç› verilir.

• Son olarak yap›lmas› gereken tüm bu elemanlar›n birbirine birlefltirilmesi ifllemidir. Böylece halka ve dikdörtgenler tek bir obje haline gelecektir ve ara çizgiler yok olacakt›r. • Bunun için Window>Pathfinder (Pencere>Çizgi Bulucu) panelini aç›n›z ve bu panelin sol üst köflesinde yer alan Shape Modes (fiekil Modlar›) bafll›¤› alt›ndaki ilk ikona yani Add to Shape Area (fiekle Ekle) opsiyonuna t›klay›n›z. Seçili olan objeler böylece tek alan haline gelecektir. fiekil 5.39 Çizilen tüm flekilleri bir bütün haline getirmek için, tüm flekilleri seçip Pathfinder (Çizgi Bulucu) panelinden Add to Shape Area (fiekle Ekle) seçene¤ini t›klay›n›z.

Add to Shape (fiekle Ekle)

123

5. Ünite - Vektör Temelli Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar

Sembol çizimi böylece tamamlanm›flt›r. Bu noktadan sonra sembolünüzü istedi¤iniz boyuta getirebilir, içine veya çizgisine istedi¤iniz rengi veya dokuyu verebilirsiniz.

Sembol Çizimi ‹le Sanatsal Bir Uygulama Vektörel yaz›l›mlarda ö¤rendi¤imiz özellikleri pekifltirmek için çizmifl oldu¤unuz sembol ile çok basit bir afifl çal›flmas› yapaca¤›z. Yap›lan ifllemlere ad›m ad›m göz atal›m: • Yeni bir sayfa açarak sayfa ölçülerini 21x29.7 yani A4 olarak belirleyelim. • Çizmifl oldu¤umuz bar›fl sembolünü bu sayfaya kopyalayal›m. Bunun için bir önceki çal›flma alan›n› açarak Edit>Copy (Kopyala) dedikten sonra, yeni açm›fl oldu¤umuz sayfaya gelip Edit>Paste (Yap›flt›r) komutlar›n› kullanal›m. • Tools (Araçlar) panelinden Rectangle (Dikdörtgen) arac›n› seçip sayfan›n neredeyse tümünü kaplayacak bir alan açal›m. • Bu alan›n içine renk vermek için Tools (Araçlar) panelinin en alt›ndaki Fill (Dolgu) kutucu¤una basarak Color (Renk) panelinden turkuaz rengini seçelim. fiekil 5.40 Çizilen bir flekil arkadaki flekli örterek görünmesini engelleyebilir. Bu durumda öndeki flekli seçip fareye sa¤ t›klayarak Arrange>Send to Back (Düzenle>Arkaya Gönder) komutunu seçiniz.

• Bu alan› açt›¤›m›zda bar›fl sembolü arkada kalm›fl oldu. Turkuaz alan› arkaya alarak bar›fl sembolünü görünür k›lmak için turkuaz alan seçili iken fareye sa¤ t›klayarak (MacOS sisteminde Ktrl tuflu ile t›klayarak) Arrange (Düzenle) bafll›¤›ndan Send to back (Arkaya Gönder) seçene¤ine t›klayal›m. Böylece turkuaz alan en arkaya gitmifl ve bar›fl sembolü öne ç›km›fl olacakt›r.

124

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

• fiimdi üst alanda kalan bofllu¤a “BARIfi” yazmak için çal›flal›m. Type (Yaz›) arac›na t›klad›ktan sonra yaz›n›n bafllamas›n› istedi¤iniz alana t›klayarak klavyeniz ile “BARIfi” yaz›n›z. Yaz› özelliklerini ise üstte bulunan Control (Kontrol) panelinden de¤ifltirebilirsiniz. fiekil 5.41 Alana yaz› eklemek için Type (Yaz›) arac›na t›klay›n›z ve klavye ile “BARIfi” yaz›n›z.

• Daha sonra baz› bulut çizimleri yapacak ve bunlar› turkuaz alana yerlefltirme ifllemini gerçeklefltirecegiz. Bulutlar› sayfan›n üzerine veya bir kenarda çizmek mümkündür. Kenarda çizip sonra sayfa üzerine tafl›may› deneyiniz. • Bulutlar› çizmek için Tools (Araçlar) panelinden Ellipse (Daire/Elips) arac›n› seçiniz. Yan yana ve üst üste 6-8 tane daire ya da elips çizerek bunlar› Window>Pathfinder (Pencere>Çizgi Bulucu) panelini aç›p ve bu panelin sol üst köflesinde yer alan Shape Modes (fiekil Modlar›) bafll›¤› alt›ndaki ilk ikona yani Add to Shape Area (fiekle Ekle) opsiyonuna t›klayarak birlefltiriniz (Bkz. fiekil 5.42).

125

5. Ünite - Vektör Temelli Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar

fiekil 5.42 Bulut çizimleri birkaç dairenin birlefltirilmesi yoluyla yap›lm›flt›r.

• Bulut çizimlerinin d›fl çizgisini kald›r›p iç alan›n› beyaz renk ile doldurunuz. fiekil 5.43 Daha önce çizmifl oldu¤unuz bar›fl sembolüne çizgi kal›nl›¤› vermek için Stroke (D›fl Çizgi) panelinden faydalan›n›z.

126

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

• Sembolümüz bu çizimde beyaz renge sahipti ve bulutlar da beyaz renk oldu¤undan iki obje birbiri ile kar›flt›. Bunu engellemek için sembol çiziminin kenarlar›na siyah d›fl çizgi verdik. Bulutlar›n arkas›nda kald›¤›n› görünce ise sembolü seçerek ve fareye sa¤ t›klayarak (MacOS sisteminde Ktrl tuflu ile t›klayarak) Arrange (Düzenle) bafll›¤›ndan Bring to Front (Öne Getir) seçene¤ine t›klad›k. fiekil 5.44 Bulutlar›n arkas›nda kalan bar›fl sembolünü öne almak için Arrange>Bring to Front (Düzenle>Öne Getir) komutunu seçiniz.

• Son olarak arka planda yer alan turkuaz alana degrade vermek istedik ve Window>Gradient menüsünden Gradient (Degrade) panelini açt›k. Degradeyi oluflturacak iki rengi bu panele sürükleyerek degrademizi elde etmifl olduk. fiekil 5.45 Gradient (Degrade) Paneli.

127

5. Ünite - Vektör Temelli Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar

Afifl çal›flmam›z böylece tamamlanm›fl oldu. Vektörel yaz›l›mlar›n özellikleri oldukça çeflitlidir. Ancak temel baz› prensipleri ö¤rendikten sonra Help (Yard›m) menülerinden veya yard›mc› kitaplardan faydalanarak yaz›l›m kullanmadaki yetkinli¤inizi art›rmak mümkündür. fiekil 5.46 Tamamlanm›fl çal›flma.

SIRA S‹ZDE Verilen Bar›fl Sembolü çizim örne¤ini siz de bilgisayar›n›zda çizmeyi deneyiniz.

SIRA S‹ZDE

D Ü fi Ü N E L ‹ M

S O R U

D‹KKAT

128

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Özet Vektör temelli yaz›l›mlar çizim ve yaz› üzerine yo¤unlaflan çal›flmalar için kullan›lan yaz›l›mlard›r. Temel olarak matematiksel koordinatlara dayal› olarak çal›fl›r. Piksel temelli yaz›l›mlarda her bir küçük pikselin yani karenin bofl/dolu veya farkl› renklere sahip olmas› yöntemiyle oluflan görüntü, vektörel temelli yaz›l›mlarda koordinatlar› belirlenen iki (ya da daha fazla) noktan›n birleflme bilgileri ile meydana gelir. Vektörel yaz›l›mlarda “boyama” yerine “çizim yapma”dan bahsedilebilir. Çizimler çapa noktas› denilen noktalar yard›m› ile yap›l›r. Bu noktalar koordinatlar› belirler ve aralar›nda da renk ve kal›nl›k gibi bilgilerin bulundu¤u çizgiler tafl›rlar. Vektörel yaz›l›mlar çeflitli çizgiler (do¤ru, e¤ri, çapraz vs.), geometrik alanlar (kare, dikdörtgen, daire, çokgen vs.) arac›l›¤› ile çizim yapar. Bun-

lar›n d›fl›nda daha karmafl›k flekilleri de çizebilirler. Ancak temel olarak basit geometrik flekillerin ve çapa noktalar›ndan oluflan çizgilerin farkl› biçimlerde kullan›m› ile çal›fl›rlar. Vektörel yaz›l›mlar özellikle metin ile bütünleflik çal›flmalarda vazgeçilmezdir. Bunun sebebi ise vektörel yaz›l›mlar›n çözünürlük sorunu olmay›fl› ve yaz› tasar›m›na hakimiyeti daha detayl› olarak yapabilmesidir. Piksel temelli görüntüleri vektörel temelli görüntü haline dönüfltürmek mümkündür. Bu “Live Trace” (Otomatik Çizim) gibi seçeneklerle kolayca yap›labildi¤i gibi daha detayl› sonuçlar için manuel olarak çizim de yap›labilmektedir. Bu özellik ile birlikte kullan›ld›¤›nda, vektörel programlar›n kullan›m alan› oldukça genifl ve yarat›c›l›¤a aç›k bir aland›r.

Vektörel çizim ile defter kapa¤› tasar›m› çal›flmas›. Tasar›m: Ahmet Kökbudak, 2009.

5. Ünite - Vektör Temelli Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar

129

Kendimizi S›nayal›m 1. Afla¤›dakilerden hangisi vektörel bir yaz›l›m de¤ildir? a. Adobe Photoshop b. Adobe Illustrator c. Adobe InDesign d. Corel Draw e. Macromedia Freehand 2. Vektörel yaz›l›mlarla ilgili afla¤›daki ifadelerden hangisi yanl›flt›r? a. Vektörel görseller matematiksel koordinatlar› olan noktalar›n birbirine birleflmesi ile oluflurlar. b. Vektörel görsellerde çözünürlük sorunu yoktur. c. Herhangi bir çözünürlük probleminde yaz›n›n okunurlu¤unda sorun olabilece¤inden metin yer alan tasar›mlarda vektörel yaz›l›mlar tercih edilir. d. Vektörel bir görsel büyütüldü¤ünde kalite kayb› yaflan›r. e. Vektörel yaz›l›mlar yaz› tasar›m› yapmaya elverifllidir. 3. Afla¤›dakilerden hangisi vektörel bir çizim arac› de¤ildir? a. Pen (Çizim Kalemi) Arac› b. Pencil (Serbest Çizim) Arac› c. Rectangle (Dikdörtgen) Arac› d. Eyedropper (Damlal›k) e. Ellipse (Elips/Daire) Arac› 4. Afla¤›dakilerden hangisi Rectangle (Dikdörtgen) Arac› alt menüsünde yer almaz? a. Rectangle (Dikdörtgen) Arac› b. Type (Yaz›) Arac› c. Ellipse (Elips/Daire) Arac› d. Poligon (Çokgen) Arac› e. Star (Y›ld›z) Arac› 5. Çapa Noktas›n›n tan›m› afla¤›dakilerden hangisidir? a. Piksel esasl› bir yaz›l›md›r. b. Type (Yaz›) Arac›n›n alt menünüde yer alan bir araçt›r. c. Vektörel bir çizimde çizginin koordinatlar›n› belirleyen ve çizginin bölümlerini birbirine ba¤layan noktalard›r. d. Bir fonttur. e. Çizilen bir objeyi döndürmeye yarayan bir araçt›r.

6. Afla¤›dakilerden hangisi çizilen bir geometik formun d›fl çizgisine renk vermede kullan›lan menüdür/paneldir? a. Tools (Araçlar) panelinin alt›nda yer alan Stroke (Kontur) paneli b. Type (Yaz›) Arac› c. Help (Yard›m) menüsü d. Window (Pencere) menüsü e. Pathfinder (Çizgi Bulucu) Paneli 7. Afla¤›dakilerden hangisi çizilen bir geometik formun iç alan›na renk vermede kullan›lan menüdür/paneldir? a. Live Trace (Otomatik Çizim) seçene¤i b. Type (Yaz›) Arac› c. File>Place (Dosya>Yerlefltir) komutu d. Window (Pencere) menüsü. e. Tools (Araçlar) panelinin alt›nda yer alan Fill (Dolgu) paneli 8. Adobe Illustrator yaz›l›m›nda piksel temelli bir görüntü nas›l sayfa içine getirilir? a. Live Trace (Otomatik Çizim) seçene¤i ile b. File>Place (Dosya>Yerlefltir) komutu ile c. Window (Pencere) menüsü ile d. Fill (Dolgu) paneli ile e. Type (Yaz›) Arac› ile 9. Adobe Illustrator yaz›l›m›nda piksel temelli bir görüntü nas›l otomatik olarak vektörel hale getirilir? a. Live Trace (Otomatik Çizim) seçene¤i ile b. File>Place (Dosya>Yerlefltir) komutu ile c. Copy (Kopyala) ve Paste(Yap›flt›r) komutlar› ile d. Fill (Dolgu) paneli ile e. Stroke (Kontur) paneli ile 10. Adobe Illustrator yaz›l›m›nda katmanlarla çal›flmak ne bak›mdan kullan›fll› olmaktad›r? a. Bir görüntünün üzerinden çizim yaparken çizimlerin kar›flmamas› ve kolay çizim yap›lmas› bak›m›ndan avantajl›d›r. b. Çözünürlü¤ü art›rmas› bak›m›ndan avantaj sa¤lar. c. Tam simetrik çizim yapmaya yarad›¤› için kullan›fll›d›r. d. Piksel temelli olmas› bak›m›ndan kullan›fll›d›r. e. Farenin kullan›m›n› kolaylaflt›rmas› bak›m›ndan avantajl›d›r.

130

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Okuma Parças› Bir Sembolün Öyküsü Belki de dünyan›n en yayg›n sembollerinden biri olan bar›fl sembolünün geldi¤i yeri, kökenini hiç düflündünüz mü? Pek ço¤umuzun çevresinde s›kça rastlad›¤›m›z, bar›fl sembolü olarak bildi¤imiz bu sembol hakk›nda kimi fleyler duymuflsunuzdur. ‹nsan yüzünü temsil etti¤ini, bar›fl güvercininin ayak izinden geldi¤ini vs. Gerçek ç›k›fl noktas›n› ö¤rendi¤inizde oldukça flafl›rabilirsiniz. Semboller ard›nda bir öyküyü, ya da bir görsel iliflkiler zincirini bar›nd›r›r. Kullan›ld›klar› toplumlar ve kültürlerde bir birlikte karar verilmifllik ve anlam› konusunda hemfikir olma temeline dayan›r. Bu yüzden kimi zaman, bar›fl sembolünde oldu¤u gibi gerçek ç›k›fl noktas›n›, kökenini bilmezken anlam›n› bilebiliriz. Sembolleri anlamland›rma sürecinde e¤er yeterli bilgiye sahip de¤ilsek, benzefltirme yoluna baflvururuz. Benzefltirme için yeterli ipuçlar›na sahipsek bu yaklafl›m sonuç verebilir, ancak bar›fl sembolünde oldu¤u gibi biçim bize pek bir fley ça¤r›flt›rmaz ise, sonuca gitmekte yetersiz kal›r›z. Bar›fl sembolünün ilk ortaya ç›k›fl› 1958 y›l›nda ‹ngiltere’de “Nükleer Savafla Karfl› Do¤rudan Eylem Komitesi”nin yürüttü¤ü “Nükleer Silahs›zlanma Kampanyas›” (CND-Campaign For Nuclear Disarmement) ile iliflkilidir. Bu komitenin bir üyesi olan Gerald Holtom, ‹ngiltere’deki Kraliyet Sanat Akademisi’nden mezun, profesyonel bir tasar›mc› ve sanatç›yd›. Bar›fl sembolü tüm pankartlarda ve kampanya malzemelerinde kullan›lmak üzere Gerald Holtom taraf›ndan tasarland›. Bar›fl sembolü ilk kez 1958’deki Paskalya Yortusu s›ras›nda ‹ngiltere’nin nükleer silah imalat›n› protesto etmek için ya-

p›lan eylemde, toplum önüne ç›kt›. Bu sembol haz›rlanan pankartlarda, ölümden hayata ve k›fltan bahara kavramlar›n› tafl›yan, siyah üzerine beyaz ve yeflil üzerine beyaz renkteydi. Gerald Holtom bu sembolü tasarlarken tüm dünyada bu kadar yayg›nlaflaca¤›n› ve kabul görece¤ini düflünmemiflti. Bar›fl sembolünün temel ç›k›fl noktas› denizcilikte kullan›lan, uluslararas› bir iletiflim boyutuna sahip olan semafor alfabesinin N ve D harfleridir. Semafor kodlar›yla oluflturulan N ve D harfleri kampanyan›n slogan› “Nuclear Disarmement” (Nükleer Silahs›zlanma) sözcüklerinin bafl harflerini belirtir. Çevresindeki daire ise dünyay› sembolize eder ve tüm elamanlar üst üste bindirilerek “tüm dünyada nükleer silahs›zlanma” kavram› sembolize edilmifltir 1958’deki kullan›m›n›n ard›ndan bar›fl sembolü yayg›nl›k kazanm›fl, Atlantik Okyanusunu aflarak Martin Luther King’in arkadafl› Bayard Rustin’in insan haklar› kampanyalar›nda, sonralar› Vietnam karfl›t› gösterilerde, ard›ndan 1968’de Prag’da Sovyet tanklar›na karfl› koyan gruplar›n elinde, Arjantin’de ve Do¤u Timur’da cunta karfl›tlar›n›n gösterilerinde kendini göstermifltir. Bar›fl sembolünün bir di¤er ilginç taraf› ise, tescilli bir sembol olmay›fl› ve dolayl› olarak özgürlü¤ü imleyen bu sembolün tüm kullan›m›n›n da özgür olmas›d›r. Kaynak: T. Fikret Uçar’›n “Görsel ‹letiflim ve Grafik Tasar›m” adl› kitab›ndan al›nm›flt›r.

5. Ünite - Vektör Temelli Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar

131

Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar›

S›ra Sizde Yan›t Anahtar›

1. a

S›ra Sizde 1 Vektörel çizimler pek çok alanda kullan›labilir. Teknik çizimlerden, logo ve amblemlere kadar vektörel çizim pek çok yerde karfl›m›za ç›kar. Yaz› ile birlikteli¤i pratik oldu¤undan, detayl› tablolar ve flemalarda, basit ya da daha kapsaml› ilüstrasyonlarda en s›k kullan›lan görsellefltirme biçimi vektöreldir. K›saca foto¤raf›n yer almad›¤› ya da baflka bir de¤iflle çizgi a¤›rl›kl› olan görsellerde vektörel yaz›l›mlar arac›l›¤›yla çizim yapmak kaç›n›lmazd›r. Siz de çizim yapabilece¤iniz görselleri de¤erlendirebilir, vektörel mi yoksa piksel bazl› yaz›l›mlarla m› yap›lm›fl oldu¤unu tahmin etmeye çal›flabilirsiniz.

2. d 3. d 4. b 5. c 6. a

7. e

8. b

9. a

10. a

Yan›t›n›z yanl›fl ise “Vektörel Temelli Programlar” bölümünü tekrar gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Vektörel Çizim Araçlar›n› Tan›mak” bölümünü tekrar gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Vektörel Çizim Araçlar›n› Tan›mak” bölümünü tekrar gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Vektörel Çizim Araçlar›n› Tan›mak” bölümünü tekrar gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Vektörel Çizim Araçlar›n› Tan›mak” bölümünü tekrar gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Alanlara Renk ve Çizgi Kal›nl›¤› Vermek” bölümünü tekrar gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Alanlara Renk ve Çizgi Kal›nl›¤› Vermek” bölümünü tekrar gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Rehber Görüntü Yard›m›yla Vektörel Çizim Yapmak” bölümünü tekrar gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Rehber Görüntü Yard›m›yla Vektörel Çizim Yapmak” bölümünü tekrar gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Rehber Görüntü Yard›m›yla Vektörel Çizim Yapmak” bölümünü tekrar gözden geçiriniz.

S›ra Sizde 2 90 ve 103. sayfalar aras›nda gösterilen bar›fl sembolünü çizebilmek için siz de bilgisayar›n›z›n karfl›s›na geçin ve çizim yapmaya çal›fl›n. Tüm ad›mlar› dikkatlice okuyarak ve uygulamaya çal›flarak önce sembolü, sonra da yap›lan afifl çal›flmas›n› Adobe Illustator yaz›l›m›nda tamamlamayabilirsiniz.

Yararlan›lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar Adobe Photoshop CS3 Yetkili E¤itim K›lavuzu (2007). ‹stanbul: Medyasoft Yay›nlar›. Adobe Illustrator CS3 Yetkili E¤itim K›lavuzu (2007). ‹stanbul: Medyasoft Yay›nlar›. Lupton, E, Phillips, J.C. (2008). Graphic Design: The New Basics. New York: Princeton Architectural Press. Simmons, J. (2007). The Designer’s Desktop Manual, ‹sviçre: Rotovision Yay›nevi. Uçar, T. F. (2004). Görsel ‹letiflim ve Grafik Tasar›m. ‹stanbul: ‹nkilap Yay›nevi.

SAYISAL FOTO⁄RAF ‹fiLEME TEKN‹KLER‹

Amaçlar›m›z

N N N N N

Bu üniteyi tamamlad›ktan sonra; Vektör ve raster grafik aras›ndaki fark› ay›rt edebilecek, Örnek çal›flma arac›l›¤›yla bitmap görüntüleri düzenleyebilecek, Kalem ve seçme-tafl›ma araçlar›n› kullanabilecek, Farkl› ortamda oluflturulmufl görüntüleri düzenleyebilecek, Yaz› araçlar›n› kullanabilecek bilgi ve becerilere sahip olacaks›n›z.

Anahtar Kavramlar • Vektör • Raster • Bitmap

• Kalem Arac› • Yaz› Araçlar› • Örnek Çal›flma

‹çerik Haritas›

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Say›sal Ortamda Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar

• B‹TMAP VE VEKTÖREL GRAF‹KLER • ÖRNEK FOTO⁄RAF DÜZENLEME ÇALIfiMASI • VEKTÖREL GRAF‹K OLUfiTURMA TEKN‹KLER‹ • ÖRNEK TASARIM ÇALIfiMASI

Say›sal Ortamda Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar B‹TMAP VE VEKTÖREL GRAF‹KLER ‹ki ana bilgisayar grafi¤i kategorisi vard›r. Onlarla çal›flmaya bafllamadan önce aralar›ndaki fark› anlamak gerekir. Photoshop program›nda her iki grafik türüyle de çal›fl›labilir.

Bitmap Grafikler Bitmap resimler raster resimler olarak da adland›r›l›r. Bu resimler piksel olarak bilinen karelerden oluflan bir sistemi esas al›r. Her kareye (piksel) belirli bir konum ve renk de¤eri atan›r. Bitmap görüntülerindeki esas nesne veya flekiller yerine piksel gruplar›n›n düzenlenmesidir. Bitmap grafikler bu sistemle çoklu renk ve geçifl seçenekleri oluflturabildi¤inden foto¤raflar üzerinde çal›flmaya uygun koflullar sa¤lar. Bu özellik raster grafiklerin avantaj›d›r. Bu tür grafiklerin olumsuz taraf› da haz›rland›klar› piksel yo¤unlu¤unun (çözünürlük) üzerinde bir boyuta büyütüldüklerinde ayr›nt›lar kaybolmaya bafllar ve piksel dedi¤imiz kare dokular görünmeye bafllar.

Piksel: Say›sal görüntünün yap› tafl› olan kare birimlerdir. Birimlerin yo¤unlu¤u artt›kça görüntü kalitesi de artar.

fiekil 6.1 Raster görüntü büyütüldü¤ünde piksel denilen yap› tafllar› görünmeye bafllar.

134

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Vektörel Grafikler Vektörel çizim: Matematiksel koordinatlar üzerinde konumland›r›lm›fl noktalar›n do¤ru ya da e¤ri çizgilerle birlefltirilmesi temeline dayanan say›sal çizim türüdür.

Vektörel grafikler vektör denilen matematiksel noktalar taraf›ndan tan›mlanan çizgiler ve e¤rilerden oluflur. Bu grafikler yeniden boyutland›r›ld›klar›nda keskin kenar görüntülerini korurlar. Vektör çizimler farkl› boyutlara ölçeklenebilecek yaz› ve logo gibi grafik resimler için uygundur.

fiekil 6.2 Vektör grafikler ne kadar büyütülürse büyütülsün kenar keskinli¤i bozulmaz.

ÖRNEK FOTO⁄RAF DÜZENLEME ÇALIfiMASI

SIRA S‹ZDE

D Ü fi Ü N E L ‹ M S O R U

D‹KKAT

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

Photoshop program›n›n boyama ve düzenleme altyap›s› öylesine güçlüdür ki kullan›m olanaklar› kullan›c›s›n›n hayal gücüyle s›n›rl›d›r. Bir foto¤raf›n tonlar› ve renk düzeltmeleri gibi basit düzenlemelerden, farkl› zamanlarda ve ortamlarda oluflturulmufl görüntülerin, gerçekçi bir gözlemle ayn› ortamdaym›fl hissini uyand›ran karmafl›k düzenlemelere kadar birçok ifllem bu programda yap›labilmektedir. Program›n etkinli¤i kullan›c›s›n›n yetenekleriyle s›n›rl›d›r. Her bir proje için kullan›labilecek paletler farkl›l›k gösterebilir. Çal›flmaya baflSIRA alan›n› S‹ZDE düzenlemek verimlili¤i artt›racakt›r. Bu sebeple kullan›lmalarken çal›flma yacak paletleri gizleyip kullan›lacaklar› görünür k›lmak ekran kargaflas›n› azaltacakt›r. D Ü fi Ü N E L ‹ M Özel bir proje için bir boyama çal›flmas› yap›lacaksa, çal›flmaya bafllamadan önce çal›flma alan›n› belirlemek gerekir. Image Size (Resim Alan› Boyutlar›) pencereS O R U sinden çal›flma alan›n›n boyutlar› ve çözünürlü¤ü istenen aral›klara getirilmelidir. Çözünürlük Dve‹ K Resim Boyutu konusunu daha detayl› anlamak için 6. üniteyi gözden KAT geçiriniz.

N N

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

TELEV‹ZYON

‹NTERNET

135

6. Ünite - Say›sal Ortamda Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar

fiekil 6.3 Bir resmi tasarlamak beyinde bafllar. Öncelikle düflünülen foto¤raf düzenlemesini destekleyen farkl› foto¤raflar bulunmal›d›r.

SIRA S‹ZDE

Foto¤raf düzenleme çal›flmas› için düflünülen foto¤raflar dikkatlice seçilmelidir. Çözünürlük olarak kullan›lacak tüm görsellerin yak›n aral›klarda gerekD Ü fi Ü N Eolmas› L‹M mektedir. S›kl›kla yap›lan hata farkl› çözünürlüklerde olan foto¤raflar› ayn› resim alan›nda kullanmakt›r. Bu durum yap›lan çal›flman›n inand›r›c›l›¤›n› zedelemekte S O R U ve görsel düzenlemenin kalitesini düflürmektedir.

D Ü fi Ü N E L ‹ M S O R U

Farkl› ortamlarda çekilmifl foto¤raflar ayn› ortamda kullan›lacaksaD çözünürlük ve bo‹KKAT yutlar› yak›n de¤erlerde olmal›d›r. SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

TELEV‹ZYON

‹NTERNET

D‹KKAT

N N

SIRA S‹ZDE

fiekil 6.4

Bir resim alan›ndanAMAÇLARIMIZ kopyalan›p baflka bir resim alan›na yap›flt›r›lan beklenenden K ‹daha T A P büyük ya da küçük gelebilir. Bunun sebebi iki resim TELEV‹ZYON dosyas› aras›ndaki çözünürlük ve boyut farkl›l›¤›d›r. ‹NTERNET

136

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Bir resim alan›ndan baflka bir resim alan›na görüntü tafl›nd›¤›nda iki görüntü aras›nda boyut ve çözünürlük fark› olup almad›¤› anlafl›l›r. ‹ki resim aras›nda oran istenen aral›ktaysa birlikte kullan›lmalar› sorun yaratmayacakt›r. fiekil 6.5 A resminde çözünürlük ve boyut olarak uyumlu iki resim, B resminde de boyut ve çözünürlük olarak küçük bir flemsiyenin büyütüldü¤ü SIRA S‹ZDE zaman ortaya ç›kan netsizlik sorunu aç›kça D Ügörünmektedir. fi Ü N E L ‹ M

SIRA S‹ZDE

D Ü fi Ü N E L ‹ M

A S O R U

D ‹ K K A gere¤inden T Bir resim kesitinin fazla büyütülmesi netsizlik sorunlar› ortaya ç›karabilir.

D‹KKAT

N N

Dekupe: Bir resim alan›n›n SIRA S‹ZDE içindeki bir figürün ya da objenin etraf›ndaki alanlar›n temizlenmesi ifllemi.

AMAÇLARIMIZ

S O R U

fiekil 6.6

K ‹ T A P

A resminde dekupe ifllemi resim ekranda T E büyütülerek L E V ‹ Z Y O N hassas bir flekilde yap›labilirken, B resminde obje ekranda küçük ‹NTERNET kald›¤› için yeterince detaya girme ve do¤ru kenar elde edilmesi oldukça zordur.

Seçim araçlar›yla SIRA S‹ZDE resim dekupesi yaparken ifllemin ekranda olabildi¤ince büyütülerek yap›lmas› hatal› kenar ihtimallerini azalt›r. Yeterince büyütmeden yap›lacak dekupeler do¤ru kenar elde edilmesini zorlaflt›r›r. Detaylara girilmedi¤i için do¤ru bir AMAÇLARIMIZ kenar temizlemesi yap›lmas›n› mümkün k›lmaz. K ‹ T A P

TELEV‹ZYON

‹NTERNET

Unutulmamal›d›r ki do¤ru bir kenar seçimi sonraki aflamalarda resim bütünlü¤ünün kalitesinde önemli bir rol oynayacakt›r. Programda yap›labilecek belki de en hassas ifllemi bu kenar seçim ifllemi oluflturmaktad›r. Bu ifllem için aceleci davranmay›p titizlikle harcanacak zaman sonraki aflamalarda kendini gösterip uygulay›c›s›na görüntü ifllem kalitesi olarak geri dönecektir.

137

6. Ünite - Say›sal Ortamda Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar

fiekil 6.7 Bir önceki aflamada yap›lan kenar seçim hatalar› sonraki aflamada baflka bir resme tafl›nd›¤›nda katlanarak büyür. Bu durum yap›lan çal›flmalar› inand›r›c›l›ktan uzaklaflt›r›p bofla ç›kar›r.

Kenar seçim ifllemi farkl› yöntemlerle yap›labilir. Kement araçlar› bu tür ifllemler için en çok kullan›lan araçlardand›r. Seçim bölgesi tamaland›ktan sonra kenar keskinli¤inin bir miktar eritilmesi iki farkl› resim bölgesinin uyumunu kolaylaflt›racakt›r. Geçifl dozunu fazlaca abartmamak gerekir. Geçifl abart›ld›¤›nda sonradan bilgisayarda yap›lm›fl etkisi oluflturup inand›r›c›l›¤›n› yitirecektir. fiekil 6.8 Kenar seçimlerinden sonra kenarlara uygulanacak Feather Selection (Yumuflatma Etkisi) olas› seçim hatalar›n› aza indirip tafl›nan bölgeye uyumu kolaylaflt›racakt›r.

Farkl› ortamlarda çekilmifl foto¤raflarla bir düzenleme yap›l›yorsa katmanlar› görüntüleri harmanlamak için etkin kullanmak önemlidir. Katmanlar ünitesinde katman harmanlama konusu anlat›lm›flt› (Ünite 3’te “Bir Katman›n Opakl›¤›n› ve Harmanlama Seçene¤ini Belirlemek” konusuna bak›n›z). Do¤ru katman harmanlama seçene¤i farkl› resimleri mükemmel bir uyum haline dönüfltürebilir.

138

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

fiekil 6.9 Sörf yapan figur normal harmanlama seçene¤inde eklendi¤inde ortama aitlik duygusu zay›fken, ikinci resimde harmanlama seçeneklerinden Limonisity seçene¤i ile sörf yapan figür ortam›n bir parças› hâline gelmifltir.

Resim düzenlemesinde günefl etkisini artt›rmak için baflka ortamda foto¤raf filtresiyle çekilmifl bir günefli varolan güneflin oldu¤u yere yerlefltirme çal›flmas›nda harmanlama seçenekleri yine önemli bir rol oynamaktad›r. fiekil 6.10 Günefl foto¤raf›n› da do¤ru bir harmanlama seçene¤ini kullanarak ortama ait bir görünüm almas› kolayca sa¤lanm›flt›r.

Harmanlama aflamas›ndan sonra sörf ve günefl katmanlar›ndaki istenmeyen lekeler do¤ru f›rça uçlar› seçilerek silinmelidir. F›rça ucu büyüklü¤ü ve kenar yumuflakl›k seviyesi etkin kullan›ld›¤›nda büyük alanlar› silerken çok ifle yarar. fiekil 6.11 Silgi ve f›rça ucu kombinasyonlar› çok katmanl› resim düzenlemelerinde s›kl›kla kullan›l›r.

139

6. Ünite - Say›sal Ortamda Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar

F›rça uçlar› birçok araç seçene¤inde kullan›l›r. Bir önceki ifllemde silgi ucu olarak kullan›lan f›rça uçlar› s›rad›fl› seçeneklerle resim alan›na farkl› etkiler vermek amac›yla da kullan›labilir. fiekil 6.12 Filtreli foto¤raf çekimlerindeki par›lt› hissini verebilmek için, dört sivri köfleli y›ld›z fleklindeki f›rça ucu seçilip foto¤rafik bir parlama etkisi verilebilir.

Mühür arac›yla istenmeyen dokular›n resim alan›nda varolan baflka dokularla kapat›labilece¤i önceki ünitede anlat›lm›flt›. Resim alan›nda sahilde bulunan küçük insan silüetleri sörfçüyle k›yasland›¤›nda alg› kargaflas› yaratt›¤› için onlar› silmek olumlu bir hareket olacakt›r. Bu ifllem basitçe mühür arac›yla doku tafl›ma yöntemiyle yap›labilir. fiekil 6.13 Örnekte de görüldü¤ü gibi görüntüleri nak›fl ifller gibi yönlendirmek program kabiliyetlerini kullanarak mümkündür.

VEKTÖREL GRAF‹K OLUfiTURMA TEKN‹KLER‹ Çizim Kalemi Arac›n› Kullanmak Pen Tool (Çizim Kalemi Arac›) path ad› verilen düz ve e¤imli çizgiler oluflturur. Çizim kalemi arac› çizim ve seçim arac› olarak kullan›labilir. Çizim kalemi arac› düzgün ve pürüzsüz vektörel hatlar çizer. Çizim kalemi arac›yla oluflturulan hatlar vektörel olarak büyütüldüklerinde kenar bozulmas› olmaz ve sonsuz oranda büyütülme olana¤› sa¤larlar. Çizim kalemi arac› vektörel çizimler için kulllan›labilece¤i gibi, kontrollü bir seçim arac› olarak da kullan›labilir. Bu yönüyle de kalem arac› oldukça etkin olarak kullan›labilir. Di¤er seçim araçlar›nda çok pratik olmayan geriye dönük de¤ifliklikler bu araçta kolayl›kla yap›labilir.

140

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

fiekil 6.14 Çizim kalemi araç kutusu penceresi.

Çizim kalemi arac› Anchor Point (Çapa Noktas›) dedi¤imiz t›klama noktalar›n›n aras›na do¤ru ya da e¤ri çizgilerle birlefltirip çizgi ya da alanlar oluflturmay› sa¤layan bir araçt›r. Çapa noktas›ndaki t›klama sürerken fare hareketleri, çapa noktas›na ba¤l› olan çizginin e¤imini oluflturur. Bu araçlar aras›nda en do¤ru çizimi Pen Tool (Çizim Kalemi Arac›) yapar. Magnetic Pen (M›knat›s Kalem) ve Freeform Pen (Serbest Kalem) araçlar›, normal bir kalemle ka¤›t üzerinde çizim yap›yormufl gibi yollar çizmemizi sa¤lar. Kalem arac›n› seçmek için araç kutusundaki sembole t›klanabilece¤i gibi klavyedeki P tufluna da bas›labilir. Shift+P tufllar›na basarak kalem ve m›knat›sl› kalem araçlar› aras›nda geçifl yap›labilir. Kalem arac›yla oluflturulan yollar çizgi fleklinde kalabilece¤i gibi kapal› alanlar fleklinde de olabilir. Bilindi¤i gibi çizgilerin iki ucu vard›r. Kapal› alanlar›n ise yolu süreklidir. Örne¤in daire alan› kapal› yoldan oluflmufltur ve yol süreklilik gösterir. Dolgu ve çizgi kal›nl›¤› uygulanmayan yollar görünmez yollard›r ve bask›da ç›kmaz. Nedeni yollar›n piksel içermeyen vektör nesneler olmas›d›r. Resim alan›nda belirgin flekillere dönüflmeleri için çizgi ya da dolgu olarak tan›ml› olmalar› gerekmektedir. Vektörel çizim yollar› program içerisinde kalem araçlar› arac›l›¤›yla oluflturulabilece¤i gibi vektörel tabanl› bir programda oluflturulup resim alan›na d›flar›dan da dahil edilebilirler. Ayn› flekilde programda oluflturulan vektörel yollar baflka bir programa da tafl›nabilir.

Düz Çizgiler Çizmek Düz çizgiler fare ile t›klanarak oluflturulur. Çizim kalemi arac›n› seçtikten sonra ilk t›klama yolu bafllatma özelli¤i tafl›r. Bundan sonraki her t›klama bir öncekiyle aras›nda düz bir çizgiyle birlefltirilir. Çizim sonland›r›lmak istendi¤inde araç kutusuna gidip çizim kalemi üzerine tekrar t›klamak yeterlidir. Vektörel çizim yaparken Paths paletinde yap›lan çizimler Work Path (Çal›flma Çizgisi) ad› alt›nda geçici depolama alan› olarak görülür. fiekil 6.15 Düz çizgi çizmek ve Work Path (Çal›flma Çizgisi) penceresi. Kalem arac›yla tam yatay dikey ve 45 derecelik aç›larda çizim yaparken klavyedeki shift tufluna bas›l›yken çizim yap›l›r.

141

6. Ünite - Say›sal Ortamda Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar

Resim alan›nda birden çok çizim yap›ld›¤›nda, çizim yönetimini kolaylaflt›rmak için çizgiler çal›flma çizgisi paletinde kaydedilebilir. Böylece herbirine ulaflmak ve düzenlemek pratik hale gelir. Çal›flma çizgisi paletinde varolan bir çizimi seçimden ç›kar›l›p çizime yeniden bafllan›rsa, yeni çal›flma çizgisi öncekinin yerini al›r, eskisi kaybolur.

Ba¤lant› Noktalar›, Yön Tutamaçlar› ve Bileflenler Vektörel bir çizim birçok çapa noktas› ve ona birçok ba¤l› do¤ru ya da e¤rilerden SIRA S‹ZDE oluflabilir. Çapa noktalar›, çizim parçalar›n›n bafllang›ç ve bitifl noktalar›n› iflaret eder. Çizim yaparken fare ile her k›sa t›klama iki çapa noktas› aras›nda do¤ru çizgilerle birleflir. Çapa noktas›nda fareye bas›l› durumdayken yön D Üvermek fi Ü N E L ‹ M ba¤l› olan çizginin çekilen yöne göre e¤rilik kazanmas›n› sa¤lar. Bu durum asl›nda çapa noktas›na ba¤l› yön noktas› ve çizgilerinin oluflmas›n› sa¤lar. Yön noktalar›n› ve çizgiS O R U lerinin konumu, çapa noktas›na ba¤l› olan e¤rinin biçimini belirler.

SIRA S‹ZDE

D Ü fi Ü N E L ‹ M S O R U

D‹KKAT

‹KKAT E¤ri bir çizgiden sonra düzgün bir çizgi çizmek için fareyle ayn› çapaD noktas›n›n üzerine alt tufluna basarak tekrar t›klad›ktan sonra çizime devam etmek gerekmektedir.

SIRA S‹ZDE

N N

SIRA S‹ZDE

fiekil 6.16

AMAÇLARIMIZ

Çapa noktalar›, AMAÇLARIMIZ yön tutamaçlar› ve bileflenler.

K ‹ T A P

TELEV‹ZYON

Yumuflak çapa noktas› Bu noktaya ba¤l› yön ‹NTERNET tutamaçlar› vard›r. Keskin çapa noktas› Bu noktaya ba¤l› yön çizgileri ve noktalar› yoktur.

Böyle çapa noktalar›na yumuflak çapa noktalar› denir. Yumuflak e¤riler, yumuflak noktalarla ba¤lan›rlar. Köfleli yollar ise keskin köfle noktalar›yla ba¤lan›rlar.

Çizgileri ve Çapa Noktalar›n› Tafl›mak Çizgileri ve çapa noktalar› k›smen ya da bütün olarak Direct Selection (Tafl›ma Arac›) tafl›n›r. Araç kutusunda Path Selection (Yol Seçim) arac›n›n alt›nda Direct selection (Tafl›ma Arac›) arac› gizlidir. Seçim ve tafl›ma oklar› bu flekilde seçilebilece¤i gibi klavye k›sayolu kullan›larak da seçilebilir. Klavyede A tufluna basarak seçim arac› etkin duruma getirilebilir. Ayr›ca kalem arac› seçili durumdayken, Ctrl (Windows) ya da Command (Mac OS) tufluna basarak geçici olarak seçim arac› etkin hale getirilebilir.

‹NTERNET

142

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

fiekil 6.17 Tafl›ma ve seçme araçlar›. Siyah ok tüm çizim alan›n›, beyaz ok ise belirli bir çapa noktas›n› ya da yön noktas›n› tafl›r.

Araç kutusunda kalem arac›n›n alt›nda bulunan Add Anchor Point Tool (Çapa Noktas› Ekle) arac›yla varolan bir vektörel alana çapa noktas› eklenebilir. Yine ayn› yerde gizli bulunan Delete Anchor Point Tool (Çapa Noktas› Sil) arac›yla varolan çapa noktas› silinebilir.

Vektörel Alanlar› Boyamak Yollar ve çapa noktalar› bir resim alan›n›n bas›lmayan elemanlar›d›r. Vektörel alanlar ve çizgiler resim alan›ndaki pikselleri temsil etmez. Seçimden ç›kar›ld›¤›nda resim alan›nda görünmez. Ancak çal›flma yolu paletinde görünür. Resim alan›nda da görünebilmesi için Stroke (Kontur) eklemek ya da fill (dolgu) eklemek gerekmektedir. Vektörel alan seçiliyken Swatches (Renk paleti’nden) seçilen renk vektörel alan› boyar. fiekil 6.18 Renk paleti (Swatches).

SIRA S‹ZDE

D Ü fi Ü N E L ‹ M

S O R U

D‹KKAT

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

D ‹ K K A her T ne kadar kenar keskinlik sorunu olmasa da dolgu ve çizgi rengi reVektörel alanlarda sim alan› çözünürlü¤ünde görünür.

N N

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

143

6. Ünite - Say›sal Ortamda Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar

Renk kütüphanesinden seçilen renk alan›n içine opak olarak dolar. Katmanlar paletinden bu alan›n geçirgenli¤i de¤ifltirilebilir.

Vektörel Alanlar› Seçilmifl Alanlara Dönüfltürmek Kalem arac›yla oluflturulmufl vektörel alanlar, resim alan›ndaki piksel gruplar›n›n seçimi için kullan›labilir. Alan haline getirilmifl vektörel çizim, çal›flma çizgisi paleti penceresinin alt›nda bulunan seçim alan› iflaretinin üzerine sürüklenerek seçilmifl alan haline dönüfltürülebilir. Ayn› sonuca çal›flma çizgisi paleti penceresinin yan taraf›nda bulunan küçük üçgenden ulafl›lan palet menüsünde Make Selection (Seçilmifl Alana Dönüfltür) seçene¤inden de ulafl›labilir. Ç›kan ara pencereden kenar keskinli¤i ve ifllem türü de seçilebilir. fiekil 6.19 Vektörel alanlar› seçilmifl alanlara dönüfltürmek.

Seçilmifl Alanlar› Vektörel Alanlara Dönüfltürmek Vektörel alanlar seçilmifl alanlara dönüfltürülebilirken seçilmifl alanlar da vektörel alanlara dönüfltürülebilir. Herhangi bir seçim arac›yla seçilmifl alan› çal›flma çizgisi paleti penceresinin alt›nda bulunan vektörel dönüflüm seçene¤ine t›klayarak ya da çal›flma çizgisi paleti penceresinin yan›ndaki üçgen menüdeki Make Work Path (Çizime Dönüfltür) seçene¤i iflaretlenerek vektörel alana dönüfltürülür. fiekil 6.20 Seçilmifl alanlar› vektörel alanlara dönüfltürmek.

ÖRNEK TASARIM ÇALIfiMASI Bu bölümde raster ve vektör grafiklerden oluflan örnek bir afifl tasar›m yap›lacakt›r. Farkl› programda oluflturulmufl görüntülerin biraraya getirilerek bir grafik tasar›ma dönüflmesi sa¤lanacakt›r.

144

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

fiekil 6.21 Önceden tasarlanan afifl için gereken görseller bulunur ya da oluflturulur.

Bir önceki örnek çal›flmada oldu¤u gibi bu çal›flmada da resim alan›n›n boyut ve çözünürlük de¤erlerini ayarlayarak ifle bafllanmal›d›r. Sonradan dönüflümü sa¤l›kl› olmad›¤› için boyut, çözünürlük de¤erlerine bu aflamada karar verilmelidir. Çal›flma alan› kullan›labilecek en büyük ölçülerde çal›fl›lmal›d›r. Bu aflamada bilinmesi gereken ikinci nokta oluflturulacak tasar›m›n bask› ortam›nda m›, say›sal ortamda m› ço¤alt›laca¤› sorusunun cevab›d›r. Çok renkli bir çal›flma olacaksa ve bask› yöntemiyle ço¤alt›lacaksa CMYK, yine çok renkli olacaksa ve say›sal olarak ço¤alt›lacaksa RGB renk modunda çal›fl›lmas› sonraki aflamalarda renk sorunlar›n› aza indirir. fiekil 6.22 Vektörel programda oluflturulmufl bir çizim oluflturuldu¤u programda kopyalan›p, photoshop’taki resim alan›na yap›flt›r›labilir. Yap›flt›rma iflleme yine vektörel ya da raster olarak yap›labilir.

Resim alan›na vektörel bir programdan çizim tafl›mak olas›d›r. Kopyala-yap›flt›r yoluyla bu ifllem basitçe yap›labilir. Yap›flt›rma iflleminden önce beliren pencerede yap›flt›r›lacak görüntünün vektörel mi, raster m› oldu¤u seçilebilir. Bir çizimin vektörel yap›flt›r›lmas› daha sonra olabilecek büyütme ifllemlerinin sorunsuz olmas›n› sa¤lar.

145

6. Ünite - Say›sal Ortamda Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar

fiekil 6.23 Farkl› bir programdan ya da farkl› bir resim alan›ndan kopyalan›p zemin resim alan›na getirilen her resim otomatik olarak yeni bir katmana yap›flt›r›l›r.

Resimler ilk yap›flt›r›ld›klar›nda Free Transform (Serbest Dönüflüm) de¤ifliklikleri çerçevesiyle birlikte gelirler. Boyut ve aç› gibi deformasyonlar bu aflamada yap›labilir. fiekil 6.24

Maske katman› üzerindeki siyah alanlar kapat›c› beyaz alanlar ise geçirgen alanlar› gösterir. Gri alanlar ise tonu koyuldukça geçirgenli¤i azalan bir yap› tafl›r.

A- Anadolu Üniversitesi logosunun ve dünyan›n form olarak uyumu için tam daire fleklinde gelen dünya resmini Free Transform (serbest dönüflüm) çerçevesinin çapa noktalar›ndan formunu bozarak ayn› flekle gelmesi sa¤lan›r. B-Form olarak bütünleflmenin güçlendirilmesi için logonun bulundu¤u katmana maske katman› ekleyerek logonun baz› yerlerinin dünya üzerinde siliklefltirilmesi sa¤lanabilir.

146

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

fiekil 6.25 Zemin katman›n› seçip logonun ve dünyan›n sol üstüne rast gelecek bir parlama etkisi vermek için filtrelerden Lens Flare (Mercek Yans›mas›) efekti görselin etkisini art›racakt›r.

fiekil 6.26 Yaz› arac›n›n seçilmesiyle araç seçenekleri çubu¤undaki tüm bilgiler yaz›yla ilgili hale dönüflür.

Bir resim alan›na yaz› eklemek için araç kutusundan T yaz› arac›n› seçmek gerekir. Bu araçla resim alan›n›n t›klanan yerine yaz› yaz›lmaya bafllanabilir. T›klamayla birlikte katmanlarda yaz› katman› belirdi¤i de gözlenir. Photoshop’taki yaz› özellikleri bir kelime ifllem program›ndaki yaz› özellikleri ile büyük benzerlik gösterir. Baflka bir programda edinilen al›flkanl›klar bu programda da sürdürülebilir. Kelime ifllem programlar›ndan fark›, yaz›lara ek olarak bütün görüntü ifllem etkilerinin verilebilmesidir.

147

6. Ünite - Say›sal Ortamda Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar

fiekil 6.27 Tasar›m tamamland›ktan sonra üretim türüne göre gereken dönüflümler yap›ld›ktan sonra yeni bir isimle kaydedilir. Daha sonra ihtiyaç duyulmas› durumu düflünülerek tasar›m›n katmanl› (psd) hali ayr›ca saklanmal›d›r.

148

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Özet ‹ki ana bilgisayar grafi¤i kategorisi vard›r. Onlarla çal›flmaya bafllamadan önce aralar›ndaki fark› anlamak gerekir. Photoshop program›nda her iki grafik türüyle de çal›fl›labilir. Bitmap resimler raster resimler olarak da adland›r›l›r. Bu resimler piksel olarak bilinen karelerden oluflan bir sistemi esas al›r. Her kareye (piksel) belirli bir konum ve renk de¤eri atan›r. Bitmap görüntülerindeki esas nesne veya flekiller yerine piksel gruplar›n›n düzenlenmesidir. Vektörel grafikler vektör denilen matematiksel noktalar taraf›ndan tan›mlanan çizgiler ve e¤rilerden oluflur. Bu grafikler yeniden boyutland›r›ld›klar›nda keskin kenar görüntülerini korurlar. Vektör grafikler farkl› boyutlara ölçeklenebilecek yaz› ve logo gibi grafik resimler için uygundur. Photoshop program›n›n boyama ve düzenleme altyap›s› öylesine güçlüdür ki kullan›m olanaklar› kullan›c›s›n›n hayal gücüyle s›n›rl›d›r. Bir foto¤raf›n tonlar› ve renk düzeltmeleri gibi basit düzenlemelerden, farkl› zamanlarda ve ortamlarda oluflturulmufl görüntülerin, gerçekçi bir gözlemle ayn› ortamdaym›fl hissini uyand›ran karmafl›k düzenlemelere kadar birçok ifllem bu programda yap›labilmektedir. Program›n etkinli¤i kullan›c›s›n›n yetenekleriyle s›n›rl›d›r. Pen Tool (Çizim Kalemi Arac›) Path (Çizgi) ad› verilen düz ve e¤imli çizgiler oluflturur. Çizim kalemi arac› çizim ve seçim arac› olarak kullan›labilir. Çizim kalemi arac› düzgün ve pürüzsüz vektörel hatlar çizer. Çizim kalemi arac›yla oluflturulan hatlar vektörel olarak büyütüldüklerinde kenar bozulmas› olmaz ve sonsuz oranda büyütülme olana¤› sa¤larlar. Çizim kalemi arac› vektörel çizimler için kulllan›labilece¤i gibi, kontrollü bir seçim arac› olarak da kullan›labilir. Bu yönüyle de kalem arac› oldukça etkin olarak kullan›labilir. Di¤er seçim araçlar›nda çok pratik olmayan geriye dönük de¤ifliklikler bu araçta kolayl›kla yap›labilir.

Photoshop program› farkl› programlarda oluflturulmufl görüntüleri raster ya da vektörel olarak ça¤›r›p bünyesinde ayn› özelliklerde saklayabilme kabiliyetine sahiptir. Katmanlar› birlefltirilmedi¤i sürece farkl› grafik türlerini kendi bünyesinde saklar. Bir resim alan›na yaz› eklemek için araç kutusundan T yaz› arac›n› seçmek gerekir. Bu araçla resim alan›n›n t›klanan yerine yaz› yaz›lmaya bafllanabilir. T›klamayla birlikte katmanlarda yaz› katman› belirdi¤i de gözlenir. Photoshop’taki yaz› özellikleri bir kelime ifllem program›ndaki yaz› özellikleri ile büyük benzerlik gösterir. Baflka bir programda edinilen al›flkanl›klar bu programda da sürdürülebilir. Kelime ifllem programlar›ndan fark›, yaz›lara ek olarak bütün görüntü ifllem etkilerinin verilebilmesidir.

6. Ünite - Say›sal Ortamda Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar

149

Kendimizi S›nayal›m 1. Bitmap grafik anlam›na gelen kelime afla¤›dakilerden hangisidir? a. Vektör b. Raster c. Çizim d. Tipografi e. Fotografi

7. Bitmap bir görüntü ekranda çok büyütüldü¤ünde afla¤›dakilerden hangisi gözlemlenir? a. Keskinlik de¤iflmez. b. Gri görüntünün renklendi¤i görünür. c. Pikseller görünmeye bafllar. d. RGB renkler CMYK olur. e. Görüntü keskinleflir.

2. Vektörel grafik anlam›na gelen kelime afla¤›dakilerden hangisidir? a. Matematiksel çizim b. Piksel de¤er c. Raster grafik d. Bitmap grafik e. CMYK

8. Vektörel bir görüntü ekranda büyütüldü¤ünde afla¤›dakilerden hangisi söylenebilir? a. Keskinlik de¤iflmez. b. Gri görüntünün renklendi¤i görünür. c. Pikseller görünmeye bafllar. d. RGB renk yap›lar› belirginleflmeye bafllar. e. CMYK RGB’ye dönüflür.

3. Afla¤›dakilerden hangisi pikseli tan›mlamaktad›r? a. Çapa noktas› b. Yön çizgisi kutucu¤u c. Bitmap görüntünün yap›tafl› d. Çizim e¤risi e. Gri de¤er grafi¤i

9. Vektörel çizimler afla¤›daki araçlardan hangisiyle oluflturulur? a. Brush (F›rça arac›) b. Pen (Çizim kalemi arac›) c. Tafl›ma ve seçim oklar› d. Lasso (Kement arac›) e. Magic Wand (Sihirli de¤nek arac›)

4. Afla¤›dakilerden hangisi çözünürlü¤ü tan›mlamaktad›r? a. Resim alan›n›n renk yap›s› b. Foto¤raf›n negatifi c. Resim alan›n›n tek ton olmas› d. Resim alan›n›n grafik türü e. Birim alana düflen piksel say›s› 5. Afla¤›dakilerden hangisi dekupeyi tan›mlamaktad›r? a. Çoklu resim format› b. Tek tonlu resim seçene¤i c. Matematiksel çizim format›na dönüfltürme d. Figürün etraf›n›n temizlenmesi e. Fotografin tramlanmas› 6. Afla¤›dakilerden hangisi çapa noktas›n› tan›mlamaktad›r? a. Piksellerden herbiri b. Vektörel çizim t›klama noktas› c. Yar›m ton noktas› d. Ortalama çözünürlük de¤eri e. Katmanlar›n birlefltirilmesi

10. Kalem arac›yla vektörel çizim yaparken e¤ri çizgiden sonra düz çizgi nas›l çizilir? a. Kalem arac› araç kutusundan tekrar seçilir çizime devam edilir. b. Resim alan›n›n bofl yerine t›klan›r ve çizime devam edilir. c. Resim alan›n›n d›fl›na t›klan›r ve çizime devam edilir. d. Çapa noktas›n›n üzerine alt tufluna basarak t›klan›r ve çizime devam edilir. e. Yönlendirme noktas›na t›klan›r ve çizime devam edilir.

150

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar›

Yararlan›lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar

1. b

Adobe Yarat›c› Ekibi. (2004). Adobe Photoshop CS Yetkili E¤itim K›lavuzu, ‹stanbul: Medyasoft Yay›nlar›. fiener A. (2006). Photoshop Magazin, ‹stanbul www.photoshopmagazin.com

2. b 3. c 4. e 5. d 6. b 7. c 8. a 9. b 10. d

Yan›t›n›z yanl›fl ise “Bitmap ve Vektörel Grafikler” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Bitmap ve Vektörel Grafikler” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Bitmap ve Vektörel Grafikler” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Bitmap ve Vektörel Grafikler” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Örnek Foto¤raf Düzenleme Çal›flmas›” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Bitmap ve Vektörel Grafikler” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Bitmap ve Vektörel Grafikler” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Bitmap ve Vektörel Grafikler” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Bitmap ve Vektörel Grafikler” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Ba¤lant› Noktalar›, Yön Çizgileri, Yön Noktalar› ve Bileflenler” konusunu yeniden gözden geçiriniz.

Çandafl fiiflman, “Liman”, 2005.

6. Ünite - Say›sal Ortamda Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar

Tevfik Fikret Uçar’›n “Ne Mutlu Bir Düflü Olana” çal›flmas› el ile üretilmifl görsellerin ve bir foto¤raf›n sanatsal bir biçimde kullan›m›na farkl› bin örnektir.

151

SAYISAL FOTO⁄RAF ‹fiLEME TEKN‹KLER‹

7 Amaçlar›m›z

N N N N

Bu üniteyi tamamlad›ktan sonra; Görsel efekt ve filtre kavramlar›n› tan›mlayabilecek, Görsel efekt ve filtrelerin temel ifllevlerini aç›klayabilecek, Görsel efekt ve filtreleri do¤ru biçimde ve do¤ru yerde kullanabilecek, Görsel efekt ve filtreleri ihtiyaca göre s›ralayabilecek bilgi ve becerilere sahip olacaks›n›z.

Anahtar Kavramlar • • • •

Efekt Filtre Blur (Bulan›klaflt›rma) Noise (Parazit)

• • • •

Sharpen (Netlefltirme) Texture (Doku) Vektör Tabanl› Piksel Tabanl›

‹çerik Haritas›

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Tenkikleri

Özel Efektler ve Filtreler

• G‹R‹fi • P‹KSEL TABANLI EFEKT VE F‹LTRELER

Özel Efektler ve Filtreler G‹R‹fi Filtre ve efektler bir görüntünün daha güçlü iletiflim kurmas›nda yard›mc› elemanlard›r. Bir foto¤raf›n daha çarp›c›, bir manzaran›n daha gizemli ya da bir araban›n daha h›zl› oldu¤unu vurgulamada efekt ve filtrelerin yard›m›na baflvururuz. Pek çok farkl› yaz›l›m benzer isimlerde efekt ve filtreler ile standart baz› uygulamalara elverifllidirler. Baz› yaz›l›mlar ise filtrelerin çok daha detayl› olarak ifllenebilmesine olanak tan›rlar. Filtreler, denemesi oldukça çekici seçenekler sunarlar. Bu nedenle etraf›m›zda rastlad›¤›m›z broflür, ilan gibi malzemelerde bilinen filtrelerin uygulamalar›yla s›k karfl›lafl›r›z. Ancak bilinmesi gereken önemli bir nokta, filtrelerin “hofl göründü¤ü için” de¤il, do¤ru iletiflim kurmak için yard›mc› elemanlar olduklar›d›r. Dolay›s›yla, görsel efekterin kar›fl›kl›¤› ile mesaj karmaflas› yaratan bir foto¤raf yerine hiç efekti olmayan bir foto¤raf› kullanmak daha do¤ru bir seçenek olacakt›r. Bu nedenle, efekt ve filtreleri kullan›rken, kullan›m amac›n› da unutmamak oldukça önemlidir. fiekil 7.1 Özel efektler ve filtreler ile varolan görüntüler daha etkili ve çarp›c› hâle getirilebilirler.

154

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

P‹KSEL TABANLI EFEKTLER VE F‹LTRELER fiekil 7.2 Filtreler Menüsü ve Filter Gallery (Filtreler Galerisi) Penceresi.

SIRA S‹ZDE

D Ü fi Ü N E L ‹ M S O R U

D‹KKAT

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

SIRA S‹ZDE

Hemen hemen tüm görüntü ifllem yaz›l›mlar› baz› efekt ve filtreleri bar›nd›r›r. Bu efektlerD Üuygulan›rken genellikle bir menü arac›l›¤› ile baz› detayl› ayarlamalar› fi Ü N E L ‹ M yapmam›zda yard›mc› olurlar. Efekt ve filtreler kimi zaman d›fl yaz›l›mlar ile de ana yaz›l›ma eklenebilir. Plug-in olarak adland›r›lan bu ek yaz›l›mlar, efektlerin çeflitleS O R U nebilmesine olanak tan›rlar. D‹KKAT Filtreler bir görüntünün tamam›na ya da bir bölümüne uygulanabilir. Filtreleri uygulamada en do¤ru yöntem filtrenin uyguland›¤› görseli yeni bir katmana kopyalayarak, bu katman›n transparanl›¤›ndan faydalanarak filtrenin gücünü ve etkisini kontrol etmektir. FilSIRA S‹ZDE tre uygulamas› etkisi bu yöntemle kontrol edildi¤inde afl›r› abart›l› ve karmafl›k görseller yerine tutarl› ve yerinde efekt kullan›m› mümkün olur.

N N

AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

TELEV‹ZYON

7. Ünite SIRA - ÖzelS‹ZDE Efektler ve Filtreler

Temel efekt ve filtreleri genel olarak flu gruplarda toplayabiliriz: Artistic (SanatD Ü fi Ü N E L ‹ M sal), Blur (Bulan›klaflma), Brush Strokes (F›rça Ucu Efektleri), Distort (Bozma), Noise (Parazit), Pixellate (Piksellefltirme), Render (Canland›rma), Sharpen (Netlefltirme), Sketch (Çizim), Texture (Doku) ve Stylize (Stilize)’dir. S O R U Hemen hemen tüm filtrelerin bir arada görülebildi¤i “Filter Gallery” Dgörüntülü menüsüne ‹KKAT Adobe Photoshop yaz›l›m›nda Filter menüsününün alt›ndan ulaflabilirsiniz.

Artistic (Sanatsal) Filtreler

SIRA S‹ZDE

N N

Artistic (Sanatsal) Filtreler ile, resimsi, sanatsal görüntüye sahip bir görsel elde etmek mümkündür. Colored Pencil (Boya Kalemi) filtresi varolan görüntüyü renkli AMAÇLARIMIZ kalemlerle çizilmifl gibi gösterir. Cutout (Karton) filtresi varolan görüntüyü renkli kartonlardan kesilmifl gibi detaylardan ar›nd›rarak kaba bir hale getirir. Dry Brush K ‹ T A P yarar. Film (Kuru F›rça) kuru f›rça tekni¤i ile bir görselin kenarlar›n› belirlemeye Grain (Film Greni) görüntüye gren ekler. Fresco (Duvar Resmi) kaba f›rça darbeleri ile resimsel bir etki yarat›r. Neon Glow (Parlak ›fl›k) seçilen renk ile görüntüyü L E V ‹ Z Yf›rça O N uçlar› ile yumuflatarak bir parlama ekler. Paint Daubs (F›rça Darbeleri)T Ebelirli resme farkl› müdahalelere olanak verir. Palette Knife (Resim B›ça¤›) altta tuval varm›fl gibi bir görüntü ile neredeyse saydam bir resim görüntüsünü elde etmek için kullan›l›r. Plastic Wrap (Plastik Folyo) görüntüyü sanki plastik folyo ile kaplanm›fl ‹NTERNET gibi gösterir. Poster Edges (Posterize) bir görüntünün içerdi¤i renkleri azaltarak detaylar›ndan ar›nd›rmaya yarar. Rough Pastels (Kal›n Pastel) toz pastel ile boyanm›fl havas›n› vermek için kullan›l›r. Smudge Stick (Bulaflt›rma Çubu¤u) bir görselin detaylar›n› yumuflatarak aç›k renk alanlar›n ›fl›¤›n› artt›r›r. Sponge (Sünger) resmi sanki süngerle boyanm›fl gibi kaba bir hava verir. Underpainting (Astar Boyama) resmi tuval zeminde transparan olarak aktar›p, üzerine yeniden boyanm›fl gibi göstermek için kullan›l›r. Watercolor (Suluboya) ise görüntüyü suluboya tekni¤i ile resmedilmifl gibi göstererek detaylardan ar›nd›r›r.

SIRA S‹ZDE 155

D Ü fi Ü N E L ‹ M S O R U

D‹KKAT

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

TELEV‹ZYON

‹NTERNET

156

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

fiekil 7.3 Artistic (Sanatsal) Filtreler .

Colored Pencil (Boya Kalemi)

Cut Out (Karton)

Dry Brush (Kuru F›rça)

Film Grain (Film Greni)

Fresco (Duvar Resmi)

Neon Glow (Parlak Ifl›k)

Paint Daubs (F›rça Darbeleri)

Palette Knife (Resim B›ça¤›)

Plastic Wrap (Plastik Folyo)

Poster Edges (Posterize)

157

7. Ünite - Özel Efektler ve Filtreler

fiekil 7.4 Artistic (Sanatsal) Filtreler.

Rough Pastels (Kal›n Pastel)

Smudge Stick (Bulaflma Çubu¤u)

Sponge (Sünger)

Underpainting (Astar Boyama)

SIRA S‹ZDE

D Ü fi Ü N E L ‹ M

S O R U

Watercolor (Suluboya)

Efekt ve filtrelerde özellikle Sanatsal filterelerde önemli bir nokta bu yaln›zca D ‹ Kfiltrelerin KAT bir taklit oldu¤udur. Taklitler gerçe¤i gibi do¤ru bir etki sa¤lamayabilirler, bu nedenle bu tip filtreleri çok gerekli olmad›kça kullanmak sak›ncal›d›r. Örne¤inSIRA suluboya filtresi yeriS‹ZDE ne suluboya tekni¤inin kendisini kullanmak ya da varolan bir suluboya resmi görsel olarak seçmek çok daha kaliteli ve özgün sonuçlar verecektir.

Blur (Bulan›klaflt›rma) Filtresi

AMAÇLARIMIZ

D‹KKAT

N N

Blur (Bulan›klaflt›rma) filtresi bir görüntüyü bulan›klaflt›rmaya yarar. Bulan›klaflK ‹Örne¤in T A P bir objeyi t›rmak, o görüntünün netli¤inin azalmas› ile ayn› anlama gelir. arka plan›ndan ay›rmak, öndeki objeyi net, arka plan› ise bulan›k hale getirerek mümkün olabilir. Bu gibi durumlarda Blur (Bulan›klaflt›rma) filtresini kullanmak TELEV‹ZYON uygundur. Blur (Bulan›klaflt›rma) filtresi Adobe Photoshop yaz›l›m›nda pek çok farkl› çeflidi ile karfl›m›za ç›kmaktad›r. Blur More (Daha Bulan›k), normal blur fitresinden daha yo¤un bir bulan›kl›k elde etmek için kullan›l›r. Gaussian Blur (Çan E¤risi ‹NTERNET Bulan›kl›¤›) ise istedi¤iniz de¤eri vererek bulan›kl›¤›n artmas›n› veya azalmas›na

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

Blur kelimesinin sözlük anlam› ‘Bulan›klaflt›r’d›r. K ‹ T A PBu komut ile görüntülerin netli¤ine, farkl› seçenekler ›fl›¤›nda, müdahale edilir.

TELEV‹ZYON

‹NTERNET

158

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

olanak tan›r. Motion Blur (Hareket Bulan›kl›¤›) belirli bir hareketi ya da h›z› göstermede elverifllidir; yaln›zca belirlenen aç›da bulan›kl›k yaratarak görüntüye hareket verir. Radial Blur (Dairesel Bulan›kl›k), Spin (Dönme) seçene¤i ile ise dairesel hareketler için, Zoom (Yak›nlaflt›rma) seçene¤i ile de objenin yak›nlaflmas›n› gösteren hareketler için uygundur; foto¤raf makinesini döndürerek foto¤raf çekmifl gibi görsellere ve bir objenin ekrana do¤ru hareketini gösterildi¤i durumlara Radial Blur komutu arac›l›¤› ile de ulaflabilirisiniz. Blur komutunun Box Blur, Shape Blur, Smart Blur ve Surface Blur gibi farkl› türleri de vard›r. Box Blur (Kutu Bulan›kl›k) seçili alandaki pikselleri komflu pikselleri ile birbirine benzetme prensibi ile çal›fl›r. Shape Blur (fiekilsel Bulan›kl›k) netli¤i belirlenen flekli baz alarak uygular. Smart Blur (Ak›ll› Bulan›kl›k) bulan›kl›¤› oldukça kontrollü bir biçimde gerçeklefltirebilmek ad›na detayl› bir menu sunarken, Surface Blur (Yüzey Bulan›kl›¤›) ise resimdeki objenin d›fl kenarlar›n› koruyarak iç rengini ve pürüzlerini gidermede pratik çözümler sunar. fiekil 7.5 Blur (Bulan›klaflt›rma) Filtreleri.

Blur (Bulan›kl›k)

Blur More (Daha Bulan›k)

Box Blur (Kutu Bulan›kl›k)

Gaussian Blur (Çan E¤risi Bulan›kl›¤›)

Motion Blur (Hareket Bulan›kl›¤›)

Smart Blur (Ak›ll› Bulan›kl›k)

Surface Blur (Yüzey Bulan›kl›¤›)

159

7. Ünite - Özel Efektler ve Filtreler

fiekil 7.6 Blur (Bulan›kllaflt›rma) Filtreleri - Shape Blur (fiekilsel Bulan›kl›k).

Shape Blur (fiekilsel Bulan›kl›k).

fiekil 7.7 Blur (Bulan›klaflt›rma) Filtreleri - Lens Blur (Mercek Bulan›kl›¤›).

Lens Blur (Mercek Bulan›kl›¤›).

160

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

fiekil 7.8 Blur (Bulan›klaflt›rma) Filtreleri - Radial Blur (Dairesel Bulan›kl›k).

Radial Blur / Spin (Dairesel Bulan›kl›k / Dönme)

Radial Blur / Zoom (Dairesel Bulan›kl›k / Yak›nlaflt›rma)

Brush Strokes (F›rça Ucu) Efektleri Brush Strokes (F›rça Ucu) Efektleri, sanatsal efektlerde oldu¤u gibi görüntüye boyanm›fl ve çizimi yap›lm›fl havas›n› verir. Accented Edges (Vurgulu Kenar) görüntüdeki s›n›r çizgilerini vurgulayarak tebeflirle çizilmiflçesine konturlar. Angled Strokes (Aç›l› Çizgiler) aç›l› çizgilerle görüntüyü yeniden tarar. Crosshatch (Çapraz Tarama) çapraz tarama tekni¤i ile görüntüyü yeniden resmeder. Dark Strokes (Koyu Çigiler) koyu alanlar› k›sa ve koyu çizgilerle, aç›k renkli alanlar› ise uzun ve beyaz çizgilerle tarar. Ink Outlines (Mürekkepli Kontur) görüntüyü mürekkepli kalem tarz›nda ince detayl› çizgilerle yeniden çizer. Spatter (Lekeleme) tabanca boya tekni¤i ile görüntüyü yeniden resmeder. Sprayed Strokes (Püskürtme Kontur) görüntünün bask›n renkleri ile konturlar› vurgular. Sumi-e (Japon Resimleme Tekni¤i) pirinç ka¤›d›na f›rça ile uygulanan bu tekni¤in özelliklerini taklit ederek bulan›k konturlar ve doygun siyah alanlar oluflturur. SIRA S‹ZDE

D Ü fi Ü N E L ‹ M

Kald›r›mda dururken SIRA S‹ZDEönünüzden geçen arabalar› bafl›n›z› sabitleyerek nas›l gördü¤ünüze dikkat edin. Geçen arabalar net mi görünür? Bu görüntüyü hangi efektin verebilece¤ini düflününüz. D Ü fi Ü N E L ‹ M

S O R U

D‹KKAT

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

N N

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

161

7. Ünite - Özel Efektler ve Filtreler

fiekil 7.9 Brush Strokes (F›rça Ucu) Efektleri.

Accented Edges (Vurgulu Kenar)

Angled Strokes (Aç›l› Çizgiler)

Crosshatch (Çapraz Tarama)

Dark Strokes (Koyu Çizgiler)

Ink Outlines (Mürekkepli Kontur)

Spatter (Lekeleme)

Sprayed Strokes (Püskürtme Kontur)

Sumi-e (Japon Boya Tekni¤i)

162

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Distort (Bozma) Filtresi Distort (Bozma) Filtereleri bir görüntüyü geometrik olarak bozar. Diffuse Glow (Da¤›l›ml› Parlama) görüntüye gren ekleyerek yumuflat›r ve merkezden kenarlara do¤ru rengini açar. Displace (Yerini Almak) bir görüntüyü belirlenen baflka bir görüntüye göre yeniden yerlefltirmeye yarar. Glass (Cam) filtresi bir görüntünün belirlenen türdeki bir cam›n arkas›ndan bak›l›yormufl izlenimini yaratmada kullan›l›r. Lens Correction (Mercek Düzeltimi) foto¤raf çekilirken oluflabilecek hatalar› düzeltmeye yarar. Ocean Ripple (Okyanus Ç›rp›nt›s›) ve Ripple (Ç›rp›nt›) bir görüntüyü suyun alt›ndaym›fl gibi göstermek için suda oluflan dalgalar› görüntüye ekler. Pinch (Çimdik) bir görüntünün bir bölümünü s›k›flt›r›r; görüntüde, belirlenen de¤ere göre, içe do¤ru girinti veya d›fla do¤ru ç›k›nt› oluflur. Polar Coordinates (Kutup Koordinatlar) görüntüyü dikdörtgen yerine dairesel çerçevelenmifl hale getirir. Shear (Bükmek) görüntüyü bir e¤ri yard›m› ile e¤mede kullan›l›r. Spherize (Kürelefltirmek) görüntüyü 3-Boyutlu hale getirerek bir kürenin etraf›na sarm›fl gibi gösterir. Twirl (Sard›rma) filtresi görüntüyü helezonik biçimde sarmal haline getirmede kullan›l›r. Wave (Dalga) komutu Ripple (Ç›rp›nt›) komutuna benzer, ancak Wave (Dalga) çok daha detayl› bir menü ile kontrol edilebilir. ZigZag (Zikzak) ise belirlenen noktadan d›flar› do¤ru dik zikzak çizgiler ile görüntüyü tafl at›lm›fl bir su görüntüsünde oldu¤u gibi modifiye eder.

fiekil 7.10 Distort (Bozma) Filtrelerine Filtreler Menüsünden Girifl.

163

7. Ünite - Özel Efektler ve Filtreler

fiekil 7.11 Distort (Bozma) Filtreleri.

Diffuse Glow (Da¤›l›m›l› Parlama)

Lens Correction (Mercek Düzeltimi)

Pinch (Çimdik)

Glass (Cam)

Ocean Ripple (Okyanus Ç›rp›nt›s›)

Polar Coordinates (Kutup Koordinatlar)

164

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

fiekil 7.12 Distort (Bozma) Filtreleri.

Shear (Bükme)

Shear (Bükme) Menü Seçenekleri

Spherize (Kürelefltirmek)

Spherize (Kürelefltirmek) Menü Seçenekleri

Twirl (Sard›rmak)

Twirl (Sard›rmak) Menü Seçenekleri

Wave (Dalga)

Wave (Dalga) Menü Seçenekleri

ZigZag (Zikzak)

ZigZag (Zikzak) Menü Seçenekleri

165

7. Ünite - Özel Efektler ve Filtreler

Noise (Parazit) Filtresi ‹ngilizce’de “ses” ya da “gürültü” anlam›na gelen Noise kelimesi görsel filtre olarak kullan›ld›¤›nda görüntüde parazit veya bozukluk anlam›na gelir. Görüntüleri bozmak ya da kirlilikleri ve parazitleri gidermek için Noise filtresinden yararlan›labilir. Noise filtresi seçenekleri ile görüntüde doku yaratmada ya da çizik ve toz olan görsellerin sorunlar›n› gidermede kullan›l›r. Add Noise (Parazit Ekleme) filtresi genelikle degradeli geçifllerin ve baz› rötüfllar›n farkedililir hale geldi¤i uygulamalarda görüntüyü daha gerçekçi bir hale getirmek için kullan›l›r. Despeckle (Lekeleri Kald›rma) seçene¤i görüntüdeki lekeleri kald›rma ifllemini görüntünün detaylar›n› bozmadan gerçeklefltirir. Bu komut rengin de¤iflti¤i alanlar› sabit tutup, büyük renk alanlar›n› bulan›klaflt›rarak lekeleri kald›r›r. Dust & Scratches (Toz ve Çizikler) görüntüdeki parazitleri, birbirine benzemeyen pikselleri tespit edip renk ve ton de¤erlerini birbirine yak›nlaflt›rarak, azalt›r. Median (Orta De¤er) seçilen bir alanda yer alan piksellerin aç›kl›k koyuluk de¤erlerini birbirine yaklaflt›rarak görüntüdeki bozuklu¤u giderir. Reduce Noise (Paraziti Azaltma) görüntünün parazitini tümünün veya tek bir kanaldan müdahalesine olanak verir. fiekil 7.13 Noise (Parazit) Filtreleri.

Add Noise (Parazit Ekeleme)

Despeckle (Lekeleri Kald›rma)

Dust & Scrathes (Toz ve Çizikler)

Median (Orta De¤er)

SIRA S‹ZDE

Reduce Noise (Parazit Azaltma)

SIRA S‹ZDE

D Ü fi Ü N E L ‹ M Reduce Noise (Parazit Azaltma) Menü Seçenekleri S O R U

S O R U

Noise (Parazit) menüsündeki Dust & Scratches (Toz ve Çizikler) ileDeski ‹ K K Abir T foto¤raftaki toz ve çizikleri kolayca kald›rmak mümkündür. SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

D Ü fi Ü N E L ‹ M

N N

D‹KKAT

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

166

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Pixelate (Piksellefltirme) Filtresi Piksellefltirme filtresi menüsünde yer alan seçenekler, birbirine benzer de¤erde ve renklerde pikselleri bir araya getirerek farkl› flekiller elde edilmesine yard›mc› olur. Color Halftone (Renkli tram) kanallar›na ayr›lm›fl traml› bask› görüntüsünü simule eder. Crystallize (Kristalize) pikselleri tek renkten oluflan çokgenler haline dönüfltürür. Facet (Elmas) filtresi benzer renkteki pikselleri bloklar halinde düzenler. Taranan bir görüntüyü el yap›m› gibi göstermede, bir foto¤raf› resim gibi göstermede kullan›labilir. Fragment (Fragman) görüntüdeki piksellerin dört adet kopyas›n› oluflturur ve yerlerini biraz kayd›rarak üst üste getirir. Mezzotint (Gravür etkisi) görüntünün içerdi¤i renkleri çizgi, nokta gibi seçenekler ile tam doygun hale getirir. Mosaic (Mozaik) pikselleri bloklar haline getirir ve mozaik görüntüsü verir. Pointilize (Noktalama) görüntüyü renkli noktalardan oluflan bir düzene sokar. fiekil 7.14 Pixelate (Piksellefltirme) Filtreleri.

Color Halftone (Renkli Tram)

Crystallize (Kristalize)

Facet (Elmas)

Fragment (Fragman)

Mezzotint (Gravür Etkisi)

Mosaic (Mozaik)

Pointilize (Noktalama)

167

7. Ünite - Özel Efektler ve Filtreler

fiekil 7.15

Color Halftone (Renkli Tram) De¤er: 4

Crystallize (Kristalize), De¤er: 10

Color Halftone (Renkli Tram) De¤er: 25

Crystallize (Kristalize), De¤er: 25

Color Halftone (Renkli Tram) De¤er: 50

Crystallize (Kristalize), De¤er: 50

Pixelate (Piksellefltirme) Filtrelerinden Color Halftone (Renkli Tram) ve Cyrstallize (Kristalize) filtrelerinin farkl› de¤erler girildi¤inde ortaya ç›kan sonuçlar›.

fiekil 7.16 Pixelate (Piksellefltirme) Crystallize (Kristalize) filtresinin Cell Size (Hücre boyutu) belirlendi¤i menü.

Crystallize (Kristalize)

Crystallize (Kristalize) Menü Seçenekleri

168

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Render (Canland›rma) Filtresi Render filtresi menüsünde yer alan seçenekler, 3-boyutlu flekiller, bulut dokular› ve ›fl›k efektleri gibi görüntüler elde etmede kullan›l›r. Clouds (Bulut) seçene¤i bulutlu bir gökyüzü görüntüsü yarat›r ve bunu yaparken etkin olan katman›n yerine bulutlu doku geçer. Difference Clouds (Transparan Bulut) seçene¤inde yarat›lan bulut dokusu bu kez etkin olan katman›n yerine geçmek yerine üzerinde transparan olarak yer al›r. Bu filtrenin bir kaç kez üst üste uygulanmas› ile mermerimsi bir doku da elde edilebilir. Fibers (Lif) seçene¤i yan yana örülmüfl ipliksi bir doku elde etmek için kullan›l›r, Clouds seçene¤inde oldu¤u gibi etkin olan katman›n yerini doku al›r. Lens Flare (Mercek Yans›mas›) seçene¤i foto¤raf çekilirken lense gelen günefl ›fl›¤›n›n sebep oldu¤u parlakl›¤› taklit eder. Lighting Effects (Ifl›kland›rma Efektleri) pek çok farkl› alt seçenek ile ›fl›k ve gölge üzerinde oynamalar yapmaya olanak sa¤lar. fiekil 7.17 Render (Canland›rma) Filtreleri.

Orjinal Foto¤raf

Clouds (Bulut)

Difference Clouds (Transparan Bulut)

Fibers (Lif)

fiekil 7.18 Render (Canland›rma) Filtreleri- Lens Flare (Mercek Yans›mas›) ve Lighting Effects (Ifl›kland›rma Efektlerine ait örnekler ve menü seçenekleri.

Lens Flare (Mercek Yans›mas›)

Lens Flare (Mercek Yans›mas›) Menü Seçenekleri

Lighting Effects (Ifl›kland›rma Efektleri)

Lighting Effects (Ifl›kland›rma Efektleri) Menü Seçenekleri

169

7. Ünite - Özel Efektler ve Filtreler

Sahnelenen bir müzikalde ›fl›kç› olarak çal›flt›¤›n›z› hayal edin. Baflroldeki sanatç›y› nas›l SIRA S‹ZDE öne ç›kar›rd›n›z?

Sharpen (Netlefltirme) Filtresi

D Ü fi Ü N E L ‹ M

Sharpen filtresi menüsünde yer alan seçenekler, birbirine benzer de¤erde ve renkS O R Unetlefltirmede lerde piksellerin aralar›ndaki fark› artt›rarak bulan›k bir görüntüyü kullan›l›r. Sharpen (Netlefltirme) genel bir netlik sa¤larken, gerekti¤inde Sharpen More (Daha Çok Netlefltirme) komutu ile netlik art›r›labilir. Sharpen Edges (Kenar D‹KKAT Netlefltirme) renk alanlar›n›n birbiriyle bulufltu¤u noktalar› netlefltirmede kullan›l›r. Bu ifllemin daha kontrollü bir flekilde yap›labilmesine ise Unsharp Mask (Netlik SIRA ise S‹ZDE Maskesi) komutu kullan›l›r. Smart Sharpen (Ak›ll› Netlik) komutu ›fl›k ve gölgelerdeki netli¤in kontrol edilmesine izin vererek genel netlik oluflturmaya yarar. AMAÇLARIMIZ

SIRA S‹ZDE

Sharpen (Netlefltirme) Filtresi; hafif bulan›k S O R U foto¤raflarda keskin bir netlik sa¤lamak için kullan›l›r. D‹KKAT

N N

K ‹ T A P

TELEV‹ZYON

Orjinal Foto¤raf

‹NTERNET Sharpen (Netlefltirme)

Sharpen More (Daha Çok Netlefltirme)

Sharpen Edges (Kenar Netlefltirme)

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

fiekil 7.19

Sharpen (Netlefltirme) K ‹ T A P Filtreleri.

TELEV‹ZYON

‹NTERNET

Sketch (Çizim) Filtreleri Sketch filtresi alt menüsünde yer alan filtreler el çizimi görünüflü veya sanatsal görünüm elde etmek için kullan›l›rlar. Ayn› zamanda 3 boyutlu efekt elde etmek için de kullan›labilen bu filtreler Filter Gallery (Filtre Galerisi) taraf›ndan da kolayl›kla uygulanabilmektedirler. Bas Relief (Rölyef) metal plakan›n oyularak görüntünün elde edilmesi etkisini verir. Chalk and Charcoal (Tebeflir ve Kömür) gölge olan alanlar› siyah kömür, ›fl›kl› olan alanlar› ise beyaz tebeflir ile diyagonal çizgilerle kaplar. Charcoal (Kömür) kömürle cizilmifl ve el ile da¤›tlm›fl bir etki yarat›r. Chrome (Krom) görüntüyü cilal› krom yüzeye çizmifl etkisi verir. Conté Crayon (Ya¤l› Pastel) görüntüye pastel boya ile çizilmifl etkisi verir. Graphic Pen(Grafik Kalem) Görüntüdeki detaylar› aktarabilecek flekilde ince ve düz çizgiler kullan›r. Halftone Pattern (Tram dokusu) bask›daki tram görüntüsünü simule ederken görüntünün sahip oldu¤u renk de¤erlerini korur. Note Paper (Not Ka¤›d›) el yap›m› bir ka¤›t üzerine çizim

Halftone Pattern (Tram Dokusu): Matbaada bas›lan bir çal›flmaya yak›ndan bak›ld›¤›nda görülen noktalara tram ad› verilir. Halftone Pattern (Tram Dokusu) bu dokuyu taklit eder.

170

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

yap›lm›fl görüntüsü verir. Photocopy (Fotokopi) fotokopi çekilmifl görüntüsü verir ve kontrastl›¤› art›r›r. Plaster (Oyun hamuru) görüntüyü 3 boyutlu oyun hamurundan yap›lm›fl gibi gösterir. Reticulation (A¤) film emisyonunun bozulmas› ile meydana gelen a¤›ms› görüntüyü taklit eder. Stamp (Damga) görüntüye a¤aç ya da linol ile bas›lm›fl etkisi verir.En iyi sonuç siyah beyaz görüntülerde elde edilir. Torn Edges (Eskitilmifl kenarlar) görüntüyü eskimifl ve kenarlar› y›rt›lm›fl bir ka¤›da çizilmifl gibi gösterir. Water Paper (Sulu ka¤›t) Görüntü ›slak bir ka¤›t üzerine resmedilmifl ve renkler birbirine geçmifl gibi görünür. fiekil 7.20 Sharpen (Netlefltirme) Filtrelerinden Smart Sharpen (Ak›ll› Netlik) ve Unsharp Mask (Netlik Maskesi) Menü Seçenekleri. Smart Sharpen (Ak›ll› Netlik)

Smart Sharpen (Ak›ll› Netlik) Menü Seçenekleri

Unsharp Mask (Netlik Maskesi)

Unsharp Mask (Netlik Maskesi) Menü Seçenekleri

171

7. Ünite - Özel Efektler ve Filtreler

fiekil 7.21 Sketch (Çizim) Filtreleri.

Orjinal Foto¤raf

Bas Relief (Rölyef)

Chalk and Charcoal (Tebeflir ve Kömür)

Charcoal (Kömür)

Chrome (Krom)

Conte Crayon (Ya¤l› Pastel)

Graphic Pen (Grafik Kalem)

Halftone Pattern (Tram Dokusu)

Note Paper (Not Ka¤›d›)

Photocopy (Fotokopi)

172

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

fiekil 7.22 Sketch (Çizim) Filtreleri.

Reticulation (A¤)

Plaster (Oyun Hamuru)

Stamp (Damga)

Torn Edges (Eskitilmifl Kenarlar)

Water Paper (Sulu Ka¤›t) fiekil 7.23 Sketch (Çizim) Filtreleri Menüsü. Chalk & Charcoal

Chrome

Conte Crayon

Halftone Pattern

Note Paper

Plaster

Reticulation

Torn Edges

Water Paper

Charcoal

Graphic Pen

Photocopy

Stamp

173

7. Ünite - Özel Efektler ve Filtreler

Stylize (Stilize) Filtresi Stylize Filtreleri bir görüntünün piksellerinin aras›ndaki kontrast de¤erleri art›rarak boyanm›fl resim görüntüsü vermeye yarar. Diffuse (Da¤›tma) Filtresi pikselleri gelifligüzel gruplar ve birkaç kez uyguland›¤›nda pastel ya da kömürle çizilmifl etkisi verir. Emboss (Gofre) Filtresi görüntünün d›fl kenarlar›n›n renklerini aç›k ve koyu de¤erlere çekerek kabar›k ya da içe göçük etkisi verir. Extrude (Uzatma) Filtresi blok ve piramitler fleklinde 3 boyutlu flekiller yarat›r. Find Edges (Kenar Belirleme) bir görüntünün kenar çizgilerini belirlemek için kullan›l›r. Glowing Edges (Parlayan Kenar) siyah zemin üzerinde görüntünün kenar çizgilerini renkli olarak ortaya ç›kar›r. Solarize (Solarize) filtresi karanl›k oda tekni¤i temelli bir filtredir ve bir foto¤raf›n tonlar›n› görsel efekt elde etmek üzere de¤ifltirir. Tiles (Karo) Filtesi görüntüyü karelere böler. Karelerin büyüklü¤ü ve say›s› diyalog kutusunda belirlenebilir. Trace Contour (Kontur Çizgisi) Filtresi karanl›k ve ayd›nl›k farklar›n›n oldu¤u kenarlarda ince bir çizgi atar ve konturlar›n ortaya ç›kmas›n› sa¤lar. Wind (Rüzgar) filtresi görüntüye küçük yatay çizgiler atarak rüzgar esmifl etkisini getirir. Foto¤raf üzerinden çizim yapmak pek çok sanatç› ve tasar›mc›n›n kulland›¤› SIRA S‹ZDE bir yöntemdir. Bunu kolaylaflt›rmak için efektlerden de yararlanabiliriz. Sizce hangi efektler bu konuda yard›mc› olarak kullan›labilir?

D Ü fi Ü N E L ‹ M

SIRA S‹ZDE

D Ü fi Ü N E L ‹ M

Afla¤›da gördü¤ünüz (fiekil 7.24) efektlerin ne oldu¤unu hat›rlayabiliyor SIRA S‹ZDE musunuz? Hat›rlad›¤›n›z efektlerin isimlerini altlar›na yaz›n›z. S O R U

SIRA S‹ZDE S O R U

D Ü fi Ü N E L ‹ M D‹KKAT

Ü fi Ü N E L ‹ M fiekilD7.24

S O R U SIRA S‹ZDE

D‹KKAT

AMAÇLARIMIZ SIRA S‹ZDE K ‹ T A P AMAÇLARIMIZ TELEV‹ZYON K ‹ T A P

D‹KKAT

N N N N

D‹KKAT

AMAÇLARIMIZ SIRA S‹ZDE K ‹ T A P AMAÇLARIMIZ TELEV‹ZYON K ‹ T A P

‹NTERNET TELEV‹ZYON

‹NTERNET

174

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

fiekil 7.25 Stylize (Stilize) Filtreleri.

Orjinal Foto¤raf

Diffuse (Da¤›tma)

Emboss (Gofre)

Extrude (Uzatma)

Find Edges (Kenar Belirleme)

Glowing Edges (Parlayan Kenar)

Solarize (Solarize)

Tiles (Karo)

Trace Contour (Kontur Çizgisi)

Wind (Rüzgar)

175

7. Ünite - Özel Efektler ve Filtreler

Texture (Doku) Filtreleri Texture filtrelerini derinlik yaratmak yada organik bir görüntü yaratmak amac›yla kullan›r›z. Craquelure (Çatlak) filtresi görüntüyü yükseltilmifl bir yüzeye üzerine uygulanm›fl ve çatlaklar oluflmufl gibi gösterir. Grain (Gren) görüntüye farkl› çeflitlerde gren ekler. Bu çeflitler aras›nda yumuflak, kontrast, geniflletilmifl, yatay, dikey gibi seçenekler bulunur. Mosaic Tiles (Mozaik karo) görüntüyü küçük karolardan oluflmuflcas›na canland›r›r. Patchwork (K›rkyama) görüntüyü renklerine göre ay›rarak yama ifli gibi gösterir. Stained Glass (Vitray) görüntüyü vitraym›fl gibi gösterir. Texturizer (Doku verici) görüntüye kendi seçti¤iniz veya yaratt›¤›n›z dokuyu vermeye yarar.

fiekil 7.26 Texture (Doku) Filtreleri.

Patchwork

Grain

Mosaic Tiles

Stained Glass

Texturizer

176

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

fiekil 7.27 Texture (Doku) Filtreleri.

Orjinal Foto¤raf

Craquelure (Çatlak)

Grain (Gren) (Horizontal / Yatay)

Grain (Gren)

Mosaic Tiles (Mozaik Karo)

Patchwork (K›rkyama)

Stained Glass (Vitray)

Texturizer (Doku Verici)

SIRA S‹ZDE

Layer Effects (Katman Efektleri) D Ü fi Ü N E L ‹ M S O R U

D‹KKAT

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

Adobe Photoshop yaz›l›m› gölgeler, parlamalar ve kabartmalar gibi bir katman›n D Ü fi Ü N E L ‹ M görüntüsünü de¤ifltirecek pek çok efekt türünü bar›nd›r›r. Katmanlara uygulanan efektler katmanlar›n alt›nda ve onlara ba¤l› olarak yer al›rlar. Bir katmana uygulaS O R U nan efekt gizlenebilir, silinebilir veya baflka bir katmana kopyalanabilir. Layer Style menüsüne D ‹ K K A T katman›n üzerine sa¤ t›klayarak “Blending Options” (Harmanlama) seçene¤inden ulafl›labilir.

N N

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

177

7. Ünite - Özel Efektler ve Filtreler

Shadow (Gölge) seçene¤i Drop Shadow (Gölge Düflürme) ve Inner Shadow (‹çeriye Gölge Düflürme) fleklinde iki seçenekle yer al›r. Layer Style (Katman Stili) menüsünde yer alan opsiyonlardan Opacity (Opasite), Angle (Aç›), Distance (Uzakl›k), Choke (S›k›fl›kl›k), ve Size (Boyut) gibi seçenekler arac›l›¤›yla ince ayarlar› yapmak mümkündür. Glow (Ifl›ldama) seçene¤i katman›n d›fl kenarlar›n›n parlak görülmesini sa¤lar. Outer (D›fl) ve Inner (‹ç) olarak d›fla do¤ru ve içe do¤ru ›fl›ldama vermek mümkündür. Bevel and Emboss (Ç›k›nt› ve Girinti) katman›n d›fl kenarlar›na müdahale ederek ç›k›nt› ve girinti görüntüsü elde etmeye yarar. Satin (Saten) katman›n kendisini gölgeleyerek pürüzsüz bir görünüm sa¤lar. Overlay (Kaplama) katman›n tümünü renk (Color Overlay), degrade (Gradient Overlay) veya doku (Pattern Overlay) ile kaplar. Stroke (D›fl Çizgi) katman›n d›fl kenar›n› renk degrade ya da doku ile kontürler.

Blending Options (Harmanlama): Layer Effects (Katman Efektleri) seçenekleri “Blending Options” (Harmanlama) alt›nda yer al›r.

fiekil 7.28 Layer Effects (Katman Efektleri) penceresine ulafl›lmas›n› sa¤layan menü “Blending Options (Harmanlama)” seçene¤ine t›klan›r.

178

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

fiekil 7.29 Layer Effects (Katman Efektleri) penceresi.

SIRA S‹ZDE

D Ü fi Ü N E L ‹ M

S O R U

S O R U ‹ K K A T efektinde bir objenin zeminden uzakl›¤›n› “Distance”(Mesafe) seçeDrop ShadowD(Gölge) ne¤i ile azalt›p ço¤altmak mümkündür.

D‹KKAT

SIRA S‹ZDE

N N

fiekil 7.30

Layer Effects

AMAÇLARIMIZ (Katman Efektleri).

K ‹ T A P

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

Drop Shadow (Gölge) TELEV‹ZYON

TELEV‹ZYON

‹NTERNET

Glow (Parlama)

Bevel (Ç›k›nt›)

Inner Shadow (‹ç Gölge)

Inner Glow (‹çe Parlama)

Emboss (Grinti)

7. Ünite - Özel Efektler ve Filtreler

179

Özet Görsel efektler bir görüntüyü pekifltiren, anlam katan ve daha net alg›lanmas›n› sa¤layan yard›mc› elemanlard›r. Anlama ba¤l› olarak oldukça çeflitli seçeneklerden biri ya da birkaç› ile bir görüntüye oldu¤undan çok daha do¤ru bir iletiflim kurmak için müdahale edilebilir. Temel efekt ve filtreleri genel olarak flu gruplarda toplayabiliriz: Artistic (Sanatsal), Blur (Bulan›klaflmak), Brush Strokes (F›rça Ucu Efektleri), Distort (Bozmak), Noise (Parazit), Pixellate (Piksellefltirmek), Render (Canland›rmak), Sharpen (Netlefltirmek), Sketch (Çizim), Texture (Doku) ve Stylize (Stilize Etmek)’dir. Artistic (Sanatsal) Filtreler ve Sketch (Çizim) Filtreleri resim ve çizim tekniklerini taklit eden efektleri bar›nd›r›r. Bu efektler ço¤u zaman kullan›fll› gibi görünse de, resim tekni¤inin ya da çizimin kendisini kullanmak efekti ile tekni¤i taklit etmekten daha özgün ve estetik sonuçlar elde etmeye yard›mc› olacakt›r. Blur (Bulan›klaflmak) Filtresi özellikle hareket verilmek istenen görüntülerde kullan›ma elverifllidir. Örne¤in bir uça¤›n h›zla uçup geçiyor oldu¤unu göstermek için Motion Blur (Hareket Bulan›kl›¤›) filtresinden faydalan›labilir. Brush Strokes (F›rça Ucu Efektleri) yine çizim tekniklerinden baz›lar›n› bar›nd›r›r. Distort (Bozma) foto¤raf makinesinin merce¤inden ileri gelen yamukluklar› dü-

zeltmeye, görüntüyü yana do¤ru ya da küresel biçimde kayd›rmaya ve büyütmeye, görüntüyü dalgaland›rmaya yarar. Noise (Parazit) filtresi görüntüye parazit ekleme ve kald›rmada kullan›l›r. Eski foto¤raflara ait toz ve çizikleri kolayca yok etmede de bu filtreden yararlan›l›r. Pixellate (Piksellefltirmek) daire, kare, nokta gibi çeflitli flekiller ile görüntüyü hücrelere böler. Render (Canland›rmak) doku ve ›fl›k ile ilgili müdahalelerde kullan›l›r. Sharpen (Netlefltirmek) menüsü netli¤i az olan görüntüleri netlefltirir. Texture (Doku) çeflitli malzeme dokular›n› simüle eder. Stylize (Stilize Etmek) Filtresi kenar çizgisi vurgulama, rüzgar efekti verme, karolara bölme gibi çeflitli stiller bar›nd›r›r. Layer Effects (Katman Efektleri) ise gölge düflürme, kenar parlatma ve gofre gibi efektleri bar›nd›r›r. Bu efektlerin tek tek bilinmesi ve kullan›lmas› zor olabilir. Ancak zaten do¤ru yöntem filtrelerin isimlerine gore ne ifle yarayacaklar›n› kestirebilmektir. Filtreler amaç ve ifllevlerine gore grupland›r›lm›fllard›r. Bu gruplar›n bafll›klar›na göre aranan efekte ulaflmak oldukça kolayd›r. Efektleri kullanmaya bafllad›ktan sonra zamanla detaylara girmek ve efektlerin kullan›m›nda daha derin bilgi sahibi olmak mümkündür.

180

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Kendimizi S›nayal›m 1. Afla¤›dakilerden hangisi görüntüyü buland›rmak için kullan›l›r? a. Blur (Bulan›klaflt›rma) Filtresi b. USB bellek kullanmak c. Trace Contour (Kontur Çizimi) Filtresi d. Belgeyi TIFF olarak kaydetmek e. Stylize (Stilize) Filtresi

6. Bir araba görüntüsünü h›zl› gidiyor göstermek için afla¤›daki efektlerden hangisi kullan›l›r? a. Motion Blur (Hareket Bulan›kl›¤›) b. Shear (Bükme) c. Texture (Doku) d. Distort (Bozma) e. Render (Canland›rmak)

2. Afla¤›dakilerden hangisi filtrelere ulaflmak ve filtreleri bir arada görmek için kullan›l›r? a. Motion Blur (Hareket Bulan›kl›¤›) b. PSD c. Katmana sa¤ klikle t›klan›r d. Filter Gallery (Filtre Galerisi) e. Drop Shadow (Gölge Düflürme)

7. Bir görüntüyü siyah beyaz damga haline getirmek için afla¤›daki filtreden hangisinden faydalan›labilir? a. Motion Blur (Hareket Bulan›kl›¤›) b. Shear (Bükme) c. Texture (Doku) d. Distort (Bozma) e. Stamp (Damga)

3. Afla¤›dakilerden hangisi bir katman›n alt›na gölge atmak için kullan›l›r? a. Drop Shadow (Gölge Düflürme) b. Inner Shadow (‹ç Gölge) c. Glow (Parlama) d. Grain (Gren) e. Mosaic Tiles (Mozaik Karo)

8. Bir görüntüyü netlefltirmek için afla¤›daki filtre grublar›ndan hangisi kullan›l›r? a. Blur (Bulan›kl›k) b. Texture (Doku) c. Distort (Bozma) d. Sharpen (Netlefltirmek) e. Render (Canland›rmak)

4. Afla¤›dakilerden hangisi bir katman›n içine gölge atmak için kullan›l›r? a. Tiles (Karo) b. Stained Glass (Vitray) c. Inner Shadow (‹ç Gölge) d. Radial Blur (Hareket Bulan›kl›¤›) e. Diffuse (Da¤›tma)

9. Bir sahne foto¤raf›nda görüntüyü sadece bir figure odaklamak için afla¤›daki filtrelerden hangisinden faydalan›l›r? a. Motion Blur (Hareket Bulan›kl›¤›) b. Shear (Bükme) c. Lighting Effects (Ifl›kland›rma Efektleri) d. Lens Flare (Mercek Yans›mas›) e. Render (Canland›rmak)

5. Afla¤›dakiden hangisi eski foto¤raflardaki toz ve çizgileri yok etmek için kullan›l›r? a. Brush Strokes (F›rça Ucu Efektleri) b. Shear (Bükme) c. Add Noise (Parazit Ekleme) d. Dust & Scratches (Toz ve Çizik) e. Render (Canland›rmak)

10. Bir görüntüye renkli tram etkisi vermek için afla¤›daki filtrelerden hangisinden faydalan›l›r? a. Lens Flare b. Add Noise c. Mosaic d. Color Halftone e. Crystallize

7. Ünite - Özel Efektler ve Filtreler

181

Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› 1. a 2. d 3. a

4. c

5. d 6. a 7. e 8. d 9. c 10. d

Yan›t›n›z yanl›fl ise “Blur (Bulan›klaflt›rma) Filtresi” bölümünü tekrar gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Piksel Tabanl› Efekt ve Filtreler” bölümünü tekrar gözden geçiriniz Yan›t›n›z yanl›fl ise “Layer Effects (Katmanlarla Efekt Uygulama)” bölümünü tekrar gözden geçiriniz Yan›t›n›z yanl›fl ise “Layer Effects (Katmanlarla Efekt Uygulama)” bölümünü tekrar gözden geçiriniz Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noise (Parazit) Filtresi” bölümünü tekrar gözden geçiriniz Yan›t›n›z yanl›fl ise “Blur (Bulan›kl›k) Filtreleri” bölümünü tekrar gözden geçiriniz Yan›t›n›z yanl›fl ise “Sketch (Çizim) Filtreleri” bölümünü tekrar gözden geçiriniz Yan›t›n›z yanl›fl ise “Sharpen (Netlefltirmek) Filtreleri” bölümünü tekrar gözden geçiriniz Yan›t›n›z yanl›fl ise “Render (Canland›rma) Filtreleri” bölümünü tekrar gözden geçiriniz Yan›t›n›z yanl›fl ise “Pixelate (Pikselasyon) Filtresi” bölümünü tekrar gözden geçiriniz

S›ra Sizde Yan›t Anahtar› S›ra Sizde 1 Hareket eden objeler sabit duran gözlemci taraf›ndan net alg›lanamazlar. Keskin netli¤e sahip objeler ise stabil görünür. E¤er bir araba foto¤raf›n› giden bir arabaya dönüfltürmek isterseniz araban›n olu¤u katmana Motion Blur (Hareket Bulan›kl›¤›) filtresini uygulayarak gidiyormufl gibi bir görüntü elde edebilirsiniz. S›ra Sizde 2 Sahnede spot ›fl›klar hep ön plana geçmesi istenen oyuncular ya da sanatç›lar üzerindedir. Siz de öne ç›karmak istedi¤iniz bir noktay› Lighting Effects (Ifl›kland›rma Efektleri) ile vurgulayabilirsiniz. Lighting Effects (Ifl›kland›rma Efektleri) genel ayd›nlatmadan yo¤un ayd›nlatmaya pek çok seçenek sunmaktad›r.

S›ra Sizde 3 Foto¤raf üzerinden çizim yaparken pek çok detayla karfl›lafl›r›z. Bu detaylardan ar›nd›rmak çizim yapmay› da kolaylaflt›racakt›r. Artistic (Sanatsal) Filtrelerde bulunan Accented Edges (Vurgulanm›fl Kenarlar), Ink Outlines (Mürekkepli Kontur) ve Stylize (Stilize) filtrelerinde bulunan Find Edges (Kenar Bulma) ve Trace Contour (Kontur Çizimi) seçeneklerinden biri ile foto¤rafta yer alan objeler yal›nlaflt›r›lm›fl bir flekilde çizim etkisine ulafl›r. S›ra Sizde 4 Sol üst köfledeki efekt Blur filtrelerinden biri olan Radial Blur’deki Spin seçene¤i ile oluflturulmufltur. Sa¤ üstteki efekt ise yine Blur filtrelerinden Radial Blur’den Zoom seçene¤i ile oluflturulmufltur. Alttaki filtrelerin her ikisi de Pixelate (Piksellefltirme) filtre grubuna aittir. Soldaki Crystallize (Kristalize), sa¤daki ise Color Halftone (Renkli Tram) filtreleridir.

Yararlan›lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar Adobe Illustrator CS3 Yetkili E¤itim K›lavuzu (2008). ‹stanbul: Medyasoft Yay›nlar›. Adobe Photoshop CS3 Yetkili E¤itim K›lavuzu (2007). ‹stanbul: Medyasoft Yay›nlar›. Simmons, J. (2007). The Designer’s Desktop Manual, ‹sviçre: Rotovision Yay›nevi.

SAYISAL FOTO⁄RAF ‹fiLEME TEKN‹KLER‹

Amaçlar›m›z

N N N N

Bu üniteyi tamamlad›ktan sonra; Renk kavram›n› tan›mlayabilecek, Renk modlar›n›n fark ve benzerliklerini aç›klayabilecek, Monitör ayarlar›n›n yap›lmas›n›n önemini tart›flabilecek, Renk yönetimi ve ton kontrolü yapman›n gere¤ini aç›klayabilecek gerekli bilgi ve becerilere sahip olacaks›n›z.

Anahtar Kavramlar • • • • •

Renk Ifl›k Ton Gamut Renk Alan›

• • • •

RGB CMYK Kontrast Doygunluk

‹çerik Haritas›

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Say›sal Görüntü ‹fllemede Ton Kontrolü ve Renk Yönetimi

• • • • •

G‹R‹fi RENK VE TON NED‹R? RENK ALANI VE GAMUT RENK MODLARI MON‹TÖR AYARLARININ YAPILMASI • TON KONTROLÜ VE RENK YÖNET‹M‹

Say›sal Görüntü ‹fllemede Ton Kontrolü ve Renk Yönetimi G‹R‹fi Hayat›m›z›n önemli bir parças› olan renk, özellikle tasar›m, sanat ve görsel iletiflimde oldukça önemli bir role sahiptir. Do¤ru yerde do¤ru renklerin kullan›m›, görsel iletiflimde mesaj›n da do¤ru alg›lanmas›n› sa¤lar. Renkler bir mesaj, bir atmosfer ve bir bilgiyi iletebilme gücüne sahiptir. Kültürden kültüre de¤iflen renk, sembolik olarak farkl› anlamlar da tafl›yabilmektedir. Ortamdaki ›fl›¤›n, objenin renk pigmentlerine çarparak yans›mas› ve gözümüze iletilmesiyle gördü¤ümüz renkler, farkl› modlar› ve ortam havas›n› böylece alg›layabilmemize olanak tan›r. Bir foto¤raf›n ›fl›¤›ndan, o foto¤raf›n çekilmifl oldu¤u ortam›n ›fl›¤›n›n nas›l oldu¤unu tahmin etmemiz mümkündür. Güneflli ve temiz bir havada, d›fl mekânda çekilen bir foto¤raf ile iç mekânda, lofl bir ortamda çekilen foto¤raf›n renk ve ›fl›k de¤erleri aras›nda dramatik farkl›l›klar olacakt›r. Bir foto¤raf üzerinde çal›fl›rken de bu etkileri art›rmak için renk ve ton ayarlar› yapmaya ihtiyaç duyulur. Böylece verilmek istenen mesaj ve karfl›ya iletilmek istenen ortam havas› çok daha etkin bir biçimde elde edilebilecektir.

RENK VE TON NED‹R? Rengi incelerken ›fl›ktan bahsetmek kaç›n›lmazd›r. Prizmadan geçirildi¤inde ›fl›k, farkl› dalga boylar›na ayr›larak renkleri oluflturur. Gökkufla¤›ndaki renkler ile ayn› dizilimi gördü¤ümüz bu renk skalas›, ›fl›¤›n tüm renkleri bar›nd›rd›¤›n› bize bir kez daha hat›rlatmaktad›r. Bir objenin rengini, o objeye ›fl›¤›n çarparak yans›mas› ile görürüz. Karanl›k bir odaya girin ve tüm ›fl›klar› kapat›n. Etraf›n›zdaki objeleri renklerini göreSIRAveS‹ZDE biliyor musunuz?

SIRA S‹ZDE

D Ü fi Ü N E L ‹ M

S O R U

D‹KKAT

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

N N

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

184

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

fiekil 8.1 Renkler ›fl›k ile varolur. Ifl›k tüm renkleri içinde bar›nd›r›r. Kaynak: T. Fikret Uçar “Görsel ‹letiflim ve Grafik Tasar›m” kitab›ndan al›nm›flt›r.

Beyaz Ifl›k

KIRMIZI TURUNCU SARI YEfi‹L MAV‹ LAC‹VERT MOR

Prizma

Di¤er Renkler

K›rm›z› Elma

Di¤er Renkler

K›rm›z› Cam

RENK ALANI VE GAMUT Gamut; bir renk sisteminin görüntüleyebildi¤i ya da basabildi¤i renk aral›¤›na verilen isimdir. Spot Renk; Bask›da CMYK renkleri d›fl›nda kalan ekstra renklere Spot Renk ad› verilir.

‹nsan gözü, belli bir aral›ktaki dalga boylar›na sahip renkleri görebilmektedir. Bilgisayar monitörlerinin ›fl›k ile ortaya ç›kan renkleri farkl› bir aral›¤a, matbaada bask› ile elde edilen renkler ise daha k›s›tl› bir aral›¤a sahiptir. Bu aral›klara Gamut ad› verilmektedir. ‹nsan gözünün görebildi¤i renkler en genifl aral›¤a, monitörün gösterebildi¤i renkler bundan daha k›s›tl› bir aral›¤a, bask›da elde edilen renkler ise daha da s›n›rl› bir aral›¤a sahiptir. Alt›n rengi, fosforlu renkler gibi baz› özel renkler ise matbaada ancak özel mürekkep kullanarak elde edilir. Bu renklere Spot Renk ad› verilir. Spot renk gibi özel renkler ve baz› CMYK renkleri bilgisayar monitörlerinde tam olarak görüntülenemez. Bu da, bilgisayar ve bask› teknolojilerinin birbirinden farkl› yöntemler kullanarak renk elde etmesinden kaynaklan›r.

fiekil 8.2 Toplamsal Renk Metodu (Sa¤da) ve Ç›kar›msal Renk Metodu (Solda).

Cyan

K›rm›z› Yeflil

Mavi

Sar›

Siyah Magenta

Magenta Beyaz

Sar›

Yeflil

Beyaz

Cyan

Mavi

Siyah

185

8. Ünite - Say›sal Görüntü ‹fllemede Ton Kontrolü ve Renk Yönetimi

RENK MODLARI RGB

SIRA S‹ZDE

RGB renk modu red (k›rm›z›), green (yeflil) ve blue (koyu mavi) renklerinden oluD Ü fi Ü Nrenk E L ‹ M modeline flur. Bu renkler üst üste eklendikçe beyaz elde edildi¤inden RGB toplamsal renk modeli ad› da verilir. Hiçbir renk yokken tamamen siyah olan bir alanda, bu üç rengin kar›fl›m› ile beyaz elde edilebilir. Bilgisayar teleS Omonitörleri, R U vizyonlar ve projeksiyonlar bu yöntemle renk elde ederler. KKAT R, G ve B renklerinin her birinin 256 de¤erinin kombinasyonu ile RGBD ‹modunda 16.7 milyon renk elde edilebilmektedir. Tüm renkler için ayn› de¤er verildi¤inde gri tonlar elde edilmekte, tüm renkler maksimum de¤erde iken beyaz, tüm de¤erlerSIRA minimum S‹ZDE (yani s›f›r) de¤erde iken ise siyah renk elde edilmektedir.

CMYK

AMAÇLARIMIZ

CMYK renk modunda C, M ve Y renklerinin birleflmesi ile teorik olarak D ‹ Ksiyah K A T elde edilmelidir, ancak gerçekte kahverengiye yak›n bir renk elde edildi¤inden K yani siyah renk kullan›lmakta ve do¤ru bir siyah elde edilmesini sa¤lamaktad›r. SIRA S‹ZDE

Grayscale (Gri Ton)

AMAÇLARIMIZ

Red (K›rm›z›)

Blue (Mavi)

S O R U

SIRA S‹ZDE

RGB toplamsal renk, CMYK ise ç›kar›msal renk modelidir. AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

T SIRA E L E V S‹ZDE ‹ZYON Cyan Magenta Yellow Black (Aç›k (Çingene (Sar›) (Siyah) D Ü fi Ü N E L ‹ M Mavi) Pembesi)

N N

Görüntünün tamamen siyah beyaz oldu¤u renk modudur. Siyahtan beyaza do¤ru tüm tonlar›n bulundu¤u bu renk modunun bask›da elde edilmesinde siyah K ‹ T A sadece P mürekkep kullan›l›r. Siyah mürekkebin az ya da çok kullan›lmas› ile gri tonlar elde edilmifl olur. Grayscale modundaki bir görüntünün her bir pikseli 0’dan (yani siyahtan) 255’e (yani beyaza) kadar toplam 256 gri tonundanT Ebirine L E V ‹ Z Ysahiptir. ON

Green (Yeflil)

D‹KKAT

N N

CMYK renk modu cyan (aç›k mavi), magenta (koyu pembe), yellow (sar›) ve black (siyah) renklerinin bir araya gelmesi ile oluflur. Pigment esasl› bu renk modelinK ‹ T A P de, tüm renklerin kar›flmas› ile siyah elde edilir. Hiçbir renk yokken tamamen beyaz olan bir alanda renkler kar›flt›kça farkl› renkler ve sonunda siyah elde edilir. Bu renk pigmentlerinin ›fl›k arac›l›¤› ile rengin tümünü emerek görünmesi nedeTSIRA E L E VS‹ZDE ‹ZYON niyle bu renk modeline ç›kar›msal renk modeli ad› da verilir. Matbaalarda kullan›lan ofset bask› sistemleri, lazer yaz›c› ve mürekkep püskürtmeli (inkjet) yaz›c› gibi bask›ya yönelik sistemler bu yöntemle renk elde eder.D ÜKfi Üyani siyah renk, NEL‹M koyu de¤erleri belirlemede yard›mc› renktir. Bu özelli¤inden‹ Nötürü ve T E R N E T “Blue” ile kar›flt›r›lmamas› için siyah renk K harfi ile temsil edilir. Di¤er renkler ise bafl harfS O R U leri kullan›larak k›salt›lm›flt›r.

Di¤er Renk Modlar›

D Ü fi Ü N E L ‹ M

‹NTERNET S O R U

D‹KKAT

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

TELEV‹ZYON

Bitmap Görüntünün sadece %100 siyah ve %100 beyaz noktac›klardan elde edilmesi ile T E R N E T bak›ld›¤›noluflur. Siyah ve beyaz noktalar›n s›k veya seyrek kullan›m› ile‹ Nuzaktan da göz bu alanlar› gri de¤erler olarak alg›lar. Bu özellik, görüntünün daha az renk bilgisini bar›nd›rmas›na, dolay›s› ile daha az yer kaplamas›na neden olur. Ayr›ca, tek renk bir bask› için, özellikle serigrafi gibi baz› bask› teknikleri için Bitmap görüntüler oldukça pratik çözümler sunar.

‹NTERNET

186

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Duotone (‹ki Renk) ‹ki rengin bir arada kullan›lmas› ile oluflan renk modudur. Siyah ve beyaz ile s›n›rl› kalmadan, tercih edilebilecek herhangi iki renk ile görüntüyü elde etmek için kullan›l›r. Monotone tek renk ile, tritone üç renk ile, quadtone ise dört renk ile görüntü elde etmek için kullan›l›r. fiekil 8.3 Çeflitli Renk Modlar›.

CMYK

Grayscale (Gri Ton)

Monotone (Ten Renkli Mod)

Indexed Color (Dizinli Renkler)

Bitmap

Duotone (‹ki Renkli Mod)

Indexed Color Mode (Dizinli Renk Modu) Toplam en fazla 256 renkten oluflur. Renkli bir görüntü dizinli Renk Modu’na dönüfltürüldü¤ünde renkler 256 renk paletinden en yak›n olan›na dönüfltürülür ve böylece bir renk s›n›rlamas› yap›lm›fl olur. Renk kalitesi çok fazla bozulmadan dosya boyutu düflürüldü¤ünden multimedya ve internette kullan›m için elveriflli bir renk modudur.

Multichannel Mode (Çok Kanall› Mod) Özel bask› yöntemleri için kullan›lmaya elveriflli olan Çok-Kanall› Mod, her bir kanalda 256 ton gri kullanarak görüntüyü renklerine ay›r›r. RGB ya da CMYK bir dosya Çok Kanall› Mod’a çevrildi¤inde varolan kanallar spot renk kanal› hâline gelir.

MON‹TÖR AYARLARININ YAPILMASI Bir ifl ak›fl›nda do¤ru renkleri elde etmek, çal›flt›¤›n›z her arac›n farkl› renk ayar›na sahip olmas› nedeniyle oldukça güç olabilir. Farkl› ayarlardaki monitörlerde renkler farkl› görünebilir, ç›kt› al›nd›¤›nda ve matbaada bas›ld›¤›nda bambaflka sonuçlar or-

187

8. Ünite - Say›sal Görüntü ‹fllemede Ton Kontrolü ve Renk Yönetimi

taya ç›kabilir. Sonuçlar›n önceden görülmemifl olmas› kötü sürprizler yarataca¤›ndan kullan›lan monitörün kalibre edilmesi yani renk ayar›n›n yap›lmas› gerekmektedir. Monitör kalibrasyonu ile belirlenen renk profili ekranda hangi renklerin görünece¤ini s›n›rlar, böylece bask› ile ortak bir renk paleti belirlenmifl olur. Monitör kalibrasyonu yapmak için: • Monitörünüzün en az yar›m saat boyunca aç›k olmas›na dikkat edin, böylece monitör yeniden ›s›narak renkleri daha do¤ru yans›tacakt›r. • Monitör ayarlar›n›z› binlerce renk veya milyonlarca renk görüntü ayar›na getirin. • Masaüstü deseniniz renkli ise de¤ifltirerek gri hale getirin. Desensiz nötr gri bir zemin renkleri daha do¤ru alg›lamaya yard›mc› olur. • Bilgisayar›n›z›n monitör kalibrasyonu özelliklerinden faydalanarak monitörünüzü kalibre edin. Daha da detayl› ve do¤ru bir kalibrasyon yap›lmas› gerekti¤inde, ölçüm ve kalibrasyon için özel olarak tasarlanm›fl yaz›l›m ve donan›mlardan faydalan›lmal›d›r. ‹nsan gözünün alg›layamad›¤› renk farkl›l›klar› da ölçebilen bu ayg›tlar kalibrasyonun daha do¤ru yap›lmas›n› sa¤lar.

TON KONTROLÜ ve RENK YÖNET‹M‹

SIRA S‹ZDE

Çekilen foto¤raflar, elde edilen görüntüler her zaman istenen kaliteye sahip olmayabilir. Ifl›k sorunlar›, renk farkl›l›klar› bir foto¤raf›n yeterince iyi görünmemesine neden olur. Görüntüler kimi zaman cans›z kimi zaman olmas›D gerekti¤inden fazla Ü fi Ü N E L ‹ M sar› renge sahip, ço¤u zaman istenildi¤i kadar etkili olmayan bir hâldedir. Bu gibi sorunlar› çözmek için ton kontrolü ve renk yönetimine baflvurmak ve gerekli ayarS O R U lar› yaparak do¤ru görüntüyü elde etmek mümkündür.

D Ü fi Ü N E L ‹ M S O R U

Ton kontrolü ve renk yönetimi ile görselleri düzeltmek mümkündür;Dancak ‹ K K A Ten iyi sonucu elde etmek için görüntünün foto¤raf çekiminin en iyi kalitede yap›lmas› veya taranmas› flartt›r. Aksi takdirde ton ve renk ayarlar›n› yapmak çok zor, hatta imkâns›z olabilir. SIRA S‹ZDE

Ton Kontrolü

D‹KKAT

N N

Pek çok foto¤raf ya da taranm›fl görüntünün ortak sorunu yeterince ›fl›¤a ve konAMAÇLARIMIZ trast de¤ere sahip olmay›fl›d›r. Bir görüntünün kontrast de¤erinin düflük oldu¤unu genel grili¤inden anlayabiliriz. Görüntünün üzerinde gri bir tabaka varm›fl gibi görünüyorsa bu görüntünün kontrastl›k de¤eri oldukça düflüktür. art›r›lK ‹Kontrastl›¤› T A P d›¤›nda sanki önündeki yar› saydam gri tabaka ortadan kalkm›fl gibi olur. SIRA S‹ZDE Kontrastl›¤› ve aç›kl›k/koyulu¤u ayarlayabilmek için baz› komutlar vard›r. Bunlar›n en genel ve basit olan› Brightness/Contrast (Aç›kl›k/Koyuluk daT E L E Vve ‹ Z Kontrast), YON ha detayl› olanlar› ise Levels (Ton Seviyesi) ve Curves (Ton E¤risi) komutlar›d›r. GöD Ü fi Ü N E L ‹ M rüntünün otomatik olarak baz› ayarlar› kendi kendine yapmas› için ise Auto Levels (Otomatik Ton Seviyesi), Auto Curves (Otomatik Ton E¤risi) gibi seçenekler yer alS O R U ‹NTERNET maktad›r. Ton kontrolü ve renk yönetiminde RGB modunda çal›flmak daha do¤rudur, D ‹ K K A Tbu hem renkleri daha iyi görebilmenizi sa¤lar hem de daha h›zl› çal›flman›z› sa¤lar. Ayarlar› RGB modunda yapt›ktan sonra bask›ya gidece¤i zaman son aflamada CMYK’ya çevirmek gerekir. SIRA S‹ZDE

Brightness/Contrast (Aç›kl›k/Koyuluk ve Kontrast) Seçene¤i

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P SIRA S‹ZDE TELEV‹ZYON D Ü fi Ü N E L ‹ M ‹ NST OE RRNUE T D‹KKAT Brightness SIRA S‹ZDE (Aç›kl›k/Koyuluk): Rengin aç›kl›k koyuluk oran›n› belirler. Bu ayar, rengi sabit tutup ›fl›k ile oynayarak rengi beyaza AMAÇLARIMIZ ya da siyaha do¤ru yaklaflt›rarak açar ya da koyulaflt›r›r.

N N

Görüntünün genel aç›kl›k koyulu¤u ve kontrastl›¤› üzerine müdahale için kullan›AMAÇLARIMIZ labilen en kaba seçenektir. Bafllang›ç seviyesi için kullan›m› basit oldu¤undan terK ‹ T A P

K ‹ T A P

TELEV‹ZYON

188

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

cih edilebilir; ancak daha profesyonel ton yönetimi için kullan›m› tavsiye edilmez. Bunun nedeni görüntünün kalitesini düflürerek ve fazla kaba biçimde de¤ifltirerek müdahale eden bir komut olmas›d›r. fiekil 8.4 Brightness/Contrast Ayarlar›n›n Yap›ld›¤› Menü.

SIRA S‹ZDE

Contrast (Kontrastl›k): Kontrast de¤eri görüntünün D Ü five Ü N›fl›k E L de¤erlerinin ‹M renk z›tl›¤› üzerinde oynamaya yarar. Kontrastl›k artt›kça griStonlar O R ve U ara de¤erler yok olur.

D‹KKAT

SIRA S‹ZDE

Brightness bölümündeki ok sa¤a do¤ru ilerletildi¤inde ton de¤erleri beyaza yaklafl›r, sola D Ü fi Üdo¤ru N E L ‹ M ilerletildi¤inde ise siyaha do¤ru yaklafl›r. Contrast (Kontrastl›k) bölümündeki ok sa¤a do¤ru ilerletildi¤inde görüntünün aç›k ve koyu de¤erleri aras›ndaki fark artar. Sola do¤ru ilerletildi¤inde ise aç›k ve koyu renkler aras›nS O R U daki fark azalarak grileflen bir görüntü oluflmaya bafllar. Ton kontrolüD ve ‹ K Krenk A T Brightness/Contrast (Aç›kl›k/Koyuluk ve Kontrast) seçene¤i oldukça kaba bir ayar yapmak için kullan›ld›¤›ndan profesyonel çözümlemelerde daha detayl› ve do¤ru bir sonuç için Levels (Ton Seviyesi) ve Curves (Ton E¤risi) kontrol panellerinden SIRA S‹ZDE faydalanmak gerekir.

N N

AMAÇLARIMIZ Histogram (Ton Da¤›l›m›):

Bir görüntünün piksellerinin da¤›l›m›n› gösteren bir grafiktir. Gölgeli yani koyu Ktonlar ‹ Tsolda, A Porta tonlar ortada, ›fl›kl› yani aç›k tonlar ise sa¤ tarafta yer al›r. Grafikteki a¤›rl›k solda ise Tbu E Lresmin E V ‹ Z Ykoyu O N tonlar›n›n a¤›rl›kl› oldu¤unu anlayabiliriz.

‹NTERNET

fiekil 8.5 Levels (Ton Seviyesi) Kontrol paneli.

Levels (Ton Seviyesi) Seçene¤i AMAÇLARIMIZ

Levels kontrol paneli ile (Image>Adjustments>Levels) bir görüntünün ton aral›¤› görüntülenir. Histogram (Ton Da¤›l›m›) grafi¤i ile aç›k ve koyu de¤erlerin oran› aç›k bir flekilde Levels (Ton Seviyesi) seçene¤inin sa¤ taraf›ndaki Auto K ‹ T Agörünür. P (Otomatik) butonuna bas›ld›¤›nda de¤erler otomatik olarak düzenlenir; ancak bu her zaman sa¤l›kl› olmayaca¤›ndan ayarlar› manuel olarak yapmak daha do¤rudur. Levels T(Ton kontrol panelindeki Histogram (Ton Da¤›l›m›) grafi¤inin E L E V ‹Seviyesi) ZYON sol ve sa¤ bitifl notlar›na en koyu ve en aç›k de¤erleri gösteren sol ve sa¤ oklar ilerletildi¤inde en koyu de¤er siyah, en aç›k de¤er ise beyaz olmufl olur. Ortadaki ok ise koyu ya da aç›¤a do¤ru ilerletilerek orta de¤erlerin koyu veya aç›k olmas› ko‹ N T E R N E T yap›lm›fl olur. nusunda ayarlamalar

189

8. Ünite - Say›sal Görüntü ‹fllemede Ton Kontrolü ve Renk Yönetimi

Curves (Ton E¤risi) Seçene¤i Kontrastl›k ayarlar› için kullan›lan Curves (Ton E¤risi) kontrol panelinde tek bir çizgiden oluflan bir grafik karfl›m›za ç›kar. Bu grafik aç›ktan koyuya do¤ru tonlar›n dizilimini belirten bir grafiktir. Grafikteki diyagonal çizgi dümdüz bir çizgi halindeyken da¤›l›m eflittir. E¤er görüntünün kontrast de¤erinin biraz daha fazla olmas›n› istiyorsan›z bu e¤riyi hafif bir S harfi flekline getirerek bunu baflarabilirsiniz. Bunu yapmak için Curves e¤risinin tam ortas›na t›klayarak bir nokta oluflturun. Sonra bu orta nokta ile üst nokta aras›na bir nokta daha koyun ve bunu biraz aç›k tona do¤ru yani yukar› do¤ru sürükleyin. Ayn› flekilde en alt nokta ve orta nokta aras›na da bir nokta koyun ve bu noktay› da koyu de¤ere yani alta do¤ru sürükleyin. Böylece Curves e¤risini kontrastl›k için genel olarak tercih edilen S biçimine getirmifl olacaks›n›z. Bu uygulamalar esnas›nda Preview seçene¤i iflaretledi¤inizde yapt›¤›n›z de¤iflimleri görüntü üzerinde izleme flans›n›z da olacakt›r. Curves kontrol panelinde ayarlamalar›n›z› yapt›ktan sonra OK tufluna basarak belirledi¤iniz kontrast de¤erini görüntü üzerinde uygulam›fl olacaks›n›z. fiekil 8.6 Curves (Ton E¤risi) kontrol panelinde farkl› kontrastl›k ayarlar›.

190

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

fiekil 8.7 Ton Kontrolü Ayarlar›.

SIRA S‹ZDE

Renk Yönetimi D Ü fi Ü N E L ‹ M S O R U

D‹KKAT

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

Renk yönetimi, D Ü fi Ü N bir E L ‹ Mgörüntünün ideal renklerine yak›nlaflmas› için yap›lan ayarlar›n bütünüdür. Bir foto¤raf çekilirken ›fl›¤›n yetersiz olmas› ya da do¤ru ›fl›k kullan›lmamas› foto¤raf›n koyu sar› görünmesine yol açabilir. Yine çekilen foto¤raf›n renkleri S O R U istenildi¤i kadar canl› görünmedi¤inden renk yönetimine ihtiyaç duyulabilir. D ‹ K Kton A T kontrolünün ard›ndan yapmak, renklerde varolan aksakl›klar› belirRenk yönetimini lemek aç›s›ndan kolayl›k sa¤layacakt›r.

N N

SIRA S‹ZDE

Renk yönetimi için bafll›ca ayarlar Color Balance (Renk Dengesi) ve Hue/Saturation (Renk/Doygunluk) kontrol panellerinden yap›l›r. AMAÇLARIMIZ

Color Balance (Renk Dengesi)

K ‹ T A P

Color Balance (Renk Dengesi) kontrol paneli (Image>Adjustments>Color Balance) K ‹ T A P renk kar›fl›m›n›n de¤ifltirilebilmesine yarar. Tüm renkler üzerenkli bir görüntünün

TELEV‹ZYON

‹NTERNET

191

8. Ünite - Say›sal Görüntü ‹fllemede Ton Kontrolü ve Renk Yönetimi

rinde genel de¤ifliklikler için kullan›lan Color Balance (Renk Dengesi) paneli, Brightness/Contrast (Aç›kl›k/Koyuluk ve Kontrast)’ta oldu¤u gibi basit renk ayarlar› için uygundur. Daha profesyonel ve detayl› renk ayar› için Levels (Ton Seviyesi) ve Curves (Ton E¤risi) kontrollerini kullanmak ve her renk için ayr› ayarlar yapmak daha do¤ru olacakt›r. fiekil 8.8 Renk Yönetimi.

Color Balance (Renk Dengesi) kontrol panelinde ortaya ç›kan renklerin azl›¤› ve çoklu¤unu oku sa¤a/sola hareket ettirerek belirleyebilirsiniz. RGB bir görselde k›rm›z›y› azaltmak için Red bölümündeki oku eksi de¤ere gelecek flekilde ilerletebilirsiniz.

Hue/Saturation (Renk/Doygunluk) Hue/Saturation kontrol paneli görüntünün rengini, doygunlu¤unu ve aç›kl›k/koyulu¤unu ayarlamaya yarayan bir paneldir. Kontrol panelinin en üstünde yer alan Hue seçene¤indeki ok sa¤a/sola ilerletildi¤inde görüntünün rengi de¤iflir. Bu de¤iflim renk çemberindeki renklerin dizilimine göre gerçekleflir. Örne¤in k›rm›z›lar turuncu ve daha sonra sar› olurlar, ok daha da ilerlerse sar›dan yeflile, yeflilden maviye do¤ru renkler de¤iflir. Saturation (Doygunluk) seçene¤inde, rengin doygunlu¤una müdahale edilir. Doygunluk azald›kça renk grileflir ve pigmentlerini yitirir, doygunluk artt›¤›nda ise renkler daha parlaklafl›r ve tüm renkler daha da güçlü bir flekilde öne ç›kar. Ok sa¤a do¤ru ilerlerken renkler doygunlaflmakta yani güçlenmekte, sola do¤ru ilerlediSIRAgörüntüye S‹ZDE ¤inde ise gücünü ve doygunlu¤unu kaybederek siyah beyaz bir do¤ru yaklaflmaktad›r. Lightness (Aç›kl›k/Koyuluk) seçene¤inde, ›fl›k art›r›l›p azalt›larak aç›kl›k ve koD Ü fi Ü N E L ‹ M yuluk de¤erleri belirlenir. Tüm ayarlamalar yap›larak OK tufluna bas›ld›ktan sonra istenen de¤ifliklikler elS O R U de eldilmifl olur. Bir görüntüye müdahale ederken görüntüyü kopyalamak iyi bir fikirdir, D ‹çünkü K K A T yap›lan müdahaleleri geri almak her zaman mümkün olmayabilir. Ayr›ca bu sorunun önüne geçmek ad›na pratik bir yol olan Adjustment Layer (Katman Ayarlar›) özelliklerini (yani görüntüSIRA S‹ZDE nün oldu¤u katman üzerine yeniden müdahale edilebilir bir ek katman) kullanarak çal›flmak, istenilmeyen ek katman› eleyebilme olas›l›¤› nedeniyle tercih edilen yöntemlerdendir. AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

Hue (Renk): Hue seçene¤i, hemen her yaz›l›mda bir rengi seçmek için, ya da varolan bir rengi baflka bir renge do¤ru dönüfltürmeye yarar. Renk anlam›na gelen Hue, aç›kl›k/koyuluk ya da doygunluk seçeneklerinden önce rengin ana tonunun belirlenmesinde kullan›l›r. Saturation (Doygunluk): Rengin doygunlu¤unu belirler. Bir rengin az ya da çok pigment ile doygun olup olmamas›n› Saturation SIRA S‹ZDE ayarlar›n› de¤ifltirerek belirleyebiliriz.

N N

D Ü fi Ü N E L ‹ M S O R U

D‹KKAT

SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

K ‹ T A P

192

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Özet Renk, bir objenin içinde bar›nd›rd›¤› pigmentlerin emdi¤i ›fl›¤›n gözümüze yans›mas› ile oluflur. Böylece bir elman›n k›rm›z›, bir yapra¤›n yeflil oldu¤unu alg›lar›z. Do¤adaki renkleri ›fl›¤›n bir prizmadan geçirilmesiyle görebiliriz. Bu renkler belirli bir s›rayla yan yana gelir, bu s›ralama renklerin alg›lanmas›nda kolayl›k sa¤layan renk çemberi ve renk teorilerinin oluflumunda temel al›nm›flt›r. Görüntü ifllemde renk ile ilgili bilgiye sahip olmak, bilgisayar monitörü ve ofset bask› gibi farkl› ortamlarda çal›fl›rken hata yap›lmamas› ad›na büyük önem tafl›r. Örne¤in CMYK (Ç›kar›msal) renk modu bask› için geçerli iken RGB (Toplamsal) renk modu ›fl›k ile yans›t›lan televizyon, monitör gibi teknolojiler taraf›ndan kullan›lan bir moddur. Her bir renk modu kendine özel bir renk alan›na yani Gamut’a sahiptir. Bu renk alan› farkl› ortamlarda farkl›lafl›r, örne¤in RGB renk alan› CMYK renk alan›ndan daha genifltir. Bu nedenle monitörler bask›ya uygun olarak çal›flabilmeleri ad›na kalibre edilmelidir.

Renkler, renk modlar› ve tonlar bir görüntünün do¤ru mesaj› ve do¤ru atmosferi vermesinde önemli rol oynar. Renk ve renk ayarlar› konusunda bilgi edinmek, bu nedenle önem tafl›maktad›r. Ton kontrolü ve renk yönetimi, elde edilen görsellerin do¤ru ve güçlü iletiflim kurabilmesi ad›na oldukça önemlidir. Soluk bir foto¤raf bir çiçek demeti için olumsuz bir anlam yarat›rken, canl› ve yüksek doygunlu¤a sahip renklerin oldu¤u ayn› çiçek demeti foto¤rafa çok daha cazip bir anlam kazand›racakt›r. ‹stenilen ›fl›k ve renk de¤erlerinin ayarlanmas›, kullan›lan görsel ile verilen mesaj› da güçlendirecek ve çok daha iyi görünen görseller elde etmede önemli katk›lar sa¤layacakt›r.

8. Ünite - Say›sal Görüntü ‹fllemede Ton Kontrolü ve Renk Yönetimi

193

Kendimizi S›nayal›m 1. Afla¤›dakilerden hangisi renk aral›klar›na verilen genel add›r? a. Armat b. Gamut c. GMYK d. CMGR e. RGB

6. Afla¤›dakilerden hangisi renk yönetimi için kullan›lan komutlardan biridir? a. Copy (Kopyala) b. Gaussian Blur c. Hue/Saturation (Renk/Doygunluk) d. Bitmap e. Paste (Yap›flt›r)

2. Afla¤›dakilerden hangisi CMYK’nin aç›l›m›d›r? a. Cyan-Magenta-Yellow-K›rm›z› b. Cyan-Mavi-Yeflil-K›rm›z› c. Cyan-Magenta-Yellow-Black (Key) d. Red-Green-Blue e. Cyan-Magenta-Yellow-Blue 3. Afla¤›dakilerden hangisi RGB’nin aç›l›m›d›r? a. Cyan-Magenta-Yellow-Black b. Rouge-Gray-Black c. Red-Green-Black d. Red-Green-Blue e. Red-Gray

7. Afla¤›dakilerden hangisi monitör kalibrasyonu yap›lmas› s›ras›nda dikkat edilmesi gereken unsurlardan biri de¤ildir? a. Kalibrasyon yap›lmadan önce aç›p en az yar›m saat beklenmelidir. b. Masaüstünde renkli bir desen olmamal›, gri renkte bir fon yer almal›d›r. c. Monitör ayar› binlerce renk ya da milyonlarca renk seçene¤inde olmal›d›r. d. Hassas bir ayar için kalibrasyon donan›mlar›ndan faydalan›lmal›d›r. e. Masaüstünde mor ve yeflil tonlarda renkli bir desen olmal›d›r.

4. Afla¤›daki renk modlar›ndan hangisi yaln›zca %100 siyah ve %100 beyaz piksellerden oluflur? a. CMYK b. RGB c. Bitmap d. Gamut e. Histogram

8. Renk doygunlu¤u ayar› hangi kontrol paneli ile yap›lmaktad›r? a. Bitmap b. Hue/Saturation (Renk/Doygunluk) c. Noise d. Gamut e. Red-Green-Black

5. Afla¤›dakilerden hangisi ton kontrolü için kullan›lan komutlardan biridir? a. Save (Kaydet) b. Curves (Ton E¤risi) c. Cyan-Magenta d. Bitmap e. Paste (Yap›flt›r)

9. Afla¤›dakilerden hangisi ton kontrolü için kullan›labilecek kontrollerdendir? a. Brightness/Contrast b. Levels c. Curves d. Auto Levels e. Hepsi 10. Afla¤›dakilerden hangisi renk yönetimi için kullan›labilecek kontrollerdendir? a. Hue/Saturation b. Auto Color c. Curves d. Color Balance e. Hepsi

194

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar›

S›ra Sizde Yan›t Anahtar›

1. b

S›ra Sizde 1 Renkler, ›fl›¤›n yans›mas› ile oluflur. Bu nedenle karanl›k bir ortamda objelerin renklerini alg›layamay›z. Oda kapkaranl›k oldu¤unda objelerin formunu da göremeyiz. Az ›fl›k alan bir ortamda ise objelerin formunu alg›lar, ancak renklerini tam olarak belirleyemeyiz. Bu deney renklerin objelere ›fl›¤›n yans›mas› ve bu yans›man›n gözlerimiz taraf›ndan alg›lanarak renk bilgisi olarak beynimizde canlanmas› ad›na iyi bir örnektir.

2. c 3. d 4. c 5. b 6. c 7. e 8. b 9. e 10.e

Yan›t›n›z yanl›fl ise “Renk Alan› ve Gamut” bölümünü tekrar gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “CMYK Renk Modu” bölümünü tekrar gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “RGB Renk Modu” bölümünü tekrar gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Renk Modlar›” bölümünü tekrar gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Ton Kontrolü” bölümünü tekrar gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Renk Yönetimi” bölümünü tekrar gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Monitör Ayarlar›n›n Yap›lmas›” bölümünü tekrar gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Renk Yönetimi” bölümünü tekrar gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Ton Kontrolü” bölümünü tekrar gözden geçiriniz. Yan›t›n›z yanl›fl ise “Renk Yönetimi” bölümünü tekrar gözden geçiriniz.

Yararlan›lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar Adobe Photoshop CS3 Yetkili E¤itim K›lavuzu (2007). ‹stanbul: Medyosoft Yay›nlar›. Lupton, E, Phillips, J.C. Graphic Design: The New Basics. (2008). New York: Princeton Architectarol Press. Simmons, J. (2007). The Designer’s Desktop Manual, (2004). ‹sviçre: Rotovision Yay›nevi. Uçar, T.F. (2004). Görsel ‹letiflim ve Grafik Tasar›m. ‹stanbul: ‹nk›lap Yay›nevi.

Erol Günefl. Bir reklam çal›flmas› için farkl› ortamlar›n reklam kavram› çerçevesinde birlefltirilmesi.

Sözlük

195

Sözlük A

Bit (‹kili Basamak): Bilgisayar verilerinde en küçük (s›f›r ya

Accented Edges (Vurgulu Kenar): Adobe Photoshop Brush Strokes (F›rça Ucu) Efektlerinin alt›nda bulunur ve görüntüdeki s›n›r çizgilerini vurgulayarak tebeflirle çizilmiflçesine konturlar (Filter>Brush Strokes>Accented Edges). Add Noise (Parazit Ekleme): Adobe Photoshop Noise (Parazit) Filtresinin alt›nda bulunur ve filtresi genelikle degradeli geçifllerin ve baz› rötüfllar›n farkedililir hale geldi¤i uygulamalarda görüntüyü daha gerçekçi bir hale getirmek için kullan›l›r (Filter>Noise>Add Noise). AI (Adobe Illustrator): Adobe Illustrator belgelerinin veri format›. Illustrator versiyonlar›na göre pek çok farkl› çeflidi vard›r. Yeni Illustrator versiyonlar› eski formatlar› tan›mada güçlük çekebilmekte, bu nedenle Illustrator ile çal›fl›rken farkl› formatlarda da kaydetmek gerekebilmektedir. Angled Strokes (Aç›l› Çizgiler): Adobe Photoshop Brush Strokes (F›rça Ucu) Efektlerinin alt›nda bulunur ve aç›l› çizgilerle görüntüyü yeniden tarar (Filter>Brush Strokes>Angled Strokes). Arrange (Düzenle) Menüsü: Vektörel yaz›l›mlarda bir çizimi ya da flekli oldu¤u yerden öne ya da arkaya do¤ru götürülmesine yarayan komut. (Adobe Illustrator: Object>Arrange) (Adobe InDesign: Object>Arrange) (Macromedia Freehand: Modify>Arrange). Artistic (Sanatsal) Filtreler: Adobe Photoshop filtre ailelerinden biri olan Artistic (Sanatsal) Filtreler ile resmimsi, sanatsal görüntüye sahip bir görsel elde etmek mümkün. (Filter>Artistic)

da bir de¤erli) birim. Bitmap (Bit Efllemi): Bilgisayar ekran›nda bellekteki veri bitlerinin do¤rudan karfl›l›¤› olan noktalardan oluflmufl görüntü. Bitmap: Görüntünün sadece %100 siyah ve %100 beyaz noktac›klardan elde edilmesi ile oluflur. Siyah ve beyaz noktalar›n s›k veya seyrek kullan›m› ile uzaktan bak›ld›¤›nda göz bu alanlar› gri de¤erler olarak alg›lar (Adobe Photoshop: Image>Mode>Bitmap). Blur (Bulan›klaflt›rma): Adobe Photoshop filtre ailelerinden biri olan Blur (Bulan›klaflt›rma) filtresi çeflitli seçenekleri ile bir görüntüyü bulan›klaflt›rmaya yarar, yani netli¤ini azalt›r (Filter>Blur). Blur More (Daha Bulan›k): Adobe Photoshop Blur (Bulan›klaflt›rma) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve normal blur fitresinden daha yo¤un bir bulan›kl›k elde etmek için kullan›l›r (Filter>Blur>Blur More). Bold (Kal›n): Bir yaz›n›n daha kal›n ve koyu renk halidir, vurgulanmas› gereken yerleri, ya da bafll›klar› öne ç›karmada kullan›l›r. Hemen her yaz› karaterinin karater stilinde Bold (Kal›n) seçene¤i vard›r. Box Blur (Kutu Bulan›kl›k): Adobe Photoshop Blur (Bulan›klaflt›rma) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve seçili alandaki pikselleri komflu pikselleri ile birbirine benzetme prensibi ile çal›fl›r (Filter>Blur>Box Blur). Brightness (Aç›kl›k/Koyuluk): Rengin aç›kl›k koyuluk oran›n› belirler. Bu ayar, rengi sabit tutup ›fl›k ile oynayarak, rengi beyaza ya da siyaha do¤ru yaklaflt›rarak açar ya da koyulaflt›r›r (Image>Adjustments>Brightness/Contrast). Brightness/Contrast Seçene¤i: Görüntünün genel aç›kl›k koyulu¤u ve kontrastl›¤› üzerine müdahale için kullan›-

Background (Arkaplan): Üstüne figür ya da canland›rma bindirilen görüntü. Çizim, resim, foto¤raf ve bilgisayarl› grafikyöntemleriyle yarat›labilir. Backup (Yedekleme): Veri dosyalar›n›n güvenlik, kay›t ya da arfliv amac›yla ço¤alt›lmas›. Bas Relief (Rölyef): Adobe Photoshop Sketch (Çizim) Filtresinin alt›nda bulunur ve metal plakan›n oyularak görüntünün elde edilmesi etkisini verir. Bazier: Uygulanabilir denetim noktalar›yla tan›mlanm›fl bir e¤ri ya da kama. Çizim tipi grafik programlar›nda ve yaz› tipi yaratmada kullan›l›r. Bevel and Emboss (Ç›k›nt› ve Girinti): Katman›n d›fl kenarlar›na müdahale ederek ç›k›nt› ve girinti görüntüsü elde etmeye yarar. Adobe Photoshop Layer Effects (Katman Efektleri) ailesinden.

labilen

ton

kontrolü

seçene¤i

(Image>Adjust-

ments>Brightness/Contrast). Bring to Front (Öne Getir): Vektörel yaz›l›mlarda bir çizimi ya da flekli oldu¤u yerden öne do¤ru getirilmesine yarayan komut (Adobe Illustrator: Object>Arrange>Bring to Front) (Adobe InDesign: Object>Arrange>Bring to Front) (Macromedia Freehand: Modify>Arrange>Bring to Front). Browser (Göz Gezdirme Olana¤›): Kullan›c›lar›n, veri taban› içindeki konu bafll›klar›n› k›sa sürede taramas›n› sa¤layan olanak. Brush Strokes (F›rça Ucu) Efektleri: Adobe Photoshop filtrelerinden biri olan Brush Strokes (F›rça Ucu) Efektleri sanatsal efektlerde oldu¤u gibi görüntüye boyanm›fl ve çizimi yap›lm›fl havas›n› verir (Filter>Brush Strokes).

196

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Byte(Bayt): Bilgisayar belle¤inde tek tek ifllenebilecek birim-

Colored Pencil (Boya Kalemi): Adobe Photoshop Artistic

ler olarak ele al›nan bit kümesi. Kiflisel bilgisayarlarda

(Sanatsal) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve varolan görün-

genellikle 8 bite eflittir ve harf 0-9 aras› bir say› ya da

tüyü renkli kalemlerle çizilmifl gibi gösterir (Filter>Artis-

noktalama imi gibi tek bir karakteri gösterebilir.

tic>Color Pencil). Columns (Sütunlar): Bir metin alan›nda yer alan yaz› sütün-

C-Ç

lar› (Adobe Illustrator: Type>Area Type Options>Co-

Chalk and Charcoal (Tebeflir ve Kömür): Adobe Photos-

lumns).

hop Sketch (Çizim) Filtresinin alt›nda bulunur ve gölge

Compound Path (Birleflik Çizgiler): Adobe Illustrator’da iki

olan alanlar› siyah kömür, ›fl›kl› olan alanlar› ise beyaz

noktay› birlefltirmeyi veya iki çizginin birleflerek bir alan

tebeflir

haline gelmesini sa¤layan komut. Bu komut Macromedi-

ile

diyagonal

çizgilerle

kaplar

(Fil-

ter>Sketch>Chalk and Charcoal). Charcoal (Kömür): Adobe Photoshop Sketch (Çizim) Filtresinin alt›nda bulunur ve kömürle cizilmifl ve el ile da¤›tlm›fl bir etki yarat›r (Filter>Sketch>Charcoal). Chrome (Krom): Adobe Photoshop Sketch (Çizim) Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntüyü cilal› krom yüzeye çizmifl etkisi verir (Filter>Sketch>Chrome). Clip Art: Genellikle telif (copyright) gerektirmeyen grafik

a Freehand’de ise Join (Birlefltir) olarak yer al›r (Adobe Illustrator: Object>Compound Path) (Macromedia Freehand: Modify>Join). Conté Crayon (Ya¤l› Pastel): Adobe Photoshop Sketch (Çizim) Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntüye pastel boya ile çizilmifl etkisi verir (Filter>Sketch>Conté Crayon). Contrast (Kontrastl›k): Kontrast de¤eri görüntünün renk ve ›fl›k de¤erlerinin z›tl›¤› üzerinde oynamaya yarar. Kon-

ürünler, çizimler ve fotografik görüntülerden oluflmufl

trastl›k artt›kça gri tonlar ve ara de¤erler yok olur. (Ima-

derleme.

ge>Adjustments>Brightness/Contrast).

Clone (Klonlama): Vektörel yaz›l›mlarda bir çizimin ya da

Control (Kontrol) Paneli: Seçili olan fleklin ya da resmin

fleklin oldu¤u yerde bir tane daha kopyalanmas›nda ya-

özelliklerini belirten ve de¤ifltirilmesine olanak veren,

rayan komut (Macromedia Freehand: Edit>Clone).

genellikle yaz›l›m›n üst k›sm›nda bant olarak bulunan

Clouds (Bulut): Adobe Photoshop Render (Canland›rma) Fil-

panele verilen add›r. (Adobe Illustrator: Window>Con-

tresinin alt›nda bulunur ve bulutlu bir gökyüzü görüntüsü yarat›r ve bunu yaparken etkin olan katman›n yerine bulutlu doku geçer (Filter>Render>Clouds).

trol) (Adobe InDesign: Window>Control) Convert to Paths komutu: bkz. Create Outlines (D›fl çizgi olufltur) komutu.

CMYK: CMYK renk modu Cyan (Aç›k Mavi), Magenta (Koyu

Craquelure (Çatlak): Adobe Photoshop Texture (Doku) Fil-

Pembe), Yellow (Sar›) ve Black (Siyah) renklerinin bir

tresinin alt›nda bulunur ve filtresi görüntüyü yükseltilmifl

araya gelmesi ile oluflur. Pigment esasl› bu renk mode-

bir yüzeye üzerine uygulanm›fl ve çatlaklar oluflmufl gibi

linde, tüm renklerin kar›flmas› ile siyah elde edilir. Hiç-

gösterir (Filter>Texture>Craquelure).

bir renk yokken tamamen beyaz olan bir alanda renkler

Create Outlines (D›fl çizgi olufltur) Komutu: Adobe Illus-

kar›flt›kça farkl› renkler ve sonunda siyah elde edilir. Bu

trator yaz›l›m›nda bir yaz›n›n resim haline dönüfltürül-

renk pigmentlerinin ›fl›k arac›l›¤› ile rengin tümünü eme-

mesini sa¤layan komuttur. Macromedia Freehand yaz›l›-

rek görünmesi nedeniyle bu renklere ç›kar›msal renkler

m›nda ise Convert to Paths (Çizgiye Dönüfltür) olarak ta-

ad› da verilir (Adobe Photoshop: Image>Mode>CMYK).

n›mlan›r (Adobe Illustrator: Type>Create Outlines) (Mac-

Color (Renk): Yeni bir renk yarat›rken renkleri kar›flt›rmada kullan›lan ve ayn› zamanda Fill (Dolgu) ve Stroke (Kontur) seçeneklerini de bar›nd›ran panel. Color Balance (Renk Dengesi): Color Balance kontrol paneli renkli bir görüntünün renk kar›fl›m›n›n de¤ifltirilebilmesine yarar (Image>Adjustments>Color Balance).

romedia Freehand: Text>Convert to Paths). Crosshatch (Çapraz Tarama): Adobe Photoshop Brush Strokes (F›rça Ucu) Efektlerinin alt›nda bulunur ve çapraz tarama tekni¤i ile görüntüyü yeniden resmeder (Filter>Brush Strokes>Crosshatch). Crystallize (Kristalize): Adobe Photoshop Pixelate (Piksel-

Color Halftone (Renkli Tram): Adobe Photoshop Pixelate

lefltirme) Filtresinin alt›nda bulunur ve pikselleri tek renk-

(Piksellefltirme) Filtresinin alt›nda bulunur ve kanallar›na

ten oluflan poligon fleklinde dönüfltürür (Filter>Pixela-

ayr›lm›fl traml› bask› görüntüsünü simule eder (Filter>Pi-

te>Crystallize).

xelate>Color Halftone).

Cursor (‹mleç): Bilgisayar arabirimi ve multimedya sistemlerinde fare gibi gösterge ayg›tlar›n›n ekrandaki konumlar›n› gösteren simge.

Sözlük

197

Curves (Ton E¤risi) Paneli: Kontrastl›k ayarlar› için kullan›-

Digital (Say›sal ya da Dijital): Verilerin ayr› ayr› sinyallerle

lan Curves (Ton E¤risi) Paneli tek bir çizgiden oluflan bir

gösterilmesini belirtir. Bilgisayar sistemlerinde ikili (s›f›r

grafik ile aç›ktan koyuya do¤ru tonlar›n dizilimini göste-

ya da bir) say›lar kullan›l›r. Bunlar gruplar oluflturarak say›lar› ya da alfabetik karakterleri gösterir.

rir. Grafikteki diyagonal çizgi dümdüz bir çizgi halindeyken da¤›l›m eflittir (Image>Adjustments>Curves).

Displace (Yerini Almak) Adobe Photoshop Distort (Boz-

Cutout (Karton): Adobe Photoshop Artistic (Sanatsal) Filtre-

ma): Efektlerinin alt›nda bulunur ve bir görüntüyü belir-

lerinin alt›nda bulunur ve varolan görüntüyü renkli kar-

lenen baflka bir görüntüye göre yeniden yerlefltirmeye yarar (Filter>Distort>Displace).

tonlardan kesilmifl gibi detaylardan ar›nd›rarak kaba bir hale getirir (Filter>Artistic>Cutout).

Distort (Bozma): Adobe Photoshop filtre ailelerinden biri olan Distort (Bozma) Efektleri bir görüntüyü geometrik

Çapa Noktalar›: Çapa Noktalar› vektörel çizimlerde çizginin

olarak bozar (Filter>Distort).

aral›klar›n› belirler ve çizginin bölümlerini birbirine ba¤lar.

Donan›m: Donan›m bilgisayar›n kendisine, foto¤raf makinesi veya taray›c› gibi cisimlere verilen ad. Donan›mlar fi-

Ç›kar›msal Renk Metodu: bkz. CMYK.

ziksel olarak yer kaplarlar.

Çözünürlük: Birim ölçüdeki Pixel say›s›na verilen add›r. Örne¤in elimizdeki görselin 1 inch karelik (2,54 cm)

Download (Afla¤› Yükleme): Bir bilgisayardan baflka bilgisayara do¤ru bilgi ak›fl›n› belirten terim.

kesitini alal›m, 1 inch kenardaki pixel say›s› o görselin çözünürlü¤ünü verir.

Dpi (Dots Per Inch): Nokta ‹nç. Görüntü çözünürlük ölçüsü. Bir inç karelik alana düflen piksel say›s›.

Dry Brush (Kuru F›rça) Adobe Photoshop Artistic (Sa-

Dark Strokes (Koyu Çigiler): Adobe Photoshop Brush Stro-

natsal): Filtrelerinin alt›nda bulunur ve kuru f›rça tekni-

kes (F›rça Ucu) Efektlerinin alt›nda bulunur ve koyu

¤i ile bir görselin kenarlar›n› belirlemeye yarar (Filter>Ar-

alanlar› k›sa ve koyu çizgilerle, aç›k renkli alanlar› ise uzun ve beyaz çizgilerle tarar (Filter>Brush Strokes>Dark

tistic>Dry Brush). Duotone (‹ki Renkli): ‹ki rengin bir arada kullan›lmas› ile

Strokes).

oluflan renk modudur. Siyah ve beyaz ile s›n›rl› kalma-

Database (Veri Taban›): Yap›land›r›lm›fl veri derlemesi. Bil-

dan, tercih edilebilecek herhangi iki renk ile görüntüyü

gisayar sisteminden elde edilebilecek flekilde düzenlen-

elde etmek için kullan›l›r. Monotone tek renk ile, tritone

mifl bilgiler.

üç renk ile, quadtone ise dört renk ile görüntü elde et-

Despeckle (Lekeleri Kald›rma): Adobe Photoshop Noise

mek için kullan›l›r (Adobe Photoshop: Image>Mode>Du-

(Parazit) Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntüdeki leke-

otone).

leri kald›rma ifllemini görüntünün detaylar›n› bozmadan

Dust & Scratches (Toz ve Çizikler) Adobe Photoshop Noi-

gerçeklefltirir. Bu komut rengin de¤iflti¤i alanlar› sabit tu-

se (Parazit): Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntüdeki

tup, büyük renk alanlar›n› bulan›klaflt›rarak lekeleri kal-

parazitleri, birbirine benzemeyen pikselleri tespit edip

d›r›r(Filter>Noise>Despeckle).

renk ve ton de¤erlerini birbirine yak›nlaflt›rarak, azalt›r

Difference Clouds (Transparan Bulut): Adobe Photoshop Render (Canland›rma) Filtresinin alt›nda bulunur ve ya-

(Filter>Noise>Dust&Scratches).

rat›lan bulut dokusu görüntünün üzerinde transparan

olarak yer al›r. Bu filtrenin bir kaç kez üst üste uygulan-

Ekran Görüntüsü (Screen Shot): Bilgisayar ekran›n›n gö-

mas› ile mermerimsi bir doku da elde edilebilir (Fil-

rüntüsünü o an ekranda ne görünüyorsa bire bir say›sal

ter>Render>Difference Clouds).

veri haline getirmeye ekran görüntüsü çekmek denir

Diffuse Glow (Da¤›l›ml› Parlama): Adobe Photoshop Dis-

(Ekran görüntüsü PC bilgisayarlarda ‘Print Screen’ (Ekra-

tort (Bozma) Efektlerinin alt›nda bulunur ve görüntüye

n› Yazd›r) seçene¤i ile elde edilebilirken, Mac bilgisayar-

gren ekleyerek yumuflat›r ve merkezden kenarlara do¤ru rengini açar (Filter>Distort>Diffuse Glow). Diffuse (Da¤›tma) Filtresi: Adobe Photoshop Stylize (Stili-

larda Ctrl + Shift + 3 tufllar›na basarak elde edilir). Ellipse (Daire/Elips): Daire ve elips çizmeye yarayan vektörel çizim arac›.

ze) Filtresinin alt›nda bulunur ve pikselleri gelifligüzel

Emboss (Gofre) Filtresi: Adobe Photoshop Stylize (Stilize)

gruplar ve birkaç kez uyguland›¤›nda pastel ya da kö-

Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntünün d›fl kenarlar›-

mürle çizilmifl etkisi verir (Filter>Stylize>Diffuse).

n›n renklerini aç›k ve koyu de¤erlere çekerek kabar›k ya da içe göçük etkisi verir (Filter>Stylize>Emboss).

198

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

EPS (Encapsulated Postscript): Yüksek çözünürlükte gör-

FTP (File Transfer Protocol): Bu veri aktarma yöntemi 10

seller için kullan›lan EPS format›, Photoshop, Illustrator

MB’›n üstünde gönderiler için tercih edilen bir veri ak-

ve QuarkXpress gibi yaz›l›mlarla oldukça sa¤l›kl› çal›flan

tarma sistemi. Gönderi yap›lacak kiflilerin FTP sunucula-

bir veri format›d›r.

r›na veri aktarma ile gerçekleflir.

Error (Hata): Say›sal veri aktar›m› ya da çözümlemesi yaparken oluflan bilgisayar hatas›. Extrude (Uzatma) Filtresi: Adobe Photoshop Stylize (Stilize) Filtresinin alt›nda bulunur ve blok ve piramitler fleklinde 3 boyutlu flekiller yarat›r (Filter>Stylize>Extrude). EyeDropper (Damlal›k): Varolan bir rengi kopyalamada ya da belirlemede kullan›lan araç.

G Gamut: Bir renk sisteminin görüntüleyebildi¤i ya da basabildi¤i renk aral›¤›na verilen isim. Gaussian Blur (Çan E¤risi Bulan›kl›¤›): Adobe Photoshop Blur (Bulan›klaflt›rma) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve istedi¤iniz de¤eri vererek bulan›kl›¤›n artmas›n› veya azalmas›na olanak tan›r (Filter>Blur>Gaussian Blur).

GIF (Graphics Interchange Format): Daha az say›da ren-

Facet (Elmas) Adobe Photoshop Pixelate (Piksellefltir-

gin bar›nd›¤› görseller için kullan›lan bir format. Basit

me): Filtresinin alt›nda bulunur ve benzer renkteki pik-

hareketli görüntülerin de oluflturulabildi¤i GIF format›

selleri bloklar halinde düzenler. Taranan bir görüntüyü

buton ve hareketli kutucuklar için idealdir. Renkli bir ze-

el yap›m› gibi göstermede, bir foto¤raf› resim gibi gös-

min üzerine transparan bir flekilde düzenleme yap›lma-

termede kullan›labilir (Filter>Pixelate>Facet).

s›na da olanak verir. Oldukça az yer kaplad›¤›ndan kul-

FH11 (Adobe Freehand): Adobe Freehand format. Freehand d›fl›nda baflka bir yaz›l›m›n açabilmesi için farkl› formatlarda kaydetmek gerekir. Fibers (Lif): Adobe Photoshop Render (Canland›rma): Filtresinin alt›nda bulunur ve yan yana örülmüfl ipliksi

lan›m› çok yayg›nd›r. Glass (Cam): Adobe Photoshop Distort (Bozma) Efektlerinin alt›nda bulunur ve bir görüntünün belirlenen türdeki bir cam›n arkas›ndan bak›l›yormufl izlenimini yaratmada kullan›l›r (Filter>Distort>Glass).

bir doku elde etmek için kullan›l›r, Clouds seçene¤inde

Glowing Edges (Parlayan Kenar): Adobe Photoshop Styli-

oldu¤u gibi etkin olan katman›n yerini doku al›r (Fil-

ze (Stilize) Filtresinin alt›nda bulunur ve siyah zemin

ter>Render>Fibers).

üzerinde görüntünün kenar çizgilerini renkli olarak orta-

File (Dosya): Bilgisayar ortam›nda saklanan bilgi birimi. File Format (Dosya Format›): Verilerin saklamak ya da iletilmek üzere düzenlendi¤i tan›ml› yap›. Fill (Dolgu): Vektörel yaz›l›mlarda çizginin çevreledi¤i alan› dolduran renk, doku, degrade ve transparanl›k seçeneklerine bu menüden ulafl›l›r. Film Grain (Film Greni): Adobe Photoshop Artistic (Sanatsal): Filtrelerinin alt›nda bulunur ve görüntüye gren ekler (Filter>Artistic>Film Grain).

ya ç›kar›r (Filter>Stylize>Glowing Edges). Görsel Veri: Say›sal bilgilerin görsel olarak görüntülendi¤i veriler. Bir dijital foto¤raf, ekran foto¤raf›, bilgisayarda yap›lm›fl bir afifl çal›flmas› vb. çeflitli görsel veriler. Gradient (Degrade): Bir renkten baflka bir renge (veya fleffafa) geçifl yapmak için kullan›lan araç ve panel (Window>Gradient). Grain (Gren): Adobe Photoshop Texture (Doku) Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntüye farkl› çeflitlerde gren ekler.

Find Edges (Kenar Belirleme): Adobe Photoshop Stylize

Bu çeflitler aras›nda yumuflak, kontrast, geniflletilmifl, ya-

(Stilize) Filtresinin alt›nda bulunur ve bir görüntünün ke-

tay, dikey gibi seçenekler bulunur (Filter>Texture>Gra-

nar çizgilerini belirlemek için kullan›l›r (Filter>Stylize>Find Edges).

in). Graphic Pen (Grafik Kalem): Adobe Photoshop Sketch (Çi-

Fragment (Fragman): Adobe Photoshop Pixelate (Piksellefl-

zim) Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntüdeki detaylar›

tirme) Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntüdeki piksel-

aktarabilecek flekilde ince ve düz çizgiler kullan›r (Fil-

lerin dört adet kopyas›n› oluflturur ve yerlerini biraz kayd›rarak üst üste getirir (Filter>Pixelate>Fragment).

ter>Sketch>Graphic Pen). Grayscale (Gri Ton): Görüntünün tamamen Siyah beyaz ol-

Fresco (Duvar Resmi): Adobe Photoshop Artistic (Sanatsal)

du¤u renk modu. Siyahtan beyaza do¤ru tüm tonlar›n

Filtrelerinin alt›nda bulunur ve kaba f›rça darbeleri ile

bulundu¤u bu renk modunun bask›da elde edilmesinde

resimsel bir etki yarat›r (Filter>Artistic>Fresco).

sadece siyah mürekkep kullan›l›r (Adobe Photoshop: Image>Mode>Grayscale).

Sözlük

199

Italic (‹talik): Bir yaz›n›n yana do¤ru yatm›fl halidir, vurgulanmas› gereken yerlere dikkat çekmede ve metnin ge-

Haf›za Kart›: Dijital foto¤raf makinesinin çekilen foto¤raflar›

nelinden ay›rmada kullan›l›r. Hemen her yaz› karaterinin

depolad›¤› kart. Çeflitli büyüklüklerde ve genellikle fo-

karater stilinde ‹talic (‹talik) seçene¤i vard›r.

to¤raf makinesi markalar›na özel olarak üretilir. Halftone Pattern (Tram dokusu): Adobe Photoshop Sketch (Çizim) Filtresinin alt›nda bulunur ve bask›daki tram görüntüsünü simule ederken görüntünün sahip oldu¤u renk de¤erlerini korur (Filter>Sketch>Halftone Pattern).

J Join (Birlefltir): bkz. Compound Path (Birleflik Çizgiler). JPEG (Joint Photographic Experts Group): JPEG format› en s›k kullan›lan formatlardan. Bask› için çok iyi sonuç

Hard Disk (Sabit Disk): Tek bir birime tak›l› bir ya da daha

vermedi¤inden tercih edilen formatlar›n bafl›nda gelmez,

çok diskten oluflmufl elektromanyetik veri saklama orta-

ancak s›k›flt›r›lm›fl oluflu aktarmay› kolaylaflt›rd›¤›ndan

m›.

kullan›m› oldukça yayg›nd›r. ‹nternette gerçekci foto¤-

Hardware (Donan›m): Bilgisayar sistemini oluflturan elek-

raflara ihtiyaç duyuldu¤unda JPEG en ideal formatt›r.

tronik parçalar ve donat›lar.

Ancak piksel format›na dönü¤türülmü¤ vektörel eleman-

Help (Yard›m): Her yaz›l›mda bulunan Yard›m menüsüdür.

lar (yaz› veya logolar gibi) için uygun de¤ildir.

Bir yaz›l›mla ilgili bir sorunda (özellikle bu ünitede ad› geçen yaz›l›mlarda) tek tek resimlerle ve aç›klay›c› metinlerle destek veren bir menüdür (Window>Help). Histogram (Ton Da¤›l›m›): Bir görüntünün piksellerinin da¤›l›m›n› gösteren grafik. Gölgeli yani koyu tonlar solda, orta tonlar ortada, ›fl›kl› yani aç›k tonlar ise sa¤ tarafta yer al›r. Grafikteki a¤›rl›k solda ise bu resmin koyu tonlar›n›n a¤›rl›kl› oldu¤unu anlayabiliriz. Hue (Renk): Hue seçene¤i, hemen her yaz›l›mda bir rengi seçmeye ya da varolan bir rengi baflka bir renge do¤ru dönüfltürmeye yarar. Renk anlam›na gelen Hue, aç›kl›k/koyuluk ya da doygunluk seçeneklerinden önce rengin ana tonunun belirlenmesinde kullan›l›r (Adobe Photoshop: Image>Adjustments>Hue/Saturation). Hue/Saturation (Renk/Doygunluk) Paneli: Görüntünün rengini, doygunlu¤unu ve aç›kl›k/koyulu¤unu ayarlamaya yarayan bir panel (Adobe Photoshop: Image>Adjustments>Hue/Saturation).

L Layer Style (Katman Stili): Bu menüde yer alan opsiyonlar sadece seçili katmana etki eder. Layers (Katmanlar): Vektörel ve piksel tabanl› görsel yaz›l›mlar›n çizimlerin ya da resimlerin birbirlerine kar›flmalar›n› önlemek için sundu¤u sisteme verilen ad. Layer Effects (Katman Efektleri): Bir katmana ait olan efektlere verilen ad. Seçilen efekt yaln›zca etkin olan katmana etki eder. Bu özellik efektleri aktif hale getirmede veya devre d›fl› b›rakmada pratiklik de sa¤lar. Lens Correction (Mercek Düzeltimi): Adobe Photoshop Distort (Bozmak) Efektlerinin alt›nda bulunur ve foto¤raf çekilirken oluflabilecek hatalar› düzeltmeye yarar (Filter>Distort>Lens Correction). Lens Flare (Mercek Yans›mas›): Adobe Photoshop Render (Canland›rma) Filtresinin alt›nda bulunur ve foto¤raf çekilirken lense gelen günefl ›fl›¤›n›n sebep oldu¤u parlakl›¤› taklit eder (Filter>Render>Lens Flare).

Indexed Color Mode (Indeksli Renk Modu): Bu renk modunda bir görüntü toplam en fazla 256 renkten oluflur. Renkli bir görüntü Indeksli Mod’a dönüfltürüldügünde renkler 256 renk paletinden en yak›n olan›na dönüfltürülür ve böylece bir renk s›n›rlamas› yap›lm›fl olur. Renk kalitesi çok fazla bozulmadan dosya boyutu düflürüldü¤ünden multimedya ve internette kullan›m için elveriflli bir renk modu (Adobe Photoshop: Image>Mode>Indexed Color). Ink Outlines (Mürekkepli Kontur): Adobe Photoshop Brush Strokes (F›rça Ucu) Efektlerinin alt›nda bulunur ve görüntüyü mürekkepli kalem tarz›nda ince detayl› çizgilerle yeniden çizer (Filter>Brush Strokes>Ink Outlines).

Levels (Ton Seviyesi) Paneli: Bir görüntünün ton aral›¤› görüntülenir ve ton kontrolü için kullan›l›r (Adobe Photoshop: Image>Adjustments>Levels). Lighting Effects (Ifl›kland›rma Efektleri): Adobe Photoshop Render (Canland›rma) Filtresinin alt›nda bulunur ve pek çok farkl› alt seçenek ile ›fl›k ve gölge üzerinde oynamalar yapmaya olanak sa¤lar (Filter>Render>Lighting Effects). Line / Line Segment (Düz Çizgi) Arac›: ‹ki noktan›n birleflmesiyle oluflan do¤ru fleklinde çizgiler çizer. Linear Gradient (Do¤rusal Degrade): Bir renkten baflka bir renge (veya fleffafa) do¤rusal olarak geçifl yapmak için kullan›lan seçenek.

200

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Link (Ba¤lant›): Bilgisayar programlar›n›n de¤iflik bölümlerindeki ö¤eleri birlefltiren özellik. Live Trace (Otomatik Çizim Kopyalama): Adobe Illustrator yaz›l›m›na ça¤›r›lan bir resmi otomatik olarak vektörel hale getirmeye yarayan komut. Macromedia Freehand

N Navigation (Gezinme): Kullan›c›n›n bir veri taban› program› içinde dolaflmas›. Neon Glow (Parlak Ifl›k): Adobe Photoshop Artistic (Sanatsal) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve seçilen renk ile gö-

yaz›l›m›nda Trace (Çizim Kopyalama) arac› olarak mev-

rüntüyü yumuflatarak bir parlama ekler (Filter>Artis-

cuttur. Lpi (Line Per Inch): Çizgi inç. Nokta ‹nç. Görüntü çözünürlük ölçüsü. Bir inç lik çizgi üzerine düflen noktac›k say›s›.

tic>Neon Glow). Network (A¤): Kablolu ya da kablosuz olarak bilgisayar sistemlerini birbirine ba¤layan sistem. Sistemler aras› bilgi al›flverifli sa¤lar.

M Macintosh (Mac): Apple Macintosh. Grafik kullan›c› ara biri-

Noise (Parazit) Filtresi: Adobe Photoshop filtre ailelerinden biri. ‹ngilizce’de “ses” ya da “gürültü” anlam›na gelen

mi ile hipermedyay› kitlesel pazara tan›tan bilgisayarlar.

Noise kelimesi görsel filtre olarak kullan›ld›¤›nda görün-

1984’te piyasaya sunulan bu bilgisayarlar kullan›m ko-

tüde parazit veya bozukluk anlam›na gelir. Görüntüleri

layl›¤› ile öne ç›karlar.

bozmak ya da kirlilikleri ve parazitleri gidermek için Noi-

Median (Orta de¤er): Adobe Photoshop Noise (Parazit) Fil-

se filtresinden yararlan›labilir. Noise filtresi seçenekleri

tresinin alt›nda bulunur ve seçilen bir alanda yer alan

ile görüntüde doku yaratmada ya da çizik ve toz olan

piksellerin aç›kl›k koyuluk de¤erlerini birbirine yaklaflt›-

görsellerin sorunlar›n› gidermede kullan›l›r (Filter>Noi-

rarak görüntüdeki bozuklu¤u giderir (Filter>Noise>Median Menu (Menü): Ekranda program›n sundu¤u seçenekler liste-

se). Note Paper (Not Ka¤›d›): Adobe Photoshop Sketch (Çizim) Filtresinin alt›nda bulunur ve el yap›m› bir ka¤›t üzerine

si.

çizim yap›lm›fl görüntüsü verir (Filter>Sketch>Graphic

Mezzotint (Gravür Etkisi): Adobe Photoshop Pixelate (Pik-

Pen).

sellefltirme) Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntünün içerdi¤i renkleri çizgi, nokta gibi seçenekler ile tam doygun hale getirir. Microsoft: Dünyan›n en büyük yaz›l›m flirketi. Microsoft Windows: IBM ve IBM uyumlu bilgisayarlar için Microsoft’un ç›kard›¤› grafik kullan›c› ara birimi. Mosaic (Mozaik): Adobe Photoshop Pixelate (Piksellefltirme) Filtresinin alt›nda bulunur ve pikselleri bloklar haline getirir ve mozaik görüntüsü verir (Filter>Pixelate>Mosaic). Mosaic Tiles (Mozaik Karo): Adobe Photoshop Texture (Doku) Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntüyü küçük karolardan oluflmuflcas›na canland›r›r (Filter>Texture>Mosaic Tiles). Motion Blur (Hareket Bulan›kl›¤›): Adobe Photoshop Blur (Bulan›klaflt›rma) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve belirli bir hareketi ya da h›z› göstermede elverifllidir; yaln›zca belirlenen aç›da bulan›kl›k yaratarak görüntüye hareket verir (Filter>Blur>Motion Blur). Multichannel Mode (Çok-Kanall› Mod): Özel bask› yöntemleri için kullan›lmaya elveriflli olan Çok-Kanall› Mod, her bir kanalda 256 ton gri kullanarak görüntüyü renklerine ay›r›r. RGB ya da CMYK bir dosya Çok-Kanall› Mod’a çevrildi¤inde varolan kanallar spot renk kanal› haline gelir (Adobe Photoshop: Image>Mode>Multichannel).

O Ocean Ripple (Okyanus Ç›rp›nt›s›): Bir görüntüyü suyun alt›ndaym›fl gibi göstermek için okyanusta oluflan dalgalar› görüntüye ekler (Filter>Distort>Ocean Ripple). OCR (Optical Character Recognition/Optik Karakter Tan›ma): Harfleri tan›yarak metin haline dönüfltüren bu teknoloji, kitap ya da dergi gibi üzerinde yaz› olan bir belgenin say›sal metin haline dönüflmesini oldukça pratik hale getirmektedir. OCR teknolojisi hemen her masaüstü taray›c›da bulunan bir teknoloji. Online (Çevrimiçi): Bilgisayar sistemlerinde, aç›k ve çal›fl›r durumdaki a¤ (network) ya da bir ba¤lat›y› belirtir. Opacity (Opakl›k): Bir katman› fleffaf hale getirmek için kullan›l›r. Opacity seçene¤indeki de¤erleri de¤ifltirerek istedi¤iniz transparanl›¤a ulaflabilirsiniz. Optik Zoom (Optik Büyütme): Dijital foto¤raf makinesinin merce¤i ile yaklaflma oran›n› gösterir. 3x optik zoom’a sahip bir dijital foto¤raf makinesi —dijital özelliklerini hiç kullanmaks›z›n— sadece merce¤i ile görüntüyü 3 kat büyütebilir.

Sözlük

201

Pixelate (Piksellefltirme) Filtresi: Adobe Photoshop filtrelerinden biri. Alt menüsünde yer alan seçenekler, birbi-

Paint Daubs (F›rça Darbeleri): Adobe Photoshop Artistic

rine benzer de¤erde ve renklerde pikselleri bir araya ge-

(Sanatsal) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve belirli f›rça uç-

tirerek farkl› flekiller elde edilmesine yard›mc› olur (Fil-

lar› ile resme farkl› müdahalelere olanak verir (Filter>Artistic>Paint Daubs). Palet: Programlarda uygulamalar›n ön alan›nda gözüken özel

ter>Pixelate). Place (Yerlefltir) Komutu: Adobe Illustrator ve Adobe InDesign yaz›l›mlar›nda bir resmi sayfaya ça¤›rmak için kulla-

pencereler. Çeflitli ifllem komutlar›n› üzerinde bar›nd›r›r-

n›lan komut (Adobe Illustrator: File>Place) (Adobe In-

lar. Palette Knife (Resim B›ça¤›): Adobe Photoshop Artistic (Sanatsal) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve altta tuval varm›fl

Design: File>Place). Plaster (Oyun Hamuru): Adobe Photoshop Sketch (Çizim) Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntüyü 3 boyutlu oyun

gibi neredeyse saydam bir resim görüntüsü elde etmek

hamurundan yap›lm›fl gibi gösterir. (Filter>Sketch>Plas-

için kullan›l›r (Filter>Artistic>Palette Knife). Patchwork (K›rkyama): Adobe Photoshop Texture (Doku) Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntüyü renklerine göre

ter) Plastic Wrap (Plastik Folyo): Adobe Photoshop Artistic (Sanatsal) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve görüntüyü sanki

ay›rarak yama ifli gibi gösterir (Filter>Texture>Patc-

plastik

hwork). PC (Personal Computer): Kiflisel Bilgisayar. PDF (Portable Document Format): Gerek vektörel, gerek-

lefltirme) Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntüyü renkli noktalardan oluflan bir düzene sokar. (Filter>Pixelate>Pointilize) Polar Coordinates (Kutup Koordinatlar): Adobe Photoshop Distort (Bozma) Efektlerinin alt›nda bulunur ve görüntüyü dikdörtgen yerine dairesel çerçevelenmifl hale

flekillere kadar pek çok alanda kullan›labilecek en güçPencil (Serbest Çizim Kalemi) Arac›: Serbest çizimler için

getirir. (Filter>Distort>Polar Coordinates) Port (Ba¤lant› noktas›): Bilgisayar sistemine girifl ç›k›fl (input –output) ayg›t› ya da çevresel ö¤e ba¤lamada kulla-

kullan›lan Pencil, detaylar› olmayan kaba çizimlerde oldukça kullan›fll› ve h›zl›d›r. Photocopy (Fotokopi): Adobe Photoshop Sketch (Çizim)

n›lan yuva. Poster Edges (Posterize): Adobe Photoshop Artistic (Sanatsal) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve bir görüntünün içer-

Filtresinin alt›nda bulunur ve fotokopi çekilmifl görüntü-

di¤i renkleri azaltarak detaylar›ndan ar›nd›rmaya yarar

sü verir ve kontrastl›¤› art›r›r (Filter>Sketch>Photocopy). Piksel Tabanl› Görseller: Piksel bazl› görseller içerdi¤i her bir karenin bilgisini tafl›rlar. Piksel ad› verilen ayn› boyutta küçük kareciklerin farkl› renk ve ton bilgileri tafl›malar›yla görüntü oluflur.

(Filter>Artistic>Poster Edges). Program: Bilgisayar›n belirli bir görev ya da görevleri yerine getirmesi için tasarlanm›fl ifade ve yönergeler bütünü. PSD (Photoshop Document): Photoshop veri format› olan PSD, Adobe yaz›l›mlar› ile uyumlu bir format. Görüntü

Piksel: Say›sal görüntünün yap›tafl› olan kare birimler. Birim-

ifllemde en s›k kullan›lan format olan PSD, özellikle kat-

lerin yo¤unlu¤u artt›kça görüntü kalitesi de artar.

mal› ve maskeli çal›flmalar yap›l›rken kullan›l›r.

Pinch (Çimdik): Adobe Photoshop Distort (Bozma) Efektlerinin alt›nda bulunur ve bir görüntünün bir bölümünü s›k›flt›r›r; görüntüde, belirlenen de¤ere göre, içe do¤ru girinti veya d›fla do¤ru ç›k›nt› oluflur (Filter>Distort>Pinch).

(Fil-

Pointilize (Noktalama): Adobe Photoshop Pixelate (Piksel-

tercih edilmelidir. Pen arac›, düz çizgilerden karmafl›k lü çizim arac›.

gösterir

olarak kullan›lamamakta.

mas›n›n alt›nda hemen her bilgisayar taraf›ndan okunaPen (Çizim Kalemi) Arac›: Hassas çizimler için Pen arac›

gibi

baz› sunucular bu format› desteklemedi¤inden yayg›n

olan PDF format›, bask›ya yönelik en sa¤l›kl› format olbilir oluflu yatar.

kaplanm›fl

ru renk kullan›m› ile esnek ve zengin bir format. Ancak

en esnek ve en yayg›n kullan›lan formatlardan biri PDF Reader yaz›l›m› ile yayg›n olarak kullan›l›r hale gelmifl

ile

PNG (Portable Network Graphics): Transparanl›¤› ve do¤-

se piksel tabanl› görselleri bar›nd›rabilmesi bak›nm›ndan format›. ‹nternetten ücretsiz olarak indirilebilen Acrobat

folyo

ter>Sketch>Plastic Wrap).

R Ram (Random-Access Memory): Rastgele Eriflimli Bellek. Verilerin yaz›l›p okunabildi¤i veri saklama alan›. Fiziksel bir bafl› , ortas›, sonu bulunmayan hipermedya.

202

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Radial Blur (Dairesel Bulan›kl›k): Adobe Photoshop Blur (Bulan›klaflt›rma) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve foto¤raf makinesini döndürerek foto¤raf çekmifl gibi görsellere ve bir objenin ekrana do¤ru hareketini gösterildi¤i durumlara Radial Blur komutu arac›l›¤› ile de ulaflabilirisiniz (Filter>Blur>Radial Blur). Radial Gradient (Dairesel Degrade): Bir renkten baflka bir renge (veya fleffafa) dairesel olarak geçifl yapmak için kullan›lan seçenek. Raster Graphic (Piksel Temelli Görüntü): Piksel denilen kareciklerin oluflturdu¤u say›sal görüntü tekni¤i. Rectangle (Dikdörtgen): Kare ve dikdörtgen çizmeye yarayan vektörel çizim arac›. Reduce Noise (Paraziti Azaltma): Adobe Photoshop Noise (Parazit) Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntünün parazitini tümünün veya tek bir kanaldan müdahalesine olanak verir (Filter>Noise>Reduce Despeckle). Reflect (Yans›tma) Arac›: Vektörel yaz›l›mlarda bir çizimin ya da fleklin oldu¤u yerden belirtilen aç›ya do¤ru simetrisinin al›nmas›na yarayan komut. Render (Canland›rma) Filtresi: Adobe Photoshop filtre ailelerinden biri olan Render filtresi menüsünde yer alan seçenekler, 3-boyutlu flekiller, bulut dokular› ve ›fl›k efektleri gibi görüntüler elde etmede kullan›l›r (Filter>Render). Reticulation (A¤): Adobe Photoshop Sketch (Çizim) Filtresinin alt›nda bulunur ve film emisyonunun bozulmas› ile meydana gelen a¤›ms› görüntüyü taklit eder. (Filter>Sketch>Reticulation). Ripple (Ç›rp›nt›): Bir görüntüyü suyun alt›ndaym›fl gibi göstermek için suda oluflan dalgalar› görüntüye ekler (Filter>Distort> Ripple). RGB: RGB renk modu Red (K›rm›z›), Green (Yeflil) ve Blue (Koyu Mavi) renklerinden oluflur. Bu renkler üstüste eklendikçe beyaz elde edildi¤inden RGB renk modeline toplamsal renk modeli ad› da verilir. Hiç bir renk yokken tamamen siyah olan bir alanda, bu üç rengin kar›fl›m› ile beyaz elde edilebilir. Bilgisayar monitörleri, televizyonlar ve projeksiyonlar bu yöntemle renk elde ederler (Adobe Photoshop: Image>Mode>RGB). Rotate (Döndürme) Arac›: Seçilen bir fleklin ya da çizimin döndürülmesini sa¤layan araç. Rough Pastels (Kal›n Pastel): Adobe Photoshop Artistic (Sanatsal) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve toz pastel ile boyanm›fl havas›n› vermek için kullan›l›r (Filter>Artistic>Rough Pastels).

S Saturation (Doygunluk): Rengin dolgunlu¤unu belirler. Bir rengin az ya da çok pigment ile doygun olup olmamas› Saturation ayarlar›n› de¤ifltirerek belirlenebilir (Adobe Photoshop: Image>Adjustments>Hue/Saturation). Screen (Ekran): Bilgisayar, TV sistemleri gibi elektronik ürünlerde görsel bilgileren görüntülendi¤i alan. Send to back (Arkaya Gönder): Vektörel yaz›l›mlarda bir çizimi ya da flekli oldu¤u yerden arkaya do¤ru götürülmesine yarayan komut (Adobe Illustrator: Object>Arrange>Send to Back) (Adobe InDesign: Object>Arrange> Send to Back) (Macromedia Freehand: Modify>Arrange> Send to Back). Server (Sunucu): Bir bilgisayar a¤›na ba¤lanarak a¤daki di¤er bilgisayarlara belirli bir hizmet sunan bilgisayar ya da ayn› bilgisayardaki di¤er uygulamalara hizmet sunan yaz›l›m. Shadow (Gölge): Seçilen katman›n veya çizimin alt›na veya içine gölge düflürmeye yarar. Drop Shadow (Gölge Düflürme) ve Inner Shadow (‹çeriye Gölge Düflürme) seçenekleri ile istenen sonuca ulafl›l›r. Shape Blur (fiekilsel Bulan›kl›k): Adobe Photoshop Blur (Bulan›klaflt›rma) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve netli¤i belirlenen flekli baz alarak uygular (Filter>Blur>Shape Blur). Sharpen (Netlefltirme) Filtresi: Adobe Photoshop filtre ailelerinden biri olan Sharpen filtresi menüsünde yer alan seçenekler, birbirine benzer de¤erde ve renklerde piksellerin aralar›ndaki fark› artt›rarak bulan›k bir görüntüyü netlefltirmede kullan›l›r. Sharpen (Netlefltirme) genel bir netlik sa¤lar (Filter>Sharpen). Sharpen Edges (Kenar Netlefltirme): Adobe Photoshop Sharpen (Netlefltirme) Filtresinin alt›nda bulunur ve renk alanlar›n›n birbiriyle bulufltu¤u noktalar› netlefltirmede kullan›l›r (Filter>Sharpen>Sharpen Edges). Sharpen More (Daha Çok Netlefltirme): Adobe Photoshop Sharpen (Netlefltirme) Filtresinin alt›nda bulunur ve netli¤i art›rmaya yarar. (Filter>Sharpen>Sharpen More) Shear (Bükme): Adobe Photoshop Distort (Bozma) Efektlerinin alt›nda bulunur ve görüntüyü bir e¤ri yard›m› ile e¤mede kullan›l›r (Filter>Distort>Shear). Sketch (Çizim) Filtreleri: Adobe Photoshop filtre ailelerinden biri olan Sketch filtresi alt menüsünde yer alan filtreler el çizimi görünüflü veya sanatsal görünüm elde etmek için kullan›l›rlar. Ayn› zamanda 3 boyutlu efekt elde etmek için de kullan›labilirler (Filter>Sketch).

Sözlük

203

Smart Blur (Ak›ll› Bulan›kl›k): Adobe Photoshop Blur (Bu-

Stylize (Stilize) Filtresi: Adobe Photoshop filtrelerinden biri

lan›klaflt›rma) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve bulan›kl›¤›

olan Stylize Filtreleri bir görüntünün piksellerinin aras›n-

oldukça kontrollü bir biçimde gerçeklefltirebilmek ad›na

daki kontrast de¤erleri art›rarak boyanm›fl resim görün-

detayl› bir menu sunar (Filter>Blur>Smart Blur).

tüsü vermeye yarar. (Filter>Stylize)

Smart Sharpen (Ak›ll› Netlik): Adobe Photoshop Sharpen

Sumi-e (Japon Resimleme Tekni¤i): Adobe Photoshop

(Netlefltirme) Filtresinin alt›nda bulunur ve ›fl›k ve gölge-

Brush Strokes (F›rça Ucu) Efektlerinin alt›nda bulunur ve

lerdeki netli¤in kontrol edilmesine izin vererek genel

pirinç ka¤›d›na f›rça ile uygulanan Japon tekni¤inin özel-

netlik oluflturmaya yarar (Filter>Sharpen>Smart Shar-

liklerini taklit ederek bulan›k konturlar ve doygun siyah

pen).

alanlar oluflturur. (Filter>Brush Strokes>Sumi-e)

Smudge Stick (Bulaflt›rma Çubu¤u): Adobe Photoshop Ar-

Surface Blur (Yüzey Bulan›kl›¤›): Adobe Photoshop Blur

tistic (Sanatsal) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve bir görse-

(Bulan›klaflt›rma) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve resim-

lin detaylar›n› yumuflatarak aç›k renk alanlar›n ›fl›¤›n› art-

deki objenin d›fl kenarlar›n› koruyarak iç rengini ve pü-

t›r›r (Filter>Artistic>Smudge Stick).

rüzlerini gidermede pratik çözümler sunar. (Fil-

Solarize (Solarize): Adobe Photoshop Stylize (Stilize) Filtre-

ter>Blur>Surface Blur)

sinin alt›nda bulunur ve filtresi karanl›k oda tekni¤i te-

SVG (Scalable Vector Graphics): Vektörel görüntülerin a¤

melli bir filtredir ve bir foto¤raf›n tonlar›n› görsel efekt

sunucular›nda etkin bir biçimde görüntülenebilmesine

elde etmek üzere de¤ifltirir (Filter>Stylize>Solarize).

olanak veren bu format, sunucular›n desteklememesi

Software (Yaz›l›m): Bilgisayar sisteminde donan›mlara yüklenen pogram kodu ya da veri bileflenleri.

bak›m›dan az kullan›lmakta. Swatch Libraries Menu (Renk örne¤i Kütüphanesi Me-

Spatter (Lekeleme): Adobe Photoshop Brush Strokes (F›rça

nüsü): Çeflitli renk gruplar›n› belirgin özelliklerine göre

Ucu) Efektlerinin alt›nda bulunur ve tabanca boya tekni-

gruplayan ve renklere karar vermede yol gösteren menü

¤i ile görüntüyü yeniden resmeder (Filter>Brush Strokes>Spatter).

(Window>Swatches). Swatches (Renk Paleti): Haz›r renklerin ve yeni yarat›lan

Spherize (Kürelefltirmek): Adobe Photoshop Distort (Boz-

renklerin bir arada bulundu¤u panel (Window>Swatc-

ma) Efektlerinin alt›nda bulunur ve görüntüyü 3-Boyutlu hale getirerek bir kürenin etraf›na sarm›fl gibi gösterir

hes). SWF (Small Web Format ve Shockwave Flash): Flash Plug-

(Filter>Distort>Spherize).

In’inin yayg›n olarak kullan›m›ndan ötürü, ço¤u sunucu-

Sponge (Sünger): Adobe Photoshop Artistic (Sanatsal) Filtre-

da görüntülenebilmekte olan bu veri format› vektörel

lerinin alt›nda bulunur ve resmi sanki süngerle boyanm›fl gibi kaba bir hava verir (Filter>Artistic>Sponge). Spot Renk: CMYK ofset bask›da d›fl›nda yer alan ekstra renklere verilen add›r. Alt›n rengi, fosforlu renkler ve gereken tasar›mc› taraf›ndan belirlenen CMYK d›fl›nda kullan›lmas› renklere Spot Renk ad› verilir. Sprayed Strokes (Püskürtme Kontur): Adobe Photoshop Brush Strokes (F›rça Ucu) Efektlerinin alt›nda bulunur ve görüntünün bask›n renkleri ile konturlar› vurgular. (Filter>Brush Strokes>Sprayed Strokes) Stained Glass (Vitray): Adobe Photoshop Texture (Doku) Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntüyü vitraym›fl gibi gösterir. (Filter>Texture>Stained Glass) Stamp (Damga): Adobe Photoshop Sketch (Çizim) Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntüye a¤aç ya da linol ile bas›lm›fl etkisi verir.En iyi sonuç siyah beyaz görüntülerde elde edilir. (Filter>Sketch>Stamp) Stroke (Kontur): D›fl çizgi ile ilgili müdahalelerin yap›ld›¤› paneldir. Vektörel yaz›l›mlarda çizginin kal›nl›¤›, rengi, birleflme yeri seçenekleri ve kesik çizgi seçenekleri ile ilgili seçeneklere bu panelden ulafl›l›r.

animasyonlar veya görseller için ideal bir format.

T Tablet: Ekranda direkt olarak çizim yapmay› sa¤layan tablet, fareye k›yasla çok daha hassas çal›fl›r. Taray›c›: Taray›c› bir foto¤raf›, bir kitap sayfay›, el yaz›s›n› veya bir objeyi optik olarak okuyarak say›sal veri haline dönüfltürmeye yarayan bir araç. Texture (Doku) Filtreleri: Adobe Photoshop filtre ailelerinden biri olan Texture (Doku) Filtreleri derinlik yaratmak ya da organik bir görüntü yaratmak amac›yla kullan›l›r. Texturizer (Doku verici): Adobe Photoshop Texture (Doku) Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntüye kendi seçti¤iniz veya yaratt›¤›n›z dokuyu vermeye yarar (Filter>Texture). TIFF (Tagged Image File Format): Tasar›mc›lar taraf›ndan yo¤unluklu olarak tercih edilen formatlardan biri olan TIFF format›, yüksek kalitesi ile öne ç›kan veri formatlar›ndan.

204

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

Tiles (Karo) Filtesi: Adobe Photoshop Stylize (Stilize) Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntüyü karelere böler. Karelerin büyüklü¤ü ve say›s› diyalog kutusunda belirlenebi-

V Vektörel Çizim: Vektörel görseller matematiksel koordinatlar› olan noktalar›n birbirine ba¤lanmas› ile oluflurlar. Bir

lir (Filter>Stylize>Tiles).

çizgiyi oluflturmak için yan yana kareciklerin boyanmas›

Tools (Araçlar): Tüm çizim, boyama, görüntüleme araçlar›-

yerine, çizginin bafllang›ç ve bitifl noktalar› belirlenir ve

n›n bir arada bulundu¤u panel (Window>Tools). Toplamsal Renk Metodu: bkz. RGB. Torn Edges (Eskitilmifl Kenarlar): Adobe Photoshop Sketch

aras› çizgi haline gelir. Virus (Virüs): Biyolojik virüsler model al›narak yap›lm›fl bilgisayar program›. Baflka bilgisayar programlar›na yap›fla-

(Çizim) Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntüyü eski-

rak ço¤al›r, zarars›z biçimde olabilece¤i gibi programla-

mifl/kenarlar› y›rt›lm›fl bir ka¤›da çizilmifl gibi gösterir

ra zarar da verebilir.

(Filter>Sketch>Torn Edges). Trace (Çizim Kopyalama): bkz. Live Trace (Otomatik Çizim Kopyalama). Trace Contour (Kontur Çizgisi): Adobe Photoshop Stylize

W Water Paper (Sulu ka¤›t): Adobe Photoshop Sketch (Çizim) Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntü ›slak bir ka¤›t

(Stilize) Filtresinin alt›nda bulunur ve karanl›k ve ayd›n-

üzerine resmedilmifl ve renkler birbirine geçmifl gibi gö-

l›k farklar›n›n oldu¤u kenarlarda ince bir çizgi atar ve konturlar›n ortaya ç›kmas›n› sa¤lar. (Filter>Stylize>Trace Contour)

rünür (Filter>Sketch>Water Paper). Watercolor (Suluboya): Adobe Photoshop Artistic (Sanatsal) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve ise görüntüyü suluboya

Transparency (Transparanl›k): Çizilen bir objenin ya da

tekni¤i ile resmedilmifl gibi göstererek detaylardan ar›n-

alan›n saydaml›¤›n› belirlemeye yarayan seçeneklerin bulundu¤u paneldir. (Window>Transparency) Twirl (Sard›rma): Adobe Photoshop Distort (Bozma) Efekt-

d›r›r (Filter>Artistic>Watercolor). Wave (Dalga): Adobe Photoshop Distort (Bozma) Efektlerinin alt›nda bulunur. Ripple (Ç›rp›nt›) komutuna benzer,

lerinin alt›nda bulunur ve görüntüyü helezonik biçimde

ancak Wave (Dalga) çok daha detayl› bir menü ile kon-

sarmal haline getirmede kullan›l›r. (Filter>Distort>Twirl) Type (Yaz›) Arac›: Yaz› yazmak için kullan›lan araçt›r. Hem vektörel, hem de piksel bazl› yaz›l›mlarda bulunur, an-

trol edilebilir (Filter>Distort>Wave). Wind (Rüzgar): Adobe Photoshop Stylize (Stilize) Filtresinin alt›nda bulunur ve filtresi görüntüye küçük yatay çizgiler

cak vektörel yaz›l›mlarda çok daha sa¤l›kl› sonuç verir.

atarak rüzgar esmifl etkisini getirir (Filter>Stylize>Wind). Window (Pencere): Grafik kullan›c› arabirimlerinde dosya

ya da program içeri¤inin görüntülendi¤i çerçeve.

Underpainting (Astar Boyama): Adobe Photoshop Artistic (Sanatsal) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve resmi tuval zeminde transparan olarak aktar›p, üzerine yeniden boyanm›fl gibi göstermek için kullan›l›r (Filter>Artistic>Un-

Y Yaz›l›m: Yaz›l›mlar donan›mlar›n ifllemesini sa¤layan iflletim sistemleri ve çeflitli ifllevlerin kolayca görülmesini sa¤la-

derpainting).

yan programlard›r. Yaz›l›mlar bilgisayar›n haf›zas›nda

Unsharp Mask (Netlik Maskesi): Adobe Photoshop Sharpen (Netlefltirme) Filtresinin alt›nda bulunur ve renk alanlar›n›n birbiriyle bulufltu¤u noktalar› netlefltirme iflle-

yer kaplar. Yön Tutamaçlar›: Yön tutamaçlar› vektörel çizimlerde çizgilerin e¤imini belirler. Bu tutamaçlara müdahale ederek

minin daha kontrollü bir flekilde yap›labilmesine olarak

e¤rinin aç›s›n› ve uzunlu¤unu de¤ifltirmek mümkün.

verir (Filter>Sharpen>Unsharp Mask). USB Bellek: Bir anahtarl›k kadar küçük olan USB bellekler, ortalama 8 GB gibi bir kapasiteye sahiptirler. Bu kapasitenin alt›nda ya da üstünde farkl› modelleri ve markalar› bulunan USB bellekler ço¤u veri için yeterli bir tafl›ma gereci görevi görmektedirler.

Z ZigZag (Zikzak): Adobe Photoshop Distort (Bozma) Efektlerinin alt›nda bulunur ve belirlenen noktadan d›flar› do¤ru dik zikzak çizgiler ile görüntüyü tafl at›lm›fl bir su görüntüsünde oldu¤u gibi modifiye eder (Filter>Distort>ZigZag). Zoom (Büyüteç) Arac›: Ekranda görüntülenen alana yak›nlaflma ve uzaklaflmada kullan›lan araç.

Dizin

205

Dizin A

Donan›m 2, 4, 7, 16, 21, 187

Add to Selection (Seçim Alan› Ekle) 70 AI 19, 20 Alpha Channels (Alfa Kanal›) 53, 55, 56 Anchor Point (Çapa Noktas›) 100, 140 Animasyon 6, 10, 11, 20 Anti-Alias (Düzgünlefltirme) 72, 89 Arka Alan Renk Kutusu 30 Arflivleme 17, 18 Art History Brush (Sanatsal Anl›k Görüntü F›rças›) 30 Artistic (Sanatsal) Filtreler 155, 179 Auto Color 79 Auto Contrast 79 Auto Levels 79, 187

Dosya Uzant›s› 12, 14 DPI (dot per inch) 5, 19, 20, 77 Duotone 54, 186

E Eps 19, 20 Equalize 79 Eraser 30, 75 Expand 110 Exposure 79, 84 Extract 57, 58 Eyedropper (Damlal›k) 30, 113 Eylemleri Geri Almak 34

B Background (Arka Plan) Katman› 44 Background Eraser (Arkaplan Silgisi) 30 Ba¤lam Menüsü 34 Bitmap 9, 27, 53, 83, 133, 148, 185 Black&White 79, 84 Blending Options (Harmanlama Seçenekleri) 177 Blur 30, 155, 157, 158, 179 Brightness/Contrast 79, 187 Brush Strokes (F›rça Ucu) Efektleri 155, 160, 179 Burn (Yakma) 30

C-Ç Channel Mixer 79, 84 Channels (Kanallar) 32, 36, 52, 59 Clone Stamp (Kopyalama Mühürü) 30, 85 CMYK 52, 59, 184-186, 192 Color Range (Renk Seçim) 73 Curves 79, 187, 189, 191 Çal›flma Alan› 27, 36, 144 Ç›kar›msal Renk Metodu 184 Çizgi Araçlar› 30 Çözünürlük 4-7, 18-21, 56, 64, 72, 75-77, 84, 89, 90, 96, 104, 128, 133-136, 144

Feather (Yumuflatma) 70, 72, 89, 137 FH 11 20 Fill (Dolgu) 47, 102-104, 108, 123, 142 Filtre 45, 57, 65, 79, 80, 84, 89, 138, 139, 146, 152-173, 175, 176, 179 Firewire 6, 16 Flattening (Dosyalar› Bütünlefltirmek) 52 Free Transform (Serbest Dönüflüm) 77, 145

G Gamut 184, 192 Geometrik fiekiller 99, 128 GIF 20 Gizli Araç 36 Görsel Efekt 153, 173, 179 Gradient (Degrade) 104, 113, 126 Grayscale (Gri Ton) 53, 185

H Halftone 166, 169 Halftone Pattern (Tram Dokusu) 169 Hand (El) Arac› 30 Healing Brush Tool (Onar›m F›rças›) 86 Histogram (Ton Da¤›l›m›) 188 History (Yap›lm›fl ‹fllemler) 87

Hue/Saturation 84, 190, 191

Damal› Zemin 49

I-‹

Degrade 30, 32, 47, 48, 57, 59, 102, 104, 113, 126, 165, 177 Desaturate 79, 84 Distort 78, 79, 155, 162-164, 179 Dodge (Açma) 30

Indexed color mode 186 Invert 79 Ifl›k 4, 5, 81, 82, 89, 113, 155, 168, 169, 179, 183-185, 190-192

206

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

J JPEG 14, 19, 20

Pen 37, 65, 100-101, 112, 139 Perspective 78 Photo Filter 79 Piksel 9, 11, 20, 21, 27, 45, 52, 55, 56, 59, 70, 84, 86, 89, 9597, 109, 110, 128, 133, 142, 143, 148, 158, 165, 166, 173,

Katman Kümesi 50, 51 Katman Paleti 42-50, 56, 59 Katman Stili 49, 177 Katmanlar›n Y›¤›lma S›ras› 44 Klavye Kestirmeleri 31

L Lasso (Kement) 30, 67 Layer Comp (Katman Eflleri) 51 Layer Effects 176-179 Layer Mask 56, 59 Layers 32, 36, 40-42, 46, 59, 68, 110 Levels 79, 81, 187, 188, 191 Link Layers (Katmanlar› Ba¤la) 46 Link Layers 46

179, 185 Pixelate 166 Png 20 Posterize 79, 155 Psd 19

Q Quick Mask (H›zl› Maske) 55, 59

R Raster 133, 144, 148 Rectangle (Dikdörtgen) 99, 100, 118, 119, 123 Render (Canland›rma) Filtresi 168 Renk 4, 6, 17, 20, 32, 47, 52, 53, 56-57, 59, 65, 67, 73, 79, 8084, 89, 102-104, 109, 112, 113, 116, 123, 128, 133-134,

Load Selection 56, 74

M Magic Eraser 30 Magic Wand 30, 57, 65-67, 73 Make Work Path 143 Marguee 65 Mask 19, 20, 55-57, 59, 169 Match Color 79, 84 Merge Layers 46, 59 Metin Katman› 50 Move 68, 71, 89 Multichannel 186 New Selection 70

N Noise (Parazit) 152, 155, 165, 179

O-Ö Onarmak 64, 76 Opacity (Geçirgenlik) 42, 45, 59 Oval ve Dairesel Seçimler 71 Ön Alan 30

P Palet 27, 29, 31-34, 36, 42, 43, 46, 59, 143 Patch 30, 64, 86 Pattern Stamp 30, 64, 85 PDF 19, 20

142, 144, 148, 155, 166, 170, 175, 183-192 Renk Düzenlemesi 64, 134, 148 Renk Tabanl› Seçimler 65 Renk Uyuflmazl›klar› 81 Replace Color 79, 84 Resim Boyutu 64, 77, 134 Resim Penceresini Kayd›rma 31 RGB 52, 53, 59, 80, 82, 144, 182, 185-187, 191, 192 Rotate 78, 120 Rötufllama 76, 84, 87

S Save Selection 56, 74 Saydam 5, 30, 41, 155, 187 Say›sal Ortam 2, 3, 5, 6, 12, 14, 16, 21, 76, 94, 132, 133, 144 Scale (Büyütme-Küçültme) 78 Seçilmifl Alan› Tafl›mak 68 Seçim Araçlar› 36, 55, 59, 64, 65, 67-70, 72, 89, 97, 136, 139, 148 Seçim Menüsü 72, 73 Seçme ‹fllemi 65 Selective Color 57, 79, 84 Serbest Dönüflüm (Free Transform) 77 Serbest Seçimler 65 Shadow/Highlight 79, 84 Sharpen 30, 152, 155, 169, 170, 179 Sketch (Çizim) Filtreleri 169, 171, 172, 179 Skew (Çarp›tma) 78 Slice (Dilim) 30

Dizin Smudge (Bulaflt›rma) 30 Snapshots (Anl›k Görüntüler) 88 Sponge (Sünger) 30, 155 Spot Renk 56, 184, 186 Stroke (Çizgi Kal›nl›¤›) 114 Stylize (Stilize) Filtresi 173 Subtract From Selection (Seçim Alan›ndan Ç›kar) 70 SVG 20 SWF 20

T Taray›c› 3, 5, 6, 21 Texture (doku) filtreleri 175 Threshold 79 Ton 53, 55, 57, 64, 73, 76, 79, 81-84, 89, 134, 145, 148, 165, 173, 182, 183, 185-189, 191, 192 Tools (Araçlar) 103, 115, 118-120, 123, 124 Transparency (Transparanl›k) 104, 113

U Undo 34, 87 Usb 4, 6, 16, 18, 21

V Variations 79 Vektör 8, 9, 11, 20, 21, 27, 36, 56, 59, 94-97, 104, 128, 132, 134, 139, 140, 143, 148 Vektörel Alan 57, 59, 142, 143 Veri 3-5, 7, 12, 16-19, 21, 148 Veri Saklama 16

W Warp (Ekmek) 78

Y Yaz› Karakteri 32, 36, 105, 108 Yaz› Tasar›m› 96, 104, 128 Yaz›l›m 3, 4, 8-11, 14, 15, 17- 21, 57, 58, 96, 97, 104, 105, 109111, 120, 123, 127, 128, 153, 154, 157, 176, 187 Yedekleme 16, 17 Yön tutamaçlar› (Direction Handles) 100

Z Zoom (Büyüteç) 4, 158

207