Andreas Angelidakis EMST catalogue

Ανδρέας Αγγελιδάκης Andreas Angelidakis

Ανδρέας Αγγελιδάκης Κάθε Τέλος είναι μια Αρχή Andreas Angelidakis Every End is a Beginning

Κάθε Τέλος είναι μία Αρχή Every End is a Beginning

ISBN 978-960-8349-77-3

EMST_cover_AA.indd 9

5/9/14 3:38 PM

1

EMSTcatalogue_02C.indd 1

5/9/14 3:56 PM

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΕΘΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣYΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ (ΕΜΣΤ) Κτίριο Ωδείου Αθηνών, Βασ. Γεωργίου Β’ 17 -19 & Ρηγίλλης, Αθήνα Τηλ. 210-9242111-3, Φαξ: 210-9245200, e-mail: protocol@emst.gr www.emst.gr http://fixit-emst.blogspot.com ΗELLENIC MINISTRY OF EDUCATION AND RELIGIOUS AFFAIRS, CULTURE AND SPORTS NATIONAL MUSEUM OF CONTEMPORARY ART (EMST) Building of the Athens Conservatory, Vas. Georgiou Β’ 17-19 & Rigillis street, Athens, Greece Tel: +30 210-9242111-3, Fax: +30 210-9245200, e-mail: protocol@emst.gr www.emst.gr http://fixit-emst.blogspot.com

2

EMSTcatalogue_02C.indd 2

5/9/14 3:56 PM

Ανδρέας Αγγελιδάκης Κάθε Τέλος είναι μια Αρχή Andreas Angelidakis Every End is a Beginning

Διάρκεια έκθεσης / Duration of exhibition 14.05 – 13.07.2014

3

EMSTcatalogue_02C.indd 3

5/9/14 3:56 PM

Οργάνωση Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Organization National Museum of Contemporary Art, Athens

Έκθεση

Exhibition

Διεύθυνση Άννα Καφέτση

Director Anna Kafetsi

Επιμέλεια Ανδρεάς Αγγελιδάκης σε συνεργασία με τη Δάφνη Βιτάλη

Curated by Andreas Angelidakis in collaboration with Daphne Vitali

Γραφείο επικοινωνίας Φωτεινή Μπάρκα (Γραφείο τύπου) Κασσιανή Μπένου (Χορηγίες)

Communication Office Fotini Barka (Press Office) Kassiani Benou (Sponsorships)

Ασφάλιση έργων Γ. Καραβίας & Συνεργάτες Ε.Π.Ε.

Insurance of works Y. Karavias & Associates LTD

Σήμανση Στάυρος Μπελεσάκος - Φωτοσύνθεση

Sign designer Stavros Belesakos - Photosynthesis

Κατάλογος

Catalogue

Επιμέλεια Δάφνη Βιτάλη σε συνεργασία με τον Ανδρέα Αγγελιδάκη

Edited by Daphne Vitali in collaboration with Andreas Angelidakis

Καλλιτεχνικός σχεδιασμός Ανδρέας Αγγελιδάκης

Artistic Design Andreas Angelidakis

Γραφείο Αγγελιδάκη Σωτήρης Βασιλείου, Αλεξάνδρα Συρίου

Angelidakis Studio Sotiris Vasiliou, Alexandra Syriou

Κείμενα Ανδρέας Αγγελιδάκης Δάφνη Βιτάλη Μία Λύντστρομ

Texts by Andreas Angelidakis Mia Lundström Daphne Vitali

Μεταφράσεις Δάφνη Καψάλη (ελληνικά – αγγλικά) Μαριωάννα Λουκά (αγγλικά - ελληνικά)

Translations Daphne Kapsali (Greek – English) Marioanna Louka (English - Greek)

Εκτύπωση / Βιβλιοδεσία Φωτόλιο & Typicon

Printing Production Fotolio & Typicon

Ο κατάλογος εκδόθηκε με την ευκαιρία της έκθεσης Κάθε Τέλος είναι μια Αρχή. Ανδρέας Αγγελιδάκης, που οργανώθηκε από το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και παρουσιάστηκε στο κτίριο του Ωδείου Αθηνών από τις 14 Μαΐου έως τις 13 Ιουλίου 2014.

This catalogue was published on the occasion of the exhibition Every End is a Beginning. Andreas Angelidakis, organized by the National Museum of Contemporary Art and presented at the building of the Athens Conservatory, from May 14th until July 13th, 2014

© © © ©

© National Museum of Contemporary Art, Athens, 2014 © Texts: the authors © Works: the artist, the lenders © Photo credits: the artist

Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, 2014 Κείμενα: οι συγγραφείς Έργα: o καλλιτέχνης, οι δανειστές Φωτογραφικά δικαιώματα: ο καλλιτέχνης

Ο καλλιτέχνης ευχαριστεί τους Δάκη Ιωάννου και Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ, Μαρίνα Φωκίδη, Σωτήρη Βασιλείου, Αλεξάνδρα Συρίου, Δανάη Ανεσιάδου, Άγγελο Πλέσσα και Λούπο

The artist would like to thank Dakis Joannou and DESTE Foundation, Marina Fokidis, Danai Anesiadou, Sotiris Vasiliou, Alexandra Syriou, Angelo Plessas and Lupo.

4

EMSTcatalogue_02C.indd 4

5/9/14 3:56 PM

Με την ευγενική υποστήριξη / With the kind support of

Ασφάλιση έργων τέχνης / Insurance of art works

Χορηγοί επικοινωνίας / Media Sponsors

5

EMSTcatalogue_02C.indd 5

5/9/14 3:57 PM

6

EMSTcatalogue_02C.indd 6

5/9/14 3:57 PM

Περιεχόμενα Contents

8 9

Άννα Καφέτση, Πρόλογος Anna Kafetsi, Preface

10 Ανδρέας Αγγελιδάκης & Δάφνη Βιτάλη, Μια συζήτηση με αφορμή την έκθεση Κάθε Tέλος είναι μια Aρχή 11 Andreas Angelidakis & Daphne Vitali, A Conversation on the occasion of the exhibition Every End is a Beginning 30 Μία Λύντστρομ, Ο χρόνος δεν περιμένει για κανέναν 31 Mia Lundström, Time waits for no man 106 Κατάλογος εκτιθέμενων έργων 108 List of exhibited works 110 Βιογραφικό του καλλιτέχνη 111 Artist’s biography

7

EMSTcatalogue_02C.indd 7

5/9/14 3:57 PM

Πρόλογος

8

EMSTcatalogue_02C.indd 8

5/9/14 3:57 PM

Preface

9

EMSTcatalogue_02C.indd 9

5/9/14 3:57 PM

Ανδρέας Αγγελιδάκης & Δάφνη Βιτάλη Μια συζήτηση με αφορμή την έκθεση Κάθε Τέλος είναι μια Αρχή Δάφνη Βιτάλη Ας ξεκινήσουμε από την παρούσα έκθεση στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης που έχει τίτλο Κάθε Τέλος είναι μια Αρχή. Στην έκθεση αυτή παρουσιάζεται μια σειρά από αρχιτεκτονικές σου μελέτες που αφορούν σε έννοιες όπως η επανάχρηση, η μεταλλαγή, η μεταμόρφωση, η μετεγκατάσταση και παρουσιάζονται έργα που ασχολούνται με τη μετάβαση από μια κατάσταση σε μιαν άλλη: ένας σωρός από χαρτόκουτα διαδικτυακών αγορών μεταμορφώνεται σε κατοικία, μια πολυκατοικία

μετατρέπεται σε βουνό, ένα σύννεφο και ένας βράχος σε σπίτι, ένας χώρος αναψυχής σε οικονομικό πείραμα, ένα παλιό εργοστάσιο γίνεται υβριδικό μουσείο. Τα έργα που συμπεριλαμβάνονται στην έκθεση είναι κτίρια και οικοδομήματα που μεταμορφώνονται και εξελίσσονται. Ένα χαρακτηριστικό σου έργο, το Συννεφόσπιτο, το οποίο είναι βασισμένο στους τσιμεντένιους σκελετούς κτιρίων του Λε Κορμπυζιέ, παρουσιάζεται στην έκθεση σε διαδικασία εξέλιξης, με τρεις διαφορετικές

μακέτες, χωρίς να προβάλλεται μια τελική φάση. Τι είναι αυτό που σε εμπνέει στη συνεχή μετάλλαξη των κτιρίων; Ανδρέας Αγγελιδάκης Μάλλον περισσότερο από όλα με ενδιαφέρει το κτίριο σαν ζωντανός οργανισμός, σαν χαρακτήρας που εμπλέκεται σε δράσεις με άλλους χαρακτήρες. Στην αρχιτεκτονική, άλλα και στις πόλεις, υπάρχει πάντα μια «τελική» κατάσταση που αναφέρεται ως ιδανική. Η ολοκληρωμένη αρχιτεκτονική μελέτη αφορά συνήθως στο κτίριο που έχει κατασκευαστεί. Η ολοκληρωμένη πόλη είναι αυτή που εμπίπτει στην εικόνα που ήθελαν να της δώσουν οι πολεοδόμοι και οι σχεδιαστές. Όμως ούτε τα κτίρια αλλά ούτε και οι πόλεις παρουσιάζουν ποτέ τελική εικόνα, εκτός αν μιλάμε για ερείπια. Όλα τα υπόλοιπα κτίρια, όλες οι πόλεις δεν σταματούν ποτέ να εξελίσσονται, άρα και να αλλάζουν. Πάντα με ενδιέφεραν τα κινήματα της αρχιτεκτονικής που αναφέρονται στην εξέλιξη, όπως οι Μεταβολιστές στην Ιαπωνία του 60. Ακόμα και εκεί βλέπουμε την εξέλιξη ενός κτιρίου σαν αρχιτεκτονική ουτοπική ιδέα και όχι σαν μια πραγματικότητα που συμπεριλαμβάνει την χρήση του κτιρίου. Από την στιγμή που χρησιμοποιείται ένα κτίριο, από την στιγμή που κατοικείται μια πόλη, δεν θα είναι ποτέ πια ίδια. Η στιγμή που το σχεδιασμένο αντικείμενο αντιπροσωπεύει με ακρίβεια την σχεδιαστική ιδέα, αποτελεί ένα φευγαλέο στιγμιότυπο ανάμεσα στην ολοκλήρωση της κατασκευής και την κατοίκηση του και αυτό είναι συνήθως το στιγμιότυπο που απαθανατίζεται στην καταγραφή ενός ολοκληρωμένου κτιρίου, είναι η στιγμή που το κτίριο φωτογραφίζεται προς δημοσίευση. Έτσι έχουμε μια ολόκληρη ιστορία της αρχιτεκτονικής οπού τα κτίρια καταγράφονται σε μια μη πραγματική στιγμή της ζωής τους. Αντίθετα τα ερείπια, όταν καταγράφονται, περιλαμβάνουν μέσα στην φόρμα τους όλες τις μεταλλάξεις που έχουν υποστεί, λειτουργούν σαν ένα αναμνηστικό άλμπουμ όπου όλες οι στιγμές καταγράφονται σε μια. ΔΒ Η έννοια της μετάβασης αναφέρεται επίσης αφενός στη μετεγκατάσταση του Μουσείου από το κτίριο που φιλοξένησε τη δραστηριότητα του τα τελευταία χρόνια σε αυτό που θα αποτελέσει τη μόνιμη στέγη του και αφετέρου στην ίδια τη μετάβαση που συντελείται τα τελευταία χρόνια στην ελληνική κοινωνία.

10

EMSTcatalogue_02C.indd 10

5/9/14 3:57 PM

Andreas Angelidakis & Daphne Vitali A conversation on the occasion of the exhibition Every End is a Beginning Daphne Vitali Let’s start with your current exhibition at the National Museum of Contemporary Art, Athens (EMST), which is entitled Every End is a Beginning. The exhibition presents a series of architectural studies that pertain to concepts such as reuse, mutation, transformation and relocation, and features works exploring the transition from one state to another: a pile of cardboard boxes from online purchases transforms into a dwelling, a block of flats into a mountain, a cloud and a rock into a home, an entertainment venue into an economic experiment, and an old factory into a hybrid museum. The works included in the exhibition are buildings and structures that transform and evolve. A representative piece of yours, Cloud House, which is based on the concrete frames of Le Corbusier’s buildings, is presented in the exhibition in the process of evolving, in three separate models, without showing the final stage.

What is it that inspires you in the constant evolution of buildings?

Andreas Angelidakis I would say that, more than anything, I’m interested in buildings as living organisms, as personalities engaged in actions with other personalities. In architecture, and also in cities, there is always a “final” state that is cited as ideal. An architect’s complete design is usually the building that has been made. A completed city is one that conforms to the image that the town planners and designers want to assign it. Neither buildings nor cities, however, ever take on a final image, unless we’re talking about ruins. All other buildings, all cities never stop evolving, and therefore changing.

I have always been interested in architectural movements that pertain to evolution, such as the Metabolists in 1960s Japan. Even there

we can see the evolution of a building as an architectural utopic concept rather than as a reality that includes the building’s function.

From the moment a building starts being used, from the moment a city is inhabited, it will never be the same. The moment when the designed object accurately represents the design idea is a fleeting instance between the completion of construction and its inhabitation, and that is usually the instance it is captured to record the completed building, it’s the moment it is photographed for publicity. Thus we have an entire history of architecture whereby the

buildings are immortalised in a non-real moment of their life. In contrast, ruins, when captured, include in their form all the transmutations they have undergone, they function as an album of memories where all moments are captured in one.

DV The concept of transition also comes up, on the one hand in the relocation of the Museum from the building that hosted its activities in the last few years to the one that will become its permanent home and, on the other hand, in the transition that Greek society has been undergoing in recent years. At the same time, one could argue that your artwork in its entirety pertains to a transition from the architecture of building to the architecture of the unbuilt, the immaterial, the virtual. Tell us about this particular direction in your architectural work.

How do you see the architecture of the future?

AA It is clearly impossible to predict the future in a practice as complex as architecture, but we 11

EMSTcatalogue_02C.indd 11

5/9/14 3:57 PM

Παράλληλα, θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι ολόκληρο το εικαστικό σου έργο αφορά σε μια μετάβαση από την αρχιτεκτονική του οικοδομείν στην αρχιτεκτονική του άκτιστου, του άυλου, του εικονικού. Μίλησε μας για την κατεύθυνση αυτή στην αρχιτεκτονική σου δουλειά. Πως βλέπεις την αρχιτεκτονική του μέλλοντος; ΑΑ Είναι σίγουρα αδύνατο να προβλέψει κάνεις το μέλλον μιας τόσο πολύπλοκης πρακτικής όσο είναι η αρχιτεκτονική, αλλά σίγουρα έχουμε ήδη αρχίσει να βλέπουμε μια σειρά από αλλαγές στο επάγγελμα του αρχιτέκτονα. Βρισκόμαστε σε μια στιγμή που δεν υπάρχει σαφής σχεδιαστική κατεύθυνση, όπως είχαμε παλιότερα με τα διάφορα κινήματα που είχαν επικρατήσει, όπως ο Μοντερνισμός, το Μεταμοντέρνο και η Αποδόμηση. Και ενώ έχει περάσει η περίοδος των κινημάτων, βλέπουμε και μια αποστροφή από αυτό που θα ονομάζαμε την «υπογραφή» του αρχιτέκτονα, με τους αρχιτέκτονες-σταρ να γίνονται όλο και λιγότερο δημοφιλείς στους νέους αρχιτέκτονες. Ίσως για αυτό να ευθύνεται και η συνεχής πλέον οικονομική κρίση, αλλά και η άμεση σχέση της συνεχούς ανάπτυξης που απαιτεί ο τωρινός μας καπιταλισμός με την κατασκευή νέων κτιρίων από διάσημους αρχιτέκτονες. Και βλέπουμε επίσης ότι αυτά τα νέα κτίρια δεν είναι πραγματικά χρήσιμα στους χρήστες, όπως ήταν την εποχή του Μοντερνισμού όταν είχαν κάτι να προσφέρουν σε αυτόν που τα κατοικεί. Τα νέα κτίρια χρησιμεύουν αποκλειστικά και μόνο στην εξέλιξη της οικονομίας. Άρα ερχόμαστε στο ερώτημα: μήπως έχουμε ήδη αρκετά νέα κτίρια και δεν χρειαζόμαστε άλλα; Πολλοί αναφέρονται στον μοντερνισμό ως την περίοδο κατά την οποία ήταν για τελευταία φορά πραγματικά χρήσιμος ένας αρχιτέκτονας, ενώ τώρα πια είναι απλώς και αυτός ένα ακόμα εργαλείο του μάρκετινγκ. Με το ίντερνετ βέβαια όλα αυτά αλλάζουν, ακόμα και η οικονομία. Και βλέπουμε ότι για ένα πετυχημένο μάρκετινγκ δεν είναι απαραίτητο ένα καινούργιο κτίριο, αλλά ένα ενδιαφέρον κτίριο, ακόμα και αν είναι παλιό. Βλέπουμε επίσης ότι στην οικονομία του ίντερνετ, η αλλιώς τη διαδικτυακή οικονομία (viral economy), δεν είναι απαραίτητη η επένδυση χρημάτων, απλά η επένδυση χρόνου και προσοχής (attention). Τα έργα της έκθεσης μιλάνε για όλα αυτά τα θέματα: την αξία ενός ερειπίου, την αξία της μετατροπής ενός κτιρίου, την αξία της συζήτησης με θέμα ένα κτίριο σε

αντιδιαστολή με την κατασκευή ενός νέου. ΔΒ Η ιδέα και η αισθητική του ερειπίου κατέχουν κυρίαρχη θέση σε ολόκληρο το έργο σου. Πολλές από τις μελέτες σου ξεκινούν από ένα κτίριο-ερείπιο, ένα εγκαταλελειμμένο

οικοδόμημα το οποίο χρησιμοποιείς ως κέλυφος για την ανάπτυξη των ιδεών σου. Από τα συντρίμμια του Soft Ruin στην εγκαταλελειμμένη βίλλα του Αλέξανδρου Ιόλα και από τα αδειανά δωμάτια στο System of Objects μέχρι το χρεοκοπημένο Casino χρησιμοποιείς ερειπωμένα κτίρια, κατασκευές και θραύσματα για να πραγματευτείς την ποιητικότητα του ερειπίου. Η γοητεία του ερειπίου έχει αποτελέσει πεδίο έμπνευσης για πολλούς καλλιτέχνες των οποίων οι αναζητήσεις επικαλούνται μια νέα σχέση με τη μνήμη και την ιστορία, αλλά προβάλλουν συχνά και μια ανησυχία για το μέλλον. Πως επενεργεί σε εσένα η γοητεία του ερειπίου; ΑΑ Όπως ανέφερα και πριν, το ερείπιο είναι η πιο ειλικρινής απεικόνιση ενός κτιρίου, μιας και όλα τα κτίρια, εφόσον κατοικούνται, βρίσκονται σε μια συνεχή εξέλιξη, συνεχώς παλιώνουν, άρα βρίσκονται σε μια πορεία προς την κατάσταση του ερειπίου. Στην Ελλάδα βέβαια βλέπουμε πολλές φορές ερειπωμένα κτίρια τα οποία ποτέ δεν ολοκληρώθηκαν, συνήθως για οικονομικούς λόγους. Ή βλέπουμε κτίρια τα οποία δεν ακολουθούν το πρότυπο της συνέχειας «σχεδιασμός – κατασκευή – κατοίκηση» αλλά οι φάσεις τους αυτές είναι ανακατεμένες, δηλαδή κατασκευή, κατοίκηση, σχεδιασμός, κατασκευή, περαιτέρω κατοίκηση κλπ. Αυτή η τυπολογία, που συνήθως αποκαλούμε αυθαίρετο και της οποίας την νοοτροπία συναντάμε και στα πιο επίσημα, νόμιμα κτίσματα, είναι η νοοτροπία ενός συνεχούς και συχνά αντεστραμμένου

12

EMSTcatalogue_02C.indd 12

5/9/14 3:57 PM

have certainly begun to see a series of changes in the architect’s profession. We find ourselves at a time when there is no clear direction in design, like there has been in the past with the various movements that prevailed, such as Modernism, Postmodernism and Deconstruction.

And though the age of movements has passed, we are also seeing an aversion to what we’d term the architect’s “signature”, with starchitects becoming increasingly less popular among new architects. Perhaps that’s also partly due to the ongoing economic crisis, as well as the direct relationship between the constant development required by our current capitalism and the construction of new buildings by famous architects. And we also notice that these new buildings are not truly useful to their users, like they were in the time of Modernism, when they had something to offer to their inhabitants; new buildings only serve the development of the economy. Which brings us to the question of whether we already have enough new buildings, and need no more? Many refer to modernism as the last period during which an architect was truly useful, when these days they, too, are merely another marketing tool.

Of course the internet changes all that, even the economy. And we can see that successful marketing doesn’t require a new building, but an interesting building, even if it’s old. And we also see that in the economy of the internet, in other words the viral economy, it is not necessary to

invest money, but to invest time and attention.

The works of this exhibition address all of these issues: the value of a ruin, the value of converting a building, the value of discussing a building versus constructing a new one.

DV The idea and the aesthetics of ruins are dominant in your work. Many of your

studies begin from a building in ruins, an abandoned structure that you use as a shell for the development of your ideas. From the wreckage of Soft Ruin to the abandoned villa of Alexandros Iolas, and from the vacant rooms in System of Objects to the bankrupt Casino, you use derelict buildings, structures and debris to engage with the poetics of ruins. The charm of ruins has been an inspiration for many artists, whose quests invoke a new relationship with memory and history, but also often demonstrate an uncertainty about the future. How does the charm of ruins affect you?

AA As I mentioned earlier, a ruin is the most honest depiction of a building, since all buildings, as long as they’re inhabited, are in constant evolution, they are constantly ageing, and are, therefore, on a course towards the state of ruins. In Greece, of course, we often see derelict buildings that were never completed, usually for financial reasons. Or we see buildings that don’t comply with the model of “design – construction – habitation”, but consist of these phases in random order, i.e. construction, habitation, design, construction, further habitation, etc. This typology, which is generally referred to as arbitrary buildings, and whose mentality we come across even in the most official, legalised buildings, is a mentality of a constant and often reversed ruin.

DV The piece entitled Monument to an Oncoming Disaster, the entrance to a marina constructed of breakwaters, was designed from the start as a future ruin. In this piece you foretell the development that the structure will undergo due to climate change, and you treat it, from the moment of its conception, as a future ruin of the contemporary era, assigning it a different future function. The marina transforms into a 13

EMSTcatalogue_02C.indd 13

5/9/14 3:57 PM

ερειπίου. ΔΒ Το έργο Μνημείο για μια επερχόμενη καταστροφή, μια είσοδος για μια μαρίνα κατασκευασμένη από κυματοθραύστες, σχεδιάστηκε εξαρχής σαν ένα μελλοντικό ερείπιο. Στο έργο αυτό προβλέπεις την εξέλιξη που θα έχει η κατασκευή λόγω της κλιματικής αλλαγής και τη μεταχειρίζεσαι ήδη από τη σύλληψή της ως προσεχές ερείπιο της σύγχρονης εποχής, δίνοντας του μια διαφορετική μελλοντική χρήση. Η μαρίνα μεταμορφώνεται σε ένα μελλοντικό νησί. Μίλησε μας γι’ αυτήν την ιδέα του αντεστραμμένου ερειπίου.

από μακέτες, που έχουν δημιουργηθεί με τη μέθοδο της τρισδιάστατης εκτύπωσης, τα σχέδια των οποίων προέρχονται κυρίως από τα παλιότερα έργα σου Neen World και Sandbox. Πρόκειται για παλαιωμένες μακέτες οι οποίες είχαν αποτελέσει στο Neen World

ΑΑ Μαζί με τις μελέτες Μενίρ και Ντολμέν, η είσοδος για τη μαρίνα των Αθηνών αποτελεί

μια σουρεαλιστική προσέγγιση στην οικολογία, που αναφέρεται σε ένα μέλλον το οποίο δεν γνωρίζουμε. Είναι μια προσπάθεια να δούμε αυτό το μέλλον σαν ένα πρωτόγονο αλλά και τεχνολογικό τοπίο, μια επιστροφή στην φύση μετά την αποκάλυψη. Ένας τρόπος να δει κάνεις τα ερείπια, είναι σαν κτίρια που σιγά σιγά επιστρέφουν στην φυσική τους κατάσταση, από κτίρια γίνονται σωροί από δομικά υλικά, αποδομούνται. Η είσοδος για την μαρίνα των Αθηνών είναι απλώς μια επέμβαση στην οποία έχουμε προβλέψει την χρήση αυτού του σωρού από δομικά υλικά σε ένα μέλλον όπου η επιφάνεια του νερού της θάλασσας θα έχει ανέβει τόσο ώστε να πλημμυρίσει τα παράλια. Έτσι στον παρόντα χρόνο λειτουργεί ως μνημείο, σαν μια υπενθύμιση του τι μπορεί να συμβεί. ΔΒ Στην έκθεση παρουσιάζονται μια σειρά

τα εργαστήρια των καλλιτεχνών του κινήματος Neen, που είχες σχεδιάσει για να τους στεγάσεις στο διαδίκτυο, και στο Sandbox τα κτίρια που είχες κατασκευάσει στον ψηφιακό χώρο Sandbox, ένα χώρο πειραματισμού στο Second Life όπου μπορεί κανείς να χτίσει χωρίς να έχει στην κατοχή του κάποιο οικόπεδο. Καθώς τα ψηφιακά κτίρια είναι κτίρια εικονικά που εξαφανίζονται με ένα κλικ του υπολογιστή, θα περίμενε κανείς ότι τα οικοδομήματα αυτά δεν θα παρήκμαζαν. Παρ’ όλα αυτά δημιουργείς για τη συγκεκριμένη έκθεση μια νέα σειρά από μακέτες των κτιρίων αυτών, με εμφανή τα σημάδια του χρόνου, τη φθορά και τη σκουριά. Είναι αυτά τα ερείπια της ψηφιακής εποχής; ΑΑ Πάντα με ενδιέφερε η σχέση του πραγματικού με το εικονικό, του παρόντος με το ιδανικό. Ένας από τους τρόπους που αντιλαμβανόμαστε την υλική υπόσταση ενός αντικείμενου είναι η φθορά. Τα κτίρια αυτά, ακόμα και αν δεν υλοποιήθηκαν με την συμβατική έννοια, κατοικήθηκαν από avatars, αντιπρόσωπους φυσικών προσώπων στο ίντερνετ. Έτσι το να τα δείξει κανείς με την εικονική φθορά του χρόνου, είναι ένας τρόπος για δείξει ότι ήταν πραγματικά κτίρια και έζησαν μέσα τους πραγματικοί άνθρωποι. Εξάλλου η διαφοροποίηση μεταξύ του εικονικού και του πραγματικού έχει πάψει να ισχύει εδώ και καιρό, ζούμε συνεχώς τις ζωές μας ανάμεσα στα δυο. Το τμήμα της έκθεσης με τις τρισδιάστατες

14

EMSTcatalogue_02C.indd 14

5/9/14 3:57 PM

future island. Tell us about this idea of ruins in reverse.

AA Along with the studies Menir and Dolmen, the entrance to the Athens marina is a surrealist approach to ecology, which refers to a future that we do not know. It is an attempt to see that future as a primeval but also a technological landscape, a return to nature after the apocalypse. One way to look at ruins is as buildings that are gradually returning to their natural state, going from buildings to piles of building materials, becoming deconstructed.

The entrance to the Athens marina is merely an intervention where we have planned for the use of that pile of building materials in a future where the level of the sea will have risen to the point where it will flood the coastal areas. Thus, in the present, it functions as a monument, a reminder of what might happen.

DV The exhibition features a series of models that have been created by the method of threedimensional printing, the designs for which originate, mainly, from your earlier works Neen World and Sandbox. They are aged models, which, in Neen World, served as workshops for the artists of the Neen movement, which you had designed to provide them with a home on the internet, and in Sandbox, they were the buildings you had constructed in the virtual Sandbox, a place for experimentation in Second Life, where users can build without owning land.

Since digital buildings are virtual buildings that

disappear with a click on your computer, one wouldn’t expect these buildings to degenerate.

In spite of that you create, for this exhibition, a new series of models of these buildings, where

the signs of the passage of time, decay and rust are visible. Are these the ruins of the digital age?

AA I have always been interested in the relationship between the actual and the virtual, the present and the ideal. One of the ways we comprehend the physical existence of an object is decay. These buildings, albeit never made in the conventional sense, were inhabited by avatars, representatives of natural persons on the internet. And so showing them bearing the

virtual wear of time is a way of showing they were real buildings, and that real people lived in them. Besides, the divide between the virtual and the actual ceased to exist a while ago; we are constantly living our lives between the two.

The part of the exhibition with the threedimensional prints is perhaps its central point, the most “retrospective� in the conventional sense, because it contains models based on the first 3-D prints I exhibited at the Breeder gallery in 2003, as well as some very recent work, such as Shell House, a house made out of things I found on the beach (a shell, a fragment of a car mirror, a sponge), and things I found online (a three-dimensional human hand, an ancient column, a picture of sand with a visible watermark, a stamp for copyright protection).

The models bring together almost all studies concerning the transition of a building from one state to another.

DV In the video entitled Building an Electronic Ruin, which you created from Second Life, you mention that electronic buildings do not age.

15

EMSTcatalogue_02C.indd 15

5/9/14 3:57 PM

εκτυπώσεις είναι ίσως και το κεντρικό σημείο, το πιο «αναδρομικό» με τη συμβατική έννοια, γιατί περιέχει μακέτες βασισμένες στις πρώτες τρισδιάστατες εκτυπώσεις που έδειξα στη γκαλερί Breeder το 2003 έως και πολύ καινούργια δουλειά, όπως το Shell House, ένα σπίτι φτιαγμένο από πράγματα που βρήκα στην παραλία (ένα κοχύλι, ένα κομμάτι από καθρέπτη αυτοκίνητου, ένα σφουγγάρι) και πράγματα που βρήκα στο ίντερνετ (ένα τρισδιάστατο ανθρώπινο χέρι, μια αρχαία κολόνα, μια εικόνα άμμου με εμφανές το watermark, μια στάμπα που προστατεύει το copyright). Οι μακέτες συγκεντρώνουν σχεδόν όλες τις μελέτες που ασχολούνται με την μετάβαση ενός κτιρίου από μια κατάσταση σε μια άλλη.

ΔΒ Στο βίντεο με τίτλο Building an Electronic Ruin που δημιούργησες από το Second Life αναφέρεις ότι τα ηλεκτρονικά κτίρια δεν μπορούν να παλιώσουν. Ωστόσο, αυτό το οποίο μπορεί να παλιώσει είναι οι δικτυακοί τόποι που κατοικούμε. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεις: «Ίσως μια μέρα το Facebook να είναι η αρχαία μας Ρώμη και οι ταξιδιώτες θα βγάζουν φωτογραφίες από τα ερείπια του Facebook». Τι συμβαίνει όταν ένας ιστότοπος όπως το Second Life παύει να είναι δημοφιλής; Ποια είναι η τύχη της ηλεκτρονικής αρχιτεκτονικής; Πόσο πραγματική είναι τελικά η εικονική και διαδικτυακή ζωή; ΑΑ Είναι και οι δυο εξίσου πραγματικές. Αυτό που αλλάζει είναι η διαμεσολάβηση, η διασύνδεση, μέσω του οποίου τις διαχειριζόμαστε. Θα μπορούσε να πει

κάνεις ότι τα κτίρια και το δομημένο περιβάλλον γενικότερα είναι και αυτά ένας διαμεσολαβητής, μια διασύνδεση μέσω της οποίας πηγαίνουμε στη δουλειά μας, γνωρίζουμε άλλους ανθρώπους, οργανώνουμε όλες τις δραστηριότητες της ζωής μας. Αντίστοιχα στο ίντερνετ οργανώνουμε τις δραστηριότητες μας μέσα στα κοινωνικά δίκτυα αλλά και σε πιο απόμερα σημεία. Όπως οι πόλεις παλιώνουν, έτσι και σελίδες όπως το friendster η το myspace παλιώνουν και εγκαταλείπονται. Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι ότι όταν πας στο προφίλ σου στο friendster, βλέπεις ακόμα την φωτογραφία σου από το 2003 και όλες τις υποδομές μέσω των οποίων ζούσες την τότε ψηφιακή ζωή σου, χωρίς όμως να υπάρχει δραστηριότητα. Το έργο Building an Electronic Ruin είναι ένα είδος tutorial όπου προσπαθώ να διδάξω σε ένα διαδικτυακό κτίριο να καταρρέει. ΔΒ Μελετώντας τη δουλειά σου, μπορεί να διακρίνει κανείς στοιχεία από το κίνημα Radical Design της αρχιτεκτονικής πρωτοπορίας του 68 και από τους εκπροσώπους της, όπως των ομάδων Superstudio και Archizoom που αντλούσαν την έμπνευσή τους από την τεχνολογία με σκοπό τη δημιουργία μιας νέας πραγματικότητας, παρουσιάζοντας φαντασιακές και ακραίες θα λέγαμε ιδέες. Αντί για κτίρια που θα εξυπηρετούσαν λειτουργικές χρήσεις για τη ζωή των πολιτών, η αρχιτεκτονική του κινήματος αυτού αποτέλεσε έναν εικαστικό πειραματισμό που βρισκόταν στη διασταύρωση μεταξύ graphic design, αρχιτεκτονικής και τεχνολογίας. Πόσο επηρέασε το κίνημα αυτό την καλλιτεχνική σου έρευνα και με ποιο τρόπο; Επιδιώκεις κι εσύ στη δουλειά σου τη διαρκή αναζήτηση μιας ουτοπίας; ΑΑ Η περίοδος του Radical Design με ενδιέφερε γιατί προήλθε από δυο τελείως διαφορετικά κινήματα, την Pop Art και την Arte Povera, και ενεργοποιήθηκε από τα γεγονότα του 68, όπου ξεκίνησε και η περίοδος των οικονομικών αλλαγών με την πετρελαϊκή κρίση στη Μέση Ανατολή. Βλέπω πολλά κοινά χαρακτηριστικά ανάμεσα σε εκείνη την περίοδο και σε αυτή που ζούμε τώρα και το ίντερνετ είναι αυτό που εμπεριέχει το ποπ και τον ακτιβισμό σε ένα συνεχές ανακάτεμα. Όταν είσαι στο twitter μπορείς να δεις την φωτογραφία που ανέβασε κάποιος από την γάτα του να κάνει κάτι χαριτωμένο και αμέσως μετά τις διαδηλώσεις από το πάρκο Γκεζί στην Κωνσταντινούπολη,

16

EMSTcatalogue_02C.indd 16

5/9/14 3:57 PM

What does age, however, are the websites we live in. As you characteristically say: “Perhaps one day facebook will be our ancient Rome and travellers will be taking photos of the ruins of facebook”. What happens when a website like Second Life stops being popular? What is the fate of electronic architecture? How real is virtual and online life, after all?

AA Both are equally real. What changes is the intermediary, the interface we use to manage them. One could say that buildings and the built environment in general is also an intermediary, an interface through which we go to work, meet other people, organise all the activities of our lives. Similarly, on the internet we organise our activities on social networks, as well as on more remote places. Just like cities age, pages like friendster or myspace age and are abandoned.

What is interesting is that when you go to your profile on friendster, you can still see your photo from 2003 and all the infrastructures through which you lived your digital life at the time, but there is no longer any activity. The piece Building an Electronic Ruin is a sort of tutorial whereby I attempt to teach an online building to fall apart.

DV In studying your work, one can identify features from the Radical Design movement of the architectural avant-garde of 1968 and its representatives, such as the Superstudio and Archizoom groups, which drew their inspiration from technology with the purpose of creating a new reality, presenting fantastical and, arguably, extreme ideas. Instead of buildings that would serve functional purposes for the citizens’ lives,

the architecture of this movement was a visual experimentation at the crossroads between graphic design, architecture and technology.

How much did this movement influence your research, and in what way? Do you, too, strive for a constant search for a utopia in your work?

AA The period of Radical Design interested me because it originated from two completely different movements, Pop Art and Arte Povera, and set in motion by the events of 1968, when the oil crisis in the Middle East also marked the beginning of a period of economic changes. I see many common features between that period and the one we’re living in now, and the internet is

something that contains both Pop and activism in constant fusion. When you’re on twitter you can see a photo uploaded by someone of their cat doing something cute, and then watch the Gezi Park demonstrations in Istanbul, and that’s precisely the same mixture of activism and pop that characterised Radical Design. At the same time, the work of the Superstudio, Archizoom and Memphis groups was a sort of early postmodernism characterised by the critical approach, which was subsequently lost from the postmodern landscape, as irony prevailed. The postmodern, however, in contrast to the modern movement, was the one that survived and flourished in the age of capitalism, open markets and the stock exchange, which is an economy based on the psychology and development of desire more than the actual product itself. When, for example, Steve Jobs died, the shares in Apple went down in value, although the product they represented hadn’t changed in the slightest. We are in a cyclical system, where capitalism needs constant development, and development needs its field of implementation. When the field of development becomes saturated, then comes the crisis, which creates a new field for development.

Modernism did not have the means to survive in such a landscape, since what it dealt with was a “better product”. Postmodernism, in contrast, 17

EMSTcatalogue_02C.indd 17

5/9/14 3:57 PM

και αυτό είναι ακριβώς το ίδιο μείγμα ακτιβισμού και ποπ που αντιπροσώπευε το Radical Design. Παράλληλα οι δουλειές των ομάδων Superstudio, Archizoom και Memphis αποτέλεσαν έναν πρώιμο μεταμοντερνισμό που είχε σαν κύριο χαρακτηριστικό του την κριτική προσέγγιση, η οποία αργότερα χάθηκε από το τοπίο του μεταμοντέρνου μιας και επικράτησε η ειρωνεία. Το μεταμοντέρνο όμως, σε αντίθεση με το μοντέρνο κίνημα, ήταν αυτό που επιβίωσε και άνθισε στην περίοδο του καπιταλισμού των ανοιχτών αγορών και του χρηματιστηρίου, που είναι μια οικονομία βασισμένη στην ψυχολογία και τη διαμόρφωση της επιθυμίας και όχι τόσο στο πραγματικό προϊόν. Όταν για παράδειγμα πέθανε ο Steve Jobs, οι μετοχές της Apple αμέσως έχασαν αξία, χωρίς να έχει αλλάξει στο ελάχιστο το προϊόν που αντιπροσωπεύουν. Βρισκόμαστε σε ένα κυκλικό σύστημα όπου ο καπιταλισμός έχει ανάγκη από συνεχή ανάπτυξη και η ανάπτυξη έχει ανάγκη το πεδίο εφαρμογής της. Όταν κορεστεί το πεδίο ανάπτυξης έρχεται η κρίση, η οποία δημιουργεί εκ νέου πεδίο προς ανάπτυξη. Ο Μοντερνισμός δεν είχε τα εφόδια για να επιβιώσει σε ένα τέτοιο τοπίο, μιας και αυτό που πραγματεύονταν ήταν το «καλύτερο προϊόν». Το μεταμοντέρνο αντίθετα ασχολήθηκε με το «επιθυμητό» και έτσι μπόρεσε να επιβιώσει σε αυτό το σχεδόν ακατανόητο τοπίο συνεχούς οικονομικής κρίσης. Η κριτική διάσταση του πρώιμου μεταμοντερνισμού είναι αυτό που με ενδιαφέρει περισσότερο, γιατί ενώ έχει τα εργαλεία για να επιβιώσει στο παρόν οικονομικό σύστημα, μπορεί να σταθεί κριτικά απέναντι σε αυτό και άρα να μας βοηθήσει να ξεπεράσουμε την παρούσα φάση της παγκόσμιας οικονομίας. Το ίντερνετ είναι σίγουρα το καλύτερο όπλο για αυτόν τον νέο κριτικό μεταμοντερνισμό. ΔΒ Το στοιχείο της νοσταλγίας είναι ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της δουλειάς σου που εντοπίζει κανείς στα κτίρια που σχεδιάζεις και στα animation που δημιουργείς. Πράγματι η νοσταλγία σχετίζεται άμεσα με την αισθητική του ερειπίου που όπως προαναφέραμε ενυπάρχει στο έργο σου. Την ίδια στιγμή το νοσταλγικό παρελθοντικό στοιχείο συναντάει στη δουλειά σου το σύγχρονο, το επίκαιρο αλλά και το μελλοντικό. Ακόμη, ο τρόπος που χρησιμοποιείς τη νοσταλγία μοιάζει να έχει μια ρομαντική όσο και παιγνιώδη διάθεση. Με ποιο τρόπο έχει καθορίσει η νοσταλγία το έργο σου και την αισθητική σου;

ΑΑ Η νοσταλγία με ενδιαφέρει σαν μια ψυχολογική διάσταση που δεν αναγνωρίζει την ακριβή συνέχεια του χρόνου, αλλά ανακατεύει χρονικές στιγμές σε ένα νέο, μη χρονολογικά οργανωμένο τοπίο. Αυτό είναι και ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της εποχής μας, όπου η προσδοκία για κάθε τι το μελλοντικό έχει αντικατασταθεί από μια απορία για το μέλλον, ίσως ακόμα και φόβο για το τι έρχεται. Και πάλι το ίντερνετ είναι το μέσο στο οποίο βλέπεις τον χρόνο να γίνεται επίπεδος, να ανακατεύονται πληροφορίες από το παρελθόν με πληροφορίες από το παρόν και το προσεχές μέλλον. Στο ίντερνετ δεν έχει τόσο σημασία αν κάτι είναι καινούργιο, όσο το αν μας κινεί το ενδιαφέρον. Μπορεί ένα αρχιτεκτονικό σχέδιο από το 74 να παίρνει πιο πολλά likes από ένα ολοκαίνουργιο κτίριο και αμέσως μετά να

βλέπουμε κάτι αρχαίο. Η νοσταλγία είναι ένας διαμεσολαβητής για να δούμε τα πάντα σαν παλιά, να νοσταλγήσουμε ακόμα και αυτό που δεν έχει έρθει. Εξάλλου στο παρελθόν όλα είναι πιο ωραία. ΔΒ Ένα επίσης ιδιαίτερο γνώρισμα της δουλειάς σου είναι η σύζευξη αντιθετικών στοιχείων όπως το παλιό με το νέο, το φυσικό με το τεχνητό, το εικονικό με το πραγματικό, το τεχνολογικό με το χειροτεχνικό. Επί πλέον, παρατηρεί κανείς -σε όλα τα επίπεδα της έρευνάς σου- και ένα ειδικότερο ενδιαφέρον σου για τεχνικές όπως το μοντάζ, η σύνθεση, το κολάζ, το patchwork ετερόκλητων στοιχείων. Αυτό εντοπίζεται ακόμη και στον τρόπο που σχεδίασες τον συγκεκριμένο κατάλογο, όπως επίσης φαίνεται να έπαιξε καθοριστικό ρόλο στον τρόπο που σχεδίασες την πρόσφατη έκθεση που επιμελήθηκες The System of Objects. The Dakis Joannou Collection

18

EMSTcatalogue_02C.indd 18

5/9/14 3:57 PM

focused on the “desired”, and thus managed to survive in this almost incomprehensible landscape of ongoing economic crisis. The critical dimension of early postmodernism is what interests me the most, because while it has the tools to survive in the current economic system, it can also take a critical stance towards it, and therefore help us overcome the present phase of the global economy. The internet is doubtless the best weapon for this new critical postmodernism.

DV Your work is imbued with an element of nostalgia, evident in the buildings you design and the animations you create. Indeed, nostalgia is directly linked to the aesthetics of ruins, which, as we discussed previously, are contained within your work. At the same time, the nostalgic, backward-looking element meets, in your work, the contemporary, the topical and the still-to-come. Also, the way you use nostalgia seems to be equally romantic as it is playful.

How has nostalgia defined your work and your aesthetics?

AA Nostalgia is of interest to me as a psychological dimension that doesn’t recognise the accurate continuity of time, but mixes up moments in time into a new, nonchronologically organised landscape. This is also one of the main characteristics of our era, where expectation for anything that is yet to come has been replaced by a question about the future, and perhaps even fear of what’s coming.

And, once again, the internet is the medium through which we see time become level, where information about the past is mixed in with information about the present and the short-term future. On the internet, it’s not so important whether something is new, as long as it captures our interest. An architectural design from 1974 may get more likes than a brand new building, and then comes something ancient. Nostalgia is an intermediary for seeing everything as old, for feeling nostalgic even for things that are yet to come. Besides, everything is better in the past.

DV Another distinctive feature of your work is the coupling of opposites, such as the old and the new, the natural and the artificial, the virtual and the actual, the technological and the handmade. In addition, one can discern – on all levels of your research – a particular interest in techniques such as montage, composition,

collage, a patchwork of miscellaneous elements.

This is evident even in the way you designed this catalogue, as it also seems to have been a defining factor in the way you designed the recent exhibition you curated, The System of Objects. The Dakis Joannou Collection Reloaded, at the DESTE Foundation for Contemporary Art. In the catalogue for this exhibition, you

note: “What is happening nowadays is a violent mixing”. Indeed, the present day is characterised by a coalescence of different fields, elements, and even sciences. Reading that sentence, however, I got the impression that this mixing is something you both denounce and exalt, at the same time.

Tell us about this practice in your work.

AA The coupling of opposites is something that probably originates from the fact that I was brought up between Greece and Norway, two countries and two societies extremely different from one another. Collage and patchwork probably come from the internet, which is a perpetual collage of diverse elements. Whenever I am called upon to design something, whether it’s an exhibition or a building or an object, I always search the internet first, as well as my own “library” of past projects, for the starting point.

This may be one of the features of the New Critical Postmodernism, namely the view that enough objects have already been designed so that we don’t need to design more, but simply to mix up the existing ones. That’s probably also the overall philosophy on the internet, where what we upload or add has already been uploaded by someone else. As a method for creation, it is exactly the opposite of the Modern practice, whereby they strived to create something new.

To admit that there are already enough designed objects and buildings strikes me as revolutionary, 19

EMSTcatalogue_02C.indd 19

5/9/14 3:57 PM

Reloaded στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ. Στον κατάλογο της έκθεσης αυτής σημειώνεις «Αυτό που συμβαίνει στις μέρες μας είναι μια βίαιη μίξη». Πράγματι η σημερινή εποχή χαρακτηρίζεται από αυτόν τον συγκερασμό διαφορετικών πεδίων, στοιχείων, ακόμη και επιστημών. Διαβάζοντας όμως αυτήν την πρόταση, μου φαίνεται σαν αυτό το «ανακάτεμα» να το καταγγέλλεις και να το εκθειάζεις ταυτόχρονα. Μίλησέ μας για την πρακτική αυτή στη δουλειά σου. ΑΑ Αυτή η σύζευξη αντιθετικών στοιχείων είναι κάτι που μάλλον προέρχεται από το ότι μεγάλωσα ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Νορβηγία, δυο χώρες και δυο κοινωνίες ακραία αντίθετες μεταξύ τους. Το κολλάζ και το patchwork μάλλον προέρχονται από τον χώρο του ίντερνετ, ο οποίος αποτελεί ένα συνεχές κολλάζ ανάμεσα σε ετερόκλητα στοιχεία. Όποτε καλούμαι να σχεδιάσω κάτι, είτε αυτό είναι έκθεση είτε κτίριο είτε αντικείμενο, πάντα κοιτάω πρώτα στο ίντερνετ, αλλά και στην δική μου «βιβλιοθήκη» από προηγούμενα project για το στοιχείο με το οποίο θα ξεκινήσω. Αυτό ίσως είναι και ένα από τα χαρακτηριστικά του Νέου Κριτικού Μεταμοντερνισμού, η άποψη δηλαδή ότι έχουν ήδη σχεδιαστεί αρκετά αντικείμενα ώστε να μην χρειάζεται να σχεδιάσουμε άλλα, αλλά απλώς να ανακατέψουμε τα ήδη υπάρχοντα. Αυτή είναι μάλλον και η γενικότερη φιλοσοφία στο ίντερνετ, όπου αυτά που ανεβάζουμε, ή προσθέτουμε, έχουν πριν ανέβει από άλλους. Σαν μέθοδος δημιουργίας, είναι ακριβώς το αντίθετο από την πρακτική του Μοντερνισμού, όπου προσπαθούσαν να δημιουργήσουν το νέο. Το να παραδεχθεί κανείς ότι υπάρχουν ήδη αρκετά σχεδιασμένα αντικείμενα και αρκετά κτίρια, μου φαίνεται επαναστατικό, έτσι όπως ορίζεται η επανάσταση μέσα από το ίντερνετ και την οικονομία του sharing. ΔΒ Θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι αυτή η «μίξη» που προαναφέραμε έχει να κάνει και με τη δική σου καλλιτεχνική persona ως αρχιτέκτονα, καλλιτέχνη, επιμελητή, αρχιτέκτονα εκθέσεων, συγγραφέα, blogger. Μήπως η εποχή του διαδικτύου επιτρέπει σε κάποιον να έχει όλους αυτούς του ρόλους, καθώς μπορεί να γράφει, να ποστάρει, να επιλέγει, να συνθέτει, να δημιουργεί στον ίδιο χώρο την ίδια στιγμή; Πιστεύεις ότι η σύγχρονη τέχνη αποτελεί ένα εύφορο πεδίο για πειραματισμό γύρω από αυτές

τις έννοιες; Πώς αντιλαμβάνεσαι εσύ τον εαυτό σου έχοντας έναν συνεχώς μεταβαλλόμενο ρόλο; ΑΑ Σήμερα είναι μάλλον αναπόφευκτο να μην είσαι όλα τα παραπάνω. Ο καθένας μας είναι λίγο blogger, λίγο φωτογράφος, λίγο εκδότης, λίγο μέσο ενημέρωσης. Η αρχιτεκτονική περιέχει όλα τα εργαλεία που χρειάζεται κάποιος σε αυτό το τοπίο, καθώς οι σπουδές της περιλαμβάνουν έρευνα, ανάλυση και σύνθεση, τόσο με φορμαλιστικές όσο και με κοινωνικές και ψυχολογικές παραμέτρους. Και η σύγχρονη τέχνη έχει επεκτείνει τόσο το πεδίο που καλύπτει, ώστε ακόμα και ένας πολεμικός ανταποκριτής να είναι και καλλιτέχνης όσο και ένας μαθηματικός. Ζούμε την εποχή της μη εξειδίκευσης, όπου όλοι είμαστε λίγο από όλα, οπότε και η δίκη μου πρακτική οργανώνεται ανάλογα. Απλώς έτυχε να μου ταιριάζει και περισσότερο αυτή η ανάμειξη ειδικοτήτων, γιατί

πάντα με ενδιέφερε αυτό που δεν ξέρω. ΔΒ Στην παρούσα έκθεση έχεις διαμορφώσει έναν χώρο όπου συνδυάζεις δυο έργα, το Feeder που δημιούργησες για το εστιατόριο της γκαλερί Breeder το 2010 και το Crash Pad που πραγματοποίησες για τη φετινή Μπιενάλε του Βερολίνου. Και τα δυο αυτά

20

EMSTcatalogue_02C.indd 20

5/9/14 3:57 PM

as revolution is defined through the internet and the economy of sharing.

DV One could argue that this “mixing” we talked about before also relates to your own artistic persona as architect, artist, curator, exhibition architect, writer, blogger. Does the internet age allow someone to take on all of these roles, as they can write, post, select, compose and create in the same space at the same time? Do you think contemporary art is a fertile field for experimentation around these concepts? How do see yourself, in your ever-changing role?

AA These days it is probably inevitable to be all of the above. Every one of us is a bit of a blogger, a bit of a photographer, a bit of a publisher, a bit of a news service. Architecture contains all the tools one needs in this landscape, since studying it includes research, analysis and composition, with formal as well as social and economic parameters. And contemporary art has stretched its field so widely that a war correspondent is as much an artist as a mathematician. We live in the age of non-specialisation, when we are all a bit of everything, and thus my own practice follows suit. It just so happened that this fusion of specialties suits me even more, as I’ve always been interested in the things I don’t know.

DV In this exhibition, you have created a space where you combine two works, Feeder, which you made for the restaurant of the Breeder gallery in 2010, and Crash Pad, which you created for this year’s Berlin Biennial. Both these works are characterised by the aesthetics of bringing together different systems. In Feeder, you use a system of white seating units and another of mismatched second-hand furniture you found in the Metaxourgeio area. This combination creates an interesting result that brings together the modernistic with the folk, the minimalist with the maximalist, the severe and pure with the haphazard and the “multicollectional”. Also, as you have said yourself, the two works refer to the two conflicting systems at play in Greece in the 19th century, namely, on the one hand, the Europeanised Greek Diaspora and, on the other hand, the guerrilla fighters of the Greek War of Independence. In Crash Pad, you also incorporate the aesthetics of ancient Greece to explore the relationship of Europe with our country. I would like you to talk to us about

the ideas you develop in these works, and about how you see the new installation that is formed by the coupling of these two works.

AA In essence, Feeder and Crash Pad are versions and stages of the same project, they originate from the same research, but both works were in situ, so they were also influenced by their environment. The folkloric element that was present in Feeder through the traditional

rugs became dominant in Crash Pad, which, typologically, is closer to the Ottoman Oda, the room where their received visitors in Ottoman Greece. In Feeder, the white furniture played the role of architecture in ancient Greece, they were organised proportionally and by design, in a scientific way, if you like, whereas the second-hand furniture from Metaxourgeio was a composition of whatever we could find, whatever we could get hold of. The Greek War of Independence was organised in a similar way, by the Filiki Eteria, the Society of Friends, which represented intellectual research and the relationship of Greece with an ideal Antiquity which gave rise to the Renaissance, Neoclassical thought and the identity of the Western civilisation and, of course, Europe. The Filiki Eteria, in collaboration with Theodoros Kolokotronis’ band of guerrilla fighters, klephts and armatoles, which were the folklore, the state of Greece under the Ottoman Empire; those two opposite systems liberated Greece and created the contemporary Greek republic.

The collaboration between them, however, was problematic, as were the early days of the republic, and led to the assassination of Ioannis Kapodistrias and to a contemporary Greece that couldn’t survive by its own means. Thus, when 21

EMSTcatalogue_02C.indd 21

5/9/14 3:57 PM

έργα έχουν ως χαρακτηριστικό την αισθητική της μίξης διαφορετικών συστημάτων. Στο Feeder χρησιμοποιείς ένα σύστημα με λευκές καθιστικές μονάδες και ένα άλλο με αταίριαστα χρησιμοποιημένα έπιπλα που βρήκες στο Μεταξουργείο. Ο συνδυασμός αυτός δημιουργεί ένα ενδιαφέρον αποτέλεσμα που συνενώνει το μοντερνιστικό με το λαϊκό, το μινιμαλιστικό με το μαξιμαλιστικό, το σοβαρό και καθαρό με το άτακτο και το πολυσυλλεκτικό. Ακόμη, όπως έχεις αναφέρει, τα δυο έργα παραπέμπουν στα δυο αντικρουόμενα συστήματα που βίωνε η Ελλάδα τον 19ο αιώνα, δηλαδή από τη μία, στην εξευρωπαϊσμένη ελληνική διασπορά και από την άλλη, στους αντάρτες της ελληνικής επανάστασης. Στο Crash Pad ενσωματώνεις επί πλέον την αισθητική της αρχαίας Ελλάδας για να πραγματευτείς επίσης τη σχέση της Ευρώπης με τη χώρα μας. Θα ήθελα να μας μιλήσεις για τις ιδέες που αναπτύσσεις στα έργα αυτά και για το πως βλέπεις τη νέα εγκατάσταση που διαμορφώνεται από τη σύζευξη των δύο αυτών έργων. ΑΑ Ουσιαστικά το Feeder και το Crash Pad είναι εκδοχές και εξέλιξη του ίδιου έργου, προέρχονται ακριβώς από την ίδια έρευνα, αλλά ήταν και τα δυο in situ έργα, άρα επηρεάστηκαν και από το περιβάλλον τους. Το φολκλόρ στοιχείο που υπήρχε στο Feeder μέσα από τα παραδοσιακά χαλιά κυριάρχησε στο Crash Pad, το οποίο σαν τυπολογία είναι πιο κοντά στον οθωμανικό οντά, το σαλόνι που υποδέχονταν τους επισκέπτες στην Οθωμανική Ελλάδα. Στο Feeder τα λευκά έπιπλα έπαιζαν τον ρόλο της αρχιτεκτονικής στην Αρχαία Ελλάδα, ήταν οργανωμένα με αναλογίες και χαράξεις, ας πούμε με έναν επιστημονικό τρόπο, ενώ τα μεταχειρισμένα έπιπλα από το Μεταξουργείο ήταν μια σύνθεση από ό,τι βρήκαμε μπροστά μας, ότι είχαμε στη διάθεση μας. Αντίστοιχα οργανωμένη ήταν και η Ελληνική επανάσταση από την Φιλική Εταιρία που αντιπροσώπευε την λόγια έρευνα και την σχέση της Ελλάδας με μια ιδανική Αρχαιότητα από την οποία προήλθε η Αναγέννηση, η Νεοκλασική σκέψη και η ταυτότητα του δυτικού πολιτισμού και της Ευρώπης βέβαια. Η Φιλική Εταιρία σε συνεργασία με τους φουστανελοφόρους κλέφτες και αρματολούς του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, που ήταν το φολκλόρ, η υπάρχουσα κατάσταση της Ελλάδας υπό την Οθωμανική αυτοκρατορία, αυτά τα δυο αντίθετα συστήματα απελευθέρωσαν

την Ελλάδα και δημιούργησαν το σύγχρονο ελληνικό κράτος. Η συνεργασία μεταξύ τους ήταν όμως προβληματική, όπως και το ξεκίνημα του κράτους, και οδήγησαν στην δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια και σε μια σύγχρονη Ελλάδα που δεν μπορούσε να σταθεί μόνη της. Έτσι όταν ο Χαρίλαος Τρικούπης ανακοίνωσε ότι η Ελλάδα χρεοκόπησε, οργανώθηκε η πρώτη εκδοχή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου από τη Γαλλία, την Αγγλία και τη Γερμανία, ώστε να επιβλέψουν το μεγάλο δάνειο που έπρεπε να δοθεί στην Ελλάδα, έτσι ώστε να συνεχίσει να λειτουργεί. Αυτά όλα έγιναν στα τέλη του 19ου αιώνα, και στις αρχές του 21ου τα είδαμε να επαναλαμβάνονται με ακρίβεια. Το Crash Pad που λειτούργησε σαν μια προκαταρκτική δήλωση για την 8η Μπιενάλε του Βερολίνου, βασίστηκε λίγο περισσότερο στη ταμπού ιδιότητα του Ελληνικού Κράτους που ποτέ δεν

απέβαλε εντελώς την Οθωμανική ταυτότητά του και παραμένει ακόμα και σήμερα ένα υπό εξέταση μέλος της Ευρώπης. Όλα αυτά παρουσιάζονται στο Βερολίνο σαν ένα φιλόξενο δωμάτιο όπου οι επισκέπτες μπορούν να ξεκουραστούν και να σκεφτούν οτιδήποτε, ίσως ακόμα και το μέλλον της Ευρώπης. ΔΒ Η ημί-εγκαταλελειμμένη πόλη της Αθήνας, τα ερειπωμένα κτίρια που συναντάμε, καθώς και το ημιτελές αθηναϊκό, αλλά και γενικότερα ελληνικό τοπίο, έχουν αναμφίβολα αποτελέσει πηγή έμπνευσης για τη δουλειά σου. Ένα παράδειγμα είναι το κτίριο του παλιού εργοστασίου ζυθοποιίας Φιξ του Τάκη Ζενέτου, που αποτέλεσε αντικείμενο στοχασμού με το έργο σου Το κτίριο που περπατάει. Επίσης, τα δύο ακόμη έργα της σειράς Athens Trilogy, Casino και Troll, έχουν ως αφετηρία δυο υπάρχοντα ιστορικά κτίρια, το καζίνο της Πάρνηθας και μια πολυκατοικία του 1960 στην Πατησίων, τα οποία χρησιμοποιείς

22

EMSTcatalogue_02C.indd 22

5/9/14 3:57 PM

Charilaos Trikoupis announced that Greece was bankrupt, the first version of the International Monetary Fund was organised by France, England and Germany, in order to oversee the large loan that had to be given to Greece, so that it could continue to function. All this took place in the late 19th century, and in the early 21st century we saw it all happen again. Crash Pad functioned as a preliminary statement for the 8th Berlin Biennial, based a little more on the taboo capacity of the Greek State, which never quite shook off its Ottoman identity, and remains, to this day, an EU member state under examination. All this is shown in Berlin as a welcoming room where visitors can take a rest and reflect on anything, even on the future of Europe.

DV The semi-abandoned city of Athens, the derelict buildings we come across, as well as the half-finished Athenian landscape, and the landscape of Greece in general, have no doubt been a source of inspiration in your work. One example is Takis Zenetos’ building of the old Fix brewery, which served as an object of reflection in your piece Walking Building. In addition, the other two works of the Athens Trilogy series, Casino and Troll, originate from two existing historical buildings, the casino in Parnitha, and a 1960s block of flats on Patission Street, which you use to address the impact of socio-political developments in Greece. The Mont Parnes Casino, which was once a symbol of investment and the development of the Greek economy, is falling apart, while in Troll, the block of flats named Hara (Joy) strives to escape from the misery of crisis-riddled Athens and turn into a hybrid mountain that walks. While in some of

your works natural elements (such as a rock or a cloud) turn into buildings, in Casino and Troll the derelict buildings merge into the natural environment. Tell us about the works of this

trilogy.

AA All three are representative buildings of the modern movement, and they stand for work, housing and leisure. All three buildings are forced to change their form in order to fit in to Athens, as it has become. I started with Walking

Building, when the EMST had relocated there temporarily, before the restoration had begun.

When I was young, I remember driving by the FIX brewery in the car and how it looked to me like a spaceship in the middle of the city, a completely odd building that seemed to have come from someplace else. I later found out more about Takis Zenetos and the concept of this building that could, in theory, be extended indefinitely, like a building taken from a perpetual production line, and that’s what gave me the idea for Walking Building.

It’s a fantastical scenario that functions as an allegory for the role of a Museum in a city.

When Anna Kafetsi was preparing the Grand Promenade exhibition, she asked me to take part with this piece, even though it takes a critical stand against a conventional museum of contemporary art, but proposes, as a museum’s function, precisely what the Grand Promenade did, namely one that encompasses the entire city.

The Grand Promenade was, for me, one of the most important exhibitions held in Athens in the 23

EMSTcatalogue_02C.indd 23

5/9/14 3:57 PM

για να πραγματευτείς τις συνέπειες των κοινωνικοπολιτικών εξελίξεων της χώρας μας. Το καζίνο του Μον Παρνές, το οποίο αποτέλεσε σύμβολο για τις επενδύσεις και την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας καταρρέει, ενώ στο Troll, η πολυκατοικία εν ονόματι Χαρά θέλει να ξεφύγει από τη μιζέρια της Αθήνας της κρίσης και να μεταμορφωθεί σε υβριδικό βουνό που περπατάει. Ενώ σε ορισμένα σου

έργα παρατηρούμε ότι φυσικά στοιχεία (όπως ένας βράχος ή ένα σύννεφο) μετατρέπονται σε κτίρια, στα έργα Casino και Troll τα ερειπωμένα κτίρια ενσωματώνονται στο φυσικό περιβάλλον. Μίλησε μας για τα έργα της τριλογίας αυτής. ΑΑ Και τα τρία αποτελούν χαρακτηριστικά κτίρια του μοντέρνου κινήματος και αντιπροσωπεύουν την εργασία, την κατοικία και την αναψυχή. Και τα τρία κτίρια αναγκάζονται να αλλάξουν μορφή για να ταιριάξουν στην Αθήνα έτσι όπως έχει διαμορφωθεί. Ξεκίνησα με Το κτίριο που περπατάει, όταν ήδη εκεί είχε μεταφερθεί προσωρινά το ΕΜΣΤ, πριν αρχίσουν οι εργασίες αναστήλωσης. Όταν ήμουν μικρός, θυμάμαι να περνάμε δίπλα από το εργοστάσιο ΦΙΞ με το αυτοκίνητο και να μου φαίνεται σαν ένα διαστημόπλοιο μέσα στην πόλη, ένα τελείως αλλόκοτο κτίριο που έμοιαζε να έχει έρθει από αλλού. Αργότερα έμαθα περισσότερα για τον Τάκη Ζενέτο και την ιδέα αυτού του κτιρίου που θεωρητικά μπορούσε να επιμηκυνθεί επ’ άπειρο, σαν ένα κτίριο βγαλμένο από μια αέναη γραμμή παράγωγης, και με αυτά ξεκίνησε η ιδέα του κτιρίου που περπατάει. Είναι ένα φαντασιακό σενάριο που λειτουργεί σαν αλληγορία για τον ρόλο ενός Μουσείου μέσα σε μια πόλη. Όταν η Άννα Καφέτση ετοίμαζε την έκθεση Μεγάλος Περίπατος, μου ζήτησε να συμμετάσχω με αυτό το έργο, αν και

αυτό τοποθετείται κριτικά απέναντι σε ένα συμβατικό μουσείο σύγχρονης τέχνης, αλλά προτείνει σαν λειτουργία ενός μουσείου ακριβώς αυτό που έκανε ο Μεγάλος Περίπατος, να συμπεριλαμβάνει δηλαδή μέσα του ολόκληρη την πόλη. Ο Μεγάλος Περίπατος είναι για μένα από τις σημαντικότερες εκθέσεις που έγιναν τα τελευταία χρόνια στην Αθήνα. Οι επόμενες δύο μελέτες αναφέρονται ουσιαστικά στην διπλή κρίση που περνάει η Αθήνα, το Troll στην αστική και το Casino στην οικονομική. Το Troll ξεκίνησε πιο τυχαία. Με ενδιέφερε η ιδέα του troll, ενός υβριδικού όντος από την Νορβηγική μυθολογία, μισό βουνό και μισό άνθρωπος. Μεγαλώνοντας είχαμε στο σπίτι μια γκραβούρα που απεικόνιζε την στιγμή που ένα troll μπαίνει στο Όσλο και είναι ψηλό σαν κτίριο αλλά φτιαγμένο από βράχια και δένδρα. Η πολυκατοικία Χαρά είναι η μεγαλύτερη πολυκατοικία στην Αθήνα, και ενώ φτιάχτηκε σαν εργατική κατοικία είχε τις προδιαγραφές και τα υψηλά ιδανικά του Μοντέρνου κινήματος έτσι ώστε να προσφέρει ευεξία και υγεία στους κατοίκους της. Είχε εσωτερική αυλή και χώρους αναψυχής στην ταράτσα, ακολουθώντας το παράδειγμα των Unités d’Habitation του Λε Κορμπυζιέ. Έτσι αποφάσισα ότι ήταν το κατάλληλο κτίριο για να κάνει κριτική στο πλήθος από μέτριες έως κακές πολυκατοικίες που συνθέτουν την Αθήνα. Η Χαρά αποφασίζει ότι η Αθήνα δεν είναι πια βιώσιμος τόπος και φεύγει στην εξοχή για να γίνει βουνό. Φτάνοντας στο βουνό βρίσκουμε το Καζίνο του Μον Παρνές, ένα κτίριο που ενώ μοιάζει να βασίζεται στις αρχές του Μοντέρνου κινήματος, δεν είναι παρά ένα ανδρείκελο, μια διαφημιστική ταμπέλα για την προώθηση της ιδέας ότι η Ελληνική oικονομία είναι δυνατή, αφού στηρίζεται από τους πόρους του Σχεδίου Μάρσαλ. Το Μον Παρνές, ή αλλιώς «το Βουνό» όπως το ονόμαζαν στην εποχή του, είναι ένα κλασσικό παράδειγμα αυτού που ονομάζουμε Hiltonism, Αμερικάνικης τεχνολογίας κτίρια που χτίστηκαν σε χώρες του ΝΑΤΟ όπως η Ελλάδα και η Τουρκία και ξεχώριζαν ριζικά από το περιβάλλον τους, μιας και ο σκοπός τους ήταν να αποδείξουν την υπεροχή του δυτικού μπλοκ από το ανατολικό. Με αυτό το σκεπτικό, το Μον Παρνές είναι μάλλον προϊόν μιας μεταμοντέρνας σκέψης παρά μιας μοντέρνας πρόθεσης. Το ενδιαφέρον για μένα ήταν ότι ενώ το κτίριο αυτό χτίστηκε για να αποδείξει πόσο δυνατή ήταν η Ελλάδα, τελικά αποδείχτηκε τόσο άτυχο όσο και η οικονομία της χώρας. Οι

24

EMSTcatalogue_02C.indd 24

5/9/14 3:57 PM

last few years.

The next two studies refer, in essence, to the dual crisis Athens is going through – Troll to the civil crisis, and Casino to the economic.

Troll began somewhat more accidentally. I was interested in the idea of the troll, a hybrid creature from Norwegian mythology, half mountain and half man. When I was growing up, we had an etching at home which depicted the moment when a troll enters Oslo, and it is as tall as a building but made of rocks and trees.

The block of flats named Hara is the largest one in Athens and, although it was built as social housing, it followed the specifications and lofty ideals of the Modern movement, so that it could offer its inhabitants wellbeing and health. It had an internal courtyard and leisure spaces on the roof, following the example of Le Corbusier’s Unités d’Habitation. And so I decided it was the right building to comment on the vast number of average to bad apartment blocks that constitute Athens. Hara decides that Athens is no longer a habitable place, and leaves for the countryside, to turn into a mountain.

Arriving at the mountain, we find the Casino of Mont Parnes, a building that, despite appearing to be based on the principles of the Modern movement, is nothing more than an effigy, an advertising board to promote the idea that the Greek economy is strong, since it is supported by funds from the Marshall Plan. Mont Parnes, a.k.a. “The Mountain”, as it was known in its day, is a classic example of what we call Hiltonism, buildings of U.S. technology constructed in NATO countries such as Greece and Turkey, which stood out boldly in their environment, since their purpose was to demonstrate the supremacy of the Western bloc over the Eastern. In that sense, Mont Parnes is arguably the product of postmodern thought rather than modern intention. What intrigued me was that, although this building was constructed to prove the strength of Greece, it was ultimately proven to be as unfortunate as the country’s economy. The building’s continuous bankruptcies and transmutations follow the ups and downs on the economy to the letter, and the decision, in 2008, to demolish it despite the fact that it was listed, in order to rebuild it from scratch, coincides with the beginning of the current crisis in Greece. In the video and the installation that comprise the study Casino, the script changes and an explosion breaks the

building up into infinite pieces, which scatter over the mountain. These fragments gradually become inhabited, serving as a model for a new type of economy, what is known as “cottage economy”, whereby each individual operates from their own home, independently of the state and public services, the way we all operate on the internet.

DV You have described Athens as an emblematic example of the failure of modernism.

Would it be fair to say that the works of the trilogy refer to that view? What are the features of the city of Athens you find interesting, and which would you change? What roles can virtual and actual architecture play today? Is it, in fact, “the time we no longer need buildings”, as you plainly state in your piece Domesticated

Mountain?

AA Athens is certainly a perfect scenario for the failure of the Modern, since its basic ingredient, the block of flats, is nothing but a parody of Le Corbusier’s ideas. The frame, the pilotis, mass habitation and habitable roofs, instead of providing the residents with a better quality of life became excuses for faster and cheaper construction, random storage spaces for aerials and laundry and, of course, larger profit margins for the builders. In Athens I wouldn’t change a thing except they way we view the city, along with its residents. If all those who have come to live in Athens cease to be termed immigrants and we call them Athenians, the psychology of the city will change radically. Athens, with all of its negatives, has become a city completely distinct from the others in Europe, and all it needs to do is embrace its personality. That, by extension, will solve several of its practical problems. The buildings in my work are nothing 25

EMSTcatalogue_02C.indd 25

5/9/14 3:57 PM

συνεχείς χρεοκοπίες και μεταλλάξεις του κτιρίου ακολουθούν κατά γράμμα τα σκαμπανεβάσματα της οικονομίας, και η απόφαση το 2008 να κατεδαφιστεί και να φτιαχτεί από την αρχή, ενώ είχε κηρυχτεί διατηρητέο, συμπίπτει με την αρχή της τωρινής κρίσης στην Ελλάδα. Στο βίντεο και στην εγκατάσταση με τα οποία παρουσιάζεται η μελέτη Casino, το σενάριο αλλάζει και μια έκρηξη τεμαχίζει το κτίριο σε άπειρα κομμάτια, τα οποία σκορπίζονται πάνω στο βουνό. Τα θραύσματα αυτά κατοικούνται σιγά σιγά, αποτελώντας ένα πρότυπο για μια νέου είδους οικονομία, αυτό που ονομάζεται οικονομία «του αγροκτήματος» (cottage economy), όπου κάθε ένας λειτουργεί από το σπίτι του ανεξάρτητα από το κράτος και τις δημόσιες δομές, έτσι όπως λειτουργούμε όλοι στο ίντερνετ. ΔΒ Έχεις χαρακτηρίσει την Αθήνα ως εμβληματικό παράδειγμα για την αποτυχία

ζωής στους κάτοικους, έγιναν αφορμές για γρηγορότερη και φτηνότερη κατασκευή, τυχαίους αποθηκευτικούς χώρους για κεραίες και μπουγάδες και φυσικά μεγαλύτερο κέρδος για τον κατασκευαστή. Στην Αθήνα δεν θα άλλαζα τίποτα εκτός από τον τρόπο που την αντιμετωπίζουμε, μαζί με τους κάτοικους της. Αν όλοι αυτοί που έχουν έρθει να ζήσουν στην Αθήνα σταματήσουν να ονομάζονται μετανάστες και τους αποκαλέσουμε Αθηναίους, θα αλλάξει ριζικά η ψυχολογία της πόλης. Η Αθήνα με όλα της τα αρνητικά, έχει γίνει μια πόλη τελείως διαφορετική από όλες τις υπόλοιπες της Ευρώπης, και δεν έχει παρά να ασπαστεί τον χαρακτήρα της. Μαζί με αυτό θα λυθούν και πολλά από τα πρακτικά προβλήματά της. Τα κτίρια στη δουλειά μου δεν είναι παρά Δούρειοι Ίπποι, υπάρχουν για να περάσουν ιδέες από το ίντερνετ και την ιστορία στο εδώ, όπου και αν είναι αυτό. Το Domesticated Mountain μιλάει για την στιγμή στην οποία αναφέρθηκα προηγουμένως, όπου συνειδητοποιούμε ότι υπάρχουν ήδη αρκετά κτίρια και αρκετά αντικείμενα ώστε να μην χρειαζόμαστε καινούργια. Είναι επίσης η στιγμή που οι επιθυμίες μας ως καταναλωτές εκπληρώνονται τόσο γρήγορα μέσα από το ίντερνετ, που ο χρόνος κατασκευής ενός κτιρίου δεν του επιτρέπει να τις εκπληρώσει, μιας και μέχρι να χτιστεί, η επιθυμία για αυτό έχει ήδη περάσει.

του μοντερνισμού. Θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι τα έργα της τριλογίας αναφέρονται στην άποψη αυτή; Ποια είναι τα στοιχεία εκείνα που βρίσκεις στην πόλη της Αθήνας ενδιαφέροντα και ποια εκείνα που θα άλλαζες; Τι ρόλο μπορεί να παίξει σήμερα η εικονική αρχιτεκτονική και τι η πραγματική; Ήρθε πράγματι «η στιγμή που δεν χρειαζόμαστε πια κτίρια» όπως απερίφραστα αναφέρεται στο έργο σου Domesticated Mountain;

ΔΒ Στο έντονα νοσταλγικό animation με τίτλο Domesticated Mountain συλλαμβάνεις την ακατάπαυστη και εμμονική αγορά αγαθών από το ίντερνετ που έχει ως αποτέλεσμα τη συσσώρευση αμέτρητων χαρτόκουτων μεταφορικών εταιριών. Στο έργο πραγματεύεσαι τη προφανή οικονομική δραστηριότητα που συμβαίνει σε παγκόσμιο επίπεδο στο διαδίκτυο και αναφέρεσαι στο ίντερνετ ως το νέο προάστιο στο οποίο ζούμε και δραστηριοποιούμαστε. Περίγραψε μας την ιστορία του Domesticated Mountain και αυτό το νεοφιλελεύθερο εφιάλτη που περιγράφεις στο έργο. Τι είναι αυτό που τελικά νοσταλγεί κανείς ζώντας στα νέα προάστια;

ΑΑ Σίγουρα η Αθήνα αποτελεί ένα άψογο σενάριο για την αποτυχία του Μοντέρνου, μιας και το βασικό της συστατικό, η πολυκατοικία, δεν είναι παρά ένα κακέκτυπο των ιδεών του Λε Κορμπυζιέ. Ο σκελετός, η πυλωτή, η μαζική κατοίκηση και η κατοικήσιμη ταράτσα αντί να παρέχουν καλύτερη ποιότητα

ΑΑ Στο Domesticated Mountain χρησιμοποιώ το προαστιακό σπίτι για να μιλήσω για το ίντερνετ και την τωρινή μας κατάσταση. Τα προάστια δημιουργήθηκαν με βάση τις υποδομές μεταφοράς προϊόντων, κοντά σε αυτοκινητόδρομους και δίπλα σε μεγάλα εμπορικά κέντρα. Παράλληλα, η αυτόνομη

26

EMSTcatalogue_02C.indd 26

5/9/14 3:57 PM

more than Trojan Horses, they exist to convey ideas from the internet and history to the here and now, wherever that may be. Domesticated Mountain is about that moment I mentioned

through which they express the manifesto of each era. Houses such as Le Corbusier’s Villa Sayoye or Mies van de Rohe’s Farnsworth House were landmark buildings in the evolution of architecture. With its two capacities of manifesto object and product of a series of infrastructures, I use the suburban house, transporting it to the age when we shop through screens, and when there are no longer any of the major movements that required manifestos.

DV Your piece mirrorsite is a video that presents an environment of reflections, where cities and buildings are made of mirrors. The walls of the buildings seem to collapse and the mirrors become the ground, while new spaces are always being created from new spaces. This animation is shown in the exhibition through a hut made of cement boards. Tell us about this installation. How have Jean Baudrillard’s ideas influenced your work?

earlier, when we realise that there are already enough buildings and enough objects that we need no new ones. Also the moment when our desires as consumers are fulfilled so fast through the internet, when the time it takes to construct a building doesn’t allow it to fulfil them since, by the time it’s been built, the desire for it will have passed.

DV In the intensely nostalgic animation entitled Domesticated Mountain, you capture the incessant and obsessive purchase of goods on the internet, which results in the accumulation of countless of cardboard delivery boxes. In this piece, you address the obvious economic activity that takes place globally online, and you refer to the internet as a new suburb where we live and operate. Tell us the story of Domesticated Mountain, and the neo-liberal nightmare you describe in the piece. What is it, really, that we long for in our lives in the new suburbs?

AA In Domesticated Mountain, I use the suburban home in order to comment on the internet and our current state. The suburbs were created around product transportation infrastructures, near motorways and major commercial centres. At the same time, autonomous housing has always been the most appropriate building typology for architects,

AA Baudrillard interests me because everything he said from 1968 onwards, almost foretells the age of the internet. Mirrorsite refers to those ideas, even though it is a project made after the

attack on the twin towers, and I often wonder whether it has been influenced by it. Mirrorsite is a building that is never completed, it consists of mirror surfaces, like an office building, which never take on a final form and, ultimately, have nothing to reflect except themselves.

As a piece, is it probably also influenced by Baudrillard’s book Simulations, where he talks about planet earth as a place where nothing remains authentic, and everything has become a 27

EMSTcatalogue_02C.indd 27

5/9/14 3:57 PM

κατοικία ήταν πάντα για τους αρχιτέκτονες η πιο κατάλληλη τυπολογία κτιρίου με την οποία εξέφραζαν το μανιφέστο της κάθε εποχής. Κατοικίες όπως η Villa Savoye του Λε Κορμπυζιέ ή το Farnsworth House του Mies van de Rohe αποτέλεσαν κτίρια-σταθμούς στην εξέλιξη της αρχιτεκτονικής. Με αυτές τις δυο ιδιότητες, του αντικείμενου μανιφέστο και του προϊόντος μιας σειράς υποδομών, χρησιμοποιώ το προαστιακό σπίτι μεταφέροντάς το στην εποχή που ψωνίζουμε μέσα από οθόνες και που δεν υπάρχουν πια τα μεγάλα κινήματα που απαιτούσαν μανιφέστα. ΔΒ Το έργο Mirrorsite είναι ένα βίντεο το οποίο παρουσιάζει ένα περιβάλλον αντικατοπτρισμών όπου οι πόλεις και τα κτίρια είναι φτιαγμένα από καθρέφτες. Οι τοίχοι των κτιρίων μοιάζουν να πέφτουν και οι καθρέφτες να γίνονται έδαφος, ενώ νέοι χώροι ολοένα και διαμορφώνονται μέσα από νέους χώρους. Αυτό το animation εκτίθεται στην έκθεση μέσα από μια καλύβα από τσιμεντοσανίδες. Μίλησε μας για την συγκεκριμένη εγκατάσταση. Πως έχουν επηρεάσει οι ιδέες του Jean Baudrillard το καλλιτεχνικό σου έργο; ΑΑ Ο Baudrillard με ενδιαφέρει γιατί όλα αυτά που έλεγε από το 68 και μετά σχεδόν προμηνύουν την εποχή του ίντερνετ. Το Mirrorsite αναφέρεται σε αυτές τις ιδέες, αν και ήταν ένα έργο που έγινε μετά την επίθεση στους δίδυμους πύργους και συχνά αναρωτιέμαι αν έχει επηρεαστεί από αυτό. Το Mirrorsite είναι ένα κτίριο που πότε δεν ολοκληρώνεται, αποτελείται από επιφάνειες καθρέπτη, όπως ένα κτίριο γραφείων, οι οποίες πότε δεν αποκτούν τελική μορφή και τελικά δεν έχουν τίποτε να αντανακλάσουν εκτός από τον εαυτό τους. Σαν έργο είναι μάλλον επηρεασμένο και από το βιβλίο του Baudrillard με τίτλο Simulations, όπου μιλάει για τον πλανήτη γη σαν ένα τόπο που δεν έχει μείνει τίποτε αυθεντικό και όλα έχουν γίνει αναπαράσταση.

για ένα έργο τέχνης, είτε για μια έκθεση, είτε ακόμη και για ένα αρχιτεκτονικό αντικείμενο, φαίνεται να αποτελεί και στην έρευνά σου προτεραιότητα. Όπως είδαμε, στη δουλειά σου ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός γίνεται ένα εικονικό ή πραγματικό συμβάν, όπως και η παρούσα έκθεση αποτελεί περισσότερο ένα γεγονός, παρά μια κλασσική μουσειολογική αναδρομική έκθεση. Συμφωνείς; ΑΑ Τα εργαλεία αυτά τα χρησιμοποιώ μόνο και μόνο επειδή είναι σύγχρονα, νομίζω κάνεις δεν σχεδιάζει πια με χαρτί και μολύβι. Πιο πολύ με ενδιαφέρει το τοπίο της τεχνολογίας σαν ένας τόπος σκέψης, γιατί οι πιο πολλές καινούργιες ιδέες βγαίνουν από την τεχνολογία και το ίντερνετ και από το πως αυτά αλλάζουν τις δικές μας συμπεριφορές, άρα θα αλλάξουν και το πως κατοικούμε. Όσον αφορά στην έκθεση αυτή, αυτό που με ενδιαφέρει περισσότερο από μια μουσειολογική αναδρομική έκθεση είναι η έκθεση να μετατρέπεται όχι τόσο σε γεγονός, αλλά σε εμπειρία. Τις εκθέσεις πάντα τις σχεδιάζω σαν εμπειρίες, οι οποίες βιώνονται καλύτερα αφού περάσει το γεγονός των εγκαινίων. Φαντάζομαι τον επισκέπτη να μπαίνει στο μουσείο μόνος του, ίσως ακόμα και να νομίζει ότι το βρήκε κλειστό, με ξεχασμένη ανοιχτή την πόρτα. Έτσι ζει το μουσείο σαν ερείπιο και κάθε σημάδι μέσα του λέει μια ιστορία.

ΔΒ «Το VRML (Virtual Reality Modeling Language), οι τεχνικές animation, τα φωτορεαλιστικά εργαλεία και γενικότερα το computation, αυτά τα σύγχρονα τεχνικά μέσα του αρχιτέκτονα, στοχεύουν περισσότερο στο συμβάν και λιγότερο στο αρχιτεκτονικό αντικείμενο» έγραψε ο Αποστόλης Αρτινός σε ένα του άρθρο με αφορμή το έργο σου. Η εμπειρία έναντι του αντικειμένου, είτε πρόκειται 28

EMSTcatalogue_02C.indd 28

5/9/14 3:57 PM

reconstruction.

DV “VRML (Virtual Reality Modelling Language), animation techniques, photorealistic tools and computation in general, those contemporary technical architectural tools, are aimed more at the event and less at the architectural object”, wrote Apostolis Artinos in an article about your work. Experience versus the object, whether it’s a work of art or an exhibition or even an architectural object, seems to also be a priority in your research.

As we have seen in your work, architectural design becomes a virtual or actual event, just like this exhibition is more of an event than a museological retrospective exhibition. Would you agree?

AA I use these tools simply because they are contemporary, I don’t think anyone uses pen and paper to design anymore. I’m more interested in the landscape of technology as a place of reflection, because most new ideas come from technology and the internet and from how these change our own behaviours, meaning they will also change the way we live.

When it comes to this exhibition, what interests me much more than a museological retrospective exhibition is an exhibition that becomes not so much an event, but an experience. I always design exhibitions as experiences, which are better lived once the event of the opening night has been and gone. I imagine a visitor entering the museum on their own, perhaps even thinking it may be closed, and the door left open by accident. This way, they experience the museum as a ruin, and every sign inside of it has a story to tell.

29

EMSTcatalogue_02C.indd 29

5/9/14 3:57 PM

Ο χρόνος δεν περιμένει για κανέναν Από τη Μία Λύντστρομ

Γεγονός είναι πως κάθε συγγραφέας δημιουργεί τους δικούς του προκατόχους. Το έργο του μεταβάλλει την αντίληψη μας για το παρελθόν, όπως θα μεταβάλλει και το μέλλον.1 Χόρχε Λουίς Μπόρχες Όλα τα επίπεδα αστικής δραστηριότητας εμφανίζουν διάφορες μεταβατικές μορφές. Τα φαινόμενα διαρκώς οδηγούν τους φιλοσόφους, τους συγγραφείς, τους καλλιτέχνες και τους διανοούμενους σε εκτεταμένες λεηλασίες δημόσιων και ακαδημαϊκών συζητήσεων. Μέσα από μια επιλογή έργων του Ανδρέα Αγγελιδάκη, η έκθεση Κάθε Τέλος είναι μια Αρχή εξετάζει την έννοια της μετάβασης με διάφορους τρόπους. Η έκθεση αποτελεί επομένως μια πολύτιμη μετάβαση προς την οπτική και πνευματική κληρονομιά. Η μετάβαση από μια κατάσταση σε μια άλλη φαίνεται να αποτελεί μέρος μιας εξέλιξης, παρά το τεχνολογικό, κοινωνικό ή φυσικό της ενδιαίτημα. Για παράδειγμα, τα επιθυμητά αντικείμενα έρχονται στην πόρτα μας αφού γεμίσουμε το εικονικό μας καλάθι αγορών. Όταν περιηγούμαστε στην αγαπημένη μας ιστοσελίδα αγορών, κάθε κλικ του υπολογιστή είναι επομένως μια κίνηση μετάβασης, καθώς τα εμπορικά κέντρα των προαστίων σταδιακά εγκαταλείπονται ή επανενεργοποιούνται για κοινοτικούς ή πολιτιστικούς σκοπούς. Στις ΗΠΑ υπάρχουν αναρίθμητα εμπορικά κέντρα σε αχρηστία – τόσα πολλά που υπάρχει ιστοσελίδα αφιερωμένη στα «νεκρά εμπορικά κέντρα». Σε άλλες περιπτώσεις, η μετάβαση αποτελεί μια σχεδόν απαραίτητη τακτική επιβίωσης. Αντανακλώντας την συνεχιζόμενη πολιτική και οικονομική κρίση στην Ευρώπη, δημιουργείται πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη εναλλακτικών συστημάτων κοινωνικοοικονομικών συναλλαγών. Στην Αθήνα υπάρχουν αρκετά συνεργατικά ανταλλακτικά συστήματα που καταγράφουν ανοδική πορεία. Το «Athens Time Bank» είναι ένα από αυτά, το οποίο πριν από δυο χρόνια περίπου

προσέλκυσε την προσοχή των ειδήσεων του BBC. Άλλο ένα παράδειγμα που εγκαινιάζει η έκθεση Κάθε Τέλος είναι μια Αρχή είναι η μετεγκατάσταση του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στην Αθήνα. Καθώς το μουσείο μεταφέρεται από την τωρινή του θέση στο κτίριο μιας πρώην ζυθοποιίας, υπάρχει μετάβαση στην αρχιτεκτονική αισθητική αλλά και στον αρχικό σκοπό του κτιρίου. Ένα κτίριο ζυθοποιίας αποτελεί μια ζωντανή σκηνή για την σύγχρονη τέχνη. Η έκθεση Κάθε Τέλος είναι μια Αρχή θα είναι η τελευταία έκθεση στην 17-19 Βασιλέως Γεωργίου Β΄ και Ρηγίλλης. Η μετεγκατάσταση στο εργοστάσιο ζυθοποιίας ΦΙΞ βρίσκεται σε εξέλιξη και το μουσείο μοιάζει ήδη εγκαταλελειμμένο. Με λιγοστό φωτισμό και με λίγα μόνο υπολείμματα των προηγούμενων κατοίκων του, αποτελεί μια οπτική απόδειξη της προηγούμενης δραστηριότητας, καθώς και των αποτελεσμάτων της. Η εμπλοκή των εκθέσεων στη μεταστέγαση του μουσείου, σε συνδυασμό με την μεταμορφωτική παρουσία των επιλεγμένων έργων του Αγγελιδάκη συγχέουν τις γραμμές του παρελθόντος με το παρόν. Οι αναζητήσεις στην ίδια τη φύση της μετάβασης διατρέχει την καλλιτεχνική πρακτική του Αγγελιδάκη. Ως απόφοιτος αρχιτεκτονικής στα μέσα της δεκαετίας του 90, ήταν πεπειραμένος στη γλώσσα της αρχιτεκτονικής και στην εστίαση στη μορφή του αντικειμένου. Έντονα επηρεασμένος από την τέχνη και το διαδίκτυο, ο Αγγελιδάκης σύντομα προχώρησε και έκτοτε έχει δημιουργήσει τη δική του φωνή. Χρησιμοποιεί κτίρια, το διαδίκτυο, την καταναλωτική συμπεριφορά ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό για να αντανακλά τις ιστορίες της εποχής μας. Αποτέλεσμα είναι ένα έργο με ευρύ φάσμα, που εκτείνεται σε γραπτά, τρισδιάστατες εκτυπώσεις, εγκαταστάσεις και βιντεοπροβολές. Αυτά συχνά διανθίζονται με πολύπλευρα, επίκαιρα σχόλια και υπογραμμίζονται από δυστοπία. Καθώς ξεκίνησε από την αρχιτεκτονική, έχει επαναξιολογήσει τα εργαλεία των διαλόγων με στόχο να μεσολαβήσει σε ιστορίες που τονίζουν την ικανότητα των αντικειμένων να ενορχηστρώνουν την μετάβαση. Βάσει αυτής της άποψης και με το διαδίκτυο ως το νέο καύσιμο που τροφοδοτεί τις μηχανές της κοινωνικοοικονομικής ζωής του 21ου αιώνα, τα έργα του λειτουργούν ως μηχανισμοί που τροφοδοτούν με ενέργεια την καλλιτεχνική του πρακτική και προκαλούν το κοινό του. Επιπλέον, παρουσιάζει μια εναλλακτική

30

EMSTcatalogue_02C.indd 30

5/9/14 3:57 PM

Time waits for no man

By Mia Lundström The fact is that every writer creates his own precursors. His work modifies our conception of the past, as it will modify the future.1 Jorges Luis Borges Diverse forms of transition appear on all levels of civic activity. The phenomena continuously lead philosophers, writers, artists and intellectuals into extended forays of public and academic discussions. Through a selection of works by Andreas Angelidakis Every End Is a Beginning deals with transition in various ways. Thus the exhibition brings a valuable contribution to visual and intellectual patrimony.

The transition from one state to another is seemingly a part of evolution, notwithstanding its’ technological, social or natural habitat. For example, desired objects arrive at the door after filling up your virtual cart. When browsing your favourite shopping Web site, every click is subsequently a click of transition as suburb malls are gradually abandoned or reactivated for community and cultural purposes. In the US countless shopping malls are out of commission – so many that there is a Web site devoted to “dead malls”. At other times, transition is even a necessary survival tactic. In the reflection of on-going political and economic crisis in Europe alternative systems of socioeconomic transactions finds fertile soil to grow.

In Athens, a number of cooperative bartering systems are arising. “Athens Time Bank” is one of several that a couple of years ago was in the scope on the BBC news. Another example, which inaugurates Every End Is A Beginning, is the relocation of The National Museum of Contemporary Art in Athens. As the museum moves from its current site to inhabit another building, one that used to be a beer factory, there is not only architectural aesthetics in transition, but also the building’s original purpose. A building designed to produce beer becomes a vibrant scene for contemporary art.

Every End Is A Beginning is the last show in 17-19 Vassileos Georgiou B & Rigills Street.

The move to the FIX beer factory is in progress and the museum appears as already abandoned.

Scarcely lit and left solely with a few remains from its’ previous inhabitants it is a visual manifest of activity preceding transition as well as its’ aftermath. The shows’ implicate use of the museums relocation together with the transformative presence of selected works by Angelidakis blur the lines between present and past.

Inquiries into the nature of transition itself, runs like a thread through the artistic practice of Angelidakis. As a graduate in architecture in the mid 1990s, he was fully versed in the language of architecture and its’ focus on object as form.

Strongly influenced by art and the Internet, Angelidakis soon moved on and has since developed a voice of his own. He uses buildings, the Internet, consumer behaviour or sexual orientation, to reflect the tales of our time. The result is a wide range of work, spanning over writings, 3D prints, installations and video works. These are often spiced with multifaceted, timely comments and underlined by dystopia.

Starting as he did from architecture, he has reassessed the discourses’ tools with the intent to mediate stories that emphazise objects ability to orchestrate transition. Based on this belief, and the Internet as the new gasoline fuelling up the engines of the 21st centurys’ socio-econmic life, his works operates as apparatuses powering his artistic practice and challenging his audience.

Additionally, he presents an alternative understanding of transition as a counterpart to established spatial theory as well as reports on socio-economic crises commonly appearing on everyday news.

In 2010 Angelidakis’ and mine paths crossed the first time. As Project Director of Väsby Labs I invited Angelidakis to lead a series of initial workshops.2 His insights, beliefs and approach towards urban reinvention turned out to be invaluable contributions. We have since been in close collaboration, one that we came to call “Ping-pong”. “Ping-pong” referres to the Swedish word for table tennis and the sound of the rackets hitting the light ball back and forth over the green table surface. Väsby Labs is an urban development project aimed at investigating new models for urban transformation. We started off in the city center of the municipality of Upplands Väsby. A supreme case study of 31

EMSTcatalogue_02C.indd 31

5/9/14 3:57 PM

κατανόηση της μετάβασης ως αντίποδα στην καθιερωμένη θεωρία του χώρου, ενώ αναφέρεται και στις κοινωνικοοικονομικές κρίσεις που συχνά εμφανίζονται στις καθημερινές ειδήσεις. Οι δρόμοι μας με τον Αγγελιδάκη διασταυρώθηκαν για πρώτη φορά το 2010. Ως Διευθύντρια προγράμματος των Väsby Labs τον προσκάλεσα να διευθύνει μια σειρά αρχικών εργαστηρίων.2 Η συμβολή του, με την διορατικότητα, τις απόψεις του και την προσέγγιση του ως προς την αστική επανεφεύρεση αποδείχθηκαν ανεκτίμητες. Έκτοτε συνεργαζόμαστε στενά, με έναν τρόπο που ονομάζουμε «πινγκ-πονγκ». Το «πινγκπονγκ» αναφέρεται στην σουηδική λέξη για το επιτραπέζιο τένις και στον ήχο της ρακέτας που χτυπά την ελαφριά μπάλα πέρα δώθε, στις δυο πλευρές του πράσινου τραπεζιού. Το Väsby Labs είναι ένα project αστικής ανάπτυξης, με στόχο την αναζήτηση νέων μοντέλων αστικής μεταμόρφωσης. Αρχίσαμε στο κέντρο της πόλης, στην κοινότητα Upplands Väsby. Αποτελεί μια εξαιρετική μελέτη περίπτωσης ενός προαστίου που ήταν προϊόν του σουηδικού συστήματος του κράτους πρόνοιας. Μέσα στην τελευταία δεκαετία, λόγω των κοινωνικοοικονομικών αλλαγών και της παγκοσμιοποίησης, το σύστημα ήταν περισσότερο ή λιγότερο χαμένο μέσα στις αλλαγές του. Στόχος μας ήταν να διεξάγουμε μια αστική έρευνα δημιουργώντας παράλληλα καινοτόμες συνθήκες επιχειρηματικότητας, για την προετοιμασία 1.600 νέων οικιακών μονάδων μεταξύ των 900 που ήδη υπήρχαν. Σε μια από τις πρώτες μας συναντήσεις, ο Αγγελιδάκης είπε πως ο αρχιτέκτονας είναι σαν κηπουρός. Η αστική μετάβαση εμφανίζεται όταν φυτεύονται οι σπόροι, πρέπει να τους αφήσουμε να μεγαλώσουν και να τους θρέφουμε όταν χρειάζεται. Αυτή η δήλωση σηματοδότησε ουσιαστικά τον τρόπο με τον οποίο αναπτύχθηκε οργανικά το project μέσα στα τέσσερα τελευταία χρόνια, σε αντίθεση με τον πιο συμβατικό τρόπο παρουσίασης των τελικών αντικειμένων μέσα σε περισσότερο ή λιγότερο φανταχτερά περιτυλίγματα. Η συνεργασία «πινγκ-πονγκ» υπήρξε αποφασιστικής σημασίας για την παρουσίαση επιτυχών αποτελεσμάτων και ευρημάτων σε όλη τη διάρκεια του Väsby Labs. Ποτέ δεν σταματήσαμε να πετάμε το άσπρο μπαλάκι πάνω στο τραπέζι για να δούμε τι θα γίνει στην άλλη πλευρά.

Η έκθεση Κάθε Τέλος είναι μια Αρχή παρουσιάζει στο κοινό μια σειρά αρχιτεκτονικών αντικειμένων και στην πολλαπλή τους ικανότητα να κινούνται από το παρελθόν μέσα στο παρόν και να φτάνουν σε ένα πιθανό μέλλον. Για παράδειγμα, στην εγκατάσταση Domesticated Mountain ένας σωρός από κούτες που χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά αντικειμένων που έχουν αγοραστεί διαδικτυακά, γίνεται σπίτι. Μέσα από μια μεταβατική φάση, το σπίτι γίνεται ένα βουνό από κούτες καθώς οι κάτοικοι ικανοποιούν την ανάγκη τους να «χρειάζονται πράγματα». Στο έργο Ιόλας, ένα σπίτι εξακολουθεί να μεταμορφώνεται μετά τον θάνατο του ιδιοκτήτη του. Ο Αλέξανδρος Ιόλας ήταν ένας από τους μεγαλύτερους συλλέκτες και εμπόρους έργων τέχνης του 20ου αιώνα. Η συλλογή του στεγαζόταν σε μια έπαυλη στα ανατολικά προάστια της Αθήνας. Πριν από τον θάνατο του το 1987, προσπάθησε να δωρίσει την έπαυλη και τη συλλογή στο ελληνικό κράτος. Η προσφορά του απορρίφθηκε. Με το έργο του Ιόλας ο Αγγελιδάκης εκπονεί μια ιστορία μετάβασης, όπου ένα σπίτι περνά από το συμβιωτικό στάδιο με τον ιδιοκτήτη του, σε μια ερειπιώδη κατάσταση όταν ο ιδιοκτήτης φεύγει από τη ζωή. Ως εκ τούτου, η συλλογή που στέγαζε η έπαυλη έχει πλέον διασκορπιστεί σε ολόκληρο τον κόσμο. Με το Μενίρ, ένας βράχος στην παραλία μεταμορφώνεται σε οικολογική φαντασίωση, ενώ στο Συννεφόσπιτο μια πρόταση για σπίτι διακοπών υπονοεί πως η επιθυμία για ένα σπίτι γίνεται σύμβολο της ζωής μέσα από το διαδίκτυο. Το Συννεφόσπιτο βασίζεται στην ιδέα πως ένα κτίριο αρχίζει από ένα υπαίθριο πλαίσιο και σταδιακά μετατρέπεται από στοιχείο της φύσης σε σπίτι. Ο Αγγελιδάκης βρήκε το σχήμα του σύννεφου στο διαδίκτυο, αν και η συμμετοχή της αρχιτεκτονικής στο έργο αυτό τροφοδοτείται από την ιδέα του Λε Κορμπυζιέ για γρήγορη και ευέλικτη στέγαση. Τα τρία έργα του Athens Trilogy παρουσιάζουν τη μετάβαση διαφόρων αρχιτεκτονικών μορφών. Στο έργο Το κτίριο που περπατάει ένα εργοστάσιο μετατρέπεται σε υβριδικό μουσείο. Επίσης, στο Casino ένα ξενοδοχειακό συγκρότημα πάνω σε ένα βουνό με θέα την Αθήνα μετατρέπεται σε οικονομικό πείραμα. Το βίντεο Troll μεταφέρει την ιστορία ενός μοντέρνου κτιρίου που λέγεται Χαρά. Υπό την επήρεια της αστικοποίησης και της οικονομικής ύφεσης στην Αθήνα, η Χαρά ονειρεύεται πως γίνεται βουνό και φεύγει από την πόλη. Μέσα από το μοντερνιστικό της

32

EMSTcatalogue_02C.indd 32

5/9/14 3:57 PM

a suburb that was a product of the Swedish walfare state system. During the last decades, due to socio-economic change and globalization, the system has found itself more or less lost in transition. Our mission was set on cunducting urban research whilst creating innovative business conditions to prepare for 1 600 new housing units among the 900 already existing.

In one of our first meetings, Angelidakis decleared that an architect was like a gardener.

Urban transition manifests itself by planting the seeds, let them grow while nuture them when needed. This statement was in fact what came to signify how the project developed organically over the past four years, in contrast to the more convetional way of presenting final objects in more or less star-lit costumes. The “Ping-pong” collaboration was key to present successful results and findings throughout Väsby Labs. We have never stopped tossing the white ball over the table to see what happens at the opposite end.

Every End Is A Beginning exposes the audience to a range of architectural objects’ and their protean ability to move from a past, through a present, to arrive in a possible future to come.

For example, in the installation Domesticated Mountain a pile of cardboard boxes, used to carry items bought on the Internet, becomes a house. Through a transitional phase the house becomes a mountain of boxes as its’ inhabitants satisfies their need of “needing things”. In Iolas, a house continues to transform itself after the passing of its’ owner. Alexander Iolas was one of the biggest collectors and art dealers in the 20th century. His collection was housed in a villa in the eastern suburbs of Athens. Before passing away in 1987, he tried to donate the villa and the collection to the Greek state. Iolas offer was denied. Thorugh Iolas Angelidakis carries out a story of transition where a house moves from a state of symbioses with its’ propietor, into a state of ruins after its’ owner passes away. The collection it accomodated is thereby scattered over the world. In Menir, a beach rock turns into an eco-fantasy, whereas in Cloud House a proposal for a vacation home suggests that the desire for a home becomes a symbol for online living. Cloud House is based on the idea that a building starts off from an open air frame and gradually converts itself from nature to home.

Angelidakis found the shape of the cloud on Internet, albeit the architectural implication

nutures from Corbusiers’ idea for fast an flexible housing. In the three works of Athens Trilogy diverse arcitectual manifests undergo transition.

In Walking Building a factory transformes into a hybrid museum. Furthermore, in Casino a resort complex on a mountain overlooking Athens, turns into a financial experiment. The video work Troll conveys the story of the modernist building Chara (Joy). Under the wingbeats of urbanization and Athens’ failing ecenomy Chara dreams of becoming a mountain and leave the city altogether. From her modernist utopian vision, Chara undergo transition as her heart of interior green gardens takes over the architecture and gradually turns the building block into a mountain.

In May last year, System of Objects opened its doors at the DESTE Foundation in Athens.

The exhibition was curated by Angelidakis and illuminated a unique selection of artworks from the private collection of Dakis Joannou.

The exhibition borrowed its’ title from Jean Baudrillards’ book first published in 1968.

Angelidakis approached the delight and curatorial challenge of selecting and composing Joannous’ collection with an aptitude of someone investigating transition. As Angelidakis commented in the catalogue accompanying the exhibtion: ”The reason it is interesting to revisit The System of Objects today is that our relationship with objects is shifting once more.”3 The above quote is not only applicable to System of Objects. It is underlined by a message sent by Angelidakis in conveying his belief in transition as a vital part of civic structures as well as our every day lives.

In late January this year, the Berlin Biennale pre-opened. Crash Pad by Angelidakis was the venue that introduced the Biennale to come. The opening was an unusual occasion. Curator Juan A. Gaitán chose to “pre-open” the Biennale, three months before its’ actual opening and none of the participating artists were announced, which could have been expected. Instead Gaitán, in participation with Angelidakis, chose another approach, one of transition. Crash Pad is a manifest thereof. The installation introduced a possible future to come by encouraging social, cultural and political discussions in a physical framework of the past. A talk between Gaitán and Angelidakis during the opening was framed by replicas of Greek columns in Styrofoam, 33

EMSTcatalogue_02C.indd 33

5/9/14 3:57 PM

ουτοπικό όραμα, η Χαρά μετατρέπεται καθώς η καρδιά της με τους εσωτερικούς κήπους επιβάλλεται στην αρχιτεκτονική και σταδιακά μετατρέπει το οικοδομικό τετράγωνο σε βουνό. Τον περασμένο Μάιο, η έκθεση System of Objects άνοιξε τις πόρτες του στο Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ στην Αθήνα. Ο Αγγελιδάκης επιμελήθηκε την έκθεση και έφερε στο φως μια μοναδική σειρά έργων τέχνης από την ιδιωτική συλλογή του Δάκη Ιωάννου. Η έκθεση δανείστηκε το όνομα της από το βιβλίο του Jean Baudrillard που δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1968. Ο Αγγελιδάκης προσέγγισε την απόλαυση και την πρόκληση της επιλογής και σύνθεσης της συλλογής Ιωάννου με την κλίση του προσώπου που ερευνά την μετάβαση. Όπως σχολίασε ο Αγγελιδάκης στον κατάλογο της έκθεσης: «Ο λόγος που έχει ενδιαφέρον μια επανεξέταση του System of Objects είναι πως η σχέση μας με τα αντικείμενα μετατρέπεται για άλλη μια φορά.»3 Η φράση αυτή δεν εφαρμόζεται μόνο στο System of Objects. Υπογραμμίζεται από το μήνυμα που έστειλε ο Αγγελιδάκης, μεταφέροντας την πεποίθηση του πως η μετάβαση αποτελεί ζωτικό στοιχείο των αστικών δομών καθώς και της καθημερινής μας ζωής. Στα τέλη Ιανουαρίου πραγματοποιήθηκαν τα προ-εγκαίνια της Μπιενάλε του Βερολίνου. Το έργο Crash Pad του Αγγελιδάκη αποτέλεσε το εισαγωγικό έργο για αυτή την Μπιενάλε. Τα εγκαίνια αποτέλεσαν μια ασυνήθιστη περίσταση. Ο επιμελητής Juan A. Gaitán επέλεξε να γίνουν τα προ-εγκαίνια της Μπιενάλε τρεις μήνες πριν από την κανονική της έναρξη και δεν ανακοινώθηκε κανένας από τους συμμετέχοντες καλλιτέχνες, όπως θα περίμενε κανείς. Αντίθετα, ο Gaitán, σε συνεργασία με τον Αγγελιδάκη, επέλεξε μια άλλη προσέγγιση, μεταβατική. Το Crash Pad προβάλλει αυτή την προσέγγιση. Η εγκατάσταση εισήγαγε ένα πιθανό μέλλον, ενθαρρύνοντας της κοινωνικές, πολιτιστικές και πολιτικές συζητήσεις στο φυσικό πλαίσιο του παρελθόντος. Η συζήτηση μεταξύ Gaitán και Αγγελιδάκη κατά τα εγκαίνια πλαισιώθηκε από αντίγραφα ελληνικών κιόνων από Styrofoam, πακτωμένων μέσα σε μια θάλασσα παλιών λαογραφικών χαλιών. Η συζήτηση κινήθηκε από το τέλος της οθωμανικής αυτοκρατορίας, στην οικονομική κρίση της Ελλάδας στα τέλη της δεκαετίας του 60 και τελείωσε με σκέψεις πάνω στις συνεχιζόμενες πολιτικές και οικονομικές κρίσεις στην Ευρώπη. Και πάλι, αυτή η

περίσταση αποδεικνύει, μεταξύ άλλων, την άμεση και σκόπιμη δέσμευση του Αγγελιδάκη στο φαινόμενο της μετάβασης. Υπάρχουν παραλληλισμοί μεταξύ της καλλιτεχνικής πρακτικής του Αγγελιδάκη και των έργων των σημερινών φιλοσόφων και συγγραφέων, όπως του Franco «Bifo» Berardi και του Jean Baudrillard που αναφέραμε παραπάνω. Ο «Bifo» Berardi υποστηρίζει με ένταση πως η ποίηση είναι η φωνή με την οποία θα μπορούμε να κατανοήσουμε και να διαχειριστούμε τις οικονομικές κρίσεις.4 Ο Baudrillard προβλέπει την αναδυόμενη χρήση της τεχνολογίας των πληροφοριών να αντικατοπτρίζεται στην ιστορία: «Η σκηνή της ιστορίας καθώς και η σκηνή της καθημερινότητας αναδύονται στην σκιά της ιστορίας καθώς απεκδύεται σταδιακά από την πολιτική. Σήμερα η σκηνή και ο καθρέφτης έχουν δώσει τη θέση τους σε μια οθόνη και σε ένα δίκτυο. Δεν υπάρχει πλέον υπερβατικότητα ή βάθος, παρά μόνο η έμφυτη επιφάνεια των λειτουργιών που ξεδιπλώνονται, η λεία και λειτουργική επιφάνεια της επικοινωνίας.»5 Σε όλο τον ρουν την ιστορίας, το υπόγειο ρεύμα της μετάβασης φέρνει στο φως κοινωνικές δράσεις και πνευματικές απόπειρες. Τα έργα που προέρχονται από το χέρι και τη σκέψη φιλοσόφων, συγγραφέων, διανοούμενων και καλλιτεχνών αποτελούν αναπόφευκτο μέρος της εξέλιξης και σημαντικό μέρος της. Αυτές οι προσπάθειες δημιουργίας γνώσης συχνά βασίζονται σε αναφορές στο παρελθόν, στην παρατήρηση του παρόντος και σε προβλέψεις για το μέλλον. Αποτελούν πολύτιμες συνεισφορές στην κατανόηση της αστικής ζωής. Η έκθεση Κάθε Τέλος είναι μια Αρχή δεν περιορίζεται επ’ουδενί στην μεταβατική φάση της μετεγκατάστασης του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης. Τα ζητήματα που θέτει, μέσα από το έργο του Αγγελιδάκη, εφαρμόζονται και στην μετάβαση που συντελείται αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, καθώς κινούμαστε από ένα οικονομικά αποτυχημένο παρελθόν προς σε ένα άγνωστο μέλλον.

34

EMSTcatalogue_02C.indd 34

5/9/14 3:57 PM

embedded in a sea of ancient folkloric carpets.

The conversation moved from the end of the Ottoman Empire, over to financial crises in Greece during the late 1960s, and ended up reflecting upon the on-going political and economic crises in Europe. Again, this occasion was one of many that demonstrate Angelidakis direct and deliberate engagement in the phenomena of transition.

There are parallels in Angelidakis artistic practice to the works of contemporary philosophers and writers, such as Franco “Bifo” Berardi and earlier mentioned Jean Baudrillard.

“Bifo” Berardi strongly argues that poetry is the voice by which we will be able to understand and manage financial crises.4 Baudrillard foresees the emerging use of information technology in the rear-view mirror of history: “The scene of history as well as the scene of the everyday emerge in the shadow of history as it is progressively divested of politics. Today the scene and the mirror have given way to a screen and a network. There is no longer any transcendence or depth, but only the immanent surface of operations unfolding, the smooth and functional surface of communication.”5 Throughout history, the undercurrent of transition surfaces social actions and intellectual endeavours. Works by the hand and thought of philosophers, writers, intellectuals and artists are an inevitable part of evolution, nevertheless an important one. These efforts of generating knowledge are often based on references to the past, observations of the present, and foresights of what might come. They are valuable contributions in understanding civic life.

Every End Is A Beginning is by no means restricted to the transitional phase of the National Museum of Modern Arts’ relocation.

The issues addressed, through the works of Angelidakis, are applicable to the transition currently in progress in Greece, in Europe and in the US, as we are moving from an economically failed past into an unknown future.

1 Jorges Luis Borges, Kafka and his Precursors, 1952 2 www.vasbylabs.se / www.upplandsvasby.se 3 The System Of Objects, The Dakis Joannou Collection Reloaded, Athens, DESTE Foundation for Contemporary Art, 2013.

4 Franco ”Bifo” Berardi, The Uprising: On Poetry and Finance, Los Angeles SEMIOTEXT(E), Intervention Series, 2012 5 Jean Baudrillard, The Ecstasy Of Communication, Los Angeles SEMIOTEXT(E), Foreign Agent Series, 2012, p. 19-20 1 Χόρχε Λουίς Μπόρχες, Ο Κάφκα και οι Προκάτοχοι του, 1952.

2 www.vasbylabs.se / www.upplandsvasby.se 3 The System Of Objects, The Dakis Joannou Collection Reloaded, Αθήνα, Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ, 2013.

4 Franco ”Bifo” Berardi, The Uprising: On Poetry and Finance, Λος Άντζελες, SEMIOTEXT(E), Intervention Series, 2012 5 Jean Baudrillard, The Ecstasy Of Communication, Λος Άντζελες, SEMIOTEXT(E), Foreign Agent Series, 2012, σ. 19-20.

35

EMSTcatalogue_02C.indd 35

5/9/14 3:57 PM

Mirrorsite, 2002

Στιγμιότυπο από βίντεο στο Youtube / Video still from Youtube 36

EMSTcatalogue_02C.indd 36

5/9/14 3:57 PM

Δημοσίευση / Publication 37

EMSTcatalogue_02C.indd 37

5/9/14 3:57 PM

Ιόλας / Iolas, 2014 Δημοσίευση / Publication

Στιγμιότυπο οθόνης προγράμματος επεξεργασίας βίντεο Screenshot of the video editing software interface 38

EMSTcatalogue_02C.indd 38

5/9/14 3:57 PM

39

EMSTcatalogue_02C.indd 39

5/9/14 3:57 PM

Τρισδιάστατη απεικόνιση / 3d rendering 40

EMSTcatalogue_02C.indd 40

5/9/14 3:57 PM

41

EMSTcatalogue_02C.indd 41

5/9/14 3:57 PM

System of Objects, 2013 Σελίδα από τον κατάλογο της έκθεσης Page from the exchibition catalogue 42

EMSTcatalogue_02C.indd 42

5/9/14 3:57 PM

43

EMSTcatalogue_02C.indd 43

5/9/14 3:57 PM

Δημοσίευση / Publication 44

EMSTcatalogue_02C.indd 44

5/9/14 3:57 PM

System of Objects, 2013 Απόψεις εγκατάστασης / Installation views

Φωτογραφία από το σημειωματάριο του καλλιτέχνη / Photo taken from the artist’s sketchbook 45

EMSTcatalogue_02C.indd 45

5/9/14 3:58 PM

Crash Pad, 2014

Φωτογραφία εγκατάστασης / Photo of installation 46

EMSTcatalogue_02C.indd 46

5/9/14 3:58 PM

The Feeder, 2010 Δημοσίευση / Publication 47

EMSTcatalogue_02C.indd 47

5/9/14 3:58 PM

Crash Pad, 2014

Τρισδιάστατες εκτυπώσεις / 3d prints 48

EMSTcatalogue_02C.indd 48

5/9/14 3:58 PM

49

EMSTcatalogue_02C.indd 49

5/9/14 3:58 PM

Soft Ruin, 2006 Δημοσίευση / Publication

50

EMSTcatalogue_02C.indd 50

5/9/14 3:58 PM

Building an Electronic Ruin, 2005 Στιγμιότυπο από το βίντεο / Video still

51

EMSTcatalogue_02C.indd 51

5/9/14 3:58 PM

Μνημείο για μια επερχόμενη καταστροφή, 2009 Τρισδιάστατη απεικόνιση 52

EMSTcatalogue_02C.indd 52

5/9/14 3:58 PM

Monument to an Oncoming Disaster, 2009 3d rendering

53

EMSTcatalogue_02C.indd 53

5/9/14 3:58 PM

54

EMSTcatalogue_02C.indd 54

5/9/14 3:58 PM

55

EMSTcatalogue_02C.indd 55

5/9/14 3:58 PM

Συννεφόσπιτο Cloud House, 2009 Δημοσίευση / Publication 56

EMSTcatalogue_02C.indd 56

5/9/14 3:58 PM

57

EMSTcatalogue_02C.indd 57

5/9/14 3:58 PM

Domesticated Mountain, 2012 Τρισδιάστατη απεικόνιση / 3d rendering 58

EMSTcatalogue_02C.indd 58

5/9/14 3:58 PM

59

EMSTcatalogue_02C.indd 59

5/9/14 3:58 PM

Τρισδιάστατη απεικόνιση / 3d rendering 60

EMSTcatalogue_02C.indd 60

5/9/14 3:58 PM

Στιγμιότυπο από το βίντεο στο Youtube Video still from Youtube 61

EMSTcatalogue_02C.indd 61

5/9/14 3:58 PM

62

EMSTcatalogue_02C.indd 62

5/9/14 3:58 PM

Το κτίριο που περπατάει Walking Building, 2004 Δημοσίευση / Publisation

Στιγμιότυπο από βίντεο στο Youtube Video still from Youtube 63

EMSTcatalogue_02C.indd 63

5/9/14 3:58 PM

Casino, 2012

Τρισδιάστατη απεικόνιση / 3d rendering 64

EMSTcatalogue_02C.indd 64

5/9/14 3:58 PM

65

EMSTcatalogue_02C.indd 65

5/9/14 3:58 PM

Φωτογραφία εγκατάστασης Photo of the installation 66

EMSTcatalogue_02C.indd 66

5/9/14 3:58 PM

Φωτογραφία από το σημειωματάριο του καλλιτέχνη / Photo taken from the artist’s sketchbook 67

EMSTcatalogue_02C.indd 67

5/9/14 3:58 PM

Τρισδιάστατη απεικόνιση / 3d rendering 68

EMSTcatalogue_02C.indd 68

5/9/14 3:59 PM

Φωτογραφία από το σημειωματάριο του καλλιτέχνη / Photo taken from the artist’s sketchbook 69

EMSTcatalogue_02C.indd 69

5/9/14 3:59 PM

Troll, 2012

Τρισδιάστατη απεικόνιση / 3d rendering 70

EMSTcatalogue_02C.indd 70

5/9/14 3:59 PM

71

EMSTcatalogue_02C.indd 71

5/9/14 3:59 PM

Φωτογραφία εγκατάστασης Photo of the installation 72

EMSTcatalogue_02C.indd 72

5/9/14 3:59 PM

Φωτογραφία από το σημειωματάριο του καλλιτέχνη / Photo taken from the artist’s sketchbook Τρισδιάστατη απεικόνιση / 3d rendering

73

EMSTcatalogue_02C.indd 73

5/9/14 3:59 PM

Μενίρ / Menir, 2008 Τρισδιάστατη απεικόνιση / 3d rendering 74

EMSTcatalogue_02C.indd 74

5/9/14 3:59 PM

Φωτογραφία από το σημειωματάριο του καλλιτέχνη / Photo taken from the artist’s sketchbook 75

EMSTcatalogue_02C.indd 75

5/9/14 3:59 PM

Δημοσίευση/ Publication 76

EMSTcatalogue_02C.indd 76

5/9/14 3:59 PM

Φωτογραφία από το σημειωματάριο του καλλιτέχνη / Photo taken from the artist’s sketchbook Τρισδιάστατη εκτύπωση / 3d print 77

EMSTcatalogue_02C.indd 77

5/9/14 3:59 PM

Φιξ / Fix, 2008

Τρισδιάστατη εκτύπωση / 3d print 78

EMSTcatalogue_02C.indd 78

5/9/14 3:59 PM

79

EMSTcatalogue_02C.indd 79

5/9/14 3:59 PM

Leopard House, 2003 Δημοσίευση / Publication

80

EMSTcatalogue_02C.indd 80

5/9/14 3:59 PM

Φωτογραφία από το σημειωματάριο του καλλιτέχνη / Photo taken from the artist’s sketchbook 81

EMSTcatalogue_02C.indd 81

5/9/14 3:59 PM

Δημοσίευση / Publication 82

EMSTcatalogue_02C.indd 82

5/9/14 3:59 PM

Leopard House Ruin, 2003 Τρισδιάστατη εκτύπωση / 3d print

83

EMSTcatalogue_02C.indd 83

5/9/14 3:59 PM

Shell House, 2014

Στιγμιότυπο οθόνης από το πρόγραμμα τρισδιάστατης σχεδίασης Screenshot of the 3d design program interface 84

EMSTcatalogue_02C.indd 84

5/9/14 3:59 PM

Μακέτα μεικτής τεχνικής / Mixed media model 85

EMSTcatalogue_02C.indd 85

5/9/14 3:59 PM

Blue Wave Ruin, 2014 Τρισδιάστατη εκτύπωση / 3d print 86

EMSTcatalogue_02C.indd 86

5/9/14 3:59 PM

Blue Wave, 2006

Δημοσίευση / Publication 87

EMSTcatalogue_02C.indd 87

5/9/14 4:00 PM

Helix, 2004

Τρισδιάστατη εκτύπωση / 3d print 88

EMSTcatalogue_02C.indd 88

5/9/14 4:00 PM

Blue Wave Ruin, 2013 Τρισδιάστατη απεικόνιση / 3d rendering

89

EMSTcatalogue_02C.indd 89

5/9/14 4:00 PM

Τρισδιάστατη εκτύπωση / 3d print Δημοσίευση / Publication 90

EMSTcatalogue_02C.indd 90

5/9/14 4:00 PM

Polygon Housing, 2009 Τρισδιάστατη εκτύπωση / 3d print

91

EMSTcatalogue_02C.indd 91

5/9/14 4:00 PM

Hand House, 2011 Τρισδιάστατη απεικόνιση / 3d rendering 92

EMSTcatalogue_02C.indd 92

5/9/14 4:00 PM

93

EMSTcatalogue_02C.indd 93

5/9/14 4:00 PM

Σκίτσο / Sketch Φωτογραφία από το σημειωματάριο του καλλιτέχνη / Photo taken from the artist’s sketchbook 94

EMSTcatalogue_02C.indd 94

5/9/14 4:00 PM

Δημοσίευση / Publication 95

EMSTcatalogue_02C.indd 95

5/9/14 4:00 PM

Στιγμιότυπο οθόνης / Screenshot Τρισδιάστατη απεικόνιση / 3d rendering 96

EMSTcatalogue_02C.indd 96

5/9/14 4:00 PM

Τρισδιάστατη εκτύπωση / 3d print 97

EMSTcatalogue_02C.indd 97

5/9/14 4:00 PM

Ντολμέν / Dolmen, 2008 Τρισδιάστατη εκτύπωση / 3d print 98

EMSTcatalogue_02C.indd 98

5/9/14 4:00 PM

Φωτογραφία από το σημειωματάριο του καλλιτέχνη / Photo taken from the artist’s sketchbook 99

EMSTcatalogue_02C.indd 99

5/9/14 4:00 PM

Φωτογραφία από το σημειωματάριο του καλλιτέχνη / Photo taken from the artist’s sketchbook 100

EMSTcatalogue_02C.indd 100

5/9/14 4:00 PM

Parrot Ruin, 2012 Μεικτή τεχνική / Mixed media

101

EMSTcatalogue_02C.indd 101

5/9/14 4:00 PM

Bone Domino, 2014 Τρισδιάστατη εκτύπωση / 3d print

Φωτογραφία από το σημειωματάριο του καλλιτέχνη / Photo taken from the artist’s sketchbook 102

EMSTcatalogue_02C.indd 102

5/9/14 4:00 PM

Bottle, 2014

Τρισδιάστατη εκτύπωση / 3d print 103

EMSTcatalogue_02C.indd 103

5/9/14 4:00 PM

Tumble Dome, 2012

Στιγμιότυπο οθόνης από το πρόγραμμα τρισδιάστατης εκτύπωσης / Screenshot of the 3d print software interface 104

EMSTcatalogue_02C.indd 104

5/9/14 4:00 PM

Φωτογραφία από το σημειωματάριο του καλλιτέχνη / Photo taken from the artist’s sketchbook 105

EMSTcatalogue_02C.indd 105

5/9/14 4:00 PM

Κατάλογος εκτιθέμενων έργων Scaffolding, 2014 Εγκατάσταση Διαστάσεις μεταβλητές Mirrorsite, 2002 Video Animation Διάρκεια 4’ System of Objects, 2013 Εγκατάσταση Καλύβα από Τσιμεντοσανίδες Διαστάσεις μεταβλητές System of Objects, 2013 Εγκατάσταση 9 δωμάτια από Τσιμεντοσανίδες 120 x 120εκ. (x4), 160x160εκ. (x3), 210 x 210εκ. (x2) Ιόλας, 2014 Video Animation Διάρκεια 6’ Ιόλας, 2014 Προβολή διαφανειών Διάρκεια 4’ Ιόλας, 2010 Εγκατάσταση 7 καρέκλες καλυμμένες με χρυσό χαρτί περιτυλίγματος Διαστάσεις μεταβλητές Building an Electronic Ruin, 2011 Video Animation Διάρκεια 4’ 30’’ Soft Ruin, 2006 Εκτύπωση ειδικού τύπου σε καμβά (pvc/canvas), αφρολέξ Διαστάσεις μεταβλητές Δωρεά Stefi Productions και του καλλιτέχνη Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Aρ. Εισ. 608/08 Crash Pad / Feeder, 2010-2014 Εγκατάσταση Έπιπλα, χαλιά, εκτυπώσεις Διαστάσεις μεταβλητές Ευγενική παραχώρηση Συλλογή The Breeder, Αθήνα Το κτίριο που περπατάει (από τη σειρά Athens Trilogy), 2005 Video Animation Διάρκεια 4’32’’

Casino / Networked Ruin (από τη σειρά Athens Trilogy), 2012 Video Animation Διάρκεια 6’30’’ Troll (από τη σειρά Athens Trilogy), 2012 Video Animation Διάρκεια 4’38’’ Casino, 2012 Εγκατάσταση Μικτή τεχνική (κοντραπλακέ, ψηφιακό βίντεο με ήχο, οθόνες, ψηφιακή εκτύπωση σε masonite, έτοιμα αντικείμενα) 145 x 160 x 40 εκ. Αγορά στο πλαίσιο του προγράμματος «Neon Fund για το ΕΜΣΤ» Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Aρ. Εισ. 863/13 Troll, 2012 Εγκατάσταση Μικτή τεχνική (κόντρα πλακέ, ψηφιακό βίντεο με ήχο, οθόνες, ψηφιακή εκτύπωση σε masonite, χαρτί, έτοιμα αντικείμενα) 183 x 120 x 40 εκ.

Domesticated Mountain, 2012 Video Animation Διάρκεια 6’15’’ Μνημείο για μια επερχόμενη καταστροφή, 2011 Video animation Διάρκεια 5’ Μνημείο για μια επερχόμενη καταστροφή, 2014 Τρισδιάστατη εκτύπωση 25 x 15 x 20 εκ Συννεφόσπιτο, 2005 Τρισδιάστατη εκτύπωση 25 x 15 x 20 εκ Συννεφόσπιτο, 2014 Τρισδιάστατη εκτύπωση 25 x 15 x 20 εκ Συννεφόσπιτο, 2014 Τρισδιάστατη εκτύπωση 25 x 15 x 20 εκ Συννεφόσπιτο, 2009 Video Animation Διάρκεια 2’02’’

106

EMSTcatalogue_02C.indd 106

5/9/14 4:00 PM

Μενίρ, 2010 Σύνθεση με βάθρα 90 x 80 x 80 εκ.

Tumble Dome, 2014 Τρισδιάστατη εκτύπωση 23 x 20 x 17 εκ

Φιξ, 2014 Τρισδιάστατη εκτύπωση 25 x 10 x 15 εκ.

Leopard House Ruin, 2014 Τρισδιάστατη εκτύπωση 25 x 20 x 17 εκ

Blue Wave, 2014 Τρισδιάστατη εκτύπωση 25 x 15 x 20 εκ.

Leopard House, 2003 Τρισδιάστατη εκτύπωση 25 x 20 x 17 εκ

Pyramid, 2014 Τρισδιάστατη εκτύπωση 25 x 15 x 20 εκ.

Terraform House, 2008 (Από την εγκατάσταση Sandbox) Τρισδιάστατη εκτύπωση 20 x 20 x 10 εκ

Hand House, 2014 Τρισδιάστατη εκτύπωση 25 x 15 x 20 εκ.

Bottle, 2014 Τρισδιάστατη εκτύπωση 15 x 10 x 22 εκ.

Shell House, 2014 Μεικτή τεχνική 25 x 20 x 20 εκ.

Helix, 2014 Τρισδιάστατη εκτύπωση 20 x 20 x 6 εκ.

Parrot Ruin, 2012 Μεικτή τεχνική 30 x 30 x 15 εκ.

Philosophy, 2014 Τρισδιάστατη εκτύπωση 20 x 20 x 15 εκ.

Bone Domino, 2014 Τρισδιάστατη εκτύπωση 25 x 20 x 20 εκ.

Domesticated Mountain, 2012 Τρισδιάστατη εκτύπωση 30 x 30 x 25 εκ. Ντολμέν, 2009 Τρισδιάστατη εκτύπωση 25 x 20 x 20 εκ.

Crash Pad, 2012 Τρισδιάστατες εκτυπώσεις 25 x 20 x 5 εκ.

Σημείωση: Τα έργα είναι ευγενική παραχώρηση του καλλιτέχνη και The Breeder, Athens, εκτός από αυτά στα οποία αναγράφεται κάτι διαφορετικό.

107

EMSTcatalogue_02C.indd 107

5/9/14 4:00 PM

List of exhibited works Scaffolding, 2014 Installation Variable dimensions Mirrorsite, 2002 Video Animation Duration 4’ System of Objects, 2013 Installation Hut from cement Variable dimensions

Troll (from the series Athens Trilogy), 2012 Video Animation Duration 4’38’’ Casino, 2012 Installation Mixed media (plywood, digital video with sound, screens, digital print on masonite, found objects) 145 x 160 x 40 cm Acquisition under the program “Neon Fund for EMST” National Museum of Contemporary Art, Athens, Inv. No. 863/13

System of Objects, 2013 Installation 9 rooms from cement 120 x 120 cm (x4), 160 x 160 cm (x3), 210 x 210 cm (x2)

Troll, 2012 Installation Mixed media (plywood, digital video with sound, screens, digital print on masonite, paper, found objects) 183 x 120 x 40 cm

Iolas, 2014 Video Animation Duration 6’

Domesticated Mountain, 2012 Video Animation Duration 6’15’’

Iolas, 2014 Slideshow Duration 4’

Monument to an Oncoming Disaster, 2011 Video animation Duration 5’

Iolas, 2010 Installation 7 chairs covered with gold wrapping paper Variable dimensions

Monument to an Oncoming Disaster, 2014 Three-dimensional print 25 x 15 x 20 cm

Building an Electronic Ruin, 2011 Video Animation Duration 4’ 30’’ Soft Ruin, 2006 Print on pvc, foam Variable dimensions Donated by Stefi Productions and the artist National Museum of Contemporary Art, Athens, Inv. No. 608/08 Crash Pad / Feeder, 2010-2014 Installation Furniture, rugs, prints Variable dimensions Courtesy The Breeder Collection, Athens Walking Building (from the series Athens Trilogy), 2005 Video Animation Duration 4’32’’ Casino / Networked Ruin (from the series Athens Trilogy), 2012 Video Animation Duration 6’30’’

Cloud House, 2005 Three-dimensional print 25 x 15 x 20 cm Cloud House, 2014 Three-dimensional print 25 x 15 x 20 cm Cloud House, 2014 Three-dimensional print 25 x 15 x 20 cm Cloud House, 2009 Video Animation Duration 2’02’’ Menir, 2010 Composition with pedestals 90 x 80 x 80 cm Fix, 2014 Three-dimensional print 25 x 10 x 15 cm

108

EMSTcatalogue_02C.indd 108

5/9/14 4:00 PM

Blue Wave, 2014 Three-dimensional print 25 x 15 x 20 cm Pyramid, 2014 Three-dimensional print 25 x 15 x 20 cm

Terraform House, 2008 (From the installation Sandbox) Three-dimensional print 20 x 20 x 10 cm Bottle, 2014 Three-dimensional print 15 x 10 x 22 cm

Hand House, 2014 Three-dimensional print 25 x 15 x 20 cm Shell House, 2014 Mixed media 25 x 20 x 20 cm Helix, 2014 Three-dimensional print 20 x 20 x 6 cm Parrot Ruin, 2012 Mixed media 30 x 30 x 15 cm Philosophy, 2014 Three-dimensional print 20 x 20 x 15 cm Bone Domino, 2014 Three-dimensional print 25 x 20 x 20 cm Domesticated Mountain, 2012 Three-dimensional print 30 x 30 x 25 cm Dolmen, 2009 Three-dimensional print 25 x 20 x 20 cm Crash Pad, 2014 Three-dimensional prints 25 x 20 x 5 cm Tumble Dome, 2014 Three-dimensional print 23 x 20 x 17 cm Leopard House Ruin, 2014 Three-dimensional print 25 x 20 x 17 cm Leopard House, 2003 Three-dimensional print 25 x 20 x 17 cm

Note: The works are courtesy the artist and The Breeder, Athens, unless otherwise stated.

109

EMSTcatalogue_02C.indd 109

5/9/14 4:00 PM

Βιογραφικό του καλλιτέχνη Ο Ανδρέας Αγγελιδάκης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1968. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Southern California Institute of Architecture και στη συνεχεία στο Columbia University (MSAAD) στη Νέα Υόρκη απ’ όπου αποφοίτησε το 1995. Από την αρχή της καριέρας του εργάζεται ανάμεσα στην τέχνη και την αρχιτεκτονική, επεκτεινόμενος συχνά και σε άλλες δραστηριότητες όπως επιμέλεια εκθέσεων και αρθρογραφία. Οι ατομικές εκθέσεις του περιλαμβάνουν: CrashPad - Preliminary Statement for the 8th Berlin Biennial, Kunstwerke, Βερολίνο, 2014 / Group Mountain, The Breeder Αθήνα, 2013 / Fantasy Solutions, Ζήνα Αθανασιάδου Gallery, Θεσσαλονίκη, 2012 / Domesticated Mountain, Gloria Maria Gallery, Μιλάνο, 2012 / Headquarters, σε συνεργασία με τον Άγγελο Πλέσσα, Αίθουσα Τέχνης Ρεβέκκα Καμχή, 2009 / The Angelo Foundation Headquarters σε συνεργασία με τον Άγγελο Πλέσσα, Jeu de Paume, Παρίσι, 2009 / Hotel Blue Wave, Inmo Gallery, Λος Άντζελες, 2006 / Blue Wave, MU Center for art and architecture, Eindhoven, 2005 / Neen World, The Breeder, Αθήνα, 2003 / Future Paris, Visionaire Gallery, Νέα Υόρκη, 2001. Παράλληλα έχει εργαστεί και συμμετάσχει σε μεγάλες ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, όπως DO-IT Moscow, Garage Center for Contemporary Art, Μόσχα 2014 (σχεδιασμός έκθεσης) / System of Objects – The Dakis Joannou collection reloaded, Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ, Αθήνα, 2013 (επιμέλεια και σχεδιασμός χώρου) / A Rock and a Hard Place, 3η Μπιενάλε Θεσσαλονίκης, 2011 (σχεδιασμός έκθεσης) / Model Kits – Selections from the Latin American collection, MUSAC, Λεόν, 2010 / Heaven, 2η Μπιενάλε Αθήνας, 2009 (σχεδιασμός έκθεσης) / Collateral, Hangar Bicocca, Μιλάνο, 2008. Μεταξύ των ομαδικών εκθέσεων που έχει συμμετάσχει είναι οι: Aναθέσεις του Ιδρύματος Frieze, Frieze Art Fair London 2013 / MADEINATHENS, 13η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής Βενετίας, Ελληνικό Περίπτερο, 2012 / It’s a wonderful life, Kunsthalle Athena, Αθήνα, 2012 / 1st Beijing International Design Triennial, Σεπτέμβριος 2011, Πεκίνο / METASCREEN, GloriaMaria Gallery, Μιλάνο / Concrete Islands, Analix Forever, Παρίσι 2011 / Somewhere Else, Espace Louis Vuitton, Παρίσι, 2011 / Τέχνης Πολιτική, Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Αθήνα, 2010 / The Bar, Kunsthalle Athena, Αθήνα, 2010 / The State of Things, Holon Museum of Design, Ισραήλ, 2010 / Διευρυμένες Οικολογίες, Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Αθήνα, 2009 / Sonho da casa propria, Casa Encendida, Μαδρίτη, 2008 / If Tomorrow Never Comes, Rodeo Gallery, Κωνσταντινούπολη, 2008 / Transexperiences, 798 Art Space, Πεκίνο, 2008 / Athensville, Art Athina, 2008 / Σε Ενεστώτα Χρόνο, Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Αθήνα, 2008 / New Trends in architecture, Artfront Gallery, Τόκυο, 2007. Επιλεγμένη βιβλιογραφία T. Morton, The System of Objects, Frieze, 2014 / F. Burrichter, Angelidakis launches the Berlin Biennale, W Magazine, 2014 / G. Celant, Mostra nel labirinto, L’Espresso, 2013 / G. Borasi and F. Garutti, Athens as Fiction, Abitare, 2013 / W. Hanley, Newsmaker: Andreas Angelidakis, Architectural Record, 2013 / S. Bailey, Andreas Angelidakis as architect, curator, and artist at Deste, Whitewall Magazine, 2013 / Y. Tzirtzilakis, D. Joannou and A. Angelidakis The Trigger Effect, Domus, 2013 / D. van der Heuvel, To Imagine (an Image of) a World of Images: The Dream Houses of Andreas Angelidakis, Volume magazine, 2013 / M. C. Didero, Made in Athens, Domus, 2012 / M. Tagliafero, Domesticated Mountain, Artforum, 2012.

110

EMSTcatalogue_02C.indd 110

5/9/14 4:00 PM

Artist’s biography Andreas Angelidakis was born in Athens in 1968. He studied architecture at the Southern California Institute of Architecture (SCI-Arc) and continued his studies at Columbia University (MSAAD) in New York where he graduated in 1995. From the beginning of his career he has been working at the intersection of art and architecture, often expanding onto other disciplines such as curating and writing.

His solo exhibitions include: CrashPad - Preliminary Statement for the 8th Berlin Biennial, Kunstwerke, Berlin 2014 / Group Mountain, The Breeder Athens, 2013 / Fantasy Solutions, Zina Athanassiadou Gallery, Thessaloniki, 2012 / Domesticated Mountain, GloriaMaria Gallery, Milano, 2012 / Headquarters, with Angelo Plessas, Rebecca Camhi Gallery, Athens, 2009 / The Angelo Foundation Headquarters, with Angelo Plessas, Jeu de Paume, Paris, 2009 / Hotel Blue Wave, Inmo Gallery, Los Angeles, 2006 / Blue Wave, MU center for art and architecture, Eindhoven, 2005/ Neen World, The Breeder, Athens, 2003 / Future Paris, Visionaire Gallery, New York, 2001.

He has worked on And participated in a number of large-scale group exhibitions in Greece and abroad, such as DO-IT Moscow, Garage Center for Contemporary Art, Moscow, 2014 (exhibition design) / System of Objects – The Dakis Joannou collection reloaded, DESTE Foundation, Athens, 2013 (curating and exhibition design) / A Rock and a Hard Place, 3rd Thessaloniki Biennial, 2011 (exhibition design) / Model Kits – Selections from the Latin American collection, MUSAC, Leon, 2010 (exhibition design) / Heaven, 2nd Athens Biennial, 2009 (exhibition design), Collateral, Hangar Bicocca, Milano, 2008 (exhibition design).

Selected group exhibitions are: Frieze Foundation commissions, Frieze Art Fair London, 2013 / MADEINATHENS, 13th Venice Biennial of Architecture, Greek Pavilion, 2012 / It’s a wonderful life, Kunsthalle Athena, Athens, 2012 / 1st Beijing international Design Triennial, Beijing, 2011 / METASCREEN, GloriaMaria Gallery, Milano / Concrete Islands, AnalixForever, Paris, 2011 / Somewhere Else, Espace Louis Vuitton, Paris, 2011 / The Politics of Art, National Museum of Contemporary Art, Athens, 2010 / The Bar, Kunsthalle Athena, Athens, 2010 / The State of Things, Holon Museum of Design, Israel, 2010 / Expanded Ecologies, National Museum of Contemporary Art, Athens, 2009 / Sonho da casa propria, Casa Encendida, Madrid, 2008 / If Tomorrow Never Comes, Rodeo Gallery, Istanbul, 2008 / Transexperiences, 798 Art Space- Beijing, 2008 / Athensville, Art Athina, 2008 / In Present Tense, National Museum of Contemporary Art, Athens, 2008 / New Trends in architecture, Artfront Gallery, Tokyo, 2007.

Selected Bibliography T. Morton, The System of Objects, Frieze, 2014 / F. Burrichter, Angelidakis launches the Berlin Biennale, W Magazine, 2014/ G. Celant, Mostra nel labirinto, L’Espresso, 2013/ G. Borasi and F. Garutti, Athens as Fiction, Abitare, 2013 / W. Hanley, Newsmaker: Andreas Angelidakis, Architectural Record, 2013 / S. Bailey, Andreas Angelidakis as architect, curator, and artist at Deste, Whitewall Magazine, 2013 / Y. Tzirtzilakis, D. Joannou and A. Angelidakis, The Trigger Effect, Domus, 2013 / D. van der Heuvel, To Imagine (an Image of) a World of Images: The Dream Houses of Andreas Angelidakis, Volume magazine, 2013 / M. C. Didero, Made in Athens, Domus, 2012 / M. Tagliafero, Domesticated Mountain, Artforum, 2012.

111

EMSTcatalogue_02C.indd 111

5/9/14 4:00 PM

112

EMSTcatalogue_02C.indd 112

5/9/14 4:00 PM