1. DUIN- EN BOLLENSTREEK
Bloemen, stranden en kastelen
De Duin- en bollenstreek ligt in de noordwestelijke punt van Zuid-Holland. Deze veelzijdige regio staat bekend om zijn weidse natuurlandschappen, lange stranden, historische landgoederen en kleurrijke bollenvelden.
Aan de kust loopt het Nationaal Park Hollandse Duinen dwars door deze streek. Sinds 2019 is dit nationaal park van meer dan 40 km² de perfecte plaats om te wandelen, fietsen, vogelspotten en te sporten op of rond het water.
© Koop de volledige gids op shop.themediabay.be 9
In het binnenland loopt een weg tussen de bollenvelden waar je pluktuinen vindt, eigenhandig een boeket samenstelt, of in speciale kraampjes kleurrijke bossen bloemen koopt. De weg passeert langs de wereldberoemde bloementuinen, en er vertrekken meerdere fietsroutes en wandelingen langs de velden. Naast de universiteitsstad Leiden vind je in de Duin- en bollenstreek ook heel wat charmante kleinere stadjes en dorpjes, polders en plassen
De Kagerplassen
De Kagerplassen zijn een eeuwenoud veenweidengebied: verbonden meren en eilandjes zijn nu een natuurgebied van meer dan 1800 hectare. De eilandjes zijn polders die worden drooggelegd door 18 gerestaureerde en werkende poldermolens. Varen, zeilen, vissen en vogel spotten is er populair.
Kaag
Ervaar het eilandleven in Kaag: een dijkdorpje midden in het Groene Hart van Nederland. Omgeven door molens, eilandjes, pittoreske dorpjes en vergezichten komen zowel wandelaars als watersporters hier aan hun trekken.
In de Julianalaan van Kaag staan heel wat huizen met oer-Hollandse geschiedenis: het is de moeite om hier eens door te wandelen. Op de gemeentelijke website lees je wat achter elke gevel schuilt: www.kaag.nl/over-kaag.
Bereikbaarheid en parkeren
Het dorpje Kaag ligt op een eiland en is alleen te bereiken met de autoveerpont in het noorden, of de fietsveerpont in het zuiden van het eiland.
1. Voor meer info over het autoveer tussen Kaag en Buitenkaag: www.blueamigo.com/veerdienstkaag Parkeren kan in Buitenkaag ter hoogte van de Leidsemeerstraat 61 // GPS: 52.219323, 4.563434
2. Fiets- en voetveer tussen Kaag en Zevenhuizen: www.fietspontkaag.nl
Oversteken tussen de andere eilandjes kan als volgt:
3. Voetpontje Sweilandveer tussen Warmond Zijldijk en de Zweilandpolder: www.sweilandveer.nl
4. Voet- en fietspontje van Warmond Broek- en Simontjespolder naar Warmond Zijldijk
5. Salonboot de Heere Schouten tussen Koudenhoorn, de Zwanburgerpolder en Tengnagel: www.zwanburgerroute.nl
© Koop de volledige gids op shop.themediabay.be
10
© Koop de volledige gids op shop.themediabay.be 11
Varen rond Kaag
De omgeving ademt rust en natuur, maar je hebt dus ook keuze genoeg om het water op te gaan. De 10 plassen ontdek je op alles wat drijft, te huur bij Jachthaven ’T Fissertje. Je krijgt een kaartje van de omgeving en gaat zelf aan de slag met een SUP-board of sloep.
Adres: Jachthaven ’t Fissertje, Beatrixlaan 42-46, 2159 LJ Kaag // GPS: 52.212328, 4.556272
Laat je rondvaren over de Kagerplassen met een begeleide boottocht vanuit Leiden. Klik hier voor speciale aanbiedingen.
© Koop de volledige gids op shop.themediabay.be
12
Zeilen op de Kagerplassen - © Shutterstock
Fietsen ten oosten van de plassen
• Afstand: 40 km
• Begin- en eindpunt: Parking Toeristisch Overstappunt Roelofarendsveen, Noorderhem
2, 2371 EC Roelofarendsveen // GPS: 52.196060, 4.638219
Met deze fietsroute starten we aan de oostelijke kant van de plassen in Roelofarendsveen. Je fietst door de uitgestrekte polders in de richting van Leiderdorp, en passeert de dorpjes Warmond en Buitenkaag. Je neemt het veer aan de Zijldijk (nummer 4 op voorgaande kaart). Volgorde van fietsknooppunten:
©
op shop.themediabay.be 13
Koop de volledige gids
> 14 > 29 > 32 > 33 > 44 > 45 > 46 > 47 > 48 > 38 > 43 > 72 >
>
>
>
>
> 08 > 09 > 10 > 21 > 14
Start
81
05 > 36
01 > 76
51
25
Wandelen ten zuiden van de plassen
Met de Zwanburgerroute wandel je over de Zwanburgerpolderdijk en de eilanden Koudenhoorn en Tengnagel, met mooie uitzichten op water en de molens. Je neemt twee keer de salonboot de Heere Schouten: alle info over deze historische boot vind je via www.zwanburgerroute.nl. De salonboot vaart van april tot oktober, vooral in het weekend. Voor de juiste vaartijden en het boeken van de boot contacteer je best de schipper: +31 6-23375662
• Afstand: 7 km
• Begin- en eindpunt: Parking VVV Warmond, Gemeentehaven 3, 2361 CM Warmond // GPS: 52.194818, 4.502128
Starten en eindigen doe je op de gratis parking aan de VVV in Warmond. Vervolgens loop je over de brug naar het eiland Koudenhoorn. Op het eiland ga je links en volg je de zeshoekige bordjes die de wandeling aangeven, tot aan het volgende veer.
© Koop de volledige gids op shop.themediabay.be
14
Huys te Warmont
Aan de zuidkant van de Kagerplassen vind je het dorpje Warmond, met zijn Huys te Warmont. Het kasteel stamt uit de 13e eeuw en is privé. Maar de historische tuinen, het Bos van Krantz, kan je bezoeken. In de bomen woont de grootste kolonie rosse vleermuizen van Nederland.
Adres: Huys te Warmont, Herenweg 139, 2361 EV, Warmond // GPS: 52.203011, 4.507108
Lisse
Bloeiend bloemendorp Lisse wordt omringd door de zee, duingebied, en het wereldberoemde Keukenhof.
Keukenhof
Met een omvang van 32 hectare is Keukenhof één van de grootste bloementuinen ter wereld. Je vindt er meer dan zeven miljoen tulpen, hyacinten, lelies en narcissen. De tuinen zijn geopend van maart tot mei en zijn een niet te missen attractie in de regio. Het thema van de tuinen verandert jaarlijks, waardoor het park er bij elk bezoek anders uit ziet. Er is ook een speurtocht met puzzelboekje, een kinderboerderij en een doolhof dat leidt naar een uitkijktoren.
Keukenhof is een wandelpark met meer dan 15km aan paden. Vanaf het landgoed vertrekken ook 6 verschillende fietsroutes naar plekjes in de buurt, tussen de 5 à 40 kilometer. Je huurt je fietsen op het parkeerterrein bij hoofdingang, toert met een elektrische Twizy door de bollenvelden, of gaat mee met een begeleide tour.
• Boek je ticket online en sla de wachtrij over: boek hier je ticket online
• Maak een Lenterondvaart Cruise van 1u30 + toegang Keukenhof: boek je cruise
• Fietstour + tickets voor Keukenhof: boek je fietstour
• Maak een tour met een elektrische Twizy door de bollenvelden: boek je tour
• Helikoptervlucht boven de Hollandse bloemenvelden bij Keukenhof: boek je helivlucht hier online
Adres: Keukenhof, Stationsweg 166A, 2161 AM Lisse // Betaalde toegang // Openingsuren: www.keukenhof.nl // GPS: 52.268254, 4.543201
© Koop de volledige gids op shop.themediabay.be
15
Kastelen, sprookjesachtige landhuizen, bollenvilla’s en heel wat historisch erfgoed: deze streek kent letterlijk een rijke geschiedenis. Het Keukenhofbosch maakte vroeger ook deel uit van het landgoed Keukenhof. Het aanpalende landgoed Wassergeest ontstond in de 17e eeuw.
Wandelen
Een laarzenwandeling (7,5km) doorsteekt deze landgoederen. Het beginpunt is aan de parkeerplaats aan de hoek van de Spekkelaan en Loosterweg-Zuid in Lisse. Volg de blauw-geel gemarkeerde paden, en draag zeker je rubberlaarzen!
Adres: Parking ter hoogte van Loosterweg Zuid 4, 2161 DT Lisse // GPS: 52.260505, 4.533149
Museum De Zwarte Tulp
Waar Keukenhof nu te vinden is, lag meer dan 500 jaar geleden ook al een groenten- en fruittuin, aan het Teylingen kasteel. Wil je graag meer te weten komen over de geschiedenis van de Duin- en Bollenstreek? Breng dan een bezoek aan Museum de Zwarte Tulp.
© Koop de volledige gids op shop.themediabay.be
16
Bollenvelden - © Shutterstock
Adres: Museum De Zwarte Tulp, Heereweg 219, 2161 BG Lisse // Betaalde toegang // Openingsuren: dinsdag tot zondag, 13u tot 17u. Gesloten op maandag // www.museumdezwartetulp.nl
Noordwijk aan Zee en Katwijk aan Zee
Terug aan de kust beland je tussen stranden, duinen en twee populaire badplaatsen: Noordwijk aan Zee en Katwijk aan Zee.
© Koop de volledige gids op shop.themediabay.be
17
De Vuurbaak, Katwijk aan Zee - © Shutterstock
Noordwijk aan Zee
Noordwijk aan Zee is de derde badplaats van Nederland en staat al ruim honderd jaar bekend als een wat meer luxueuze plek – het is de enige badplaats in Nederland met een officiële kuuroord-status. Langs de boulevard vind je dan ook heel wat grote hotels, zoals het Palace Hotel en het Grand Hotel Huis ter Duin. Aan het strand vind je de vuurtoren en het oorlogsmuseum Engelandvaarders. Ga shoppen in de Hoofdstraat of ga het water op: het is de ideale plek om te suppen, golfsurfen, kiten, kanoën, zeilen of raften. Hiervoor kan je terecht bij watersportcentrum Beach Break.
Parking: Parkeerplaats Koningin Astrid Boulevard, 2202 BK Noordwijk // GPS: 52.236753, 4.422997
Adres: Watersportcentrum Beach Break, Zeereep 106, 2202 NW Noordwijk // GPS: 52.255532, 4.437871
Katwijk aan Zee
Katwijk aan Zee is een kustplaats met karakter, met een breed zandstrand en gezellige strandpaviljoens. We zijn in de buurt van Leiden en in de zomer of op warme weekenddagen vind je dan ook heel wat studenten op het strand. Het eerste bellenscherm in de monding van een rivier ter wereld bevindt zich in Katwijk: zo komt er minder plastic in de Noordzee terecht. Het dorpje werd in 2022 met de QualityCoast Award voor groene en duurzame recreatie bekroond.
Aan de Boulevard staat de Vuurbaak – een witgepleisterde vierkante vuurtoren uit de 17e eeuw. Het Katwijks Museum in het centrum is gewijd aan het lokale vissersleven. In het centrum zijn er verder heel wat cafeetjes en winkeltjes om een middag door te brengen. Katwijk ligt midden in het Nationaal Park Hollandse Duinen – de perfecte startplek voor heel wat wandel- en fietstochten. Hiervan starten er heel wat aan het Toeristische Overstap Punt van Katwijk: scan de QR-code op de paal voor alle info.
Parking: Parkeerterrein de Zuidduinen, Zuidduinseweg 7, 2225 JM Katwijk aan Zee // GPS: 52.194441, 4.391112
Adres: Katwijks museum, Voorstraat 46, 2225 ER Katwijk aan Zee // www.katwijksmuseum.nl // GPS: 52.203866, 4.397490
Adres: TOP Katwijk, Sportlaan 3, 2225 JM Katwijk aan Zee // GPS: 52.195860, 4.386942
© Koop de volledige gids op shop.themediabay.be
18
Stadswandeling in Leiden
Leiden is een stad van ontdekkingen. Achter elke hoek krijg je een ander beeld dat je zal verrassen en doen hunkeren naar meer. De stad van de 17de eeuw, de stad van Rembrandt, is nagenoeg nog volledig intact. Met zijn vele grachten, idyllische brugjes, kleine pleinen, drijvende terrassen en niet in het minst zijn tientallen binnenhofjes is dit een ideale stad om te wandelen.
Meer dan 10 musea, waaronder zeer waardevolle, zorgen voor de culturele noot. Bootje varen, shoppen in autovrije straten, genieten in een parkje of van een etentje in een van de vele horecazaken, dat is Leiden. Bovendien is Leiden zowel vanuit Nederland als België snel en goedkoop bereikbaar met de trein.
© Koop de volledige gids op shop.themediabay.be 19
Leidse grachten - © The Media Bay
Reis met de trein naar Leiden
De wandelroute start aan het treinstation Leiden Centraal. Dit station heeft zeer goede verbindingen met andere grote steden in Nederland en België.
Ook vanuit België is Leiden snel bereikbaar én goedkoop. Je kan immers met de IC-trein reizen (de 'Amsterdammer'). Neem de IC-trein vanuit Brussel of Antwerpen naar Rotterdam. Daar kan je dan overstappen voor de IC naar Leiden.
Totale reistijd ca. 2u50 vanuit Brussel, ca. 2u. vanuit Antwerpen. Tickets kan je online kopen op de site van NS Internationaal.
Wie het sneller wil kan met de Thalys reizen tot Rotterdam en daar de IC nemen naar Leiden, totale reistijd minder dan 2 uur vanuit Brussel, 1u10 vanuit Antwerpen. Meer info via deze link.
Voordelig parkeren in Leiden
Het goedkoopst in de stad parkeren kan op de P+R Haagwegterrein op 5 minuten wandelen van het stadscentrum en op 3 minuten van onze wandelroute. Je krijgt er een gratis shuttledienst bij naar het centrum. Op de kaart kan je zien waar de parking gelegen is. Ga naar punt 4 in onze routebeschrijving en je ziet meteen hoe de wandeling te starten.
Adres: Haagweg 8, 2311 Leiden // GPS: 52.159255, 4.478569 // www.parkingleiden.com
Excursies vanuit Leiden
De bekende tulpententoonstelling Keukenhof ligt op slechts 15 km van Leiden. Elk uur zijn er 4 rechtstreekse busverbindingen naar Keukenhof vanaf het Centraal Station van Leiden. Er zijn voordelige combi-tickets (bus + entree) te verkrijgen op hun website. Alle info en tickets zijn te vinden op www.reisroutes.nl/blog/nederland/keukenhof-bollenvelden-bezoeken/
Leiden ligt middenin de bollenstreek met een ruim aanbod aan fietsroutes. Uitstappen met de trein kan naar Den Haag (20 minuten), Rotterdam (35 minuten), Amsterdam (35 minuten), Delft (20 minuten). Meer info via deze link waar je ook een kaartje online kan aankopen.
Bootje varen op de Leidse grachten
Wil je de charme ontdekken vanop het water? Dan kunnen we alleen maar aanraden om te kiezen voor een rondvaart met een klein bootje. Dit zijn de enigen die onder de kleine bruggetjes kunnen varen en je zo elk mooi hoekje van Leiden laten zien. Bijna alle rondvaartboten vertrekken vanop de Beestenmarkt. Wij kozen voor 'Bootjes & Broodjes' omdat zij over elektrische bootjes beschikken met gids en dak voor als het zou regenen. Het dak gaat elektrisch omlaag bij lage bruggen, dan is het wel even bukken. Meer info op www.bootjesenbroodjes.nl of bestel je tickets hier online
© Koop de volledige gids op shop.themediabay.be
20
Een goed bewaarde oude stad
De charme van Leiden is zijn oude stad, doorspekt met vele grachten, mooie bruggetjes en romantische binnenhofjes. De oude binnenstad is er nog steeds zoals Rembrandt die gekend heeft. Dat is te danken aan de grote terugval na de Gouden Eeuw. Niemand had nog interesse in Leiden en daardoor werd er weinig verbouwd.
Wandelroute door Leiden
• Afstand: 4,3 km
• Begin- en eindpunt: Stationsplein, Leiden // GPS: 52.165497, 4.482955
Je kan deze route ook wandelen met GPS, installeer de app Google Maps op je smartphone en klik dan op deze link of scan de QR code rechts.
Zo kan je je smartphone als GPS gebruiken.
Je start aan het treinstation van Leiden Centraal. Je staat met je rug naar dit moderne gebouw en stapt eenvoudig rechtdoor in de Stationsweg (zie ligging hier). Meteen zie je rechts het infokantoor van Toerisme Leiden, VVV Leiden (zie ligging hier). Daar kan je onder meer het boekje 'Discover Leiden' krijgen met thematische wandelroutes. Je kan er eveneens een stadsplan bekomen. Wandel dan verder door de Stationsweg en aan de singel stap je rechtdoor, over de brug van de Morssingel. Meteen zie je aan je rechterhand het grote Rijksmuseum Volkskunde.
© Koop de volledige gids op shop.themediabay.be
21
1
Rijksmuseum Volkenkunde
Reeds in 1837 begon men in Leiden met het verzamelen van kunst waaronder oude kunstschatten, beelden, schilderijen maar eveneens wapens, klederen, eetgerei, gebruiksvoorwerpen enz. Zo is dit museum het oudste museum ter wereld dat handelt over de volkenkunde.
Vandaag telt het museum al bijna 250 000 voorwerpen over uiteenlopende niet-westerse culturen uit alle continenten: beelden van Inca’s en Azteken, Chinese schilderingen, boeddha’s, Afrikaanse bronzen beelden ... In acht zalen zijn 4000 van die kunstobjecten opgesteld. Er is steeds een tijdelijke tentoonstelling naast de vaste collecties. Sinds april 2014 is het Museum Volkenkunde van Leiden een fusie aangegaan met het Afrika Museum in Berg en Dal en het Amsterdamse Tropenmuseum.
Onder de naam van Nationaal Museum van Wereldculturen bundelen zij alzo de krachten op gebied van o.a. educatie, wetenschappelijk onderzoek met gezamenlijke ondersteuning van maatschappelijke en commerciële partners.
Adres: Steenstraat 1, 2312 BS Leiden // Meer info op www.volkenkunde.nl // GPS: 52.163443, 4.482928
We vervolgen de weg en komen algauw aan een driehoekig plein: de Beestenmarkt.
De Beestenmarkt
Zoals de naam al doet vermoeden werden hier vroeger dieren verhandeld. Er stonden toen wel meer bomen om de dieren wat schaduw te geven. De start van de markt werd aangegeven door een bel die er nu nog steeds hangt, namelijk tussen huisnummer 9 en 10. Die bel noemen ze ook wel de Schapenbel omdat schapen hier het meest werden verkocht. Wist je dat dit plein het grootste is van Leiden?
Eigenlijk heeft Leiden geen grote pleinen waar markten of feesten kunnen op gegeven worden. Daarom creëren ze soms een kunstmatig plein door pontons naast elkaar op het water te leggen. Zo gaat de kerstmarkt door op zo'n kunstmatig plein op het water en dat is ook het geval voor
© Koop de volledige gids op shop.themediabay.be
22
A B
het grote 3 oktoberfeest (Leidens Ontzet). Dit is uniek in Nederland. Vanop dit plein zie je al de Lakenhal, het gebouw met de vazen op het dak. Dat is nu een museum, daar komen we straks nog langs.
GPS: 52.162827 4.485174
Vanop de Beestenmarkt vervolg je de route door rechtdoor te wandelen, dus niet de hoofdweg naar links volgen. Je wandelt nu in het Kort Galgewater. Na de bocht kom je in de historische haven terecht. Hier was de haven van Leiden en die doet men nu een beetje herleven door oude binnenschepen, nu omgebouwd tot woonboten, hier te laten aanmeren. Aan de rechterkant zie je een groot gebouw, Leidse Stadstimmerwerf.
Leidse Stadstimmerwerf
Dit was de werkplaats met magazijnen en woningen voor de stadstimmerman, metselaar en steenhouwer. Het huis vooraan werd bewoond door de stadsarchitect, daarachter was zijn atelier en dat van de bouwlieden. De voorgevel in Hollandse renaissance dateert van 1612. De natuursteen die uitsteekt onder de ramen moest ervoor zorgen dat de bakstenen grotendeels droog bleef. Het was het eerste huis dat gebouwd werd in de uitbreidingszone van Leiden in de 17de eeuw.
Via het poortje kan je naar de binnenhof. Daar zie je een groot pakhuis, nu omgebouwd tot woningen. In het midden konden de ramen eruit om goederen naar binnen te hijsen. Leiden heeft meer dan 30 binnenhofjes. Straks komen we nog langs prachtige en romantische binnenhofjes met kleine huisjes.
Adres: Kort Galgewater 22, 2312 BR Leiden // GPS: 52.161432, 4.483367
Wandel nu verder tot aan de brug en de molen. Dan ben je aan punt 2 op de kaart. Ga nu even naar rechts en na goed honderd meter kom je bij de Morspoort. Dan keer je terug tot bij deze bijzondere brug.
23
© Koop de volledige gids op shop.themediabay.be
C 2
Morspoort
Van de tien stadspoorten die Leiden ooit had, zijn er nog twee bewaard gebleven: de Zijlpoort en de Morspoort. Deze laatste heette vroeger de Galgpoort omdat deze plek de toegang gaf naar het Galgeveld. In de 17de eeuw kreeg de poort haar huidige naam, afgeleid van het moerasgebied de Morsch aan de westelijke rand van de stad. Opvallend is de grote achtkantige koepel. Lange tijd werden in de poort gevangenen vastgehouden.
Adres: Morsstraat 66, 2312 BN Leiden // GPS: 52.162065, 4.482171
Molen De Put en de Rembrandtbrug
Molen De Put (17de eeuw) is een nagebouwde standaardmolen (1997), zelfs de Rembrandtbrug (17de eeuw) is een recente reconstructie. Het ziet er oud uit maar dat is het dus niet. De molen die werkt nog en er is zelfs een winkeltje van zelfgemalen producten. Sommigen beweren wel dat Rembrandt's ouders hier hun molen hadden, maar dat is niet juist. Hun molen stond buiten de stad. Vanop de brug heb je een prachtig zicht op de historische haven. Als je nu even naar de andere kant van de brug kijkt dan zie je rechts op de gevel een gedicht.
Muurgedichten
Dit muurgedicht is geschreven in het Fries en er zijn nog meer dan honderd op de gevels te lezen in niet minder dan 103 verschillende talen. Het initiatief werd opgestart in 1992 met als doel de vreemdelingen te verwelkomen.
Adres: Park de Put 11, 2312 BR Leiden // GPS: 52.161339, 4.481991
Stap over de brug van het Galgewater en ga nu rechtdoor. De naam Galgewater komt doordat er hier veel galgen stonden waar misdadigers werden opgehangen. Dit deel lag immers net buiten de stadsmuren tot begin de 17de eeuw.
Eenmaal over het water kom je aan pleintje, de Rembrandtplaats.
© Koop de volledige gids op shop.themediabay.be
24
D E
Links in het gebouw zie je een kleine plaat die ons doet herinneren dat op deze plaats het geboortehuis van Rembrandt moet gestaan hebben. Rembrandt heeft hier gewoond van bij zijn geboorte in 1606 tot 1631. Het huis werd afgebroken in het begin van de vorige eeuw.
Op het pleintje zie je de kleine Rembrandt afgebeeld die een zelfportret aan het schilderen is. 'De jonge Rembrandt' is een bronzen kunstwerk van Stephan Balkenhol. Het kwam er naar aanleiding van het 400ste geboortejaar van de schilder in 2006.
© Koop de volledige gids op shop.themediabay.be 25
Molen De Put en de Rembrandtbrug - © The Media Bay
Rembrandt
De beroemde kunstschilder werd als zoon van een molenaar en bakkersdochter op 15 juli 1606 in Leiden geboren. Zijn volledige naam was Rembrandt Harmensz van Rijn. Hij was nog geen veertien toen zijn ouders hem inschreven aan de universiteit van Leiden. Hij zou er nauwelijks studeren want de schilderkunst trok hem te veel aan.
Samen met een vriend Jan Lievens richtte Rembrandt in Leiden een atelier op waar hij leerlingen opleidde. Vanaf 1631 verhuisde hij naar Amsterdam. Het was de start van een productieve reeks werken. In 1634 huwde Rembrandt met Saskia van Uylenburgh. Driemaal op rij stierf een pasgeboren kind maar in 1641 kregen ze een zoon, Titus. Datzelfde jaar sterft echter Saskia. Hij vond troost bij zijn verzorgster Geertje Dircx maar kende met haar weinig huwelijksgeluk. Met haar opvolgster Hendrickje Stoffels kreeg Rembrandt een dochter Cornelia (1654).
Hij krijgt vanaf dan minder opdrachten, leeft iets te veel boven zijn stand waardoor zijn schulden snel oplopen. Zijn huis en bezittingen moet hij verkopen in 1658. Tijdens zijn laatste jaren leverde hij, ondanks zijn armtierig bestaan, nog prachtige werken af. Zijn vrouw Hendrickje sterft in 1663. Zijn zoon Titus in 1668. Een jaar later blaast de grootmeester op 4 oktober zijn laatste adem uit en wordt begraven in een gehuurd graf.
Zijn kleindochter Titia (uit huwelijk van Cornelia met de schilder Cornelis Suythof) was de enige erfgenaam en kreeg in 1671 een bedrag uitgekeerd van 3150 gulden uit de verkoop van schilderijen en etsen.
Wist je dat het gezegde bij een belangrijke aankoop 'ik ga er een nachtje over slapen' afkomstig is van de periode van Rembrandt? In zijn woning in Amsterdam had hij een logeerkamer waar een potentiële klant een nachtje kon blijven slapen met het gevraagde schilderij aan de muur, vooraleer hij moest beslissen.
Wandel door het parkje naar het water toe en ga dan wat verder voorbij het gebouw naar links. Het grote gebouw is nu een advocatenkantoor en was in de 19de eeuw de zeevaartschool. In het gebouw waren er geen grote trappen maar wel typische smalle trappen zoals in een schip.
De studenten sliepen trouwens in hangmatten zodat ze zich al volledig konden inleven voor een verblijf op zee. De smalle trappen zijn nu allemaal verdwenen.
Bij de rijweg, aan het zebrapad, ben je aan punt 3 op de kaart.
© Koop de volledige gids op
26
shop.themediabay.be
Wie naar de P+R parking wil, moet hier naar rechts.
Wie de wandeling verderzet kruist de weg en gaat rechtdoor via de passerelle onder een groot gebouw in het parkje.
Kom je van de P+R parking?
Vanop de parking kom je in de Haagweg en ga daar naar rechts. Je stapt over twee bruggen. Daarna zie je links een gebouw met opschrift 'Kweekschool voor zeevaart'. Aan dat zebrapad ga je rechts via de passerelle onder een groot gebouw. Je bent dan op het traject van de wandeling.
Ga door het parkje en langs het water en je komt automatisch aan een rijweg, ook daar ga je rechtdoor langs het water: Groenhazegracht. Bij de volgende brug rechts ben je aan de Doelenpoort.
Hier ga je echter eerst even naar links, wandel in de Oude Varkenmarkt, daar kan je op het einde van de straat ter hoogte van nummer 1, links het Pieter Loridanshof bezoeken. Het hofje werd gesticht in 1655 door Pieter Loridan en bestaat uit een ingangspaviljoen met regentenkamer en 12 woningen.
Na je bezoek aan het hofje wandel nu terug in de Oude Varkenmarkt richting de Doelenpoort, stap erdoor en zo kom je in de Sebastiaandoelen. Aan het eerst brugje ga je naar links door de moderne poort, de Doelensteeg in.
Adres: Oude Varkenmarkt 1, 2311 VN Leiden // GPS: 52.159858, 4.483125
Doelenpoort
In 1645 ontwierp de Leidense stadsarchitect Arent van ’s Gravesande deze poort in zandsteen. Ze gaf toegang tot een oefenterrein van twee schuttersverenigingen. De leden van deze schuttersgilden verdedigden de stad in tijden van oorlog en het handhaven van de openbare orde in vredige tijden. De beeldengroep bovenaan stelt St.-Joris voor, de beschermheilige van de schutters, die een draak verslaat.
Als je in de Doelensteeg loopt heb je wat verder aan je linkerhand een poortje dat toegang geeft tot het binnenhofje van Eva Hoogeveen. Bovenaan de poort staat in het Latijn vermeld dat Eva van Hoogeveen een kuise maagd was. Opgelet, de poort van het hofje is niet altijd open.
Adres: Doelenpoort, Groenhazengracht, 2311 VT Leiden // GPS: 52.159149 4.483499
©
27
Koop de volledige gids op shop.themediabay.be
3 F
Binnenhofjes
Er zijn meer dan 30 binnenhofjes in Leiden. We brengen je met deze wandeling langs een paar mooie zoals deze van Eva Hoogeveen. Net zoals de andere is dit binnenhofje tot stand gekomen door een rijke familie die hun hemel wilden verdienen. Daarom bouwden ze kleine woningen binnen een ommuring met centraal een gemeenschappelijke tuin of binnenhof. De huisjes waren voorzien van het standaardcomfort voor die tijd. Arme mensen mochten er komen wonen in ruil voor een dagelijks gebed voor de weldoener. Ze waren bovendien verplicht zich éénmaal per maand te wassen! 's Nachts werden de poorten gesloten. Vandaag zijn het nog steeds huurwoningen voor senioren aan een voordelige prijs: ca. 400 à 500€ per maand.
Eva Hoogeveen heeft dit binnenhofje laten bouwen na haar dood (1654) met haar erfenis. Bezoekers hou het rustig. De bewoners zijn niet gesteld op toeristen die veel lawaai maken. Gewoon even kijken tot bij het bord en dan terug.
Op het einde van de Doelensteeg, net voor de brug, ga je naar rechts (Rapenburg). Wat verder zie je rechts de toegang tot de Hortus Botanicus.
Rijksmuseum van Oudheden
Collecties met heel wat waardevolle kunstschatten en voorwerpen uit de oudheid. In totaal zijn ruim 6000 objecten opgesteld uit Egypte, het nabije Oosten, Griekenland en Rome. Liefhebbers van archeologie komen hier dus zeker aan hun trekken. Er is eveneens over Nederland een permanente overzichtscollectie van de prehistorie tot de vroege middeleeuwen. Alles wordt getoond op een boeiende interactieve manier voor zowel jong als oud.
Adres: Rapenburg 28, 2311 EW Leiden // Meer info op www.rmo.nl // GPS: 52.158481, 4.485943
gids op shop.themediabay.be 28
© Koop de volledige
G
Hortus Botanicus
Deze botanische tuin is vooral interessant om te bezoeken van mei tot en met september. De tuin ligt tussen de universiteitsgebouwen. Opvallend is de grote glazen kast waar ook de entree is. Maar je bent dan wel de oudste plant van de tuin voorbij gelopen. Die staat bij de ingang en is van 1601. De tuin werd gesticht in 1594 door Clusius en een kopie van zijn eerste tuin zie je op het centrale plein. Maar wist je dat diezelfde Clusius de eerste tulp meebracht uit Wenen? Het was toen 1594 en hij was de eerste die op grote schaal tulpen kweekte. In België was de eerste tulp te zien in 1562 maar men slaagde er niet in die te kweken. Clusius deed het wel met succes. Tulpen waren en zijn nog steeds zeer gevoelig voor allerlei ziektes.
In de Hortus Botanicus is er een Japanse tuin die Siebold heeft gemaakt. Wat verder in de straat heeft hij zelfs een museum (Rapenburg 19). Toen in 1829 Siebold uit Japan terugkwam had hij veel planten mee. Er zijn nu nog steeds 15 planten over uit die periode. In de Victoriakast zie je de reuzewaterlelie, een plant uit de Amazone. In de zomer zijn de bladen reuzegroot en kan je er een kind tot 1 jaar op leggen. In deze kast zijn er ook vlinders te zien naast orchideeën. Bij het wandelen door de tuin zal je merken dat sommige kasten gesloten zijn voor bezoekers. Het is immers nog steeds een universitaire hortus waar er wetenschappelijk onderzoek gebeurt. Het is een Belg die hier directeur is, professor Smets.
Adres: Rapenburg 73, 2311 GJ Leiden // Meer info op www.hortusleiden.nl // GPS: 52.157131, 4.484911
Op zoek naar een hotel in Leiden? Klik hier voor onze favoriete verblijven.
© Koop de
gids op shop.themediabay.be 29
volledige
H
Als je uit de tuin komt ga je naar rechts. Je staat nu aan de gevel van de kapel van het Witte Nonnenklooster. Hier werd de eerste universiteit van Nederland opgericht, in 1575. Het gebouw stond toen leeg en lag aan de rand van de stad. De kapel werd verbouwd. Zo zijn de grote ramen onderbroken om een tussenverdiep in de kapel te maken. Nog steeds is dit gebouw in gebruik van de universiteit voor ceremoniële functies. De universiteit heeft zo'n 30.000 studenten. Ook de meeste leden van koninklijke familie studeerden aan de universiteit van Leiden.
Neem nu de brug links en ga rechtdoor in de Kloksteeg. Zo kom je bij de Pieterskerk. Maar eerst heb je rechts nog een poortje tot een van de mooiere binnenhofjes van Leiden: Jean Pesijnshofje (1655). Ook vrij toegankelijk als je de privacy van de bewoners en de stilte weet te bewaren. De kerk is nu een evenementenhal en toegankelijk mits entree van 11 tot 18 uur via het huisnummer 16 op het einde van de Kloksteeg.
Pieterskerk
De bouwwerken van deze laatgotische kerk, opgetrokken in zandsteen, begonnen in 1390 en pas in 1565 werden ze beëindigd. Oorspronkelijk stond hier een kapel uit 1121. Later werd de kapel vervangen door een kerk gewijd aan Sint Pieter. Daarmee is het de oudste kerk van Leiden. Zowel het binnen interieur als de gevel zijn monumentaal van grote waarde. Tussen 2000 en 2010 werden grondige restauratiewerken uitgevoerd. In de kerk bevinden zich een dertigtal grafstenen en gedenkplaten van bekende kunstenaars, vooraanstaande figuren en 'rijke stinkerds'.
Weet je van waar het gezegde 'rijke stinkerds' komt? Rijke mensen konden zich veroorloven om in de kerk begraven te worden. Als die begonnen te rotten dan kwamen er toch nog altijd geurtjes vrij van onder de grafsteen. Zo kon het nogal stinken in de kerk een paar weken na de begrafenis. In deze kerk liggen er ook een paar protestantse Vlamingen begraven toen die op de vlucht moesten voor Alva. Die Vlamingen, met al hun rijkdom, hebben geholpen om van Leiden en omgeving een bloeiende handelsregio te maken.
Adres: Kloksteeg 16, 2311 SL Leiden // Meer info op www.pieterskerk.com // GPS: 52.157344, 4.487987
Op het einde van die Kloksteeg, voorbij de kerk, kom je op een klein pleintje waar je rechts in de hoek, onder een boom, een klein poortje ziet. Stap daar binnen en je komt op een ander binnenhofje. Stap
© Koop de volledige gids op shop.themediabay.be
30
I 4
het hofje door en je komt op een groter en moderner binnenhof waar je naar links afslaat. Bij de straat ga je rechtdoor in de Wolsteeg. Op het einde kom je aan de Breestraat met links voor je het stadhuis.
Stadhuis
In 1574 werd Leiden tot tweemaal toe aangevallen door de Spanjaarden. Nadat het eerste beleg mislukte, moesten de Spaanse troepen ook bij de tweede poging afdruipen nadat Willem De Zwijger de dijken rond de stad liet doorsteken. Een datum die sindsdien bekend is als het Beleg en Ontzet van 3 oktober 1574 en elk jaar tijdens een historische optocht wordt herdacht. Er brak een nieuwe bloeiperiode aan. Iets wat het stadsbestuur door middel van een groots monumentaal stadhuis graag wou etaleren.
Stadssteenhouwer Claes Cornelisz van Es en architect Lieven de Key zorgden voor de plannen. Hun resultaat is enkel nog te bewonderen met de sierlijke renaissance voorgevel. De hele binnenruimte inclusief alle kunstschatten ging immers verloren door een verwoestende brand op 12 februari 1929.
Geduldig begon de heropbouw en verrees een geheel nieuw stadhuis. Het interieur telt enkele pareltjes waaronder het meubilair van de raadzaal, de trouwzaal en de burgemeesterskamer. Aan beide zijden van het bordes hangen plaquettes met daarop een verwijzing naar het Beleg en Ontzet van de stad (gouden letters vormen opgeteld het Romeinse cijfer 1574).
Adres: Stadhuisplein 1, 2311 EJ Leiden // GPS: 52.158281, 4.490894
Komende uit de Wolsteeg moet je naar rechts en direct naar links. Je komt nu aan de Vismarkt en een brug met galerijen die je moet overstappen. Vanop deze plaats heb je een mooi zicht op de modernere achtergevel van het stadhuis. Deze brug, de Koornbrug, is een mooi voorbeeld van hoe vroeger handel werd gedreven. Op deze brug werd graan verhandeld en zelfs opgeslagen onder het dak. Markten waren er niet en dus werd de koopwaar verkocht op bruggen en pontons.
Hier zie je nu ook nog pontons aangemeerd en gebruikt als terras van een horecazaak. Veel bruggen dragen daarom ook namen van koopwaar. Als je op deze brug naar links kijkt dan zie je in de verte de Visbrug (zie foto verder). Dat is de oudste brug en daar is ook het oudste
31
© Koop de volledige gids op shop.themediabay.be
J 5
stadsdeel. Die brug heeft een hoge doorgang om grotere boten er onderdoor te laten varen tot hier. Straks komen we op die plaats.
Nu eerst naar de burcht van Leiden. Als je op de brug staat is het rechtdoor (Burgsteeg) en op het einde naar links door de poort van de burcht. Vanop het kleine pleintje kan je naar boven op de burcht. Opvallend is het stadswapen met de twee sleutels dat is aangebracht op het smeedijzeren hekken. In het begin van de 12de eeuw werd op de plaats van de Pieterskerk een kapel gebouwd ter ere van Petrus en Paulus, twee apostelen van Jezus. Petrus heeft de sleutel van de hemel en die heilige kwam ook steeds voor op officiële documenten als beschermheilige van de stad. Omdat in het evangelie gesproken is over de 'sleutels' staan er twee in het stadswapen. De wapenschilden naast het stadswapen zijn van voormalige burgemeesters van Leiden.
De Burcht
De eerste aanwijzingen van een heuvel op deze plek dateren uit eind 9de eeuw. Tot 1150 werd de heuvel minstens drie keer verhoogd en stond er een houten versterking. Die werd vervangen door een ringmuur met kantelen en schietgaten. Het was een typisch mottekasteel (motte=verhoging) waartoe ook een toren behoorde, maar die is verdwenen. De Burcht lag waar twee zijarmen van de Rijn en de rivier de Mare samenvloeien, ideaal gelegen dus voor scheepvaart en controle. Na verschillende bezitters kwam het complex in 1651 in handen van de stad en kreeg het een functie als watertoren (water werd omhoog gepompt naar twee reservoirs in de burcht) en stadspark. Dat is het vandaag nog steeds.
Adres: Van der Sterrepad 5, 2312 EK Leiden // GPS: 52.158982, 4.492399
Als je van de burcht komt ga je naar links, op het einde naar links (Oude Rijn), op het einde nog eens naar links (Hoogstraat) en zo kom je bij die beroemde brug, de Visbrug, de oudste van Leiden. Zoals de naam al doet vermoeden, werd er op deze brug vis verkocht.
op shop.themediabay.be 32
© Koop de volledige gids
K
Ga naar rechts en je komt langs de Waag, naast een groot warenhuis. Je bent nu in het oude hart van de stad en ziet het beroemdste drijvend terras van Leiden.
De Waag
Op deze plaats stond vanaf eind 15de eeuw een houten waag: een gebouw waar goederen gewogen werden. In 1657 kwam er een stenen versie in classicistische stijl. Bemerk boven de ingang en in het timpaan afbeeldingen van het wegen en het verpakken. Omdat Leiden omringd is door water, werden veel goederen aangeleverd over het water. Die moesten gewogen worden. Om gesjoemel in te dijken werden gewichten officieel geijkt. Zo kon vermeden worden dat de koper erin geluisd werd. De kraan om goederen te lossen en te laden is er niet meer. Vandaag wordt er niet meer gewogen maar is er een restaurant in ondergebracht.
3 oktoberfeesten
Dit is het hart van de festiviteiten van 3 oktober. Die datum is heilig voor de inwoners van Leiden want dan vieren ze 'Leiden Ontzet'. Op 3 oktober 1574 werden de Spanjaarden verdreven
© Koop de volledige gids op shop.themediabay.be 33
De Visbrug - © Shutterstock
L 6
uit Leiden na een maandenlange belegering van de stad. De watergeuzen hebben de dijken nabij Rotterdam doorgestoken en de Spanjaarden moesten vluchten door de overstromingen. De watergeuzen kwamen de bewoners van Leiden tegemoet met haring en wittebrood. Tijdens de 3 oktoberfeesten staat bij de Leidenaars nog steeds hutsepot, haring en witbrood op het menu. Waarom hutsepot? Omdat het verhaal de ronde doet dat de Spanjaarden hals over kop moesten vertrekken en zelfs een pot warme hutsepot achterlieten. Die werd gevonden dooreen jongetje. De originele ketel staat in het museum Lakenhal, tenminste voor wie het wil geloven.
Adres: Aalmarkt 21, 2311 EC Leiden // GPS: 52.159374, 4.490509
Bij punt 6 ga je naar rechts (neem er even de kaart bij) en neem je die modernere brug rechts. Je wandelt rechtdoor tot bij de Hartebrugkerk (1835). Je gaat daar naar links (Haarlemmerstraat) tot aan de tweede straat rechts (Vrouwenkerkkoorstraat). Het hoeft niet gezegd dat de Haarlemmerstraat dé winkelstraat is van Leiden. Je komt op het einde van de Vrouwenkerkkoorstraat op een pleintje: Koning Boloplein met een kerkruïne. Dat is punt 7 op de kaart.
Ga je daar naar links dan kom je bij het Museum Boerhaave. De wandeling gaat echter naar rechts en bij het volgende kruispunt naar links (Lange Mare). Je wandelt nog langs de Mare kerk. Bij het volgende kruispunt ga je de brug over en naar links (Oude Singel). Aan je linkerhand zie je de Leidse Schouwburg en aan je rechterhand heb je het museum Lakenhal.
Museum Boerhaave
Dit museum is vooral opgebouwd rond het thema geneeskunde, maar ook over Natuurwetenschappen. Boerhaave was een beroemd arts uit de 18de eeuw waar de groten der aarde op consultatie kwamen ... en ook in de wachtzaal moesten wachten zoals de anderen. Hij had in dit gebouw zijn ziekenhuis of wat je zich daar moet van voorstellen. Hij was zo beroemd dat er iemand uit een ver oosters land een brief schreef naar Boerhaave met als adres: 'Europa'. Via Marseille kwam de brief toch terecht bij de arts.
De tentoonstelling verloopt chronologisch. Je start met anatomische tekeningen uit de 16de eeuw, vol met fouten want het was toen verboden om mensen te ontleden. In diezelfde ruimte
© Koop de volledige gids op shop.themediabay.be
34
M 7
hangen vier schilderijen die de arts afbeelden, eerst als Jezus en dan als duivel. Patiënten die genazen moesten immers een hoge rekening betalen. Wie niet genas betaalde niets. Omdat er weinig mensen genazen was de rekening hoog.
Daarna loop je doorheen de wondere wereld van natuur- en geneeskunde. En daar hoort ook een lugubere ruimte bij met levensechte lichaamsdelen op sterk water. Zoek even het 'olifantje' op. Het is geen olifantje maar wel een embryo van een varken met een afwijking. Trouwens het museum heeft ook een anatomisch theater met geraamten.
Adres: Lange Sint Agnietenstraat 10, 2312 WC Leiden // Meer info op www.museumboerhaave.nl // GPS: 52.161398, 4.489123
Leidse Schouwburg
Op 1 oktober 1705 opende de Leidse Schouwburg zijn deuren. Daarmee is dit theater de oudste schouwburg van Nederland. Er werden door het grote succes geregeld uitbreidingen doorgevoerd. Even werd gevreesd voor het voortbestaan omdat men de schouwburg wou slopen en op een andere plek een nieuwe optrekken. Maar het stadsbestuur koos uiteindelijk voor een restauratie en renovatie die tussen 1974 en 1976 gebeurde.
Nadien volgden nog twee verbouwingen (1997 en 2009). Sindsdien straalt de Leidse Schouwburg opnieuw de pracht uit van weleer want men kopieerde de inrichting zoals die bestond in 1865.
Adres: Oude Vest 43, 2312 XS Leiden // Meer info op www.stadspodia.nl // GPS: 52.162389, 4.489388
Museum Lakenhal
Het gebouw dateert van 1640 en was een keurhal voor het Leidse laken. Uiteraard is hierover een afdeling in het museum. Trouwens de productie van het laken is te zien bij de ingang op vijf natuurstenen panelen in de gevel. Daarnaast is het ook een stadsmuseum. Zo zie je er een prachtig drieluik van Lucas van Leyden (1526) 'Het Laatste Oordeel'. Het was een altaarstuk in de Pieterskerk.
Het doel was het verhaal te vertellen van hemel en hel aan analfabeten. Dit schilderij zal tijdens de verbouwingen verhuizen naar het Rijksmuseum in Amsterdam en zal in dezelfde zaal hangen als de Nachtwacht.
© Koop de volledige gids op shop.themediabay.be
35
N O
Er hangt in het museum zelfs een piepklein schilderijtje van Rembrandt, één van zijn eerste werkjes, naast een groter schilderwerk van deze meester. Uiteraard is er een afdeling over het Leidse Beleg (16de eeuw) en daar is die befaamde ketel te zien waar de hutsepot in stak die de Spanjaarden hals over kop achterlieten.
Adres: Oude Singel 32, 2312 RA Leiden // Meer info op www.lakenhal.nl // GPS: 52.162905, 4.487583
Koop de volledige gids op
shop.themediabay.be 36
©
Museum Lakenhal - © Shutterstock
Vervolg je weg langs de Oude Singel om bij het volgende kruispunt, net voor de Beestenmarkt, naar rechts te stappen in de Nieuwe Beestenmarkt. Op het einde bij een groot kruispunt zie je recht voor je de Molen De Valk. Recht voor je, links van de molen, is er een wandel- en fietspad. Dat pad neem je en volg je langs het water. Bij de rijweg naar links en blijf deze volgen tot je terug naar links kan naar het station, het eindpunt van deze wandeling. Wie gestart is vanaf punt 3 (via de P+R parking) leest nu gewoon vanaf punt 1 bij de beschrijving.
Stedelijk Molenmuseum De Valk
Ooit stonden er op de wallen van Leiden 19 windmolens. Vandaag rest er nog slechts één originele, De Valk. De molen is een authentieke stellingkorenmolen (29m hoog) uit 1743, telt zeven verdiepingen en werd in amper 3 maanden gebouwd. Tot 1925 werd er graan gemalen. Sinds 1966 is de molen omgebouwd tot een museum.
Tijdens een bezoek maak je niet alleen kennis met de geschiedenis van de molen maar ook met het ambacht van de molenaar. Je ziet hoe die te werk ging, hoe hij en zijn familie leefden op het gelijkvloers. Sinds 2000 is de molen opnieuw maalvaardig gemaakt.
Adres: 2e Binnenvestgracht 1, 2312 BZ Leiden // Meer info op www.molendevalk.leiden.nl // GPS: 52.164433, 4.486265
© Koop de volledige gids op shop.themediabay.be
37
8 P
© Koop de volledige gids op shop.themediabay.be 38
Wassenaar
Het Nederlandse vorstenpaar woont er, en het staat te boek als de op twee na rijkste gemeente van Nederland: Wassenaar kent vele grote landhuizen, maar ook een attractiepark, natuurgebied en mooie stranden.
Attractiepark Duinrell
In attractiepark Duinrell vind je meer dan 40 attracties en het grootste waterpark van de Benelux, het tropische Tikibad. Avontuurlijk glijden, duikvluchten, spelen in overdekte speelparadijzen of roetsjen op familieachtbanen: het kan er allemaal.
Adres: Duinrell 1, 2242 JP Wassenaar // Betaalde toegang // Openingsuren & tickets: www.duinrell.nl // GPS: 52.146978, 4.387797
© Koop de volledige gids op shop.themediabay.be 39
Museum Voorlinden - © Shutterstock
Museum Voorlinden
Je loopt er door een wereld van illusies. Ieder kunstwerk is wel een Instagram-foto waard. In het Museum Voorlinden zie je hoe het is om droog in een zwembad te blijven, je bekijkt er een hyperrealistisch maar uitvergroot ouder stel op het strand en je stapt er in een levensgrote installatie met spiegels en lampen waardoor het lijkt alsof je in een caleidoscoop zit.
Adres: Museum Voorlinden, Buurtweg 90, 2244 AG Wassenaar // Betaalde toegang // Openingsuren & tickets: www.voorlinden.nl // GPS: 52.116865, 4.346017
Natuurgebied Meijendel
Het natuurgebied Meijendel is onderdeel van Nationaal Park Hollandse Duinen. Dit grote aaneengesloten duingebied loopt tot aan Scheveningen, met een fietspad dwars er doorheen.
Onderweg kan je uitblazen in het Monkeybos. In de duinen, bossen en op de stranden zie je reeën, vossen, Gallowayrunderen of Konikpaarden. Er zijn heel wat wandelroutes, voorzien van gekleurde paaltjes, met uitzichtpunten op de Meijendelse Berg, Abelentop of Ganzenhoek.
© Koop de volledige gids op shop.themediabay.be
40
Natuurgebied Meijendel - © Shutterstock
Bezoekerscentrum De Tapuit is het ideale vertrekpunt voor je bezoek aan Meijendel. De blauwe route (3,2 km) en de gele route (4,5 km) starten hier.
Parkeerplaats Meijendel is de grootste parking, en van daar volg je voor 1,5 kilometer de witte paaltjes naar De Tapuit. Bij het bezoekerscentrum zelf is er geen parkeerplaats voorzien.
Adres: Bezoekerscentrum De Tapuit, Meijendelseweg 40-42, 2243 GN Wassenaar // Info: www.dunea.nl/duinen/bezoekerscentrum
Parking: P1 parkeerplaats Meijendel (Kievietsduin), Meijendelseweg 30, 2243 GN Wassenaar
// GPS: 52.131656, 4.355944
De Wassenaarse Slag
Aan de noordzijde van Meijendel ligt het strand de Wassenaarse Slag. Deze kustlijn van Wassenaar is ruim 8 kilometer lang. Afgezet door de duinen is het er rustig, maar je vindt er wel een aantal strandpaviljoens.
Adres: Parkeerterrein Zeelust, De Wassenaarse Slag 13, 2242 PG Wassenaar // GPS: 52.161748, 4.351350
Overnachten in de Duin- en bollenstreek
Onze top 3 locaties om te overnachten, en zo jouw trip onvergetelijk te maken:
• Duinresort Dunimar in Noordwijkerhout: meer info en boeken
• Eigentijds hotel aan de rand van het centrum van Leiden, boutique hotel d’Oude Morsch: meer info en boeken
• Stel het je voor… ’s Ochtends wakker worden door het ruisen van de zee in een beach bungalow vlak aan het strand van Katwijk. Lekker ontspannen met een kopje koffie met uitzicht over de Noordzee met de rust van het verlaten strand op de achtergrond. De beach bungalows van Willy Zuid zijn knus en naar alle comfort ingericht. Meer info en boeken.
© Koop de volledige gids op shop.themediabay.be 41
Deze gratis reisgids bevat 3 stadswandelingen (Leiden, Den Haag en Rotterdam) van onze volledig uitgewerkte reisgids in de provincie Zuid-Holland.
Bespaar jezelf uren opzoekingswerk en mis geen enkele bezienswaardigheid.
Koop nu de digitale (pdf – 195 blz A4) reisgids met alle highlights en meer dan 120 beschreven bezienswaardigheden, boordevol praktische info, bijzondere plekjes en tips van locals + 8 wandelingen en fietsroutes.
Koop de volledige gids op shop.themediabay.be
© Koop de volledige gids op shop.themediabay.be 42
Disclaimer
We krijgen onze informatie van betrouwbare en zorgvuldig geselecteerde bronnen. Niettegenstaande kunnen we niet verantwoordelijk worden gehouden voor mogelijk niet-accurate informatie noch voor het gebruik van deze informatie en mogelijke negatieve gevolgen. We waarderen het erg als je opmerkingen, toevoegingen of fouten aan ons zou kunnen doorgeven via info@themediabay.be
Ontdek meer reisgidsen op www.reisroutes.be en www.reisroutes.nl. Alle kaarten © OpenStreetMap.org
Adverteren in deze reisgids?
Neem contact op met The Media Bay via info@themediabay.be.
Laatste update: mei 2023
© Alle rechten voorbehouden. Deze reisgids is een uitgave van The Media Bay. Niets van deze uitgave mag vermenigvuldigd worden zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever.
© Koop de volledige gids op shop.themediabay.be
43
© Koop de volledige gids op shop.themediabay.be 44
