THE NORSU NIAN ANG OPISYAL NA LINGGUHANG PAHAYAGAN NG MGA MAG-AARAL NG PAMBANSANG PAMANTASAN NG NEGROS ORIENTAL SA LOOB NG 36 TAON
NAGSUSULAT PARA SA INYO. NAKIKIBAKA PARA SA INYO.
Photo by Harvey M. Iquio
TOMO XXXVI | ISYU BLG. 13 | AGOSTO 27-31, 2018
PANGARAP NA BITUIN. Si Windimie Yntong, ang mabentang tinig ng Siquijor at Showtime Tawag ng Tanghalan Semifinalist ay nagtanghal at nag-alay ng isang maikli ngunit makapigil-hininga na awitin sa ginanap na Lakandula at Lakambini ng AMA Computer-College sa Robinson Place Dumaguete noong ika-30 ng Agosto.
Norsunian midaog isip TNT semi-finalist Reychemver C. Credo
‘NEVER SAY GOODBYE’ sa Tawag ng Tanghalan (TNT) sa Showtime ang “Mabentang Tinig ng Siquijor” nga si Windimie Yntong homan mirekord og 93.23% katibukan sa pito ka straight performances. Karon nga ikatulong tuig sa TNT, ang 21 anyos nga taga-San Juan, Siquijor sulod na sa Quarter One (Q1) semi-finals ug wala magtuo nga maangkon ang golden mikropono isip defending champion sa taas nga panahon. “I have dreamt to perform
on national TV because I want to share my God given talent, to venture on a wider audience, over and above I have been gifted with voice that gives me confidence and much that I have people who pushed me to pursue singing,” ingon ni Yntong. Sa unang adlaw sa pagtayada ni Yntong sa entablado, Agosto 17, siya nakakuha og 94.8% kontra kang Chad Binoya nga
mirepresentar sa Luzon. Pagbati sa mga hurado sama ni Jaya, “I’m so impressed. Lahat kami nagulat lalo na sa middle part (ng kanta). You were just so fabulous. Iba ka, day!” Nasayod si Windimie nga molahutay sa maong kampyonato. Nakita sa tibuok nasod ang iyang ‘modaog’ na average scores na naglinya og 94.2%, 95%, 96.6%, 93.4%, ug 90.2% sa
tinagsa. Hinoon niadtong Agosto 23 adlaw nga Huwebes, sa ikapitong higayon, gipildi ang 91.8% ni Yntong sa representante sa Mindanao nga nikab-ot ug 93.6%. Nahunong man ang laban, buot sa kasingkasing sa dalaga nga dad-on ang pinakadakong pabuya kon kini itugot sa iyang kapalaran. “Defeat does not necessarily mean it’s over, it gives me more guts to continue. The contest is not yet over, and I hope (you) will continue to support (me) as I gear up towards the semiNORSUNIAN/ pahina 4
(PICoE-NORSU Chapter) sa campus-based General Technology (G-Tech) Quiz Bowl na ginanap sa CEA Conference Hall, Agosto 31. Inilunsad ng Geodetic Engineering Students Society (GESS), ang kompetisyon ay nagbunyag ng matinding kagalakan kung saan lahat ng 24 kalahok ay namutawi sa napakahigpit na laban. “We are vehicle for
academic learning; thus, we do not only limit (the students) to staying in (their) course but also to delve (them) to become interdisciplinary students,” anni Wayne Banaybanay na siyang quizmaster ng kompetisyon. Binuo ang bawat koponan ng tatlong aktibong miyembro mula sa mga akademikong organisasyon sa CEA at kasalukuyang nakatala sa unang semestro ng akademikong taon.
Gayunman, nagdiwang sina Zac Tyrone Bais, Caryl Ejercito, at James Ian Bantug, 5th year BS in Computer Engineering na mga estudyante kung saan nahabol ang iskor ng nangungunang pangkat ng Philippine Society of Civil Engineers (PICE). Sa kabila ng mataos na pagkabitin sa oras, masinop na umabante ang PICE habang patuloy ding humabol sa dalawa kOPONAN/ pahina 4
sa taong 2011 at sa loob ng apat na taon, hindi ito nailimbag at naipamigay sa mga estudyante. Ayon kay Pedriña, kasama ng FSG, ilang piling organisasyon ang awtorisadong tumulong sa rebisyon ng university handbook kabilang na ang League of Student
Organizations (LSO), Social Science Society (SSS), at The NORSUnian (TN). P2M pondo ang inilaan sa pagpapalimbag sa rebisadong handbook matapos maaprubahan ng Board of Regents (BOR). Ayon kay Pedriña, hindi nila marerebisa ang buong handbook, ngunit
pagtutuunan nila ang mga seksyon ukol sa “student affairs, student organizations, at student government.” Bibigyang-pansin din nila ang mga parusa sa paglabag sa patakaran ng unibersidad at buburahin ang mga malalabong parte sa dress code policy. STUDE/ pahina4
Koponan ng PICoE wagi sa quiz bowl
Reychemver C. Credo
HABANG GANAP SA Dumaguete kampus I ang pagdiriwang sa Buwan ng Wika, tutok din ang mga estudyante ng kampus II sa paggunita ng National Inventors’ Month. Dala ang determinasyong magkarekord sa teknolohikal na pagkadalubhasa, nagkampyon ang koponan ng Philippine Institute of Computer Engineers
Balitang Pangkomuninad
Pagbabawal ng plastic straw, isinusulong ng SK-Dgte
Karah Jane B. Sarita
S alayon g mabawasan ang paggamit ng plastic sa lungsod, ipinasa ng tagapangulo ng Sangguniang Kabataan ng Dumaguete (SK-Dgte) na si Lei Marie Danielle Tolentino ang ordinansa sa pagbabawal ng paggamit ng plastic straw. Alinsunod sa ordinansa, pagbabawalan ang mga establisyementong maghandog ng plastik straw at hindi na rin ito ipapabilang sa hindi nabubulok na mga basura, ito ay ibubukod sa pagkokolekta. Ayon kay Tolentino, pinili niyang magpokus sa mga plastic straw dahil kalimitan itong napapadpad sa mga
karagatan kung saan napagkakamalan ito ng mga marine species na pagkain. Sa kasalukuyan, pinagtutuunan niya ng pansin ang mga tugon mula sa mga mamamayan, lalo na sa mga People with Disabilities (PWDs) na labis na nangangailangan ng plastic straw sa paginom. “I am considering their side and for the past few days, I have thought of the changes I could do for the ordinance’s next reading,” tugon ni Tolentino. Ayon kay Tolentino, kung maaaprubahan ang ordinansa, plano niyang sumangguni sa kapwa niya pangulo sa SK Pederasyon mula sa ibang lungsod at munisipalidad upang BALITANG/ pahina 4
Stude leaders nanguna sa univ handbook revision Karah Jane B. Sarita
Sa pamumuno ng tagapangulo ng FSG Romar Pedriña, nagkaisa ang mga student leaders mula sa ilang piling organisasyon ng unibersidad sa pagrebisa sa 2011 University Handbook. Ang huling handbook na ipinalabas ay ang bersyon
PAGPAPASIMPLE NG BUHAY. Sa pagtutuon na makatulong at mabigyang ginhawa and mga kabahayan sa pagluluto, and Departamento ng Sikolohiya at Teknolohiya – Negros Oriental S and T Center at si Engr. Alexis Belonio ay nagsagawa ng pagsasanay ukol sa paggawa ng Rice Bio Mass Gas Stove. Kuha ni Jose Marie Royo
Ako rin ba’y...
NADARANG SA...
DAHIL SA INSIDENTI...
OPINYON | PAHINA 2
LATHALAIN | PAHINA 3
ULTIMO | PAHINA 4
11th hour worker
TALAARAWAN
UNIVERSITY POLL
OPINYON
2
TOMO XXXVI | ISSYU BLG.13 | AGOSTO 27-31, 2018
EDITORYAL
Tahan ng Tahanan
Araw-araw na trapiko? Makitid ang pangunahing daanan? Barado ang paagusan ng tubig-baha? Ang pinakamagandang lugar para magretiro? Dumaguete City nga ba? Inanunsyo ng Forbes at ng mga lokal na estasyon ang nasabing lugar bilang pinakagusto ng mga turista kung sila ay magreretiro na. Base sa 2014 Retire Overseas Index, ang Dumaguete City ay nabilang sa pitong mga magagandang lugar para magretiro sa buong mundo— ito ay panglima sa pitong bansa kung saan labindalawang kadahilanan ang naging basehan ng kanilang ranggo. Kabilang sa labindalawang kadahilanan ang kondisyon sa kapaligiran, pagpipiliang paninirahan, pangkalusugang pangangalaga, kapayapaan at kaayusan, at ang kabaitan ng mga lokal. Dagdag pa nito, ang Philippine Retirement Authority (PRA) ay nagbigay rin ng parehong akreditasyon para sa pinakaunang Lungsod sa rehiyon ng Visayas bilang Best Retirement Area Deemed as Retiree-Friendly (RADAR), kung saan ang sakop ay nasa bansa. Ayon sa PRA, ang Dumaguete ay nag-iskor ng average na 87.48 porsiyento, base sa krayterya na itinakda ng United Nations, International Living, World Health Organization, at iba pang mga internasyonal na organisasyon. Ang Dumaguete City ay isang lungsod ng nagkataasang ekonomiya ng mga dumaraming establisyementong pagkain ang pangunahing negosyo. Maliban dito, ang mga kalapitdagat na mga resort at ang malugod na pagtanggap ng mga Dumagueteño ay ilan rin sa mga dahilan kung bakit nais ng mga turistang manirahan sa lungsod. Sa kalagitnaan ng balakid na ang lungsod ay nagtatamasa ngayon ay gumagawa naman ang gobyerno sa kanilang mga panukala tungo sa progresibo at matatag na lungsod sa Visayas. Ang Dumaguete rin ay binansagang ‘the City of gentle people’. Ngunit nitong kasalukuyang taon lamang, iilang pamamaril na rin ang nangyari sa lungsod tulad na nung insidenteng nasangkot si Edmund Sestoso, isang lokal na mamamahayagan sa radyo. Nagdulot ito ng isang matinding gikla at pagkabahala mula sa mga mamamayan. Kahit ang mismong sa mga lugar na malapit sa ating unibersidad ay iilan na ring mga krimen ang nangyari na ayon sa pulisya ay droga ang pangunahing sanhi. Sa kabila ng pagtatanghal na ang Dumaguete ay isang magandang lugar upang pasyalan at pananahanan ng mga retiradong turista at lokal, huwag sana nating iwaglit ang katotohanang walang lungsod na perpekto, kahit pa ito’y dumaan pa sa isang opisyal nang akreditasyon.
Ako rin ba’y patay na? Unti-unti tayong pinapatay ng mismong bagay na dapat magbibigay buhay sa atin. Ang pagkain… “Gamitan man jud na. Siyempre kung ikaw nagtinda dili jud ka mutug’an nga gigamitan nimu, alangan wa na nuoy mupalit sa imong mga isda ug mutug’an ka. Nakatry biya mig baligya sauna, gulay man gali butangan aron dugay malayos,” biglang tugon ng isa sa mga tauhan ng barbershop habang binabanlawan ang shampoo na nasa ‘king buhok pagkatapos mapakinggan ang balita sa telebisyon na nilalagyan ng pormalin ang mga galunggong na binibenta sa ilang
pampublikong merkado. Bakit kailangan pang humantong sa paglalagay ng pormalin sa isda na ibebenta sa mga pampublikong merkado bilang isang paraan sa pagpapanatili nitong maging sariwa? Oo, patay na nga ang isdang binibenta, at ang pormalin ay isang kemikal na karaniwang ginagamit para sa mga patay upang mapatagal ang pag-agnas nito; ngunit kinakain natin ang mga isdang ito. Wala namang problema sa pagtitinda ng isda, sa katunayan isa itong disente at marangal na trabaho. Marahil ginagawa ito ng ibang mga magtitinda upang mas mapatagal ang pagiging
Promoting the Green While this academic year has defined countless of activities to enrich student life in Negros Oriental State University (NORSU), we cannot deny how much solid waste is left after these events take place. For some, it probably is a petty issue, but it actually contributes to the increasing deterioration of mother nature. In our day to day lives, we pass by streets filled with unwanted garbage of quite a
variety— single used plastic bags, plastic straw, food wrappers, and even other disposable materials. Some households disregard these, some don’t. But for those homes who want to get rid of their waste, most of the time, resort to incineration because they have no time to segregate their waste properly. Is this a kind of world we wish to live in? What if we are switched into a parallel world? And in that world, nature is now
sariwa ng kanilang mga isdang binibenta. Siguro kapag ikaw din ang nasa kanilang sitwasyon tiyak gagawin mo rin ang parehong bagay para lang hindi malugi sa ‘yong binibenta. Syempre sa panahon ngayon, pera ang isa sa mga dahilan kung bakit tayo nabubuhay. Syempre kung ikaw ang nag titinda, itatangi mo talagang may pormalin ang isda mo. May magnanakaw bang aamin na siya ay salarin? Ipagpalagay natin na hindi ito ginamitan ng pormalin, mataas ang tyansang masasayang lang ang mga isdang hindi nabenta na siyang dahilan kung bakit malulugi ang mga magtitinda. Ngunit sapat ba ang kadahilanang iyan kapalit ang buhay mo? Ang buhay ko? Ang buhay ng mga mamamayang Pilipino? Kung ikaw ang nagtitinda, mas pipiliin mo bang magkasakit ang mga mamamayan dahil sa paglagay ng kemikal na pormalin sa binibentang isda para lang magkaroon ng magandang kita araw-araw? O di bale na lang na kakaunti ang kita sa pang arawaraw na pagtitinda hindi lang mailagay sa panganib ang mga buhay ng mamamayan? Kapag sasapit ang off-season
sa pangingisda, nag-iimport tayo ng isda mula sa mga karatig bansa tulad ng Taiwan, China, at Vietnam. Bilang isang mamamayang Pilipino, talagang nakakaalarmang pakinggan sa telibisyon ang balitang formalintainted ang mga isdang imported galing sa ibang bansa na siyang binibenta na sa ilang pampublikong merkado sa ating bansa. Ngunit may magagawa pa ba tayo upang mahinto ang paglalagay ng pormalin sa mga isda? Wala man tayong magagawa, dapat ay miging mapagmatyag at maingat tayo sa mga isdang bibilhin upang makaiwas sa pagbili ng formalinlaced na isda. Bilang mga mamamayan, dapat nating isaisip ang mga sumusunod na palatandaan upang maiwasan ang pagbili ng mga isdang may pormalin; una kapag medyo matigas ang kaliskis nito at pangalawa ay kapag walang masyadong langaw ang umaaligid nito. Hindi pa nga tayo mga patay ngunit parang pinapatay na tayo ng ating mga kinakain; kung gayunman, aba’y mas pipiliin ko nalang na maging vegetarian.
the one who is busy which is why she disregards our needs? Can we even imagine that? Perhaps, no. Just like how we want to promote the growth in our homes, we should also start our prime steps in school. In school, we make friends in our classes, or whenever we join student organizations. It is where connections are being made, especially with outside parties who could potentially support any cause or goal we propose. This is why, aside from installing green purposes at home, we should also propagate a green start at school. In NORSU, the improper segregation of solid waste is quite visible. Behind the Science and Technology (ST) is where garbage gets dumped. As a student of the institution, it is quite a disappointment since this concern has been raised during the previous years, but still hasn’t been given actions to. Can you imagine attending
classes, and as you gaze towards the window to your side, instead of seeing a nicely plotted garden, you witness a horribly dumped variety of garbage. Also, whenever there are heavy rains, the university easily floods up due to the poorly constructed drainage system. This causes the water brought by heavy rain to stagnate and cause difficulties to those who are in a hurry, or to those who just simply want to pass by. This has been an issue brought up by students’ and the Buildings and Grounds, but still, the university has not provided specific budget for its reconstruction. Anoher issue which seems to be out of the students’ range is the returning of the plates they use in the canteen and the throwing of garbage in its proper place. Students just rely on the workers assigned in the canteen to get the plates they’ve used and leave their plastic wares wherever they please. PROMOTING/pahina 4
LATHALAIN
3
Imahe ng Kampus
FILIPINO: SA MAKABAGONG PANAHON PRINCESS S. FAROLE
Dibuho ni Claire Francis B. Elum
“Ang hindi marunong magmahal sa sariling wika, ay higit pa sa amoy ng mabaho at malansang isda.”— Gat Jose Rizal Bakit nga ba lumipas, idineklara ni dating porsyento sa mga lalaki ang mabisang maintindihan ng kinakailangang mayroong pangulong Ramon Magsaysay nakaunawa at nakakasulat bawat Pilipino. isang beses sa isang taon na ang selebrasyon para sa Linggo ng Ingles, at 96.8 porsyento Hindi lamang matatapos inilalaan upang kilalanin ang ng Wika. Ang naman sa mga babae. sa paggunita taon-taon ang ating Wikang Pambansa? bawat ika-13 Ang modernong kabataan paggamit ng Wikang Filipino. Itinalaga ito ay hindi gaanong gumagamit Pagyamanin natin ang sariling dahil ang ng Wikang Filipino sapagkat atin, hindi lama ng sa mga pagkakaroon natutunan nilang mas natural resources kundi pati n g mabisang makipagtalastasan na rin sa wikang nagbubuklod pambansang sa mga dayuhan at angkop sa at siyang nagbibigay sa atin wika ay isang globalisasyon ang paggamit ng ng pagkakakilanlan sa buong mabisang Ingles. Ang mga datos na ito ay mundo bilang mga Pilipino. tulay sa nangangahulugan lamang na Pilipino— ang mga taong hindi pagkakabuklodhanggang tayong mga Pilipino, lalong- lamang kilala sa angking husay buklod nating mga ika-19 ng lalo na ang mga kabataan, ay at talino, pati na rin sa sipag at Pilipino. Agosto ang hindi na inilalaan ang pokus tiyaga. May kalakip na Kung gaano karami naitakdang sa pag-aaral ng pagsasalita ng impormasyon mula sa https:// ang mga isla sa Pilipinas petsa. wikang Filipino. ay ganoon din karami ang mga Si dating pangulong Fidel Hindi lamang sa philippineone.com, https://www. dayalekto nito. Kabilang na Ramos naman ang nagdeklara pagkakabuklod-buklod ang philstar.com, at http://www. rito ang Cebuano na ginagamit noong taong 1997, ika-15 ng importansya ng wika, ito gmanetwork.com. ng mga Bisaya, Hiligaynon na Enero sa Proklamasyon Bilang rin ay isang palantandaan ginagamit ng mga Ilonggo, at 1041 na ang buong buwan ng kung saan tayo nagmula, Tagalog na siyang ginigamit ng Agosto ay ang Buwan ng Wika. pagkakakilanlan kung mga taga-Luzon. Ilang taon na rin ang sakaling tayo mangibang Sa taong 1937, napili ng nagdaan magmula ng tayo bansa, at ito ay isang kulturang Surian ng Wikang Pambansa ay nagkaroon ng Wikang dapat na pagkaingatan, ang Tagalog bilang batayan Pambansa ngunit tinatayang mahalin at palaguin. ng Pambansang Wika ng 85 porsyento pa lamang ang Lubos na isinusulong ng Pilipinas. Dalawang taon nakakaintindi at nakakabasa gobyerno ang pagpapayaman mula rito ay tinawag ni dating nito. Nasa 79 porsyento naman ng ating Pambansang Wika. pangulong Manuel L. Quezon, ang kayang magsulat gamit Ang tema sa taong ito ay Ama ng Wikang Pambansa, ang Wikang Filipino at ang “Filipino: Wika ng Saliksik,” ang Tagalog bilang Wikang gumagamit nito sa pang-araw na nanghihikayat na hindi Pambansa. araw ay 45 na porsyento. lamang sa pakikipagtalastasan Samantala, buwan ng Ayon sa Index Mundi 96.3 natin dapat gamitin at Hunyo 1940 ay itinuro sa porsyento ng ating kabuoang pagyamanin ang Wikang paaralan ang Pambansang Wika populasyon ay nakakainitindi Filipino kung hindi ay pati na bilang isa sa mga asignatura at bihasang gumamit ng rin sa pagtuturo, sa pananaliksik, na kasalukuyan namang wikang Ingles magmula sa at sa iba pang larangan ng umiiral. Labinlimang taon ang edad 15 pataas. Nasa 95.8 akademiko upang mas
Kuwento ni Doña Bosca
Nadarang sa Maling Gilid
“Ginusto mo ‘yan.” Natulala ako nang biglang bumuhos ang sangkatutak na emosyon habang pinagmamasdan ko ang asul na ulap. Maraming pangyayari ang hindi pa rin maalis sa aking isipan sa tuwing tumitingin ako sa taas. Ewan ko ba pero kapag nakikita ko siya sa kampus ay tinitingnan ko ang ulap na siyang simbolo ng aming unang pagtanaw sa isa’t isa— yun ang mga matang nakakatunaw ng kaluluwang nanlalamig. Umaga ng biyernes ay bakante ang aming iskedyul kaya nagpasya kami ng mga kaibigan ko na mag-usap tungkol sa aming mga buhay. Isa-isa naming nilista ang mga istandard kapag tungkol sa aming mga hinahanap na kaibigan. Hindi ko kinaya ang
himok ng ihi kaya umalis muna ako para sagutin ang tawag ng kalikasan. Tumingin ako sa langit na may pintang perpektong kulay. Dahandahan kong binalik ang aking ulo habang nakapikit ang mata. Nilanghap ko ang pakiramdam ng kalayaan sa akademiks at ang hangin ng nalalapit na tag-araw. Pagtingin ko sa kanya, tumawa siya nang palihim. Doon ko lang napagtanto na mag-isa lang pala ako habang pumipikit ako. Napahiya tuloy ako kaya napagpasyahan kong bumalik nalang imbes na magkatagpo kami. Pero napangiti rin ako kasi ang lambot ng ngiti niya. Isang di inaasahang pagtatagpo lamang iyon pero palaging bumabalik sa isip ko ang alaalang iyon. Hindi lang iyon isang beses na nangyari, kundi
Hindi niya iniinda ang pawis na dumadaloy sa kanyang pisngi, ni ang pagod na kanyang nararamdaman sa buong araw na pag-eensayo. Hindi niya iniisip ang oras na kanyang iginugol habang nagtututro ng mga sayaw habang may ngiti sa kanyang mga labi. Ngunit sa likod ng kasipagan na kanyang ipinamalas ay isang kwento ng determinasyon na masasabing namumukod-tangi sa lahat. Pinanganak at lumaki sa isang pamilyang puno ng pagmamahal, namuhay siya nang payak kasama ang kanyang apat na nakakatandang kapatid. Ang buhay man nila’y tila pumapasan ng troso – ang kanyang ama ay isang truck driver at and kanyang ina naman ay maybahay – ginawa niya itong inspirsayon upang magsipag at makawala sa gapos ng kahirapan. “Na-challenge ko to strive hard to finish my degree because ako ra jud ang nakasulod og college sa amo nga family,” pakiwari niya. Nabahala sa unos ng problemang humarang sa kanyang landas, tumigil siya sa kanyang pag-aaral. Subalit sa tulong ng mga payo ng mga taong malapit sa kanya, sumabak uli siya sa digmaan at nagpatuloy. Ngunit dumating sa puntong inatake sa puso ang kanyang ama at namild stroke. Iyon na marahil ang suliranin na sumubok sa kanilang katatagan. Nabalot ng dilim at paghihinagpis ang kanilang buhay, ngunit hindi niya hinayaang pangunahan siya nito at maging balakid sa pag-abot niya sa kanyang mga minimithi. “Ako gani kuno ang ‘laban lang’ nga pagkatawo, kay never jud kong ni-give up sa akong mga problems,” pabiro niyang tugon. Dahil ayaw niyang maging dagdag pasanin, ginamit niya ang kanyang talento upang masustentohan ang kanyang pag-aaral. Ginamit niya ang kanyang galing sa pagsayaw at nagturo. Isa rin siyang make-up artist at handler ng mga beauty pageants. Talagang nagsipag siya at pinasukan ang lahat ng raket sa buhay upang kahit papaano ay magkapera. Dahil sa mga talentong mayroon siya, malakas ang kanyang loob na ang mga ito ang magdadala sa kanya sa rurok ng tagumpay. Dahil sa husay niya sa pagtuturo, siya ang napili upang maging koreograpo ng isang kupunan sa Sandurot Festival 2018. Doon nakasalamuha niya ang mga batikan at mahuhusay na mga koreograpo. Kahit munting sisiwpa lamang siya sa industriya, hindi siya nawalan ng pag-asa na maging kampeon ng paligsahan. Bago pa ang kompetisyon ay nangako siya sa kaniyang mga mananayaw, “Mudaog jud mo.” At sa awa at tulong ng Diyos, ang kanyang kupunan ang nagwagi sa Sandurot Festival 2018. Iyon na marahil ang tagumpay na hindi niya inakalang kanyang makakamit. “Ang manga, dili na siya tangason og walay bunga,” sabi niya sapagkat mayroong mga taong kinaiinggitan siya sa mga tagumpay na kanyang nakamit. Subalit, naging matatag siya sa gitna ng mga pambabatikos. “Dili nalang ko mag-mind anang mga negatives in life. Focus lang jud ko,” bawi pa niya. Siya si Stephen Labrador Intong, ang bunso sa limang magkakapatid. Siya ay tubong Sibulan, Negros Oriental. Ipinanganak siya noong Enero 25, 1996. Siya ay mariin na naniniwala na dahil sa kanyang pagmamahal sa pagsasayaw, magwawagi siya sa hamon ng buhay. Dahil na rin sa kanyang pamilya na nagsisilbing bukal ng inspirasyon at pagmamahal, malakas ang kanyang loob na mapagtatagumpayan niya ang buhay IMAHE NG KAMPUS/ pahina 4 ilang beses nan a sa palagay ko nga ay pinaglalaruan lang ako ni kupido. Lumipas ang isang taon, hindi pa rin kami nagkakilala pero mayroon akong hinala na kilala na niya ako. Kaytagal na ng panahon, hindi pa rin ako makalimut sa nakaraan. Wala naman akong ideya kung bakit ako nagkagusto sa kanya. Marahil, dahil sa tinitingnan ko lang ang magandang kalooban niya at ang kanyang pagkamalapit sa kanyang pamilya. Ni hindi ko man lang kinonsidera ang mga kaibigan niyang pilyo. Pero ganyan naman tayo, tinatanggap natin kung ano sila. Pilit nating pinapakita o itinatatak ang kanilang kagandahang loob. Makaraan ang ilang buwan, hindi ko na siya nakikita kaya nawala na ang aking nadarama para sa kanya. Nagulat nalang
ako isang hapong papauwi na sana ako nang nakita ko ang kanilang sasakyan at bumaba siya. Napahinto ako, halatang nagulat. Ang lakas ng tibok ng puso ko at hindi ako mapakali. Naglakad nalang ako— bahala na. Nang mag-abot ang aming mga mata, naghihintay lang ako kung sino ang unang bibitaw ng mga salita. Pero wala eh, hindi ko kinaya, tumingin ako sa ibaba at lumakad nalang. Sinong mag-aakala na sa tatlong buwan na hindi ko siya nakikita ay tumibok ulit ang puso kong gala? Siya nga ba talaga? Alamin sa huling talaarawan… Si Doña Bosca ay mahilig sa misteryo at intuwisyon. Siya rin ay nakakaintindi ng mga bagaybagay na kalimitang binibigyang kahulugan ng iba.
Kuha ni Harvey M. Iquio
Dibuho nina Nichole C. Destor, Lyndon Jake C. Cataruja, Dinloven M. Janguin
TOMO XXXVI | ISSYU BLG.13 | AGOSTO 27-31, 2018
ULTIMO
4
TOMO XXXVI | ISSYU BLG.13| AGOSTO 27-31, 2018
Newsbit
Norsunian import, midaog sa DOTA tourney
Paglalarawan ni Joemar B. Villarejo
NORSUNIAN/mula sa pahina 1 finals,” niingon siya sa The NORSUnian (TN). Nigraduwar osa kursong Bachelor of Science in Business Administration (BSBA) major in Human Resource and Development Management (HRDM) sa NORSU niadtong Marso, siya usab nailhan nga STUDE/mula sa pahina 1 “Pag skirt, ano ba ‘yong skirt dapat? Hanggang saan ‘yon? Pag off-shoulder, ano bang pwede?” pahayag niya. Samantala, sinabi ng direktor ng Student Affairs Services (SAS) Julio Ventolero, sa mga nakaraang taon, hindi nalimbag ang mga handbook dahil nangangailangan pa ito ng rebisyon. “Sayang pud og magprinta nga due to revisions pa, so kanang budget ako sang gipunggan usa,” dagdag pa ni Ventolero. Sa kasalukuyan, hinihimok ni Ventolero ang mga mag-aaral na gamitin ang handbook sa NORSU website upang magsilbing pansamantalang gabay
aktibong miyembro sa Kabilin Choir kung diin na-ensayo ang iyang kinaiya sa pag-awit. Sa wala pa nisulod si Windimie sa maong national television career. Siya empleyado sa Jaoming Marketing Corporation sa Quezon City. dahil ito ang pinakahuling naaprubahang handbook. Sa kabilang banda, sinabi ni Pedriña na mahalagang maibahagi agad ang mga university handbook sa mga mag-aaral upang malaman nila ang kanilang mga karapatan, pribilehiyo, at tungkulin sa unibersidad. “Para iyong studyante meron silang guidance talaga, hindi lang plain na orientation, malilimutan ng estudyante yan, pero pag may handbook na irerelease sa kanila, alam nila,” dagdag ni Pedrina. Ayon kay Pedriña salungat sa mga nakaraang administrasyon ng FSG, tatapusin nila ang rebisyon at pagpapalimbag.
MAGCEDYA! Dahil sa ipinamalas na ganada, kisig, at talino, Si Geshelie Rotch Sojor (kanan) at Kent Anthon Alabata (kaliwa) ang inanusiyong Mr. and Ms. College of Education sa NORSU Sports and Cultural Complex noong PaCEDgarbo 2018. Kuha ni John Earl F. Merto
NOF-JPIA nagkahiusa alang sa mental health run Rean Jane D. Escabarte
Sa tumong nga makatabang sa Talay Mental Rehabilitation Center sa Dumaguete, nagkahiusa sa pag-organisar sa Run for Mental Health Awareness ang Negros Oriental Federation of Junior Philippine Institute of Accountants (NOF-JPIA) lakip ang NORSU JPIA, Agosto 25. Ang naipon nga pondo sa maong kalihokan nga gikuha gikan sa registration sa mga niapil, ipalit og mga suplay ug BALITANG/ mula sa pahina 1 palawakin ang saklaw ng kanyang adbokasiya. Kapwa niya manunulat ng ordinansang ito ay sina konsehal Karissa Faye Maxino, Manuel Arbon at Joe Kenneth Arbas. “I have thought of doing projects like this way before I was elected because it is something I have always been passionate about,” tugon ni Tolentino.
tambal alang sa Talay Mental Rehabilitation Center isip tabang sa maong institusyon. Si Nicely Aranda, pangulo sa Special Projects Committee sa Silliman University JPIA nga mao’y nanguna sa pagorganisar sa maong kalihokan, miingon, “Actually, nagobtain mi og list nila (Talay Mental Rehabilitation Center) of supplies and medicines nga kinahanglan nila because we don’t want to give money.” Gidayig usab ni Shiela Saraga, usa ka rehistradong Ang ipinasang ordinansa ay nangangailangan nang dalawa pang pagbabasa o readings bago ito tuluyang maaprubahan. Natapos na rin ang unang pagbabasa ng ordinansa kamakailan lamang. Bago iyan, kailangan pang makipag-usap ni Tolentino sa committee on environment.
nars sa Dumaguete Health Office, ang Silliman University JPIA sa pagpanguna sa pagorganisar sa maong kalihokan. Miingon siya, “As for the record, we have around 300 mental illness individuals, and unfortunately, these individuals don’t have treatment as of now, so very good kaayo… nga ga conduct ani para sa Talay.” Ang mga miapil sa maong aktibidades nalipay usab sa tumong sa ilang gisalmotan nga kalihokan. “Happy ko kay except nga
nadaog ko, nakatabang sad ko sa gipadulngan ani nga event,” Miingon si Earl Peonila, ang 1st placer sa men’s category. Sa panahon nga gipangutana kung unsa’y hinungdan sa iyang pag-apil, si Mereeis Ramirez, ang 1st placer sa women’s category miingon, “First is, aron makatabang and then makahatag og engganyo sa uban nga mga kabatan-onan dayon para pod sa healthy lifestyle and then part sa training pod namo preparation sa other race.”
Dibuho ni Dinloven M. Janguin
Gikuhang import si Jothan Alpuerto, 4th year nga estudyante sa Bachelor of Science in Geology, sa Team Southern Tiger (Malaysia) alang sa usa ka-Dota Gaming Tournament. Sa pinaka-unang higayon, nikuha ang giingung Malaysian Team og taga-Pilipinas isip import kuyog sa upat ka ChineseMalay nga gikan sa maong nasud. Matud ni Alpuerto, extraordinary ang maong kasinatian kay nakakita siya og laing mga Dota players unya libre pod ang plite sa byahe ug accomodation. Nidaog isip 6th placer ang Team Southern Tiger; wala man nakasulod sa top three, “Ang kapildihan necessary para makakat-on”, ingon ni Alpuerto. Matud ni Shara Montalbo, first year Bachelor of Mass Communication nga estudyante, isip Norsunian, malipayon siya alang sa import nga Dota Gamer sa Malaysian Team bisan dili kini linya sa academic program sa eskwelahan og nga garbo kini sa Pilipinas. Sumpay usab ni Jen Palama, third year BS Business Administration nga estudyante, tungod sa pagdula niya sa Dota malampuson siya, nakakuha siya og opurtunidad nga makaadto sa laing nasod ug mailhan nga maayong tigdula og Dota bisan sa gawas sa nasud. (FJ ALEJANO)
PROMOTING/mula sa pahina 2 While there are a few students and staff who care about the cleanliness and climate change, they are still overpowered by the countless individuals who could only care less. Further, I fervently hope that this may serve as a lesson not only to Norsunians, but kOPONAN/mula sa pahina 1 ang grupo ng Philippine Society of Mechanical Engineers (PSME). Dumaan ang tatlong nangingibabaw na koponan sa mapang-aklas na written, rapid fire (general knowledge), buzzer, at audio-visual na sistema sa pagbabato ng katanungan. Sa huli, itinanghal na kampyon ang PICoE sa puntos na 115, pangalawang gantimpala naman mula sa PICE na nakaani ng 100 puntos, at ang pangatlong gantimpala na ibinahagi sa PSME
to all citizens in the country as well. As long as our students do not realize that tree-planting shouldn’t be done only for compliance, only then we could make a genuine difference in our nation. (Association of Young Environment Journalists) bulasok sa 80 kabuoang puntos. Tumanggap ang mga nanalo ng tropeyo, medalya, at sertipiko ng pagkilala. “Since we’re still on the experimental stage, we try to engage the students in the different engineering courses and hopefully mapadayon siya (quiz bowl) next year,” tugon pa ni Banaybanay. Tunay na tagumpay ang naukit ng mga nag-organisa sa pagpalaganap ng mahahalagang impormasyon.
IMAHE ng kampus/ mula sa pahina 3 kahit gaano pa kalakas ang ang lahat ng kanyang pangarap bagyong darating. at mga minimithi sa buhay. Hindi man niya Si Stephen ay inaasahang masisigurong sa kanyang landas magtapos ngayong Oktubre sa ay walang tinik na susugat sa kursong Bachelor of Secondary kanya, ngunit dahil sa kanyang Education major in Music, Arts, mga pangarap ay positibo siya Physical Education, and Health na maaabot at makakamit niya (BSED MAPEH).