Smart cities by theodora.serdari

Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Ακαδ. Έτος 2016-2017

Πάτρα, 30 Μαρτίου 2017

Έξυπνες Πόλεις: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές Ερευνητική Εργασία

Επιβλέπουσα Καθηγήτρια: Αικατερίνη Λιάπη

Θεοδώρα Σερδάρη Αμ: 1463

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

People think that design is styling. Design is not style. It’s not about giving shape to the shell and not giving a damn about the guts. Good design is a renaissance attitude that combines technology, cognitive science, human need and beauty to produce something that the world didn’t know it was missing. Paola Antonelli

Ευχαριστώ την επιβλέποντα καθηγήτρια μου κ. Αικατερίνη Λίαπη τόσο για τις συμβουλές και τη καθοδήγηση της καθ’ όλη την εκπόνηση της εργασίας αυτής, όσο και για την άριστη συνεργασία που είχαμε κατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων με τις αμέτρητες γνώσεις που μου μετέδωσε. Ευχαριστώ επίσης τη συμφοιτήτρια Μαρία Καλαϊτζάκη για τις χρήσιμες παρατηρήσεις που συνέβαλαν στην τελική εκπόνηση αυτής της εργασίας.

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Περίληψη

Στα πλαίσια αυτής της ερευνητικής εργασίας έγινε μία προσπάθεια για τη κατανόηση και αποσαφήνιση του όρου έξυπνη πόλη. Η εμφάνιση της έννοιας της έξυπνης πόλης μπορεί να αναζητηθεί μερικές δεκαετίες πριν όταν οι αρχιτέκτονες άρχισαν να οραματίζονται τις πόλεις του μέλλοντος που θα στηρίζονταν στη τεχνολογία και θα απαντούσαν στα πολλαπλά προβλήματα που προέρχονταν από την έντονη αστικοποίηση την ίδια εποχή. Ο όρος έξυπνη πόλη δεν έχει έναν ευρέως αποδεκτό ορισμό, για το λόγο αυτό αναφέρονται οι ορισμοί διαφόρων ερευνητών, ενώ από ένα μεγάλο μέρος της επιστημονικής κοινότητας θεωρείται η εξέλιξη της ψηφιακής πόλης. Στην συνέχεια γίνεται αναφορά σε παραδείγματα σύγχρονων έξυπνων πόλεων στην Ευρώπη και στην Ασία τα οποία συγκρίνονται μεταξύ τους προκειμένου να αποσαφηνιστούν οι διάφορες στρατηγικές ανάπτυξης προς την κατεύθυνση της έξυπνης πόλης. Ακόμη παρουσιάζονται παραδείγματα νέων πόλεων που σχεδιάζονται με τα πρότυπα της έξυπνης ανάπτυξης και συγκρίνονται με τις υφιστάμενες πόλεις ώστε να διαπιστωθεί το επίπεδο δραστηριοποίησης τους, την ποιότητα ζωής που προσφέρουν και συνεπώς το πόσο «έξυπνες» είναι.

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Abstract

As a part of this research work there has been an attempt to understand and clarify the term smart city. The term “smart city” was first mentioned decades ago, when architects began to envision the cities of the future which would be based on technology and would be able to find solutions to multiple problems stemming from urbanization. The term smart city does not have a widely accepted definition, therefore, the definitions of various researchers are referred but smart city is regarded as the development of a digital city, by considerable part of the scientific community. In addition, examples of modern smart cities in Europe and Asia which are referred and compared with each other to clarify the different development strategies towards the term smart city. Also, examples of new towns plans are presented by the standards of smart development and compared with existing cities to determine their level of activity, quality of life and therefore how “smart” they are.

iii

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Περιεχόμενα Εισαγωγή Κεφάλαιο 1: Από τα έξυπνα αντικείμενα στην έξυπνη αρχιτεκτονική 1.1 1.2 1.3 1.4

Δίκτυα ανταλλαγής πληροφοριών και αυτοματισμοί . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Από τα έξυπνα υλικά στο έξυπνο σπίτι. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Έξυπνη αρχιτεκτονική: ιστορική εξέλιξη και ορισμοί. . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Αυτοποιημένα συστήματα. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

Κεφάλαιο 2: Έξυπνη πόλη: ιστορικό υπόβαθρο και εξέλιξη 2.1 Ιστορικές αναφορές και πρότυπα: από τη Mobile Architecture στην Ηλεκτρονική Πολεοδομία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10 2.1.α Yona Friedman και Archigram. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11 2.1.β Superstudio και Paolo Soleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 2.1.γ Arata Isozaki και Τάκης Ζενέτος. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14 2..2 Έξυπνη πόλη και αστική πυκνότητα. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15 2.2.α Η εμφάνιση της εννοίας της έξυπνης πόλης. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 2.2.β Έξυπνη πόλη και τεχνολογία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Κεφάλαιο 3: Χαρακτηριστικά και ορισμοί της έξυπνης πόλης 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5

Χαρακτηριστικά έξυπνης πόλης. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Ορισμοί έξυπνης πόλης. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Η εμφάνιση του όρου ψηφιακή πόλη. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Μικρές πόλεις ως πρότυπα έξυπνων πόλων. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Παραδείγματα έξυπνων πόλεων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Κεφάλαιο 4: Έξυπνες πόλεις στην Ευρώπη 4.1 4.2 4.3 4.4

47 Δράσεις στην ΕΕ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Η περίπτωση της Βαρκελώνης. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 Η περίπτωση του Λονδίνου. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 Σύγκριση Βαρκελώνης - Λονδίνου. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

Κεφάλαιο 5: Έξυπνες πόλεις στην Ασία 5.1

5.2

69 Δράσεις στην Κίνα. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.1.α Η περίπτωση του Πεκίνου. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 5.1.β Η περίπτωση της Σαγκάης. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 5.1.γ Σύγκριση Πεκίνου - Σαγκάης. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .87 89 Δράσεις στην Ινδία. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Κεφάλαιο 6: Νέες έξυπνες πόλεις 6.1 6.2 6.3

Η περίπτωση της Lusail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 Η περίπτωση της Masdar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105 Σύγκριση Lusail - Masdar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112

Συμπεράσματα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114 Βιβλιογραφία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117 Ιστοσελίδες. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 Πηγές Εικόνων. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Εισαγωγή

Παντού γύρω μας αναφέρεται ο όρος έξυπνος (smart), τα smartphones, smartwatch και smart tv έχουν ενταχθεί στο καθημερινό μας λεξιλόγιο. Όλα γύρω μας έχουν την τάση να γίνονται πιο ‘έξυπνα’ με τη τεχνολογία να επεμβαίνει σε κάθε πτυχή της καθημερινότητας. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής αλλάζει με ραγδαίους ρυθμούς επηρεαζόμενος από την εξέλιξη της τεχνολογίας που καλείται να δώσει λύσεις στις νέες απαιτήσεις και στις αυξανόμενες ανάγκες. Η έννοια του ‘έξυπνου’ αναφέρεται όλο και περισσότερο σε ποικίλες εφαρμογές και πεδία με αποτέλεσμα να επικρατεί μια σύγχυση σχετικά με το τι τελικά σημαίνει έξυπνος, πως αυτό ορίζεται, και ποια είναι τα χαρακτηριστικά του. Αντίστοιχα και στην αρχιτεκτονική έχει εισαχθεί ο όρος έξυπνος τόσο σε κλίμακα κατοικίας όσο και πόλης, χωρίς όμως να έχει αποσαφηνιστεί πλήρως και χωρίς να έχει διευκρινιστεί ποια είναι η σχέση του με την αρχιτεκτονική και πως μπορεί να αλληλεπιδράσει με τους πολίτες στο πλαίσιο μιας κοινωνίας. Στόχος αυτής της ερευνητικής εργασίας είναι η διερεύνηση του όρου ‘έξυπνη πόλη’, και η σχέση του με την αρχιτεκτονική, καθώς και η κατανόηση των δράσεων γύρω από αυτό το πλαίσιο και τα πεδία εφαρμογής του. Επίσης η μελέτη της σχέσης αρχιτεκτονικής και τεχνολογίας, ο βαθμός αλληλεπιδράσεις τους και οι τάσεις του σύγχρονου σχεδιασμού. Για να γίνει κάτι τέτοιο κατανοητό θα διερευνηθούν δράσεις που γίνονται τόσο σε υφιστάμενες περιοχές ή πόλεις όσο και νέες που βρίσκονται υπό κατασκευή.

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Κεφάλαιο 1 Από τα έξυπνα αντικείμενα στην έξυπνη αρχιτεκτονική

1.1 Δίκτυα ανταλλαγής πληροφοριών και αυτοματισμοί Από τη δεκαετία του 1970, οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές και η τεχνολογία των τηλεπικοινωνιών έχουν αλλάξει την ανθρώπινη ζωή. Ένα μεγάλο μέρος της γοητείας του Διαδικτύου βρίσκεται στον τρόπο που ο καθένας από εμάς του επιτρέπει να προσαρμόζετε στη ζωή του [Sherbini, Krawczyk]. “Η τροφοδοσία ειδήσεων, η λίστα μουσικής, οι συστάσεις βιβλίων, το καινούργιο αυτοκίνητο, προσαρμόζονται σε απευθείας σύνδεση από το χρήστη” [Geropanta]. Σύμφωνα με τους Sherbini και Krawczyk οι αλλαγές αυτές έχουν ξεπεράσει τις αρχικές θεωρίες καθώς η εξελικτική πορεία των τεχνολογιών προπορεύεται από την έρευνα για τις συνέπειες τους. Από το 1990, η κοινωνική και προσωπική ζωή έχει επηρεαστεί από τους υπολογιστές και τις τηλεπικοινωνίες, κάνοντας την απόσταση ασήμαντη. Οι φυσικοί χώροι και οι ορισμοί τους, ως ανθρώπινες πτυχές, έχουν επίσης πληγεί, οι αίθουσες συνεδριάσεων, για παράδειγμα, έχουν γίνει εικονικές αφού τα φυσικά στοιχεία τους έχουν μηχανογραφηθεί. Αυτό σύμφωνα με τους Sherbini και Krawczyk είναι απλά μία ενσωμάτωση των ικανοτήτων του υπολογιστή στον φυσικό κόσμο, όπου μέσω αυτής της ενσωμάτωσης, τα φυσικά αντικείμενα και οι χώροι θεωρούνται ως ευφυής. Η ενσωμάτωση του υπολογιστή στο φυσικό κόσμο του δίνει την ικανότητα της υπολογιστικής σκέψης. Οι υπολογιστές έχουν τις ικανότητες να λαμβάνουν πληροφορίες (input), να επικοινωνούν με άλλες μηχανές, να μεταβιβάζουν τις πληροφορίες, την επεξεργασία πληροφοριών, τον υπολογισμό και την παραγωγή-αποτελέσματα (output), εν ολίγοις, οι υπολογιστές μπορούν να «σκέφτονται». [Sherbini, Krawczyk] Με την εξέλιξη και εδραίωση των υπολογιστικών συστημάτων στην καθημερινή ζωή, ξεκίνησε ένα νέο κύμα ‘έξυπνων’ αντικειμένων, όπου έξυπνα 1

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

αεροπλάνα - ευφυείς κατοικίες - shape memory textiles – ψηφιακά επίσημα έγγραφα – πληροφορίες τεχνολογίας - φαίνεται να είναι το νέο λεξιλόγιο όπου η επιστημονική αρχιτεκτονική κοινότητα έχει στρέψει την προσοχή της [Harper]. Η κατασκευή επίσης ολόκληρων συστημάτων σε κτίρια που μπορούν να σχεδιαστούν για να έχουν κάποιο επίπεδο ‘ευφυΐας’ έχουν φτάσει στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Τα ευφυή συστήματα περιλαμβάνουν κανονικά περιβαλλοντικά συστήματα (θέρμανσης, εξαερισμού και κλιματισμού, φωτισμού, ακουστικής) και δομικά συστήματα [Addington, Schodek].Οι ψηφιακές συσκευές επιτρέπουν εξατομικευμένη εμπειρία: υπάρχουν έξυπνα φώτα που μπορούν να αντιδράσουν σε περιβαλλοντικούς παράγοντες και να παρέχουν ατομικές εμπειρίες στους χρήστες. Τα αυτοκίνητα μπορούν να συντονίσουν με ακρίβεια την απόδοσή τους με την εκμάθηση των συνηθειών του οδηγού και ολόκληρα γήπεδα έχουν φέρει σε απευθείας σύνδεση μεμονωμένα συμβάντα – όπου οι θεατές μπορούν να είναι σε εγρήγορση για περισσότερη πληροφορία, προσφέροντας ένα ελκυστικό περιεχόμενο. Αυτή η τελευταία λέξη της τεχνολογίας παρέχει το καλύτερο και για τους δύο κόσμους: την ευφυΐα, την εξατομίκευση και την προσαρμοστικότητα της ψηφιακής τεχνολογίας που αναμειγνύονται με τη διαδραστική και καθηλωτική εμπειρία του πραγματικού κόσμου. Για το λόγο αυτό, θεωρείται μεγάλης σημασίας η ανάλυσή της. [Harper] 1.2 Από τα έξυπνα υλικά στο έξυπνο σπίτι Τα έξυπνα υλικά δεν θα μπορούσαν να αποτελέσουν εξαίρεση, καθώς αποτελούν πρωταρχικό παράγοντα για τη κατασκευή και την εκτίμηση του έργου. Όπως είναι σύνηθες σε οποιοδήποτε πλαίσιο του σχεδιασμού, οι βασικοί τύποι έξυπνων υλικών χρησιμοποιούνται συνήθως σε συνδυασμό με πολλά άλλα υλικά για την παραγωγή συσκευών, εξαρτημάτων, συνδεσμολογιών και / ή συστημάτων που εξυπηρετούν πιο πολύπλοκες λειτουργίες. Για παράδειγμα, οι εξωτερικοί τοίχοι σε ένα κτίριο προσφέρουν μια σειρά λειτουργιών (θερμικό φράγμα, προστασία από καιρικές συνθήκες, αθέμιτου αερισμού, κ.λπ.), καθώς και την σύσταση της οπτικής εμπειρίας ενός κτιρίου. Τα μεμονωμένα υλικά δεν μπορούν να ανταποκριθούν σε αυτές τις πολλαπλές απαιτήσεις. Έτσι, 2

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

μπορεί να έχουμε σειρές υλικών που θα δημιουργούν διαφορετικούς τύπους «έξυπνων τοίχων», ανάλογα με το πώς ακριβώς συγκροτείται ο τοίχος, ποιες κύριες λειτουργίες προορίζεται να εξυπηρετήσει και το βαθμό στον οποίο υπάρχουν εξωτερικά συστήματα ελέγχου. Οι όροι αυτοί δεν εμφανίστηκαν ξαφνικά, αλλά αναφέρονται σε αρχιτεκτονικές πρακτικές που ξεκίνησαν πριν από δεκαετίες. [Addington, Schodek] Σύμφωνα με τον Harper (2003), τα «έξυπνα κτίρια» είναι ένας σχετικά νέος όρος, που έχει ως προαναφερθέν το «Έξυπνο Σπίτι», ένας όρος που δημιουργήθηκε το 1980 όπου και αναφέρθηκε πρώτη φορά η έννοια του ‘έξυπνου’, αλλά χρονολογείται από τις αρχές του αιώνα.[Harper] Σύμφωνα με τον Senagala αν και η AT & T είχε ασχοληθεί και σε ερευνητικό επίπεδο με “έξυπνα κτίρια” από το 1982, ένα μεγάλο μέρος της έρευνας και του αναπτυξιακού έργου σε αυτό το σημαντικό τομέα είναι ακόμα σε πρόωρο στάδιο. Παρά το γεγονός ότι ένα σημαντικό μέρος εργασιών έχει γίνει στον τομέα των «έξυπνων σπιτιών», η επεκτασιμότητα, η δυνατότητα μεταφοράς και η εννοιολογική σαφήνεια ήταν περιοριστικοί παράγοντες στην επέκταση αυτής της έρευνας σε μεγαλύτερες κτιριακές εφαρμογές. [Senagala] Ο όρος ‘έξυπνο σπίτι’ δημιουργήθηκε για να περιγράψει τη χρήση των ηλεκτρικών συσκευών στο σπίτι που θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν το υπηρετικό προσωπικό και να απλουστεύσουν τις οικιακές εργασίες. Στην έρευνα του ο Harper υποστήριξε τη διάκριση των τεχνολογιών αυτών με βάση δύο παραμέτρους – «συσκευές εξοικονόμησης χρόνου» και «χρόνος χρησιμοποίησης προϊόντων». Δήλωσε ότι: «η εξοικονόμηση χρόνου» είναι αγαθό το οποίο μπορεί ενδεχομένως να αυξήσει τη διακριτική ευχέρεια χρόνου με τη μείωση του χρόνου που απαιτείται για την εκτέλεση της εργασίας, για μηχανές π.χ. πλύσιμο. «Χρόνος χρήσης» προϊόντος είναι ο χρόνος που καταλαμβάνεται για τη χρήση και βελτιώνει την αντιληπτή ποιότητα τους για παράδειγμα η τηλεόραση. [Harper] Σε αντίθεση όμως με την έρευνα του Harper είναι οι D. Michelle Addington και Daniel L. Schodek, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι μία από τις πρώτες χρήσεις του όρου «έξυπνος» ήταν σε σχέση με την βελτίωση των συστημάτων παρακολούθησης και ελέγχου που βασίζονται σε αισθητήρες για τον έλεγχο του θερμικού περιβάλλοντος σε ένα κτίριο (το «Έξυπνο Σπίτι» της δεκαετίας του 1990). [Addington, Schodek] Η τεχνολογική πρόοδος σταδιακά συνέβαλε στη δημιουργία εμπορικών συμφερόντων, όπως η National Association of Home Builders στις ΗΠΑ το 3

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

1990, που επένδυσε στην ένταξη της απαραίτητης τεχνολογίας στο σχεδιασμό των νέων κατοικιών. Αυτό ήταν το σημείο εκκίνησης για πολλά πειραματικά έργα, όπως το Adaptive House - Πανεπιστήμιο του Κολοράντο, ComHOME, του Διαδραστικού Ινστιτούτου της Σουηδίας, το House_n του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης, το Aware Home του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Γεωργίας και πολλά άλλα. [Harper] Η εφαρμογή της νέας τεχνολογίας σε συνδυασμό με την υποστήριξη του επιχειρηματικού κλάδου καθιέρωσαν την έννοια του έξυπνου που είχε ως αποτέλεσμα την αυξανόμενη χρήση αυτοματισμών με στόχο τη διευκόλυνση του σύγχρονου τρόπου διαβίωσης. 1.3 Έξυπνη αρχιτεκτονική: ιστορική εξέλιξη και ορισμοί Σύμφωνα με την έρευνα που παρουσιάζεται στο βιβλίο Smart Architecture, κατά τη δεκαετία του 1960 υπήρξε μία μεγάλη απαισιοδοξία εξαιτίας της επικείμενης παγκόσμιας καταστροφής, χάρη στην κατασπατάληση των ορυκτών καυσίμων και των υλικών και τη μη αναστρέψιμη μόλυνση του εδάφους, του αέρα και του νερού, που είχαν επίσης επισημανθεί από την εμφάνιση της «παραδοσιακής» οικολογικής αρχιτεκτονικής. Για το λόγο αυτό για να ανατραπεί αυτή η κατάσταση άρχισε να δημιουργείται μία νέα τάση, μια συντηρητική αρχιτεκτονική με βαθιά δυσπιστία προς την τεχνολογική καινοτομία. Δημιουργήθηκε η ανάγκη να υπάρξει μια αρχιτεκτονική που παρά τα μεγάλα προβλήματα που δημιουργούνται από τις σχέσεις μας με το περιβάλλον, θα ήταν ακόμα αισιόδοξη. Μια αρχιτεκτονική που θα αναλάμβανε την «πράσινη πρόκληση» ως βάση για την καινοτομία. Σύμφωνα με τους Ed van Hinte, Marc Neelen, Jacques Vink και Piet Vollaard ξεκίνησε λοιπόν να επιστρατεύεται από την ακαδημαϊκή κοινότητα αυτή η εναλλακτική αρχιτεκτονική υπό ένα άλλο σύνθημα: Έξυπνη Αρχιτεκτονική. Η έξυπνη, όπως αιτιολογούν, είναι πάντα δυναμική και ποτέ απαισιόδοξη και δύσπιστη προς τη καινοτομία, είναι ταυτόχρονα εξελισσόμενη και ελεγχόμενη. Ως έννοια είναι ευρύτερη από ό,τι ορίζει η αειφορία ή η οικολογία. Η έξυπνη αρχιτεκτονική προφανώς είναι περιβαλλοντικά ενήμερη, όχι μόνο όσον αφορά την προστασία του περιβάλλοντός μας, αλλά επειδή χρησιμοποιούνται υλικά ειδικευμένα στην αποτελεσματικότητα και στην ενέργεια που είναι 4

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

πάντα ‘έξυπνα’. Αλλά υπάρχει κάτι περισσότερο στην έξυπνη αρχιτεκτονική από αυτό. Είναι διαδραστική, ένα έξυπνο κτίριο παρουσιάζει τον εαυτό του ως γέφυρα μεταξύ των χρηστών του και του περιβάλλοντος του. Είναι ο μεσολαβητής ανάμεσα στις απαιτήσεις και τις επιθυμίες των χρηστών και του περιβάλλοντος. Με τον τρόπο αυτό συμπεριφέρεται έξυπνα, χρησιμοποιεί τους αισθητήρες για να δημιουργήσει μια «μνήμη» και να μάθει. Οι Ed van Hinte, Marc Neelen, Jacques Vink και Piet Vollaard αναφέρουν στο Smart Architecture ότι η έξυπνη αρχιτεκτονική είναι αποτελεσματική, θα κάνει περισσότερα με λιγότερα. Η έξυπνη αρχιτεκτονική βασίζεται πάντα στο χρόνο, αντιδρά με διαφορετικές περιόδους χρόνου στις μεταβαλλόμενες επείγουσες ανάγκες των χρηστών, στις κλιματολογικές συνθήκες, στις αλλαγές των λειτουργιών και των κοινωνικών εξελίξεων. Βασίζεται επίσης στο σύστημα, και αναφέρεται ως εξελικτική, είναι «φυσική», μιλάει για τον εαυτό της, μαθαίνει από τη φύση, και τη χρησιμοποιεί όταν είναι απαραίτητο και βλέπει την τεχνολογία όχι ως εχθρό της φύσης, αλλά ως φυσικό σύμμαχο. [Hinte, Neelen,…] Ωστόσο, δεν υπάρχει ένας σαφής, περιεκτικός ορισμός για την έννοια ‘έξυπνη’ αρχιτεκτονική και για το πώς σχετίζεται ή διαφέρει από τους κοντινούς τομείς της διαδραστικής αρχιτεκτονικής, παραστατικής αρχιτεκτονικής, κινητικής αρχιτεκτονικής, και προσαρμοστικής αρχιτεκτονικής. Ενδιαφέρον έχει λοιπόν να διερευνηθούν τα βασικά και κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με την έξυπνη αρχιτεκτονική από ένα περίπλοκο-προσαρμοζόμενο σύστημα. Πως ορίζεται για την αρχιτεκτονική η ‘ευφυΐα’; Πόσα επίπεδα ‘ευφυΐας’ υπάρχουν; Πώς μετριέται; Σε τι διαφέρει από τις προηγούμενες απόπειρες καθιστώντας την αρχιτεκτονική μηχανική ή / και με τεχνολογική ευφυΐα; Πώς συσχετίζει ή υιοθετεί την σχεδίαση υπολογιστών, με τη βοήθεια υπολογιστών αρχιτεκτονικού σχεδιασμού και με ενεργειακά αποδοτικό σχεδιασμό; Υπάρχει ένα πιθανό υπολογιστικό και αρχιτεκτονικό πλαίσιο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να παρέχει την αναγκαία κατεύθυνση προς τους μυριάδες ακαδημαϊκούς και επαγγελματίες που ενασχολούνται και βρίσκονται σε αναζήτηση στα διάφορα ιδρύματα; Ένας αριθμός από επιδιώξεις - στο παρελθόν, καθαρά τεχνικού τύπου ή αμιγώς θεωρητικού ή κυρίως από περιβαλλοντικούς κλάδους – έχουν αρχίσει να συγχωνεύονται και να μοιράζονται τις ανησυχίες τους υπό τον τίτλο της έξυπνης αρχιτεκτονικής. Ο καθορισμός των ιδιοτήτων που διαμορφώνουν την έννοια της έξυπνης αρχιτεκτονικής είναι αυτή τη στιγμή γεμάτος με ασάφεια, χωρίς να 5

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

υπάρχουν συγκεκριμένες και αποδεκτές από το σύνολο της επιστημονικής κοινότητας ιδιότητες. Η ασάφεια όμως, μπορεί να είναι καλή μερικές φορές γιατί επιτρέπει τις πολλαπλές και ανταγωνιστικές έννοιες να αναπτυχθούν. Ωστόσο, δεν υπήρξε καμία ουσιαστική συζήτηση για το τι συνιστά η έξυπνη αρχιτεκτονική και ποιες αρχές ακολουθεί. Υπάρχει σύνδεση για παράδειγμα με τα έξυπνα αντικείμενα; Είναι κάθε αντικείμενο που έχει τη δυνατότητα να συνδεθεί με το διαδίκτυο και να αλληλεπιδράσει, αντάξιο του όρου έξυπνο; Ποια είναι τα κριτήρια για την εξυπνάδα στην αρχιτεκτονική; Ένας τέτοιος ορισμός θα μπορούσε να οδηγήσει, σε ποιοτικά και ποσοτικά μετρήσιμο πηλίκο, το οποίο κατά τον Senagala αποκαλείται «πηλίκο εξυπνάδας” ή SQ. Αλλά για να μπορέσουμε να επιχειρήσουμε να μετρήσουμε το SQ μιας αρχιτεκτονικής μελέτης, χρειαζόμαστε να έχουμε κατανοήσει τις ιδιότητες που καθορίζουν την εξυπνάδα. Ο Senagala ως ένας systems theorist με ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον στα περίπλοκα προσαρμοστικά συστήματα (Complex Adaptive Systems), καθορίζει μια σειρά από βασικές έννοιες συστημάτων που αποτελούν σημαντική βοήθεια στην ολοκλήρωση του έργου διαμόρφωσης της έννοιας έξυπνη αρχιτεκτονική. Ο Senagala επίσης στην προσπάθεια του αυτή να διευκρινίσει την έννοια της έξυπνης αρχιτεκτονικής αναφέρεται στην πολυπλοκότητα του Venturi, σύμφωνα με τον οποίο η πραγματικά έξυπνη αρχιτεκτονική πρέπει να είναι πολύπλοκη, αν και όχι κατ ‘ανάγκην περίπλοκη. Η πολυπλοκότητα δεν αναφέρεται συχνά στην αρχιτεκτονική. Στο βιβλίο του, η Πολυπλοκότητα και η Αντίφαση στην Αρχιτεκτονική, ο Venturi επιχειρεί σε κάποιο βαθμό τη σύνδεση της έννοιας της πολυπλοκότητας με άλλες ειδικότητες, ενώ εστιάζει σχεδόν αποκλειστικά στη μανιεριστή πολυπλοκότητα του νοήματος, της επιφάνειας, της εικονογραφίας και των ιστορικών αναφορών. Η έξυπνη αρχιτεκτονική συχνά συγχέεται με την κινητική αρχιτεκτονική. [Senagala] Μερικές φορές ένα απλό και ως εκ τούτου φαινομενικά «χαζό» κτίριο είναι Ππιο έξυπνο από μία μηχανή που κυριαρχείται από την τεχνολογία πάνω στην οποία ο χρήστης έχει χάσει τον έλεγχο. Η έξυπνη αρχιτεκτονική προσφέρει μια ολοκληρωμένη λύση σε μια ποικιλία προκλήσεων του σχεδιασμού: το περιβαλλοντικό πρόβλημα, τη βέλτιστη χρήση του χώρου και άλλων πόρων, τη λειτουργική αξιοποίηση των υλικών και της τεχνολογίας, καθώς και την αισθητική. Η έξυπνη αρχιτεκτονική είναι μερικές φορές εκπληκτικά προφανής. Δημιουργεί την αίσθηση του «εάν μόνο το είχα σκεφτεί ο ίδιος». Οι απλές λύσεις είναι κάθε άλλο παρά χαζές. Είναι 6

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

όμορφες και κομψές. Η έξυπνη αρχιτεκτονική δημιουργεί ένα συναίσθημα αισιοδοξίας, ευεξίας και χαράς, χωρίς να χρειάζεται να είναι ακριβή. Υπάρχει πάντα κάτι ευχάριστο γι ‘αυτή και συχνά είναι ακόμη και πνευματώδης. Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά οι Ed van Hinte, Marc Neelen, Jacques Vink, Piet Vollaard, η έξυπνη αρχιτεκτονική είναι μια ειλικρινή αρχιτεκτονική. Η έξυπνη αρχιτεκτονική συνεργάζεται: ανταποκρίνεται με τον περιβάλλοντα χώρο, δεν είναι όμως μόνο αυτό που ισχύει για το φυσικό περιβάλλον: το κλίμα, το αστικό τοπίο και συνθήκες όπως αυτές, είναι επίσης αληθινή και για το κοινωνικό περιβάλλον, για το πολιτικό και ιστορικό πλαίσιο. Η έξυπνη αρχιτεκτονική είναι τεχνολογικά σοφή. Χρησιμοποιώντας την προηγμένη τεχνολογία και τα υλικά και ντύνοντας ένα κτίριο με τις συσκευές εξοικονόμησης ενέργειας τη καθιστά έξυπνη, καθώς η δυσπιστία προς τις τεχνολογικές λύσεις είναι αρκετά ανόητη. [Hinte, Neelen,…] 1.4 Αυτοποιημένα συστήματα Τα έξυπνα συστήματα συγχέονται με τα αυτοματοποιημένα συστήματα. Ενώ τα έξυπνα συστήματα συνεπάγονται μεγάλο βαθμό αυτοματοποίησης, δεν σταματούν εκεί αλλά προχωρούν πέρα από τον απλό αυτοματισμό που έρχεται να συνυπάρξει με περίπλοκες κυβερνητικές διαδικασίες και εκμάθησης συμπεριφορών. Σύμφωνα με τον Senagala η αυτοποίηση1 , από την άλλη πλευρά, αφορά την αυτο-δημιουργία ή αυτο-οργάνωση. Οι οργανισμοί, οι εταιρείες, οι κοινωνίες, και ο ανθρώπινος εγκέφαλος συγκεντρώνουν τις έννοιες Ο όρος αυτοποίηση σημαίνει «αυτοδημιουργία» και εκφράζει μία θεμελιώδη διαλεκτική σχέση μεταξύ μορφής και λειτουργίας. Ως αυτοποιητικό σύστημα ορίζεται ένα σφαιρικά δομημένο αυτοοργανούμενο σύστημα, τα μέρη του οποίου δημιουργούν τα θεμελιώδη συστατικά που αποτελούν το ίδιο το σύστημα με σκοπιμότητα να διατηρήσουν την κατάστασή του σε δυναμική ισορροπία, ανάλογα με περιβαλλοντικές μεταβολές. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται αυτοποίηση και τα αυτοποιητικά συστήματα ορίζονται κατ’ αντιδιαστολή με τις αλλοποιητικές πυραμιδικές ιεραρχίες κεντρικής εξουσίας και δύναμης, που παρασκευάζουν και δίνουν ως έξοδο συστατικά άλλων συστημάτων. Η αυτοποίηση προέκυψε ως εφαρμογή της θεωρίας συστημάτων στη βιολογία με στόχο τον ορισμό της ζωής. Πηγή: Maturana H., Varela F., 1980, Autopoiesis: The realization of the Living, Kluwer σελ 17 1

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

της αυτό-δημιουργίας και της αυτο-οργάνωσης. Επίσης, όπως ορίζουν οι Maturana και Varela, τα αυτοποιητικά συστήματα έχουν ένα σαφές συστημικό όριο που έχει αρχή και τέλος που τα καθιστά αυτόνομα. “Έχουν την ιδιότητα να προσαρμόζονται στην εμαφάνιση αλλαγής, την ικανότητα δηλαδή να απαντούν στα ερεθίσματα που προκαλούνται από το δυναμικό περιβάλλον” [Hensel]. “Η έξυπνη αρχιτεκτονική μπορεί να είναι πραγματικά έξυπνη μόνο όταν είναι πραγματικά αυτοποιητική” [Senagala]. Υπάρχουν ήδη τα τελευταία χρόνια διάφορες εκφράσεις αυτοοργανωμένων συστημάτων στην αρχιτεκτονική, είτε σε επίπεδο ακαδημαϊκής έρευνας είτε πειραματισμού είτε πρωταρχικών καινοτόμων παραδειγμάτων, που προσπαθούν να εντοπίσουν και να μιμηθούν χαρακτηριστικά διαβίωσης και συμβίωσης, που δεν είναι όμως σε θέση να αποδείξουν την αυτοποίηση στην αρχιτεκτονική, καθώς κάτι τέτοιο δεν είναι άμεσα εφαρμόσιμο εφόσον καθαρό παράδειγμα αρχιτεκτονικής αυτοποίησης δεν υπάρχει και οποιεσδήποτε παρεμφερείς δημιουργίες βρίσκονται σε πειραματικό ή ακαδημαϊκό στάδιο. Η απλή αυτοματοποίηση, η απλή χρήση των λογικών κυκλωμάτων και οι διακριτοί μηχανισμοί αισθητήρων δεν επαρκούν για να είναι ένα σύστημα έξυπνο. Ένα παράδειγμα ενός αυτοποιητικού συστήματος αρχιτεκτονικής είναι το λεγόμενο σχέδιο Topotransegrity. Η έκθεση Latent Utopias επιμέλεια της Zaha Hadid και του Patrick Schumacher χαρακτηρίστηκε από ένα πρωτοποριακό κινητικό διαδραστικό πρωτότυπο που ονομάζεται Topotransegrity (Εικόνα 1). Ήταν ένα περίεργο μείγμα από τοπολογική χειραγώγηση και pneumatic spaceframe structure. Επίσης το έργο, που σχεδιάστηκε από τους 5Subzero, μία εκκολαπτόμενη ομάδα αρχιτεκτόνων από το Λονδίνο, πρότεινε επιφάνειες που μπορούν να τις χειριστούν είτε μέσω ενός αυτοματοποιημένου μηχανισμού ελέγχου είτε ενός συστήματος ανάδρασης σε πραγματικό χρόνο ή ενός προ-προγραμματιζόμενου συστήματος (Εικόνα 2). Το σύστημα, αν αναπτυχθεί όπως απεικονίζεται εδώ, θα μπορούσε να γίνει ένα αυτο-οργανωμένο σύστημα που πλησιάζει μία χωροχρονική ευφυΐα με υψηλό SQ. [Senagala] Η έννοια της έξυπνης αρχιτεκτονικής δημιουργήθηκε από το ενδιαφέρον για τα τελευταία ολοκληρωμένα συστήματα κτιρίου ως προς τη λειτουργία ενός ενιαίου κτιρίου ή εγκατάστασης, έτσι ώστε να μπορούν να επικοινωνούν και να ανταλλάσσουν πληροφορίες. Η επικοινωνία μεταξύ των συστημάτων

Εικόνα 1: Πρωτότυπο Topotransegrity στη έκθεση Latent Utopias , Graz, 2002

Εικόνα 2: Topotransegrity από τους 5 Subzero

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

αυτών επιτρέπει τη συγκέντρωση δεδομένων που με βάση αυτά θα ληφθούν αποφάσεις για τη λειτουργία των κτιρίων με έναν παραγωγικό, οικονομικό και βολικό τρόπο. Η επικοινωνία και η ανταλλαγή πληροφοριών αποτρέπουν αποφάσεις που θα είναι σε σύγκρουση με άλλα συστήματα, αποκρίσεις ή λειτουργίες. Οι αποφάσεις και οι απαντήσεις των συστημάτων συντελούν μία ευέλικτη αρχιτεκτονική που αντιπροσωπεύεται από τα δεδομένα εξόδου των συστημάτων. [Sherbini, Krawczyk]

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Κεφάλαιο 2 Έξυπνη πόλη: ιστορικό υπόβαθρο και εξέλιξη

2.1 Ιστορικές αναφορές και πρότυπα: από τη Mobile Architecture στην Ηλεκτρονική Πολεοδομία Είναι φανερό ότι για να συνδέετε η χρήση της ICT (τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνιών) με το χώρο, δεν αρκεί να υπεραπλουστεύσουμε τη διαδικασία της ανάλυσης της νέας τεχνολογίας και των τεχνολογικών αλλαγών, αλλά για να γίνει αυτό το πεδίο κατανοητό θα πρέπει να συγκριθεί με ένα παρόμοιο διάγραμμα με τη θεωρία της εξέλιξης. Ως αποτέλεσμα, από την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας για το θέμα αυτό υπάρχουν μελέτες από τον τομέα των αστικών μελετών, κοινωνικών μελετών, και αρχιτεκτονικών μελετών, που αφορούν τις τάσεις των νέων τεχνολογιών, των ψυχολογικών επιδράσεων και των πρακτικών επικοινωνίας. [Geropanta] Για το λόγο αυτό, είναι σημαντικό να αναφερθεί η αρχιτεκτονική ιστορία των ψηφιακών πόλεων με τις πρώτες θεωρητικές προσεγγίσεις για τις πόλεις του ‘μέλλοντος’ να χρονολογούνται στη δεκαετία του 50’. Ο λόγος που αναφέρονται ως σημαντικές για να μελετηθούν και να εντοπιστούν παρόμοιες θεωρίες στην ιστορία της αρχιτεκτονικής, σχετίζεται με τις διαφορετικές ερμηνείες που δημιουργούνται κάθε φορά που αναφέρονται. Στην ιστορία των αρχιτεκτονικών τάσεων που σχετίζονται με αυτό το πεδίο, όπως αναφέρει και η Γεροπάντα, έχουν τηρηθεί τρία διαφορετικά μονοπάτια στον πειραματισμό. Το πρώτο ήταν τα πειράματα της δεκαετίας του ‘60 για τις mega-structures και τη νέα υποδομή για τις πόλεις. Ένας μεγάλος αριθμός αρχιτεκτόνων έχουν προβλέψει σε όλο τον κόσμο τις μελλοντικές πόλεις, σαν μεγάλες δομές που έχουν τις ικανότητες να μεταμορφώνονται με τη βοήθεια της τεχνολογίας. Το δεύτερο ήταν o νέος τρόπος σκέψης για μεταρρυθμίσεις υφιστάμενων 10

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

περιοχών προς μία περιβαλλοντική κατεύθυνση, που θα μπορούσαν να επωφεληθούν και να χρησιμοποιήσουν τις υπάρχουσες γνώσεις και τεχνοτροπίες για να συνδεθούν με άλλα συστήματα με οικολογική υποδομή και, επομένως, να γίνουν ισχυρότερες και πιο σταθερές. Το τελευταίο ήταν οι κριτικές σχετικά με το αντίκτυπο των τεχνολογιών επικοινωνίας και της ψηφιοποίησης της πληροφορίας και την άμεση στατιστική ανάλυση που είναι στη διάθεσή μας σήμερα, ως μέσο για την αξιολόγηση της σημασίας του έργου. [Geropanta] Μετά τη δεκαετία του ‘50 και την ανακατασκευή όλης της Ευρώπης, με τη βιομηχανική ανάπτυξη και την τεχνολογική άνοδο, κάνουν την εμφάνισή τους μια σειρά από πειράματα σχετικά με το μέλλον των πόλεων λόγω της υπέρθεσης των νέων τεχνολογιών και των μηχανοκίνητων διαδικασιών. Ακολουθούν μερικά παραδείγματα από τέτοια πρωτοπόρα οράματα που θα βοηθήσουν να κατανοήσουμε τους προβληματισμούς και τις σκέψεις της αρχιτεκτονικής κοινότητας εκείνης της περιόδου, όταν η τεχνολογία άρχισε να γίνεται ένας κρίσιμος παράγοντας για να φανταστούμε νέες υποδομές στις πόλεις. 2.1.α Yona Friedman και Archigram Μεταξύ των πρωτοπόρων στον τομέα αυτό ήταν ο Yona Friedman και η έρευνά του για τις μεγάλες κατασκευές του μέλλοντος. Έργα που ξεχώρισαν ήταν η «Spatial City» και η «Mobile Architecture». Οι δύο αυτές ουτοπικές προτάσεις σχεδιασμού κάνουν την υπόθεση ότι το μέλλον της υψηλής τεχνολογίας είναι δεδομένο, οπότε αυτή η κατάσταση είναι δυνητικά εφικτή. Στο πρώτο μανιφέστο του, τη Mobile Architecture, ο Friedman φαντάζεται την αρχιτεκτονική να είναι διαθέσιμη σε μια «κινητή κοινωνία», που θα έχει τη δυνατότητα να αποσυναρμολογείται και να τροποποιείται, όπως απαιτείται από τον κάθε επιβάτη. Ως απάντηση στην εφαρμογή μιας τέτοιας έννοιας, ο Friedman δημιούργησε την «Spatial City», που ήταν μια τρισδιάστατη δομή ανυψωμένη σε πυλώνες που περιείχε κατοικήσιμους όγκους. Λίγα χρόνια αργότερα, στις αρχές της δεκαετίας του ‘60, η τεχνολογική έξαρση έχει καθιερώσει τους ρυθμούς της παραγωγής και της κατανάλωσης. “Μέσα σε αυτή την κατάσταση και σε ένα κλίμα όπου το κίνημα Pop Art αντιδρά

Εικόνα 3: Mobile Architecture, Yona Friedman, 1958

Εικόνα 4: Spatial City, Yona Friedman, 1960 11

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

με έναν σαρκαστικό τρόπο προς τις κοινωνικές δομές, οι οποίες σχηματίστηκαν από τις προβολές των μέσων μαζικής ενημέρωσης,” οπως αναφέρει η Γεροπάντα, η αγγλική ομάδα Archigram προτείνει μία νεο-φουτουριστική πλευρά που συνδέεται στενά με το έργο του Αμερικανού αρχιτέκτονα Buckminster Fuller, χρησιμοποιώντας το όραμα της υψηλής τεχνολογία. Βασισμένη στο Architectural Association του Λονδίνου, η ομάδα Archigram εμπνεύστηκε από την εξέλιξη της τεχνολογίας και σε μια προσπάθεια να απεικονίσει το πώς η τεχνολογία θα μπορούσε να επηρεάσει τα σενάρια για το σχεδιασμό των υποθετικών πόλεων και να δημιουργήσει μια σειρά πρωτοποριακών έργων. Πολύ διάσημο σε όλο τον κόσμο είναι το όραμα του Ron Herron για το «Walking City». Με το έργο αυτό, ο Ron Herron φαντάζεται μια πόλη που έχει μια εντελώς διαφορετική δομή ανύπαρκτη μέχρι και σήμερα. Φαντάζεται τεράστιες ρομποτικές κινητές δομές που έχουν νοημοσύνη, κινούνται σε όλο τον κόσμο, διασυνδέονται με άλλες, σχηματίζοντας με τα πόδια μητροπόλεις όταν χρειάζεται, και στη συνέχεια διασκορπίζονται όταν η συγκεντρωμένη δύναμη τους δεν ήταν πλέον αναγκαία. Αυτό είναι κάτι εξελικτικό σίγουρα όχι για να αποκτήσουν τη μορφή αυτών των πόλεων, αλλά και για τη νέα σκέψη για τις υποδομές, τις υπηρεσίες και τις δυνατότητες, το δομημένο περιβάλλον που θα μπορούσε να έχει με τη βοήθεια των νέων τεχνολογιών. Την «Plug in City», προτείνει ο Peter Cook στο Plug-in-City όπου πρόκειται για mega-structures χωρίς κτίρια. Η δομή αυτή αποτελείται από ένα μαζικό πλαίσιο εντός του οποίου σχηματίζονται κατοικίες με τη μορφή κελιών ή τυποποιημένων εξαρτημάτων. Ως εκ τούτου, το έργο προέβλεπε την ύπαρξη μιας σταθερής υποδομής, όλη η πόλη να λειτουργεί ως μια μεγάλη υποδομή εντός της οποίας οι άνθρωποι να γίνονται η πληροφορία που πρέπει να επεξεργαστεί.

Εικόνα 5: Walking City , Rob Heron, 1964

2.1.β Superstudio και Paolo Soleri Η μεγάλη όμως πρόοδος της τεχνολογίας είχε ως αποτέλεσμα την εμφάνιση και αρνητικών επιπτώσεων. Όπως αναφέρει στη διατριβή της, η Γεροπάντα “ο Ψυχρός Πόλεμος μεταξύ της Αμερικής και της Σοβιετικής Ένωσης και ο φόβος του πυρηνικού πολέμου, η κρίση της Κούβας (1962), ο πόλεμος

Εικόνα 6: Plug in City, Peter Cook, 1964 12

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

στο Βιετνάμ (1965-1975), και το γενικευμένο συντηρητικό πνεύμα προκαλούν την κοινωνία, η οποία αντιδρά με ένα νέο κίνημα, αντιπολεμικού χαρακτήρα, του κινήματος των χίπις και της σεξουαλικής απελευθέρωσης.” Στο πλαίσιο αυτό, το 1966 εμφανίζονται στην Ιταλία, οι ομάδες Superstudio και Archizoom, παρουσιάζοντας αρνητικές ουτοπικές προτάσεις, όπου επικρίνουν τον υλισμό και την αξία κατανάλωσης του χρόνου. Το πιο διάσημο μεταξύ αυτών των έργων είναι το «Continuous Movement», το οποίο προβλέπει ένα μέλλον «αποκατάστασης της αρχιτεκτονικής» μέσω μιας μορφής που εξίσου προέκυπτε από ένα ενιαίο συνεχές πλέγμα και όπου ο κόσμος καθίσταται ομοιόμορφος από την τεχνολογία, τον πολιτισμό και όλες τις άλλες αναπόφευκτες μορφές του ιμπεριαλισμού. [Geropanta] Την ίδια ακριβώς περίοδο με μια σειρά από σχέδια, ο Paolo Soleri προτείνει πόλεις: πυκνές και περίπλοκες. Το δομημένο περιβάλλον και το εξαιρετικά διαμορφωμένο κέλυφος του γίνονται ένας συνεκτικός υπεροργανισμός, αντικαθιστώντας το άτομο ως μία οργανωμένη, ζωντανή οντότητα. Σε αντίθεση με παλαιότερες οργανικές ουτοπίες, οι μορφές αυτές είναι πλούσιες και μαγευτικές. Παίζουν με την προσαρμοστικότητα, τις τεχνικές πτυχές της πρόσβασης, καθώς και με την ορατή έκφραση της λειτουργίας. Αλλά πάνω απ ‘όλα έχουν εμμονή με την έκφραση ενός περίπλοκου αλλά συνεκτικού τεχνητού κόσμου που είναι οργανωμένος σε πολύ μεγάλη κλίμακα. Δύο προτάσεις για mega-structures από τον Paolo Soleri: Babel II (σε όψη) (Εικόνα 8), και Stonebow (στο τομή) (Εικόνα 9). H Babel II, με 1950 μέτρα ύψος και 3500 μέτρα διάμετρο, μπορεί να συμπεριλάβει έναν πληθυσμό 550.000 σε ένα κυλινδρικό κέλυφος διαμερισμάτων που διαμορφώνεται όπως ένας γιγαντιαίος πύργος ψύξης. Εργοστάσια και υπηρεσίες καταλαμβάνουν τη βάση, και ένα «πάρκο της γειτονιάς» δεκατεσσάρων επίπεδων, συμπληρώνουν τον κεντρικό πύργο. (Στη μία πλευρά, ένα περίγραμμα του Empire State Building στην ίδια κλίμακα δίνει μια αίσθηση του μεγέθους του πύργου.) Στην πόλη Stonebow μπορούν να κατοικήσουν 200.000 άτομα σε μια γραμμική δομή που εκτείνεται σε ένα φαράγγι. Το κέντρο του είναι στο μέσον της γέφυρας, όπου το τμήμα που παρουσιάζεται εδώ δείχνει σε τομή την πόλη. Ο κεντρικός αυτοκινητόδρομος περικλείεται κάτω από το τοίχωμα των κατοικιών. [Lynch Kevin]

Εικόνα 7: Continuous Movement, Superstudio, 1969

Εικόνα 8: Babel II

Εικόνα 9: Stonebow 13

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

2.1.γ

Arata Isozaki και Τάκης Ζενέτος

Στην Ιαπωνία την ίδια περίοδο εμφανίζεται μια άλλη ερμηνεία της έννοιας της πόλης που σχετίζονται με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Ο Federico De Matteis, 2012, περιγράφει το όραμα του Isozaki ως “χτισμένο δάσος με πύργους για υποδομές που έχουν το σχήμα κορμών δέντρων και ζώνες γραφείων σε μορφή κλαδιών και φύλλων”. Αμέσως μετά εμφανίζονται τα πρώτα κείμενα του Manuel Castels που συνθέτει την εμπειρική έρευνα της βιβλιογραφίας σε συνδυασμό με την αστική κοινωνιολογία, μελέτες του διαδικτύου, καθώς και μεγάλες μελέτες των πολιτικών, κοινωνικών και πολιτιστικών διαστάσεων. Δίνει τους πρώτους ορισμούς για την κοινωνία των δικτύων, τις ηλεκτρονικές τεχνολογίες του διαδικτύου που (συνήθως) σχετίζονται με τις μορφές οργάνωσης του δικτύου. Επιπλέον, ο ίδιος επινόησε τον (ακαδημαϊκό) όρο “Ο τέταρτος κόσμος”, που δηλώνει τον υπο-πληθυσμό των κοινωνικά αποκλεισμένων από την παγκόσμια κοινωνία και πολλά άλλα. Ταυτόχρονα, ο Τάκης Ζενέτος, γράφει τα πρώτα του κείμενα για την ψηφιακή πολεοδομία, και πώς οι τεχνολογίες θα βοηθήσουν να δομηθεί μια νέα, ψηφιακή κοινωνία δικτύωσης. Η βασική ιδέα της Ηλεκτρονικής Πολεοδομίας [η οποία σχεδιάστηκε από τον Ζενέτο, αναπτύχθηκε και διερευνήθηκε το διάστημα από 1952 εως 1974] είναι η δημιουργία ενός συστήματος με πολλαπλά επίπεδα και θέσεις για διάφορες αστικές λειτουργίες, κυρίως κατοικίες, ανασταλμένα από το φυσικό περιβάλλον [ως πρόβολοι ή βουνά] και ολοκληρωμένα με όλες τις τεχνολογίες των επικοινωνιών, που επιτρέπουν την ευρεία σύνδεση μεταξύ των ανθρώπων και των κοινωνικών ομάδων. Η εκτεταμένη χρήση της τηλε-εργασίας, τηλε-διαχείρισης, τηλε-ιατρικής και τηλε-εκπαίδευσης επαναπροσδιορίζει το ανθρώπινο περιβάλλον με στόχο την ελεύθερη επικοινωνία και δημιουργική απασχόληση. Η συνύπαρξη διαφορετικών περιόδων αυτού του αστικού δικτύου με ένα οδικό δίκτυο που αιωρείται στον αέρα αντιστοιχεί στην περίοδο της άνθησης του αυτοκινήτου. Το δίκτυο λειτουργεί ως περιβάλλον για την πόλη, που εργάζεται σε τρεις φάσεις: η πρώτη είναι ένα παραδοσιακό συγκρότημα της πόλης, που οριοθετείται από δρόμους, με σαφή χώρο στο εσωτερικό και δομημένο στο έδαφος. Η δεύτερη, η αστική μονάδα του μπλοκ έχει σπάσει με εσωτερικές αυλές ενωμένες μεταξύ τους, ενώ την ίδια στιγμή, το έδαφος σταδιακά απελευθερώνεται και για να

Εικόνα 10: Project για το Makuhari, Arata Isozaki, 1965

Εικόνα 11,12: Ηλεκτρονική Πολεοδομία, Τάκης Ζενέτος, 1965 14

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

προχωρήσουν οι λειτουργίες στο πρώτο όροφο. Στην τρίτη φάση μπορούμε να δούμε την πλήρη επανένωση και ανάκτηση των φυσικών περιοχών, ενώ όλες οι λειτουργίες τοποθετούνται πάνω σε ένα σύστημα καλωδίων που αιωρείται στον αέρα, κάτι που μας θυμίζει τη Spatial City του Yona Friedman. [Geropanta] 2.2 Έξυπνη πόλη και αστική πυκνότητα Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών του εικοστού αιώνα, δύο σημαντικά φαινόμενα είχαν εμφανιστεί: η αστικοποίηση και οι τεχνολογίες της πληροφόρησης και των επικοινωνιών. Τη δεκαετία του ογδόντα και του ενενήντα η τεχνολογική πρόοδος και η οικονομική ανάπτυξη συμβάλει στην αύξηση της ευημερίας, κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα. Αυτό προωθεί την αστικοποίηση που οδηγεί σε μια προοδευτική εγκατάλειψη των αγροτικών περιοχών προς τις μεγαλύτερες πόλεις και μητροπόλεις, η οποία μπορεί να προσφέρει πολλές ευκαιρίες από την άποψη της εργασίας, της εκπαίδευσης, της κοινωνικής ζωής και ούτω καθεξής. Οι άνθρωποι έχουν έντονη την τάση να συγκεντρώνονται σε πόλεις που δημιουργούν τόσο θετικές όσο και αρνητικές επιπτώσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Γεγονός που αφενός προκαλεί την αύξηση του μορφωτικού επιπέδου, τη δημιουργία νέων ευκαιριών απασχόλησης αλλά και τη βελτίωση των οικονομικών συνθηκών. Από την άλλη πλευρά, η συγκέντρωση στις πόλεις έχει ως αποτέλεσμα την αυξημένη κυκλοφοριακή συμφόρηση, το διοξείδιο του άνθρακα, τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και την αύξηση και διάχυση των αποβλήτων με υγειονομικές συνέπειες. [Caragliu] Η αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού, ειδικά σε πυκνοκατοικημένες χώρες και πόλεις και η αύξηση της μετανάστευσης των πολιτών στις πόλεις έχουν επίσης επιφέρει προκλήσεις στα συστήματα μεταφοράς, την υγειονομική περίθαλψη, τις προμήθειες, τη μάθηση και την εκπαίδευση, την αίσθηση της δυναμικής της πόλης, την πληροφορική με ετερογενείς πηγές δεδομένων, τη διαχείριση των αστικών μαζικών δεδομένων, καθώς και τα ζητήματα της προστασίας του περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένων της μείωσης της ρύπανσης και άλλων. 15

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Είμαστε μάρτυρες μίας περιόδου, όπου τα παγκόσμια επίπεδα αστικοποίησης και ανάπτυξης είναι εξαιρετικά μεγάλα. Στις πολυπληθείς χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία, οι οποίες αποτελούν περίπου το 40% του πληθυσμού του κόσμου, οι άνθρωποι μετακινούνται σε πόλεις με ιδιαίτερα ανησυχητικούς ρυθμούς. Μόνο στην Κίνα, αναμένεται ότι πάνω από 250 εκατομμύρια κατοίκους της υπαίθρου θα μεταφερθούν σε αστικές περιοχές κατά την επόμενη δεκαετία. Αυτό θα απαιτήσει τη δημιουργία νέων υποδομών για τη στέγαση σχεδόν του αντίστοιχου 75% του σημερινού πληθυσμού των Ηνωμένων Πολιτειών σε λίγες δεκαετίες. Οι πόλεις στον 21ο αιώνα θα αποτελούν περίπου το 85-90% του παγκόσμιου πληθυσμού, το 75-80% της διαμορφωμένης επιφάνειας του εδάφους, και το 60% των συνολικών δαπανών ενέργειας. Είναι απαραίτητο να βελτιωθούν τα μέσα και τα συστήματα που βελτιώνουν την ποιότητα ζωής, συμπεριλαμβανομένων του τεχνητού και φυσικού περιβάλλοντος, την οικονομική ευημερία, την κοινωνική σταθερότητα και την ισοτιμία, εκπαιδευτικές προοπτικές, καθώς και την πολιτιστική με ευκαιρίες για ψυχαγωγία, μεταξύ άλλων. Η ανάπτυξη και ο σχεδιασμός των συστημάτων αυτών πρέπει να είναι ισχυρός, επεκτάσιμος, φιλικός προς το περιβάλλον και αποδοτικός.[Obaidat, Nicopolitidis] 2.2.α Η εμφάνιση της εννοίας της έξυπνης πόλης Η μεγάλη έκταση της πόλης οδηγεί σε ενέργειες για αναζήτηση φυσικών πόρων, την ευρεία ανάπλαση και τη διάθεση επαρκών υποδομών. Σε αυτό το σενάριο, για τη διασφάλιση του φυσικού περιβάλλοντος αλλά και της ανθρώπινης υγείας η ιδέα των έξυπνων πόλεων προκύπτει ως λύση για την επίλυση των αστικών θεμάτων με επίκεντρο το περιβάλλον και τον άνθρωπο. Για το λόγο αυτό, στη δεκαετία του ενενήντα, η έννοια του ‘έξυπνου’ άρχισε να αναπτύσσεται και να εξαπλώνεται υπονοώντας μια αντίδραση της κοινότητας με γνώμονα να επιλύσει την κυκλοφοριακή συμφόρηση, τον υπερπληθυσμό στα αστικά κέντρα, την ατμοσφαιρική ρύπανση, την απώλεια του ανοιχτού δημόσιου χώρου και την εκτόξευση του δομημένου χώρου. [Pardo, Taewoo] Μια έξυπνη πόλη συνδυάζει τις προοπτικές που παρέχονται από την ευρεία διάδοση και συνεργασία των υπολογιστικών τεχνολογιών με τα οφέλη των ανθρώπων. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, τα ψηφιακά περιβάλλοντα 16

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

προβλέπεται να αποτελέσουν κεντρικό ρόλο στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της αστικοποίησης και των δημογραφικών αλλαγών, όπως η ασφάλεια, η διανομή της ενέργειας, η κινητικότητα, η άνεση, η υγειονομική περίθαλψη, ιδίως για τους ηλικιωμένους πολίτες, κτλ. Καθώς το παγκόσμιο προσδόκιμο ζωής, ιδιαίτερα στις ανεπτυγμένες και πρόσφατα εκβιομηχανισμένες χώρες αυξάνεται, το ποσοστό των ηλικιωμένων πολιτών αυξάνεται με επιταχυνόμενο ρυθμό και οι περισσότερες προβλέψεις δείχνουν ότι η αύξηση αυτή σε παγκόσμιο επίπεδο θα φτάσει περίπου τα 10 εκατομμύρια την επόμενη δεκαετία. Οι ηλικιωμένοι πολίτες ζουν συνήθως σε κέντρα φροντίδας, νοσοκομεία, ή στα σπίτια τους με κάποια σχετική επίβλεψη /φροντίδα. Οι έξυπνες πόλεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά και οικονομικά, προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες του πληθυσμού αυτού. [Obaidat, Nicopolitidis] Έτσι λοιπόν για να αρχίσουμε να στρεφόμαστε προς μία τέτοια κατεύθυνση το πρώτο ερώτημα που πρέπει να τεθεί είναι τι σημαίνει μια «έξυπνη πόλη». Η απάντηση είναι ότι δεν υπάρχει καθολικά αποδεκτός ορισμός του όρου «έξυπνη πόλη». Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να σημαίνει διαφορετικά πράγματα σε διαφορετικούς ανθρώπους. Τόσο λοιπόν η αντίληψη όσο και η εφαρμογή του όρου Smart City, ως εκ τούτου, διαφέρει από πόλη σε πόλη και χώρα σε χώρα, ανάλογα με το επίπεδο της ανάπτυξης, την προθυμία να αλλάξει και να κάνει μεταρρυθμίσεις, τους πόρους και τις προσδοκίες των κατοίκων της πόλης. Μια έξυπνη πόλη θα έχει μία διαφορετική έννοια για παράδειγμα στην Ινδία από ό, τι, ας πούμε, την Ευρώπη γιατί τόσο οι ανάγκες με βάση το επίπεδο ανάπτυξης όσο και οι προσδοκίες των κατοίκων είναι διαφορετικές. [Government of India] Η προσφορά μίας άνετης, ασφαλής και υγιεινής διαβίωσης με μια ευφυή μορφή συνεργασίας με τους κατοίκους ήταν ο κύριος στόχος των έξυπνων και ψηφιακών πόλεων. Εξαρτάται από τις αρχικές επιδιώξεις που μπορούν να είναι πολύπλευρες, όπως οι επικοινωνίες, βασισμένες σε μεταβλητούς παράγοντες και υπηρεσίες που προβλέπουν διαρκή ενημέρωση ή μπορούν να είναι απλές, όπως ο έλεγχος της θερμοκρασίας δωματίου ή το επίπεδο υγρασίας του. Εξελιγμένες καταστάσεις περιλαμβάνουν την αποστολή της πληροφορίας της θέσης του κατοίκου προς τη ψηφιακή πόλη, καθώς και τις δραστηριότητες του / της. Όμως κάτι τέτοιο δεν είανι αρκετό για να ορίσουμε την έννοια της έξυπνης πόλης. 17

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Ένας βασικός στόχος της προοπτικής των «έξυπνων πόλεων» σχετίζεται με την ανάπτυξη της κοινότητας, που επιδιώκει την ενδυνάμωση των τοπικών ομάδων και ατόμων, παρέχοντάς τους τις απαραίτητες δεξιότητες και πληροφορίες για να επηρεάσουν τις αλλαγές στις δικές τους κοινότητες. Όπως ο Lee αναφέρει, η ανάπτυξη της κοινότητας αποτελεί μια διαδικασία αλλαγής, όπου η συμμετοχική και συλλογική δράση έχει ζωτική σημασία. Αυτό συνεπάγεται μια κοινότητα όπου τα άτομα ενισχύονται να αποκτήσουν δεξιότητες και ικανότητες και να αναπτύξουν τις δικές τους απόψεις και στάσεις, να απαιτήσουν τη δημοκρατική συμμετοχή τους σε ένα ευρύ φάσμα των προβλημάτων της κοινότητας. Η ανάπτυξη δημιουργεί τα θεμέλια για τη δημιουργία κοινοτήτων που είναι βασισμένες στη δικαιοσύνη, στην ισότητα, στον αμοιβαίο σεβασμό και στη συνεργασία, αποτελώντας επίσης τον ακρογωνιαίο λίθο για τη δημιουργία σχέσεων και δικτύωσης, δηλαδή τη σύσφιγξη των δεσμών και την κατανόηση μεταξύ των πολιτών, καθώς και τη δημιουργική αξιοποίηση της γνώσης και εμπειρίας. Επιπλέον, θεωρείται μία προσπάθεια για την αναδόμηση των σχέσεων εξουσίας και το ρόλο τους στις πολιτικές αποφάσεις, αλλάζοντας τη θέση των απλών ανθρώπων και τη δυνατότητά τους να επηρεάσουν την τοπική λήψη αποφάσεων. Οι βασικές πτυχές της κοινοτικής ανάπτυξης, σύμφωνα με τον Lee, παρουσιάζονται στην Εικόνα 13 , όπου επίσης απεικονίζεται ο ρόλος που μπορούν να διαδραματίσουν προς αυτή την κατεύθυνση οι έξυπνες πόλεις. [Stratigea]

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Εικόνα 13: Έξυπνες πόλεις για κοινοτική ανάπτυξη

Σε διεθνές επίπεδο, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι που καθορίζονται στο Πρωτόκολλο του Κιότο, η έννοια Smart City γεννήθηκε και έχει υιοθετηθεί από πολλούς οργανισμούς (π.χ. Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Setis-EU, OECD, κλπ), οι οποίοι επισημαίνουν ως «έξυπνες» πρωτοβουλίες και έργα που σχετίζονται με τις πόλεις της αειφορίας. Πράγματι, για τον όρο «έξυπνη πόλη», μπορούμε να βρούμε όλο και περισσότερα αποτελέσματα για 19

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

την πόλη των αειφόρων πρωτοβουλιών, για την ενίσχυση της ποιότητας ζωής, τη χρησιμότητα των υποδομών ICT, τη συμμετοχή των πολιτών στη δημόσια ζωή, την ανάγκη μείωσης του ψηφιακού χάσματος, και ούτω καθεξής. Αλλά για να δώσουμε έναν ολοκληρωμένο ορισμό για την έξυπνη πόλη είμαστε αρκετά μακριά. Ένα σημαντικό εμπόδιο όπως έχει προαναφερθεί, στον εντοπισμό τέτοιων ορισμών είναι η ασάφεια των εννοιών που δόθηκαν στη λέξη «έξυπνο» και ο όρος “Smart City”. Μερικά παραδείγματα αυτών είναι οι πολλές σημασίες όπως: Digital City, Wired City, Knowledge City και Green City, που συχνά συνδέουν τους τεχνολογικούς μετασχηματισμούς με την οικονομική, πολιτική και κοινωνικο-πολιτισμική αλλαγή. [Hollands] Όλες αυτές οι έννοιες είναι κατά κάποιο τρόπο μέρος της ασαφούς έννοιας Smart City και δεν μπορούν να θεωρηθούν ως απλώς συσχετισμένες θεματικές ενότητες. Ειδικά οι όροι Smart City και Digital City χρησιμοποιούνται συχνά χωρίς να προσδιορίζουν τις ομοιότητες και τις διαφορές τους. Μία σύντομη ανάλυση της επιστημονικής βιβλιογραφίας δείχνει ότι η έξυπνη πόλη και η ψηφιακή πόλη είναι σχεδόν ταυτόσημοι όροι, αλλά το νόημά τους είναι σπάνια αποσαφηνισμένο. 2.2.β

Έξυπνη Πόλη και Τεχνολογία

Η απόκτηση πρόσβασης σε αποτελεσματικά και προσιτά συστήματα ICT είναι ζωτικής σημασίας για την αποκόμιση των οφελών της επικοινωνίας και την οδήγηση της κοινότητας σε διαδικασίες ανάπτυξης στο παγκόσμιο οικονομικό πλαίσιο. Αυτό θέτει νέες προκλήσεις στους σχεδιαστές και τους περιφερειακούς φορείς σχετικά με τη χάραξη πολιτικής για τη γεφύρωση του «ψηφιακού χάσματος» σε κοινοτικό επίπεδο, αλλά και την αντιμετώπιση του αναλφαβητισμού των ICT. Η έκθεση της UNESCO (1980) με τίτλο «Πολλές φωνές ενός κόσμου», τονίζει την ανάγκη για έναν «εκδημοκρατισμό της ροής της πληροφορίας», υπονοώντας περισσότερη ισότιμη πρόσβαση στην πληροφορία για τις μεγαλύτερες κοινωνικές ομάδες , σε συνδυασμό με την ανάγκη για πολιτική δράση προς την κατεύθυνση αυτή, στοχεύοντας την ανάπτυξη υψηλής ποιότητας ευρείας συνδεσιμότητας. Αρθρώνει επίσης και νομιμοποιεί την ιδέα του «βασικού ανθρώπινου δικαιώματος της επικοινωνίας» και της ενημέρωσης για ό,τι θα μπορούσε να επηρεάσει την καθημερινή ζωή με σκοπό την υποστήριξη της αυτόνομης λήψης αποφάσεων. Επιπλέον, δίνεται 20

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

έμφαση στο ρόλο των πολιτών και των ενδιαφερόμενων ομάδων ως φορείς αλλαγής στο επίπεδο της κοινότητας, με βάση τη συμμετοχή και την πρόσβαση σε πληροφορίες. Σήμερα τα δικαιώματα των πολιτών και των ενδιαφερομένων στην ενημέρωση έχει διευρυνθεί σημαντικά. Η τεράστια ανάπτυξη των ICT και των εφαρμογών τους έχει προκαλέσει περαιτέρω αύξηση της αλληλεπίδρασης και της δυνατότητας δικτύωσης μεταξύ των διαφόρων ομάδων της κοινωνίας.Με αποτέλεσμα η δικαιότερη κατανομή των γνώσεων και των πληροφοριών, καθώς και η σχετική μετατόπιση των σχέσεων εξουσίας να επηρεάζουν τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων σε κοινοτικό επίπεδο. [Stratigea] Η διαθεσιμότητα της τεχνολογίας γενικής εφαρμογής έχει συνεισφέρει σε ένα μεγάλο βαθμό στην οικοδόμηση και την ανάπτυξη των έξυπνων πόλεων. Μεταξύ αυτών είναι: το Διαδίκτυο, τα ασύρματα δίκτυα και συστήματα, όπως Wi-Fi, Bluetooth, και Zigbee, έξυπνα τηλέφωνα συμπεριλαμβανομένων των LTE, 3G, 4G, και 5G κυψελοειδών συστημάτων, τα δίκτυα αισθητήρων περιοχής σώματος (BASNs), έξυπνα δίκτυα και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τα συστήματα οπτικών ινών και δικτύων υψηλής ταχύτητας Ίντερνετ (IoTs), ασύρματα δίκτυα αισθητήρων (WSNs), Ad Hoc Δίκτυα Οχημάτων (VANETs), παγκόσμια συστήματα εντοπισμού θέσης (GPSS), τα γεωγραφικά συστήματα πληροφοριών (GISs), ασύρματα συστήματα πλοήγησης, World Wide Web (WWW), κοινωνικά δίκτυα, έξυπνη τηλεόραση, ID ραδιοσυχνότητες (RFID), έξυπνα αντικείμενα με δυνατότητα ενσωματωμένων αισθητήρων, ενεργοποιητές και αισθητήρες, συστήματα cloud computing, τα ευφυή συστήματα μεταφορών (ITSs), τα βιομετρικά συστήματα, συστήματα που βασίζονται στο διαδίκτυο συμπεριλαμβανομένων του διαδικτυακού εμπορίου, της ψηφιακής διακυβέρνησης και συστημάτων ηλεκτρονικών υπηρεσιών, των δικτύων υποδομών, των συστημάτων διαχείρισης δεδομένων, την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο. Οι αισθητήρες διαχειρίζονται από κοινού και διαμορφώνουν τα συμπεράσματα από τα δεδομένα που συλλέγονται σχετικά με την κατάσταση της πόλης, καθώς και τις ενέργειες και τη συμπεριφορά των κατοίκων. Οι έξυπνες πόλεις μπορούν να δημιουργηθούν από την αρχή ή μπορούν να αναπτυχθούν σταδιακά με τη βελτίωση των υποδομών των σημερινών πόλεων και την καλύτερη αξιοποίηση των βασικών πόρων. Οι πόλεις που χρησιμοποιούν Συστήματα Τεχνολογίας Επικοινωνιών (ICT) έχουν 21

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

αναφέρει βελτιώσεις στην εξοικονόμηση ενέργειας, στη χρήση του νερού, στην κυκλοφοριακή συμφόρηση, στην προστασία του περιβάλλοντος, στη μείωση της ρύπανσης, στη φροντίδα των ηλικιωμένων, στη δημόσια ασφάλεια και προστασία, στο ποσοστό αλφαβητισμού, μεταξύ άλλων. Ωστόσο, υπάρχει ένα όριο στο τι τεχνολογίες ΙCT μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη μετατροπή μιας ήδη υπάρχουσας πόλης σε μια «έξυπνη πόλη». Ειδικά όταν έχουμε να κάνουμε με τεράστιες παλιές πόλεις. Η εντυπωσιακή πρόοδος σε τομείς όπως η πληροφόρηση και η ενσύρματη και ασύρματη επικοινωνία έφεραν μαζί τους την προοπτική της ενσωμάτωσης διαφορετικών τεχνολογιών ώστε να αυξηθούν τα επίπεδα της ευφυΐας στις σύγχρονες πόλεις. [Obaidat, Nicopolitidis] Κατά τους Klein και Kaefer οι ICT διεισδύουν σε προϊόντα έξυπνης δράσης και υπηρεσίες, τεχνητή νοημοσύνη, και σκεπτόμενες μηχανές. Τα έξυπνα σπίτια και κτίρια αποτελούν παραδείγματα τέτοιων συστημάτων και είναι εξοπλισμένα με ένα πλήθος από φορητές συσκευές, δέκτες καθώς και συνδεδεμένους αισθητήρες και ενεργοποιητές. Ο Hancke (2013) παρέχει μια επισκόπηση της κατάστασης των αισθητήρων τεχνολογίας που χρησιμοποιούνται για την παρακολούθηση της φυσικής υποδομής σε μια έξυπνη πόλη και αναφέρει ένα μεγάλο αριθμό που αφορά εφαρμογές. Για παράδειγμα, προηγμένους ανιχνευτές ενέργειας που επιτρέπουν μία πιο ακριβή μέτρηση απαραίτητη για την ανάπτυξη των έξυπνων ενεργειακών αστικών δικτύων, ενώ οι αισθητήρες κινητικότητας βελτιώνουν τα συστήματα ελέγχου κυκλοφορίας. Η παγκόσμια έρευνα αυτή τη στιγμή επικεντρώνεται στην ασύρματη τεχνολογία ενός δικτύου τέτοιων αισθητήρων, στη σμίκρυνση του συστήματος, στην ευφυή ασύρματη τεχνολογία, στην επικοινωνία και στα ετερογενή δίκτυα, στο σχεδιασμό του δικτύου και στην ανάπτυξη, στην ολοκληρωμένη αντίληψη και επεξεργασία πληροφοριών, στον κωδικό υπηρεσίας επίλυσης, στην αναζήτηση, στον εντοπισμό και στη διανομή των πληροφοριών για να γίνει μια έξυπνη πόλη κατά τους Liu και Peng η επέκταση του έξυπνου χώρου σε όλη την κλίμακα της πόλης. [Albino, Berardi, Dangelico] Οι έξυπνες πόλεις έχουν γίνει ένας σημαντικός ερευνητικός και αναπτυξιακός τομέας κατά τον 21ο αιώνα, κυρίως λόγω της σημασίας τους για την εθνική και διεθνή υγεία, την οικονομία, τις υποδομές και τους βασικούς πόρους, την ασφάλεια, τις μεταφορές και το περιβάλλον, μεταξύ άλλων. [Obaidat, Nicopolitidis] 22

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Υπάρχουν παρ’ όλα αυτά μερικές βάσεις που βοηθούν στην αποσαφήνιση της έννοιας, και απαιτούνται για να καθοδηγήσουν τις πόλεις προς αυτή την κατεύθυνση. Στη φαντασία του κάθε κάτοικος μιας πόλης, έχει μία εικόνα της έξυπνης πόλης ως μια λίστα επιθυμιών σχετικά με τις υποδομές και τις υπηρεσίες που περιγράφουν το επίπεδο του ατόμου που το επιδιώκει. Σύμφωνα με το Smart Cities Mission της κυβέρνησης της Ινδίας, για την παροχή των προσδοκιών και των αναγκών των πολιτών, ορίζονται πολεοδόμοι ιδανικά στοχευόμενοι στην ανάπτυξη ολόκληρου του αστικού οικοσυστήματος, το οποίο εκπροσωπείται από τους τέσσερις πυλώνες της ολοκληρωμένης ανάπτυξης των θεσμικών, φυσικών, κοινωνικών και οικονομικών υποδομών. Αυτό μπορεί να είναι ένας μακροπρόθεσμος στόχος και οι πόλεις μπορούν να εργαστούν για την ανάπτυξη τέτοιας συνολικής υποδομής σταδιακά, προσθέτοντας στοιχεία που θα τη φέρνουν πιο κοντά στην έννοια του «smart». [Government of India] Η έννοια των έξυπνων πόλεων, όπως αναφέρει και η Γεροπάντα “γεννήθηκε μέσα από μελέτες που αναφέρονταν στη μετατόπιση της φορντικής οικονομίας σε οικονομία της γνώσης, κάτι που στην πολεοδομία έχει ευρέως μελετηθεί μέσα από την εξέλιξη των διαφορετικών θεμάτων γνώσης στον κόσμο” [Geropanta]. Στην επιδίωξη για έξυπνες πόλεις, ο στόχος είναι να προωθηθούν πόλεις που παρέχουν βασικές υποδομές και μπορούν να παρέχουν μια αξιοπρεπή ποιότητα ζωής για τους πολίτες τους, ένα καθαρό και βιώσιμο περιβάλλον και την εφαρμογή των λύσεων «Smart». Η εστίαση είναι στη διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη και η πρώτη μέριμνα είναι να αξιοποιηθούν συμπαγείς περιοχές, που θα δημιουργούν ένα αναπαραγόμενο πρότυπο που θα λειτουργήσει σαν ένας φάρος και σε άλλες επίδοξες πόλεις. Κατά συνέπεια, ο σκοπός της επιδίωξης μιας Έξυπνης πόλης είναι να οδηγήσει στην οικονομική ανάπτυξη και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων, επιτρέποντας την τοπική ανάπτυξη της περιοχής και την αξιοποίηση της τεχνολογίας, ιδίως της τεχνολογίας που οδηγεί σε «έξυπνα» αποτελέσματα. Η εφαρμογή των λεγόμενων Smart Solutions θα επιτρέψει στις πόλεις να χρησιμοποιούν την τεχνολογία, τις πληροφορίες και τα στοιχεία που τους είναι απαραίτητα για τη βελτίωση των υποδομών και των υπηρεσιών. Η ολοκληρωμένη ανάπτυξη, λοιπόν με αυτόν τον τρόπο θα βελτιώσει την ποιότητα της ζωής, τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης και την ενίσχυση των εισοδημάτων για όλους, ιδιαίτερα τους φτωχούς και τους μειονεκτούντες, οδηγώντας σε πόλεις ίσων ευκαιριών. [Government of India] 23

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Κεφάλαιο 3 Χαρακτηριστικά και ορισμοί της έξυπνης πόλης

3.1 Χαρακτηριστικά έξυπνης πόλης Για το καθορισμό της έννοιας της έξυπνης πόλης σε αστική κλίμακα, η ακαδημαϊκή έρευνα τον τελευταίο καιρό έχει εκδηλώσει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Μια σειρά από δημοσιεύματα που έχουν εμφανιστεί από το 1990, στοχεύουν στην αποκάλυψη της εξέλιξης της σκέψης σε αυτόν τον τομέα. Το πρώτο ακαδημαϊκό έγγραφο για ευφυείς πόλεις ήταν από τον Batty, το 1990, και το πρώτο ακαδημαϊκό έγγραφο σχετικά με έξυπνες πόλεις ήταν από τον Gibson, 1992. Αυτές οι δύο εκδόσεις αποτέλεσαν ένα πεδίο πρωτοπόρας έρευνας, θεωρώντας ότι το διαδίκτυο δεν είχε ακόμη συσταθεί. Και οι δύο εκδόσεις και συγκεκριμένα του Batty ήταν εστιασμένες στο πώς η πληροφοριακή επανάσταση και η διάδοση των νέων τεχνολογιών πληροφόρησης αλλάζουν την εργασία ή τις πρακτικές στέγασης, μέσω της μικροπληροφορικής ή των τηλεπικοινωνιών. [Geropanta] Η πρώτη όμως μελέτη σχετικά με τις έξυπνες και ψηφιακές πόλεις χρονολογείται στο 1994 όπου και μέχρι το 1997 δεν αναφέρονται περισσότερες. Μετά από αυτό παρατηρούμε μία σταθερή αύξηση της έρευνας και των δημοσιευμένων επιστημονικών κειμένων μέχρι το 2005 (39 papers), όπου από το 2006-2009 (52 papers) αυξάνεται ακόμα περισσότερο. Ιδιαίτερο όμως ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι από το 2010 (59 papers) και μετά ο αριθμός αυτός διπλασιάζεται σχεδόν κάθε χρόνο (το 2012 είχαν φτάσει στα 184 papers) , οδηγώντας μας ουσιαστικά στη διαπίστωση ότι από το 1992 που πρωτοαναφέρθηκε ο όρος σε ακαδημαϊκό επίπεδο μέχρι και το 2010 το ενδιαφέρον ήταν σχετικά σταθερό ενώ εκτοξεύτηκε από εκεί και έπειτα. [Annalisa Cocchia] Η δυσκολία να καθοριστεί η έννοια της Έξυπνης Πόλης αφορά κυρίως δύο πτυχές: 24

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

1. το επίθετο “έξυπνος”, γιατί εξαρτάται από την έννοια που αποδίδει κανείς σε αυτή τη λέξη. Στη βιβλιογραφία, πολλές τυπολογίες της πόλης αναφέρονται με την έννοια Έξυπνη Πόλη, όπως Ευφυής Πόλη, Πόλη της Γνώσης, Ενσύρματη Πόλη, Ψηφιακή πόλη, κτλ. 2. Η έννοια “έξυπνη πόλη”, είναι μια ασαφής έννοια και χρησιμοποιείται με τρόπους που δεν είναι πάντα σύμφωνοι ο ένας με τον άλλον. Υπάρχουν πολλές πόλεις που έχουν θεωρήσει τον εαυτό τους ως Έξυπνη Πόλη, καθώς έχουν θεωρήσει κάποια δικά τους χαρακτηριστικά, ως “Έξυπνα”, χωρίς όμως να αναφέρεται σε μία τυπική έννοια.[Pardo, Taewoo] Για να προσεγγίσουμε λοιπόν την έννοια πρέπει να καθορίσουμε τα στοιχεία αυτά που τη συγκροτούν. Κάνοντας λοιπόν μία ανασκόπηση στα νέα πρότυπα των έξυπνων πόλεων που ξεπροβάλλουν τις τελευταίες δεκαετίες, παρατηρούμε ότι η διεξοδική μελέτη του εν λόγω τομέα αποκαλύπτει ένα εγχείρημα με πολλές παραμέτρους και αυτό προφανώς έχει τις ρίζες του στις τάσεις που εμφανίστηκαν πολύ νωρίτερα στην εξέλιξη του τομέα. Με μια σύντομη ματιά τα θέματα που έχουν σημασία είναι: α) Η παρουσία των ICT και των έξυπνων στρατηγικών στη διαμόρφωση των σύγχρονων πόλεων. β) Οι τοπικές στρατηγικές προσαρμογής που εφαρμόζονται σε σχέση με το πλαίσιο του κάθε τόπου και δεύτερον η εφαρμογή αυτών με το βέλτιστο τρόπο από πολίτες κατά το εισαγωγικό στάδιο. γ) Η ουσιαστική ερμηνεία και κατανόηση των στρατηγικών των έξυπνων πόλεων στο πραγματικό χώρο δ) Η ουσιαστική σημασία της συνάντησης μιας έξυπνης στρατηγικής με την τυπολογία του χώρου.[Geropanta] Μια ακόμη προσεγγιστική εξέλιξη θα πρέπει να εξετάσει θέματα όπως η ευαισθητοποίηση, η ευελιξία, ο μετασχηματισμός, η συνέργεια, η ατομικότητα, η δυνατότητα παραγωγής αποφάσεων και η στρατηγική συμπεριφορά. Ειδικά η ευαισθητοποίηση φαίνεται σημαντική για μια έξυπνη πόλη και ορισμένες δυνατότητες μπορεί να κινητοποιηθούν μόνο εάν οι κάτοικοι, οι εταιρείες ή η διοίκηση είναι ενήμεροι για τις θέσεις των πόλεων - γνωρίζοντας την πόλη από το εσωτερικό αλλά και να γνωρίζοντας το περιβάλλον και το σύστημα των πόλεων στις οποίες αυτή ανήκει. 25

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Αν και ο όρος έξυπνη πόλη είναι κατανοητός ως μια ορισμένη ικανότητα μιας πόλης και όχι εστιάζοντας σε συγκεκριμένα ζητήματα, ένας περαιτέρω ορισμός απαιτεί τον εντοπισμό ορισμένων χαρακτηριστικών για την αξιολόγηση της. Αν και ο όρος «έξυπνη πόλη» δεν χρησιμοποιείται ευρέως ακόμα και στη βιβλιογραφία του χωροταξικού σχεδιασμού ή της αστικής έρευνας, εξακολουθεί να είναι δυνατόν να προσδιοριστούν διάφορες πτυχές του ως βάση για τη περαιτέρω επεξεργασία. Συνοψίζοντας από την ερευνητική βιβλιογραφία ο όρος δεν χρησιμοποιείται με ακριβή τρόπο περιγράφοντας μια πόλη με ορισμένα χαρακτηριστικά, αλλά χρησιμοποιείται με διάφορες πτυχές που κυμαίνονται από τις έξυπνες πόλεις ως μία IT-συνοικία σχετικά με την εκπαίδευση (ή εξυπνάδα) των κατοίκων της. Στη συνέχεια οι διάφορες πτυχές θα συνοψιστούν. Κατά τον Washburn, από την πλευρά της τεχνολογίας, μια έξυπνη πόλη είναι μια πόλη με μεγάλη παρουσία των ICT που εφαρμόζονται σε κρίσιμα προϊόντα και υπηρεσίες υποδομής. [Albino, Berardi, Dangelico] Σε συνεργασία με την οικονομία ή τις θέσεις εργασίας ο όρος έξυπνη πόλη χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια πόλη με μία “έξυπνη” βιομηχανία. Αυτό συνεπάγεται κυρίως βιομηχανίες στους τομείς των τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας (ICT), καθώς και άλλες βιομηχανίες υπονοώντας τις ICT στις διαδικασίες παραγωγής. Επίσης, για επιχειρηματικά πάρκα ή συνοικίες που αποτελούνται από εταιρείες σε αυτό το πεδίο, χρησιμοποιείται και πάλι η έξυπνη πόλη. Ο όρος έξυπνη πόλη επίσης χρησιμοποιείται για την εκπαίδευση των κατοίκων της. Μία έξυπνη πόλη έχει, επομένως, έξυπνους κατοίκους από την άποψη του βαθμού εκπαιδευτικής τους. Σε διαφορετική βιβλιογραφία ο όρος έξυπνη πόλη αναφέρεται στη σχέση ανάμεσα στην διακυβέρνηση της πόλης και τους πολίτες της. Η σωστή διακυβέρνηση ως μια πτυχή μιας έξυπνης διαχείρισης συχνά αναφέρεται στη χρήση των νέων διαύλων επικοινωνίας για τους πολίτες, π.χ. “Ηλεκτρονική διακυβέρνηση” ή “Ηλεκτρονική δημοκρατία”. Η έξυπνη πόλη επιπλέον χρησιμοποιείται για να διερευνηθεί η χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας στην καθημερινή ζωή της πόλης. Αυτό περιλαμβάνει όχι μόνο τις ICT, αλλά επίσης, και τις σύγχρονες τεχνολογίες μεταφορών. Συστήματα αποθήκευσης και διαχείρισης πληροφοριών, καθώς και νέα συστήματα μεταφορών όπως τα «έξυπνα» συστήματα που βελτιώνουν την αστική κυκλοφορία και την κινητικότητα των κατοίκων. Επιπλέον διάφορες άλλες πτυχές που αφορούν τη ζωή σε μια πόλη σχετίζονται με τον όρο έξυπνη 26

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

πόλη, όπως η ασφάλεια, το πράσινο, η αποδοτικότητα και βιωσιμότητα, η ενέργεια κ.λπ.[Geropanta] Οι Nam και Pardo διερεύνησαν επίσης τις πιθανές σημασίες του όρου «έξυπνος» στο πλαίσιο της έξυπνης πόλης. Ειδικότερα, στη γλώσσα του μάρκετινγκ, η “εξυπνάδα” είναι ένας πιο φιλικός όρος προς το χρήστη από ότι o πιο ελιτίστικος όρος ‘ευφυής’, ο οποίος γενικά περιορίζεται στο να έχει μια γρήγορη σκέψη και να ανταποκρίνεται στην ανάδραση. Άλλες ερμηνείες δείχνουν ότι ο όρος «έξυπνος» περιέχει τον όρο “ευφυή”, γιατί η ‘εξυπνάδα’ πραγματοποιείται μόνο όταν το ίδιο έξυπνο σύστημα προσαρμόζεται στις ανάγκες του χρήστη. Οι Nam και Pardo ασχολήθηκαν επίσης με τη διαφορά μεταξύ της έννοιας της έξυπνης πόλης με άλλους σχετικούς όρους, όπως η ψηφιακή, ευφυή ή πανταχού παρούσα πόλη, μαζί με τρεις κατηγορίες, την τεχνολογία, τους ανθρώπους, και την κοινότητα.[Albino, Berardi, Dangelico] Ο Κομνηνός, στην προσπάθειά του να οριοθετήσει τα χαρακτηριστικά μιας ευφυούς πόλης, ανέφερε ότι έχει τέσσερις πιθανές διαστάσεις (προσοχή πρέπει να δοθεί στη λιγότερο περιεκτική αναφορά του όρου «ευφυή» αντί για «έξυπνη» πόλη). Η πρώτη διάσταση αφορά την εφαρμογή σε ένα ευρύ φάσμα ηλεκτρονικών και ψηφιακών τεχνολογιών για τη δημιουργία μιας διαδικτυακής, ψηφιακής, ενσύρματης, ενημερωτικής ή και βασισμένης στη γνώση της πόλης, η δεύτερη είναι η χρήση των τεχνολογιών των πληροφοριών για να μεταμορφωθεί η ζωή και το έργο, η τρίτη είναι να ενσωματωθούν της ICT στην υποδομή της πόλης, το τέταρτο είναι να συνεργαστούν μαζί η ICT και οι άνθρωποι για την ενίσχυση της καινοτομίας, της μάθησης και της γνώσης. [Komninos] Σύμφωνα με τον Harrison, σε ένα εταιρικό έγγραφο της IBM, δήλωσε ότι ο όρος «έξυπνη πόλη» υποδηλώνει μια “οργανωμένη, διασυνδεδεμένη και ευφυή πόλη». «Οργανωμένη» αναφέρεται στην ικανότητα της σύλληψης και της ενσωμάτωσης ζωντανών στοιχείων του πραγματικού κόσμου μέσω της χρήσης των αισθητήρων , μετρητών, συσκευών, προσωπικών συσκευών, και άλλους παρόμοιους αισθητήρες. «Διασυνδεδεμένη» σημαίνει την ένταξη αυτών των δεδομένων σε μια υπολογιστική πλατφόρμα που επιτρέπει την επικοινωνία των εν λόγω πληροφοριών με τις διάφορες υπηρεσίες της πόλης. «Ευφυή» αναφέρεται στην ένταξη των σύνθετων αναλύσεων, μοντελοποιήσεων, βελτιστοποιήσεων και των υπηρεσιών απεικόνισης για να κάνουν καλύτερες επιχειρησιακές αποφάσεις. 27

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Ενώ στον τομέα της πολεοδομίας, ο όρος «έξυπνη πόλη» αντιμετωπίζεται συχνά ως μία ιδεολογική διάσταση σύμφωνα με την οποία η πιο έξυπνη σχετίζεται με τις στρατηγικές κατευθύνσεις. Οι κυβερνήσεις και οι δημόσιοι φορείς σε όλα τα επίπεδα αγκαλιάζουν την ιδέα της ‘εξυπνάδας’ ώστε αυτή να διακρίνει τις πολιτικές και τα προγράμματά τους για τη στόχευση της βιώσιμης ανάπτυξης, της οικονομικής ανάπτυξης, της βελτίωσης της ποιότητας ζωής για τους πολίτες, και τη δημιουργία της ευτυχίας.[Albino, Berardi, Dangelico] Ο Giffinger προσδιόρισε επίσης τέσσερις συνιστώσες μιας έξυπνης πόλης: τη βιομηχανία, την εκπαίδευση, τη συμμετοχή και την τεχνική υποδομή. Ο αριθμός αυτών των συνιστωσών έχει έκτοτε επεκταθεί από μία πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη από το Centre of Regional Science at the Vienna University of Technology που εντόπισε έξι κύρια συστατικά (Giffinger και Gudrun, 2010). Οι συγγραφείς βασίζονται στις παραδοσιακές και νεοκλασικές θεωρίες της αστικής ανάπτυξης και της ανάπτυξης: της ανταγωνιστικότητας των περιφερειών, των μεταφορών και των οικονομικών ICT, των φυσικών πόρων, ανθρώπινου και κοινωνικού κεφαλαίου, της ποιότητας ζωής, και της συμμετοχής των μελών της κοινωνίας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην προηγούμενη λίστα των συστατικών που συντελούν μια έξυπνη πόλη είναι η ενσωμάτωση της «ποιότητας ζωής». Αυτό το στοιχείο δίνει έμφαση στον ορισμό μιας έξυπνης πόλης ως μια πόλη που αυξάνει την ποιότητα ζωής των πολιτών της. Ωστόσο, πολλοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι η ποιότητα της ζωής δεν μπορεί να αντιπροσωπεύει μια ξεχωριστή διάσταση μιας έξυπνης πόλης, καθώς όλες οι δράσεις που αναλαμβάνονται σε όλους τους τομείς θα πρέπει να έχουν ως στόχο την βελτίωση της ποιότητας της ζωής, έτσι ώστε αυτό να αποτελεί βασικό συστατικό. [Albino, Berardi, Dangelico] Για να συνοψίσουμε, υπάρχουν διάφορα πεδία δραστηριότητας τα οποία περιγράφονται στη βιβλιογραφία σε σχέση με τον όρο έξυπνη πόλη: στη βιομηχανία, στην εκπαίδευση, στη συνδιαχείριση, στην τεχνική υποδομή, στους διάφορους «ήπιους παράγοντες» και τέλος μπορούμε να προσδιορίσουμε μερικά χαρακτηριστικά ως μια βάση για την περαιτέρω ανάπτυξη των έξυπνων πόλεων που θα πρέπει να ενσωματώνει τα ευρήματα αλλά και να επιτρέψει την ένταξη πρόσθετων παραγόντων. [Centre of Regional Science (SRF)] Αν λοιπόν και για την ώρα δεν έχει καθοριστεί ένας ευρέως αποδεκτός ορισμός για την έξυπνη πόλη, το 2007 έγινε μία προσπάθεια για τον ορισμό των χαρακτηριστικών που πρέπει να έχει μία πόλη για να τη θεωρήσουμε 28

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

‘έξυπνη’ από το Politecnico di Vienna. Η έρευνα αφορά κυρίως ευρωπαϊκές πόλεις μεσαίου μεγέθους, δίνοντας μία νέα διάσταση στις προοπτικές τους για ανάπτυξη μέσα από επικεντρωμένες στρατηγικές στα συστατικά μέρη τους: • Έξυπνη Οικονομία: η δημιουργία ενός ποσοστού μικρότερων επιχειρήσεων, αναπτυσσόμενων, καινοτόμων σε επαφή με ερευνητικά. • Έξυπνο Περιβάλλον: έμφαση στην αειφόρο ανάπτυξη των πόλεων με τους διαθέσιμους φυσικούς πόρους, την ενσωμάτωση των νέων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τη μείωση των ποσοστών καυσίμων και αποβλήτων μέσα σε μια πόλη. • Έξυπνη Διακυβέρνηση: ευκολότερη χρήση των υπηρεσιών που προσφέρονται στους πολίτες (e-Government) και την ενεργό συμμετοχή τους στη διοίκηση της πόλης (e-democracy), μέσα από την υιοθέτηση των κατάλληλων εργαλείων ICT. • Έξυπνη Μεταφορά: βελτιστοποίηση της μετακίνησης μέσα στην καθημερινή ζωή του πολίτη, μέσω της διάδοσης καινοτόμων και βιώσιμων λύσεων στις μεταφορές (βιοκαύσιμα, οχήματα με χαμηλές εκπομπές ρύπων, έμφαση τα ηλεκτρικά οχήματα, καθώς και η ανάπτυξη των car-pooling και την από κοινού χρήση αυτοκινήτου). • Έξυπνη Διαβίωση: έμφαση στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης για τους πολίτες στο εσωτερικό του αστικού ιστού, με τη βελτιστοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών που προσφέρονται στους πολίτες και την υιοθέτηση τεχνολογικών λύσεων για την ενεργειακή απόδοση τόσο στα σπίτια όσο και στο αστικό τοπίο. • Έξυπνοι Πολίτες: δημιουργία ενός περιβάλλοντος προσαρμόσιμου στην πολιτιστική ανάπτυξη, με στόχο την ενίσχυση και την προσέλκυση ανθρώπινου δυναμικού και την εξασφάλιση υψηλής ποιότητας κοινωνικής ευημερίας για τους πολίτες.[Geropanta] Αναφορικά με όσα αναφέρθηκαν μπορούμε να δομήσουμε τα ευρήματα ως τα ακόλουθα: Η έξυπνη πόλη είναι μία πόλη με καλές προδιαγραφές ως 29

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

προς ένα προνοητικό τρόπο προς αυτά τα έξι χαρακτηριστικά, χτισμένο στον «έξυπνο» συνδυασμό τροφοδότησης, επεξεργασίας και λήψης αποφάσεων, ανεξάρτητη και γνωρίζοντας τους πολίτες. Επιπλέον, πρέπει να τονίσουμε ότι είμαστε προς το παρόν μόνο σε θέση να συντάξουμε μία εικόνα της παρούσας κατάστασης μιας πόλης. Ακόμα, η πορεία της ανάπτυξης είναι αποφασιστική για μια έξυπνη πόλη και θα πρέπει να εξεταστεί με περαιτέρω έρευνα ότι βασίζεται σε χρονολογικές σειρές δεδομένων. Για να περιγραφεί μια έξυπνη πόλη και τα έξι χαρακτηριστικά της είναι απαραίτητο σύμφωνα με την αναφορά στο Smart Cities, Ranking of European medium-sized cities, Centre of Regional Science (SRF) of Vienna University να αναπτυχθεί μια εύκολα ιεραρχημένη δομή, όπου κάθε επίπεδο περιγράφεται από τα αποτελέσματα του κάτω επιπέδου. Κάθε χαρακτηριστικό ως εκ τούτου, ορίζεται από ένα αριθμό παραγόντων. Επί πλέον κάθε παράγοντας περιγράφεται από έναν αριθμό δεικτών. Οι παράγοντες ορίστηκαν σε αρκετά εργαστήρια έχοντας πάντα ως συνολικό στόχο, την ανάπτυξη των έξυπνων πόλεων. Τελικά 33 παράγοντες επιλέχτηκαν για να περιγράψουν τα 6 χαρακτηριστικά. Για να αναλυθεί η απόδοση επιλέχθηκαν 1-4 δείκτες που αποδίδονται σε κάθε παράγοντα. Για δύο παράγοντες, “Ικανότητα για μετασχηματισμό” και “πολιτικές στρατηγικές και προοπτικές” δεν ήταν δυνατόν να ληφθούν επαρκή δεδομένα αυτή τη στιγμή. Επομένως 31 παράγοντες παρέμειναν τελικά για την κατάταξη. Ωστόσο, για την περαιτέρω κατάταξη συνιστάται να συμπεριληφθούν και να επεξεργαστούν και αυτοί οι δύο παράγοντες καθώς φαίνονται σημαντικοί για την ολοκλήρωση του μοντέλου. Ο παρακάτω πίνακας (Εικόνα 15) παρουσιάζει τα 6 χαρακτηριστικά και τους παράγοντες που τους αποδίδονται. Η Έξυπνη Οικονομία περιλαμβάνει παράγοντες σε όλη την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, όπως την καινοτομία, την επιχειρηματικότητα, τα εμπορικά σήματα, την παραγωγικότητα και την ευελιξία της αγοράς εργασίας, όπως καθώς και την ένταξη στην (διεθνή-) εθνική αγορά. Οι Έξυπνοι Άνθρωποι δεν περιγράφονται μόνο από το επίπεδο των προσόντων ή την εκπαίδευση των πολιτών, αλλά και από το την ποιότητα των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων όσον αφορά την ένταξη, τη δημόσια ζωή και τη διαφάνεια προς τον «εξωτερικό» κόσμο. Η Έξυπνη Διακυβέρνηση περιλαμβάνει πτυχές της πολιτικής συμμετοχής, υπηρεσίες για τους πολίτες, καθώς και τη λειτουργία της διοίκησης. Η τοπική και διεθνή προσβασιμότητα αποτελούν σημαντικές πτυχές

Εικόνα 14: Περιγραφή Έξυπνης Πόλης

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

της έξυπνης κινητικότητας, καθώς και η διαθεσιμότητα των τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας και σύγχρονων και βιώσιμων συστημάτων μεταφοράς. Το έξυπνο περιβάλλον περιγράφεται με ελκυστικές φυσικές συνθήκες (κλίμα, χώρους πρασίνου κ.λπ.), ρύπανση, διαχείριση των πόρων καθώς και από προσπάθειες για την προστασία του περιβάλλοντος. Τέλος, η έξυπνη διαβίωση περιλαμβάνει διάφορες πτυχές της ποιότητας ζωής, όπως ο πολιτισμός, η υγεία, η ασφάλεια, η στέγαση, ο τουρισμός κ.λπ.

Εικόνα 15: Χαρακτηριστικά και παράγοντες μιας έξυπνης πόλης 31

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Αυτά τα χαρακτηριστικά και οι παράγοντες αποτελούν το πλαίσιο για τους δείκτες και τη μετέπειτα αξιολόγηση των επιδόσεων μιας πόλης ως έξυπνη πόλη.[Centre of Regional Science (SRF)] Δεδομένου ότι δεν υπάρχει ακόμα σαφείς ορισμός για τον όρο έξυπνη πόλη, είναι λογικό να μην υπάρχουν και σαφή χαρακτηριστικά που θα τον προσδιορίζουν και να αρκούμαστε στη παρουσίαση των επιστημονικών απόψεων. Τα παραπάνω λοιπόν χαρακτηριστικά όπως διαπιστώσαμε αποτελούν μία πτυχή από μία συγκεκριμένη ομάδα ερευνητών, καθώς πολλοί ερευνητές έχουν δώσει διαφορετικούς ορισμούς και κριτήρια. Στην συνέχεια της εργασίας ακολουθεί η ανάλυση των διαφορετικών ορισμών και εννοιών που έχουν δοθεί στο πλαίσιο της έξυπνης πόλης . Ωστόσο, στην ανάλυση γίνεται σαφές ότι οι έξυπνες πόλεις δεν περιορίζονται πλέον στη διάδοση των ICT, αλλά στρέφονται προς τους ανθρώπους και τις ανάγκες της κοινότητας. Σύμφωνα με τον Batty (2012), ο οποίος διευκρίνισε αυτή τη πτυχή τονίζοντας ότι η διάχυση των ICT στις πόλεις πρέπει να βελτιώσει τον τρόπο που λειτουργεί κάθε υποσύστημα, με στόχο την βελτίωση της ποιότητας ζωής.[Albino, Berardi, Dangelico] 3.2

Ορισμοί έξυπνης πόλης

Έχοντας τα παραπάνω στοιχεία ως το κύριο δομικό μέρος ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει να παρακολουθήσουμε διάφορες προσπάθειες που έχουν γίνει για τη διατύπωση ενός ορισμού για τον όρο έξυπνη πόλη. Πιο συγκεκριμένα: Ορισμοί

Πηγή

Η έξυπνη πόλη είναι μια πόλη βασισμένη στον «έξυπνο» συνδυασμό της χρηματοδότησης και υλοποίησης των πρωτοβουλιών, ανεξάρτητων και με επίγνωση πολιτών.

Giffinger

Μια έξυπνη κοινότητα είναι μια κοινότητα που έχει κάνει μια συνειδητή προσπάθεια να χρησιμοποιηθεί η τεχνολογία της πληροφορίας για να μεταμορφώσει στο εσωτερικό της, τη ζωή και την εργασία σε σημαντικές και θεμελιώδεις αρχές του συνόλου

California Institute

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές 3

Μια πόλη για να είναι έξυπνη, θα πρέπει οι επενδύσεις σε ανθρώπινο και κοινωνικό κεφάλαιο και οι παραδοσιακές (μεταφορές) και σύγχρονες (ICT) υποδομές επικοινωνιών, καυσίμου, βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης και υψηλής ποιότητας ζωής να συνδυάζονται με συνετή διαχείριση των φυσικών πόρων, μέσω της συμμετοχικής διακυβέρνησης.

Caragliu

Η έξυπνη πόλη ορίζεται ως η χρήση της τεχνολογίας των πληροφοριών και των επικοινωνιών για να κατανοήσει, να αναλύσει και να ενσωματώσει τις βασικές πληροφορίες των κύριων συστημάτων στη λειτουργία της πόλης.

IBM

Η έξυπνη πόλη είναι το προϊόν της ψηφιακής πόλης σε συνδυασμό με το Internet of Things

Η έννοια της έξυπνης πόλης, όπου οι πολίτες, τα αντικείμενα, οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, κλπ, συνδέονται με έναν απρόσκοπτο τρόπο χρησιμοποιώντας πανταχού παρούσα τεχνολογία, έτσι ώστε να ενισχύσει σημαντικά την βιωματική εμπειρία στο αστικό περιβάλλον στην Ευρώπη του 21ου αιώνα.

Northstream

Μια πόλη που παρακολουθεί και ενσωματώνει τις συνθήκες όλων των κρίσιμων υποδομών, συμπεριλαμβανομένων των οδών, γεφυρών, σηράγγων, σιδηροδρομικών γραμμών, υπόγειων διαβάσεων, αεροδρομίων, λιμανιών, επικοινωνιών, νερού, ενέργειας, ακόμα και μεγάλα κτίρια, που μπορούν με το βέλτιστο τρόπο να αξιοποιήσουν τους πόρους της, να προγραμματίζουν προληπτικές δραστηριότητες συντήρησης της, και να παρακολουθούν τα θέματα ασφάλειας μεγιστοποιώντας παράλληλα τις υπηρεσίες προς τους πολίτες της.

Hall

Η έξυπνη πόλη είναι μια πόλη η οποία μπορεί να συνδυάσει διαφορετικές τεχνολογίες όπως η ανακύκλωση του νερού, προηγμένων ενεργειακών δικτύων και των κινητών επικοινωνιών με σκοπό τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και την προσφορά καλύτερης ζωής για τους πολίτες της.

Setis-Eu

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές 9

Μια έξυπνη πόλη είναι μια καλά καθορισμένη γεωγραφική περιοχή, στην οποία υψηλές τεχνολογίες όπως η ICT, υλικοτεχνική, παραγωγή ενέργειας, και ούτω καθεξής, συνεργάζονται για να δημιουργούν οφέλη για τους πολίτες από την άποψη της ευημερίας, της κοινωνικής ένταξης και συμμετοχής, την ποιότητα του περιβάλλοντος, έξυπνη ανάπτυξη. Αυτό ορίζεται από μια καλά καθορισμένη ομάδα θεμάτων, που είναι σε θέση να καθορίσουν τους κανόνες και την πολιτική για την διακυβέρνηση και την ανάπτυξη της πόλης. [Annalisa Cocchia]

Dameri

Η έξυπνη πόλη ως μία υψηλής τεχνολογίας εντατική και προηγμένη πόλη που συνδέει τους ανθρώπους, τις πληροφορίες και τα στοιχεία της πόλης χρησιμοποιώντας τις νέες τεχνολογίες, προκειμένου να δημιουργηθεί μία βιώσιμη, πιο πράσινη πόλη, ανταγωνιστική και με καινοτόμο εμπορίου, και με μία αυξημένη ποιότητα ζωής.

Bakıcı

Για να είναι μία πόλη μια έξυπνη πόλη συνεπάγεται τη χρήση όλων των διαθέσιμων τεχνολογιών και πόρων με ένα ευφυή και συντονισμένο τρόπο για την ανάπτυξη των αστικών κέντρων που είναι ταυτόχρονα ενσωματωμένα, κατοικήσιμα, και βιώσιμα.

Barrionuevo

Οι έξυπνες πόλεις θα επωφεληθούν από τις επικοινωνίες και τις δυνατότητες των ενσωματωμένων αισθητήρων στις υποδομές των πόλεων για τη βελτιστοποίηση των ηλεκτρικών, μεταφορών και άλλων υλικοτεχνικών λειτουργιών που υποστηρίζουν την καθημερινή ζωή, και έτσι βελτιώνουν τη ποιότητα ζωής για όλους.

Chen

Δύο είναι τα κύρια ρεύματα των ερευνητικών ιδεών: 1) οι έξυπνες πόλεις πρέπει να κάνουν τα πάντα που σχετίζονται με τη διακυβέρνηση και την οικονομία, χρησιμοποιώντας νέα πρότυπα σκέψης και 2) οι έξυπνες πόλεις σχετίζονται με τα δίκτυα αισθητήρων, έξυπνων συσκευών, σε πραγματικό χρόνο δεδομένων, και οι ICT ενσωματώνονται σε κάθε πτυχή της ανθρώπινης ζωής.

Cretu

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές 14

Η έξυπνη κοινότητα - μια κοινότητα που παίρνει μια συνειδητή απόφαση να αναπτύξει την τεχνολογία ως καταλύτη για την επίλυση κοινωνικών και επιχειρηματικών αναγκών της - θα επικεντρωθεί αναμφίβολα στην οικοδόμηση υποδομών σε ευρεία κλίμακα και με μεγάλη ταχύτητα, αλλά η πραγματική ευκαιρία είναι στην ανοικοδόμηση και στην αναθεωρημένη αίσθηση του τόπου, καθώς και στη διαδικασία αίσθησης της υπερηφάνειας. [...] Οι έξυπνες κοινότητες δεν είναι, στον πυρήνα τους, εξασκημένες στην ανάπτυξη και χρήση της τεχνολογίας, αλλά στην προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης, της αύξησης των θέσεων εργασίας, καθώς και αύξηση της ποιότητας ζωής. Με άλλα λόγια, η τεχνολογική εξάπλωση των έξυπνων κοινοτήτων δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά μόνο ένα μέσο για να ανακαλύπτουμε πόλεις για μια νέα οικονομία και κοινωνία, με σαφή και πειστικό όφελος της κοινότητας.

Eger

Μία έξυπνη πόλη βασίζεται στην έξυπνη ανταλλαγή πληροφοριών που ρέουν μεταξύ πολλών διαφορετικών υποσυστημάτων. Αυτή η ροή των πληροφοριών αναλύεται και μεταφράζεται μεταξύ των πολιτών κα των εμπορικών υπηρεσιών. Η πόλη θα λειτουργήσει σε αυτή τη ροή πληροφοριών για να κάνει ευρύτερο οικοσύστημα της πιο αποδοτικό με τη χρήση των πόρων μέσω της αειφορίας. Η ανταλλαγή πληροφοριών βασίζεται σε ένα έξυπνο λειτουργικό πλαίσιο διακυβέρνησης που έχει σχεδιαστεί για να κάνει τις πόλεις πιο βιώσιμες.

Gartner

Μια πόλη που συνδέει την υλική υποδομή, την υποδομή της πληροφορικής, την κοινωνική υποδομή, και την επιχειρηματική υποδομή για να αξιοποιήσει τη συλλογική νοημοσύνη της πόλης.

Harrison

Οι (έξυπνες) πόλεις ως περιοχές με υψηλή ικανότητα για μάθηση και καινοτομία, οι οποίες είναι ενσωματωμένες στη δημιουργικότητα του πληθυσμού τους, τους θεσμούς της δημιουργίας της γνώσης, και τις ψηφιακές υποδομές τους για την επικοινωνία και τη διαχείριση της γνώσης.

Komninos

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές 18

Οι έξυπνες πόλεις είναι αποτέλεσμα της γνώσηςεντατικών και δημιουργικών στρατηγικών που στοχεύουν στη βελτίωση της κοινωνικο-οικονομικής, οικολογικής, υλικοτεχνικής και ανταγωνιστικής επιδόσεις των πόλεων. Αυτές οι έξυπνες πόλεις που βασίζονται σε ένα πολλά υποσχόμενο μείγμα του ανθρώπινου κεφαλαίου (π.χ. εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό), του κεφαλαίου για τις υποδομές (π.χ. εγκαταστάσεις επικοινωνίας υψηλής τεχνολογίας), του κοινωνικού κεφαλαίου (π.χ. έντονες και ανοιχτές διασυνδέσεις δικτύου) και του επιχειρηματικού κεφαλαίου (π.χ. δημιουργικές και επιχειρηματικές δραστηριότητες ανάληψης κινδύνων).

Kourtit και Nijkamp

Μια έξυπνη πόλη, είναι μια πόλη που είναι έτοιμη να παρέχει τις συνθήκες για μια υγιή και ευτυχισμένη κοινότητα κάτω από τις δύσκολες συνθήκες που οι παγκόσμιες, περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές τάσεις μπορεί να ασκήσουν.

Guan

Οι έξυπνες πόλεις έχουν υψηλή παραγωγικότητα, δεδομένου ότι έχουν ένα σχετικά υψηλό ποσοστό ιδιαίτερα μορφωμένων ανθρώπων, με διαδεδομένη γνώση μέσω των θέσεων εργασίας, τα συστήματα με γνώμονα τον προγραμματισμό, δημιουργικές δραστηριότητες με έμφαση στη βιωσιμότητα και προσανατολισμένες πρωτοβουλίες.

Kourtit

Έξυπνη πόλη [αναφέρεται] ως μια τοπική οντότητα μια συνοικία, πόλη, περιοχή ή μικρή χώρα, η οποία υιοθετεί μια ολιστική προσέγγιση για να χρησιμοποιεί τις πληροφορίες τεχνολογίας με ανάλυση σε πραγματικό χρόνο που ενθαρρύνει τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη.

IDA

Μια κοινότητα μέσων τεχνολογίας, διασυνδεδεμένη και βιώσιμη, άνετη, ελκυστική και ασφαλής.

Η εφαρμογή της τεχνολογίας των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ICT) με τις επιδράσεις τους στο ανθρώπινο δυναμικό / εκπαίδευση, τις κοινωνικές και επιχειρηματικές σχέσεις της πόλης, και τα περιβαλλοντικά ζητήματα συχνά υποδεικνύονται από η έννοια των έξυπνων πόλεων.

Lazaroiu και Roscia Lombardi

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές 24

Μια έξυπνη πόλη τροφοδοτεί με πληροφορίες τη φυσική υποδομή για τη βελτίωση της άνεσης, τη διευκόλυνση της κινητικότητας, τη πρόσθετη αποδοτικότητα, την εξοικονόμηση ενέργειας, τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα και των υδάτων, τον προσδιορισμό των προβλημάτων και τη γρήγορη διόρθωση τους, την γρήγορα ανάκτηση μετά από καταστροφές, τη συλλογή στοιχείων για να παίρνονται καλύτερες αποφάσεις, την αποτελεσματική ανάπτυξη πόρων, και την ανταλλαγή δεδομένων για να καθίσταται δυνατή η συνεργασία μεταξύ των φορέων και των τομέων.

Nam και Pardo

Δημιουργική ή έξυπνη πόλη πειραματικά. [...] αποσκοπεί στην ανάπτυξη μιας δημιουργικής οικονομίας μέσω της επένδυσης στην ποιότητα της ζωής που με τη σειρά της προσελκύει μορφωμένους εργαζόμενους να ζήσουν και να εργαστούν σε έξυπνες πόλεις. Το κέντρο του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος έχει [...] μετατοπιστεί στις περιοχές αυτές που μπορούν να δημιουργήσουν, να διατηρήσουν και να προσελκύσουν τα καλύτερα ταλέντα.

Thite

Οι έξυπνες πόλεις του μέλλοντος θα πρέπει να έχουν πολιτικές βιώσιμης αστικής ανάπτυξης όπου όλοι οι κάτοικοι, συμπεριλαμβανομένων των φτωχών, να μπορούν να ζήσουν καθώς και να διατηρηθεί η προσέλκυση στις πόλεις αυτές. [...] Οι έξυπνες πόλεις είναι πόλεις που έχουν υψηλή ποιότητα ζωής, καθώς επιδιώκουν τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη μέσω επενδύσεων σε υποδομές ανθρώπινου και κοινωνικού κεφαλαίου, καθώς και στις παραδοσιακές και σύγχρονες επικοινωνίες (τεχνολογία στη μεταφορά πληροφοριών και επικοινωνίας) και τη διαχείριση των φυσικών πόρων μέσω συμμετοχικών πολιτικών. Οι έξυπνες πόλεις πρέπει επίσης να είναι βιώσιμες, συγκλίνουσες οικονομικά, κοινωνικά και με περιβαλλοντικούς στόχους.

Thuzar

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές 27

Μια έξυπνη πόλη γίνεται αντιληπτή ως μία ορισμένη διανοητική ικανότητα που αντιμετωπίζει αρκετές καινοτόμες κοινωνικο-τεχνικές και κοινωνικοοικονομικές πτυχές της ανάπτυξης. Οι πτυχές αυτές οδηγούν σε αντιλήψεις για την έξυπνη πόλη ως «πράσινη» που αναφέρεται σε αστικές υποδομές για την προστασία του περιβάλλοντος και τη μείωση των εκπομπών CO2, «διασυνδεδεμένα» με την επανάσταση της ευρείας ζώνης της οικονομίας, «έξυπνη» δηλώνοντας την ικανότητα να παράγει προστιθέμενη αξία πληροφοριών από την επεξεργασία σε πραγματικό χρόνο δεδομένων από τους αισθητήρες και ενεργοποιητές της πόλης, ενώ οι όροι "καινοτόμα πόλη", "πόλη της γνώσης" αναφέρονται αδιακρίτως στην ικανότητα της πόλης να αυξήσει την καινοτομία που βασίζεται στην γνώση και στο δημιουργικό ανθρώπινο κεφαλαίο.

Zygiaris

Η χρήση των έξυπνων τεχνολογιών πληροφορικής, για να κάνουν τα κρίσιμα στοιχεία υποδομών και υπηρεσιών μιας πόλης- που περιλαμβάνουν τη διοίκηση της πόλης, την εκπαίδευση, την υγειονομική περίθαλψη, τη δημόσια ασφάλεια, την ακίνητη περιουσία, τις μεταφορές, και τις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, πιο έξυπνα, διασυνδεδεμένα και αποτελεσματικά.

Washburn

Οι πρωτοβουλίες για έξυπνες Πόλεις προσπαθούν να βελτιώσουν την αστική απόδοση με τη χρήση των δεδομένων, των πληροφοριών και των τεχνολογιών των πληροφοριών (IT) για την παροχή πιο αποτελεσματικών υπηρεσιών προς τους πολίτες, για την παρακολούθηση και βελτιστοποίηση της υφιστάμενης υποδομής, για την αύξηση της συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων οικονομικών παραγόντων, και την ενθάρρυνση καινοτόμων επιχειρηματικών μοντέλων τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα. [Albino, Berardi, Dangelico]

Marsal-Llacuna

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές 30

Μια αναπτυγμένη αστική περιοχή που δημιουργεί βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη και υψηλή ποιότητα ζωής με υπεροχή σε πολλούς βασικούς τομείς, όπως την οικονομία, την κινητικότητα, το περιβάλλον, τους ανθρώπους, τη διαβίωση, και την διακυβέρνηση. Αριστεύσει σε αυτούς τους βασικούς τομείς μπορεί να γίνει τόσο μέσω της ενίσχυσης του ανθρώπινου κεφαλαίου, του κοινωνικού κεφαλαίου, ή / και των υποδομών ICT. [Business Dictionary ]

Business dictionary

Διαπιστώνουμε λοιπόν από την πλειοψηφία των ορισμών την άρρηκτη σύνδεση της τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνιών ICT με την έννοια της έξυπνης πόλης, που κάθε άλλο παρά τυχαία είναι, (όπως θα δούμε και στη συνέχεια) καθώς η έξυπνη πόλη θεωρείται μία εξέλιξη της ψηφιακής πόλης. Επίσης διαπιστώνουμε ότι στην πλειοψηφία των ορισμών ταυτίζεται η χρήση των ICT με την αύξηση της ποιότητας ζωής των πολιτών και με την οικονομική ανάπτυξη, ενώ γίνονται λιγότερες αναφορές για τη περιβαλλοντική μέριμνα και σχεδόν μηδενικές για τη συμμετοχική διακυβέρνηση. Συνοψίζοντας τα παραπάνω η έξυπνη πόλη είναι άμεσα εξαρτώμενη από την τεχνολογία και τις καινοτομίες, τις οποίες εκμεταλλεύεται για να ανεβάσει το επίπεδο ζωής των πολιτών, να συλλέγει δεδομένα πραγματικού χρόνου για λόγους συντήρησης, κυκλοφοριακής συμφόρησης κ.τ.λ. και να λαμβάνει αποφάσεις όπου χρειάζεται, να επιδιώκει την πράσινη ανάπτυξη και την καλύτερη αξιοποίηση των πόρων, την οικονομική ανάπτυξη και την επιχειρηματικότητα μέσω έξυπνων δράσεων, τη σύνδεση των υπηρεσιών για τη διευκόλυνση των πολιτών και την έξυπνη και συμμετοχική διακυβέρνηση στηριζόμενη σε πολιτικές που θα ενισχύσουν όλα τα παραπάνω στοιχεία. 3.3 Εμφάνιση του όρου ψηφιακή πόλη H ψηφιακή πόλη είναι μία έννοια που συναντάται συχνά στη βιβλιογραφία σχετικά με τις σύγχρονες αστικές και κοινωνικές σπουδές. Η έννοια αυτή εισήχθη από το 2001, και αναφέρεται στη πόλη που βασίζει την οργάνωση της στις ICT. Ένας από τους πρώτους ορισμούς που δόθηκε πάνω 39

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

στην ιδέα είναι για ένα είδος πόλης που είναι “ουσιαστικά ένα ανοικτό, σύνθετο και προσαρμοζόμενο σύστημα που βασίζεται σε ένα δίκτυο υπολογιστών και αστικών πηγών πληροφόρησης, οι οποίες αποτελούν έναν εικονικό ψηφιακό χώρο για την πόλη. Δημιουργούν μια αγορά υπηρεσιών και πληροφοριών μαζί με ένα κέντρο πληροφορίας για τους αναπτυξιακούς πόρους». Η περιγραφή αυτή αντιπροσωπεύει μια αστική στρατηγική που έχει ως στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών, κοιτάζοντας το πρότυπο μιας πόλης στα πλαίσια ενός διαφορετικού και νέου τρόπου αρχίζοντας από τους ανθρώπους (κάτοικοι, τουρίστες, εργαζόμενοι, φοιτητές) που από χρήστες γίνονται ενεργοί φορείς των υποδομών, και που στις ψηφιακές πόλεις αντιπροσωπεύονται κυρίως από τις ICT – ειδικές τεχνολογίες, όπως το διαδίκτυο για πληροφόρηση, αποθήκευση και πάσα χρήση εξυπηρέτησης των πολιτών. Όσον αφορά το αστικό περιβάλλον, ο χώρος της ψηφιακής πόλης χάνει τα όρια, η διάσταση της πόλης θεωρείται κυρίως μια εικονική εκπροσώπησή της, στην οποία οι άνθρωποι μπορούν να μοιράζονται δεδομένα, πληροφορίες και γνώσεις μεταξύ τους σε ένα δίκτυο με υψηλές προοπτικές. [Tregua, D’Auria, Bifulco] Ουσιαστικά λοιπόν πρόκειται για ένα σύνολο εικονικών πρακτικών που επιχειρούνται με βιώσιμο τρόπο από μεμονωμένους κατοίκους και ομάδες μιας συγκεκριμένης πόλης με σκοπό την αλληλεπίδραση, προσομοίωση, επεξήγηση, ενίσχυση, παρακολούθηση, μείωση της εγκληματικότητας, την επέκταση (τοπικά ή καθολικά), την επεξεργασία, συναλλαγή, ή και διεύρυνση οποιασδήποτε πολιτικής, κοινωνικής, οικονομικής, θρησκευτικής, ή επικοινωνιακής πτυχής των καθημερινών δραστηριοτήτων του αστικού κοινωνικού ιστού. Έτσι, η ψηφιακή πόλη είναι μία ψηφιακή πλατφόρμα, η εικονική όψη της σύγχρονης πόλης -όπου ορισμένες πτυχές της κοινωνικής αλληλεπίδρασης και των παραδοσιακών καθημερινών δραστηριοτήτων διεξάγονται και έτσι μετασχηματίζονται. Είναι ένας χώρος όπου η πόλη έχει επεκταθεί, ένας χώρος που μπορεί κάτι να γίνει αλλά και να αναιρεθεί και, επίσης, να υλοποιείται απροσδόκητα στον ελεύθερο φυσικό χώρο της πόλης. Κατά συνέπεια, η ψηφιακή πόλη δεν είναι ένα ξεχωριστό, παράλληλο, διάμεσο, περιθωριακό, ή διάφορο της πραγματικότητας, αλλά ένα νέο, σχεδόν απλό συστατικό της ίδιας της πόλης. Η ψηφιακή πόλη επηρεάζεται και διαμορφώνεται από επίσημες και ανεπίσημες αστικές πρακτικές. Ενσωματώνει πτυχές της παγκόσμιας, πληθυσμιακής, και εκ νέου ιεραρχημένης αστικής κοινωνικής δράσης. 40

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Ειδικότερα όμως, οι εικονικές κοινότητες και η εικονική διασπορά ενσωματώνουν αλλά και χωρίζουν την πόλη σε διακριτές μονάδες που αλληλεπιδρούν, δημιουργώντας μία νέα διακρατική λογική που καθοδηγεί τη δράση τους και την ενσωμάτωση τους στο κοινωνικό τοπίο της πόλης με μια νέα διάσταση πρακτικής εφαρμογής. Η παγκοσμιοποίηση γίνεται έτσι ένας εσωτερικός μηχανισμός για τη λειτουργία και τη διακυβέρνηση της πόλης, λόγω της εικονικής σφαίρας στην οποία είναι ενσωματωμένη. Ταυτόχρονα, η όψη της εικονικής πόλης αντικατοπτρίζει τις ιδιαιτερότητες της φυσικής πόλης, η οποία, παρά την παγκοσμιότητα του τρόπου έκφρασης της, αντιπροσωπεύει τη διαφορετικότητα της κάθε ψηφιοποιημένης πόλης. Κάθε πόλη έχει τη δυνατότητα να αναπτύξει το εικονικό alter ego της, καθώς όλες οι πόλεις στο Bay Area, για παράδειγμα, έχουν ήδη γίνει σε κάποιο ποσοστό επιτυχημένες. [Laguerre] Συνοψίζοντας τα παραπάνω λοιπόν και έχοντας τα ως οδηγό έχουν γίνει αρκετές προσπάθειες για να δοθεί ένας ορισμός στην έννοια της ψηφιακής πόλης, πιο συγκεκριμένα: Ορισμοί

Πηγή

Μια ψηφιακή πόλη είναι ουσιαστικά ένα ανοικτό, Qi L. & Shaofu σύνθετο και προσαρμοστικό σύστημα που βασίζεται σε δίκτυο υπολογιστών και αστικών πληροφοριακών πόρων, οι οποίοι σχηματίζουν ένα εικονικό ψηφιακό χώρο ως μια πόλη. Δημιουργώντας μια αγορά πληροφοριών τόσο σε υπηρεσίες όσο και για την ανάπτυξη των πόρων

Μια ψηφιακή πόλη έχει τουλάχιστον δύο εύλογες Schuler έννοιες: (1) η πόλη που μετασχηματίζεται ή αναπροσανατολίζεται μέσω της ψηφιακής τεχνολογία και (2) η ψηφιακή αναπαράσταση ή αντανάκλαση ορισμένων πτυχών μίας πραγματικής ή φανταστικής πόλης

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές 3

Η έννοια της ψηφιακής πόλης αφορά την Ishida T. & Hiramotsu οικοδόμηση μιας πλατφόρμας στην οποία οι άνθρωποι στις περιφερειακές κοινότητες μπορούν να αλληλεπιδράσουν και να μοιραστούν γνώσεις, εμπειρίες, και αμοιβαία συμφέροντα. Η ψηφιακή πόλη ενσωματώνει τις αστικές πληροφορίες (τόσο εφικτές και σε πραγματικό χρόνο) και δημιουργεί δημόσιους χώρους στο διαδίκτυο για τους ανθρώπους που ζουν ή επισκέπτονται τη πόλη

Η ψηφιακή πόλη αποδίδεται ως μια περιοχή που Komninos συνδυάζει ευρυζωνική υποδομή επικοινωνίας με ευέλικτα, προσανατολισμένα υπολογιστικά συστήματα. Αυτές οι νέες ψηφιακές υποδομές επιδιώκουν να εξασφαλίσουν καλύτερες υπηρεσίες για τους πολίτες, τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις σε μια συγκεκριμένη περιοχή

Ο όρος Ψηφιακή Πόλη (γνωστός και ως, ψηφιακή Yovanof G. S. & Hazapis G κοινότητα, πόλη της πληροφορίας και ηλεκτρονική πόλη) αναφέρεται ως: μια συνδεδεμένη κοινότητα που συνδυάζει ευρυζωνικές επικοινωνιακές υποδομές, μία ευέλικτη, προσανατολισμένη υπολογιστική υποδομή που βασίζεται σε ανοικτά πρότυπα του κλάδου και, καινοτόμες υπηρεσίες για την κάλυψη των αναγκών των κυβερνήσεων και των εργαζόμενων, των πολιτών και των επιχειρήσεων. Ο στόχος μιας ψηφιακής πόλης είναι η δημιουργία ενός περιβάλλοντος για την ανταλλαγή πληροφοριών, τη συνεργασία, τη λειτουργικότητα και την απρόσκοπτη εμπειρία για όλους τους κατοίκους της σε ολόκληρη την πόλη

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές 6

Η ψηφιακή πόλη δεν αναφέρεται ως μια συγκεκριμένη Schiewe & Dykes αστική οντότητα ή επίσημος μηχανισμός επικοινωνίας, αλλά αναφέρεται ως μια λειτουργική προσέγγιση η οποία περιγράφει τέσσερις αλληλοεξαρτώμενους τύπους δράσεων: η ψηφιακή πόλη υποστηρίζει τα δεδομένα και τις πληροφορίες που σχετίζονται με μια πόλη σε ψηφιακή μορφή], η ψηφιακή πόλη υποστηρίζει μια υποδομή επικοινωνίας (φυσικό ή εικονικό μέσο για τη διευκόλυνση της ροής πληροφοριών), η ψηφιακή πόλη διακινεί χρήσιμες πληροφορίες και καινοτόμες υπηρεσίες (αυτή είναι πιθανό να συνθέτει στοιχεία από διάφορες πηγές, με βάση την τοποθεσία και μπορεί να περιλαμβάνει αναλυτικές διασυνδέσεις), η ψηφιακή πόλη χρησιμοποιεί εικονικά περιβάλλοντα στο σχεδιασμό, στη λήψη αποφάσεων και στην ανάλυση (όταν συλλέγονται δεδομένα από τους πολίτες χρησιμοποιούνται στη διαδικασία της μοντελοποίησης ή της ψηφιακής καταγραφής της συμπεριφοράς των πολιτών επηρεάζοντας τον επίσημο σχεδιασμό ανάλυσης ενός βρόχου ανατροφοδότησης που ολοκληρώνεται). [Annalisa Cocchia]

Διαπιστώνουμε λοιπόν σε αυτό το σημείο ότι η έννοια της ψηφιακής πόλης είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την έννοια της έξυπνης πόλης και για την ακρίβεια ο όρος έξυπνη πόλη ουσιαστικά περιλαμβάνει την έννοια της ψηφιακής πόλης και την καθιστά πρωταρχικής σημασίας με τη χρήση των τεχνολογιών επικοινωνίας και πληροφορίας ICT. Όπως έχει ήδη αναφερθεί από τους ορισμούς της έξυπνης πόλης η χρήση της τεχνολογίας και των ICT αποτελεί τη βασικότερη συνιστώσα για την ανάπτυξη των 6 βασικών χαρακτηριστικών της. Η έννοια της ψηφιακής πόλης λοιπόν είναι ένα βασικό και αναπόσπαστο κομμάτι της έξυπνης πόλης σε τέτοιο σημείο που συχνά στη βιβλιογραφία η μία έννοια καλύπτει την άλλη αν και πρακτικά για να θεωρηθεί μία πόλη έξυπνη θα πρέπει πρώτα να έχει την ηλεκτρονική υποδομή δηλαδή να είναι ψηφιακή.

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

3.4

Μικρές πόλεις ως πρότυπα έξυπνων πόλων

Ορισμένοι παρατηρητές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το λιγότερο θα μπορούσε να είναι περισσότερο, όταν πρόκειται για τα σχέδια μιας έξυπνης πόλης. «Οι μικρότερες έξυπνες τεχνολογικές υλοποιήσεις παρέχουν τις πιο επιτυχημένες περιπτώσεις μελέτης», γράφει ο David Akka στην αγγλική έκδοση του HuffPost Tech. “Από τον Καναδά μέχρι την Πολωνία, αυτές οι μικρότερες έξυπνες κωμοπόλεις και οι πρωτοβουλίες τους αναφέρουν μια θετική απόδοση στο τομέα των επενδύσεων και γίνονται καλά παραδείγματα για τις μεγαλύτερες πόλεις, όπως το Λονδίνο για να ακολουθήσει.” O Akka αντιπαραβάλλει το εύρος και την κλίμακα των διαφόρων τύπων των έργων που γίνονται για να ενισχύσει την άποψη αυτή. Για παράδειγμα, μοντέλα για έξυπνες πόλεις όπως το Songdo στη Νότιας Κορέας και το Masda στο Αμπού Ντάμπι είναι τόσο μεγαλοπρεπείς κατασκευές, που χτίστηκαν από το μηδέν και προσφέρουν περισσότερο ως μια βιτρίνα της τεχνολογίας από ό, τι ως μία σαφή λύση σε ένα σαφές πρόβλημα. Ωστόσο, τα «περιορισμένα έργα» που επικεντρώνονται σε ένα συγκεκριμένο στόχο με σαφώς μετρήσιμα αποτελέσματα είναι μια άλλη ιστορία. Για παράδειγμα, κατά τα επιχειρήματα του Akka η πόλη Olds στην Αλμπέρτα του Καναδά είχε χάσει το 39% του νερού χάρη σε διαρροές στους σωλήνες αποχέτευσης. Η επένδυση της πόλης, σε αισθητήρες ανίχνευσης διαρροών από την Council Lead Partner Itron παρέχει άμεση απόσβεση. Επίσης, ο Akka ζητεί από το Δικαστικό Σύστημα του Σαν Αντόνιο, το οποίο έχοντας την τεχνολογία από την Council Lead Partner Cisco να εγκαταστήσει συστήματα ήχου και να ενεργοποιήσει βίντεο στα περίπτερα σε τρεις περιοχές της γειτονιάς όπου οι κάτοικοι θα μπορούσαν εύκολα να χειριστούν αδικήματα ρουτίνας από το Δημοτικό Δικαστήριο. O Akka δεν ισχυρίζεται ότι τα μικρά έργα είναι απαραίτητα πιο εύκολα. Εξακολουθούν να απαιτούν χρηματοδότηση, την πολιτική στήριξη, την πλοήγηση της γραφειοκρατίας και έναν έλεγχο της πραγματικότητας. Για το τελευταίο αυτό σημείο, ο ίδιος σημειώνει για παράδειγμα, ότι οι σωλήνες του νερού στο Λονδίνο δεν έχουν αρκετό χώρο για να εγκατασταθεί ένας απλός μετρητής νερού. 44

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Επίσης η σχέση μεταξύ της κλίμακας του έργου και του επιχειρησιακού κινδύνου εξεταζόταν πρόσφατα από το Ινστιτούτο του Brooking, στην εργασία που δημοσιεύθηκε με θέμα “Να γίνουμε εξυπνότεροι σχετικά με τις έξυπνες πόλεις». Η εργασία υποστηρίχτηκε για τις δοκιμαστικές λύσεις σε συγκεκριμένες συνοικίες ή γειτονιές, πριν την ανάληψη πρωτοβουλιών σε επίπεδο πόλεων. “Μετά την επίδειξη αποδεδειγμένης ζήτησης σε μικρότερες πόλεις, συχνά οι επιχειρήσεις επικεντρώνονται σε τεχνολογίες όπως οι έξυπνοι μετρητές ή οι σταθμοί φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων που μπορούν να επεκταθούν σε ολόκληρη την πόλη», γράφουν οι συγγραφείς. Σύμφωνα με τον Jesse Berst στο Smart Cities Readiness Guide, ενθαρρύνουμε τις πόλεις να “σκέφτονται μεγάλα, αλλά να αρχίζουν από τα μικρά” κατά τη σχεδίαση του οδικού χάρτη της έξυπνης πόλης τους. Η πρόωρη επιτυχία με σχετικά χαμηλό κόστος και το μεγάλο αντίκτυπο του νέου έργου μπορούν να συγκεντρώσουν την υποστήριξη από τους πολίτες, της επιχειρηματικής κοινότητας και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς. Και αυτή η υποστήριξη θα είναι κρίσιμη όταν η πόλη είναι έτοιμη να προωθήσει μια πιο φιλόδοξη ατζέντα έξυπνης πόλης. [Cooley] 3.5 Παραδείγματα έξυπνων πόλεων Σε αυτό το στάδιο θα διαπιστώσουμε ποιες χώρες και πιο συγκεκριμένα πόλεις έχουν ξεκινήσει πρωτοβουλίες στα πλαίσια των έξυπνων πόλεων και θα δούμε αναφορικά ποιες είναι αυτές οι πρωτοβουλίες για τις κυριότερες. Ακολουθεί ένας πίνακας με τις έξυπνες και ψηφιακές πόλεις χωρισμένες ανά γεωγραφική περιοχή.

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές Ήπειροι

Πόλεις

Ασία

Αμμάν (Ιορδανία), Μπαγκλαντές Περιφέρεια (Μπαγκλαντές), Πεκίνο (Κίνα), Caofeidian νησιωτική περιοχής (Κίνα), Changzhu (Κίνα), Τσενγκντού (Κίνα), Cheongna (Κορέα), Dongying (Κίνα), Ντουμπάι (Ηνωμένα Εμιράτα), Guangdong (Κίνα), Guangzhou (Κίνα), Γκουιγιάνγκ (Κίνα), Hangzhou (Κίνα), Harbin (Κίνα), Heilongjiang (Κίνα), Χονγκ Κονγκ (Κίνα), Huizhou Κίνα), Jiangan (Κίνα), Κότσι (Ινδία), Περιφέρεια Κουβέιτ (Κουβέιτ), Κιότο (Ιαπωνία), Lianyuangang (Κίνα), Λιτζιάνγκ (Κίνα), Linyi (Κίνα), Μακάο (Κίνα), Masdar (Ηνωμένα Εμιράτα), Panzhihua (Κίνα), Pudong (Κίνα), Qianjiang (Κίνα), Σεούλ (Κορέα), Σαγκάη (Κίνα), Shenzhen (Κίνα), Σιγκαπούρη (Κίνα), Subang Jaya (Μαλαισία), Ταϊπέι (Ταϊβάν), Tang Chang’An (Κίνα), Τόκιο (Ιαπωνία), Γουχάν (Κίνα), Xiamen (Κίνα), Zhengzhou (Κίνα)

Ευρώπη

Άμστερνταμ (Ολλανδία), Αμβέρσα (Βέλγιο), Αβέιρο (Πορτογαλία), Βαρκελώνη (Ισπανία), Beaufort (Γαλλία), Βερολίνο (Γερμανία), Μπιλμπάο (Ισπανία), Μπολόνια (Ιταλία), Μπολτσάνο (Ιταλία), Bragança (Πορτογαλία), Μπρίστολ (Ηνωμένο Βασίλειο), Κόμο (Ιταλία), Κοπεγχάγη (Δανία), Δουβλίνο (Ιρλανδία), Φρέντρικσταντ (Νορβηγία), Γένοβα (Ιταλία), Γάνδη (Βέλγιο), Ελσίνκι (Φινλανδία), Λονδίνο (Ηνωμένο Βασίλειο), το Λουξεμβούργο (Λουξεμβούργο), Μάλτα (Ηνωμένο Βασίλειο), Μάντσεστερ (Ηνωμένο Βασίλειο), Μασσαλία (Γαλλία), Μιλάνο (Ιταλία), Νότιγχαμ (Ηνωμένο Βασίλειο), Οούλου (Φινλανδία), Parthenay (Γαλλία), Τρίκαλα (Ελλάδα), Τορίνο (Ιταλία), Βενετία (Ιταλία), Βιέννη (Αυστρία), Βίλνα (Λιθουανία)

Βόρεια Αμερική

Σαρλότ (ΗΠΑ), Κλίβελαντ (ΗΠΑ), Έντμοντον (Καναδάς), Αϊόβα (ΗΠΑ) Μόντρεαλ (Καναδάς), Νέα Υόρκη (ΗΠΑ), Πόρτλαντ (USA), Κεμπέκ (Καναδάς), Σασκατούν (Καναδάς), Σιάτλ (ΗΠΑ), Sudbury (Καναδάς)

Ωκεανία

Αδελαΐδα (Αυστραλία), Brisbane (Αυστραλία), Μελβούρνη (Αυστραλία), Parramatta (Αυστραλία)

Μέση/ Νότια Curitiba, Parana (Βραζιλία), Juarez (Μεξικό), Πόλη του Μεξικού (Μεξικό), Αμερική Νασάου (Μπαχάμες), Ρίο ντε Τζανέιρο (Βραζιλία) [Annalisa Cocchia]

Διαπιστώνουμε από τα παραπάνω στοιχεία ότι τόσο η Ασία όσο και η Ευρώπη έχουν αναλάβει σημαντική δράση στα πλαίσια της έξυπνης ανάπτυξης. Στη συνέχεια θα δούμε περισσότερες πληροφορίες για τις πρωτοβουλίες σε αυτές τις ηπείρους. Η Ευρώπη συγκεκριμένα έχει δώσει μεγάλη έμφαση στην αειφόρο ανάπτυξη και στη χρήση των ICT για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής σε πολλαπλά επίπεδα.

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Κεφάλαιο 4 Έξυπνες Πόλεις στην Ευρώπη

4.1 Δράσεις στην ΕΕ Πιο συγκεκριμένα, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει σε εφαρμογή δράσεις για έξυπνη ανάπτυξη σε διάφορες πόλεις, συμπεριλαμβανομένων της Βαρκελώνης, του Άμστερνταμ, του Βερολίνου, του Μάντσεστερ, του Εδιμβούργο, και του Μπαθ. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, σχεδόν πριν από 15 χρόνια, το Σαουθάμπτον φέρεται να είναι η πρώτη έξυπνη πόλη της χώρας μετά την ανάπτυξη της εφαρμογής Έξυπνη Κάρτα για τα μέσα μαζικής μεταφοράς, αναψυχής και ψυχαγωγίας που σχετίζονται με τις συναλλαγές. Ομοίως, το Ταλίν έχει αναπτύξει ένα ευρείας κλίμακας πρόγραμμα κατάρτισης ψηφιακών δεξιοτήτων, εκτεταμένης ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, και μια βραβευμένη κάρτα Smart ID. Αυτή η πόλη είναι το κέντρο της οικονομικής ανάπτυξης για το σύνολο της Εσθονίας, με αξιοποίηση των ICT και την προώθηση υψηλής τεχνολογίας πάρκων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει θεσπίσει τις έξυπνες πόλεις στην γραμμή 5 του έβδομου Προγράμματος - Πλαίσιο για την Έρευνα και την Τεχνολογική Ανάπτυξη. Αυτό το πρόγραμμα παρέχει χρηματοδοτική στήριξη για να διευκολύνει την εφαρμογή ενός Στρατηγικού Σχεδίου Ενεργειακών Τεχνολογιών (Σχέδιο SET), μέσω προγραμμάτων που σχετίζονται με τις “έξυπνες κοινότητες και πόλεις” [Albino, Berardi, Dangelico]. Καινοτόμα συστήματα εικονικής πραγματικότητας επιτρέπουν τη συζήτηση της γενικής μορφής των εργασιακών σχέσεων μεταξύ της πραγματικής και εικονικής διάστασης μιας καινοτομίας, καθώς και τις μεθόδους για την ενίσχυση της καινοτομίας μέσω των εργαλείων διαχείρισης της γνώσης και των τεχνολογιών της πληροφορίας. Ξεκινώντας από τις πρακτικές διάδοσης της τεχνολογίας του προγράμματος InnoRegio (σεμινάρια, έλεγχοι, πιλοτικά προγράμματα για την επίδειξη της τεχνολογίας) θα διερευνηθούν οι συνθήκες 47

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

που κάνουν ένα πραγματικό εικονικό περιβάλλον καινοτόμο, λειτουργικό και χρήσιμο για τις εταιρίες, τους προμηθευτές τεχνολογίας και τους ενδιάμεσους οργανισμούς τεχνολογίας . To InnoRegio είναι ένα πρόγραμμα που υποστηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο γενικό πλαίσιο του Recite II. Μετά από μια ανταγωνιστική ανοιχτή πρόσκληση στην οποία υποβλήθηκαν 300 προτάσεις, το έργο επιλέχθηκε με χρονοδιάγραμμα τριών ετών. Πρόκειται για ένα μεγάλο έργο διάδοσης της καινοτομίας που καλύπτει έξι ευρωπαϊκές περιφέρειες, με μια περιοχή μελέτης όπου διερευνά νέες προσεγγίσεις που θα μπορούσαν να διατηρήσουν καινοτόμα τα περιφερειακά συστήματα, βασιζόμενα στη διαχείριση της γνώσης των διαδικτυακών (web) εφαρμογών και πρακτικές διάδοσης της τεχνολογίας. Η θεμελιώδης παραδοχή είναι ότι οι κύριες λειτουργίες ενός περιφερειακού συστήματος καινοτομίας (R&D, χρηματοδότηση της καινοτομίας, μεταφορά τεχνολογίας, ανάπτυξη προϊόντων και διαδικασιών, καθώς και τεχνολογική συνεργασία) μπορεί να ενισχυθεί σε μεγάλο βαθμό με τη χρήση: (1) της καινοτομίας και της διαχείρισης της γνώσης των τεχνικών και (2) βασισμένων στο διαδίκτυο εφαρμογές πληροφορικής. Αυτά τα εργαλεία επιτρέπουν τη δημιουργία ενός καινοτόμου εικονικού περιβάλλοντος που είναι συμπληρωματικό και υποστηρικτικό σε ένα πραγματικό σύστημα περιφερειακής καινοτομίας. Τεχνικές και τεχνολογίες διαχείρισης της καινοτομίας και τα εργαλεία επικοινωνίας του διαδικτύου μπορούν να βοηθήσουν τους οργανισμούς που βασίζονται στην τεχνολογία (εταιρείες υψηλής τεχνολογίας, παραγωγοί τεχνολογίας, μεσάζοντες τεχνολογίας, σύμβουλοι τεχνολογίας ) να μετατρέψουν την επιστημονική γνώση με τα προϊόντα και την εφαρμογή τεχνολογικών καινοτομιών [Komninos]. Σύμφωνα λοιπόν με την έρευνα που έγινε για την επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη Βιομηχανία αναλύθηκαν και κατηγοριοποιήθηκαν συγκεκριμένες πόλεις της Ευρώπης που πληρούσαν κάποια έξυπνα χαρακτηριστικά. Χρησιμοποιήθηκε ένα σύμπλεγμα αναλύσεων για τη διαίρεση των πόλεων σε τέσσερις ομάδες. Ο παρακάτω πίνακας παραθέτει τις ομάδες και τις επιλεγμένες πόλεις που εμπίπτουν σε κάθε μια από αυτές. Για την επιλογή των συγκεκριμένων πόλεων, γίνεται η υπόθεση ότι οι πόλεις που θα αποδώσουν τις πιο καινοτόμες λύσεις στα πλαίσια της έξυπνης πόλης είναι εκείνες οι οποίες έχουν το μεγαλύτερο αριθμό πρωτοβουλιών σε 48

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

συνδυασμό με μία υψηλή ποικιλία χαρακτηριστικών της έξυπνης πόλης. Ως εκ τούτου, επιλέχτηκαν τρεις πόλεις για την Ομάδα 1. Πόλεις για την ομάδα 4, δεν έχουν επιλεγεί καθώς θεωρείται ότι δεν είναι αρκετά ώριμες ή έχουν πολύ περιορισμένο πεδίο εφαρμογής. Ομάδες

Επιλεγμένες πόλεις

Ομάδα 1 Άμστερνταμ Πόλεις με μεγάλο αριθμό πρωτοβουλιών, Ελσίνκι που η κάθε μία καλύπτει μια ποικιλία Βαρκελώνη χαρακτηριστικών Ομάδα 2 Κοπεγχάγη Πόλεις με μεγάλο αριθμό πρωτοβουλιών, που Μάντσεστερ η κάθε μία εστιάζει σε μερικά χαρακτηριστικά Ομάδα 3 Βιέννη Πόλεις με μικρό αριθμό πρωτοβουλιών, που κάθε μία καλύπτει μια ποικιλία χαρακτηριστικών Ομάδα 4 Πόλεις με μικρό αριθμό πρωτοβουλιών, που η κάθε μία εστιάζει σε μερικά χαρακτηριστικά

Στην ανάλυσή για τις μελέτες των περιπτώσεων εντοπίστηκαν 12 λύσεις με ουσιαστική ή δυνητική επίδραση στους στρατηγικούς στόχους του προγράμματος Ευρώπη 2020. Μία επισκόπηση των λύσεων και των παραγόντων επιτυχίας φαίνεται στον πίνακα παρακάτω. Πόλεις και λύσεις

Παράγοντες επιτυχίας Όραμα

Άνθρωποι

Διαδικασία

Κοπεγχάγη:

Ποδηλασία

Ολοκληρωμένο δίκτυο δημόσιας μεταφοράς

Βαρκελώνη:

Έλεγχο των ζωνών φωτισμού

Έξυπνη στάθμευση

Media-tic Building

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές Ηλεκτρονική διακυβέρνηση

Βιέννη:

Λύσεις κινητικότητας eMorail

Ολοκληρωμένη έννοια της κινητικότητας ‘SMILE’

Άμστερνταμ:

Κλίμα των δρόμων

Ship-to-grid (πράσινη ενέργεια)

Συστήματα διαχείρισης έξυπνων κτιρίων (ITO Tower Project)

Εργαστήρια για την υγεία

Ελσίνκι:

Ανοιχτή πλατφόρμα δεδομένων (Helsinki Region Infoshare) Μάντσεστερ:

Ψηφιακή ένταξη

Ψηφιακό οικιακό περιβάλλον Συστήματα διαχείρισης ενέργειας

Αν και η εικόνα από την αξιολόγηση είναι ασαφής, δείχνει ότι σχεδόν σε κάθε περίπτωση, οι παράγοντες επιτυχίας πληρούνται και έχουν ισχυρή έμφαση. Οι πόλεις συγκεκριμενοποιούν λύσεις που αντιπροσωπεύουν οκτώ γενικές λύσεις που καλύπτουν τους τομείς των μεταφορών, των τεχνολογιών των κτιρίων και της διακυβέρνησης. Εκτός από τις επιλεγμένες έξι έξυπνες πόλεις που αναλύθηκαν, βρίσκουμε παρόμοια εφαρμοσμένες λύσεις σε δείγματα περισσότερων πόλεων και είναι αξιοσημείωτο ότι οι περισσότερες από τις λύσεις ανήκουν στα πεδία των μεταφορών και της κινητικότητας, καθώς και της έξυπνης διακυβέρνησης. Αν και στις μελέτες των παραδειγμάτων αποδεικνύονται περισσότερες λύσεις που συμβάλλουν αποτελεσματικά στους στόχους για το “Ευρώπη 2020”, αυτές δεν εμπίπτουν στον ορισμό μας για μια λύση για έξυπνες πόλεις. Συνολικά οι περιπτωσιολογικές μελέτες απέδειξαν ότι είναι ακόμη νωρίς για πραγματικά έξυπνες λύσεις (πλήρης ανάπτυξη πρωτοβουλιών με μια ισχυρή συνιστώσα ICT για να συμβάλλουν στους στόχους για το “Ευρώπη 2020”). 50

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Μια σχετικά εύκολη στην εφαρμογή λύση, υψηλής επίδοσης είναι η μετατροπή σε πράσινες συμβάσεις ενέργειας στο επίπεδο πόλης (για παράδειγμα στο Άμστερνταμ (Ολλανδία) τo Ship-to-grid (πράσινη ενέργεια) είναι ένα πρόγραμμα που επιτρέπει στα πλοία που φτάνουν στο λιμάνι του Άμστερνταμ να χρησιμοποιούν ενέργεια από το δίκτυο αντί για βενζίνη μειώνοντας έτσι τόσο τη μόλυνση όσο και την ηχορύπανση. Η δημιουργία γρήγορων λύσεων εξακολουθεί να είναι μια καλή στρατηγική για οποιοδήποτε πρωτοβουλία των έξυπνων πόλεων. Μια άλλη κατηγορία πρωτοβουλιών που αξιολογούνται ως καλές πρακτικές είναι προγράμματα που δεν συμβάλλουν άμεσα στους στόχους για το “Ευρώπη 2020”, αλλά βοηθούν να χτιστεί η βάση πάνω στην οποία θα αναπτυχτούν έξυπνες λύσεις στο μέλλον . Για παράδειγμα, η τρέχουσα εξέλιξη των προγραμμάτων για έξυπνα δίκτυα βοηθά στη δημιουργία της υποδομής για μελλοντικά έξυπνα ενεργειακά προγράμματα και λύσεις, όπως η ενεργή ζήτηση, εξισορρόπηση φορτίων, προσαρμοζόμενη ισχύ και περισσότερα. Αυτά θα είναι ζωτικής σημασίας για μελλοντική μικτή λειτουργία από τους χρήστες ή παραγωγή ενεργειακών οικοσυστημάτων. Σε γενικές γραμμές, ολοκληρωμένες υποδομές - προγράμματα που τείνουν προς την ενέργεια, τις μεταφορές και τις ICT βρίσκονται ακόμα σε πιλοτικό στάδιο. Η συμβολή τους στους στόχους για το “Ευρώπη 2020” παραμένουν μια υπόσχεση για την ώρα. [Porrino Fabrizio] Πιο συγκεκριμένα στη συνέχεια παρουσιάζονται οι βασικές δράσεις δύο πόλεων, της Βαρκελώνης που ανήκει στην Ομάδα 1 με ένα μεγάλο αριθμό πρωτοβουλιών που καλύπτει ποικίλα χαρακτηριστικά στα πλαίσια των μεταφορών της ενέργειας και της πράσινης ανάπτυξης, καθώς και της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και των υποδομών, και του Λονδίνου που δεν ανήκει σε κάποια Ομάδα σύμφωνα με την παραπάνω έρευνα, ώστε να κατανοήσουμε καλύτερα τα αποτελέσματα της αλλά και την εμφάνιση των διαφορετικών δράσεων σε διαφορετικές πόλεις με διαφορετικές ανάγκες και κατευθύνσεις.

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

4.2 Η περίπτωση της Βαρκελώνης Ο Xavier Trias, δήμαρχος της Βαρκελώνης 2011-2015, παρέδωσε μια πλατφόρμα τεχνολογικής καινοτομίας στις υπηρεσίες της πόλης. [Laura Adler] Έτσι δημόσια δεδομένα που ανήκουν στην πόλη γίνονται προσιτά στο κοινό μέσω μιας δικτυακής πύλης που περιλαμβάνει περισσότερες από 300 κατηγορίες δεδομένων σε πέντε τομείς που σχετίζονται με την επικράτεια, το πληθυσμό, τις αστικές υπηρεσίες, την οικονομία και τη διοίκηση. [Geropanta] Κατά την ανάληψη των καθηκόντων του, δημιούργησε μια νέα ομάδα, τη Smart City Barcelona, που ανέλαβε την ενσωμάτωση των υφιστάμενων σχεδίων και τον εντοπισμό νέων δυνατοτήτων για τη βελτίωση των υπηρεσιών για όλους τους πολίτες και τις επιχειρήσεις της πόλης.[Laura Adler] Έτσι λοιπόν το ICT στρατηγικό πλαίσιο του Δημοτικού Συμβουλίου της Βαρκελώνης (Ajuntament de Barcelona) είναι κατά κύριο λόγο εξαρτώμενο και από τα δύο περιβάλλοντα: της στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ίδιου του Συμβούλιο και περιγράφεται στο παρακάτω διάγραμμα. [1.Ajuntament de Barcelona]

Εικόνα 16: Στρατηγική ΕΕ και Βαρκελώνης

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο στις 16 και 17 Ιουλίου 2012 πραγματοποιήθηκε στη Βαρκελώνη, η πρώτη ημερίδα για το Πρωτόκολλο Πόλης. Το Πρωτόκολλο Πόλης είναι όλο το φάσμα της γνώσης (ανοικτά πρωτόκολλα, συμφωνίες, καλές 52

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

πρακτικές, πληροφορίες) που οι ίδιες οι πόλεις, μέσω της υποστήριξης από τον ακαδημαϊκό κόσμο και τον βιομηχανικό τομέα, πρέπει να υλοποιήσουν για τη δημιουργία, στην πράξη, ενός παγκόσμιου φόρουμ για την ανάπτυξη των έξυπνων πόλεων. Πάνω από 150 σύνεδροι από διάφορες πόλεις, ακαδημαϊκά ιδρύματα, οργανισμούς και εταιρείες από όλο τον κόσμο μοιράζονται την δυνητική αξία της κατασκευής ενός Πρωτόκολλου Πόλης, το οποίο θα συνεισφέρει: • Στο να ενισχύσει τις πόλεις και την κοινότητα: μέσω του διαλόγου για την επίτευξη συμφωνιών σχετικά με τις βασικές ανάγκες των πολιτών. • Στην ανάπτυξη ενός κοινού πλαισίου, γλώσσας και προτύπων. • Στη συνεργασία μεταξύ τομέων: τη διαλειτουργικότητα2 , τη κοινή χρήση εργαλείων και τεχνολογιών . • Στη βελτίωση της ανταλλαγής γνώσεων και στη μεταφορά των βέλτιστων πρακτικών. • Στην αποδοτικότητα και στη βελτιστοποίηση των παρεχομένων υπηρεσιών. • Στη βιωσιμότητα της καινοτομίας μέσω νέων επιχειρηματικών μοντέλων. Στο Πρωτόκολλο Πόλης θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται: • Το όραμα των Πολιτών μέσα από μια λίστα προτεραιοτήτων των προβλημάτων της πόλης. • Προσαρμόσιμο μοντέλο πόλης με ένα πορτφόλιο των λεπτομερών υπηρεσιών. • Τους δείκτες για τη μέτρηση της προόδου και την αξιολόγηση της κατάστασής τους. • Έργα, πιλοτικά προγράμματα και νέα επιχειρηματικά μοντέλα. • Χώρους εργασίας για την ανταλλαγή πληροφοριών και των βέλτιστων πρακτικών. Διαλειτουργικότητα είναι η δυνατότητα ενός προϊόντος ή συστήματος - του οποίου οι διεπαφές είναι πλήρως δημόσια τεκμηριωμένες - να συνδέεται και να λειτουργεί με άλλα προϊόντα ή συστήματα, χωρίς περιορισμούς στην πρόσβασή τους ή φραγμούς στην υλοποίηση. Πηγή: http://interoperability-definition.info/el/ ,11/1/2017 2

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

• Ειδικές θεματικές περιοχές. Και ο τρόπος που θα πρέπει να ακολουθεί είναι: • Βραχυπρόθεσμα: καθορισμός στρατηγικού οδικού χάρτη με ορόσημα (6 μήνες) • Μεσοπρόθεσμα: προετοιμασία ενός στρατηγικού σχεδίου για τον καθορισμό του πεδίου εφαρμογής, τη διευκρίνηση της αξίας της πρότασης, τον εντοπισμό και την προτεραιότητα συγκεκριμένων θεμάτων, κ.λπ. [2.Ajuntament de Barcelona]

Εκόνα 17: Αφαιρετικό διάγραμμα έξυπνης πόλης

Το παραπάνω διάγραμμα (Εικόνα 17) αποτυπώνει τη λειτουργία και τη χρήση των υποδομών μέσα στο πλαίσιο του Πρωτόκολλου Πόλης, όπου διαπιστώνεται η συνεργασία των φορέων, των ICT τεχνολογιών με τους πολίτες και την καθημερινότητα της πόλης. Πιο συγκεκριμένα στη συνέχεια θα δούμε πως αυτές οι προθέσεις μεταφράζονται σε συγκεκριμένες ενέργειες και δράσεις. Η Έξυπνη Στρατηγική της Βαρκελώνης αυτή τη στιγμή αποτελείται από περίπου 122 projects που κατατάσσονται σε 22 προγράμματα που καλύπτουν όλους τους τομείς της διαχείρισης της πόλης, από το φωτισμό, τη διαχείριση των υδάτων και αποβλήτων μέχρι την καινοτομία και πολλά άλλα. Μέσα 54

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

από την έξυπνη στρατηγική της πόλης της Βαρκελώνης αξίζει να τονιστεί η σημασία των οριζόντιων και ανοικτών τεχνολογικών λύσεων και πλατφόρμων που εφαρμόζεται με ένα εγκάρσιο τρόπο σε όλες τις υπηρεσίες της πόλης. Αυτό βοηθά στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και του συντονισμού μέσω της επίλυσης των δυσκολιών στις πληροφορίες. Για το λόγο αυτό, τα δύο από τα 22 προγράμματα έχουν εξαιρετική σημασία λόγω του εγκάρσιου και οριζόντιου χαρακτήρα τους, επιτρέποντας πολλές κάθετες λύσεις για να είναι ενσωματωμένα σε αυτά: το Δίκτυο Τηλεπικοινωνιών και η Αστική Πλατφόρμα. [Ventura] Σύμφωνα με τον J. Engel το 2014, «η τοπική κυβέρνηση της Βαρκελώνης συμμετέχει ενεργά στην οικονομική προώθηση της συνοικία 22 της Βαρκελώνης και της ανάπτυξης της διεθνούς έκθεσης για τις επιχειρήσεις και την ακαδημαϊκή κοινότητα (την έρευνα, την εκπαίδευση και τη μετάδοση της γνώσης). Ως εκ τούτου η Βαρκελώνη ενσωματώνει δύο έννοιες: α) Την ιδέα της δημιουργίας αστικών σχηματισμών σε διάφορους τομείς στους οποίους η Βαρκελώνη θα μπορούσε να επιτύχει τη διεθνή ηγεσία, όπως των μέσων ενημέρωσης, των ICT, της ιατρικής τεχνολογίας και άλλα β) και την εφαρμογή των ICT, όπως η εξάπλωση δικτύων ευρείας ζώνης, έξυπνες συσκευές, διαδικτυακές εφαρμογές και ηλεκτρονικές υπηρεσίες που βοηθούν την πόλη να γίνει πιο καινοτόμα και αποτελεσματική στους πόρους και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα.[Geropanta] Το πιο σημαντικό σύμπλεγμα καινοτομίας, η συνοικία 22@Barcelona, περιλαμβάνει τη αναδιαμόρφωση περισσότερων από 4.000.000 τ.μ. γης, εκ νέου αστικοποίηση 35 χιλιομέτρων δρόμων και παροχή περίπου 220.000m² γης για νέες δημόσιες εγκαταστάσεις και χώρους πρασίνου και νέα σπίτια υπό το καθεστώς της κοινωνικής στέγασης στις παλιές βιομηχανικές περιοχές του κέντρου της πόλης. Μεταξύ των νέων υποδομών είναι: • Ένα δίκτυο οπτικών ινών που συνδέει όλα τα δημοτικά κτίρια (Οπτικό Δίκτυο: Η Βαρκελώνη έχει ένα δίκτυο 325 χιλιόμετρα οπτικών ινών και άλλων συμπληρωματικών υποδομών) • Διασυνδεδεμένο Δίκτυο: η Βαρκελώνη έχει ένα κλειστό ταχύτατο δίκτυο υποδομής, περισσότερες συνδέσεις από 1 Gbps , • Ένα δίκτυο WiFi που παρέχει ασύρματη σύνδεση στις δημοτικές υπηρεσίες και στους δρόμους του δήμου: το Δημοτικό δίκτυο Wi-Fi ενώνει τα διασυνδεδεμένα δίκτυα, και παρέχει υπηρεσίες σε όλη την πόλη και στους

Εικόνα 18: 22@Barcelona

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

εργαζόμενους. Το δίκτυο WiFi του Συμβουλίου αποτελείται από 469 ενεργούς κόμβους, φτάνοντας το 30% της πόλης. • Αισθητήρες πολλαπλών προμηθευτών και πολλαπλών χρήσεων. • Δημόσιο WiFi που προσφέρει πρόσβαση στο διαδίκτυο. Οι δράσεις αυτές έχουν ως αφετερία τα προγράμματα με στόχο τη «Ψηφιακή πόλη» που υλοποιούνται εδώ και δέκα χρόνια. Κατευθύνεται και χρηματοδοτείται από την δημοτική κοινωνία 22, 22 ARROBA BCN, S.A.U. που δημιουργήθηκε το 2000 από το Δημοτικό Συμβούλιο της Βαρκελώνης με στόχο να προωθήσει και να διαχειριστεί τον προβλεπόμενο μετασχηματισμό για το έργο 22@Barcelona. [3.Ajuntament de Barcelona] Πιο συγκεκριμένα διαθέτει επίσης δίκτυο οπτικών ινών που χρησιμεύει στην άμεση σύνδεση με το Διαδίκτυο για τους κατοίκους και τους επισκέπτες της Βαρκελώνης. Η πόλη με την υποδομή των ινών μπορεί να παρέχει WiFi σε κάθε συνοικία. Από το 2013, ο αριθμός των hotspots είναι πάνω από 62 τοις εκατό με 670 WiFi hotspots σε μέγιστη απόσταση 100 μέτρων από σημείο σε σημείο, και ο αριθμός των χρηστών του WiFi έχει διπλασιαστεί. Η Βαρκελώνη έχει επίσης χρησιμοποιήσει αυτό το εκτεταμένο δίκτυο οπτικών ινών για την κατασκευή ατομικών IoT (Internet of Things) συστημάτων σε όλες τις αστικές υπηρεσίες. Βελτιώνοντας την ενεργειακή απόδοση, η πόλη εγκατέστησε 19.500 έξυπνους μετρητές που παρακολουθούν και βελτιστοποιούν την κατανάλωση ενέργειας σε επιλεγμένες περιοχές της πόλης. Όσον αφορά τη διαχείριση των αποβλήτων, τα νοικοκυριά εναποθέτουν τα απόβλητα σε δημοτικούς έξυπνους κάδους που παρακολουθούν τα επίπεδα των αποβλήτων και βελτιστοποιούν τα δρομολόγια συλλογής. Αυτοί οι αισθητήρες μπορούν να ενισχυθούν περαιτέρω, καθώς και τα σχέδια έχουν αναπτυχθεί για να ενταχθούν διατάξεις ανίχνευσης επικίνδυνων ή προσβλητικών απορριμμάτων. Στον τομέα των μεταφορών, η Βαρκελώνη έχει επιδοθεί σε μια στρατηγική συνδυασμένων μεταφορών, με την προώθηση της χρήσης των ηλεκτρικών αυτοκινήτων και την κοινή χρήση ποδηλάτων, ενώ σημαντικές επενδύσεις έχουν γίνει για τη βελτίωση των συστημάτων των λεωφορείων και των χώρων στάθμευσης. Οι νέες ψηφιακές στάσεις λεωφορείων προσφέρουν μια διαδραστική εμπειρία, με ενημερώσεις σχετικά με την τοποθεσία των λεωφορείων, σταθμούς φόρτισης USB, δωρεάν WiFi, και εργαλεία για να βοηθήσουν τους αναβάτες να κατεβάσουν τις εφαρμογές για να μάθουν περισσότερα για την πόλη. 56

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Για τους οδηγούς, Βαρκελώνη έχει θέσει σε εφαρμογή ένα σύστημα αισθητήρων που τους καθοδηγεί στις διαθέσιμες θέσεις στάθμευσης. Οι αισθητήρες, που είναι ενταγμένοι στην άσφαλτο, μπορούν να αισθανθούν εάν ένα όχημα είναι σταθμευμένο σε μια δεδομένη τοποθεσία. Κατευθύνοντας τους οδηγούς, το πρόγραμμα έχει μειώσει την κυκλοφοριακή συμφόρηση και την εκπομπή αερίων. Επίσης η εφαρμογή για την εύρεση θέσεων στάθμευσης επιτρέπει την πληρωμή για στάθμευση μέσω διαδικτύου. Μέσα σε ένα έτος εφαρμογής, η πόλη που εκδίδει 4.000 άδειες στάθμευσης ανά ημέρα μέσω της εφαρμογής. Η πόλη επιδιώκει ταυτόχρονα την εφαρμογή του Γενικού Προγράμματος Φωτισμού της Βαρκελώνης, που δημοσιεύθηκε το 2012, το οποίο χρησιμοποιεί έξυπνες τεχνολογίες για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και της χρησιμότητας των φανοστατών της πόλης. Μέχρι το 2014, πάνω από 1.100 φανοστάτες είχαν μεταβεί σε LED, με μειωμένη κατανάλωση ενέργειας. Οι φανοστάτες έχουν αισθητήρες που αναγνωρίζουν πότε οι πεζοί βρίσκονται σε κοντινή απόσταση και πότε οι δρόμοι είναι άδειοι, ώστε τα φώτα να χαμηλώνουν αυτόματα για τη εξοικονόμηση περαιτέρω ενέργειας. Οι φανοστάτες είναι επίσης μέρος του δικτύου WiFi της πόλης, παρέχοντας συνεπή, δωρεάν πρόσβαση στο Internet σε όλη την πόλη. Επιπλέον, είναι εξοπλισμένοι με αισθητήρες που συλλέγουν δεδομένα σχετικά με την ποιότητα του αέρα, και μεταδίδουν τις πληροφορίες στα πρακτορεία της πόλης και στο κοινό. Συνολικά, αυτές οι βελτιώσεις εξοικονομούν το 30 τοις εκατό της ενέργειας σε ολόκληρο το σύστημα αστικού φωτισμού. Προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η αποδοτικότητα των πάρκων της πόλης, η Βαρκελώνη έχει εφαρμόσει τεχνολογίες IoT για τον εξ αποστάσεως έλεγχο της άρδευσης των πάρκων και τα επίπεδα των υδάτων στις δημόσιες βρύσες. Χρησιμοποιώντας αισθητήρες για την παρακολούθηση της βροχής και της υγρασίας, οι εργαζόμενοι στα πάρκα μπορούν να καθορίσουν την άρδευση που είναι απαραίτητη σε κάθε περιοχή. Ένα σύστημα ηλεκτροβαλβίδων στη συνέχεια ελέγχει τη παράδοση του απαραίτητου νερού σε όλη την πόλη. Το πρόγραμμα, που υλοποιείται στο 68 τοις εκατό των δημόσιων πάρκων, βοήθησε την πόλη να επιτύχει μια αύξηση 25 τοις εκατό στην εξοικονόμηση του νερού και την αποταμίευση περίπου $555.000 ανά έτος. Μαζί, αυτά τα συστήματα αποτελούν ένα «δίκτυο των δικτύων», παράγουν δεδομένα τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους 57

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

οργανισμούς της πόλης για τη βελτίωση των λειτουργιών της και από τους πολίτες που επιδιώκουν να κατανοήσουν καλύτερα το τοπικό περιβάλλον τους. Το ολοκληρωμένο δίκτυο αισθητήρων της Βαρκελώνης αναμεταδίδεται μέσω της Sentilo, μιας πλατφόρμας που αναπτύχθηκε ειδικά για την πόλη, η οποία είναι πλέον ανοιχτή και μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί από άλλες κυβερνήσεις. Μέσω αυτής της πλατφόρμας, τα δεδομένα διαχειρίζονται και ανταλλάσσονται από κοινού με τους πολίτες και τους δημόσιους υπαλλήλους. Προκειμένου να διευκολυνθεί η πρόσβαση των πολιτών, η πόλη ανέπτυξε 44 περίπτερα, όπου οι κάτοικοι μπορούν να βρουν πληροφορίες, υπηρεσίες πρόσβασης, και να υποβάλλουν αιτήματα προς την κυβέρνηση. Ήδη, αυτές οι βελτιώσεις έχουν εξοικονομήσει χρήματα στην πόλη και έχουν μειώσει την κατανάλωση της πολύτιμης ενέργειας και νερού. Η Βαρκελώνη, από τα συστήματα IoT, εκτιμάται ότι έχει εξοικονομήσει $58 εκατομμύρια από το νερό, $50 εκατομμύρια ετησίως από την αύξηση των εσόδων στάθμευσης, και έχουν δημιουργηθεί 47.000 νέες θέσεις εργασίας. Μέσω του έξυπνου φωτισμού, οι εκθέσεις της πόλης εξοικονόμηση μια προσθήκη $37 εκατομμύρια ετησίως. [Laura Adler]

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

4.3 Η περίπτωση του Λονδίνου Από την άλλη μεριά τα σχέδια του Έξυπνου Λονδίνου περιγράφουν σχέδια για τη δημιουργία ενός δικτύου καινοτομίας που θα φέρει σε επαφή επιχειρήσεις και καινοτομίες με οργανώσεις που ήδη παρέχουν και χρηματοδοτούν τις υποδομές και τις υπηρεσίες του Λονδίνου, ενώ η πρόκληση της καινοτομίας θα ξεκινήσει, καλώντας τις αναμενόμενες προκλήσεις για δημιουργικές λύσεις. Εκπαιδευτικές προτάσεις περιλαμβάνουν την αυξημένη απορρόφηση της επιστήμης των υπολογιστών στα σχολεία και ο διπλάσιος αριθμός θέσεων τεχνολογικής κατάρτισης προσφέρεται από τις επιχειρήσεις, ενώ επιδιώκεται επίσης ένα από τα ταχύτερα ασύρματα δίκτυα στον κόσμο και εκμεταλλεύεται τις περιφέρειες του Λονδίνου για να απελευθερωθούν περισσότερα τοπικά δεδομένα - μια πρόταση που υποστηρίζεται από το Ανοιχτό Ινστιτούτο δεδομένων.[Geropanta] Το Λονδίνο είναι μια παγκόσμια πόλη, αυξάνεται γρήγορα, τόσο ως προς το μέγεθος του πληθυσμού όσο και της οικονομικής δραστηριότητας. Οι προκλήσεις που προκύπτουν από αυτή την ανάπτυξη δεν τις αντιμετωπίζει μόνο το Λονδίνο, αλλά και άλλες πόλεις σε όλο τον κόσμο, όπως η Νέα Υόρκη, η Σιγκαπούρη, και το Σύδνεϋ. Το GLA (Greater London Authority) ανταποκρίνεται σε αυτές τις προκλήσεις, διευκολύνοντας καινοτόμες δραστηριότητες που στοχεύουν να κάνουν το Λονδίνο ένα καλύτερο μέρος για διαβίωση και επιχειρηματικότητα. Ο Δήμαρχος του Λονδίνου ίδρυσε το διοικητικό συμβούλιο του Έξυπνου Λονδίνου το 2013 για να σχεδιάσει μια στρατηγική για το πώς η ψηφιακή τεχνολογία μπορεί να βελτιώσει τις ζωές των κατοίκων. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το σχέδιο του Έξυπνου Λονδίνου που δημοσιεύτηκε το 2013, και επιπλέον ενημερώθηκε το Μάρτιο του 2016 με την υποστήριξη των συμπερασμάτων αυτής της μελέτης. Οι προσδοκίες του σχεδίου εκφράζονται με τον ακόλουθο τρόπο: Για να μεταβούν οι κάτοικοι του Λονδίνου στο κέντρο της πόλης, με ανοικτή πρόσβαση σε δεδομένα, αξιοποιώντας την έρευνα, την τεχνολογία και το δημιουργικό ταλέντο, συγκεντρώνονται μαζί μέσω δικτύων, για να καταστεί ικανό το Λονδίνο να προσαρμοστεί και να μεγαλώσει, και το Δημαρχείο να

Εικόνα 19: Έξυπνο Λονδίνο

Εικόνα 20: το σχέδιο του Λονδίνου

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

εξυπηρετεί καλύτερα τις ανάγκες των κατοίκων, προσφέροντας σε όλους ένα εξυπνότερο Λονδίνο. [ARUP] Πιο συγκεκριμένα ο πίνακας που ακολουθεί αναφέρει και επεξηγεί τις παραπάνω προσδοκίες, τις βασικές κινητοποιήσεις, κατευθύνσεις και project που αναπτύσσονται αυτή τη στιγμή στο Λονδίνο. Στόχοι

Η πρόοδος

Μετάβαση πόλης

στο κέντρο της Πειραματισμός με ψηφιακά εργαλεία -με προγράμματα συνδυαστικού σχεδιασμού με διαδικτυακή συμμετοχή των πολιτών στην αναπτυξιακή πολιτική. Ένα παράδειγμα είναι οι εστιασμένες ομάδες του TalkLondon. Αυτό βοήθησε να διαμορφωθούν νέες εκστρατείες, όπως το νέο πρόγραμμα μικρο-εθελοντισμού, που τροφοδοτεί στρατηγικά έργα, όπως αυτό της Επιτροπής Υγείας του Λονδίνου (LHC) – επηρεάζοντας απ ‘ευθείας τη στρατηγική και την παροχή. Επίσης, για να αυξηθούν οι ψηφιακές δεξιότητες των Λονδρέζων, εξασφαλίζονται £ 5 εκατομμύρια από το Ταμείο Τοπικής Ανάπτυξης της κυβέρνησης για το πρόγραμμα ψηφιακών δεξιοτήτων που ονομάζεται ‘DigitalTalent’. Ο αριθμός των Λονδρέζων που χρησιμοποιούν ψηφιακές τεχνολογίες για να συνδιαλεχθούν με το δημαρχείο συνεχώς αυξάνεται και στόχος είναι να εξελιχθεί ακόμα πιο γρήγορα στο μέλλον.

Ανοικτή δεδομένα

πρόσβαση

σε Αξιοποίηση των δεδομένων για την επίλυση των προκλήσεων που εμφανίζονται, μέσω των αποθηκευμένων πληροφοριών και των δεδομένων που συλλέγονται για το Λονδίνο, με το πρόγραμμα δεδομένων στρατηγικής της πόλης μας.

Αξιοποίηση της έρευνας, Στήριξη έξυπνων, συνδεδεμένων επιχειρήσεων μέσω του της τεχνολογίας και του προγράμματος των εξαγωγών και το πρόγραμμα Διεθνών δημιουργικού ταλέντου Επιχειρήσεων, το σύστημα Super Connected Cities, τα εργαλεία συνδεσιμότητας, και το σύστημα αξιολόγησης της συνδεσιμότητας αυτής. Βελτίωση της υποστήριξής για την SME τεχνολογική κοινότητα του Λονδίνου, καθώς ο αριθμός των εργαζομένων στον τομέα της τεχνολογίας είναι πάνω από 200.000.

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές Συγκέντρωση καινοτομιών Το Smart London District και τα καινοτόμα δίκτυα μέσω των δικτύων υποδομής εντοπίζουν και φέρνουν σε επαφή τις τεχνολογικές ικανότητες του Λονδίνου για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις. Υποστηρίχτηκαν νέα ηλεκτρονικά δίκτυα το 2016. Το Δημαρχείο επίσης διαχειρίζεται ένα δίκτυο χρηματοδοτούμενο από την ΕΕ, το «SharingCities» σε συνεργασία με το Royal Borough του Γκρήνουιτς και τις πόλεις της Λισαβόνας και του Μιλάνου, της Μπορντό, του Μπουργκάς και της Βαρσοβίας. Στόχος του είναι να δείξει πόσο καινοτόμες είναι οι χρήσεις της τεχνολογίας – για παράδειγμα, χρησιμοποιώντας τον ποταμό Τάμεση για τη θέρμανση των σπιτιών, δοκιμές ηλεκτρικών ποδηλάτων και δοκιμές σε τελευταίας λέξης τεχνολογίας έξυπνες θέσεις παρκαρίσματος - μπορούν να βοηθήσουν την ζωή των κατοίκων. Προσαρμογή και επέκταση Προώθηση νέας και πιο έξυπνης θέρμανσης, ηλεκτρικής της πόλης του Λονδίνου ενέργειας, απορριμμάτων και δικτύων νερού που χρησιμοποιούν αποτελεσματικά τους πόρους για να γίνουν περισσότερα με λιγότερες επενδύσεις. Η εφαρμογή χαρτογράφησης της υποδομής (IMA LDN) και το έργο στην επιτάχυνση της μετάβασης του Λονδίνου σε μια κυκλική οικονομία είναι άλλοι τρόποι για να βοηθηθεί την πόλη προς την ανάπτυξη και την προσαρμογή στα νέα δεδομένα. Εξυπηρέτηση των αναγκών Το Smart London Borough Partnership αυξάνει την των κατοίκων από το ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ των δήμων. Προσδιορίζει Δημαρχείο τις δυνατότητες να ανατηχθούν λύσεις ανεξάρτητα από τη κλίμακα. Καλούνται νέες ιδέες από την τεχνολογική κοινότητα του Λονδίνου. Για παράδειγμα, στον τομέα των μεταφορών, πάνω από 100 έργα πραγματοποιούνται τώρα μέσω της καινοτόμου πύλης του TfL. Δημιουργία ενός εξυπνότερου Δημιουργία έργων προς στην αειφόρο κατεύθυνση και τη Λονδίνου μεταφορά στο Ολυμπιακό Πάρκο του Λονδίνου ως μέρος των καινοτόμων δικτύων των περιφερειών του έξυπνου Λονδίνου. Η συνδεσιμότητα του Λονδίνου βελτιώνεται, αλλά χρειάζονται ακόμη ταχύτερα δίκτυα να επωφεληθεί από τις ψηφιακές ικανότητες των Λονδρέζων και των επιχειρήσεων. [Mayor of London]

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Ο αυξανόμενος πληθυσμός του Λονδίνου (που υπολογίζεται να αυξηθεί από 8,5 εκατομμύρια το 2015 σε 9 εκατομμύρια μέχρι το 2020) καθιστά την επίτευξη των φιλοδοξιών που αναφέρονται στο πλάνο του έξυπνου Λονδίνου πιο προκλητική, αλλά δημιουργεί επίσης ευκαιρίες για επιχειρηματίες ψηφιακών και κοινωνικών δικτύων να προσφέρουν τις λύσεις τους και να βοηθήσουν στην επίλυση των προκλήσεων της πόλης. Η ανάπτυξη του Λονδίνου και οι δεσμεύσεις που περιγράφονται παρακάτω, ως εκ τούτου απαιτούν ψηφιακές λύσεις. Μερικές από τις αναδυόμενες ευκαιρίες που αναφέρονται παρακάτω, προέρχονται από μια μελέτη περίπτωσης μιας εταιρείας που παρέχει ήδη μια λύση. • Μείωση της κυκλοφοριακής συμφόρησης και αποκόλληση του συστήματος μεταφορών του Λονδίνου • Βελτίωση της ποιότητας του αέρα • Αύξηση της ευημερίας των κατοίκων του Λονδίνου • Μεγαλύτερη συμμετοχή του κοινού στις διαδικασίες πολιτικής • Αύξηση οικονομικών οφελών • Μείωση των απαιτήσεων για υποδομές Μείωση της κυκλοφοριακής συμφόρησης και αποκόλληση του συστήματος μεταφορών του Λονδίνου Το Κέντρο Οικονομικών και Επιχειρησιακών Ερευνών υπολόγισε ότι το ετήσιο οικονομικό κόστος στο Λονδίνο θα φτάσει $14 .5 δις έως το 2030. Η TfL (Transport for London) και άλλοι πάροχοι μεταφοράς πρέπει επομένως να βρουν λύσεις για τη βελτίωση της απόδοσης, της ποιότητας και του κόστους των υπηρεσιών τους, στο πλαίσιο του αυξανόμενου πληθυσμού. Το οικονομικό έτος 2014/15 εμφάνισε αριθμό ρεκόρ στις επιβιβάσεις στις δημόσιες μεταφορές - 1.3 δις στο μετρό του Λονδίνου και 2.4 δις στα λεωφορεία. Δηλαδή μισό δις περισσότερες επιβιβάσεις συνολικά από το 2009/10. Με την ανοικτή πρόσβαση σε δεδομένα που παρέχονται από τη βάση δεδομένων του Λονδίνου, εταιρείες όπως η CityMapper προσφέρουν λύσεις που βελτιώνουν τις εξατομικευμένες ταξιδιωτικές πληροφορίες. Άλλοι, όπως το Moovit, χρησιμοποιούν δεδομένα από την κινητικότητα του πληθυσμού σε συνδυασμό με ανοιχτά δεδομένα εφαρμογών για να παρέχουν πληροφορίες πραγματικού χρόνου σχετικά με την τοποθεσία, την άφιξη και την αναχώρηση

Εικόνα 21: Η κύρια ροή από τις γραμμές του υπόγειου σιδηρόδρομου 62

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

των δημοσίων μέσων μεταφοράς. Αυτό έχει ως στόχο να μειώσει το χρόνο μετακινήσεων και να βελτιώσει την εμπειρία των επιβατών σχετικά με τις δημόσιες μεταφορές. Εκτός από τις εν λόγω παροχές εφαρμογών, προέκυψε ένας νέος τύπος εταιρείας. Η TransportAPI είναι μία από τις πρώτες εταιρείες που παρέχουν δεδομένα για προγραμματιστές εφαρμογών, παρέχοντας μια ανοικτή πλατφόρμα και συμβουλευτικές υπηρεσίες για την ανάπτυξη λύσεων στις μεταφορές. Βελτίωση της ποιότητας του αέρα Σχεδόν 9,500 άνθρωποι πεθαίνουν πρόωρα κάθε χρόνο στο Λονδίνο λόγω της μακροχρόνιας έκθεσης στην ατμοσφαιρική ρύπανση. Η δημόσια υγεία της Αγγλίας έχει επίσης αναφέρει ότι «περίπου 29.000 θάνατοι ανά έτος στο Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσαν να οφείλονται σε σωματίδια λόγω της ρύπανσης» Σύμφωνα με το τμήμα περιβάλλοντος, Food & Rural Affairs (Defra),το κόστος αυτό για την οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου εκτιμάται σε περίπου £16 δις ανά έτος. Η μείωση των σωματιδίων, επομένως, είναι απαραίτητη για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα στο Λονδίνο και του βιοτικού επιπέδου των κατοίκων. Το project ¨Sensing London¨ του Future Cities Catapult έχει δημιουργήσει πέντε «living laboratories» στο Λονδίνο για να παρακολουθεί την ποιότητα του αέρα και να παρέχει γνώσεις ζωτικής σημασίας για τις επιπτώσεις. Τα δεδομένα θα βοηθήσουν τη δημιουργία λύσεων όπως εφαρμογές smartphone που ενημερώνουν τους ασθματικούς για περιοχές με ελάχιστη έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση, καθώς και να υποστηρίξουν επιχειρηματικές προθέσεις για νέες τεχνολογίες που θα βελτιώνουν την υγεία του ανθρώπου μακροπρόθεσμα. Αύξηση της ευημερίας των κατοίκων του Λονδίνου Η αναφορά «Well-being in London» από το 2014 δείχνει ότι «οι κάτοικοι του Λονδίνου είχαν υψηλότερο άγχος και χαμηλότερα ποσοστά ικανοποιητικής ζωής, ευτυχίας, καθώς και μια αίσθηση ότι τα πράγματα που έχουν κάνει στη ζωή τους δεν είναι αξιόλογα, συγκριτικά με εκείνους που ζουν 63

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

στο υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλειο». Προκειμένου να αντιμετωπιστεί αυτό το ζήτημα, η έκθεση αναφέρει ότι απαιτούνται λύσεις για να ενθαρρύνουν τους Λονδρέζους να αλληλεπιδρούν με την πόλη, να βελτιωθεί η οικοδομημένη κοινότητα και η κοινωνική συνοχή και να αυξηθεί η πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη και την εκπαίδευση. Η Ψηφιακή τεχνολογία μπορεί να διαδραματίσει ένα ρόλο στην παροχή τέτοιων λύσεων. Το SpeakSet, για παράδειγμα, είναι μια υπηρεσία απομακρυσμένης περίθαλψης που έχει συσταθεί από τους επιχειρηματίες του ανατολικού Λονδίνου. Ο στόχος είναι να συνδέσει τα ηλικιωμένα άτομα με έναν επαγγελματία μέσω της τηλεόρασης του ασθενούς. Το Λονδίνο είναι επίσης η γενέτειρα της πολύ επιτυχημένης πλατφόρμας εκμάθησης σε απευθείας σύνδεση FutureLearn – μια πλατφόρμα MOOC (Μαζικά Ανοικτά Μαθήματα Εκμάθησης) που αναπτύχθηκε από το Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Από την ίδρυσή του τον Σεπτέμβριο του 2013, έχει κάνει την εκπαίδευση προσιτή σε 2,7 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Μεγαλύτερη συμμετοχή του κοινού στις πολιτικές διαδικασίες. Η στήριξη από τις ειδικές έως τις γενικές πρωτοβουλίες των πολιτών και η έλξη ενός ευρέος φάσματος ανθρώπων αποτελούν τους βασικούς στόχους του πλάνου του Έξυπνου Λονδίνου. Το πλεονέκτημα των ψηφιακών λύσεων αυξάνει την πιθανότητα να αυξήσει τη συμμετοχή των πολιτών στην πολιτική διαδικασία, π.χ. σε δημόσια συζήτηση ή συζήτηση πολιτικής ανάπτυξης, και να διαμορφώνοντας το σχεδιασμό και τη λειτουργία της πόλης εξ’ ολοκλήρου. Προσφέροντας ψηφιακές λύσεις που υποστηρίζουν το όραμα αυτό, παρουσιάζονται ευκαιρίες για τους επιχειρηματίες να συμβάλουν στην επίτευξη αυτής της φιλοδοξίας. Το TalkLondon, για παράδειγμα, δημιουργήθηκε από το GLA για να δώσει την δυνατότητα στους κατοίκους του Λονδίνου να συμμετάσχουν στη χάραξη πολιτικής, συμμετέχοντας σε διαδικτυακές συζητήσεις, δημοσκοπήσεις και έρευνες. Η πρωτοβουλία έχει μέχρι στιγμής απασχολήσει περίπου 15.000 μέλη. Το SpaceHive, η πλατφόρμα που ξεκίνησε στο Λονδίνο για συμμετοχική χρηματοδότηση αστικών έργων, έχει μέχρι στιγμής εξασφαλίσει £1 .6 εκατομμύρια για έργα σε 68 πόλεις, κωμοπόλεις και χωριά από την ίδρυσή της το 2012. Η πλατφόρμα επιτρέπει στους πολίτες να προτείνουν ιδέες για έργα 64

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

που θα ήθελαν να αναπτυχθούν στο Λονδίνο και προσκαλεί άλλους χρήστες να υποστηρίξουν την ιδέα χρηματοδοτώντας την. Επιπλέον, ο δήμαρχος της High Street Fund δεσμεύτηκε £20.000 για έργα συμμετοχικής χρηματοδότησης στο SpaceHive, στοχεύοντας στην αναδόμηση των υψηλών δρόμων του Λονδίνου. Ο Δήμαρχος δεσμεύτηκε £600,000 συνολικά που βοήθησαν σε 37 έργα. Αύξηση οικονομικών οφελών Το Λονδίνο έχει πολλά στοιχεία που έχουν προσελκύσει και υποστηρίξει την ανάπτυξη της ψηφιακής τεχνολογίας businesses3, συμπεριλαμβανομένης μιας ισχυρής ερευνητικής βάσης και του δημιουργικού ταλέντου. Οι τελευταίες εκτιμήσεις από το πρόσφατα προωθημένο Tech Map London δείχνουν ότι το Λονδίνο έχει σχεδόν 45.000 ψηφιακές εταιρείες που παράγουν ένα κύκλο εργασιών των £30.5 δις (αύξηση 6% κάθε χρόνο) και απασχολούνται 173,418 άτομα (αύξηση 7% από έτος σε έτος). Σύμφωνα με την Irene Graham, Διευθύνων Σύμβουλο του ινστιτούτου ScaleUp, νέες επιχειρήσεις δημιούργησαν περισσότερες θέσεις εργασίας από τις επιχειρήσεις FTSE100 για το 2015. Επιπλέον, εκτιμάται ότι ο ψηφιακός και τεχνολογικός μετασχηματισμός της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου έχει αποταμιεύσει £1.7 δις το 2014/2015. Τα ευρύτερα οφέλη που παραδίδονται από αυτές τις επιχειρήσεις ψηφιακής τεχνολογίας έχουν αναγνωριστεί από το δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. Λόγω αυτής της αναγνώρισης, μια ποικιλία από προγράμματα επιτάχυνσης και προώθησης είναι διαθέσιμα στο Λονδίνο για τη στήριξη επιχειρηματιών για να δημιουργήσουν και να αναπτύξουν τις ψηφιακές επιχειρήσεις τους. Μείωση των απαιτήσεων για υποδομές Ο αυξανόμενος πληθυσμός του Λονδίνου θα έχει τεράστιες επιπτώσεις στην υποδομή της πόλης και στον τρόπο που οι υπηρεσίες θα παραδίδονται. Το 2014, ο δήμαρχος του Λονδίνου ξεκίνησε μία διαβούλευση για το σχέδιο υποδομής του Λονδίνου 2050 ώστε να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα αυτά, αναγνωρίζοντας ότι «η υποδομή του Λονδίνου είναι ήδη υπό πίεση, και ο πληθυσμός συνεχίζει να αυξάνεται--τρέχουσες προβλέψεις δείχνουν ότι θα φτάσει τα 10 εκατομμύρια από το αρχές δεκαετίας του 2030». [ARUP] 65

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

4.4 Σύγκριση Βαρκελώνης - Λονδίνου Συγκρίνοντας τις ενέργειες αυτές του Λονδίνου με αυτές της Βαρκελώνης και γενικότερα με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης διαπιστώνουμε ότι και οι δύο πόλεις έχουν κινητοποιηθεί προς τους βασικούς στόχους της ΕΕ που σχετίζονται με την πράσινη ανάπτυξη, τη συμμετοχική διακυβέρνηση, την κινητικότητα και τις μεταφορές σε συνεργασία με τη χρήση των ICT. Υπάρχει όμως μία βασική διαφορά που κατά τη γνώμη μου τις διαφοροποιεί αρκετά και αφορά τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται, υιοθετούν και δραστηριοποιούνται γύρω από την έννοια της έξυπνης πόλης. Από τη μία πλευρά η Βαρκελώνη στις περισσότερες δράσεις της έχει έναν περιβαλλοντικό χαρακτήρα με μία κατεύθυνση προς τη πράσινη ανάπτυξη και την εξοικονόμηση ενέργειας με στόχο τις καλύτερες συνθήκες διαβίωσης, ενώ από την άλλη πλευρά το Λονδίνο με τις ιδιαίτερες προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει έδειξε το κυρίαρχο ενδιαφέρον του στον επιχειρησιακό τομέα με τη μέγιστη ενθάρρυνση και παροχή υπηρεσιών με στόχο την ανάπτυξη και την οικονομική ευημερία. Οι δράσεις για πράσινη ανάπτυξη και καλύτερες συνθήκες διαβίωσης είναι επίσης εμφανείς αλλά διαπιστώνουμε ότι η κύρια βαρύτητα έχει δοθεί στην προετοιμασία των ηλεκτρονικών υποδομών για τη μετέπειτα ανάπτυξη στα πλαίσια της Ευρώπης 2020 δηλαδή με άλλα λόγια επιδιώκει αρχικά μεταρρυθμίσεις ώστε να γίνει ψηφιακή πόλη και στη συνέχεια να μετατραπεί σε έξυπνη. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που το Λονδίνο δεν έχει εισαχθεί σε καμία από τις Ομάδες της έρευνας που αναφέρθηκε παραπάνω. Γίνεται όμως σαφές και από τα δύο παραδείγματα ότι είμαστε ακόμα μακριά από τη δημιουργία μίας έξυπνης πόλης που θα έχει καλύψει όλους τους τομείς δράσεις. Στο διάγραμμα που ακολουθεί (Διάγραμμα 1) έχει γίνει μία προσπάθεια για να οπτικοποιηθεί αυτή η σύγκριση των δύο πόλεων. Έχοντας λοιπόν θέσει ως βασικά κριτήρια τη χρήση των ICT και τα χαρακτηριστικά του όρου της έξυπνης πόλης που έχουν ήδη αναφερθεί διαπιστώνουμε ότι όντως η Βαρκελώνη έχει επικεντρωθεί στην πράσινη ανάπτυξη τόσο μέσω της έξυπνης κινητικότητας όσο και με δράσεις για το περιβάλλον με στόχο χαμηλούς ρύπους και εξοικονόμηση πόρων. Το Λονδίνο από την άλλη μεριά έχει επικεντρωθεί στην έξυπνη οικονομία με δράσεις για τη καλύτερη εξυπηρέτηση 66

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

των επιχειρήσεων και για την βελτίωση των μορφωτικών ικανοτήτων και ψηφιακών δεξιοτήτων των πολιτών ώστε να είναι σε θέση να ενταχθούν στην αγορά εργασίας ως καταρτισμένο εργατικό δυναμικό. Ένα ακόμα σημαντικό στοιχείο αφορά το ποιες δράσεις αφορούν ηλεκτρονική υποδομή (πλατφόρμες) και ποιες αφορούν παρεμβάσεις υποδομής, εξοπλισμού, άλλων κινητοποιήσεων κτλ. Η ηλεκτρονική υποδομή έχει τη βάση της στην ψηφιακή πόλη που αποτελεί πρόωρο στάδιο για την ανάπτυξη της έξυπνης πόλης. Με βάση λοιπόν τα παραπάνω χαρακτηριστικά που προκύπτουν από την έρευνα στα πλαίσια αυτής της εργασίας καταλήγουμε σε μία σύγκριση των δύο πόλεων ως προς την ποιότητα ζωής που προσφέρουν και δηλαδή το πόσο ‘έξυπνες’ είναι.

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Διάγραμμα 1: Ευρωπαϊκές Πόλεις 68

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Κεφάλαιο 5 Έξυπνες Πόλεις στην Ασία

5.1 Δράσεις στην Κίνα Όσον αφορά την Ασιατική ήπειρο, η Κίνα πρωτοστατεί στις έξυπνες λύσεις. Αλλά η ποιότητα ζωής των πολιτών στην Κίνα είναι ακόμα πολύ πίσω από τα ευρωπαϊκά επίπεδα.[Odini, Xu, Teeling] Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία από το φόρουμ των κινεζικών έξυπνων πόλεων, 6 επαρχίες και 51 πόλεις έχουν συμπεριληφθεί ως έξυπνες πόλεις σε κυβερνητικές εκθέσεις στην Κίνα, από αυτές, 36 είναι υπό νέα μαζική κατασκευή. Οι κινέζικες έξυπνες πόλεις εξαπλώνονται πυκνά πάνω από το Pearl και το ποταμό Yangtze Deltas, BohaiRim, και την περιοχή Midwest. Επιπλέον, οι πρωτοβουλίες για τις έξυπνες πόλεις έχουν εξαπλωθεί σε όλες τις μεγάλες πόλεις όπως το Πεκίνο, τη Σαγκάη και το Σεντζέν. [Albino, Berardi, Dangelico] Οι βάσεις των πρωτοβουλιών αυτών είναι στο 12ο Master Plan και σε ένα κονδύλι του κρατικού προϋπολογισμού που διαθέτει σημαντικούς πόρους στο IoT (Internet of Things) και σε τομείς βιωσιμότητας, που αποτελούν σημαντικά στοιχεία για την ανάπτυξη των έξυπνων πόλεων της χώρας, μαζί με το Cloud Computing. Το καταστατικό του IoT (Internet of Things) που δημοσιεύτηκε από την Ακαδημία Έρευνας Τηλεπικοινωνιών του Υπουργείου Βιομηχανίας της Κίνας δέσμευσε με 500 δις γουάν την επένδυση για το 12ο Πενταετές Σχέδιο. Στο Σχέδιο τονίστηκε η ανάγκη για την ενσωμάτωση αισθητήρων μέσω ηλεκτρικών δικτύων σε σιδηρόδρομους, γέφυρες, σήραγγες, αυτοκινητόδρομους, κτίρια, συστήματα παροχής νερού, φράγματα, δίκτυα πετρελαίου και φυσικού αερίου. [Gil, Tian-Cheng] Η γενική προσέγγιση που ακολουθείται είναι να εισάγονται κάποια ICT κατά την κατασκευή νέων υποδομών, με κάποια προσοχή στα περιβαλλοντικά θέματα, αλλά περιορισμένη προσοχή στις κοινωνικές πτυχές. Η έξυπνη υγειονομική περίθαλψη είναι μία εξαιρετικά επίκαιρη 69

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

πρωτοβουλία στην Κίνα, καθώς η κυβέρνηση λαμβάνει μέτρα για τη βελτίωση του συστήματος υγείας της χώρας μέσω μεταρρυθμίσεων. Μέχρι σήμερα ωστόσο, οι λύσεις που έχουν εφαρμοστεί δεν έχουν δείξει πολλά αποτελέσματα. Τα προβλήματα και οι προκλήσεις που σχετίζονται με τη μεταρρύθμιση του κινέζικου συστήματος υγείας έχουν προκαλέσει και δημιουργήσει ευκαιρίες για την προώθηση της βιομηχανίας σε ένα πιο έξυπνο επίπεδο. Ηλεκτρονικές εγγραφές, πληροφοριοποίηση των νοσοκομείων , εξ αποστάσεως ιατρική περίθαλψη (ηλεκτρονική -υγειονομική περίθαλψη) και ηλεκτρονικό εμπόριο φαρμάκων, είναι περιοχές όπου οι τοπικές και ξένες εταιρείες δείχνουν επενδυτικό ενδιαφέρον. [China – Britain Business Council] Μερικά πρόσθετα προγράμματα της κυβέρνησης της Κίνας στα πλαίσια της έξυπνης ανάπτυξης είναι: • Πλήρης Διακυβέρνηση: Η λειτουργία της Πλήρης Διακυβέρνησης αναφέρεται στο κυβερνητικό ταμείο, στο χειρισμό, και στη κατοχή των έξυπνων υποδομών που χρησιμοποιούν. Ωστόσο, θα μπορούσαν να αναθέτουν το σχεδιασμό και την κατασκευή σε εξειδικευμένη εταιρεία. Αυτή η πιθανότητα θα μπορούσε να εφαρμοστεί υπό την προϋπόθεση ότι η κυβέρνηση έχει αρκετά χρήματα. Λόγω όμως της απλής επενδυτικής δομής το κόστος λειτουργίας είναι σχετικά χαμηλό. Ωστόσο, η κυβέρνηση τελεί υπό υψηλές μακροπρόθεσμες οικονομικές πιέσεις με χαμηλή λειτουργική αποδοτικότητα και επίπεδο εξυπηρέτησης. • Η λειτουργία δημόσιων – ιδιωτικών επενδύσεων: Η κυβέρνηση είναι κυρίως υπεύθυνη για την επένδυση, ενώ ο ιδιωτικός κλάδος αναλαμβάνει την ευθύνη για την κατασκευή και λειτουργία. Σε αυτή την κατεύθυνση, η κυβέρνηση παρέχει επιδοτήσεις για τον ιδιωτικό τομέα, και ο ιδιώτης μπορεί να απολαμβάνει δωρεάν πόρους. Το κέρδος του ιδιωτικού τομέα προέρχεται κυρίως από τις διαφημιστικές εταιρίες και τις υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας. Πόλεις, όπως η Shenzhen και Xi’an έχουν υιοθετήσει αυτή τη λειτουργία από την άποψη της ψηφιακής αστικής διαχείρισης, ασύρματης παρακολούθησης βίντεο, καθώς και πληροφορίες για την κυκλοφορία σε πραγματικό χρόνο. • Build-transfer (ΒΤ): Η λειτουργία BT είναι ένας τρόπος που οι κυβερνήσεις παρέχουν μια σύμβαση δικαιόχρησης (franchise) η οποία είναι μία σταθερή χρονικά σύμβαση και σταθερού κόστους με τον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος αναλαμβάνει τη χρηματοδότηση, το σχεδιασμό, την κατασκευή, και τον κίνδυνο εντός της περιόδου της σύμβασης, στη συνέχεια η κυβέρνηση αγοράζει 70

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

τα έργα σε δόσεις μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής. Κατά την περίοδο της κατασκευής, η κυβέρνηση δεν έχει την κυριότητα των έργων, αλλά παρέχει υποστήριξη στο έργο, δίνοντας ένα ορισμένο ποσό των δανείων ιδιοκτησίας ή των εγγυητικών δανείων • Build-Operate-Transfer (BOT) : Σε ένα έργο BOT, ο ιδιωτικός τομέας χρηματοδοτεί τη κατασκευή και τη λειτουργία της υποδομής και τα έργα θα μεταφερθούν στην κυβέρνηση μετά από ορισμένα έτη. Από τη μία πλευρά, η λειτουργία ΒΟΤ επωφελείται από τον ανταγωνιστικό μηχανισμό της αγοράς. Ως ο κύριος φορέας, ο ιδιωτικός τομέας έχει την κυριότητα των έργων κατά τη διάρκεια της περιόδου παραχώρησης. Αντίθετα, η κυβέρνηση μπορεί να παρέμβει μέσω σχετικών συμφωνιών. Παρά το γεγονός ότι είναι ο ιδιωτικός τομέας, που είναι υπεύθυνος για την εφαρμογή, η κυβέρνηση ελέγχει το σύνολο του έργου από την αρχή μέχρι το τέλος. Με την αυξανόμενη δημοτικότητα του τρόπου BOT, προκύπτουν διάφορες λειτουργίες, όπως Build–own–operate (BOO), Build–own–operate–transfer (BOOT), Build–lease–transfer (BLT), και transfer–operate–transfer (TOT). • Build–transfer–operate (BTO): Η βασική ιδέα της BTO είναι ότι ο ιδιωτικός τομέας οργανώνει τα οικονομικά ζητήματα, τα διαχειρίζεται και τα μεταφέρει προς την κυβέρνηση. Αυτή η λειτουργία ισχύει σε υψηλά κοινωφελή έργα τα οποία δεν είναι κατάλληλος ο ιδιωτικός τομέας να έχει την πλήρη κυριότητα των έργων. Έτσι, η ιδιοκτησία του έργου θα μεταφερθεί στην κυβέρνηση μετά την κατασκευή. Οι τυπικές περιπτώσεις λειτουργίας BTO είναι νέες παροχές με το δικαίωμα της χρέωσης, όπως τα έργα ύδρευσης, αποχέτευσης και επεξεργασίας λημμάτων. • Build–own–operate (BOO): Η λειτουργία BOO σημαίνει ότι ο ιδιωτικός τομέας οργανώνει τα οικονομικά ζητήματα, τα διαχειρίζεται και τα μεταφέρει προς την κυβέρνηση. Η μεγαλύτερη διαφορά μεταξύ της λειτουργίας BOT και της λειτουργία BOO είναι στην ιδιοκτησία των έργων. Η ιδιοκτησία του έργου πρέπει να μεταφερθεί στην κυβέρνηση μετά την περίοδο παραχώρησης της λειτουργίας BOT, ενώ ο ιδιωτικός τομέας κατέχει το έργο, χωρίς χρονικό όριο. Σε αυτό το μοντέλο, η κυβέρνηση μπορεί να προσφέρει και άλλα οικονομικά κίνητρα, όπως απαλλαγές φόρων. [Li, Lin, Geertman]

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Εικόνα 22: Προσδοκίες Κίνας - Ευρώπης

Στο παραπάνω διάγραμμα (Εικόνα 22) αποτυπώνονται οι βασικές στρατηγικές που εστιάζει η Ευρώπη και η Κίνα στα πλαίσια των έξυπνων κινητοποιήσεων. Κύρια διαφορά αποτελεί το γεγονός ότι η Κίνα προσπαθεί να δημιουργήσει συστήματα για το σύνολο τόσο των πόλεων όσο και των υποδομών και επιχειρήσεων ενώ η Ευρώπη τα αντιμετωπίζει πιο μεμονωμένα ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες που δημιουργούνται.

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

5.1.α Η περίπτωση του Πεκίνου Πιο συγκεκριμένα το Πεκίνο ήταν ένα παράδειγμα προς μίμηση για την εφαρμογή της τεχνολογίας στην ανάπτυξη των έξυπνων πόλεων στην Ασία, συμπεριλαμβανομένων των έξυπνων μεταφορών, των ηλεκτρονικών ιατρικών αρχείων, της απομακρυσμένης υγειονομικής περίθαλψης και των έξυπνων κατοικιών. Το Πεκίνο επιλέχθηκε για την πιλοτική εφαρμογή έξυπνων λύσεων κατά τη διάρκεια του “EU-China Partnership on Urbanization 2013--Smart City Sub-Forum”. Η ταχεία ανάπτυξη του Πεκίνου ήρθε με μια σειρά από προβλήματα, από την κυκλοφοριακή συμφόρηση με τα υψηλά επίπεδα ρύπανσης ή τον υπερπληθυσμό σε ορισμένες περιοχές. Το έργο «Έξυπνο Πεκίνο» ξεκίνησε και παρουσιάστηκε από τη Δημοτική Επιτροπή Οικονομίας και Πληροφορικής του Πεκίνου κατά τη διάρκεια της Διεθνούς Έκθεσης Υψηλής Τεχνολογίας του Πεκίνου τον Μάιο του 2013. Και στόχευε στην ανάπτυξη εξυπνότερων υπηρεσιών, υγειονομικής περίθαλψης, δαπανών, κυκλοφορίας και διαβίωσης, ώστε να βελτιώσουν σημαντικά την καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Μία νέα προοπτική γύρω από έξυπνες τεχνολογίες και λύσεις αναπτύσσεται στο Πεκίνο, κυρίως μεταξύ πανεπιστημίων, ερευνητικών κέντρων, ιδιωτικών εταιρειών και κρατικών οργανισμών. Για παράδειγμα, το Πανεπιστήμιο Tsinghua, Mines ParisTech και Schneider έχουν συνεργαστεί για την εξεύρεση καινοτόμων λύσεων για τις έξυπνες πόλεις στο Πεκίνο.[Odini, Xu, Teeling] Στο τέλος του 2015, ολόκληρη η πόλη είχε ως στόχο να καλύπτεται από ένα βασικό δίκτυο IoT (Internet of Things). Για παράδειγμα, εάν προβλέπεται μια σοβαρή καταιγίδα, ένα δίκτυο συσκευών και εξοπλισμού παρακολούθησης θα είναι σε θέση να παρακολουθεί το σύστημα αποχέτευσης της πόλης και να μεταφέρει όλα τα δεδομένα πίσω στον κεντρικό πίνακα ελέγχου για αντίστοιχη ανάλυση και τη λήψη αποφάσεων. [China – Britain Business Council] Επίσης Πολυάριθμες εκδηλώσεις διεξάγονται στην πρωτεύουσα, η οποία αποδεικνύει την εξελισσόμενη στρατηγική της περιφερειακής κυβέρνησης για να θέσει το Πεκίνο ως πρωτοπόρο όσον αφορά τις νέες τεχνολογίες. Για παράδειγμα, η 1η Σύνοδος Έξυπνων Δικτύων της Κίνας πραγματοποιήθηκε το 2010 και πάνω από 150 εκπρόσωποι από τη βιομηχανία, τη διανομή ενέργειας, προμηθευτές εξοπλισμού, εταιρείες παροχής υπηρεσιών Πληροφορικής,

Εικόνα 23: Έξυπνο Πεκίνο

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Ιδρύματα Έρευνας και Ανάπτυξης, συμβούλους, επενδυτές, σωματεία της βιομηχανίας και πολλούς άλλους φορείς ώστε να συνεργαστούν, να εξερευνήσουν και να συζητήσουν ευκαιρίες που σχετίζονται με την τεχνολογία ευφυών δικτύων στην Κίνα. Ακολουθούν μερικά παραδείγματα από τα προβλήματα στο Πεκίνο όπου οι στόχοι της Έξυπνης Πόλης σκοπεύουν να διευθετήσουν: • Έξυπνο κτίριο: Ποιες είναι οι ευκαιρίες και προκλήσεις στην αγορά των αειφόρων κτιρίων; • Έξυπνα απόβλητα: Ποιοί θα μπορούσαν να είναι οι πιο έξυπνοι τρόποι συλλογής αποβλήτων; Πώς θα πρέπει αυτοί να εφαρμοστούν; • Έξυπνο νερό: Πώς οι τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών θα αντιμετωπίσουν τα θέματα της παροχής νερού; • Έξυπνη κινητικότητα: Πώς να μειωθεί η κυκλοφοριακή συμφόρηση στην πόλη; • Ρύπανση: Πώς να μειωθεί η ρύπανση στο Πεκίνο με εξυπνότερα τεχνολογίες; [Odini, Xu, Teeling] Για να τονωθεί η ανάπτυξη στο πλαίσιο των έξυπνων πόλεων το Πεκίνο κατά τη διάρκεια του 12ου πενταετούς σχεδίου (2011- 2015), έκανε ένα σχέδιο δράσης το 2012 με νέες στοχευμένες δράσεις. Μέχρι το τέλος του 2015 το Πεκίνο είχε ως στόχο να προωθήσει τον εαυτό του από το «Ψηφιακό Πεκίνο» στο «Έξυπνο Πεκίνο». Οι βασικοί τομείς που προσδιορίζονταν στο σχέδιο δράσης για την ανάπτυξη ήταν: •Η ευφυής λειτουργία της πόλης (ακριβής διαχείριση του πληθυσμού, ευφυείς μεταφορές, έξυπνη παρακολούθηση των φυσικών πόρων και του περιβάλλοντα, έξυπνα συστήματα ασφάλειας της πόλης), • Η ψηφιακή ζωή (εύκολη πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες, κινητό γραφείο, διαδικτυακή μάθηση και ψηφιακή κατανάλωση), • Τα δίκτυα επιχειρήσεων, • Η ενσωμάτωση κυβερνητικών υπηρεσιών, • Οι υποδομές πληροφοριών, • Οι έξυπνες πλατφόρμες.[China – Britain Business Council] Τα Δεδομένα κατέχουν σημαντικό ρόλο στην επίλυση πρακτικών προβλημάτων. «BigData» η νέα τάση του σύγχρονου κόσμου μας, υποτιμά το εντυπωσιακό μέγεθος των ανοιχτών δεδομένων που είναι διαθέσιμα σήμερα 74

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

προερχόμενα από smartphones, κοινωνικά δίκτυα και ούτω καθεξής. Θα μπορούσε να είναι η κινητήρια δύναμη της βιώσιμης ανάπτυξης στις πόλεις του σήμερα και του αύριο. Σύμφωνα με την πρωτοβουλία «Geo City Smart city» που αρχικά παρουσιάστηκε κατά τη διάρκεια της Design Week του Πεκίνου, η δυνατότητα να συλλέγουν και να κατανοήσουν τα δεδομένα είναι η λύση στις προκλήσεις της αστικοποίησης του Πεκίνου. Ωστόσο, το μοντέλο τους μπορεί να λειτουργήσει μόνο εάν τα δεδομένα είναι οπτικά, μια έννοια που συνδέεται με το σχεδιασμό. Ars Electronica Solutions, CmoDA (China Millennium Monument Museum of Digital Arts) και τα εργαστήρια σχεδιασμού από το Information Art και Design Department του πανεπιστημίουTsinghua συνεργάζονται στο χάρτη της αστικής κινητικότητας για να βρουν νέες λύσεις για το Πεκίνο. Επιπλέον, με τη συγχώνευση σχεδιασμού και δεδομένων, οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να έχουν πρόσβαση σε περισσότερες πληροφορίες προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα. Το Πεκίνο σταδιακά γίνεται μια έξυπνη πόλη και προσπαθεί να προλάβει τις ευρωπαϊκές εξελίξεις. Συστήματα ελέγχου κυκλοφορίας είχαν τεθεί σε εφαρμογή στις αστικές περιοχές, όπως είναι τα σήματα κυκλοφορίας, συστήματα παρακολούθησης, Αυτοκινητόδρομοι ή Αυτόματη ροή κυκλοφορίας και καιρικές συνθήκες. Οι τεχνολογίες αυτές εντάχθηκαν σε 10 κέντρα ελέγχου σε όλη την πρωτεύουσα. Μερικά παραδείγματα των μεγάλων ιδιωτικών φορέων σε έργα έξυπνης πόλης του Πεκίνου: • Η Huawei συνεργάζεται με τις κυβερνήσεις της Κίνας και της Ευρώπης: Η Huawei είναι ένας παγκόσμιος πρωτοπόρος στις λύσεις πληροφορικής και επικοινωνιών. Για να τονίσουν τη θέση τους στην ανάπτυξη των υποδομών των έξυπνων πόλεων, έγινε χορηγός της ΕΕ-Κίνας Green Smart City Cooperation Exchange Forum στο Πεκίνο. Σε αυτό το εγχείρημα συγκεντρώθηκαν πολλές κυβερνητικές οργανώσεις όπως το Υπουργείο Βιομηχανίας και Τεχνολογίας Πληροφοριών της PRC (MILT of PRC) και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Γενικής Διεύθυνσης επικοινωνιακών δικτύων, Content & Technology (DG CONNECT), που δείχνει πώς αυτοί οι παράγοντες συνεργάζονται σε αυτό το στρατηγικό σύμπλεγμα. Για παράδειγμα, η Huawei ξεκίνησε το πρόγραμμα Lucky Cloud για να εφαρμόσουν ένα κέντρο δεδομένων cloud για τα γραφεία και τα τμήματα της κυβέρνησης του Πεκίνου. Αυτή η πλατφόρμα διευκολύνει την ανταλλαγή πληροφοριών και βελτιώνει την συνολική αποδοτικότητα με την 75

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

ενσωμάτωση δεδομένων από διαφορετικούς τομείς. Ως αποτέλεσμα, οι απειλές για την ασφάλεια (ιός κ.λπ.) μειώθηκαν κατά 95% και η χρήση υπολογιστικών πόρων αυξήθηκαν κατά 40%. • Το ATOS Worldgrid: Με πάνω από 75.000 υπαλλήλους και τζίρο των 8,5 δισ., Το ATOS είναι ένας σημαντικός διεθνής παράγοντας σε υπηρεσίες πληροφορικής. Το ATOS Worldgrid δημιουργήθηκε το 2010 για την κάλυψη ενεργειακών και περιβαλλοντικών προβλημάτων σε μοντέρνες πόλεις. Σύμφωνα με σπουδαστές από την Grenoble Ecole de Management που επισκέφτηκαν τα γραφεία του ATOS στο Πεκίνο το 2013, ο ρόλος του ATOS στην Κίνα είναι να φέρει την παγκόσμια εμπειρία και τεχνογνωσία για να βοηθήσει τη χώρα να βελτιώσει τα ενεργειακά δίκτυα και να επιλύσει προβλήματα που σχετίζονται με την αστικοποίηση. Οι λύσεις που παρέχονται από το ATOS περιλαμβάνουν: αυτοματοποιημένη ανάγνωση μετρητών, αυτοματοποιημένη διαχείριση των μετρητών και αυτοματοποιημένη διαχείριση του δικτύου. • Schneider και Telvent: έξυπνα συστήματα μεταφορών: Η Schneider Electric είναι μια εταιρία με παγκόσμια ειδίκευση στα συστήματα διαχείρισης ενέργειας. Για να αντιμετωπιστεί η αναπτυξιακή τάση προς μια ολοκληρωμένη διαχείριση των δικτύων μεταφορών σε πόλεις της Κίνας, απέκτησαν την Telvent το 2011, μια παγκόσμια υπηρεσία πληροφορικών παροχών που έπαιζε σημαντικό ρόλο στην Κίνα από το 1990 στην ανάπτυξη πιο έξυπνου συστήματος μεταφορών. Στις μέρες μας, εφαρμόζουν την τεχνολογία «SmartMobility» σε πολλές πόλεις όπως το Πεκίνο. Αυτό το σύστημα με πακέτα υπηρεσιών επιτρέπει στις τοπικές αρχές τον έλεγχο της κυκλοφορίας σε πραγματικό χρόνο, τη συγκέντρωση της αστικής κινητικότητας και την ανταπόκριση σε τροχαία ατυχήματα, πιο γρήγορα, μεταξύ άλλων λύσεων. Στο Πεκίνο, η σύμβαση με την τροχαία του Πεκίνου που υπογράφτηκε το 2011 την καθιστά υπεύθυνη για την επέκταση του συστήματος διαχείρισης της αστικής κυκλοφορίας της πρωτεύουσας. Η SmartMobility τεχνολογία τους για την κυκλοφορία έχει εφαρμοστεί σε περισσότερες από 200 συνδέσεις κόμβων. Αυτό επέτρεψε στο Πεκίνο τη μείωση της κυκλοφοριακής συμφόρησης, την αύξηση της ασφάλειας των οδηγών και μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Πιο συγκεκριμένα, υπάρχουν τώρα συστήματα ελέγχου παραβίασης κόκκινου σηματοδότη και συστήματα μέτρησης ταχύτητας σε όλη την πόλη, που βοηθούν στην μείωση των ατυχημάτων. 76

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Σήμερα, η ποιότητα ζωής των κατοίκων του Πεκίνου βελτιώθηκε ιδιαίτερα σε σύγκριση με πριν από λίγα χρόνια. Εγκαινιάζοντας τα έργα της έξυπνης πόλης σε συνεργασία με ιδιωτικούς φορείς, τις τοπικές αρχές και την κυβέρνηση έχουν καταφέρει τη μείωση διοξειδίου του άνθρακα και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, του θορύβου, καθώς και να διευκόλυνση της συνολικής κυκλοφορίας. Το πρόγραμμα Smart Haidian Η περιοχή Haidian είναι στο επίκεντρο της στρατηγικής της έξυπνης πόλης του Πεκίνου. Βρίσκεται στα βορειοδυτικά της πρωτεύουσας και είναι γνωστή ως επιστημονικός και τεχνολογικός κόμβος, καθώς επίσης και για τα τουριστικά αξιοθέατα, τις πολιτιστικές δραστηριότητες και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Ομαδοποιεί 22 υπο-περιοχές σε μια περιοχή του 426 τετραγωνικών χιλιομέτρων με περισσότερους από 1,5 εκατομμύρια κατοίκους. Το έργο «Έξυπνο Haidian» στοχεύει να εφαρμόσει και να επικεντρωθεί στην έξυπνη διοίκηση, στα έξυπνα πάρκα, στις έξυπνες αστικές περιοχές και στα έξυπνα σπίτια. Μέχρι σήμερα, η πρόοδος είναι σαφώς ορατή με πολλές δράσεις να υλοποιούνται: 1. Έξυπνες κυβερνητικές υποθέσεις : Δημιουργούν ένα σύστημα πληροφοριών για να δώσουν τη δυνατότητα σε συνοικίες, γειτονιές και κοινότητες να συνδεθούν σε έναν ενιαίο ιστότοπο που απαριθμεί όλες τις υποθέσεις της κυβέρνησης και προσφέρει ένα αυτοεξυπηρετούμενο 24ωρο σύστημα, βελτιώνοντας τη συνολική ποιότητα της υπηρεσίας και την κατανομή των πόρων για τις διοικητικές πληροφορίες. 2. Έξυπνα Πάρκα: Δημιουργούν μια πλατφόρμα υπηρεσιών για όλους τους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς από το Βιομηχανικό Πάρκο Zhongguancun. Περιλαμβάνει χρηματοοικονομικές και πληροφοριακές υπηρεσίες, καθώς και υπηρεσίες διαχείρισης και μάρκετινγκ, επίσης παρακολουθεί τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις ώστε να προωθούν την ανάπτυξή τους. 3. Έξυπνη εκπαίδευση : Δημιουργούν ένα κέντρο πόρων στο cloud και μηχανογραφούν το σύστημα διαχείρισης εκπαίδευσης προκειμένου να διατηρηθεί η περιοχή ως πρωτοπόρος στην πληροφορική στην Κίνα με

Εικόνα 24,25: Περιοχή Haidian

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

καινοτόμες λύσεις για τη διδασκαλία και την εκπαίδευση. 4. Έξυπνη υγεία: Δημιούργησαν μια πλατφόρμα για να μοιράζονται πληροφορίες από την περιφέρεια σχετικά με την υγεία, συλλέγονται δεδομένα και παρέχεται στα επαρχιακά νοσοκομεία διαδικτυακό ιατρικό ιστορικό και στατιστικά στοιχεία. Συνολικά, από την έναρξη του έργου αυτού, η περιοχή Haidian έχει πετύχει πολλούς στόχους και σαφώς έχει βελτιωθεί το φάσμα των υπηρεσιών που προσφέρονται στους κατοίκους της, καθώς και τα αστικά συστήματα διαχείρισης. [Odini, Xu, Teeling]

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

5.1.β Η περίπτωση της Σαγκάης Από την άλλη μεριά η Σαγκάη δημοσίευσε το σχέδιο δράσης της για την προώθηση και την επιτάχυνση της ανάπτυξης των έξυπνων πόλεων το 2011. Το 2014, η δεύτερη έκδοση του σχεδίου δράσης που καλύπτει 2014-2016 είχε ανακοινωθεί. Οι βασικοί αναπτυσσόμενοι τομείς κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου είναι: α. Η οικοδόμηση μιας βιώσιμης πόλης που να επωφελούνται σε καθημερινή βάση οι ζωές των πολιτών σε: μεταφορές, εκπαίδευση, υγειονομική περίθαλψη, περίθαλψη ηλικιωμένων , στον πολιτισμό, τον τουρισμό, την απασχόληση και της πρόβλεψης των καιρικών συνθηκών. Για παράδειγμα, στον αναπτυξιακό σχεδιασμό για τις έξυπνες μεταφορές περιλαμβάνονται οι ακόλουθες πτυχές • Η δημιουργία μίας ενημερωτικής πλατφόρμας των δημόσιων θέσεων στάθμευσης για να συλλέγει τα δεδομένα σε πραγματικό χρόνο και να παρέχονται πληροφορίες για την παροχή σε πραγματικό χρόνο και καθοδήγηση σε χώρους στάθμευσης, • Τη βελτίωση του υπάρχοντος συστήματος της δημόσιας υπηρεσίας μεταφορών, επιταχύνοντας σε πραγματικό χρόνο συλλογή στοιχείων σχετικά με τον αριθμό των επιβατών και για τις ηλεκτρονικές πλακέτες στάσης των λεωφορείων, • Την προώθηση της ηλεκτρονικής είσπραξης διοδίων (ETC) καλύπτοντας τις εθνικές οδούς, • Τη επέκταση των συνδέσεων επικοινωνίας στην ανατολική περιοχή της Κίνας, συμπεριλαμβανομένων των Zhejiang, Jiangsu και επαρχιών, • Τη επέκταση της κάλυψης του ασύρματου δικτύου LAN (WLAN) σε μέσα μαζικής μεταφοράς.

Εικόνα 26: Έξυπνη Σαγκάη

β. Η Έξυπνη Εκπαίδευση θα επικεντρωθεί κυρίως στην ανάπτυξη στους ακόλουθους τομείς: • Μια σταθερή πλατφόρμα έξυπνης μάθησης για τη διευκόλυνση της ηλεκτρονικής μάθησης των κατοίκων σε όλες τις ηλικίες, • Τη δημιουργία κέντρου δεδομένων για την εκπαίδευση, για την 79

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

ενσωμάτωση των στατιστικών δεδομένων από τα σχολεία να την ενίσχυση των δυνατοτήτων της διδασκαλίας, της έρευνας, της ανάπτυξης και της δημόσιας εκπαίδευσης, • Την επιτάχυνση της ανάπτυξης των έξυπνων πανεπιστημιουπόλεων, • Την ενθάρρυνση των ιδιωτικών εταιρειών και οργανισμών για την δημιουργία υπηρεσιών σε πραγματικό χρόνο, • Τη δημιουργία πλατφόρμων για να προσφέρουν μαζικά ανοιχτά διαδικτυακά μαθήματα (MOOCs) για τον εμπλουτισμό και βελτίωση της διαδικτυακής εκπαίδευσης προϊόντων και υπηρεσιών. γ. Την ανάπτυξη μιας προηγμένης Έξυπνης Οικονομίας για την επιτάχυνση της ολοκλήρωσης της πληροφοριοποίησης και της εκβιομηχάνισης. Οι βασικοί τομείς που θα αναπτυχθούν είναι: διαδικτυακές υπηρεσίες τραπεζών, χρηματοδότηση για τη ναυτιλιακή ανάπτυξη, ηλεκτρονικό εμπόριο, κατασκευαστικές εταιρίες. δ. Τη βελτίωση της λειτουργίας και διαχείρισης της πόλης αξιοποιώντας πλήρως τις πληροφορίες τεχνολογίας στη συλλογή δεδομένων, αποθήκευση, ανάλυση για την επιτάχυνση νέων εφαρμογών στη λειτουργία και διαχείριση της πόλη .Οι βασικοί τομείς που θα αναπτυχθούν είναι: πληροφοριοποίηση της λειτουργίας και τη διαχείρισης της πόλης , την ασφάλεια των τροφίμων, την προστασία του περιβάλλοντος, την πληροφοριοποίηση της δημόσιας ασφάλειας και πιστωτικής διαφάνειας. ε. Την ανάπτυξη νέων ορόσημων στη Σαγκάη με τη χρήση της έξυπνης τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένων των έξυπνων συνεργατικών σχηματισμών, κοινοτήτων, χωριών, εμπορικών περιοχών και νέων-πόλεων [China – Britain Business Council] Ακολουθεί ένα διάγραμμα με τους τομείς δραστηριοποίησης της Σαγκάης και τα ποσοστά επιτυχίας της προς αυτούς.

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Εικόνα 27: Διάγραμμα προγράμματος Σαγκάης

Στο τομέα της διαχείρισης, το επίκεντρο των έξυπνων στρατηγικών της Σαγκάης αφορά τους εξής άξονες: το διεθνές εμπόριο και τους στόχους για ένα παγκόσμιο χρηματοοικονομικό και χρηματοπιστωτικό κέντρο μέχρι το 2020. Αυτούς τους άξονες έχει στοχεύσει από το 1992 υπό διάφορα σχέδια δράσης, πριν ακόμα ξεκινήσει το πρόγραμμα έξυπνων πόλεων. Τεχνολογία Τα πεδία στα οποία η Σαγκάη είναι επίσης καινοτόμα είναι η τεχνολογία και η ενέργεια, βασικά στοιχεία για την εξέλιξη στης έξυπνης Κίνας και περιλαμβάνουν σχέδια για αστική ανάπτυξη, έξυπνα κτίρια και έξυπνο φωτισμό. Παρόλο που η τεχνολογία εστιάζει σε τεχνικά πρότυπα αυτά λείπουν ή ακόμα δεν είναι τελειοποιημένα. Στο πεδίο της ενέργειας, η Σαγκάη κατέχει ένα σύστημα διαχείρισης βασισμένο σε συνδεδεμένα δίκτυα. Η πόλη έχει επιδιώξει να δραστηριοποιηθεί σε εφαρμογές του έξυπνου δικτύου: «ώστε να γίνει η Σαγκάη ένα Έξυπνο Δίκτυο στα πλαίσια μιας πρότυπης πόλης». Ο στόχος της πιλοτικής εφαρμογής – συμπεριλαμβανομένου του World Expo της Σαγκάης – ήταν να επιτευχθεί ένα βασικό αποτέλεσμα: να πετύχει ο Δήμος την ενεργή υποστήριξη του κράτους για τις δοκιμαστικές εφαρμογές στην πόλη σε σχετικούς τομείς. Στη Σαγκάη, ο Δήμος στοχεύει σε προσπάθειες για επιστημονική και τεχνολογική καινοτομία. Έτσι ενισχύεται η συνεργασία μεταξύ υπουργείων και Δήμου και με τη στήριξη της υπηρεσίας ενοποίησης δικτύων, σε ευρυζωνικές υπηρεσίες καθώς επίσης και σε ευφυή αναλύσεις και εύρεση αποφάσεων, παρουσιάζει ένα κεντρικό σύστημα υπερ-υπολογιστών που κατατάσσεται πρωτοπόρο σε διεθνές επίπεδο και δημιουργεί μία επιχειρησιακή βάση και 81

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

βοηθητικές εγκαταστάσεις για τη βελτίωση του επιπέδου των υπηρεσιών και την επέκταση των περιοχών εφαρμογής της υπηρεσίας. Μεταξύ των έργων που προωθούνται είναι τα εξής: η πλατφόρμα υπηρεσιών προσδιορισμού θέσης υψηλής ακρίβειας που βασίζεται στις εκτενείς πληροφορίες δικτύου GPS της Σαγκάης, η κατασκευή και ανακαίνιση συμβατών σταθμών με BeiDou - πυξίδες, δορυφορικό σύστημα πλοήγησης GPS, και GLONASS, η πλατφόρμα ασύρματης περιφερειακής μετάδοσης CROS και η υπηρεσία πολλαπλών θέσεων. Η Σαγκάη εκδήλωσε το ενδιαφέρον της στην εξερεύνηση νέων μοτίβων αύξησης δημοτικότητας, εστιάζοντας στη νέα γενιά της τεχνολογίας των πληροφοριών όπως το Cloud Computing και το IoT (Internet of Things) και στην επίσπευση της κατασκευής σημείων εφαρμογής και εμπορευματοποιημένων βάσεων. Η Σαγκάη έθεσε ένα στόχο: Να παράγει ένα ετήσιο επιχειρηματικό εισόδημα πάνω από 210 δις RMB μόνο από τη βιομηχανία λογισμικού μέχρι το 2013. Ξεκίνησε επίσης ειδικά έργα μερικά από τα οποία αποτελούν ένα καλό θεμέλιο για την επιτυχία της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. • Το πρώτο ειδικό έργο έχει να κάνει με cloud computing με το «πρόγραμμα Yunhai» -Τη συγκέντρωση μεγάλων ξένων και εγχώριων διαδικτυακών επιχειρήσεων, ώστε να εξερευνηθεί η κατασκευή των επιχειρηματικών μοντέλων του Cloud Computing προσανατολισμένα προς την αγορά στον χρηματοπιστωτικό, τον υγειονομικό και τον πολιτισμικό τομέα. Θα περιλαμβάνεται επίσης τη κατασκευή ενός κέντρου Cloud Computing Ασίας-Ειρηνικού. • Το δεύτερο ειδικό έργο ασχολείται με το IoT (Internet of Things) – συγκεκριμένα την ανάπτυξη και κατασκευή προηγμένων αισθητήρων, συστημάτων πυλών εισόδου, ασύρματα συστήματα τηλεπικοινωνίας, και εξοπλισμούς βασικού ελέγχου. Η Σαγκάη προσπάθησε να γίνει μία πιλοτική πόλη για την εφαρμογή και την εκβιομηχάνιση του IoT κατασκευάζοντας το Shanghai Internet of Things Center στην Jiading, τις εγκαταστάσεις του Internet of Things στην Pudong και τις άλλες περιοχές, και την κατασκευή της βάσης της εφαρμογής στην Yangpu. • Το τρίτο ειδικό πρόγραμμα αφορά TD-LTE σε τομείς όπως το διαδίκτυο κινητής τηλεφωνίας, Internet of Things και Cloud Computing, εφαρμόζοντας το σε περιοχές με υψηλά χρηματοοικονομικά και επιχειρησιακά επίπεδα, ναυτιλιακές επιχειρήσεις, πάρκα υψηλής τεχνολογίας, κυβερνητικά γραφεία,

Εικόνα 28: Έξυπνη Σαγκάη

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

πανεπιστημιουπόλεις και νοσοκομεία. • Το τέταρτο ειδικό έργο σχετίζεται με ένα κύκλωμα κορυφαίου λογισμικού στη βιομηχανία της δεματοποίησης (packaging), ενθαρρύνοντας ξένους επενδυτές, συμπεριλαμβανομένων των επενδυτών της Taiwan, στο τμήμα της δεματοποίησης και κατασκευάζοντας μια βιομηχανία δεματοποίησης που θα ταιριάξει και θα αλληλεπιδρά με το ολοκληρωμένο σύστημα βιομηχανικής αλυσίδας της πόλης, με στόχο τη σημαντική πρόοδο στην εκβιομηχάνιση και την εμπορευματοποίηση. Μέχρι το 2013, το ολοκληρωμένο κύκλωμα βιομηχανίας της πόλης είχε ως στόχο να επιτύχει μια κλίμακα των 85 δις RMB και έναν τομέα σχεδιασμού με στόχο να διατηρήσει μία ηγετική θέση στη χώρα και σταδιακά να συμπορευτεί σε παγκόσμια προηγμένο επίπεδο. • Το πέμπτο ειδικό έργο είναι γνωστό ως Δίκτυο Νέας Γενιάς, και έχει ως στόχο τη διεξαγωγή μιας πιλοτικής εφαρμογής από την κυβέρνηση και τους τηλεπικοινωνιακούς φορείς, και την προώθηση της εξέλιξης της ανόδου και καθόδου της βιομηχανικής αλυσίδας στο δίκτυο νέας γενιάς— από συστήματα εξοπλισμού, σε τερματικούς σταθμούς, επαγγελματικές πλατφόρμες και περιεχόμενα, διεθνώς ανταγωνιστικά, με ελεγχόμενη βασική τεχνολογία. • Το έκτο ειδικό έργο περιλαμβάνει το Internet of Vehicles: ο στόχος είναι να γίνει ουσιαστικός οδηγός με αποτελεσματικά επιχειρηματικά μοντέλα και διεθνή επιρροή. • Το έβδομο ειδικό έργο αφορά την υπηρεσία πληροφοριών – που τοποθετείται σε προηγμένες και νέες υπηρεσίες. Ο στόχος είναι να προσέλθουν σημαντικά στελέχη προκειμένου να γίνουν διεθνώς ανταγωνιστικοί στα δίκτυα και στην εγχώρια βιομηχανία πληροφοριακών υπηρεσιών. Μια σειρά από επαγγελματικές βάσεις που προωθούνται περιλαμβάνουν το εθνικό δίκτυο βιομηχανικής βάσης ήχου / βίντεο της Zizhu, την εθνική εκδοτική ψηφιακή βιομηχανία της Zhangajiang και το βιομηχανικό πάρκο ψηφιακής διαδραστικής ψυχαγωγίας του Dongtan. Το έργο αυτό εστιάζει στην εγκατάσταση επαγγελματικών και τεχνολογικών πλατφορμών υποστήριξης για δίκτυα, δίκτυο ήχου/βίντεο και μεταφορά πνευματικών δικαιωμάτων, καθιστώντας τα βιομηχανικά πρότυπα για δίκτυα, ηλεκτρονικά βιβλία και ηλεκτρονικά εγχειρίδια προστατευμένα με την εντατικοποίηση της διακυβέρνησης για την προστασία από τις παραβιάσεις των πνευματικών δικαιωμάτων. • Το όγδοο ειδικό πρόγραμμα επιδιώκει να ενισχύσει την ανάπτυξη μιας τράπεζας οικονομικών δεδομένων. Επιδιώκεται επίσης η προώθηση της έρευνας 83

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

και ανάπτυξης και εκβιομηχάνισης των τερματικών οικονομικών πληροφοριών, συμπεριλαμβανομένων των πληροφοριών του τομέα της καθημερινής ζωήςτρόφιμα, ελεύθερο χρόνο και διασκέδαση, και αγορές, δημιουργώντας μια καθημερινή πλατφόρμα πληροφόρησης, συμπεριλαμβανομένης μιας βάσης δεδομένων για τις αστικές δημόσιες υποδομές, μια πλατφόρμα οδηγού κατανάλωσης, μετάδοσης πληροφοριών και μια εμπορική πλατφόρμα υπηρεσιών μάρκετινγκ, και την ενίσχυση της πληροφόρησης της ανάπτυξης των πόρων του τουρισμού και των υπηρεσιών. • Το ένατο ειδικό πρόγραμμα εστιάζει σε πεδία Προστασίας Πληροφοριών Ασφαλείας: η πόλη αποφάσισε να εμμείνει στην πολιτική της «ενεργής και ολοκληρωμένης συντήρησης της ασφάλειας”, καταβάλλει προσπάθειες για να χτίσει γερά θεμέλια για την προστασία της ασφάλειας, ενισχύοντας τις μελέτες τις ασφάλειας των πληροφοριών προσανατολισμένες στο μέλλον, λαμβάνοντας την πρωτοβουλία να ασχοληθεί με τα νέα θέματα και τις συνθήκες στον τομέα της ασφάλειας των πληροφοριών, καθώς και την προσπάθεια για ένα ασφαλές περιβάλλον δικτύου, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται ο συγχρονισμένος σχεδιασμός, η πρόοδος και η υλοποίηση ενός συστήματος ασφάλειας των πληροφοριών και της κατασκευής της έξυπνης πόλης. • Το δέκατο έργο αναφέρεται στα έργα υποδομής: Ενοποίηση των δημόσιων υποδομών, συμπεριλαμβανομένου της αξιοπιστίας του συστήματος του δικτύου και της βασικής πλατφόρμας έκτακτης ανάγκης, τη βελτίωση της υποστήριξης για την ασφάλεια των πληροφοριών του βασικού δικτύου, καθώς και στην ενίσχυση της προστασίας και της ικανότητας του χειρισμού έκτακτης ανάγκης της ασφάλειας των πληροφοριών. Τα έργα αυτά ολοκληρώθηκαν με την παρακολούθηση των επιβλαβών πληροφοριών στο Διαδίκτυο και αυστηρών μέτρων για την πάταξη των διαδικτυακών εγκλημάτων. [Gil, TianCheng] Οικονομία Στη Σαγκάη υπήρξε ιδιαίτερη έμφαση στη βελτιστοποίηση του χώρου της αγοράς: Δίνοντας περαιτέρω σημασία στον ρόλο της αγοράς, στην κατανομή των πόρων και την προσέλκυση επιχειρήσεων όλων των ειδών για να συμμετάσχουν στην κατασκευή του έργου. Βοηθώντας τη βελτίωση μιας επένδυσης και το μηχανισμό της χρηματοδότησης, την επέκταση της 84

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

χρηματοδότησης και την ενεργή εισαγωγή κεφαλαίων των επιχειρηματικών συμμετοχών και των ιδιωτικών. Ενθαρρύνοντας τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να ενισχύσουν το προϊόν τους και την επιχειρηματική τους καινοτομία και να ενισχύσουν την πιστωτική υποστήριξη στις επιχειρήσεις που συμμετέχουν στην κατασκευή μεγάλων εγκαταστάσεων πληροφοριακής υποδομής και βασικών έργων. Τη διερεύνηση ενός μηχανισμού παροχής κινήτρων ιδίων κεφαλαίων για επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα για να κινητοποιήσει πλήρως τον ενθουσιασμό των επιστημονικών και τεχνολογικών ταλέντων για την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα. [Government of Shanghai] Οι άνθρωποι και οι κοινότητες

Εικόνα 29: Έξυπνη Σαγκάη

Όσον αφορά τους ανθρώπους και τις κοινότητες, ενσωματώνονται μέσω του πολιτικού κόμματος στα μοντέλα έξυπνων πόλεων της Κίνας. Το γεγονός ότι το πολιτικό σύστημα δεν μπορεί να αμφισβητηθεί μέσω υποβαθμίσεων στις εκλογές στην περίπτωση της Σαγκάης, παρά τις προόδους σχετικά με την πολιτική ανοιχτών δεδομένων συνεχίζει να αποτελεί ένα πρόβλημα - η κυβέρνηση αρχίζει να εργάζεται για τις πολιτικές ανοιχτών δεδομένων για τους δημόσιους προϋπολογισμούς από το 2013, σύμφωνα με στο γραφείο στατιστικών. Στη Σαγκάη το τριετές σχέδιο έχει επιχειρήσει να παρέχει περισσότερη υποστήριξη στους ανθρώπους και στη δυνατότητα να συμμετάσχουν στην οικοδόμηση της έξυπνης πόλης: «εισάγοντας την ηγεσία, την ένωση και τα επαγγελματικά ταλέντα» και να αυξηθεί η ικανότητα για την κατασκευή της έξυπνης πόλης. Προσπάθειες έχουν γίνει στο συντονισμό της καινοτομίας των πανεπιστημίων, ερευνητικών ιδρυμάτων και τους χρήστες στη νέα γενιά της πληροφορικής, συμπεριλαμβανομένου του Cloud Computing και του IoT (Internet of Things). Το σχέδιο της έξυπνης πόλης αναφέρει σε αυτόν τον τομέα την ανάγκη για ένα υγιές περιβάλλον, από τα επαγγελματικά φόρουμ και τα συνέδρια σε εκθέσεις.

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Φυσικό περιβάλλον •Το φυσικό περιβάλλον είναι μια ανησυχία στα σχέδια της έξυπνης πόλης. Ωστόσο, στην περίπτωση της Κίνας η εστίαση είναι στον τομέα της ενέργειας, καθώς και η εγκατάσταση ενός έξυπνου δικτύου για τη μεταφορά ενέργειας σε παράκτιες πόλεις της ανατολικής ακτής. Η ρύπανση του περιβάλλοντος και η συμφόρηση είναι ένα πρόβλημα, με τα άκρως αναποτελεσματικά εργοστάσια να αφθονούν, αλλά δεν αντιμετωπίζονται ως τέτοια στο πλαίσιο του σχεδίου έξυπνης πόλης. Από αυτό το σχέδιο έξυπνης πόλης, η πολιτική στη Σαγκάη έχει επικεντρωθεί στη μετεγκατάσταση των εργοστασίων από την κεντρική πόλη στις νέες βιομηχανικές περιοχές. Τα δείγματα από το 1991-1998 δείχνουν 12.000 μονάδες εργασίας να κινούνται από το κέντρο προς τα προάστια της πόλης. [Gil, Tian-Cheng]

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

5.1.γ Σύγκριση Πεκίνου - Σαγκάης Συγκρίνοντας τις δύο πόλεις της Κίνας διαπιστώνουμε ότι βρίσκονται κάτω από την ενιαία πολιτική της χώρας χωρίς όμως αυτό να αποτελεί αποτρεπτικό στοιχείο για να αντιμετωπιστούν τα ιδιαίτερα προβλήματα που έχει η κάθε μία. Διαπιστώνουμε ότι οι κύριες δράσεις και στις δυο πόλεις αφορούν τόσο την ψηφιακή τους υποδομή όσο και την υλική, καθώς και την οικονομία. Ιδιαίτερη βάση έχει δοθεί στη δημιουργία πλατφορμών σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα με στόχο την καλύτερη διαχείριση των κυβερνητικών θεμάτων αλλά και την παροχή υπηρεσιών που θα καλύπτουν τις ανάγκες της σύγχρονης επιχειρηματικότητας. Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχει εστιαστεί στον τομέα της τεχνολογίας και της χρήσης των ICT. Επίσης υπάρχει μια κινητοποίηση προς την πράσινη κατεύθυνση, την ενέργεια και τις μεταφορές, όμως τα επίπεδα ζωής των κατοίκων σε αυτές τις πόλεις δεν αγγίζουν ακόμα τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Ενδιαφέρον αποτελεί το γεγονός ότι στα πλαίσια της συμμετοχικής διακυβέρνησης δεν έχουμε καμία ενέργεια. Μία βασική διαφορά που εντοπίζεται στη δραστηριοποίηση της Σαγκάης σε σχέση με το Πεκίνο είναι οι ενέργειες σχετικά με την εκπαίδευση και την διευκόλυνση της καθημερινότητας των πολιτών, όπου η Σαγκάη έρχεται πιο κοντά στα ευρωπαϊκά πρότυπα αν και η κινητοποίηση είναι σε μικρότερη κλίμακα. Σε γενικότερες γραμμές επικρατεί και στις δύο μία τάση συγκρίσιμη με του Λονδίνου ως προς τις ηλεκτρονικές υποδομές που αποτελούν τη βάση για τη περεταίρω ανάπτυξη. Στο διάγραμμα που ακολουθεί (Διάγρμμα 2) συγκρίνουμε τις κινητοποιήσεις της Σαγκάης και του Πεκίνου ως προς τα χαρακτηριστικά της έξυπνης πόλης και τα ICT. Διαπιστώνουμε όντως ένα μεγάλο ενδιαφέρον προς την έξυπνη οικονομία αλλά οι περισσότερες δράσεις αφορούν την ηλεκτρονική υποδομή, γεγονός που μας δείχνει ότι και οι δύο πόλεις προσπαθούν να εδραιωθούν ως ψηφιακές πόλεις, ώστε να είναι αργότερα σε θέση να γίνουν έξυπνες. Συγκριτικά όμως διαπιστώνουμε ότι η Σαγκάη προσφέρει ένα υψηλότερο επίπεδο ζωής που δικαιολογείται από μερικές επιπλέον δράσεις στον τομέα της οικονομίας, της κινητικότητας και του περιβάλλοντος. 87

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Διάγραμμα 2: Ασιατικές Πόλεις 88

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

5.2 Δράσεις στην Ινδία Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζεται και στις δράσεις της Ινδίας που αν και δεν έχει φτάσει τα επίπεδα ανάπτυξης της Κίνας ούτε της Ευρώπης, παρουσιάζει αρκετές πρωτοβουλίες δημιουργώντας ένα πολλά προσδοκώμενο κλίμα για την ανάπτυξη στα επόμενα χρόνια. Μερικά τυπικά χαρακτηριστικά της ανάπτυξης στις έξυπνες πόλεις περιγράφονται παρακάτω. α. Η προώθηση της μικτής χρήσης γης σε περιοχές βασισμένες στην ανάπτυξη και το σχεδιασμό για «περιοχές εκτός σχεδίου» που περιέχουν μια σειρά συμβατών δραστηριοτήτων και χρήσεων γης κοντά η μία στη άλλη προκειμένου να καταστεί αποτελεσματική η χρήση γης. Οι πολιτείες θα επιτρέψουν κάποια ευελιξία στη χρήση της γης και στην οικοδόμηση με νομοθεσία για την υιοθέτηση των αλλαγών β. Τη στέγαση και την ένταξη - επέκταση των ευκαιριών στέγασης για όλους γ. Τη δημιουργία πεζοδρομημένων περιοχών - μείωση της συμφόρησης, της ρύπανσης του αέρα και της εξάντλησης των πόρων , την ενίσχυση της τοπικής οικονομίας, την προώθηση των αλληλεπιδράσεων και την εξασφάλιση της ασφάλειας. Το οδικό δίκτυο έχει δημιουργηθεί ή ανακαινιστεί, όχι μόνο για τα οχήματα και τις δημόσιες μεταφορές, αλλά και για τους πεζούς και τους ποδηλάτες, καθώς προσφέρονται και αναγκαίες διοικητικές υπηρεσίες σε αποστάσεις προσιτές με περπάτημα ή ποδήλατο δ. Διατήρηση και ανάπτυξη χώρων πρασίνου - πάρκα, παιδικές χαρές, και ψυχαγωγικούς χώρους προκειμένου να βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής των πολιτών, να μειώσουν τις αστικές θερμικές επιπτώσεις και γενικά την προώθηση της οικολογικής ισορροπίας ε. Την προώθηση της ποικιλίας στις μεταφορικές επιλογές, Transit Oriented Development (TOD), στα μέσα μαζικής μεταφοράς και στη σύνδεση στις μεταφορές μέχρι το τελευταίο μίλι στ. Κάνοντας τη διακυβέρνηση φιλική προς τον πολίτη και αποδοτική - βασιζόμενη όλο και περισσότερο σε διαδικτυακές υπηρεσίες για την επίτευξη της υπευθυνότητας και της διαφάνειας, ιδίως με τη χρήση κινητών τηλεφώνων για τη μείωση του κόστους των υπηρεσιών και την παροχή τους, χωρίς να χρειάζεται η επίσκεψη στο δημοτικά γραφεία. Σχηματίζοντας διαδικτυακές 89

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

ομάδες για την επικοινωνία με τους ανθρώπους και τη λήψη ανατροφοδότησης και τη χρησιμοποίηση της διαδικτυακής παρακολούθησης των προγραμμάτων και δραστηριοτήτων με τη βοήθεια της περιήγησης στον κυβερνοχώρο ζ. Δίνοντας μια ταυτότητα στην πόλη - με βάση την κύρια οικονομική δραστηριότητα της, όπως τις τοπικές κουζίνες, την υγεία, την εκπαίδευση, τις τέχνες και τις βιοτεχνίες, τον πολιτισμό, τα αθλητικά είδη, τα έπιπλα, την κλωστοϋφαντουργία, τα γαλακτοκομικά, κλπ η. Η εφαρμογή των έξυπνων λύσεων σε υποδομές και υπηρεσίες σε περιοχές βασισμένες στην ανάπτυξη, ώστε να γίνουν καλύτερες. Για παράδειγμα, κάνοντας τις περιοχές λιγότερο ευάλωτες σε καταστροφές, χρησιμοποιώντας λιγότερους πόρους, και την παροχή φθηνότερων υπηρεσιών. Θέτοντας ένα παράδειγμα που μπορεί να αναπαραχθεί τόσο εντός όσο και εκτός μιας Έξυπνης Πόλης, καταλύοντας τη δημιουργία παρόμοιων Έξυπνων πόλεων σε διάφορες περιοχές, παραθέτονται τα στοιχεία βασικής υποδομής που θα πρέπει να περιλαμβάνονται σε μια έξυπνη πόλη: • επαρκή παροχή νερού, • εξασφαλισμένη προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας, • υγιεινή, συμπεριλαμβανομένης της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων, • αποτελεσματική αστική κινητικότητα και δημόσιες μεταφορές, • προσιτή στέγαση, ιδίως για τους φτωχούς, • ισχυρή συνδεσιμότητα πληροφορικής και ψηφιοποίησης, • σωστή διακυβέρνηση, ιδίως ηλεκτρονική διακυβέρνηση και συμμετοχή των πολιτών • βιώσιμο περιβάλλον, • προστασία και ασφάλεια των πολιτών, ιδιαίτερα των γυναικών, των παιδιών και των ηλικιωμένων, • και υγεία και εκπαίδευση. Σε ό,τι αφορά τις Έξυπνες Λύσεις, ένας ενδεικτικός κατάλογος παρατίθεται κατωτέρω (Εικόνα 30). Αυτός δεν είναι ωστόσο, ένας πλήρης κατάλογος καθώς περιέχονται μόνο οι βασικοί στόχοι, και οι πόλεις είναι ελεύθερες να προσθέσουν περισσότερες εφαρμογές ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες τους. 90

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Εικόνα 30: Έξυπνες Λύσεις

Οι παραπάνω έξυπνες λύσεις που αναφέρονται αφορούν μελλοντικούς στόχους της Ινδίας ενώ ένα μεγάλο μέρος από αυτές αποτελεί ήδη πραγματικότητα κυρίως στην Ευρώπη αλλά και στη Κίνα. Η Ινδία βρίσκεται σε ένα πρώιμο στάδιο ανάπτυξης με αρκετά χαμηλό επίπεδο διαβίωσης συγκριτικά με τα υπόλοιπα παραδείγματα που αναφέρθηκαν. Η χρήση των ICT δεν εμπεριέχετε στα άμεσα πλάνα της καθώς προτεραιότητα της είναι να βρει λύσεις για πιο βασικές προκλήσεις οι οποίες στη Δύση είναι σχεδόν ανύπαρκτες, όπως είναι η παροχή πόσιμου νερού και στέγασης. Η έξυπνη ανάπτυξή της κυμαίνεται στα πλαίσια βασικών υποδομών, έχοντας θέσει ως βασικό στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Η τοπική ανάπτυξη θα βελτιώσει τις υφιστάμενες περιοχές (εκ των υστέρων τον εξοπλισμό και την ανάπλαση), συμπεριλαμβανομένων σε χώρες τρίτου κόσμου και των παραγκουπόλεων, την οργάνωση και τη σχεδίαση τους, ανεβάζοντας έτσι την ποιότητα ζωής ολόκληρης της πόλης. Νέες περιοχές (greenfield) θα αναπτυχθούν γύρω από τις πόλεις, προκειμένου να φιλοξενήσουν την επέκταση του πληθυσμού στις αστικές περιοχές. 91

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Αναφορικά οι πόλεις που συμμετέχουν σε τέτοιες δραστηριότητες είναι: Bhubaneswar, Pune, Jaipur, Surat, Kochi, Ahmedabad, Jabalpur, Visakhapatnam, Solapur, Davanagere, Indore, NDMC ,Coimbatore, Kakinada, Belagavi, Udaipur, Guwahati, Chennai, Ludhiana και Bhopal. [Government of India] Συμπεραίνουμε λοιπόν σε αυτό το σημείο ότι ο όρος έξυπνος έχει μία υποκειμενική σημασία και σχετίζεται με τις ανάγκες και τις προτεραιότητες που θέτει η κάθε χώρα ή πόλη. Έτσι λοιπόν για τα επίπεδα ανάπτυξης και υποδομών της Ινδίας οι στόχοι που θέτει ανήκουν στο πλαίσιο της έξυπνης πόλης αλλά απέχουν αρκετά από τη δημιουργία μιας πλήρους έξυπνης πόλης.

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Κεφάλαιο 6 Νέες Έξυπνες Πόλεις

6.1 Η περίπτωση της Lusail Μέχρι τώρα τα παραδείγματα που αναφέρθηκαν αφορούσαν επεμβάσεις σε υπάρχουσες πόλεις, η Lusail όμως διαφέρει καθώς πρόκειται για μία από τις ανερχόμενες πόλεις στον Περσικό Κόλπο, ένα νέο κομμάτι στην τεράστια αστική ανάπτυξη της Ντόχα, ένα μέρος όπου η προτεραιότητα της αειφορίας και η εφαρμογή των τεχνολογιών πληροφοριών και επικοινωνιών (ICT) φαίνονται ανιδιοτελώς ιδανικές. Αν και στο παρελθόν είχε υπάρξει μια ευρεία ανησυχία για τα μη βιώσιμα χαρακτηριστικά της αναπτυξιακής πορείας της περιοχής, η Lusail στο Κατάρ, φαίνεται να είναι μία λαμπρή εξαίρεση: αναμένεται ότι στην πλήρη ολοκλήρωσή της θα είναι η μεγαλύτερη έξυπνη πόλη σε όλο τον κόσμο σε μέγεθος , και ένα πρότυπο για έξυπνες πρακτικές σχεδιασμού. Ο σχηματικός σχεδιασμός έχει αναδειχθεί ως μια απάντηση από το Κατάρ Diar Real Estate Investment Company (QD) το 2005 για την ενίσχυση της οικονομίας της χώρας, όπως περιγράφεται στο εσωτερικό του Εθνικού Οράματος του Κατάρ 2030. Με μια ιλιγγιώδη ταχύτητα (10 χρόνια μετά από την ίδρυση της QD, ένα μεγάλο μέρος του έργου έχει ήδη παραδοθεί), η Lusail καλύπτει 38 τετραγωνικά χιλιόμετρα της παράχθιας ζώνης, και αποτελείται από 5.175 οικόπεδα που βρίσκονται υπό κατασκευή. Η πόλη έχει προγραμματιστεί για την παροχή καταλύματος για 250.000 ανθρώπους για μόνιμη κατοικία, ενώ αναμένεται ότι περισσότεροι από 170.000 άνθρωποι θα πρέπει να εισέρχονται στην πόλη σε καθημερινή βάση για εργασία. Η συνολική εκτιμώμενη χωρητικότητα της Lusail θεωρείται να φθάσει τους 450.000 ανθρώπους συμπεριλαμβανομένων των τουριστών. Οι πλούσιες δυνατότητες των έξυπνων συσκευών αποκαλύπτονται σε όλα τα στάδια των έργων όπου μπορούμε να δούμε την επίδραση που έχουν στο χώρο, τόσο στην κλίμακα του κτιρίου, όσο και σχετικά με την αστική

Εικόνα 31: Masterplan

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

κλίμακα. Οι κύριες εγκαταστάσεις της κοινότητας προσφέρουν σχολεία, τζαμιά, κοινότητες λιανικής πώλησης, πολιτιστικές εγκαταστάσεις, πρατήρια βενζίνης, ιατρική φροντίδα, ειδικά καταλύματα και ποικίλες στρατηγικές για το δημόσιο χώρο. [Geropanta] Η Lusail επίσης θα παρέχει ένα υψηλής τεχνολογίας περιβάλλον που θα περιλαμβάνει τόσο ενσύρματα και ασύρματα δίκτυα επικοινωνίας για να προσφέρει προηγμένες υπηρεσίες. Οι κάτοικοι, η επιχειρηματική κοινότητα και οι επισκέπτες της Lusail θα έχουν μια ποικιλία από εγκαταστάσεις επικοινωνίας που θα τους επιτρέψει να έχουν πρόσβαση σε οποιοδήποτε δίκτυο από οποιοδήποτε μέρος και οποιαδήποτε στιγμή. Ο βασικός πυλώνας της περιοχής μελέτης είναι όλα τα στοιχεία της πόλης να είναι συμβεβλημένα με τη βοήθεια των ICT, και πλήρως καθοδηγούμενα από το «Lusail Command & Control Centre LCCC», που είναι πιστοποιημένη με GSAD αξιολόγηση. [Geropanta] To LCCC είναι η καρδιά της Lusail Smart City, όπου θα συγκεντρωθούν όλες οι λειτουργίες έξυπνης διαχείρισης και παρακολούθησης των υπηρεσιών. To LCCC είναι κατασκευασμένο από δύο κύρια λειτουργικά συστατικά, ένα δωμάτιο παγκόσμιας κλάσης που έχει χρησιμοποιηθεί ως Κέντρο Λειτουργίας (OC), και ένα ιδιαίτερα εξελιγμένο κέντρο δεδομένων (DC). Το Κέντρο Λειτουργίας παρέχει μια κεντρική παρακολούθηση και εγκατάσταση για τη καλύτερη διαχείριση όλων των έξυπνων υπηρεσιών σε όλη την πόλη. Ένα δωμάτιο που δημιουργήθηκε σύμφωνα με τα υψηλότερα πρότυπα των κέντρων λειτουργίας και θα φιλοξενήσει φορείς εκμετάλλευσης όλων των Smart Services. Επίσης φιλοξενεί την ομάδα Λειτουργίας και Συντήρησης που διασφαλίζει ότι το κέντρο δεδομένων λειτουργεί στο βέλτιστο του. Το Κέντρο δεδομένων παρέχει τις απαραίτητες απαιτήσεις επεξεργασίας, δικτύωσης και αποθήκευσης για όλες τις έξυπνες υπηρεσίες, με ενσωματωμένη ευελιξία για την επέκταση και κάλυψη της ζήτησης των τυχόν πρόσθετων έξυπνων υπηρεσιών, καθώς και σχέδια αποκατάστασης των καταστροφών. [Lusail City, Smart City] Υποδομές Η πόλη της Lusail είναι μοναδική στο σχεδιασμό της, χτίζεται σύμφωνα με τα υψηλότερα και πιο εγκεκριμένα διεθνή πρότυπα, προκειμένου να εξασφαλιστεί η υψηλότερη εφικτή ποιότητα ζωής. Ο προγραμματισμός είναι σχολαστικός, όλα είναι μελετημένα και τυχόν επιπλοκές ή εμπόδια στην πρόοδο 94

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

θα επιλυθούν σωστά κατά την έναρξη της διαδικασίας. Αυτή η ολοκληρωμένη διαδικασία σχεδιασμού σημαίνει ότι τα δίκτυα ολοκληρωμένων υπηρεσιών μπορούν να κατασκευαστούν σε αυστηρότερα χρονοδιαγράμματα. Πιο συγκεκριμένα: • Εγκαταστάσεις Σηράγγων: Σημαντικά τμήματα των δικτύων εξυπηρέτησης θα εγκατασταθούν μέσα σε σήραγγες κατασκευασμένες από ενισχυμένο σκυρόδεμα, τα οποία θα επιτρέπουν κάθε εργασία συντήρησης και χρήσιμη επέκταση χωρίς να επηρεάζονται υπάρχοντες ή ολοκληρωμένες εργασίες κτιρίων και υποδομών. Η συντήρηση θα επιτρέπει την ομαλή ροή της κυκλοφορίας και δεν θα επηρεάσει την καθημερινή ζωή των κατοίκων της πόλης. • Αντιπλημμυρικό δίκτυο: Ένα εκτεταμένο δίκτυο αποχέτευσης υδάτων θα εξυπηρετεί την ανάπτυξη της Lusail, εξασφαλίζοντας πως δεν θα προκύψει κάποια πλημμύρα, ελαχιστοποιώντας έτσι τη διακοπή της κυκλοφορίας των οχημάτων και των κατοίκων όσο και για τη διατήρηση της ασφάλειας των χρηστών του δρόμου. Ο αγωγός των 4.6 χιλιομέτρων αποτελείται από σωλήνες διαμέτρου 2.4 και 3 μέτρα ενισχυμένου σκυροδέματος με βαθιά φρεάτια 15 μέτρων. Μια ειδική διάχυση στο τέλος του δικτύου υδάτων θα επιτρέπει στο νερό την ελεγχόμενη απόληξη στη θάλασσα. Επίσης μια σειρά τριών μεγάλων αντλιοστασίων όμβριων υδάτων, στεγάζει τις αντλίες που διευκολύνουν την προγραμματισμένη απόληξη των συλλεγομένων υδάτων από το δίκτυο προς τη θάλασσα μέσω εκβολών μεγάλης διαμέτρου. • Κατασκευές αυτοκινητόδρομων: Μια ποικιλία από σημαντικές κατασκευές αυτοκινητόδρομων παρέχουν αποτελεσματική κυκλοφοριακή ροή και συνδεσιμότητα μεταξύ των διαφόρων κοινοτήτων και συνοικιών που απαρτίζουν τη Lusail. Αυτοί περιλαμβάνουν πολλαπλές λωρίδες διπλού οδοστρώματος με κοιλαδογέφυρες αποτελούμενες από τετράγωνους δοκούς και συστήματα προέκτασης, γέφυρες και υπόγειες διαβάσεις. • Κατασκευή γεφυρών: Ένα σύνολο από εννιά γέφυρες παρέχουν συνδεσιμότητα μεταξύ των τεσσάρων νησιών Qetaifan και την ηπειρωτική ακτή της Lusail,οι επτά παρέχουν πρόσβαση σε οχήματα και οι δύο μόνο σε πεζούς. Δύο από τις γέφυρες οχημάτων θεωρούνται αξιοθαύμαστες κατασκευές, είναι αυτοστηριζόμενες καλωδιακές γέφυρες με μεταλικές υπερκατασκευές και μοναδικούς κυκλικούς πυλώνες που ενώνουν την ηπειρωτική χώρα με το Βόρειο νησί και το πρώτο Νότιο νησί. Οι δύο γέφυρες πεζών συνδέουν τα τρία

Εικόνα 32: Σταδιο κατασκεύης το 2015

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

νότια νησιά του Qetaifan και είναι σταθερές κατασκευές τριών καλωδιακών συνδέσεων με καταστρώματα με σύστημα προέκτασης και πυλώνες από ανοξείδωτο ατσάλι. Οι γέφυρες ενσωματώνουν υψηλών προδιαγραφών αρχιτεκτονικά στοιχεία συμπεριλαμβάνοντας επιφάνειες γρανίτη, γυάλινα κιγκλιδώματα εσωτερικό φωτισμό, περίπτερα με τέντες σκίασης και τμήματα γυάλινων καταστρωμάτων με παγκάκια. • Οδικό δίκτυο: Η πόλη Lusail εξυπηρετείται από ένα εκτεταμένο οδικό δίκτυο, που κυμαίνεται από μεγάλες λεωφόρους διπλού οδοστρώματος πολλαπλών λωρίδων κυκλοφορίας σε τοπικές οδούς μονής κατεύθυνσης. Όλοι οι δρόμοι έχουν σχεδιαστεί με τους υψηλότερους διεθνείς/Ashghal σχεδιαστικούς κανόνες και πρότυπα. Επιπλέον, το δίκτυο θα διαθέτει φωτισμό των οδών και συστήματα διαχείρισης και πληροφοριών κυκλοφορίας τελευταίας τεχνολογίας που θα μειώσουν τη συμφόρηση και θα βοηθήσουν τους κατοίκους και επισκέπτες προς τον επιλεγμένο προορισμό τους. Οι κεντρικοί αυτοκινητόδρομοι έχουν σχεδιαστεί ως ταχείας κυκλοφορίας που υπόσχονται να παρέχουν μια θαυμάσια εμπειρία οδήγησης στον επισκέπτη Για τη βελτίωση της ροής της κυκλοφορίας, ανισόπεδοι κόμβοι έχουν ενσωματωθεί εντός του δικτύου. Αυτό το δίκτυο θα συνδέει τελικά το βόρειο τμήμα της πόλης Lusail σε δύο νέους κεντρικούς ανισόπεδους κόμβους που θα κατασκευαστούν ως μέρος της προβλεπόμενης αναβάθμισης του αυτοκινητόδρομου Al Khor από την Ashghal. • Παραλίες: Οι κάτοικοι και οι επισκέπτες θα έχουν πρόσβαση σε μια σειρά από υψηλής ποιότητας παραλίες που βρίσκονται σε όλη την πόλη Lusail που θα κατασκευαστούν με τα υψηλότερα διεθνή πρότυπα από προσεκτικά επιλεγμένη άμμο που συλλέγεται τοπικά. Οι παραλίες θα παρέχουν στους χρήστες εύκολη πρόσβαση στη θάλασσα και συνθήκες ασφαλούς κολύμβησης. [Lusail City, Smart City] Μεταφορές

Εικόνα 33 Lusail

Εικόνα 34: Lusail

Οι μεταφορές στη Lusail είναι επίσης ένας παράγοντας αυστηρά μελετημένος και με σημαντικές πρωτοβουλίες: • Light Rail Transit (LRT): Η Lusail διαθέτει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για τη δημιουργία ενός δικτύου σιδηρόδρομων, τα οποία θα συνδέουν τις διάφορες περιοχές. Αυτά τα τρένα θα συνδέουν τα ευρύτερα δίκτυα, τα οποία 96

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

το Κατάρ και άλλες χώρες του Αραβικού Κόλπου σχεδιάζουν να χτίσουν το μέλλον. Το σιδηροδρομικό δίκτυο θα έχει χαμηλή κατανάλωση ενέργειας, στηρίζοντας το όραμα του Κατάρ για τη συνεχή ανάπτυξη και τη διασφάλιση του έργου ως προς τα περιβαλλοντικά πρότυπα. Το δίκτυο αποτελείται από τέσσερις κύριες γραμμές τραμ που εκτείνεται σε 38,5 χιλιόμετρα τόσο υπόγεια όσο και πάνω από το έδαφος, με 36 επιβατικούς σταθμούς. Στο νότιο τμήμα της πόλης, 5,5 χιλιόμετρα μετρό είναι υπό κατασκευή. Στο σιδηρόδρομο θα ενταχθούν διάφορες κατοικημένες περιοχές σε όλη την πόλη που θα εξυπηρετούν και τη Μαρίνα, την Energy City του Κατάρ και τη Entertainment City του Κατάρ με 8 υπόγειους σταθμούς. Στο βόρειο EC1, η Lusail θα έχει 30 σταθμούς σε βαθμό [HC1] για να εξυπηρετεί τις περιοχές της επαρχίας Fox Hills, τις βόρειες κατοικημένες περιοχές, τα ιατρικά κέντρα και τις εκπαιδευτικές κοινότητες, την περιοχή του γκολφ και στην Plaza στην καρδιά της πόλης. Στο εγγύς μέλλον, το σιδηροδρομικό δίκτυο θα συνδεθεί με ανισόπεδους κόμβους με το δίκτυο του μετρό της Ντόχα που βρίσκεται στην εθνική οδό Al Khor και στο Νότιο τμήμα. • Υπόγειοι χώροι στάθμευσης: Ο χώρος στάθμευσης είναι ένα πρόβλημα ακόμη και για τις πιο διάσημες και σύγχρονες πόλεις σε όλο τον κόσμο. Στο πλαίσιο αυτό, οι σχεδιαστές της Lusail City δημιούργησαν περιοχές ειδικά ορισμένες για τα αυτοκίνητα. Οι χώροι στάθμευσης θα κατανεμηθούν σε κάθε κτίριο για τους κατοίκους και τους επισκέπτες, και, επιπλέον, θα υπάρξουν δημόσιοι υπόγειοι χώροι στάθμευσης αυτοκινήτων στην περιοχή της Μαρίνας (2.200 θέσεις), στα Qetaifan Νήσους(1.030 θέσεις), στη Lusail Commercial Boulevard (2.750 θέσεις), και στη Lusail Plaza (2500 θέσεις).Η στάθμευση των αυτοκινήτων στη Lusail και οι χώροι αναμονής είναι εξίσου προσιτοί τόσο για τους κατοίκους όσο και τους επισκέπτες. Οι χώροι στάθμευσης της πόλης έχουν προσεκτικά τοποθετηθεί και διαμορφωθεί με τέτοιο τρόπο ώστε αναμένεται να δέχονται σημαντικό αριθμό επισκεπτών και συνδέονται με 10 πεζοδρομημένες σήραγγες που εκτείνονται μεταξύ των διαφόρων περιοχών. • Θαλάσσιες μεταφορές: Η Lusail έχει αναπτύξει 30 χιλιόμετρα προκυμαίας ώστε η προτιμώμενη μεταφορά για πολλούς κατοίκους και τους επισκέπτες να είναι με θαλάσσια ταξί. Τα θαλάσσια ταξί θα είναι ένα από τα ταχύτερα και πιο απολαυστικές μέσα για να μεταφερθεί κανείς μέσα στην πόλη.

Εικόνα 35: Light Rail Transit (LRT)

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

• Δίκτυα Κεντρικών δρόμων: Ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία της Lusail πόλης είναι η στρατηγική της θέση της εθνικής οδού Al Khor , με γρήγορη πρόσβαση στη λιμνοθάλασσα Qotaifan, τη Ντόχα και το διεθνές αεροδρόμιο του Hamad. Μέσα στην πόλη, ένα προσεκτικά σχεδιασμένο οδικό δίκτυο έχει αναπτυχθεί με εισόδους στον αυτοκινητόδρομο, κόμβους και πολλές γέφυρες, τα οποία συνδέουν τη Lusail με την εθνική οδό Al Khor και τα υπόλοιπα δίκτυα. • Διαδρομές ποδηλάτων: Ένα εκτεταμένο δίκτυο ποδηλατοδρόμων και των πεζόδρομών έχει προγραμματιστεί για όλη την πόλη. Διευκολύνοντας τη μεταφορά ακόμη περισσότερο, το εν λόγω δίκτυο θα συνδέει το δημόσιο σύστημα μεταφοράς της Lusail το οποίο περιλαμβάνει: το σιδηροδρομικό σταθμό του τραμ, την σιδηροδρομική εναλλαγή, καθώς και δημόσιους χώρους στάθμευσης. [Lusail City, Smart City] Υπηρεσίες Συστήματα ψύξης συνοικιών: Η πόλη Lusail θα χρησιμοποιήσει ένα σύστημα τελευταίας τεχνολογίας για τη διατήρηση δροσερού περιβάλλοντος σε κτίρια κ πύργους. Το σύστημα περιλαμβάνει σωλήνες με δροσερό νερό που μεταφέρονται μέσω υπόγειων τούνελ στην συνοικία Marina και μέσω ενός εκτεταμένου δικτύου σε όλη την πόλη. Μία μονάδα κεντρικού ελέγχου θα είναι υπεύθυνη για τη λειτουργία, τη διαχείριση και διατήρηση του συστήματος ψύξης, καθώς και την επίτευξη των ακολούθων: • Τη μείωση της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας • Τη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον • Μείωση των οικονομικών πόρων και αύξηση της παραγωγής • Καλύτερη σχεδίαση, αισθητική και επίπεδο άνεσης Gas Farms: Η Lusail χρησιμοποιεί ένα υπόγειο δίκτυο διανομής συνθετικού φυσικού αερίου, αντικαθιστώντας τις παραδοσιακές φιάλες αερίου LP για αυξημένη άνεση, ασφάλεια και οικονομική μεταφορά αερίου. Ο αγωγός φυσικού αερίου της Lusail είναι ένα από τα μεγαλύτερα έργα αξιοποίησης του εγχώριου φυσικού αερίου στο Qatar με εμβαδό 38 τ.χλμ Το δίκτυο φυσικού αερίου θα εξυπηρετεί 19 περιοχές για διαφορετικούς καταναλωτές και για ποικίλες εφαρμογές στην ανάπτυξη της Lusail. 98

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Βιομηχανία PWC: Ένα σύστημα πεπιεσμένου αέρα θα είναι υπεύθυνο για τη διαχείριση των αποβλήτων σε επιλεγμένες περιοχές της πόλης. Το σύστημα επιτρέπει στα οικιακά απόβλητα να μεταφερθούν μέσω ενός δικτύου σωληνώσεων από τα μέρη περισυλλογής, που βρίσκονται σε κάθε όροφο των κτιρίων, σε έναν σταθμό συλλογής. Τα απόβλητα μεταφέρονται μέσω ενός υπογείου αγωγού υπό την πίεση του αέρα, και αισθητήρες υποδεικνύουν πότε πρέπει να εκκενωθούν. Οι αγωγοί συγκλίνουν σε ένα σταθμό συλλογής, και, στη συνέχεια, τα απόβλητα θα συσσωρευτούν στην τελική του θέση, σε χώρους υγειονομικής ταφής ή κομποστοποιούνται. Το σύστημα βοηθά να διευκολυνθεί ο διαχωρισμός και η ανακύκλωση των αποβλήτων. Το σύστημα τελευταίας τεχνολογίας θα επιτύχει τα εξής: • Αφαίρεση των παραδοσιακών κάδων απορριμμάτων από τους δρόμους, προς αποφυγή δυσάρεστων οσμών • Αφαίρεση του παραδοσιακού απορριμματοφόρου φορτηγού, προς αποφυγή ρύπανσης και θορύβου • Βελτίωση της οπτικής επίδρασης • Το σύστημα λειτουργεί 24 ώρες τη μέρα και 365 μέρες το χρόνο και τα απόβλητα αποβάλλονται κάθε στιγμή της ημέρας. Το σύστημα εξασφαλίζει πως η πόλη Lusail θα παραμένει καθαρή και υγιείς. Εγκαταστάσεις υποσταθμών: Ένα εκτεταμένο δίκτυο υποστήριξης με υποσταθμούς και καλώδια ηλεκτρισμού θα διανέμει ηλεκτρική ενέργεια σε όλη την πόλη. Το δίκτυο απαιτεί την κατασκευή 66kV και 11kV υποσταθμών, οι οποίοι θα λαμβάνουν και θα διανέμουν την παροχή από το εθνικό δίκτυο Kahramaa. Για να περιοριστεί τυχόν δυσμενή οπτικό αντίκτυπο, οι υποσταθμοί 11kV χτίζονται υπόγεια σε κτίρια από ενισχυμένο σκυρόδεμα. Τμήματα καλωδίων 66kV από την ηπειρωτική χώρα στα νησιά Qetaifan θα τοποθετηθούν κάτω από το βυθό της θάλασσα μέσα σε ειδικά κατασκευασμένες σήραγγες, που θα διατηρούνται στεγνά για να επιτραπεί η ευκολία της μελλοντικής επέκτασης του δικτύου. [Lusail City, Smart City] Τοπίο Πάρκα: Σχεδόν σε κάθε γωνιά της πόλης υπάρχουν πολλά πάρκα. Αυτά τα καταπράσινα τοπία τοποθετούνται σε αρμονία το ένα με το άλλο και αντιπροσωπεύουν διακριτικά τα χαρακτηριστικά της συνοικίας. Εντός της 99

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

περιοχής του Fox Hills υπάρχουν 33 πάρκα διάσπαρτα σε όλη την περιοχή των 10,3 εκταρίων ανοιχτού χώρου. Το Crescent Park χωρίζεται σε πέντε ξεχωριστά κομμάτια γης που αποτελούνται από σκληρά και μαλακά εδάφη. Το πάρκο περιλαμβάνει θεματικές παιδικές χαρές, στοιχεία νερού, μέρη σκίασης, αρχιτεκτονικά στοιχεία (περίπτερα, δωμάτια για φυτά, μνημεία) ποδήλατα και μονοπάτια, πλατείες, χώρους καθιστικού, δασικές ζώνες, περιοχές γκαζόν, σκαφτούς κήπους και περιοχές με έμφαση στο περιβάλλον. Για τους λάτρεις των σπορ μια σειρά από εγκαταστάσεις είναι ευρέως διαθέσιμες, όπως γήπεδο ποδοσφαίρου, τρία γήπεδα μπάσκετ, δύο γήπεδα βόλεϊ, τρία γήπεδα τένις, τέσσερις εκτάσεις bocce, μια έκταση για LawnBowl και μονοπάτια ποδηλασίας. Δημόσιοι χώροι: οι δημόσια χώροι στην συνοικία Marina στην Lusail περιλαμβάνουν ένα σύστημα διαμόρφωσης των δρόμων, διαμορφωμένους χώρους στάθμευσης και μια σειρά από πεζοπορικές διαδρομές . Η δημόσια περιοχή περιλαμβάνει διαμόρφωση περιβάλλοντος, πλακοστρώσεις φυσικής πέτρας, αισθητικά χαρακτηριστικά, χαρακτηριστικά γνωρίσματα νερού, μέρη σκίασης, πέργκολες, υπερσύγχρονο σύστημα άρδευσης, διαμορφωμένο φωτισμό, φωτισμό οδών τοποθετημένο σε πολύ-λειτουργικούς πυλώνες και αστικό εξοπλισμό, που όλα διαχειρίζονται από το Κεντρικό Κέντρο Ελέγχου της Lusail. Αστικός Εξοπλισμός: Το λεπτομερειακό επίπεδο του σχεδιασμού σε όλη την πόλη θα είναι συγκλονιστικό, από τους κάδους απορριμμάτων μέχρι τα καθίσματα και τα κιγκλιδώματα στη στάση των λεωφορείων σε όλη την πόλη, κάθε στοιχείο θα πρέπει να αντιμετωπίζεται περισσότερο ως ένα αρχιτεκτονικό αριστούργημα από ότι ένα συνηθισμένο κομμάτι του αστικού εξοπλισμού. [Lusail City, Smart City]

Εικόνα 36: Φιλικά προς το περιβάλλον Πάρκα

Αειφορία Η πόλη Lusail είναι η πρώτη και μεγαλύτερη αειφόρος πόλη στο Qatar με φιλόδοξες και πρωτοποριακές ιδέες που ενισχύουν κάθε πτυχή του εθνικού οράματος του Qatar. Η Lusail πηγαίνει πέρα από τη συνήθη έννοια μιας σύγχρονης πόλης καθώς περιλαμβάνει καινοτόμες ιδέες που βάζουν τη θεωρία της αειφορίας στον πυρήνα του ευρύτερου προγράμματος της πόλης. 100

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Γη και διατήρηση του νερού Η Lusail έχει εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και έχει εκπονήσει μελέτη περιβαλλοντικού σχεδιασμού με μια στρατηγική για την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και την προστασία της ποιότητας του εδάφους. Η ακτογραμμή της Lusail: εκτείνεται σε πάνω από 27 χλμ και προστατεύεται από: • Επένδυση πέτρινου τοίχου • Τοίχος φύλαξης από σκυρόδεμα με κλιμακωτό τοίχο, παραλιακούς και βαθμιδωτούς τοίχους για να δημιουργήσουν ένα νέο παραθαλάσσιο περιβάλλον. Οι ενισχυμένοι τοίχοι θα λειτουργούν ως τεχνητοί ύφαλοι και προάγουν έναν βιότοπο σε χλωρίδα κ πανίδα. Επιπλέον η οικοδόμηση και οι πράσινες περιοχές κατά μήκος της προκυμαίας θα λειτουργήσουν ως παγίδα για την άμμο και τη σκόνη που μεταδίδεται με τον αέρα από το βορρά. Το έργο δεσμεύτηκε να τηρήσει την προστασία του παράκτιου και θαλάσσιου περιβάλλοντος κατά την κατασκευή και διαχείριση του σχεδίου με το EMP (Environment management Plan), και επίσης υπάρχει μια ετήσια έρευνα παρακολούθησης για να εξασφαλίσει την προστασία των ακτών.

Εικόνα 37: Lusail

Διατήρηση του οικοτόπου Η παρούσα στρατηγική της Lusail ελαχιστοποιεί τις επιπτώσεις και προστατεύει το οικοσύστημα, όπως συνιστάται από την εκτίμηση των ερευνών για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Το σχέδιο της Lusail ενισχύει την βιοποικιλότητα του τόπου συμπεριλαμβανομένων των πυκνών φυκών του βυθού. Μεταφορές 1. LRT: Για μείωση των εκπομπών ρύπων των οχημάτων και εξοικονόμηση ενέργειας, ένα ολοκληρωμένο σύστημα μεταφορών έχει εισαχθεί στη Lusail. Ένας σιδηρόδρομος με 38 σταθμούς συνδέει τις 19 συνοικίες και ανταποκρίνεται στη ζήτηση για μεταφορά. 2. Στρατηγική στάθμευσης και οδήγησης: Χώροι στάθμευσης 101

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

αυτοκινήτων έχουν προγραμματιστεί για να εξασφαλιστεί η μικρή απόσταση από τους σιδηροδρομικούς σταθμούς και να ενθαρρύνει τους ανθρώπους να χρησιμοποιούν το σιδηρόδρομο για να ταξιδεύουν εντός της Lusail. 3. Σύστημα μεταφοράς μέσω θάλασσας: Έχει αναπτυχθεί για να χρησιμοποιηθεί στη μαρίνα της Lusail και στο κύριο μεγάλο κανάλι για τη μεταφορά επιβατών εντός και εκτός πόλης. 4. Σύστημα οδών για ποδήλατα και πεζούς: Προγραμματίζεται και υλοποιείται. Το δίκτυο συνδέει όλη την πόλη και διασχίζει 67 χλμ ποδηλατοδρόμων και πεζοπορούμενων διαδρομών. 5. Οδικό δίκτυο: Μία ιεραρχία δρόμων έχει αναπτυχθεί για τη Lusail για να αποφευχθεί η κυκλοφορία και για την προστασία των πεζών χρησιμοποιώντας εκτεταμένων υπόγειες οδικές σήραγγες. Επιπλέον ένα σύστημα συμπληρωματικής λεωφορείων μεταφοράς μελετάται από την Mowasalat για να συνδέσει όλα τα οικιστικές, εμπορικές, και λιανικές περιοχές με το σύστημα δημοσίων συγκοινωνιών. Βιώσιμες υποδομές Ψύξη διαμερισμάτων: Το σύστημα ψύξης της περιοχής της Lusail που είναι μεταξύ των μεγαλύτερων στον κόσμο και έχει σχεδιαστεί για να γλιτώνει 65 εκατομμύρια τόνους διοξείδιο του άνθρακα ετησίως. Αέριο: Το δίκτυο φυσικού αερίου έχει σχεδιαστεί στην Lusail για να συνδέει κάθε κομμάτι σε όλη την πόλη με το δίκτυο φυσικού αερίου, εξοικονομώντας έτσι την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας ιδιαίτερα για οικιακή μαγειρική, όλα τα μεγάλα δημόσια κέντρα διασκέδασης και χώρους για φαγητό και ποτό. Συλλογή αποβλήτων: Εκτός από την παραδοσιακή συλλογή αποβλήτων έχουν σχεδιαστεί και υλοποιούνται ο διαχωρισμός δύο ειδών αποβλήτων, υγρά και ξηρά απόβλητα για τη διευκόλυνση των εγκαταστάσεων επεξεργασίας. Θα υπάρχουν περίπου 420 τόνοι οργανικών αποβλήτων που έχουν τη δυνατότητα καύσης και 310 τόνοι με τη δυνατότητα ανακύκλωσης. Σταθμός κατεργασίας λυμάτων Οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων της Lusail έχουν σχεδιαστεί για 102

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

να διασφαλίσουν ότι όλο τα επεξεργασμένο νερό θα ανακυκλωθεί για σκοπούς άρδευσης. Πρόκειται για ένα υπερσύγχρονο σύστημα κατεργασίας λυμάτων που έχει σχεδιαστεί και κατασκευαστεί σε μια πλατφόρμα για να παρέχει τα υψηλότερα επίπεδα κατεργασίας λυμάτων και αειφόρες περιβαλλοντικές λύσεις χρησιμοποιώντας την πιο εξελιγμένη τεχνολογία, την τεχνολογία Membrane Bio-reactor για να εξυπηρετήσει την ανάπτυξη των Lusail, Qatar, και της λιμνοθάλασσας Leqtaifiya. Μια πλήρης εγκατάσταση διαχείρισης της λάσπης που αποτελείται από πηκτικά μέσα, αερόβια σταθεροποίηση και αφυδάτωση χρησιμοποιώντας φίλτρα εξασφαλίζει ένα ελάχιστο ποσοστό 30% ξερής λάσπης στην έξοδο της εγκατάστασης, ενώ τα επεξεργασμένα λύματα που παράγονται με υψηλές απαιτήσεις περιβαλλοντικής υγείας και ασφάλειας πρέπει να χρησιμοποιηθούν για αρδευτικούς σκοπούς και ανάγκες εξωραϊσμού της ανάπτυξης της Lusail. Εγκαταστάσεις κοντά σε συνοικίες Η διαθεσιμότητα για την πλήρη αυτοματοποίηση σπιτιών και γραφείων στη Lusail θα βοηθήσει να εφαρμοστεί το αποτελεσματικότερο σύστημα διαχείρισης κτιρίων (BMS) για κάθε κτίριο στην πόλη της Lusail. Μείωση των αποστάσεων Το μαζικό σχέδιο της Lusail περιλαμβάνει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: • Εκτεταμένους δρόμους μετακίνησης πεζών και ποδηλάτων για τη μείωση των μετακινήσεων με αυτοκίνητα και βελτίωση της κινητικότητας • Ενσωμάτωση μεικτών χώρων χρήσης στις περισσότερες περιοχές για την παροχή υπηρεσιών και τη μείωση της κίνησης. • Ανάπτυξη ενός ασφαλούς δημόσιου χώρου και μονοπάτια για να ενθαρρύνει την πεζοπορία μεταξύ των προορισμών • Δημιουργία ενός δημόσιου χώρου μελετημένου από το γενικό πρόγραμμα με στόχο την ενθάρρυνση της κοινωνικής αλληλεπίδρασης και την προώθηση της σωματικής άθλησης σε κοντινή απόσταση. • Όλες οι δημόσιες συγκοινωνίες έχουν ενσωματωθεί στο πλαίσιο του γενικού σχεδίου για να υποστηρίξουν σημαντικούς προορισμούς εντός κάθε συνοικίας 103

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

• Όλες οι αστικές εγκαταστάσεις βρίσκονται στη βάση της κάθε συνοικίας όπως σχολεία, τζαμιά κτλ. • Έχουν σχεδιαστεί κήποι εντός της κάθε κατοικημένης γειτονίας των συνοικιών σε κοντινή απόσταση για πρόσβαση με τα πόδια. • Δημιουργία 170.000 θέσεων εργασίας στη Lusail για να παρέχουν ευκαιρίες στους κατοίκους να εργάζονται και ζουν στη Lusail. • Δημιουργία μεγάλων εγκαταστάσεων σπορ και αναψυχής για τον πληθυσμό της Lusail όπως γήπεδα γκολφ, μεγάλα στάδια και χώρους εκπαίδευσης, παθητικά και ενεργητικά πάρκα, μαρίνα, θαλάσσιες δραστηριότητες και πολιτισμικές εγκαταστάσεις.[Lusail City, Smart City] Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι η στρατηγική της έξυπνης πόλης της Lusail έχει αναπτύξει δράσεις και κινητοποιήσεις σε όλα τα επίπεδα με έναν έντονο ανθρωποκεντρικό και περιβαλλοντικό χαρακτήρα σε σχέση με τα υπόλοιπα παραδείγματα που εξετάσαμε. Η Lusail ως μία νέα πόλη έχει το πλεονέκτημα του σχεδιασμού καινοτόμων συστημάτων χωρίς να αντιμετωπίζει τις προσκλήσεις των υπολοίπων επιτρέποντάς της να επιτύχει καλύτερες συνθήκες διαβίωσης και ποιότητας ζωής για τους πολίτες και κατατάσσοντας την με αυτόν τον τρόπο σε μία από τις πιο έξυπνες πόλεις του κόσμου.

104

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

6.2 Η περίπτωση της Masdar Ένα ακόμα παράδειγμα μίας νέας πόλης που είναι υπό κατασκευή από την ασιατική ήπειρο είναι η πόλη Masdar, η οποία βρίσκεται και αυτή στη Σαουδική Αραβία και συγκεκριμένα στο Abu Dhabi. Η εταιρία Mubadala Development, η οποία ανήκει στην κυβέρνηση του Abu Dhabi, ίδρυσε τη Masdar ως ένα πλήρως ελεγχόμενο θυγατρικό έργο το 2006. Η Masdar καθοδηγείται από το Abu Dhabi Economic Vision 2030, ένα πρόγραμμα που προωθεί νέες πηγές εσόδων για το εμιράτο και ενισχύει τους οικονομικούς τομείς που βασίζονται στη γνώση. Το 2008, η Masdar καινοτόμησε και δρομολόγησε ένα τολμηρό εγχείρημα να αναπτύξει την πιο βιώσιμη και οικολογική πόλη του κόσμου. Μέσα από έξυπνες επενδύσεις, η Masdar πρωτοπορεί με επιτυχία σε ένα πράσινο εγχείρημα για το πώς οι πόλεις μπορούν να ανταπεξέλθουν στην ταχεία αστικοποίηση και να μειώσουν δραματικά την ενέργεια, το νερό και τα απόβλητα. Η Masdar προωθεί τη δημιουργία, την εμπορευματοποίηση και την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και καθαρών τεχνολογιών, ως σύνδεσμος μεταξύ της σημερινής οικονομίας ορυκτών καυσίμων και της ενεργειακής οικονομίας του μέλλοντος. Με κάθε μονάδα επικεντρωμένη σε ένα βασικό στοιχείο της αλυσίδας, η Masdar λειτουργεί στο ευρύ πεδίο που απαιτείται για να αντιμετωπιστούν οι πιεστικές προκλήσεις βιωσιμότητας του αύριο. Αυτό διατηρεί τη Masdar στο παγκόσμιο προσκήνιο της βιομηχανίας ανανεώσιμης ενέργειας καθώς ακολουθούνται πρωτοποριακές και εμπορικά βιώσιμες τεχνολογίες και συστήματα. [Mubadala Company] Η Masdar συνδυάζει την τελευταία λέξη της τεχνολογίας με το βασικό σχεδιασμό των παραδοσιακών οικισμών της Αραβίας. Σε μια ανάπτυξη κτιρίων μικτής χρήσης, χαμηλού επιπέδου και υψηλής πυκνότητας, η Masdar περιλαμβάνει τα κεντρικά γραφεία του Διεθνούς Οργανισμού Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και το Ινστιτούτο Masdar που ολοκληρώθηκε πρόσφατα. Σε στρατηγική τοποθεσία για τις μεταφορές του Άμπου Ντάμπι, η Masdar συνδέεται με τις γειτονικές κοινότητες και το Διεθνές Αεροδρόμιο από υπάρχουσες οδικές και σιδηροδρομικές διαδρομές. Η ίδια η πόλη θα είναι η πρώτη σύγχρονη κοινότητα στον κόσμο που θα λειτουργήσει χωρίς συμβατικά οχήματα στο επίπεδο του δρόμου. Με μέγιστη απόσταση 200 μέτρων από τις

Εικόνα 38: Masterplan

Εικόνα 39: η Αρχιτεκτονική στη Masdar 105

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

πλησιέστερες ταχείες συγκοινωνιακές συνδέσεις, η πόλη έχει σχεδιαστεί για να ενθαρρύνει το περπάτημα, ενώ τα σκιασμένα δρομάκια και οι αυλές προσφέρουν ένα ελκυστικό περιβάλλον, προστατευμένο από ακραίες κλιματολογικές συνθήκες. Η γη γύρω από την πόλη θα περιέχει αιολικά και φωτοβολταϊκά αγροκτήματα, ερευνητικά πεδία και φυτείες, που επιτρέπουν στην κοινότητα να είναι εξ ολοκλήρου ενεργειακά αυτάρκης. Η ανάπτυξη χωρίζεται σε δύο τομείς, γεφυρώνεται από ένα γραμμικό πάρκο, και υλοποιείται σε φάσεις, αρχίζοντας με το μεγαλύτερο τομέα. Το βασικό πλάνο έχει σχεδιαστεί να είναι εξαιρετικά ευέλικτο, ώστε να μπορέσει να επωφεληθεί από αναδυόμενες τεχνολογίες και να ανταποκριθεί στα διδάγματα που αντλήθηκαν κατά την υλοποίηση των αρχικών φάσεων. Η επέκταση έχει προβλεφθεί από την αρχή, επιτρέποντας την ανάπτυξη, αποφεύγοντας παράλληλα την εξάπλωση που δημιουργεί προβλήματα σε τόσες πολλές πόλεις. Ενώ, ο σχεδιασμός της Masdar αντιπροσωπεύει μια συγκεκριμένη πρόταση σχετικά με την τοποθεσία και το κλίμα της, οι βασικές αρχές είναι εφαρμόσιμες παντού στον κόσμο. Υπό αυτή την έννοια, προσφέρει ένα βασικό σχέδιο για τις βιώσιμες πόλεις του μέλλοντος. [Fosters + Partners] Επιπρόσθετα, το AbuDhabi, με την έντονη, όλο το χρόνο ηλιοφάνεια και την ανάγκη για νερό, είναι ιδανικό για την ανάπτυξη τεχνολογιών όπως η ηλιακή ενέργεια και η αφαλάτωση. Και χάρη στο πετρέλαιο, δεν υπάρχει καμία έλλειψη κεφαλαίων. Η Masdar σχεδιάζει να βοηθήσει στη χρηματοδότηση ελπιδοφόρων τεχνολογιών σε όλα τα στάδια της ανάπτυξης. Αυτό θα ρυθμίσει τη συντήρηση των τοπικών επιχειρήσεων της, εκτός από τη χρηματοδότηση του Clean-Tech και άλλων στρατηγικών επενδύσεων σε εδραιωμένες επιχειρήσεις. Όλα τα κτίρια, φυσικά, θα είναι εξαιρετικά ενεργειακά αποδοτικά. Το νερό θα ανακυκλώνεται, για να μειωθεί η ανάγκη για αφαλάτωση. Θα υπάρχουν συστήματα δροσισμού, συγκομιδή όμβριων υδάτων και ηλεκτρονικοί αισθητήρες για την περίπτωση διαρροών στους σωλήνες. Θα υπάρχουν χώροι πρασίνου, αλλά με ανθεκτικά στην ξηρασία φυτά αντί για γκαζόν και λουλούδια που συνηθίζονται στο Abu Dhabi. Όλα αυτά, ελπίζεται ότι θα επιτρέψουν στην πόλη να παράγει περισσότερη ενέργεια από ότι καταναλώνει και να διασφαλιστεί ότι λιγότερο από το 2% των αποβλήτων που παράγει θα καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής. Ο άνθρακας απορροφάται από τη βλάστηση της πόλης, μαζί με τις εξαγωγές των πλεονασμάτων της πράσινης ενέργειας, θα πρέπει να είναι αρκετή για να 106

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

αντισταθμίσει τις εκπομπές που συνδέονται με την κατασκευή, λέει ο Khaled Awad, ο οποίος διαχειρίζεται του εργοταξίου. [The Economist Newspaper Limited] Το όραμα Να γίνει το Abu Dhabi μια αξιοσημείωτη πηγή γνώσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της ανάπτυξης και της εφαρμογής, και το σημείο αναφοράς παγκοσμίως για την ανάπτυξη της αειφορίας. Η αποστολή Η προώθηση της ανανεώσιμης ενέργειας και των αειφόρων τεχνολογιών μέσα από την εκπαίδευση, την έρευνα και την ανάπτυξη, τις επενδύσεις, την εμπορευματοποίηση και την προσαρμογή. Ινστιτούτο Επιστήμης και Τεχνολογίας της Masdar (MIST) Η πόλη αναπτύσσεται σε γειτονιές γύρω από το Ινστιτούτο Επιστήμης και Τεχνολογίας της Masdar, ένα ερευνητικό πανεπιστήμιο αφοσιωμένο σε πρωτοποριακές λύσεις στους τομείς της ενέργειας και της αειφορίας. Το Ινστιτούτο είναι ο πυρήνας της πόλης Masdar, το οποίο αποπνέει ένα πνεύμα καινοτομίας και επιχειρηματικότητας σε όλη την πόλη. Οι εταιρίες μπορούν να θέτουν στενούς δεσμούς με το πανεπιστήμιο και τους συνεργάτες για να ζωντανέψει η οικονομική ανάπτυξη και η επιτάχυνση των καινοτόμων τεχνολογιών στην αγορά. [Mubadala Company] Το Ινστιτούτο επιστήμης και τεχνολογίας της Masdar (MIST) θα δεχτεί τους πρώτους φοιτητές το επόμενο έτος. To ΜΙΤ βοηθάει το Ινστιτούτο Επιστήμης και Τεχνολογίας της Masdar (MIST) με την πρόσληψη και την εκπαίδευση της Σχολής. Η ελβετική τράπεζα Credit Suisse, έχει επενδύσει $100 εκατομμύρια στο ταμείο της πρωτοβουλίας Clean-Tech–το ίδιο ποσό με την ίδια τη Masdar. Η βρετανική αρχιτεκτονική εταιρεία Foster Partners, έχει παρουσιάσει το μεγάλο σχέδιο της πόλης Masdar. Η μεγάλη εταιρία πετρελαίου BP, και η μεγάλη εταιρία εξόρυξης Rio Tinto, θα συνεργαστούν για ένα σχέδιο περισυλλογής και αποθήκευσης άνθρακα. Η Masdar συνεργάζεται με αυτές τις 107

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

εταιρίες όχι επειδή στερείται κεφαλαίου, όπως λέει ο κ. al-Jaber, αλλά επειδή θέλει να επωφεληθεί από την εξωτερική εμπειρογνωμοσύνη και να μελετήσει εξονυχιστικά τις ιδέες της. Clean Energy Η υπηρεσία ανάπτυξης του Abu Dhabi παρουσίασε την πρόταση για τη Masdar, για να επιδιώξει να βρει λύσεις σε ορισμένα από τα πιο πιεστικά ζητήματα της ανθρωπότητας: την ενεργειακή ασφάλεια, την κλιματική αλλαγή και βιώσιμη ανάπτυξη του ανθρώπου. Η πρωτοβουλία είναι από ένα ερευνητικό ινστιτούτο για την ανάπτυξη περιβαλλοντικών τεχνολογιών με ένα επενδυτικό τμήμα για να εμπορευματοποιηθούν και να αναπτυχθούν αυτές οι τεχνολογίες, και μια οικολογική πόλη που χρησιμεύσει ως πεδίο δοκιμών για τις ιδέες τους. . [The Economist Newspaper Limited] Η Masdar είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας της Μέσης Ανατολής ανανεώσιμης ενέργειας. Είναι κυρίαρχος αναπτυξιακός φορέας με διασυνδεδεμένες υποδομές, μικρής κλίμακας εφαρμογές που παρέχουν πρόσβαση σε κοινότητες μακριά από το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, και έργα μείωσης του άνθρακα. Έχουν επενδυθεί περίπου 2,7 δισεκατομμύρια δολάρια σε έργα σε όλο τον κόσμο τα τελευταία δέκα χρόνια, με 1-gigawatt εγκατεστημένη παραγωγική ικανότητα και 0.7GW υπό ανάπτυξη. Τα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας της Masdar εκτείνονται σε Abu Dhabi, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ιορδανία, Μαυριτανία, Αίγυπτο, Μαρόκο, Ηνωμένο Βασίλειο, Ισπανία, Σεϋχέλλες και τα νησιά του Ειρηνικού. Τα έργα Clean Energy της Masdar περιλαμβάνουν: • το έργο ηλιακής ενέργειας Shams 1, 100-megawatt μαζί με Abengoa Solar που εκτείνεται περισσότερο από 2,5 τετραγωνικά χιλιόμετρα δυτικά του Abu Dhabi • το εργοστάσιο ηλιακών φωτοβολταϊκών της πόλης Masdar στο Abu Dhabi • τις ηλιακές εγκαταστάσεις 1-megawatt στις στέγες της Masdar • έργα αποθήκευσης και απομόνωσης άνθρακα που επιδιώκουν να προσθέσουν αξία στην εθνική οικονομία, μειώνοντας παράλληλα τις βιομηχανικές εκπομπές. Διεθνώς, το Clean Energy της Masdar έχει επενδύσει σε σημαντικά 108

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

προγράμματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας όπως το Torresol Energy, μια κοινοπραξία στην Ισπανία με το SENER που λειτουργεί 120 megawatt συγκεντρωμένες μονάδες ηλιακής ενέργειας, και το London Array, ένα υπεράκτιο αιολικό πάρκο 650-megawatt στις εκβολές του Τάμεση. Βιωσιμότητα Η ανάπτυξη χαμηλών εκπομπών άνθρακα στη Masdar έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στον μετασχηματισμό της οικονομίας του Abu Dhabi από μία πετρελαϊκή βάση σε μία βάση γνώσης και καινοτομίας. Λειτουργεί ως κέντρο δοκιμών για παγκόσμιες εταιρείες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τεχνολογίας. Η ίδια η πόλη έχει σχεδιαστεί για να μεγιστοποιήσει την ευκολία και την μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Ένα ηλιακό εργοστάσιο φωτοβολταϊκών 10-megawatt και μια συστοιχία συλλεκτών ηλιακής ενέργειας αντισταθμίζει σχεδόν όλη την ηλεκτρική ενέργεια στην πρώτη φάση, μειώνοντας την ανάγκη για τη χρήση ορυκτών καυσίμων. Στα πλαίσια του σχεδιασμού επιχειρείται μεγιστοποίηση σκιών στους δρόμους όλη τη μέρα, την αιχμαλώτιση δροσερού ανέμου μειώνοντας την ανάγκη για τη χρήση κλιματιστικού. Ένα μείγμα από εκπαιδευτικούς και ψυχαγωγικούς χώρους, στέγαση, χώρους λιανικής πώλησης, παραγωγή, και γραφεία παρέχουν στους κατοίκους εύκολη πρόσβαση σε όλα όσα χρειάζονται, μειώνοντας τις ανάγκες μεταφοράς. Τα κτίρια είναι πυκνοκατοικημένα, επιτρέποντας στους κατοίκους να ζουν και να εργάζονται στην ίδια θέση. Αυτό μειώνει τις ανάγκες θέρμανσης, ψύξης και εσωτερικής μεταφοράς. Η εξοικονόμηση νερού εξασφαλίζεται με συσκευές υψηλής απόδοσης, ντους χαμηλής ροής, έξυπνα υγρόμετρα και επεξεργασία λυμάτων, που θα ανακυκλώνονται για την άρδευση των φυτών.

Εικόνα 40: Ο σχεδιασμός

Μεταφορές Από την ίδρυσή της το 2008, η πόλη Masdar υπήρξε πρωτοπόρος στη βιώσιμη αστική ανάπτυξη. Ένα βασικό στοιχείο της είναι τη δέσμευσή της για σχετικά με τον τομέα των μεταφορών. Από το Νοέμβριο του 2010, στη Masdar λειτουργεί το σύστημα per109

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

sonal rapid transit (PRT), το οποίο τώρα έχει μεταφέρει περισσότερους από 2 εκατομμύρια επιβάτες μεταξύ των δύο σταθμών χωρίς ένα ατύχημα ή τραυματισμό. Η διαθεσιμότητα του συστήματος και η αξιοπιστία των οχημάτων υπερβαίνει το 99,6% και 99,9% αντίστοιχα. Το σύστημα PRT είναι σε λειτουργία 18 ώρες την ημέρα, από τις 06.00 μέχρι τα μεσάνυχτα, κάθε μέρα. Μεταφορές στο μέλλον για μια πόλη που αναπτύσσεται Προετοιμάζεται τώρα το επόμενο στάδιο των οχημάτων χωρίς οδηγό εντός της πόλης Masdar, που ενσωματώνει μια προτεινόμενη επέκταση του συστήματος PRT.Αυτό θα εξυπηρετεί τις ανάγκες της πόλης, σύμφωνα με την προβλεπόμενη ανάπτυξή της τα επόμενα χρόνια. Το όχημα που επιλέχτηκε για την προτεινόμενη επέκταση PRT θα γίνει ένα βασικό μέρος του οράματος και της ιστορίας της Masdar. H Masdar επίσης προβλέποντας τις μακροπρόθεσμες ανάγκες της αυξανόμενης πόλης σχεδιάζει αυτό το όχημα, ώστε να είναι ασφαλή, επεκτάσιμο και εμπορικά βιώσιμο. Η επέκταση του συστήματος PRT θα καλύπτει μια διαδρομή 1 χλμ που συνδέει το Ινστιτούτο Masdar, την έδρα του Διεθνούς Οργανισμού Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (IRENA) και το πρόσφατα ανακοινωμένο κέντρο λιανικής My City Centre Masdar που είναι σε ανάπτυξη. Κυρίως, αυτό σημαίνει ότι για πρώτη φορά η λύση των βιώσιμων μεταφορών της Masdar θα πρέπει να λειτουργεί σε εξωτερικούς χώρους στο κλίμα του Abu Dhabi, και θα ενσωματώνεται με πεζούς και άλλα είδη οχημάτων. Ως εκ τούτου, πρέπει να πληρούν ακόμη αυστηρότερες απαιτήσεις ασφάλειας από ότι το τρέχον PRT. Εν ολίγοις, οι απαιτήσεις για τη λύση περιλαμβάνουν: • Μηδενικές εκπομπές ρύπων • Χωρίς ανάγκη οδηγού • Να λειτουργούν παράλληλα με άλλα οχήματα/πεζούς (για να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις) • Ευέλικτα – Στάσεις, Σταθμοί • Εξωτερική λειτουργία στις συνθήκες των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων •Ανιχνεύσιμα από το σύστημα διαχείρισης μεταφορών της Masdar

Εικόνα 41: Τομή με τα επίπεδα κίνησης

110

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Ο πλειοδότης που θα κερδίσει θα πρέπει να παρέχει τα εξής: • Η τεχνολογία που θα χρησιμοποιείται (αυτόνομο όχημα) • Αριθμός οχημάτων που χρειάζονται, ανάλογα με τις απαιτήσεις της πόλης Masdar • Λεπτομερή CapEx και OpEx • Λειτουργικό μοντέλο • Όλες τις απαιτήσεις αστικών υποδομών • Κοστολογούμενος «Χάρτης πορείας» για την ανάπτυξη του συστήματος • Σχέδιο εκτέλεσης [Mubadala Company]

Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι η στρατηγική της Masdar εστιάζει στην ένταξη της καινοτομίας στο σχεδιασμό και στις βασικές υποδομές, γεγονός που την καθιστά μία από τις πιο έξυπνες πόλεις παγκοσμίως. Τα βιοκλιματικά συστήματα που εφαρμόζει σε συνδυασμό με τη μηδαμινή επιβάρυνση του περιβάλλοντος ανεβάζουν τον πήχη για την έξυπνη ανάπτυξη και αποτελούν ένα πρότυπο προς μίμηση.

111

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

6.3 Σύγκριση Lusail - Masdar Συμπεραίνουμε λοιπόν και από τα δύο παραδείγματα της Masdar και της Lusail ότι υπερέχουν στο σχεδιασμό και στην ανάπτυξη των έξυπνων λύσεων συγκριτικά με τις υφιστάμενες που αναφέρθηκαν προηγουμένως. Το πλεονέκτημα της κατασκευής από την αρχή τους παρέχει την δυνατότητα της εύκολης ενσωμάτωσης νέων συστημάτων. Η Lusail έχει εστιάσει στη χρήση των ICT και στη δημιουργία μιας πιο συμβατικής πόλης με έμφαση στη τεχνολογία και την οικολογία ενώ η Masdar αποτελεί ένα πειραματικό εγχείρημα για την εφαρμογή καινοτόμων λύσεων στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και στην ατμοσφαιρική ρύπανση. Και οι δύο έχουν προβλέψει για την επεξεργασία των αποβλήτων τους, για τη προστασία του περιβάλλοντος, για τη μείωση της σπατάλης και την ανακύκλωση του νερού και τη δημιουργία πάρκων και χώρων πρασίνου. Η Masdar στο πλαίσιο της δοκιμής της εφαρμογής καινοτόμων λύσεων όμως έχει εστιάσει στη δημιουργία ενός συστήματος κινητικότητας με μηδενικούς ρύπους λόγω των ηλεκτρικών οχημάτων, χωρίς την ύπαρξη αυτοκινήτων και στην ενεργειακή της αυτονομία με την εκμετάλλευση της ηλιακής ενέργειας, ενώ η Lusail διατηρεί πιο συμβατικά μέσα μεταφοράς τα οποία όμως παραμένουν αποδοτικά, κυρίως συγκριτικά με υφιστάμενες πόλεις και ως προς την ενέργεια έχει πάρει μέτρα για να μειώσει τις ανάγκες της αλλά η κύρια πηγή θα είναι το συνθετικό φυσικό αέριο. Στο διάγραμμα που ακολουθεί (Διάγραμμα 3) συγκρίνουμε με τα ίδια κριτήρια τις δύο πόλεις. Διαπιστώνουμε όντως τη μεγάλη κινητικότητα τους στο τομέα του περιβάλλοντος, όπου και οι δύο έχουν λάβει σημαντικά μέτρα τόσο για τη μειωμένη ρύπανση όσο και για την εξοικονόμηση ενέργειας. Ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι δεν έχει αναφερθεί καμία δράση στο τομέα της έξυπνης διακυβέρνησης γεγονός άρρηκτα συνδεμένο με το πολίτευμα της χώρας. Παρατηρούμε επίσης ότι οι δράσεις που αφορούν αυστηρά ηλεκτρονικές υποδομές είναι σχεδόν μηδενικές, γεγονός που είναι λογικό από τη στιγμή που δημιουργούνται εξ αρχής με τα πρότυπα της έξυπνης πόλης. Ένα επίσης ενδιαφέρον σημείο είναι ότι η Lusail αν και έχει περισσότερες δράσεις στο τομέα των μεταφορών και του περιβάλλοντος, φαίνεται να παρέχει χαμηλότερη ποιότητα ζωής σε σχέση με τη Masdar. Ο λόγος είναι ότι η Masdar αν και έχει λιγότερες δράσεις είναι πιο καινοτόμες και προσεκτικά σχεδιασμένες ώστε να λύνουν αποτελεσματικά τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει. 112

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Διάγρμμα 3: Νέες Πόλεις 113

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Συμπεράσματα

Στο πλαίσιο αυτής της εργασίας έγινε μία προσπάθεια να διευκρινιστεί η έννοια του όρου έξυπνη πόλη μέσα από την ιστορική ανασκόπηση και να διευκρινηστεί η χρήση του. Ο όρος έξυπνη πόλη αναπτύχθηκε σχετικά πρόσφατα και προέκυψε ως μία ανάγκη της κοινωνίας για άμεσες λύσεις στα ποικίλα προβλήματα που δημιούργησε η αστικοποίηση και τα περιβαλλοντικά προβλήματα των τελευταίων δεκαετιών. Μόλις από τη δεκαετία του 60’ υπήρχαν τα πρώτα οράματα αρχιτεκτόνων για πόλεις που θα μπορούσαν να τροποποιούνται με τη χρήση της τεχνολογίας, τα οποία και αποδίδουν την πρώιμη τάση για ένταξη της τεχνολογίας στον αστικό σχεδιασμό. Διαπιστώθηκε λοιπόν, ότι ο όρος της έξυπνης πόλης δεν έχει ακόμα έναν καθολικά αποδεκτό ορισμό, και για το λόγο αυτό παρατέθηκαν αρκετοί ορισμοί ερευνητών, όπου συνοψίζοντας τους προκύπτει ότι η έξυπνη πόλη είναι άμεσα εξαρτώμενη από την τεχνολογία, τις καινοτομίες και τη χρήση των ICT τις οποίες εκμεταλλεύεται για να ανεβάσει το επίπεδο ζωής των πολιτών, να αναπτύξει την οικονομία και την αειφορία. Η έλλειψη όμως ορισμού οδηγεί στη διαφοροποίηση των έξυπνων λύσεων από πόλη σε πόλη, χώρα σε χώρα και ήπειρο σε ήπειρο ανάλογα με το επίπεδο της ανάπτυξης, την προθυμία για μεταρρυθμίσεις, τους πόρους και τις προσδοκίες των κατοίκων της πόλης. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η σχέση του όρου έξυπνη πόλη με την έννοια της ψηφιακής πόλης, καθώς η ψηφιοποίηση θεωρείται το πρώτο και απαραίτητο στάδιο για να γίνει μία πόλη έξυπνη. Επίσης, διαπιστώθηκε ότι οι ήπειροι με τη μεγαλύτερη κινητοποίηση προς την έξυπνη ανάπτυξη είναι η Ευρώπη και η Ασία και για το λόγο αυτό επιλέχτηκαν από δύο παραδείγματα με σημαντικές δράσεις που αποσαφήνισαν τις διαφορετικές κατευθύνσεις στην κινητοποίηση τους. Σημαντικό είναι να αναφερθεί ότι καμία υφιστάμενη πόλη δεν τηρεί ακόμα όλα τα πρότυπα για να θεωρείται έξυπνη. Παρ’ όλα αυτά η Ευρώπη είναι πολύ πιο κοντά σε αυτό το στόχο και οι δράσεις της καλύπτουν περισσότερα πεδία, ενώ η Ασία βρίσκεται σε αρκετά πρώιμο στάδιο εστιάζοντας σε βασικές υποδομές και στη ψηφιοποίηση. 114

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Ένα όμως από τα πιο ενδιαφέροντα παραδείγματα όπου διαφαίνεται ξεκάθαρα η έννοια και οι στόχοι της έξυπνης πόλης είναι σε νέες πόλεις που βρίσκονται ακόμα στο στάδιο της κατασκευής. Τα παραδείγματα της Lusail και της Masdar μας παρέχουν μια ολοκληρωμένη εικόνα και λειτουργούν ως πρότυπα τα οποία μπορούν να ακολουθήσουν και οι υφιστάμενες πόλεις. Η περιβαλλοντική συνείδηση, η καινοτομία στην κατασκευή, η χρήση ICT και το υψηλό βιοτικό επίπεδο αποτελούν βασικές συνιστώσες τις οποίες αυτές οι υπό κατασκευή πόλεις κατέχουν, και οι υπόλοιπες καλούνται να ακολουθήσουν προς τη κατεύθυνση αυτή. Στο διάγραμμα που ακολουθεί έχει γίνει μία προσπάθεια να συγκριθούν όλες οι πόλεις που αναλύθηκαν προηγουμένως ώστε να διαπιστώσουμε τα διαφορετικά επίπεδα της έννοιας του έξυπνου που έχουν επιτύχει, καθώς και τελικά την ποιότητα ζωής που προσφέρουν. Σημαντικό σε αυτό το σημείο είναι να αναφερθεί ότι στα πλαίσια αυτής της ερευνητικής εργασίας οι πόλεις έχουν συγκριθεί με βάση τις δράσεις τους προς την έξυπνη ανάπτυξη ανεξάρτητα από τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες μέσα στις οποίες αναπτύσσονται, ώστε να διερευνηθεί το επίπεδο ευφυΐας τους. Διαφαίνεται λοιπόν ότι οι νέες πόλεις με το πλεονέκτημα που κατέχουν ως προς τον αρχικό σχεδιασμό έχουν θέσει πολύ υψηλότερα επίπεδα απόδοσης των χαρακτηριστικών που συντελούν την έννοια της έξυπνης πόλης. Ακολουθούν οι ευρωπαϊκές πόλεις οι οποίες έχουν δραστηριοποιηθεί στους περισσότερους τομείς αντιμετωπίζοντας τις προκλήσεις που αφορούν τις ιδιαιτερότητές τους, αδυνατώντας όμως προς το παρόν να φτάσουν τα επίπεδα των νεοσύστατων πόλεων. Και τέλος οι ασιατικές πόλεις βρίσκονται όπως διαπιστώνεται σε πρώιμο στάδιο με δράσεις μικρότερης κλίμακας σε ορισμένους μόνο τομείς. Η αρχιτεκτονική λοιπόν είναι η πρώτη που πρέπει να συμβάλει ώστε να ενώσει τη τεχνολογική καινοτομία με τη σύγχρονη πόλη στην υπηρεσία του πολίτη. Οφείλει να ενημερώνεται διαρκώς ώστε να είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις νέες απαιτήσεις με την ενσωμάτωση στο σχεδιασμό έξυπνων συστημάτων τόσο σε μικρή κλίμακα (κατοικία) όσο και σε μεγάλη (πόλη) ώστε να προσφέρεται στο χρήστη άνεση και καλύτερες συνθήκες διαβίωσης. Ουσιαστικά λοιπόν τα τελευταία χρόνια με την ραγδαία τεχνολογική ανάπτυξη ανοίγεται ένας νέος τομέας στην αρχιτεκτονική και η ανάγκη για επαναπροσδιορισμό γίνεται όλο και πιο έντονη. 115

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Διάγραμμα 4: Συνολική Εικόνα

116

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Βιβλιογραφία

- Addington D. Michelle, Schodek L. Daniel, Smart materials and new technologies, Harvard University, Architectural Press, Elsevier, 2005. 18-19 - Adler Laura , How Smart City Barcelona Brought the Internet of Things to Life, http://datasmart.ash.harvard.edu/news/article/how-smart-city-barcelona-brought-the-internet-of-things-to-life-789, 10-12-2016 - Albino Vito, Berardi Umberto, Dangelico Rosa Maria, Smart Cities: Definitions, Dimensions, Performance, and Initiatives, Journal of Urban Technology, 2015. 15-16, 5-12, 9-10 - Caragliu, A., Del Bo, C., & Nijkamp, P., Smart cities in Europe, Journal of Urban Technology, Taylor & Francis, 2011. 62 - Centre of Regional Science (SRF), Smart Cities, Ranking of European medium-sized cities, Vienna University, Department of Geography of University of Ljubljava, Research Institute for Housing, Urban and Mobility Studies (OTB) of Delft University of Technology, Οκτώβρης 2007. 10-11, 11-12 - Cocchia Annalisa , Smart and Digital City: A Systematic Literature Review, Department of Economics, University of Genoa, Italy, Genoa, 2014. 6-9 -Doug Cooley, Small smart projects show more success than large ones, http://smartcitiescouncil.com/article/small-smart-city-projects-show-moresuccess-large-ones , 17-10-2016 - Geropanta Vasiliki, Constructing the digital-Internet blueprints in urban planning, PhD thesis Advanced Paper, 2015. 32 , 23, 25-29, 187,161-163, 171-172

117

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

- Gil Olga, Tian-Cheng Zheng, A focus on innovation: Smart Shanghai framed in comparative perspective, Universidad Autonoma de Madrit, School of International Relations and Public Affairs Fudan University, 2015, https:// www.researchgate.net/publication/280113937_A_focus_on_innovation_ Smart_Shanghai_framed_in_comparative_perspective 20

- Harper Richard, Inside the smart home, London, Springer – Verlag, 2003,

-Hensel M., Introduction: Towards Self-Organisational and Multiple- Performance Capacity in Architecture, Techniques and Technologies in Morphogenetic Design, March, 5-11 - Hinte Ed van , Neelen Marc , Vink Jacques, Vollaard Piet, Smart Architecture, Rotterdam, 010 Publishers, 2003. 9 , 24-120 - Hollands, R. G., Will the real smart city please stand up?, City: Analysis of Urban Trends, Taylor & Francis, 2008. 303–320. - Julia Lopez i Ventura, Case Study- Barcelona’s Smart City Strategy, http://www.c40.org/case_studies/barcelona-s-smart-city-strategy - Laguerre S. Michael , The Digital City, The American Metropolis and Information Technology, University of California, Berkeley, Palgrave Macmillan, 2005. 16-17 - Li Yongling, Lin Yanliu, Geertman Stan, The development of smart cities in China, Cupum 2015. http://web.mit.edu/cron/project/CUPUM2015/proceedings/Content/pss/291_li_h.pdf 8-10 - Lynch Kevin, A theory of good city form, The Massachusetts Institute of Technology, Library of Congress Cataloging in Publication Data, 1981. 63-67 - Obaidat S. Mohammad, Nicopolitidis Petros, Smart Cities and Homes, key enabling technologies, Cambridge, Elsevier, 2016. 25-26 118

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

- Odini Laetitia, Xu Cecile, Teeling Malin, Smart Cities in Beijing, The emergence of a new cluster, Microeconomics of Competitiveness, MIB Beijing 2013- 2014 - Pardo, T., & Taewoo, N. Conceptualizing smart city with dimensions of technology, people, and institutions, proceedings of the 12th Annual International Conference on Digital Government Research. Center for Technology in Government University at Albany, State University of New York: ACM., 2011, 183186 - Porrino Fabrizio, Mapping Smart Cities in the EU, Directorate general for internal policies, Policy department a: Economic and Scientific Policy, European Paliament’s Committee on Industry, Research and Energy, January 2014. 80-81 http://www.slideshare.net/olaeti/final-report-moc-smart-cities-cecilexu-laetitia-odini-malin-teeling-mib-beijing - Senagala Mahesh, Kinetic, Responding and Adapting: a Complex- Adaptive Approach to Smart Architecture, University of Texas at San Antonio, Sigradi International Conference, Lima, Peru, 2005 - Sherbini Khaled, Krawczyk Robert, Overview of Intelligent Architecture, 1st ASCAAD International Conference, e-Design in Architecture KFUPM, Dhahran, Saudi Arabia, December 2004. 137-138 - Stratigea Anastasia, The Concept of ‘Smart Cities’, Towards Community Development, Networks and Communication Studies, NETCOM, 2012 - Tregua Marco, D’Auria Anna, Bifulco Francesco, Digital City vs. Smart City: a fuzzy debate, Department of Economics, Management, Institutions - University of Naples “Federico II”, Naples, Italy, 2014

119

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

Ιστοσελίδες - ARUP, Smart City Opportunities for London, March 2016 https://www. london.gov.uk/sites/default/files/arup-gla-smart_city_opportunities_for_ london-160620-lowres.pdf 17-01-2017. 12,12-13 - Business Dictionary http://www.businessdictionary.com/definition/ smart-city.html, 10/10/2016 - China – Britain Business Council, Sector Report, Smart Cities in China http://www.cbbc.org/cbbc/media/cbbcmedia/KnowledgeLibrary/Reports/EU-SME-Centre-Report-Smart-Cities-in-China-Jan-2016.pdf , 17-102016. 12,13-14 - Fosters + Partners, Official Website, Projects / Masdar Development 19-12-2016 http://www.fosterandpartners.com/projects/masdar-development/ - Government of India, Smart Cities Mission, Ministry of Urban Development, http://smartcities.gov.in/writereaddata/smartcityguidelines.pdf, 27/07/2016 - Government of Shanghai, Action Plan 2011-2013 of Shanghai Municipality for Building Smart City, 22-12-2016 http://www.shanghai.gov.cn/shanghai/ node27118/node27973/u22ai70898.html - Mayor of London, The Future of Smart, Harnessing digital innovation to make London the best city in the word, update report of the Smart London Plan (2013) https://www.london.gov.uk/sites/default/files/gla_smartlondon_report_web_4.pdf 17-1-2017 , 10-11 - Mubadala Company, Masdar, Official Website 05-11-2016 http:// www.masdar.ae/en/masdar/detail/launched-by-the-abu-dhabi-leadershipin-2006-with-the-mission-to-advance-re 120

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

- Lusail City, Smart City, Official Website, http://www.lusail.com/ the-project/smart-city/ 10-08-2016 - The Economist Newspaper Limited, Masdar plan, The Economist, Dec 4 2008 http://www.economist.com/node/12673433?story_id=12673433 20-01-2017 - 1. Ajuntament de Barcelona, Barcelona Smart City, Vision, approach and projects of the Barcelona City to Smart Cities, Barcelona, 05-02-2013 http://ibarcelona.bcn.cat/sites/default/files/barcelona_smart_city.pdf σελ 4 - 2. Ajuntament de Barcelona, Barcelona Smart City, The vision, focus and projects of the City of Barcelona in the context of Smart Cities, Barcelona, 15-10-2012 http://ibarcelona.bcn.cat/sites/default/files/vision_focus_and_projects_of_ bcn_in_smart_cities_context.pdf σελ 7-10 -3. Ajuntament de Barcelona, 22@Baecelona, the innovation district, Barcelona, https://www.brookings.edu/wp-content/uploads/2016/07/06_barcelona_22_presenation.pdf, 17-01-2017

Πηγές Εικόνων Εικόνα 1,2: Senagala Mahesh, Responding and Adapting: a Complex- Adaptive Approach to Smart Architecture , University of Texas at San Antonio, Sigradi 2005 International Conference, Lima, Peru Εικόνα 3,10,11,12: Geropanta Vasiliki, Constructing the digital-Internet blueprints in urban planning, PhD thesis Advanced Paper, 2015 Εικόνα 4: https://socioarchi.wordpress.com/2014/01/04/la-deterritorialisation-de-larchitecture/ Εικόνα 5: https://aljote.wordpress.com/2012/11/19/on-archigramand-a-new-age-for-paper-architecture/ Εικόνα 6: http://www.archdaily.com/399329/ad-classics-the-plug-in-

121

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

city-peter-cook-archigram Εικόνα 7: http://arch122superstudio.blogspot.gr/2012/06/superstudio.html Εικόνα 8,9: Lynch Kevin, A theory of good city form, The Massachusetts Institute of Technology, 1981, Library of Congress Cataloging in Publication Data, 63-67 Εικόνα 13: Stratigea Anastasia, The Concept of ‘Smart Cities’. Towards Community Development, Networks and Communication Studies, NETCOM, 2012 Εικόνα 14,15: Centre of Regional Science (SRF), Smart Cities, Ranking of European medium-sized cities, Vienna University, Department of Geography of University of Ljubljava, Research Institute for Housing, Urban and Mobility Studies (OTB) of Delft University of Technology, Οκτώβρης 2007 Σελ 11-12 Εικόνα 16,17: Ajuntament de Barcelona, Barcelona Smart City, Vision, approach and projects of the Barcelona City to Smart Cities, Barcelona, 05-02-2013 http://ibarcelona.bcn.cat/sites/default/files/barcelona_smart_city.pdf 4 Εικόνα 18: 22@Barcelona, the innovation district, https://www.brookings. edu/wp-content/uploads/2016/07/06_barcelona_22_presenation.pdf Εικόνα 19: https://www.london.gov.uk/what-we-do/business-and-economy/science-and-technology/smart-london Εικόνα 20: http://www.urenio.org/2015/01/19/smart-city-strategylondon-uk/ Εικόνα 21: https://www.alexandrinepress.co.uk/planning-with-bigdata Εικόνα 22: EuropElectro European Electrical and Electronics Industry, Smart Cities – Introduction, Januuary 2014, Beijing http://www.europelectro. org/fileadmin/user_upload/library/EE-5009_-_Smart_Cities_in_China_Introduction.pdf Εικόνα 23: http://www.visitcapitalcity.com/asia/beijing-china Εικόνα 24,25: http://www.beijing-haidian.com/2015/1219/35101. html Εικόνα 26: http://timecaptures.com/shanghai-yanan-elevated-city/#!lightbox[auto_group1]/0/ Εικόνα 27: China – Britain Business Council, Sector Report, Smart Cities in China http://www.cbbc.org/cbbc/media/cbbc_media/KnowledgeLi122

Έξυπνη Πόλη: Πολλαπλές Αναγνώσεις και Εφαρμογές

brary/Reports/EU-SME-Centre-Report-Smart-Cities-in-China-Jan-2016.pdf, 17-10-2016, σελ. 13-14 Εικόνα 28: https://www.key4biz.it/progetti-smart-city-italiani-alla-fiera-della-tecnologia-di-shanghai-2016/157236/ Εικόνα 29: https://www.forbes.com/sites/oracle/2015/01/16/smartcities-lead-to-smarter-citizens/#303177c52996 Εικόνα 30: Government of India, Smart Cities Mission, Ministry of Urban Development, http://smartcities.gov.in/writereaddata/Smart%20City%20 Features.pdf , 18-10-2016 Εικόνα 31: http://www.businessinsider.com/lusail-city-qatar-2014-9 Εικόνα 32,35,36,: http://www.lusail.com/ Εικόνα 33,34,37: http://www.lusail.com/map/index.html Εικόνα 38: http://www.transsolar.com/projects/masdar-city Εικόνα 39, 40, 41: http://www.fosterandpartners.com/projects/masdar-development/

123