01
Was Cool, is Cool Wassen op 60 graden kost je bijna twee keer zoveel energie als wassen op 40 graden. Tegenwoordig werken wasmiddelen echt prima bij lagere temperaturen. Maak je je dan nog steeds zorgen om hygiÍne, was dan je vaaten handdoeken apart op warme temperaturen en alle andere dingen op 30 graden. Op die manier bespaart een gemiddeld huishouden zomaar een paar tientjes per jaar, en wel 70 kg CO2 uitstoot. En dat staat toch weer gelijk aan zo’n 500 kilometer rijden met de auto. Als je je was opspaart zodat je altijd volle trommels draait, scheelt dat ook weer energie. En een tientje per jaar.
groenwassen.howtogreenyourhome.nl
02
zak er maar in De gemiddelde Europeaan gebruikt 500 plastic tasjes per jaar. Veel van dit plastic verdwijnt in de natuur, met onder meer een enorme plastic soep in de oceaan als gevolg. Papieren tasjes zijn geen betere keuze, want die kosten heel veel energie en water om te produceren. Veel grote steden in de wereld zijn al overgegaan tot het volledig verbannen van de plastic tasjes. Gek genoeg zijn we in Nederland nog helemaal niet zo ver. Laten we er dus zelf mee beginnen. Dat is een kleine moeite. Kies vanaf nu voor zo’n klein opvouwbaar stevig stoffen tasje dat je altijd bij je kan hebben in je tas, jas of rugzak. Dan heb je geen plastic tasjes meer nodig en heb je altijd een alternatief voor handen. Weiger ook gewoon bewust plastic tasjes als deze automatisch om je aankoop worden gedaan. Dat klinkt zo: ‘Nee, dank u, ik heb al een tas’.
plastic.howtogreenyourhome.nl
03
even je batterij opladen Ieder huishouden in Nederland heeft maar liefst 97 batterijen in huis. Die zitten in apparaten of liggen op voorraad. Begin eens met al die batterijen te vervangen door oplaadbare batterijen. Want batterijen willen we zo min mogelijk terugzien in het milieu. Als batterijen op zijn, of als oplaadbare batterijen het niet meer doen, dan moeten ze in de afvalbak die daarvoor bestemd is. De meeste supermarkten en scholen hebben wel een batterij-inzamelbak staan bij de ingang. Dus dat zou geen moeite moeten zijn. Desondanks verdwijnt nog altijd zo’n 10% van de batterijen in het gewone afval. Oude batterijen kunnen voor het grootste gedeelte weer hergebruikt worden. Argumenten als ‘ze zijn slecht voor het milieu’ gelden alleen als ze niet goed ingezameld en hergebruikt worden. Met de juiste oplader heb je tegenwoordig je batterijen snel en goed opgeladen en kan je daarna meteen weer van je apparaten genieten. Dit is weer zo’n gevalletje van; ik zou niet weten waarom níet.
opladen.howtogreenyourhome.nl
04
uitgelicht ‘Leuk ’ weetje; als je een gloeilamp van 100 Watt een jaar lang non-stop aan zou laten staan, kost dat met de huidige energieprijzen 230 euro per jaar aan elektriciteit. Terwijl een vergelijkbare LED-lamp in dat geval maar 22 euro aan stroom verbruikt. Da’s natuurlijk niet helemaal een realistisch scenario, dus bij deze: Als je een 60 Watt gloeilamp drie uur per dag laat branden, kost dat 17 euro aan stroom per jaar. Een vergelijkbare LED-lamp maar 1,90 euro. In een ‘realistisch’ scenario heb je dus alsnog bínnen een jaar die duurdere LED-lamp terugverdiend. In 99% van de Nederlandse huishoudens is nog altijd ergens een gloeilamp in gebruik, vaak in de WC, de kelder of op zolder. Vervang dat ene ding alsjeblieft, ze zijn niet voor niets uit de handel gehaald.
uitgelicht.howtogreenyourhome.nl
05
E at pr
zz
lu
an uz m
pa
le uk
tie
e
ie
k
m
nc e
V 92 92
is
sudoki
O
en m ga
te re n
z
en ez
zz
tl
en
zz
an kr
A
buienradar
breiwerkje schetsen
instagrammen
mensen kijken uitzending
tetris
wandelen
gemist
hallo koeien
D
fotograferen
50 tinten
ik zie, ik zie
discussiĂŤren
B
bellen zon onder
nu.nl
C
zon op
tijdschrift lezen twitter
huiswerk maken
praten over het weer
ik ken jou toch?
wordfeud radio luisteren 1, 2, 3 schaapjes
A
voorbereiden
bo ek le n ze
C D
E
B
het ov is ok We zeuren in Nederland graag over een paar specifieke dingen. EĂŠn daarvan is uiteraard het weer. Maar al snel daar achter aan komen treinvertragingen. En natuurlijk is het vervelend als je vertraging hebt omdat er wat blaadjes op het spoor liggen in de herfst. Maar ondertussen sta je niet in de file. Het openbaar vervoer heeft een boel voordelen; je kan je vergadering voorbereiden, of even een flinke poos je Facebookcontacten onderhouden. Of wat te denken van weer eens een mooi boek lezen, of gewoon een tijd lekker naar buiten staren. Ook wel zo rustgevend. Op het spoor is er nooit file. Nou ja, bijna nooit dan.
pakdetrein.howtogreenyourhome.nl
06
schoon water begint met schoon wassen Wij gebruiken zelf al jaren een gek ogend ding om mee te wassen: de eco-wasbal. Er zijn verschillende varianten van. Allemaal komen ze op hetzelfde neer: een waterdoorlatende bal met hele kleine steentjes erin die ‘de oppervlaktespanning van water verminderen, het vuil omringen en het vuil losweken’. Daarmee heb je geen wasmiddel meer nodig en dat is beter voor het milieu. Het technische verhaal is zo ingewikkeld, dat wij het zelf ook niet helemaal begrijpen. Slimme mensen zoals TNO bevestigen dat het werkt. Onze eigen was wast in elk geval al jaren schoon met de wasbal. En daar gaat het tenslotte om. Tips: • Als je het luchtje van je wasmiddel mist, leg dan zeep of lavendel in je kast tussen je kleren. Dan blijven ze ook nog eens nog veel langer lekker ruiken dan met wasmiddel.
wasbal.howtogreenyourhome.nl
07
Vlees, daar maken we gehakt van De afgelopen twintig jaar zijn mensen maar liefst 30 procent meer vlees gaan eten. En tussen nu en 2050 is de verwachting dat onze totale vleesconsumptie verdubbelt. Met alle gevolgen van dien. Want vleesconsumptie is de grootste veroorzaker van de groeiende CO2-uitstoot en de bijbehorende klimaatverandering. Het produceren van vlees kost veel energie. Elke kilo vlees kost tot 7 kilo plantaardig voedsel. En schrik niet, maar een kilo vlees kost dik 15.000 liter drinkwater. Als alle Nederlanders een dag per week geen vlees eten, levert dit eenzelfde besparing van broeikasgas op als 1 miljoen auto’s van de weg halen. Zo moeilijk moet dat toch niet zijn? Ben je een verstokte vleeseter, dan zijn er tegenwoordig hele lekkere vleesvervangers te vinden. Maar eerlijk gezegd zouden wij er eerder voor kiezen om eens wat lekkere vegetarische recepten te vinden. Dus wil je op een hele simpele manier heel wat voor de wereld doen, eet dan gewoon minder vlees. En eet dan de andere dagen meteen ook bÊter vlees door het te halen bij een biologische boer uit de omgeving. Je zal de eerste keer niet weten wat je meemaakt aan smaakverschil met die kiloknaller uit de supermarkt.
vlees.howtogreenyourhome.nl
08
de schone schijn Er zijn tegenwoordig veel duurzame alternatieven te vinden voor chemische schoonmaakmiddelen. Toch grijpen veel van ons nog steeds naar chloor, eigenlijk alleen maar omdat we zo gewend zijn geraakt aan die scherpe (giftige) lucht. Die associëren we meteen met ‘schoon’, terwijl dat allang niet meer van toepassing is. Even schuren met een schuursponsje werkt meestal net zo goed. Schoonmaakmiddelen met het Ecolabel bevatten minder schadelijke stoffen en zijn goed afbreekbaar zodat vissen en waterplanten er minder last van hebben en ons drinkwater minder zuivering nodig heeft. Tips: • Gebruik vanaf nu natuurazijn, dat werkt fantastisch om nare luchtjes te doen verdwijnen, ontkalkt goed en is heel duurzaam. • Heb je een citroen gebruikt bij het koken? Trek die dan nog even over de kraan of andere kalkgevoelige plekjes voor je ‘m in de vuilnis gooit. Shine Your Sink. • Aangekalkte apparaten verbruiken meer energie, dus ontkalk ze regelmatig met biologisch afbreekbare kalkoplossende middelen. Zoals schoonmaakazijn dus. • Verstopte gootsteen of WC? Gebruik vanaf nu een ontstoppingsveer van de bouwmarkt, in plaats van een liter chemische rotzooi. En leen die veer ook eens uit aan de buren. Dan kan jij bijvoorbeeld hun heggenschaar lenen.
schoneschijn.howtogreenyourhome.nl
09
die komkommer die komt er Zelf je groente verbouwen is ontzettend leuk, erg lekker, enorm gezond, en bijzonder leerzaam. Voor kinderen én volwassenen. En of je nou begint met een paar potten en bakken op je balkon of in je raam, of meteen een hele groentetuin en kas aanlegt; iedereen kan groente verbouwen. Het is zo leuk om je eigen sla dagelijks te kunnen snijden, of een tomaatje te eten van eigen kweek. Elk moment van voorjaar tot najaar kent z’n typische groentes, dus je kan bijna het hele jaar rond wel voorzien in je eigen eten. Begin het eerstkomende voorjaar met makkelijke dingen als sla, wortels en radijzen. Maar ook chilipepertjes of je eigen paprika’s zijn niet ingewikkeld. Tips: • Je kan online heel veel zadenwinkels vinden, ook met biologische groentezaden. • In een pot op je balkon kan je al prima tomaten verbouwen. • Begin vroeg in het voorjaar binnen met het zaaien van je eerste groentes, dan kan je die naar buiten verplaatsen zodra het weer beter wordt. • Plastic bakken van taarten of appelflappen zijn prima stekbakken. • Ruil stekjes met mensen uit de buurt.
groentetuin.howtogreenyourhome.nl
10
Ik dacht dat het af was Het is misschien een beetje een romantisch beeld, maar samen de vaat doen is best heel leuk. De een met de borstel, de ander met de droogdoek, en ondertussen mijmeren over hoe je dag is geweest. En als je tussendoor de kraan niet laat lopen, is het ook nog eens de meest duurzame manier van afwassen. Maar ja, het is niet alles romantiek wat de klok slaat. En soms is een vaatwasser verdraaid handig. Om in dat geval je afwasmachine zo duurzaam mogelijk te gebruiken, hier wat tips: Tips: • Spoel niet alles van tevoren af, schraap wel de grootste etensresten van je bord af (het meeste kan in de groenbak). • Zet de machine op de laagste temperatuur. Dat is warm genoeg voor de meeste vaat. • Laat je machine alleen draaien als hij helemaal vol is. • Kan je een zogeheten hotfill -machine kopen, doe dat dan. Die zijn duurzaam in het gebruik omdat ze niet zelf het water verwarmen. • Laat je machine lekker ’s nachts draaien, dat belast het elektriciteitsnetwerk het minste. En als je nachtstroom hebt, is het ook nog eens goedkoper.
afwas.howtogreenyourhome.nl
11
plak er maar een label op Even iets meer over energielabels. Je ziet ze namelijk, gelukkig, steeds meer maar we weten er eigenlijk maar weinig van af. Een energielabel is een label dat volgens verschillende Europese richtlijnen moet worden meegeleverd bij de verkoop van auto’s, elektrische apparaten, lampen en gebouwen. Zo’n label geeft je inzicht in de energiezuinigheid van een product. Daarnaast geeft het een beeld over hoe milieuvriendelijk of energiebesparend een product is. En vaak geeft het nog meer informatie, zoals de gebruikte grondstoffen of CO2-uitstoot. Het is belangrijk om te weten dat energielabels slaan op een categorie binnen een groter geheel. Bijvoorbeeld auto’s. Je kan dus een energielabel van een grote SUV alleen vergelijken met andere SUV’s en niet met kleine personenwagens. Bij auto’s zijn er drie klassen; klein, middelgroot en groot. Voor gebouwen en woningen is het sinds 2008 officieel verplicht om bij verkoop en verhuur een energielabel te kunnen overhandigen aan de nieuwe gebruiker. Dit heet het energieprestatiecertificaat. Een huis met een A++-label stookt in theorie vier keer minder energie dan een woning met een D-label. En dat scheelt ruwweg zo’n 3.000 euro per jaar op de energierekening. Op de labels van huishoudelijke apparaten staat het gemiddelde energieverbruik per beurt aangegeven en in het geval van wasmachines bijvoorbeeld ook het waterverbruik. Om de boel iets ingewikkelder te maken zijn in de loop der jaren ook de energielabels vernieuwd, dus zijn die ook niet altijd te vergelijken. Een A-label is niet meer het eindstation tegenwoordig, het gaat zelfs tot A+++. Laat je vooral niet meteen afschrikken door een duurdere aanschafwaarde, want meestal verdient een duurdere energiezuinige machine zich heel snel terug door het lagere energieverbruik.
labels.howtogreenyourhome.nl
12
zo goed als nieuw Als je er even over nadenkt is het eigenlijk heel vreemd om de WC door te spoelen of de tuin te sproeien met schoon drinkwater. Zeker in een wereld waar schoon drinkwater voor bijna de helft van de bevolking niet vanzelfsprekend is. In steeds meer landen en in steeds meer slimme nieuwbouwprojecten wordt gebruikt gemaakt van een gescheiden watersysteem waarbij je ‘grijs’ water gebruikt. Grijs water slaat niet direct op de kleur, hoewel water van zeepresten een beetje grijs kan worden, maar is een overkoepelende term voor herbruikbaar water van bijvoorbeeld douche, wasmachine en keuken. Dat water kan je, eventueel na behandeling, nog prima gebruiken om de WC door te spoelen, de was te doen of de tuin te sproeien. Tips: • Ga je verhuizen en/of verbouwen, neem deze optie dan mee in je plan.
grijswater.howtogreenyourhome.nl
13
hot topic Het grootste energieverbruik van een gemiddeld huishouden gaat op aan het verwarmen van je huis. In de toekomst zal je gelukkig meer en meer huizen zien die amper nog verwarming nodig hebben omdat ze door passieve zonne-energie en goede isolatie al warm genoeg zijn. Maar tot die tijd zullen we slim moeten omgaan met onze verwarming zonder dat we aan comfort en woonplezier hoeven in te leveren. Als je kijkt naar het rendement, ofwel het ‘omzetten van energie in nuttige warmte’, van de verschillende manieren die er zijn om je huis te verwarmen, zie je dat dat enorm verschilt. Verwarmingsbron Rendement
Verwarmingsbron Rendement
Open haard
20 %
CV ketel
92 %
Elektrische kachel
40 %
HR-ketel
107%
Gaskachel
65 %
Warmtepomp
600%
Kortom, ga je je huis verbouwen, kijk dan eens naar de optie van een warmtepompinstallatie of in ieder geval een zuinige HR-ketel. Tips: • Zet de thermostaat vaker wat lager: Eén graadje lager scheelt 7% op je energierekening. • In woningen gebouwd vanaf 1994 kan de thermostaat ‘s nachts 2 tot 4 graden omlaag; bij vorst (en in huizen met een warmtepomp) is 1 of 2 graden verlaging beter, anders duurt opwarmen te lang. • In woningen gebouwd voor 1994 kan de kachel ‘s nachts 5 tot 7 graden omlaag. • Gebruik een programmeerbare thermostaat en thermostaatkranen.
hottopic.howtogreenyourhome.nl
14
Alles in balans CO2-compensatie is geenszins de ‘heilige graal’. Het wordt namelijk vaak als een soort sluitpost gebruikt. Maar als je alle tips van dit boek inmiddels hebt uitgevoerd, je eigen groente verbouwt en lekker op de fiets naar je werk gaat, dan blijft er altijd nog een footprint over. Hoe klein ook. En als je dan echt naar nul vervuiling wilt gaan, blijft er niets anders over dan op een goeie manier je laatste CO2-uitstoot te compenseren. Vroeger betekende dat meteen ‘bomen planten’, maar er zijn tegenwoordig veel betrouwbare manieren om geen negatieve impact op de natuur te hebben. Veel bedrijven bieden je bij het boeken van bijvoorbeeld een vliegticket of een ferryticket meteen de mogelijkheid om de bijbehorende uitstoot te compenseren. Dat kost maar een fractie van je totale kaartje, maar dan zit je dus wel lekker ‘groen’. Tips: • Je kan ook voor een Groene creditcard kiezen waarbij automatisch al je aankopen met die kaart klimaatneutraal gemaakt worden. Dan hoef je helemáál nergens meer over na te denken.
balans.howtogreenyourhome.nl
15
het gas bij de buren is altijd groener Wat is nou beter; koken op gas of koken op elektriciteit? Dat is een hele lange discussie en we zijn er nog niet helemaal uit. Aan de ene kant kost koken op gas minder energie omdat de opwarmtijd en afkoeltijd heel kort is en je de temperatuur beter kan regelen dan met keramische platen of inductieplaten. Daarmee zou de fluitketel de voorkeur krijgen boven de waterkoker. Aan de andere kant blijft gas in de meeste gevallen toch nog een fossiele brandstof. Dan zou een elektrisch fornuis wat aan een zonnepaneel hangt weer de voorkeur krijgen. Deze discussie is dus nog niet beslecht. Maar je kan dus in ieder geval beginnen met zo zuinig mogelijk omgaan met de energie als je kookt. Of dat nou met gas is of met elektriciteit. En kijk eens of je over kan gaan op biogas.
groengas.howtogreenyourhome.nl
16
scheiden doet verblijden Soms worden we van scheiden blij. Zeker als het gaat om het scheiden van afval. Echt een hele kleine moeite, maar een wereld van verschil. Grondstoffen worden steeds schaarser op deze planeet. Daarom moeten we van afval weer grondstof maken in plaats van de boel afstorten of verbranden. Papier, plastic, glas, GFT, blik: we kunnen het allemaal heel simpel apart verwerken. We zijn in Nederland al heel ver op dit vlak, maar het kan altijd beter. Glas naar de glasbak, plastic in de oranje container, papier in je papierbak en GFT in je compost-ton (als je die hebt), of gewoon in de gemeentelijke GFT-container. Op die manier zorg je er heel makkelijk voor dat we van ons eigen afval weer nieuwe dingen kunnen maken. Tips: • Melkpakken moeten bij het restafval omdat er een plastic laagje op het karton zit. Ander papier en karton kunnen in de papierbak. • Maak plastic flessen en blikjes goed plat of deuk ze in. Dan vervoeren we minder lucht in de vrachtwagens. • Stop geen peuken of papiertjes in flessen of blikjes, dat maakt recyclen namelijk heel lastig.
blijscheiden.howtogreenyourhome.nl
17
kook light Bij deze geen lang verhaal, maar een goed verhaal; namelijk tips hoe je energiezuiniger kan koken. Er zijn heel veel manieren om je eten net even een tandje slimmer en groener te bereiden. Van sommige tips zullen je grootouders een beetje gaan grinniken. Zo deden ze het al jaren… Tips: • Als water (of soep, of saus) eenmaal kookt, heeft het helemaal geen zin om het gas vol open te houden. Draai je gas dan juist laag tot het punt dat je gerecht gewoon doorgaart. Gaat net zo snel, kost stukken minder gas. • Een heel simpele en heel nuttige: Kook je pasta, groenten of eieren, doe ze dan al in het koude water en breng het geheel samen met elkaar aan de kook. Kookt het water eenmaal, doe het deksel op de pan, draai het gas helemaal uit en laat de boel het aantal minuten doorgaren dat je normaal zou doen. Werkt echt. • Breng alleen de hoeveelheid water aan de kook die je nodig hebt. Niet hele emmers voor een enkel eitje, of een hele waterkoker vol water voor één kopje thee. • Haal eten uit de diepvries en laat het in een avond of dag rustig ontdooien in je ijskast in plaats van elke keer de magnetron te gebruiken. En je ijskast hoeft ook meteen minder zijn best te doen.
kooklight.howtogreenyourhome.nl
18 entesoep Recept Gro ie ls pe tersel - 2 ee tlepe
- 2 preien
penb ouillon - 2 liter kip
len - 3 worte kool - 1 /2 bloem sperzieb on - 150 gram
Maak
de
pr ei
en
sch oon
en
sni jd
ze
in
ringen.
Wa s
de
dik te. iferst okj es
n luc re epj es va sni jd ze in wo rtelen en ijd roosje s. Sn he el kleine verd eel in emkool en Wa s de blo oon sch tje s ak de bo on eentj es. Ma in dob belst de str onk pr ei gr of. de en wo rtel s. Snijd de l in stukje en verd ee s toe. Laat de bo on tje emkool en uill on, de blo Vo eg de bo t pe per sm aa k me de soe p op en. Br eng zachtje s kok ter selie geha kte pe opdien en de k voo r he t en zou t. Vla toe voe gen.
Genie t!
je kan er soep van koken Van de 450 kilo voedsel die we als Nederlanders jaarlijks kopen, gooien we bijna 70 kilo ongebruikt weg. Het meeste daarvan zit zelfs nog in de verpakking. Dat is natuurlijk enorm zonde in deze tijd van schaarser wordende grondstoffen en stijgende voedselprijzen. We gooien per persoon voor zo’n 150 euro aan voedsel weg. Daar kan je toch lekker van uit eten. En met een paar hele simpele tips gooi je al een stuk minder weg. Tips: • Staar je niet blind op de uiterste houdbaarheidsdatum. Vaak is dat een richtdatum. Gebruik gewoon je gezonde verstand. En je neus. Wat oudere wortelen kunnen nog prima fijngesneden worden voor in de soep. Van een appeltje met een bruin plekje maak je lekker appelmoes. Overrijp fruit? Heerlijk in een smoothie, cake of om jam van te maken. • Gebruik je diepvries. Vries je restjes in en je hebt altijd wat te eten. • Vrijdag kliekjesavond? Was altijd de gezelligste avond bij ons thuis! • Stukjes kip van de vorige dag doen het heerlijk in de sla. • En heel simpel; koop niet teveel ineens in.
nowaste.howtogreenyourhome.nl
19
voorkomen is beter dan genezen De afgelopen jaren zijn we meer en meer medicijnen gaan weggooien. Wel 30% meer dan in 2009. En dat is niet alleen vreselijk zonde, maar ook gevaarlijk als ze in het milieu terecht komen. Iets waar de farma-industrie een grote rol in zal moeten spelen, maar waar we zelf ook iets aan kunnen doen. Koop niet teveel medicijnen inééns, om maar iets te noemen. Zorg dat je oude medicijnen bij het Klein Chemisch Afval komen zodat ze hergebruikt kunnen worden of in ieder geval goed worden verwerkt. En niet alleen je medicijnen, maar ook dingen als terpentine, verfresten en oude batterijen moet je echt bewust goed opbergen en wegbrengen naar de Chemokar. Dan kunnen we er weer wat nuttigs van maken. Tips: • Vergeet ook niet dat in de meeste spaarlampen een beetje kwik zit. Dus als ze het niet meer doen, niet in de gewone vuilnisbak gooien, maar bij het Klein Chemisch Afval doen. • Zet kleine bakjes of leg kleine zakjes in je keukenla om je oude batterijen in te verzamelen.
kleinchemisch.howtogreenyourhome.nl
20
Super... markt! Er zijn nu steeds meer markten met verse en lokale producten van ambachtelijke producenten en boeren. Markten waar blije mensen staan met fijne etenswaren die verrassend lekker en betaalbaar zijn. Het is een leuk wekelijks of maandelijks uitje en zorgt er voor dat je daarna wellicht niets anders meer wilt. Deze producenten en boeren hebben nog echt gevoel met hun dieren en hun producten en vertellen je daar graag over. Zoek eens op internet naar de dichtstbijzijnde boeren- of biologische markt. Je zal verbaasd staan hoeveel er in jouw omgeving al zijn.
markt.howtogreenyourhome.nl
21
isoleren kun je leren Slim je huis verwarmen is één ding, maar slim je huis isoleren is misschien wel nog veel belangrijker. Want met een paar simpele ingrepen maak je al flinke stappen, en zelfs de ‘grote’ ingrepen zijn op hun beurt weer relatief simpel. Tips: • Rule Number One: Deuren dicht! Klinkt simpel, maar als je er voor zorgt dat je gang niet warm wordt vanuit je zitkamer, gaat er vanzelf een boel minder warmte verloren. Let ook op de deuren van slaapkamers, die staan soms de hele dag open zonder dat je het door hebt. • De kosten van radiatorfolie zijn binnen een jaar terugverdiend. • Ga eens met een rokend wierookstokje op zoek naar tochtgaten en kieren. Tochtstrips kan je in alle soorten en maten krijgen om vervolgens die kieren te sluiten. • Heb je een open haard of een gashaard, vergeet dan niet na gebruik de klep te sluiten, want je haard is een groot lek in je huis. • Een brievenbus kan je goed afsluiten met zo’n borstel. • Het is heel eenvoudig om je spouwmuur te isoleren. Vraag dan ook naar de echt duurzame oplossingen, die zijn er volop. Een gemiddelde besparing bij spouwmuurisolatie en dakisolatie kan oplopen tot 600 euro per jaar. • Is je plafond goed geïsoleerd? Maar liefst 30% van de warmte gaat verloren via het plafond. • Een mooie manier om je vloer te isoleren is met innovatieve folie zoals TonZon.
isoleren.howtogreenyourhome.nl
22
uw gids tegen gidsen Eindelijk is er wat meer aandacht gekomen voor iets wat ons al langer stoorde: telefoongidsen. Maar liefst een half procent van ĂĄl het papier dat we in Nederland gebruiken gaat naar de zeven miljoen telefoongidsen die jaarlijks door de bus geduwd worden. Maar liefst een derde van die gidsen gaat direct de papierbak in en zestig procent van de mensen wĂl helemaal geen gids meer. Het eerste wat je kan doen is je uitschrijven voor die gids, maar dat is tot nu toe ook geen garantie voor succes gebleken. Beter kunnen we ons allemaal hard maken voor een opt-in regeling voor dit soort gidsen. Wil je een gids, dan moet je dat actief aangeven. Tot die tijd; schrijf je uit via http://geengids.howtogreenyourhome.nl of stuur de gids kosteloos terug via www.antwoordnummer.nl. Stuur ons een mail op neeneenee@howtogreenyourhome.nl, en krijg je eigen NeeNeeNee sticker voor op je brievenbus.
justsayno.howtogreenyourhome.nl
23
Van onbespoten gedrag Biologisch voedsel. Of dat nou gezonder voor je is of niet, is een lange doorlopende discussie. Wij denken graag ‘baat het niet, dan schaadt het niet’. Belangrijker vinden we dat het zowel lekkerder is, als beter voor de wereld. En waarom zouden we er dan níet voor kiezen? Bij het verbouwen van biologisch voedsel wordt er geen gebruik gemaakt van kunstmest of chemische bestrijdingsmiddelen en biologische boeren geven meer om dierenwelzijn. Al die aandacht voor het goede kost soms ook een beetje meer tijd en dus vaak ook iets meer geld. Maar als je goed om je heen kijkt, zie je veel prima betaalbare biologische opties. Hier een lijstje met welke groente en fruit het meer loont om biologisch te kiezen, bijvoorbeeld vanwege het gebruik van pesticiden. Loont minder
Loont meer
Bananen
Avocado
Appels
Aardbeien
Kiwi
Broccoli
Kersen
Frambozen
Mango
Uien
Druiven
Paprika
Peren
Aardappels
Ananas Tips:
• Loop eens binnen bij die winkel die we vroeger ‘reform’ noemden maar nu blijkt een heerlijke 100% biologische supermarkt te zijn met een topassortiment.
biologisch.howtogreenyourhome.nl
24
stroom uit een boom Groene stroom is gewone stroom. Of in ieder geval zou groene stroom heel gewoon moeten zijn. En na jaren gepraat over bomen knuffelen en zo, blijkt nu dat groene stroom op hele korte termijn al snel goedkoper gaat zijn (of misschien wel al is als je dit leest) dan niet-groene, of ‘grijze’, stroom. Echte groene stroom wordt op een duurzame en milieuvriendelijke manier opgewekt, zoals met zonnecollectoren, met windmolens of met waterkrachtcentrales. Iets minder groene stroom, maar we noemen het nog wel zo, is stroom die opgewekt wordt door biomassa zoals hout of afval te verbranden. De minst groene stroom, is wanneer vuile stroomopwekking wordt gecompenseerd met zogeheten groencertificaten. Greenwashing noemen we dat. De energiebedrijven zetten deze groene stroom samen met grijze stroom op het elektriciteitsnet. En op die manier gaat de stroom naar de huizen toe. Dus jouw groene stroom is dezelfde stroom als de grijze stroom van je buren. Met als grote verschil dat jij meewerkt aan de ‘vergroening’ van de totale stroomvoorziening. De hele discussie over kernenergie laten we hier maar even achterwege, want daar worden we altijd een beetje verdrietig van. Tips: • Groene stroom is meestal niet duurder dan grijze stroom. Bekijk dus of het financieel de moeite waard is om over te stappen. Maar eerlijk gezegd zijn er volgens ons meer overwegingen om over te stappen dan alleen maar financiële. • Er zijn energiebedrijven die groene stroom leveren, er zijn groene energiebedrijven en er zijn groenere energiebedrijven. Daarin zitten grote verschillen. Maak dus ook een morele overweging bij wie je klant wilt zijn.
groenestroom.howtogreenyourhome.nl
25
droge stof tot nadenken Er is een ontzettend zuinige wasdroger in bijna elk huishouden te vinden. Namelijk: de lucht. Een wasdroger is een enorme energieslurper. Gemiddeld kost een droogbeurt ongeveer een hele euro per keer. Hang dus gewoon ouderwets, of misschien juist wel heel modern, je was lekker buiten aan de lijn. Scheelt ladingen energie en geld. En is het een keer wat natter buiten, dan hang je je was binnen aan een rek. Kan dat allemaal echt niet en ben je nóg niet overtuigd van de noodzaak of de besparing, gebruik dan een energiezuinige wasdroger. Er zijn steeds milieuvriendelijkere varianten te krijgen. Let dan wel heel goed op het energielabel. Tips: • Hang vaste waslijnen op je balkon of in je berging • ’s Ochtends je was op een rek: ’s avonds droog • Je was hangend drogen scheelt enorm veel strijkwerk • Maak na iedere droogmachinebeurt het filter schoon • Zet je droger op een warme plaats in huis
wasdrogen.howtogreenyourhome.nl
26
zonne... van de energie In een half uurtje zonneschijn valt er evenveel energie op onze planeet als we nodig hebben voor een heel jaar. Dat maakt de zon dus verreweg tot de meest krachtige en betrouwbare energieleverancier. Ter wereld. En daar buiten. Steeds meer mensen zien in dat het loont om zonnepanelen op je dak te leggen. De ontwikkeling gaat ontzettend snel, de prijs van zonnepanelen daalt jaarlijks aanzienlijk, maar wachten hoeft niet meer. Er zijn inmiddels vele goede panelen, en heel veel goede installateurs. De gemiddelde terugverdientijd van zonnepanelen ligt op zo’n tien jaar, waarna je nog minstens zo’n periode kan genieten van gratis energie. Want panelen gaan echt wel twintig jaar mee, zo niet langer. Daarnaast is het gewoon heel leuk om op een zonnige dag voor je stoppenkast te gaan staan en je meter te zien terúgdraaien. Want terugleveren aan het net mag ook: aan het eind van het jaar betaal je alleen het verschil. Of zoveel panelen op je dak leggen dat je helemaal níets meer hoeft te betalen. Nog leuker. Wat ook goed is om te weten; het rendement op zonnepanelen is tegenwoordig bijna het dubbele van wat je krijgt als je je geld op een spaarrekening laat staan. Voor niks gaat de zon op! Tips: • Op je ‘groene to do’-lijstje; een vrijblijvende offerte aanvragen. De meeste installateurs komen graag bij je langs om te kijken naar de mogelijkheden. En er zijn ook websites waarmee je bijna direct kan zien hoeveel je kan besparen en hoe snel je terugverdientijd is.
zonnevandeenergie.howtogreenyourhome.nl
27
Hout je kop erbij Ga je een nieuwe schutting maken, of is het kippenhok aan een nieuw dak toe? Of misschien tijd voor een mooie houten vloer? Zorg er voor dat het hout dat je gebruikt op z’n minst gecertificeerd is door het Forest Stewardship Council. Dit FSC-logo staat voor duurzaam hout en wereldwijde standaarden voor verantwoord bosbeheer. En is daarmee een veilige keuze dus. Een andere optie is om bij je eerstvolgende houtaankoop te kijken naar bamboe. Deze grondstof is goed vernieuwbaar en je kan er prachtige meubels en vloeren van maken.
hout.howtogreenyourhome.nl
28
Jouw huis, unplugged Wist je dat de meeste stroom die een magnetron verbruikt naar het digitale klokje gaat? Op diezelfde manier slurpen al je elektronische huishoudelijke apparaten stilletjes je stopcontacten leeg. Televisies op standby, computers in slaapstand, printers die niet echt uit staan, WiFi-routers, noem het maar op. Zelfs als je denkt dat alles uit is, is dat niet echt zo. Vaak is dit sluipverbruik verantwoordelijk voor 70% van het totale energieverbruik in het leven van zo’n apparaat. Best een flink getal. Hier zijn wat slimme oplossingen voor. Zet bijvoorbeeld een tijdschakelaar op deze apparaten, en laat ze daarmee vanzelf ’s nachts helemaal uitgaan. Of gebruik een standby-killer die de stroom uitschakelt van alle randapparatuur van een computer zodra die computer zelf uitgaat. Een screensaver verbruikt soms meer energie dan normaal computergebruik. Tips: • Ga je wat langer weg, haal dan alle stekkers van al je apparaten uit de muur. • Voelt een oplader warm aan, zelfs als er geen apparaat aan het opladen is, dan verbruikt hij stroom. Haal ‘m uit het stopcontact. • Hang al je audio- en videoapparatuur of opladers aan een groot stekker-blok met een aan/uit-knop. Dan kan je alles met één druk op de knop helemaal van de stroom halen. • Ooit bedacht dat je elektrische keukenboiler de hele dag warm water voor je paraat heeft? Als je overdag toch niet thuis bent, kan dat ding dus ook prima op een timer.
unplugged.howtogreenyourhome.nl
29
No time to waste Afval bestaat niet. En Groente-, Fruit- en Tuinafval is al helemaal geen echt afval, maar juist een heel erg goede grondstof. Of je nou een grote tuin hebt of een balkonnetje, iedereen kan composteren. En composteren is erg handig om van je GFT-afval af te komen. Heb je een tuin, dan zet je een compostton neer. Vaak kan je die zelfs gesubsidieerd krijgen van je gemeente. En heb je alleen een balkonnetje of een keukenkastje, dan zijn er ook mooie hippe ‘Bokashi’-bakken te krijgen waarin je prima compost kan maken. Die compost kan je vervolgens gebruiken om je plantenbakken, borders of kruidentuin weer te voorzien van natuurlijke grondstoffen. Daar houden de plantjes van. En zo is de cirkel weer rond. Tips: • Al je GFT-afval kan in je compostvat, maar liever geen citrusfruitschillen waar bestrijdingsmiddelen op kunnen zitten. • Eierschalen zorgen voor wat kalk, en dat is prima • Oude koffieprut en gebruikte koffiefilters zijn ook prima voor de compostton en voorkomen luchtjes.
compost.howtogreenyourhome.nl
30
het regent tonnen Moeder Natuur heeft het mooiste sproeisysteem zelf uitgevonden, en dat is regen. Maar als het een tijdje wat droger is, geef je je planten natuurlijk extra water. Er is voor planten geen lekkerder water dan regenwater. Met een regenton in je tuin of op je balkon kan je regenwater opvangen om op die dagen te gebruiken. Een regenton is heel simpel te installeren aan een regenpijp en kost weinig. Op die manier bespaar je drinkwater en ja, regenwater is helemaal gratis.
regen.howtogreenyourhome.nl
31
met je tijd mee gaan Soms wil je niet te veel over dingen hoeven na te denken. Dan moet het gewoon automatisch gaan. Gebruik in je WC, schuur, kelder, zolder bijvoorbeeld een bewegingssensor. Die plaats je simpelweg op de plek van de normale schakelknop en zorgt er voor dat het licht vanzelf aangaat als je de ruimte binnenkomt en na verloop van tijd ook weer vanzelf uitgaat. Op je buitenverlichting bij de voordeur, in het portiek of in de tuin kan je schemerschakelaars zetten die zorgen dat je lampen vanzelf aangaan als het donker wordt. En ze kunnen er zelfs voor zorgen dat na een bepaalde tijd het licht weer vanzelf uitgaat.
snelschakelen.howtogreenyourhome.nl
32
Het goeie sproeien Ja, zelfs het sproeien van je tuin kan altijd nog net een tandje slimmer. Maar het begint bij het kiezen wàt je in je tuin wilt hebben. Want inheemse planten hebben sowieso al minder water nodig dan de meeste exotische planten. Dus daar kan je al beginnen een verschil te maken. En laat je je gras net even iets langer groeien, dan geeft die zichzelf daardoor al de nodige schaduw op de grond waardoor je minder hoeft te sproeien. Of wat dacht je van het uitstrooien van snoeisel en blaadjes op je tuinbedden, dat voorkomt het uitdrogen van de grond. Vervolgens kan je kiezen voor sproeiers met grote druppels in plaats van een fijne nevel die makkelijk wordt weggeblazen door de wind. Nog beter zijn irrigatiesystemen met druppelkranen die direct bij de wortels water geven en op die manier verspilling voorkomen. Je kunt beter je tuin één keer per week flink water geven dan dagelijks een klein beetje sproeien. Daarmee maak je de wortels van je planten een beetje lui. En luie planten zijn saaie planten. En dan de uitsmijter; kijk eens of je je auto zou kunnen wassen op het gazon. Dan sla je twee vliegen in één klap. Gebruik in dat geval wel milieuvriendelijke zeep. Maar dat wilde je toch al doen. Tips: • Sproei na zonsondergang, dan heeft de zon minder kans om het water te laten verdampen voor het goed en wel in de grond gezakt is.
goedsproeien.howtogreenyourhome.nl
33
de schijf van vijf Vaak zijn het de kleine dingen die grote veranderingen brengen in het leven. Want stel dat je nou eens vijf dingen kiest die je normaal gesproken zonder nadenken in je boodschappenmandje deed. En dat je voor die vijf dingen vanaf nu altijd en zonder uitzondering de meest duurzame optie kiest. Bijvoorbeeld je zuivel, vlees, brood, eieren en broodbeleg. Dat maakt het heel makkelijk. Je staat voor het schap, en kiest gewoon alleen nog maar voor de biologische variant, of de Fairtrade-optie. Maar wel altijd de meest duurzamere optie. Simpel toch? En iedereen kan vijf dingen onthouden. Anders schrijf je het op je boodschappenlijstje. Tips: • Andere opties: schoonmaakmiddelen, waspoeder, kant-en-klare maaltijden, frisdrank, bier, vleeswaren.
schijfvanvijf.howtogreenyourhome.nl
34
zonder fiets wordt ’t niets We zijn misschien wel een klein beetje lui geworden. Gek genoeg rijden we na ons werk met de auto door naar de sportschool om wat aan onze gezondheid te doen. Laten we wat vaker de fiets pakken. Dan maken we van de ritjes tussen huis en werk, of op weg naar de supermarkt, meteen even een mini-workout. Wist je dat bijna de helft van de ritjes die we maken minder dan 7 kilometer is? Maar dat we er dan alsnog voor kiezen om in de file te gaan staan? Dat hele fileprobleem kunnen we aanpakken door in principe altijd op onze oude vertrouwde fiets te springen. En dan die auto alleen pakken als het echt niet anders kan. Je kan ook nog overwegen om zo’n hippe elektrische fiets aan te schaffen voor als je toch vaker verder weg moet. Dan heb je misschien wat minder workout, maar ben je wel weer even in de frisse buitenlucht. En je staat nooit in de file.
fietsen.howtogreenyourhome.nl
35
stay cool Zeker als het gaat om het energieverbruik van ijskasten is er de afgelopen jaren een boel veranderd. Een oude ijskast verbruikt ongeveer 55 tot 150 euro per jaar aan elektriciteit. Een nieuwe energiezuinige ijskast verbruikt tussen de 18 en de 40 euro per jaar. Dat scheelt dus enorm veel. En daarom heb je de iets hogere aanschafwaarde over het algemeen snel terugverdiend. Zorg er wel voor dat je oude ijskast netjes bij de milieustraat van je gemeente belandt. Zo komen er geen schadelijke stoffen in het milieu en wordt zoveel mogelijk van de materialen hergebruikt. Bespaartips voor ijskast en vriezer: • Zorg dat de achterkant van je ijskast voldoende kan ventileren door ‘m minstens 10 cm van de muur te zetten. • Maak jaarlijks de achterkant van je ijskast en vriezer schoon. Door het stof kan het apparaat z’n hitte minder goed kwijt. • Zet je diepvries op een koele plaats, maar juist niet waar het kan vriezen (dat werkt averechts). • Zorg dat je diepvries op de juiste temperatuur staat: -18 graden. • Ontdooi je diepvries minstens twee keer per jaar.
staycool.howtogreenyourhome.nl
36
we onderbreken voor een korte boodschap Het doortrekken van de WC is één van de meest waterverslindende dingen die we thuis doen. Per keer spoelen we acht liter brandschoon drinkwater weg. Drinkwater is steeds schaarser aan het worden op de wereld. Daar kunnen we gewoon geen ‘schijt meer aan hebben’. Daar willen we dus graag ook ‘ons plasje over doen’. Je kan namelijk echt een verschil maken op dit vlak. Zorg dat je zo’n spoelonderbreking op je WC hebt. Grote boodschap, grote knop. Kleine boodschap, kleine knop. Zoiets. Scheelt een enorme plas water. Tips: • Misschien erg direct deze tip, maar spoel in de ochtend pas door nadat iedereen in je huishouden zijn of haar ochtendplasje heeft gedaan. Heeft niemand last van. • Kan je de hoeveelheid water in je stortbak niet reguleren, leg dan een baksteen in de hoek van je stortbak om de inhoud zo te verkleinen. Dat scheelt elke spoelbeurt een liter water.
korteboodschap.howtogreenyourhome.nl
37
Lokaal wordt ‘t helemaal Je kiwi uit Nieuw Zeeland, je boontjes uit Kenia, en je druiven uit Chili; tegenwoordig lijkt het wel of je alleen nog maar groente en fruit uit exotische oorden kan krijgen. Supermarkten sluiten grote contracten af met internationale leveranciers, terwijl de appels uit de buurt minstens zo lekker zijn. Bezoek weer eens een lokale markt, en vraag specifiek om groente uit de omgeving. Op die manier bespaar je een enorme hoeveelheid onnodige CO2-uitstoot, veroorzaakt door transport en dus ook wel foodmiles genoemd, en steun je ook nog eens de lokale boeren. Of kies voor een wekelijks groente/fruitpakket uit je eigen omgeving (thuisbezorgd kan ook) en laat je verrassen. Tips: • Kijk in de supermarkt waar dingen vandaan komen. Je zal je verbazen wat je tegenkomt.
thinklocal.howtogreenyourhome.nl
38 duurzame douchekop
0.
50
een koude douche Je douche is verreweg de grootste waterverbruiker in huis. Gemiddeld douche je bijna acht minuten per douchebeurt. Stel dat je dat twee minuten korter zou doen, dan scheelt dat 9.400 liter warm water per jaar. Een flinke plas dus. Maar ook als je wilt blijven genieten van lekker lang douchen zijn er prima oplossingen te vinden. De makkelijkste is het gebruiken van een spaardouche. Dat scheelt al snel 30%. Maar er zijn ook hele slimme warmte-terugwin-systemen die de warmte van het water terugwinnen om nog een keer te gebruiken. In de toekomst zal je ook steeds meer douches zien die het water hergebruiken in dezelfde douchebeurt. En waarom ook niet? Per slot van rekening lig je in een bad ook een tijdje in hetzelfde water, toch? Tips: • Gebruik een spaardouche. • Ga lekker samen in bad. • Isoleer je badkuip, dan hoef je ‘m niet steeds bij te vullen met warm water. • Gebruik een douchecoach, dat is een soort eierwekkertje of zandlopertje die de tijd aangeeft. Of je neemt echt een eierwekkertje, of een zandlopertje, of de timer van je telefoon natuurlijk…
douchen.howtogreenyourhome.nl
39 Gas Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December
Elektra
Meten is weten 43% van de mensen weet totaal niet wat zijn of haar gas- en stroomverbruik is. Weet jij het wel? Als je bewust kijkt naar je verbruik, bijvoorbeeld omdat je schrikt van de eindafrekening, ga je daarna opvallend genoeg meestal vanzelf ook energie besparen. Door kleine veranderingen, meestal in je eigen gedrag. Tips: • Bekijk die energierekening eens echt, waar bestaat die uit? • Vergelijk je verbruik met anderen, je buren of via internetvergelijkers. • Hou per maand je stroom en gasverbruik bij en bekijk wanneer je verbruik het hoogst is. Misschien is dat helemaal niet nodig. • Zet eens een stroommetertje tussen een ijskast of vriezer en kijk wat die verbruikt. • Simpel sommetje: een gewone lamp verbruikt 40 watt, een LED-lamp met dezelfde lichtopbrengst maar 4 watt.
metenisweten.howtogreenyourhome.nl
40
Een bron van geluk Het kraanwater in Nederland behoort tot de besten van de wereld. En toch kopen we meer en meer water in flessen. Zelfs drie keer meer dan 15 jaar geleden. Dat ziet er hip uit, ofzo. Ons kraanwater wordt beter gecontroleerd dan bronwater en hoeft niet opgeslagen of getransporteerd te worden. Flessenwater kost daardoor duizend keer meer energie dan kraanwater. Onnodig verspilde energie. De oplossing ligt letterlijk voor de hand; drink kraanwater! De grap is dat in sommige gevallen in Nederland het kraanwater uit dezelfde bron komt als het bronwater. Het bronwater komt dus letterlijk uit de kraan in dat geval. Neem daarom een fles die je kan bijvullen. Het liefst eentje die je makkelijk kan schoonspoelen en kan hergebruiken. Kies een fles waarvan het plastic geen giftige stoffen bevat, zoals de flessen van Dopper, Join the Pipe of KRNWTR. Ziet er ook hartstikke hip uit. Ben je in een restaurant, vraag gewoon om kraanwater. Doen ze daar moeilijk over, kan je best uitleggen waarom je het vraagt. En dat je er zelfs nog voor wil betalen ook. Het zal echt niet lang meer duren voor alle restaurants het normaal vinden om kraanwater te schenken. Be the change you want to see in the world..
water.howtogreenyourhome.nl
41 20%
hou de spanning er in Een hele makkelijke autotip: door je banden op spanning te houden kan je tot wel 20% brandstof besparen. En elk benzinestation heeft wel een bandenpomp waar je je banden makkelijk op spanning kan houden. Daarnaast slijten je banden minder snel, wat ook weer in de portemonnee scheelt. Tips: • Zet je banden op de spanning van een volbeladen auto, dan verbruik je de minste brandstof.
spanning.howtogreenyourhome.nl
42
Niks nieuws eigenlijk Ben je op zoek naar een origineel verjaardagskado voor jezelf, vraag dan of mensen een boek willen meenemen dat ze zelf gelezen hebben en niet per se willen bewaren. Op je feestje leg je zelf een stapel boeken neer waar zij weer uit kunnen kiezen, en zo heb je je eigen ruilfeestje georganiseerd. Dit kan je ook doen met kleren, kinderspeelgoed, sportspullen, meubels, keukenspullen en ga zo maar door. Sterker nog; organiseer een heel ruilfeest en je hebt weer een reden om al je vrienden bij elkaar te krijgen. Tips: • Blijven er spullen over van je feestje, breng die dan naar de kringloopwinkel. • Kledingruilfeestjes zijn superpopulair en makkelijk te regelen en er zijn allerlei sites die daarbij helpen
secondlife.howtogreenyourhome.nl
43
Pluk de dag Aardbeien in de winter, rode kool in de zomer, we zijn zo ver van de natuur verwijderd geraakt dat we het de normaalste zaak van de wereld zijn gaan vinden. Terwijl het eigenlijk nergens op slaat. Het is alsof je in de zomer met je winterjas aan tegen de airconditioning gaat hangen. Net zo bizar. Seizoenen zijn er nou juist om van te genieten. Net als oliebollen rond Oud en Nieuw; daar kijk je ook al in het najaar naar uit. Dus pak eens een seizoenskalender er bij en koop groente en fruit uit het seizoen. Dat kost een stuk minder energie en geeft je de lol van de afwisseling. Daarnaast scheelt het gewoon bakken met geld.
plukdedag.howtogreenyourhome.nl
howtogreenyourhome.nl