PERSDOSSIER
TERRA Award
22.9 – 19.11.2017
Architecture en terre d'aujourd'hui Hedendaagse architectuur in aarde
Dossier de presse Version provisoire ne pas diffuser
Espace Architecture La Cambre Horta ULB Place Flageyplein 19bis – 1050 Bruxelles/Brussel www.facebook.com/terraawardbelgium
Contactpersonen pers Faculteit Architectuur La Cambre Horta, ULB Pamela Moukanda ‑ communication.archi@ulb.ac.be Thomas Vilquin ‑ tvilquin@ulb.ac.be
Inhoud Context 2 Inhoud 4 Bezoeken 6 Openingsuren 6 Bereikbaarheid 6 Tarieven 6 Aanvullingen 7 Jongerenpaspoort 7 Catalogus 8 Eetgelegenheid 9 Parallel aan de tentoonstelling 10 Vernissage 10 Lezingen 10 Conferenties & ontmoetingen 10 Oproep tot inventaris erfgoed in ongebakken aarde 10 Colofon 11 Partners 12 Cluster Eco-Construction 12 Faculteit Architectuur La Cambre-Horta (ULB) 12 KU Leuven – Faculty of Architecture – Campus Sint-Lucas 13 CERAA 14 Cluster Ecobuild 14 1
Context
de akoestische isolatie verhoogt de levens‑ kwaliteit in dichtbebouwde omgevingen, het materiaal reguleert de luchtvochtigheid en bevat daarenboven geen chemische toeslag‑ stoffen (gezonde materiaalkeuze en geen allergische reacties).
Bouwen met ongebakken aarde lijkt, met een geschiedenis die duizenden jaren terug‑ gaat, te behoren tot lang vervlogen tijden. Niets is echter minder waar: getuige de vele voordelen van het materiaal die ook en zelfs vooral vandaag uiterst interessant blijken. Alles begint bij de grondstoffen: daar waar die voor gewapend beton en staalstructuren vaak duizenden kilometers afleggen tussen ont‑ ginning en bouwplaats, kan aarde doorgaans probleemloos ter plekke worden uitgegraven. In Wallonië vind je bijvoorbeeld klei op ver‑ schillende plaatsen, ondermeer in de buurt van Houyet in de provincie Namen, en dat is een stimulans voor de plaatselijke economie. Ook in Wallonië ontstonden zo een aantal gespecialiseerde ondernemingen (Argibat, Terre d’Hautrage, Argilières d’Hins enz.) die bouwmaterialen uit aarde produceren en op de markt brengen en zo de brug slaan tussen ervaring en traditie enerzijds en moderniteit en innovatie anderzijds.
Ongebakken aarde heeft dus alle kenmerken van een bouwmateriaal van de toekomst! En toch krijgt het materiaal maar al te vaak een traditioneel imago toebedeeld en komt het niet aan bod in de cursus van architecten en aannemers in opleiding. Daarenboven is het patrimonium van gebouwen uit aarde in Europa slecht gekend en enkel bij uitzon‑ dering beschermd, waardoor het op termijn gedoemd is te verdwijnen. Ongebakken aarde is nochtans perfect ver‑ enigbaar met resoluut hedendaagse architec‑ tuur. Daarvan getuigt ondermeer de bouw van het eerste openbaar gebouw uit ongebakken aarde in de Benelux: een uitkijktoren in het natuurpark Negenoord in Limburg, een pro‑ ject van het architectenbureau ‘De Gouden Liniaal’ dat dateert uit 2016.
De extractie en verwerking van aarde vergen trouwens een pak minder energie dan andere bouwmaterialen: zo komt ook veel minder CO2 vrij. Ongebakken aarde bouwklaar maken vraagt 6 keer minder energieinbreng dan de productie van baksteen, en het materiaal is ook volledig recycleerbaar (op voorwaarde dat er geen cement of kalk wordt aan toege‑ voegd) zonder kwaliteitsverlies. Aarde is dus een zeer ecologisch bouwmateriaal, bijzonder geschikt om een antwoord te bieden op de uitdagingen van de toekomst. Maar daar stopt het niet bij: gebouwen uit aarde zijn ook zeer comfortabel om in te ver‑ blijven. Het materiaal zorgt voor thermische inertie (zeer gegeerd bij passiefbouw) en biedt bescherming tegen hitte (waardoor de factuur voor actieve koeling wordt beperkt),
© De Gouden Liniaal architecten
2
Al deze elementen hebben de Franse archi‑ tecte en onderzoekster Dominique GauzinMüller aangezet om de TERRA Award1, de internationale prijs voor architectuur in onge‑ bakken aarde, in het leven te roepen. Dit was ook de gelegenheid om verschillende initia‑ tieven samen te brengen die zich tot dan eer‑ der afgezonderd ontwikkelden in ondermeer Frankrijk en Duitsland. De eerste editie van de Award ging door in 2016: de organisatoren ontvingen een pak meer kandidatuursdossiers dan verwacht. Enkele tientallen projecten werden geselecteerd en deze vormen het hart van de tentoonstelling. Zo ontdekt de bezoeker gebouwen die anders en omwille van het gebruikte materiaal de spotlights niet zouden hebben gehaald… en toch is het net het gebruik van ongebakken aarde dat al deze projecten zo uitzonderlijk en verleidelijk maakt. Het samenbrengen van de projecten in één tentoonstelling zorgt daarenboven voor interessante contrasten en confrontaties.
Brussel alvorens verder te reizen naar Bergen en Louvain-la-Neuve. Tegelijkertijd wordt aan een Nederlandstalige versie gewerkt, zodat de tentoonstelling ook in Vlaanderen kan wor‑ den opgezet. Wij hopen dat deze tentoonstelling een krach‑ tige inspiratiebron zal zijn voor de praktijk van de architectuur, hier in onze contreien, vandaag.
Wang Shu, laureaat van de Pritzker Prize in 2012
De jury werd voorgezeten door de Chinese architect Wang Shu, laureaat van de Pritzker Prize 2012, en bekroonde 9 projecten. Sindsdien toert de tentoonstelling de wereld rond. Ook in Franstalig België waren de betrokken partijen - alle universiteiten, een hogeschool, de Waalse Cluster Ecoconstruction, de Brusselse Cluster Ecobuild en CERAA vzw enthousiast over de kwaliteit van de getoonde projecten. Dankzij hun samenwerking strijkt de tentoonstelling, na haltes in Namen, Luik en Doornik, nu voor een lange periode neer in
1 http://terra-award.org.
3
• recente initiatieven op het gebied van op‑
Inhoud
leiding in bouwen met ongebakken aarde: verkennende workshop bouwen met aarde (Faculteit Architectuur van de ULB), work‑ shop in Marokko (UCL), workshop Sint-Lu‑ cas enz.
De tentoonstelling bestaat hoofdzakelijk uit een vijftigtal harde panelen van ongeveer 75 bij 100 cm.
Alle panelen zijn voorzien van een vertaling naar het Nederlands.
De eerste 6 panelen gaan over de verschil‑ lende uitvoeringstechnieken van ongebakken aarde: ze worden vergezeld van zakken van het basismateriaal aarde, waarvan de lokale oorsprong wordt aangeduid, en van prototy‑ pes – gemaakt om aan te raken ! Daarop volgen enkele panelen die de mensen achter de award in de kijker zetten en ook eer betonen aan verschillende pioniers in het vak‑ gebied. De eerste 6 panelen gaan over de verschillende uitvoeringstechnieken van ongebakken aarde
Vervolgens worden alle geselecteerde projec‑ ten voorgesteld, verdeeld in 5 categorieën: woning, openbare voorziening, kantoor/indus‑ trie, binneninrichting en lokale ontwikkeling. Onder de projecten vinden we er ook één van een Belgische architecte: een naaischool in Niamey, Nigeria, van de hand van Odile Vandermeeren. Tenslotte toont een laatste paneel de 20 pro‑ jecten die een eervolle vermelding kregen. Ook hier vinden we een Belgisch bureau te‑ rug: BC Architects (in samenwerking met het Franse collectief M.A.M.O.T.H.) tekende voor een kleuterschool in Aknaibich, Marokko. Daarnaast stond de groep Belgisch partners in voor het schetsen van de context voor on‑ gebakken aarde in ons land. Hiervoor werden verschillende specifieke panelen gecreëerd die volgende punten in de verf zetten: • de bestaande lokale ondernemingen, in‑ clusief stalen van de door hen aangeboden producten; • de geschiedenis van bouwen met ongebak‑ ken aarde in België; • een stand van zaken van de hedendaagse praktijk betreffende bouwen met aarde in België;
alle geselecteerde projecten voorgesteld, verdeeld in 5 categorieën
4
Een naaischool in Niamey, Nigeria, Odile Vandermeeren
Kleuterschool in Aknaibich door Brussels bureau BC Architects
De context voor ongebakken aarde in Belgique
5
Bezoeken Openingsuren Open van dinsdag tot zondag, van 11 tot 18 uur. Bereikbaarheid Espace Architecture La Cambre Horta ULB Eugène Flageyplein 19bis – 1050 Brussel
Transport Met de bus : lijnen 38, 59, 60, 71. Met de tram : ligne 81. Met de fiets : op het Flageyplein vind u een Villo-station, onderaan de Elsensesteenweg. Met de wagen : onder het Flageyplein ligt een overdekte parking van Vinci die 7 dagen op 7 en 24 uur op 24 open is (www.parkindigo.be/ fr/parkings/parking-flagey-BE180200). Tarief : 1 uur 2 € 2 uur 4,60 € 3 uur 6,80 € 4 tot 24 uur 13 €
Tarievenfs categorie Ticketprijs • normaal 4 € • gepensioneerden • -26 jaar • werkzoekenden
2€
• studenten ULB en KUL • personeel Faculteit Architectuur La Cambre-Horta en Sint-Lucas • personeel CERAA • personeel Cluster Ecobuild • personeel Cluster Ecoconstruction • kinder onder 12 jaar
gratis
6
Aanvullingen Jongerenpaspoort Om ook aan de jongste bezoekers een inspire‑ rende en aangename ervaring te bieden, is er een boekje (12 bladzijden) dat specifiek voor hen bestemd is. Vanaf 10 jaar – of jonger, mits bijstand van een volwassene ! Prijs: 1 €.
7
Catalogus Om het onderwerp van de tentoonstelling achteraf nog verder uit te diepen, is de cata‑ loog een onmisbaar hulpmiddel! Het boek ‘Architecture en terre d’aujourd’hui’ verzamelt de 40 finalisten van de TERRA Award. Of ze nu zijn uitgevoerd in adobe, stroleem, blok‑ ken van samengeperste aarde, stampleem of vitselstek, al deze inspirerende voorbeelden afkomstig van de vijf continenten zetten aan tot het (her)ontdekken van aarde als bouwma‑ teriaal en de voordelen ervan, in het bijzonder het potentieel om bij te dragen tot de transitie op het gebied van energie en samenleving.
Architecture en terre d’aujourd’hui Auteur : Dominique Gauzin-Müller Illustraties : Pauline Sémon Uitgever : Museo / CRAterre, in samenwerking met amàco Te koop aan het onthaal van de tentoonstelling : 25 € Enkel in het Frans verkrijgbaar Beschikbaar vanaf eind oktober 2017
8
Eetgelegenheid Kleine (of grote) honger na een bezoek aan de tentoonstelling? Naast de deur, in het gebouw van de faculteit Architectuur, is het restaurant ‘L’Architecte’, ontworpen door het bureau Lhoas et Lhoas (Pablo Lhoas is daarnaast ook decaan van de faculteit ), de ideale plek voor een smakelijke pauze met zicht op het brui‑ sende Flageyplein. Eugène Flageyplein 19 1050 Brussel Telefoon : 02/648.34.36 restaurant-larchitecte.be
Openingsuren maandag en disndag 8u30–15u woensdag, donderdag en vrijdag 8u30–22u zaterdag gesloten zondag (brunch) 10u30–15u In de buurt vind u trouwens nog een pak andere eet- en drinkgelegenheden.
9
Parallel aan de tentoonstelling
Vervolgens is er de avond van 5 oktober waarbij verschillende Belgische deskundigen inzake ongebakken aarde hun ervaringen delen: architecten, ingenieurs, aannemers, ambachtslieden, producenten, vormers, en de beroepsfederaties die hen vertegenwoor‑ digen. Deze avond start met een lezing door de Franse architect Paul-Emmanuel Loiret, wetenschappelijk commissaris van de ten‑ toonstelling ‘Terres de Paris’. Het doel van de avond is eveneens het aanduiden en oplijsten van wettelijke / regelgevende, economische en organisatorische hinderpalen binnen en voor de sector: bijvoorbeeld, het probleem van de vergunningen (stedenbouw, techni‑ sche attesten) voor een draagstructuur uit aarde, of het verplicht scheiden van ontwerp en aanneming bij openbare aanbestedingen.
Vernissage Donderdag 21 september 2017 vanaf 18u30. Lezing(en) Bijkomende evenementen worden voorzien in het kader van de tentoonstelling : om op de hoogte te blijven neemt u best een kijkje op www.facebook.com/terraawardbelgium/ events! Conferenties & ontmoetingen In het kader van de tentoonstelling worden 3 ontmoetingsavonden georganiseerd: • om te tonen wat er al bestaat, en wie in dit vakgebied de actieve professionals zijn ; • om aan alle actoren en mogelijke gebrui‑ kers / klanten de gelegenheid te bieden elkaar te ontmoeten en een netwerk op te starten; • om door uitwisseling van ideëen en ervarin‑ gen hindernissen en problemen binnen de sector aan te duiden, oplossingen voor te stellen en deze voor te leggen aan de over‑ heidsinstanties. Deze avonden gaan op drie opeenvolgende donderdagen door, van 27 september tot 12 oktober, onder de vorm van ‘mini-symposia’: enkele korte spreekbeurten (telkens 15 minu‑ ten + vragenronde) gevolgd door gesprekken met de aanwezigen. De evenementen richten zich op een nationaal niveau: elke deelnemer komt tussen in de taal van zijn/haar keuze – Nederlands, Frans of Engels. Deelname is gra‑ tis en aansluitend volgt een drink.
Tenslotte worden tijdens de avond van 12 oktober politieke beslissers en lobbyis‑ ten samengebracht. Het doel bestaat in het onderzoeken van de remmen voor bouwen met ongebakken aarde die vandaag in België bestaan: de mogelijke institutionele oplossin‑ gen zullen het onderwerp zijn van een debat. Het volledige programma kan u in detail te‑ rugvinden op facebook.com/terraawardbelgium/events. Oproep tot inventaris erfgoed in ongebakken aarde In België zijn de bouwwerken uit ongebak‑ ken aarde slecht bekend en zelden erkend als erfgoed en om die reden weinig of niet beschermd. Deze tentoonstelling is de gele‑ genheid bij uitstek om een oproep te doen naar het publiek: een oproep om de bouwsels uit ongebakken aarde die zij kennen in hun buurt, in hun regio, via een online-formulier te melden en zo te inventariseren: https://tinyurl.com/EnqueteTerreBelgique
De avond van 27 september zal gewijd zijn aan het verleden en de toekomst van onge‑ bakken aarde. Onder de sprekers vindt u ondermeer: • historici voor de retrospectieve benade‑ ring, omdat het van fundamenteel belang is dat we ons bewust worden van ons erfgoed vooraleer we aarde als bouwmateriaal met kennis van zake een ereplaats geven in de hedendaagse praktijk; • onderzoekers die ingaan op de uitdagingen van de hedendaagse toepassing van het materiaal aarde en zo instaan voor de pros‑ pectieve benadering.
10
Belgische panelen Gérard Bavay (Institut du patrimoine wallon) Anaïs Pereira-Goncalves (ULB) Oriane Boeraeve et Antoine Payen (UCL) Quentin Debotte (ULg) Julien Bertiaux (Click Click)
Colophon Commissaris Dominique Gauzin-Müller Wetenschappelijk comité Patrice Doat, Laetitia Fontaine, Hubert Guillaud
Dank aan Arnaud Evrard Odile Vandermeeren Fourneau Saint-Michel
Uitvoering MUSEO Expositions, amàco (atelier matières à construire), CRAterre, TERRA Award Partners Cluster Eco-construction Hervé-Jacques Poskin David Delangh Hélène Groessens Faculteit Architectuur La Cambre Horta, ULB Thomas Vilquin Marcelle Rabinowicz Anaïs Pereira-Goncalves Cécile Stas Ellen Van Huffel Service Communication KU Leuven – Faculty of Architecture Wesley Degreef Ken De Cooman Laurens Bekemans Laboratorium Geomechaniek, ULB Bertrand François Pierre Gérard Faculteit Architectuur LOCI, UCL Elie Pauporté HELMo Gramme (Luik) Anne-Michèle Janssen Faculteit Architectuur ULiège Fabienne Courtejoie Sustainable Buildings Design Lab, ULiège Shady Attia Polytechnische faculteit UMons David Bayle CERAA Liesbet Temmerman Frederic Luyckx Wendy Boswell Ecobuild.Brussels Emmanuel Malfeyt Beerstorming Arthur Ries
11
Partenaires
De Cluster Eco-construction is een Franstalig netwerk van ondernemingen en experts actief in duurzaam bouwen in Wallonië en Brussel. De cluster sensibiliseert, informeert, organiseert opleidingen, vertegenwoordigt de sector ten aanzien van overheidsinstellingen en draagt bij tot de economische ontwikkeling van duurzaam bouwen. Hij ontstond in 2003 op initiatief van actoren uit de sector en is erkend en wordt ondersteund door het Waals Gewest.
Ontstaan in 2009 door de gelijktijdige integratie van de hogescholen ‘La Cambre’ en ‘Victor Horta’ in de Université Libre de Bruxelles, omvat de Faculteit Architectuur van de ULB vandaag meer dan 1400 studenten van diverse oorsprong die genieten van een zeer persoonlijke vorming in de vakgebonden disciplines, architectuurontwerp in het bijzonder. De pedagogische aanpak combineert de nauwkeurigheid van theoretische kennis met de ontwikkeling van persoonlijke expressie, kritische geest en sociaal engagement. De architect, net zoals de landschapsarchitect en de stedenbouwkundige, is in werkelijkheid een bouwer van de leefomgeving. In deze cruciale scharnierperiode, gekenmerkt door klimaatverandering, een samenlevingskader van permanent risico en catastrofes, de stijging van armoede en uitsluiting, de dagelijkse realiteit van vluchtelingen en asielzoekers, de politiek en uitdagingen voor grootsteden, de verdichting van de stad en het belang van erfgoed, kan de architect niet meer enkel een goede professional zijn die op de hoogte is van de laatste technische ontwikkelingen: hij moet in staat zijn te pleiten en de handen uit de mouwen te steken voor een betere, eerlijkere samenleving.
Het netwerk van de Cluster omvat 270 experts, meerbepaald architecten, ondernemingen actief op het gebied van duurzaam bouwen en renoveren, leveranciers van ecologische bouwmaterialen (isolatie, verf, pleister…) maar ook studiebureaus en aannemers op het vlak van hernieuwbare energie, onderzoekscentra, hogescholen, universiteiten enzovoort. Eco-constructie betekent ecologische materialen gebruiken die weinig energie vragen bij productie, transport en plaatsing / verwerking. Het betekent ook bouwen met lokale aannemers en ambachtslieden. Het gebruik van natuurlijke materialen, zoals hout, stro, hennep, wol, klei, biedt heel wat voordelen: een uitstekend thermisch comfort door de densiteit van de materialen, een performante vochtregulering, een gezonde binnenomgeving, een voorbeeldige brandveiligheid, optimale milieuprestaties en tenslotte, een echte toegevoegde waarde voor de plaatselijke economie (lokale tewerkstelling die niet kan worden gedelocaliseerd).
Contact Eugène Flageyplein 19 1050 Brussel 02/640.96.96 secretariat-etudiants.archi@ulb.ac.be www.archi.ulb.ac.be
Contact rue Eugène Thibaut 1C 5000 Namen 081/810.310 info@ecoconstruction.be www.ecoconstruction.be
12
Contact Hoogstraat 51 9000 Gent 09/225.10.00
Sint-Lucas Architectuurschool werd opgericht in 1862. In 2012 integreerde de hogeschool in de KU Leuven als de Faculteit Architectuur. De faculteit heeft campussen in twee steden: Brussel en Gent. Door het verschil in context, grootte en de stad, bieden de campussen een andere leeromgeving. De 247 personeelsleden, waarvan een groot deel buiten het lesgeven ook nog in de (interieur) architectuurpraktijk staat, geven les aan 450 studenten in Brussel en bijna 1500 studenten in Gent.
Paleizenstraat 65-67 1030 Brussel 02/242.00.00 info.architectuur@kuleuven.be www.arch.kuleuven.be
De faculteit richt twee Nederlandstalige bachelorprogramma’s in: architectuur en interieurarchitectuur. Na het behalen van de bachelor in de architectuur, volgen studenten de Nederlandstalige of Engelstalige master in de architectuur of kiezen ze voor de master in de stedenbouw en de ruimtelijke planning. Studenten interieurarchitectuur volgende de Nederlandstalige master in de interieurarchitectuur. Alle bachelor- en masterprogramma’s hebben een duidelijke balans tussen theoretisch en praktijkgeoriënteerde opleidingsonderdelen. Het ontwerpproces is de kern van het onderwijs. Het bepaalt sterk het traject van de toekomstige praktijk of onderzoekscarrière van de alumni. Mixed media-vakken bieden de studenten de kans om hun persoonlijke visuele taal te ontwikkelen. In architectuur gaan kunst en wetenschap hand in hand. Daarom volgen de studenten ook opleidingsonderdelen van andere kennisdomeinen: geschiedenis en theorie geven het ontwerpen een culturele en sociale basis. In de bouwtechnieken leren studenten om structuren te ontwerpen met een focus op stabiliteit. Studenten met een masterdiploma die graag een doctoraat zouden afleggen aan de faculteit kunnen het Doctoral Programme in Architecture volgen.
13
ecobuild.brussels ondersteunt de ontwik‑ keling en structureert het aanbod op het gebied van duurzaam bouwen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, en helpt bedrijven om competitiever te zijn en nieuwe markten te veroveren.Als een motor van verandering is ecobuild.brussels een pionier en opinieleider in onder andere renovatie en circulair bou‑ wen. Zijn missie bestaat uit: 1. Netwerken – De verschillende actoren in de bouwsector samenbrengen om samen‑ werking te stimuleren en nieuwe publieke en private zakelijke opportuniteiten te kata‑ lyseren 2. Valoriseren – Het uithangbord vormen van haar leden en de industrie, instaan voor hun promotie en de rol spelen van schakel tussen de successen, behoeften en uitda‑ gingen voor de partners van de cluster 3. Inspireren – Een technologywatch orga‑ niseren van innovatieve praktijken en de uitwisseling ervan tussen belanghebben‑ den vergemakkelijken om hen te inspireren om nieuwe duurzame bedrijfsmodellen te definiëren 4. Oriënteren – Doorverwijzen van de vragen van ondernemingen naar de relevante organismen en hen ondersteunen in hun ontwikkeling ecobuild.brussels speelt een belangrijke rol in het gewestelijk programma voor circulaire economie dat onder andere een efficiënt be‑ heer van grondstoffen en hulpbronnen omvat. Aarde is echter een lokaal, hernieuwbaar en zelfs recycleerbaar materiaal. Het transport van het materiaal heeft bovendien een ge‑ ringe impact wanneer er lokaal een sector bestaat. Bouwen met aarde is een waar eco‑ logisch en economisch alternatief dat traditie en innovatie met elkaar combineert.
CERAA (Centre d’Etude, de Recherche et d’Action en Architecture, in 1982 ontstaan in de schoot van de architectuurhogeschool Saint-Luc Bruxelles) is een onderzoeks- en studiebureau inzake alternatieve, duurzame, evenwichtige en verantwoorde oplossingen op het gebied van bouw en renovatie. Haar belangrijkste diensten richten zich op bouw‑ professionals : consultancy (begeleiding, stu‑ diewerk), opleiding, organisatie van geleide bezoeken en ontwikkeling van tools die het integreren en toepassen van duurzaamheid in de dagelijkse beroepspraktijk vergemak‑ kelijken. Onder de 9 thema’s waaruit haar expertise bestaat, staat het vraagstuk Materie voor fundamentele uitdagingen. In een con‑ text van schaarste van grondstoffen is het doordacht en duurzaam gebruik ervan een punt dat gerichte en grote aandacht verdient. De hedendaagse uitdagingen op het vlak van milieu, samenleving en economie maken het noodzakelijk om naar aanpasbare en evolutieve oplossingen te zoeken en deze concreet te implementeren om een antwoord te bieden op klimaatverandering, uitputting van grond‑ stoffen en een duurzaam ontwikkelingsmodel op te zetten. De gebouwde omgeving, van architectuur tot stadslandschap, speelt een cruciale rol in deze eco-transitie. En archi‑ tectuur uit ongebakken aarde is een veelbe‑ lovend en hoopgevend voorbeeld van hoe een beproefde eeuwenoude bouwtechniek een antwoord biedt op de uitdagingen van onze tijd, daarbij gebruik makend van lokaal beschikbare grondstoffen met een beperkte milieuimpact en recyclagemogelijkheid zon‑ der in te boeten aan kwaliteit en comfort. Contact Ernest Allardstraat 21/1 1000 Brussel 02/640.96.96 info@ceraa.be www.ceraa.be
Contact Charleroisesteenweg 110 1060 Brussel 02/422.00.20 ecobuild@impulse.brussels www.ecobuild.brussels
14
Espace Architecture La Cambre Horta ULB Eugène Flageyplein 19bis 1050 Brussel Van 22.09 tot 19.11.2017 www.facebook.com/terraawardbelgium
FACULTÉ D’ARCHITECTURE