| περιεχόμενα | 12 30 40 50 60 12
50
30
60
«Υγεία»
76 78 76 ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ●
Β. Κοντοζαμάνης: Εντατική Μονάδα Παίδων στη Λάρισα αλλά και οργανωμένο Κέντρο Διαχείρισης Εγκεφαλικών Γεώργιος Νταλέκος: Αντιμέτωποι με το δεύτερο κύμα της Πανδημίας Νέα ΣΥΔ Αnimus στο κέντρο της Λάρισας «Φάρος» ελπίδας για άτομα με αναπηρία Κωνσταντίνος Ν. Μαλίζος: Να αναβαθμισθεί το ΠΓΝΛ σε Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Κεντρικής Ελλάδας Απόστολος Κομνός: Αυτονομία στην Υγεία στην Περιφέρεια Θεσσαλίας Ομορφιά Γεύσεις Αγορά Αφιέρωμα «Υγεία» Αχιλλέας Παπαθεοδώρου Θεοδώρα Παυλίδου Κων/νος Γ. Μακρίδης Μιλτιάδης Θ. Γεωργούσης Αθανάσιος Δ. Γιαννούκας Γεώργιος Α. Τζοβάρας Aγάθη Βασιλείου Σέργιος - Ορέστης Κολοκοτρώνης Ασπασία Τσολάκη Ελένη Τόσκα Μαρία Φ. Γούτου Κωνσταντίνα Κιμπούρη Χριστίνα Παπαθανασίου Μιχάλης Σαμαρίνας Κωνσταντίνος Τεπετές Φώτης Χ. Μάντζος Χρήστος Κοραής Γεώργιος Ν. Ράπτης Μάριος Ξηρομερίτης Θεόδωρος Ξιώνης Ιορδάνης Κ. Γεωργιάδης Γεώργιος Κ. Μπασδέκης
Μηνιαίο περιοδικό ISSN 1105-6363 ΚΩΔΙΚOΣ 2591 Εκδότρια: Δανάη Δημητρακοπούλου, Αρχισυνταξία: Χαρίκλεια Βλαχάκη Creative design: Εύη Αγγελούλη, Marketing - Διαφήμιση: Σταυρούλα Γκρίλλα, Εκτύπωση - Bιβλιοδεσία: Ariagraf - Γραφικές Τέχνες Επικοινωνήστε: Για τη σύνταξη του περιοδικού, epiloges@eleftheria.gr, τηλ.: 2410 660335. Για το τμήμα Marketing: dtp@eleftheria.gr, τηλ.: 2410 564029 Oι «Θεσσαλικές Eπιλογές» εκδίδονται από τον Δημοσιογραφικό Oργανισμό «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» και διανέμονται δωρεάν σε 17.000 αντίτυπα
| υγεία | Εκατομμύρια σωματίδια πλαστικού καταπίνουν τα μωρά από τα μπιμπερό Τα βρέφη που τρέφονται με μπιμπερό καταπίνουν εκατομμύρια σωματίδια πλαστικού κάθε μέρα, σύμφωνα με νέα, σημαντική, έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Food.
Επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η υψηλή θερμοκρασία κατά την αποστείρωση των πλαστικών μπουκαλιών και η προετοιμασία της σκόνης γάλακτος με την ανακίνησή τους οδηγούν στην αποβολή εκατομμυρίων μικροσωματιδίων πλαστικού και τρισεκατομμυρίων ακόμη μικρότερων νανοπλαστικών. Όπως είναι ήδη γνωστό, τα μικροπλαστικά στο περιβάλλον μολύνουν τα τρόφιμα και ποτά, που καταναλώνουν οι άνθρωποι. Ωστόσο, η μελέτη δείχνει με τον παραπάνω τρόπο πως η έκθεση των μωρών μπορεί να είναι υπερδιπλάσια. Τα μπουκάλια πολυπροπυλενίου αποτελούν το 82% της παγκόσμιας αγοράς, με τα γυάλινα να είναι η κύρια εναλλακτική λύση. Το πολυπροπυλένιο είναι ένα από τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα πλαστικά και οι προκαταρκτικές δοκιμές από τους επιστήμονες διαπίστωσαν ότι οι βραστήρες και τα δοχεία τροφίμων παρήγαγαν επίσης εκατομμύρια μικροπλαστικά ανά λίτρο. 08 u Θ.Ε. / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
Οι επιπτώσεις στην υγεία είναι άγνωστες και οι επιστήμονες λένε ότι υπάρχει «επείγουσα ανάγκη» για την αξιολόγηση του θέματος, ιδιαίτερα για τα βρέφη. Την έκπληξη της ερευνητικής ομάδας για τα ευρήματα εξέφρασε ο καθηγητής Τζον Μπόλαντ από το Trinity College του Δουβλίνου στην Ιρλανδία. «Μια μελέτη πέρυσι από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας εκτίμησε ότι οι ενήλικες καταναλώνουν 300 έως 600 μικροπλαστικά την ημέρα - οι μέσες τιμές μας ήταν της τάξης του ενός εκατομμυρίου ή εκατομμυρίων». «Πρέπει να αρχίσουμε να κάνουμε μελέτες υγείας για να κατανοήσουμε τις επιπτώσεις. Εργαζόμαστε ήδη με συναδέλφους για να δούμε ποια "κουμπιά" στο ανοσοποιητικό σύστημα αρχίζουν να πιέζουν αυτά τα σωματίδια» πρόσθεσε. Οι προτάσεις για λύση του προβλήματος Η ερευνητική ομάδα προτείνει ότι ένα
βήμα, το οποίο μπορεί να μειώσει δραματικά τα μικροπλαστικά που παράγονται κατά τη συνηθισμένη προετοιμασία. Αυτό μπορεί να γίνει με βράση του νερού σε μη πλαστικό δοχείο, ψύξη και ξέπλυμα της φιάλης τρεις φορές μετά την αποστείρωση, αλλά και της παρασκευής της σκόνης του γάλακτος σε μη πλαστικό δοχείο, της ψύξης του και της ρίψης σε καθαρό μπουκάλι. Άλλες λύσεις περιλαμβάνουν τη χρήση γυάλινων μπουκαλιών και ανάπτυξη νέων σκληρών επικαλύψεων για την αποφυγή αποβολής πλαστικών σωματιδίων. «Το τελευταίο πράγμα που θέλουμε είναι να ανησυχούμε αδικαιολόγητα τους γονείς, ειδικά όταν δεν έχουμε επαρκείς πληροφορίες σχετικά με τις πιθανές συνέπειες. Ωστόσο, καλούμε τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να επανεκτιμήσουν τις τρέχουσες οδηγίες για την προετοιμασία της σκόνης γάλακτος» ανέφερε ο Μπόλαντ.
υγεία
Γράφει η Θεοδώρα Παυλίδου MSc, Ph.D Κλινικός Εμβρυολόγος της Μονάδας Εξωσωματικής Γονιμοποίησης IAKENTRO
Προεμφυτευτικός έλεγχος και εξωσωματική γονιμοποίηση: Ασπίδα απέναντι στις κληρονομικές παθήσεις Φέτος συμπληρώνονται 30 χρόνια από την επίτευξη της πρώτης εγκυμοσύνης στον άνθρωπο από έμβρυο το οποίο υποβλήθηκε σε προεμφυτευτική διάγνωση γενετικών παθήσεων. Παρά την τεράστια πρόοδο της γενετικής, υπάρχει ακόμη ένα μικρό ποσοστό γεννήσεων παιδιών τα οποία πάσχουν από κάποια κληρονομική ασθένεια. Επίσης, κάποια ζευγάρια έρχονται αντιμέτωπα με το δυσάρεστο δίλημμα διακοπής της εγκυμοσύνης όταν στη διάρκεια του προγεννητικού ελέγχου διαπιστωθεί ότι το έμβρυο πάσχει από κάποια ασθένεια. Σήμερα, η προεμφυτευτική γενετική διάγνωση (PGT-Preimplantation Genetic Testing) ως τεχνική επιτρέπει πλέον με αξιοπιστία τη διάγνωση των γενετικών ανωμαλίων στα έμβρυα πριν την εμφύτευσή τους. Τι είναι η προεμφυτευτική γενετική διάγνωση Ο όρος προεμφυτευτική γενετική διάγνωση (PGT) σημαίνει τον έλεγχο των εμβρύων για: - μονογονιδιακά νοσήματα (PGT-m), όπως η κυστική ίνωση ή η μεσογειακή αναιμία - χρωμοσωμικές ανευπλοειδίες (PGT-a), από τις οποίες μπορεί να προκύψουν σύνδρομα όπως το σύνδρομο Down ή το σύνδρομο Turner. Απαραίτητη προυπόθεση για την διενέργεια προεμφυτευτικού ελέγχου αποτελεί ηδημιουργία των εμβρύων στο εμβρυολογικό εργαστήριο στα πλαίσια ενός κύκλου εξωσωματικής γονιμοποίησης. Κατόπιν, ακολουθεί η βιοψία των εμβρύων από τον εμβρυολόγο και το βιοπτικό υλικό αποστέλεται στο εργαστήριο γενετικής όπου πραγματοποιείται η ανάλυση του γενετικού υλικού των εμβρύων και ταυτοποιούνται τα υγιή και τα παθολογικά έμβρυα.
Πότε ενδείκνυται η προεμφυτευτική γενετική διάγνωση Ο γενετιστής, ο γυναικολόγος υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και ο εμβρυολόγος, βασιζόμενοι σε ορισμένα επιστημονικά κριτήρια επιλογής και εφαρμόζοντας την υπάρχουσα νομοθεσία που έχει θεσπιστεί από την αρμόδια αρχή, οφείλουν να εξηγήσουν στο ζευγάρι τους λόγους για τους οποίους προτείνεται η προεμφυτευτική διάγνωση καθώς επίσης τους πιθανούς κινδύνους της διαδικασίας. H προεμφυτευτική γενετική διάγνωση για μονογονιδιακά νοσήματα (PGT-m) αποτελεί μονόδρομο για τα ζευγάρια όπου ο ένας ή και οι δύο είναι φορείς ενός γενετικού νοσήματος και διατρέχουν τον κίνδυνο να το μεταβιβάσουν στην επόμενη γενιά. Αφετέρου, παρ’ όλο που η κλινική σημασία της προεμφυτευτικής γενετικής διάγνωσης για χρωμοσωμικές ανευπλοειδίες (PGT-a) αποτελεί ακόμη θέμα επι-
στημονικής αντιπαράθεσης, η διενέργειά της ενδείκνυται σε: - γυναίκες προχωρημένης ηλικίας (άνω των 40 ετών) που επιθυμούν να τεκνοποιήσουν - επαναλαμβανόμενες αποτυχημένες προσπάθειες εξωσωματικής γονιμοποίησης (≥3) - επαναλαμβανόμενες αποβολές πρώτου τριμήνου (≥3) - χρωμοσωμική ανωμαλία στον καρυότυπο των γονέων. Ο ρόλος του εργαστηρίου Καθοριστικό ρόλο στα ποσοστά επίτευξης εγκυμοσύνης κατόπιν προεμφυτευτικής γενετικής διάγνωσης παίζει η αποτελεσματικότητα τόσο του εργαστηρίου εμβρυολογίας όσο και του εργαστηρίου γενετικής ανάλυσης. Εκτός του εξειδικευμένου εξοπλισμού που είναι αναγκαίος για την τεχνική της βιοψίας των εμβρύων, σημαντικότερο όλων είναι η σωστή και ολοκληρωμένη εκπαίδευση του εμβρυολόγου. Σε κάθε περίπτωση, στόχος του εμβρυολογικού εργαστηρίου οφείλει να είναι η γέννηση ενός υγιούς παιδιού έπειτα από τον ελάχιστο δυνατό αριθμό προσπαθειών και στο συντομότεροχρονικό διάστημα, ώστε να περιορίζεται η σωματική, ψυχολογική αλλά και οικονομική επιβάρυνση του ζευγαριού.
| συνέντευξη | ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΧΑΡΙΚΛΕΙΑ ΒΛΑΧΑΚΗ
Βασίλης
Κοντοζαμάνης Εντατική Μονάδα Παίδων στη Λάρισα αλλά και οργανωμένο Κέντρο Διαχείρισης Εγκεφαλικών ΠΡΟΧΩΡΑ ΚΑΙ Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΔΗΛΩΝΕΙ ΣΕ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ Ο ΥΦ. ΥΓΕΙΑΣ «Τα δεδομένα του υγειονομικού χάρτη της χώρας επιβάλλουν τη λειτουργία εντατικής Μονάδας Παίδων, στη Λάρισα που θα καλύπτει τις ανάγκες της ευρύτερης περιοχής και σε συνεργασία με την 5η Υγειονομική Περιφέρεια ολοκληρώνουμε το σχεδιασμό μας για την υλοποίηση αυτού του έργου», τονίζει σε συνέντευξη του στις Θεσσαλικές Επιλογές ο υφυπουργός Υγείας Βασίλης Κοντοζαμάνης. Επιπρόσθετα, όπως υπογραμμίζει, ο σχεδιασμός για τη Λάρισα και την ευρύτερη περιοχή δεν εξαντλείται στη λειτουργία μόνο μίας Μονάδας ΜΕΘ Παίδων καθώς η Λάρισα θα αποκτήσει, μεταξύ άλλων, οργανωμένο Κέντρο Διαχείρισης Εγκεφαλικών ενώ προχωρά και η δημιουργία του Ογκολογικού Κέντρου Θεσσαλίας. Σε ό,τι αφορά στο δεύτερο κύμα του κορονοϊου ο υφυπουργός Υγείας σημειώνει «γνωρίζουμε τι πρέπει να κάνουμε και πως θα το κάνουμε. Με μοναδικό στόχο την προστασία της υγείας και της φροντίδας όλων όσων έχουν ανάγκη. Διαχειριζόμαστε μία πρωτόγνωρη κρίση. Παρακολουθούμε καθημερινά την πορεία της επιδημίας, ενισχύουμε και αναδιατάσσουμε τις δυνάμεις μας». 12 u Θ.Ε. / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020 / Θ.Ε. t 13
Κύριε Κοντοζαμάνη, ποια βήματα έχουν γίνει μέχρι σήμερα στο Εθνικό Σύστημα Υγείας για την ενίσχυσή του; Ποια είναι τα σχέδια του Υπουργείου για την αντιμετώπιση του δεύτερου κύματος της πανδημίας του κορονοϊού και ποια μέτρα σχεδιάζετε να λάβετε στην πορεία αν χρειαστεί; Από την πρώτη ημέρα που ξέσπασε η πανδημία καταφέραμε να ενισχύσουμε το σύστημα υγείας προκειμένου να παραμείνει λειτουργικό και να ανταποκριθεί στις αυξημένες ανάγκες της περιόδου. Αντιμετωπίσαμε τη μάχη με επιτυχία. Με την κατάλληλη οργάνωση και σχεδιασμό, με σύνεση και μέριμνα για την ανθρώπινη ζωή. Δημιουργήσαμε, και συνεχίζουμε, σε σύντομο χρονικό διάστημα νέες κλίνες στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, προμηθευτήκαμε ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό, υλικά και μέσα ατομικής προστασίας και διαθέσαμε, μέχρι σήμερα, περισσότερα από 300 εκατ. ευρώ στον τομέα της υγείας ώστε να αντιμετωπίσουμε την κρίση. Επιπλέον, διευρύναμε τον πληθυσμό που υποβάλλεται σε διαγνωστικούς ελέγχους, πολλαπλασιάσαμε τον αριθμό των διενεργούμενων ελέγχων και αυξήσαμε τα σημεία ελέγχου και δειγματοληψίας στη χώρα. Το ΕΣΥ έχει ενισχυθεί σημαντικά με περισσότερες από 6800 προσλήψεις επικουρικού προσωπικού, ενώ ο αρχικός προγραμματισμός ήταν 2.000 προσλήψεις. Μέχρι το τέλος του έτους 1421 μόνιμοι ιατροί θα έχουν αναλάβει υπηρεσία στο ΕΣΥ. Έχουμε διασφαλίσει την προμήθεια εμβολίων για τον κορονοϊό όταν αυτά διατεθούν στην παγκόσμια αγορά, μέσω της συμμετοχής μας στον ευρωπαϊκό μηχανισμό προμήθειας. Με τη δωρεάν διάθεση αυτού στον πληθυσμό. 14 u Θ.Ε. / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
Έχουμε επίσης διασφαλίσει την επάρκεια σε φάρμακα ευρείας χρήσης που χρησιμοποιούνται στις ΜΕΘ και κάθε φαρμακευτικής αγωγής που χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση του ιού. Επιπλέον, προχωρούμε στη δημιουργία στρατηγικού εθνικού αποθέματος μέσων ατομικής προστασίας. Πέραν των νοσοκομείων αναφοράς πλέον, όλα τα νοσοκομεία της χώρας έχουν προετοιμαστεί για να αντιμετωπίσουν περιστατικά κορονοϊού.
Το ΕΣΥ έχει ενισχυθεί σημαντικά με περισσότερες από 6.800 προσλήψεις επικουρικού προσωπικού, ενώ ο αρχικός προγραμματισμός ήταν 2.000 προσλήψεις. Μέχρι το τέλος του έτους 1.421 μόνιμοι ιατροί θα έχουν αναλάβει υπηρεσία στο ΕΣΥ.
Επομένως, περισσότερα Νοσοκομεία, με διαθέσιμο αριθμό κλινών νοσηλείας αποκλειστικής χρήσης Covid-19 και αντίστοιχες Μονάδες Εντατικής Θεραπείας σε όλη την επικράτεια. Διασφαλίζουμε την παροχή υπηρεσιών προς όλους τους πολίτες. Αξιοποιούμε τις δυνατότητες της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, ως σημείο πρώτης επαφής για τον έλεγχο και διαλογή ύποπτων περιστατικών και τη διεξαγωγή δια-
γνωστικού ελέγχου για τον κορονοϊό. Γνωρίζουμε τι πρέπει να κάνουμε και πως θα το κάνουμε. Με μοναδικό στόχο την προστασία της υγείας και της φροντίδας όλων όσων έχουν ανάγκη. Διαχειριζόμαστε μία πρωτόγνωρη κρίση. Παρακολουθούμε καθημερινά την πορεία της επιδημίας, ενισχύουμε και αναδιατάσσουμε τις δυνάμεις μας. Όμως, όσο προετοιμασμένοι κι αν είμαστε, έρχεται η στιγμή που το σύστημα υγείας, όπως κάθε σύστημα υγείας και στα πιο πλούσια κράτη, πλησιάζει τα όρια του. Οι δυνάμεις είναι πεπερασμένες. Για το λόγο αυτό λαμβάνουμε τα μέτρα μας. Η επιτυχής διαχείριση της πανδημίας είναι στο χέρι όλων μας. Είμαι βέβαιος ότι και αυτή τη φορά θα τα καταφέρουμε. Ποια δεδομένα σας οδήγησαν στην απόφαση για την επιβολή ενός γενικού απαγορευτικού; Η επιβολή απαγορευτικού δεν είναι μία εύκολη απόφαση. Αξιολογήσαμε τα δεδομένα, λάβαμε υπόψη τις εισηγήσεις των ειδικών και οδηγηθήκαμε στην απόφαση αυτή με γνώμονα πάντα την προστασία της υγείας των πολιτών. Καθοριστικοί παράγοντες ήταν η μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων, η απότομη αύξηση στις νοσηλείες και η επιθετική συμπεριφορά του ιού. Είναι λύση η μάσκα και μέσα και έξω; Τι λέτε σε όλους εκείνους που αρνούνται τη μάσκα; Η μάσκα έχει αποδειχθεί ως το μέσο προστασίας, λόγω του τρόπου με τον οποίο μεταδίδεται ο συγκεκριμένος ιός. Όποιος αμφισβητεί αυτό το γεγονός θέτει σε κίνδυνο τόσο τον εαυτό του όσο και τους γύρω του.
Σας ανησυχεί το μίγμα κορονοϊού και εποχικής γρίπης ή αναμένετε μικρότερη μείωση των κρουσμάτων της γρίπης εξαιτίας των προληπτικών μέτρων για τον κορονοϊό; Σίγουρα μας ανησυχεί και για το λόγο αυτό προετοιμαστήκαμε εγκαίρως. Πρώτη φορά θα αντιμετωπίσουμε δύο ιούς μαζί. Όχι μόνο εμείς. Όλος ο κόσμος. Τα μέτρα που έχουμε λάβει για τον κορονοϊό πιστεύω θα συμβάλλουν στον περιορισμό της γρίπης.
Επιπλέον, φέτος έχουμε στη διάθεσή μας 4,2 εκατομμύρια δόσεις αντιγριπικού εμβολίου, αυξημένες κατά 35% σε σχέση με πέρσι. Διαθέτουμε το αντιγριπικό εμβόλιο μόνο με ηλεκτρονική συνταγή προκειμένου να διασφαλίσουμε τη χορήγησή του κατά προτεραιότητα στις ομάδες που πρέπει να το κάνουν, σύμφωνα με τις οδηγίες της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών. Βρισκόμαστε σε ετοιμότητα και επαγρύπνηση.
Δεδομένης της συζήτησης για τις ΜΕΘ η Λάρισα διεκδικεί μια ΜΕΘ Παίδων με τα δύο νοσοκομεία να έχουν καταθέσει υποψηφιότητα για την φιλοξενία της. Πόσο κοντά βρισκόμαστε στην τελική απόφασή σας; Επιτρέψτε μου να πω ότι δεν είναι θέμα ικανοποίησης ενός αιτήματος από μία πόλη η λειτουργία μίας εντατικής Μονάδας Παίδων. Τα δεδομένα του υγειονομικού χάρτη της χώρας επιβάλλουν τη λειτουργία στη Λάρισα μίας τέτοιας
μονάδας που θα καλύπτει τις ανάγκες της ευρύτερης περιοχής. Σε συνεργασία με την 5η Υγειονομική Περιφέρεια ολοκληρώνουμε το σχεδιασμό μας για την υλοποίηση αυτού του έργου. Επιτρέψτε μου κάτι ακόμα. Ο σχεδιασμός για τη Λάρισα και την ευρύτερη περιοχή δεν εξαντλείται στη λειτουργία μόνο μίας Μονάδας ΜΕΘ Παίδων. Η Λάρισα θα αποκτήσει, μεταξύ άλλων, οργανωμένο Κέντρο Διαχείρισης Εγκεφαλικών και βεβαίως, όπως έχουμε ήδη
ανακοινώσει, θα προχωρήσουμε στη δημιουργία του Ογκολογικού Κέντρου Θεσσαλίας. Σχετικά με το εμβόλιο κατά του κορονοϊού, ποια είναι η εικόνα που έχετε από την έρευνα; Υπάρχει κάποια αναθεώρηση στις αρχικά αισιόδοξες προβλέψεις; Οι προσπάθειες για ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια είναι εργώδεις. Πάρα πολλά εμβόλια αναπτύσσονται σε παγκόσμιο επίπεδο και αρκετά από αυτά βρίσκονται σε προχωρημένη φάση ανάπτυξης. Είμαι αισιόδοξος. Να επισημάνω ότι η χώρα μας συμμετέχει στην κοινή ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για την προμήθεια εμβολίων και είναι σε όλα τα συμβόλαια προαγοράς. Και όπως έχει δηλώσει ο κ. Πρωθυπουργός, το εμβόλιο θα χορηγηθεί δωρεάν. Μόλις αυτά έχουν άδεια κυκλοφορίας και είναι διαθέσιμα, θα ξεκινήσει άμεσα ο εμβολιασμός του πληθυσμού. Στην αρχή της χρονιάς υποστηρίξατε την προώθηση επενδύσεων στον τομέα της υγείας με τη διαδικασία των ΣΔΙΤ. Εγκαταλείφθηκε η προοπτική αυτή ή η πανδημία ανέστειλε την προώθησή της; Να ξεκαθαρίσω κάτι καταρχάς. Η Κυβέρνηση μας στηρίζει το δημόσιο σύστημα υγείας. Και το ενισχύει. Πιστεύουμε ακράδαντα ότι οι παρεχόμενες υπηρεσίες πρέπει να βελτιωθούν και να προσφέρουμε νέες και περισσότερες. Χωρίς κόστος για τον πολίτη. Αυτό μπορούμε να το πετύχουμε με τις Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα. Υπάρχει εκτενής διεθνής εμπειρία με επιτυχημένα παραδείγματα. Σε καμία περίπτωση δεν εγκαταλείπουμε αυτό το εργαλείο. Θα το αξιοποιήσουμε πλήρως. ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020 / Θ.Ε. t 15
υγεία
Γράφουν οι Κων/νος Γ. Μακρίδης, MD, MSc, PCAOSD, ESpD, PhD* Διευθυντής Α’ Ορθοπαιδικής κλινικής Ρομποτικής Χειρουργικής ΙΑΣΩ Θεσσαλίας, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Πιστοποιημένος χειρουργός Ρομποτικής Ορθοπαιδικής Μιλτιάδης Θ. Γεωργούσης, MD, MSc, PhD** Διευθυντής Α’ Ορθοπαιδικής κλινικής Ρομποτικής Χειρουργικής ΙΑΣΩ Θεσσαλίας, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Πιστοποιημένος χειρουργός Ρομποτικής Ορθοπαιδικής
Ρομποτική χειρουργική στην Ορθοπαιδική με το υπερσύγχρονο ρομποτικό σύστημα ΝΑVIO 7 ̰ Η Α’ Ορθοπαιδική κλινική Ρομποτικής Χειρουργικής του ΙΑΣΩ Θεσσαλίας είναι πλέον πρωτοπόρος στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας και Κεντρικής Ελλάδας στο τομέα της Ρομποτικής Ορθοπαιδικής, αφού διαθέτει το τελευταίας τεχνολογίας ρομποτικό σύστημα NAVIO 7. Η ολική αρθροπλαστική του γόνατος (ΟΑΓ) και του ισχίου (ΟΑΙ) καθώς και η αποκατάσταση των αθλητικών κακώσεων είναι αποδεδειγμένα από τις πιο καινοτόμες χειρουργικές επεμβάσεις με σημαντική συνεισφορά στην βελτίωση της ποιότητας ζωής και λειτουργικότητας των ασθενών. Όμως, υπάρχει ένα ικανοποιητικό ποσοστό ασθενών (εως και 20%) που παραμένουν ανικανοποίητοι με το κλινικό αποτέλεσμα. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες όπως: 1. Όχι ιδανική τοποθέτηση των εμφυτευμάτων/μοσχευμάτων 2. Όχι ιδανική επιλογή του μεγέθους των εμφυτευμάτων/μοσχευμάτων 3. Μεγάλη αποκόλληση των μαλακών μορίων 4. Όχι ιδανική εξισορρόπηση των μαλακών μορίων 5. Πόνος σην επιγονατίδα 6. Μειωμένο εύρος κίνησης της άρθρωσης 16 u Θ.Ε. / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
7. Αργή αποκατάσταση και κινητοποίηση 8. Λοίμωξη 9. Χαλάρωση των εμφυτευμάτων/μοσχευμάτων 10. Ψυχολογικοί παράγοντες που αφορούν τον ασθενή. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια αυξημένη δημοτικότητα της Ρομποτικής ως μέσο για την επίτευξη του βέλτιστου χειρουργικού αποτελέσματος και κατ’ επέ-
κταση της ικανοποίησης των ασθενών. Με το NAVIO 7 είναι δυνατό να πραγματοποιούνται οι πλέον απαιτητικές επεμβάσεις του μυοσκελετικού συστήματος με την τελευταία λέξη της χειρουργικής τέχνης αφού: - Το ρομποτικό σύστημα επιτρέπει την διένεργεια χειρουργικών επεμβάσεων με την μικρότερη δυνατή τομή προστατεύοντας σε μέγιστο βαθμό τα μαλακά
μόρια της άρθρωσης που είναι πολύ σημαντικά για την λειτουργία της. - Κατά την διάρκεια του χειρουργείου γίνεται επί τόπου η 3D (τρισδιάστατη) απεικόνιση του οστού και η πλήρης καταγραφή της βλάβης του αρθρικού χόνδρου. Έτσι δεν χρειάζεται η προεγχειρητική διενέργεια αξονικής ή μαγνητικής τομογραφίας μειώνοντας το κόστος και την έκθεση του ασθενούς σε ακτινοβολία. - Η αφαίρεση του οστού δεν γίνεται πλέον με ηλεκτρικό πριόνι, αφού το ρομποτικό σύστημα παρέχει ειδικό αυτόματο κυλινδρικό εξάρτημα. Αυτό αφαιρεί λεπτομερώς μόνο τον ελαττωματικό χόνδρο προκαλώντας το λιγότερο τραύμα στο υποκείμενο υποχόνδριο οστό και δημιουργώντας μια τέλεια και συμμετρική επιφάνεια που θα υποδεχθεί τα εμφυτεύματα. - Υπάρχει η δυνατότητα χρησιμοποίησης 6 διαφορετικών τύπων αρθροπλαστικής γόνατος και ισχίου αναλόγως ηλικίας και δραστηριότητας του ασθενούς και παρέχει στην γκάμα εμφυτευμάτων την τοποθέτηση υλικού oxinium, καινοτόμου υλικού αρθροπλαστικής με χαμηλό συντελεστή τριβής και μακροχρόνια αντοχή (ανθεκτικότητα εμφυτευμάτων 20-25 έτη). - Ένα ακόμη πλεονέκτημα είναι η μηδε-
νική πιθανότητα να γίνει χειρουργικό τεχνικό λάθος. Κατά την διάρκεια αφαίρεσης του χόνδρου το κυλινδρικό εξάρτημα λειτουργεί μόνο όταν έρχεται σε επαφή με το οστό, ενώ σε περίπωση που απομακρυνθεί από αυτό σταματά και υποχωρεί αυτόματα. - Επίσης σε κάθε διεγχειρητικό βήμα το σύστημα προειδοποιεί τον χειρουργό αν υπάρχει λάθος μέτρηση ή κίνηση και δεν επιτρέπει την συνέχιση της επέμβασης χωρίς να γίνουν οι απαραίτητες διορθώσεις. Παρέχει στον χειρουργό ένα εργαλείο που εκτελεί με ακρίβεια τις τομές του πάσχοντος οστού σύμφωνα με τον προ-εγχειρητικό σχεδιασμό, ενώ ταυτόγχρονα δίνει την δυνατότητα για την άμεση διεγχειρητική εκτίμηση και αποκατάσταση της κινηματικής και την εξισσόροπηση των μαλακών μορίων της άρθρωσης. Οι χειρουργικές επεμβάσεις περιλαμβάνουν την μονοδιαμερισματική αντικατάσταση του γόνατος (UKR), την αρθροπλαστική της επιγονατίδας (PFA), την ολική αρθροπλαστική (πρωτογενής και αναθεώρηση) του γόνατος (ΤΚΑ), την ολική αρθροπλαστική (πρωτογενής
και αναθεώρηση) του ισχίου (THA) και την αποκατάσταση αθλητικών κακώσεων (ρομποτική αποκατάσταση Προσθίου Χιαστού, Οπισθίου Χιαστού και Χόνδρινων βλαβών γόνατος και ισχίου). Με την Ρομποτική Χειρουργική είναι πλέον δυνατό να εφαρμόζονται στο μέγιστο βαθμό και τα πρωτόκολλα γρήγορης αποκαταστάσης (FAST - TRACK PROTOCOLS), αφού τα πλεονεκτήματα που παρέχονται είναι: - Ελαχιστοποίηση του μήκους της τομής και της διατάραξης των μαλακών μορίων. - Ελαχιστοποίηση του πόνου και απώλειας αίματος. - Ελαχιστοποίηση των μετεγχειρητικών επιπλοκών. - Απόλυτη ακρίβεια στην τοποθέτηση των εμφυτευμάτων. - Μικρός χρόνος νοσηλείας (1-3 ημέρες). - Γρήγορη κινητοποίηση ασθενούς (ακόμη και σε 6 ώρες απο το χειρουργείο). - Όχι ανάγκη για φυσικοθεραπεία. Η Ρομποτική Χειρουργική είναι το μέλλον και στα επόμενα χρόνια η πλειοψηφία των χειρουργικών επεμβάσεων (σε κάθε χειρουργική ειδικότητα) θα πραγματοποιείται με αυτήν την μέθοδο.
* Ο κ. Μακρίδης έχει μετεκπαιδευθεί για 4 έτη στην Αγγλία και την Γαλλία πάνω στις αθλητικές κακώσεις και αρθροσκοπήσεις του άνω και του κάτω άκρου, στις ολικές αρθροπλαστικές του ισχίου-γόνατος-ώμου και στην χειρουργική της λεκάνης και της σπονδυλικής στήλης. Κατέχει Δίπλωμα στην Ρομποτική Χειρουργική, στην Χειρουργική με Ψηφιακή Πλοήγηση και το Ευρωπαϊκό Δίπλωμα Σπονδυλικής Στήλης. Διετέλεσε Επιστημονικός Συνεργάτης με την Ιατρική Ομάδα της Liverpool FC. Τηλ: 6983062062 – 2410553841 Τηλεφωνικό Κέντρο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας: 2410996998-6999-6010-6011 Email: kmakrid@yahoo.gr * Ο κ. Γεωργούσης έχει μετεκπαιδευθεί για 1 έτος στην Γαλλία πάνω στις αθλητικές κακώσεις και αρθροσκοπήσεις του άνω και του κάτω άκρου και στις ολικές αρθροπλαστικές του ισχίου-γόνατος-ώμου. Κατέχει Δίπλωμα στην Ρομποτική Χειρουργική. Τηλ: 6932310457 – 2441042143 Τηλεφωνικό Κέντρο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας: 2410996998-6999-6010-6011 Email: miltosg76@yahoo.gr ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020 / Θ.Ε. t 17
υγεία
Γράφει ο Αθανάσιος Δ. Γιαννούκας, MD (Ioannina), MSc (Imperial College, London), PhD Imperial College, London), FEBVS Καθηγητής Αγγειοχειρουργικής και Πρόεδρος Ιατρικού Τμήματος Π.Θ, Διευθυντής Πανεπιστημιακής Αγγειοχειρουργικής Κλινικής Π.Γ.Ν.Λ.
Ανεύρυσμα αορτής: Μια ύπουλη νόσος
Η ανευρυσματική νόσος της αορτής αποτελεί μια ύπουλη και συνάμα δυνητικά θανατηφόρο πάθηση αφού σε περίπτωση που το ανεύρυσμα υποστεί ρήξη τότε περίπου οι μισοί από τους ασθενείς δεν θα φθάσουν ζωντανοί στο νοσοκομείο και από αυτούς που θα φθάσουν οι μισοί θα επιβιώσουν από την χειρουργική επέμβαση, δηλαδή η θνητότητα ανέρχεται σε περίπου 70-80%. Αντιθέτως αν η νόσος διαγνωσθεί έγκαιρα και αντιμετωπισθεί προγραμματισμένα χωρίς να έχει γίνει ρήξη του ανευρύσματος η θνητότητα σήμερα δεν υπερβαίνει το 2%.
Ανεύρυσμα είναι κάθε τοπική διάταση του τοιχώματος της αορτής πάνω από το μισό της φυσιολογικής διαμέτρου της και ένδειξη επέμβασης είναι όταν η διάμετρος του ανευρύσματος ξεπεράσει τα 5 εκατοστά. Η διάγνωση για το ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής, που είναι και το συχνότερο, γίνεται με έγχρωμο υπερηχογράφημα το γνωστό Τρίπλεξ, ενώ αν χρειασθεί επέμβαση ή προκειμένου να διαγνωσθεί το ανεύρυσμα της αορτής θα πρέπει να γίνει αξονική τομογραφία με ενδοφλέβια χορήγηση σκιαγραφικού. Πιο συχνά το ανεύρυσμα αναπτύσσεται σε άνδρες ηλικίας άνω των 60 ετών, καπνιστές, με αρτηριακή υπέρταση ενώ αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό ανευρύσματος (π.χ. ο πατέρας ή ο αδελφός)
τότε η πιθανότητα αυξάνει σημαντικά. Για τον λόγο αυτό σε άτομα με τα παραπάνω χαρακτηριστικά θα πρέπει να συστήνεται ένα έγχρωμο υπερηχογράφημα Τρίπλεξ. Αν όμως υπάρχει θετικό οικογενειακό ιστορικό τότε αυτό θα πρέπει να γίνεται νωρίτερα, στην ηλικία των 4550 ετών. Επίσης σημαντικό ρόλο έχει η πρόληψη κυρίως η διακοπή του καπνίσματος και η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Σήμερα με την πρόοδο της τεχνολογίας και της αναισθησιολογίας η χειρουργική επέμβαση έχει πολύ μικρή θνητότητα (3% για την ανοιχτή επέμβαση - 1% για την ενδαγγειακή με στέντ). Ιδιαίτερα αν η ανατομία του ανευρύσματος επιτρέπει την ενδαγγειακή θεραπεία με στεντ ο
Ενδαγγειακή αποκατάσταση ανευρύσματος κατιούσας θωρακικής αορτής με τοποθέτηση στέντ 20 u Θ.Ε. / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
Ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής ασθενής μετά από παραμονή 2-3 ημερών στο νοσοκομείο επανέρχεται στην συνηθισμένη δραστηριότητά του. Η Πανεπιστημιακή Αγγειοχειρουργική Κλινική του ΠΓΝ Λάρισας αποτελεί Πρότυπο Κέντρο αναφοράς σε εθνικό επίπεδο για την αντιμετώπιση απλών και σύνθετων Αορτικών Ανευρυσμάτων με ενδαγγειακή θεραπεία με την τοποθέτηση στεντ. Ετησίως πραγματοποιούνται περίπου 120 ενδαγγειακές επεμβάσεις στην κοιλιακή και θωρακική αορτή. Η συμβολή της Αναισθησιολογικής Κλινικής υπό την Διευθύντρια-Καθηγήτρια κ. Ε. Αρναούτογλου, της ΜΕΘ υπό τον Καθηγητή κ. Ε. Ζακυνθινό, του Εργαστηρίου Ακτινολογίας- Επεμβατικής Ακτινολογίας με την συνεργασία του Επικ. Καθηγητή κ. Χ. Ρούντα, καθώς και του προσωπικού του χειρουργείου έχουν συμβάλει σε σημαντικό βαθμό στην καλή έκβαση των σύνθετων αυτών περιστατικών ώστε να είναι συγκρίσιμα με αυτά των καλύτερων κέντρων της Ευρώπης. Η Αγγειοχειρουργική Κλινική εξυπηρετεί τις ανάγκες όχι μόνο όλης της Κεντρικής Ελλάδος αλλά όλης της χώρας μας δεχόμενη για θεραπεία των σύνθετων αορτικών ανευρυσμάτων ασθενείς από όλη την Ελλάδα που στο παρελθόν έπρεπε να πάνε στο εξωτερικό για αντιμετώπιση. Το επιστημονικό δε έργο της κλινικής
έχει τύχει διεθνούς αναγνώρισης όπως αποτυπώνεται από τις δημοσιεύσεις και τις προσκλήσεις των μελών της κλινικής να συμμετάσχουν ως ομιλητές σε έγκριτα διεθνή συνέδρια. Η Αγγειοχειρουργική Κλινική έχει ανακηρύξει ως επίτιμο διδάκτορα της Ιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στις 01/10/2013 τον Juan-Carlos Parodi από την Αργε-
Ενδαγγειακή αποκατάσταση ανευρύσματος θωρακικής και κοιλιακής αορτής με σύνθετο στέντ που έχει πλάγιους κλάδους για τα αγγεία των σπλάχνων
Ρήξη ανευρύσματος ντινή, ο οποίος ανακάλυψε και εφάρμοσε για πρώτη φορά στον κόσμο την μέθοδο της ενδαγγειακής αποκατάστασης ανευρύσματος κοιλιακής αορτής. Τέλος στα πλαίσια της γενικότερης κοινωνικής προσφοράς η Αγγειοχειρουργική Κλινική συνέβαλε στις δραστηριότητες της 5ης Υγειονομικής Περιφέρειας με το πρόγραμμα προληπτικού έλεγχου (screening) για ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής (ΑΚΑ) στον πληθυσμό της Κεντρικής Ελλάδας το διάστημα 2010-2014. Έτσι έχουν μέχρι σήμερα ελεγχθεί περίπου 2000 συμπολίτες μας, ενώ έχουν πραγματοποιηθεί ενημερωτικές ομιλίες και διανομή φυλλαδίων ώστε να τονιστεί το όφελος του προληπτικού ελέγχου. Σήμερα, στην Αγγειοχειρουργική Κλινική υπηρετούν 3 μέλη ΔΕΠ, ο Καθηγητής Α. Γιαννούκας, Διευθυντής της Κλινικής, ο Καθηγητής Μ. Ματσάγκας, ο Επίκουρος Καθηγητής Γ. Κούβελος, και ως Επιμελητές του ΕΣΥ, η Αικ. Δράκου, Επιμελήτρια Α’, ο Ν. Ρούσας, ως Επιμελητής Β’ και οι Επικουρικοί Επιμελητές Ι. Βασιλόπουλος και Κ. Σπανός. Οι κ.κ. Χ. Καραθάνος και Χ. Μπαρός είναι Ακαδημαϊκοί υπότροφοι με κλινικά καθήκοντα. Επίσης, υπηρετούν ως Ειδικευόμενοι ιατροί οι Κ. Μπατζαλέξης, Π. Νανά και Α. Χαϊδούλης. ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020 / Θ.Ε. t 21
υγεία
Γράφει ο Γεώργιος Α. Τζοβάρας, MD, FACS Καθηγητής Χειρουργικής ΠΘ, Διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής ΠΓΝΛ, Διευθυντής Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών ΠΘ «Χειρουργική παχέος εντέρου-πρωκτού»
Στρατηγικές «διατήρησης του οργάνου» στον καρκίνο του ορθού Η χειρουργική αντιμετώπιση παραδοσιακά αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο στην θεραπεία του καρκίνου του ορθού. Αυτή περιλαμβάνει συνήθως την αφαίρεση τμήματος του ορθού (μία εγχείρηση που είναι γνωστή σαν χαμηλή πρόσθια εκτομή του ορθού) με δημιουργία ή όχι στομίας - συνήθως προσωρινής - ή την πλήρη αφαίρεση του ορθού μαζί με τον πρωκτό (εγχείρηση γνωστή ως κοιλιοπερινεϊκή εκτομή) που συνοδεύεται από μόνιμη κολοστομία («παρά φύσιν έδρα»). Το είδος της επέμβασης εξαρτάται τόσο από την έκταση της νόσου τοπικά όσο και, κυρίως, από την απόσταση του καρκίνου από τον πρωκτό και τον σφιγκτηριακό μηχανισμό ο οποίος εξασφαλίζει την εγκράτεια.
ΦΩΤΟ 1 22 u Θ.Ε. / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
Οι εξελίξεις από τεχνικής/τεχνολογικής πλευράς αλλά και από πλευράς προσέγγισης, με την εφαρμογή μεθόδων μείωσης του όγκου με την χρήση ακτινο/χημειοθεραπείας πριν την διενέργεια του χειρουργείου, έχουν σαν αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση της συχνότητας εκτέλεσης της κοιλιοπερινεϊκής εκτομής (εγχείρησης με μόνιμη «παρά φύσιν έδρα») χωρίς ταυτόχρονα να διακυβεύεται το ογκολογικό αποτέλεσμα. Παρ’ όλα αυτά, ακόμα και όταν εφαρμόζεται μία εγχείρηση «διάσωσης των σφιγκτήρων» όπως είναι η χαμηλή πρόσθια εκτομή του ορθού που αναφέρηκε, με την αποφυγή της μόνιμης στομίας, οι ασθενείς συχνά μετεγχειρητικά έχουν προβλήματα με την λειτουργία της αφόδευσης καθώς και του ουροποιηγεννητικού συστήματος. Η τελευταία κατάσταση περιγράφεται σαν «σύνδρομο χαμηλής πρόσθιας εκτομής του ορθού» και μπορεί να επηρεάσει, σε άλλοτε άλλο βαθμό, την ποιότητα ζωής των ασθενών. Στο πλαίσιο αυτό, αναζητήθηκαν στρατηγικές διάσωσης του οργάνου (του ορθού δηλαδή) οι οποίες εφαρμόζονται ολοένα και συχνότερα τα τελευταία χρόνια, άν και συνήθως στα πλαίσια ερευνητικών πρωτοκόλλων. Η πρώτη από αυτές αφορά στην αντιμετώπιση καρκίνων του ορθού που ανευρίσκονται σε πρώιμο στάδιο (Τ1) και με συγκεκριμένα ενδοσκοπικά, απεικονιστικά και ιστολογικά
ΦΩΤΟ 2
κριτήρια, με ενδοσκοπικές τεχνικές τοπικής εξαίρεσης του καρκίνου γνωστές σαν ΤΕΜ ή ΤΑΜΙS. Οι τεχνικές αυτές, με την χρήση ειδικής πλατφόρμας λαπαροενδοσκοπικής χειρουργικής (φωτο 1), επιτρέπουν την πλήρη εκτομή του όγκου (ολικού πάχους εκτομή - σε αντιδιαστολή με τις μερικού πάχους, γνωστές σε όλους, ενδοσκοπικές πολυπεκτομές) με ασφαλή όρια εκτομής, επί υγιούς ιστού. Απαραίτητη προυπόθεση γιά να εφαρμοσθούν οι τεχνικές αυτές, αποτελούν πρωτίστως η ακριβής σταδιοποίηση της βλάβης με απεικονιστικά μέσα (MRI ορθού με ειδικό πρωτόκολλο ή/και ενδοορθικό υπερηχογράφημα) και, βεβαίως η διαθεσιμότητα της λαπαροενδοσκοπικής πλατφόρμας και η επαρκής εκπαίδευση του χειρουργού και εξοικείωσή του με αυτές τις μεθόδους. Μία άλλη στρατηγική διάσωσης του ορθού που φαίνεται να κερδίζει έδαφος τα τελευταία χρόνια αφορά πιό προχωρημένες (τοπικά) μορφές καρκίνου του ορθού σε σχέση με την προαναφερθείσα ομάδα. Η στρατηγική αυτή προέκυψε από το γεγονός ότι ένα 15% εως και 20% των τοπικά προχωρημένων όγκων του ορθού που υποβάλλονται σε ακτινο/χημει-
οθεραπεία ως αρχική θεραπεία (neoadjuvant) με σκοπό την μείωση του όγκου γιά να ακολουθήσει το χειρουργείο, εμφανίζει πλήρη κλινική ανταπόκριση (φωτο 2). Δηλαδή, η ακτινο/χημειοθεραπεία οδηγεί σε «εξαφάνιση» του όγκου με βάση τα κλινικά (δακτυλική εξέταση), απεικονιστικά (MRI ορθού) και ενδοσκοπικά (ορθοσκόπηση) ευρήματα. Να σημειωθεί ότι η πλήρης κλινική ανταπόκριση δεν σημαίνει κατ’ανάγκη και πλήρη παθολογοανατομική ανταπόκριση, καθώς υπάρχει μικρή πιθανότητα παραμονής εστιών ζωντανών καρκινικών κυτάρων στην ουλή που απομένει ή βαθύτερα, γεγονός που θα οδηγήσει σε επανεμφάνιση του καρκίνου. Γιά το λόγο αυτό λοιπόν, η υπο-ομάδα αυτών των ασθενών με πλήρη κλινική ανταπόκριση στην ακτινο/χημειοθεραπεία, έχει δύο επιλογές: α) να συνεχίσει με το χειρουργείο, γνωρίζοντας όμως ότι είναι πολύ πιθανό ότι αυτό θα αποδειχθεί «παραπανίσιο» εάν δεν ανιχνευθεί υπολλειπόμενος όγκος στο ορθό που αφαιρέθηκε ή β) να τεθεί σε ένα αυστηρό πρωτόκολλο παρακολούθησης (γνωστό και ως «watch and wait» διεθνώς) όπου θα υποβάλλεται σε κλινικό, απεικονιστικό, ενδοσκοπικό και αιματολογικό έλεγχο ανά 3μηνο γιά τα πρώτα δύο χρόνια και ανά μεγαλύτερα χρονικά δια-
στήματα γιά τα επόμενα τρία, με ενδεχόμενο χειρουγείου εάν υπάρξει αλλαγή των δεδομένων (δηλαδή ενδείξεις επανεμφάνισης) κατά την διάρκεια της αυστηρής αυτής παρακολούθησης. Γίνεται αντιληπτό, ότι η στρατηγική αυτή αναμονής μπορεί να εφαρμοσθεί μόνο εφόσον εξασφαλίζεται από τη μία μεριά, η ενημερωμένη συγκατάθεση του ασθενούς και από την άλλη, η αυστηρή προσκόλληση στην μεθοδολογία παρακολούθησης από την ιατρική ομάδα. Σε κάθε περίπτωση, η σύγχρονη αντιμετώπιση του καρκίνου του ορθού δεν αποτελεί αποκλειστικό προνόμιο μίας ειδικότητας. Αντίθετα, επιβάλλεται να γίνεται μέσα στα πλασία Συμβουλίου Διεπιστημονικής Ομάδας Συνεργασίας (MDT ο διεθνής όρος) που περιλαμβάνει όλες τις εμπλεκόμενες με το αντικείμενο ειδικότητες αλλά και, κυρίως, τους συναδέλφους κάθε ειδικότητας που έχουν εξιδείκευση και ιδιαίτερη στόχευση στο συγκεκριμένο αντικείμενο. Η στατηγική αντιμετώπισης του καρκίνου του ορθού οφείλει να είναι προιόν διαβούλευσης και απόφαση της ομάδας η οποία λαμβάνει υπόψιν της όλα τα δεδομένα που παρουσιάζονται διεξοδικά και σε κάθε φάση αντιμετώπισης του ασθενούς με καρκίνο του ορθού.
Ερυθρού Σταυρού 9-17, Λάρισα 412 21, τηλ. 2410 535668, email: gtzovaras@hotmail.com, site: www.lapsurgery-larissa.gr ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020 / Θ.Ε. t 23
| υγεία |
Κορωνοϊός: Το μητρικό γάλα «ασπίδα» κατά του κορωνοϊού, ελπίζουν επιστήμονες Χιλιάδες γυναίκες ελπίζει να στρατολογήσει ένα νοσοκομείο στην Ολλανδία, προκειμένου να θα δωρίσουν το μητρικό τους γάλα για να ερευνηθεί αν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ασπίδα κατά μολύνσεων από το νέο κορωνοϊό και την Covid-19. Ήδη μετά τη σχετική έκκληση ερευνητών από τηλεοράσεως 5.000 γυναίκες εκδήλωσαν ενδιαφέρον να μετάσχουν στην έρευνα του Παιδιατρικού Νοσοκομείου Emma του Πανεπιστημιακού Ιατρικού Κέντρου του Άμστερνταμ. Οι συμμετέχουσες θα δωρίσουν από 100 ml μητρικού γάλακτος κι οι ερευνητές θα μελετήσουν στη συνέχεια τα δείγματα για να εξακριβώσουν το ποσοστό των αντισωμάτων. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ έχουν βρεθεί στο μητρικό γάλα αντισώματα που αντιδρούν στο νέο κορωνοϊό, αλλά μέχρι στιγμής δεν είναι σαφές πόσο ισχυρά είναι, πόσο διαρκούν κι αν 24 u Θ.Ε. / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
παρέχουν επαρκή προστασία κατά της Covid-19. «Το μητρικό γάλα θα μπορούσε ίσως να χρησιμοποιηθεί σε ομάδες υψηλού κινδύνου όταν εμφανιστεί το δεύτερο κύμα της πανδημίας» στην Ολλανδία, όπου έχουν αυξηθεί τα κρούσματα μετά τη χαλάρωση των μέτρων, είπε ο επικεφαλής του Παιδιατρικού Νοσοκομείου Emma, Χανς Βαν Γκουντοέβερ. «Πιστεύουμε ότι μετά την κατανάλωση του μητρικού γάλακτος τα αντισώματα προσκολλώνται στην επιφάνεια των βλεννογόνων μας κι εκεί επιτίθενται στα σωματίδια του ιού, προτού εισβάλλουν στο σώμα». Πρόσθεσε δε ότι οι γυναίκες που έχουν μολυνθεί από τον κορωνοϊό μπορεί να έχουν αντισώματα ανιχνεύσιμα στο μητρικό τους γάλα. «Γι’ αυτό και αναζητούμε μητέρες που έχουν πιθανώς μολυνθεί από τον κορωνοϊό, αν και μπο-
ρούν να μετάσχουν και άλλες μητέρες». Η έκκληση για δωρεές μητρικού γάλακτος έρχεται μετά την πρόσφατη δημοσίευση έρευνας στην επιθεώρηση JAMA, που θεωρεί απίθανη τη μετάδοση του κορωνοϊού στο μητρικό γάλα. «Αυτά τα ευρήματα είναι καθησυχαστικά δεδομένων των γνωστών θετικών επιπτώσεων του θηλασμού», ανέφεραν οι ερευνητές. Στη διάρκεια της Παγκόσμιας Εβδομάδας Θηλασμού την πρώτη εβδομάδα του Αυγούστου ο ΠΟΥ υπογράμμισε την ανάγκη να συνεχίσουν οι μητέρες να θηλάζουν τα παιδιά τους στη διάρκεια της πανδημίας. «Ο ΠΟΥ είναι σαφής στις συστάσεις του. Δεν έχουμε καταγράψει πουθενά στην υφήλιο μετάδοση της Covid-19 μέσω του μητρικού γάλακτος», επεσήμανε η δρ Λόρενς Γκράμερ Στρον του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
υγεία
Γράφει η Αγάθη Βασιλείου Ενδοκρινολόγος
Covid-19 και ενδοκρινοπάθειες Η νέα πανδημία SARS-CoV2 φαίνεται μεταξύ των άλλων να επηρεάζει και το ενδοκρινικό σύστημα με πολλαπλούς τρόπους. Ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη εξαρχής αναφέρθηκαν ως ομάδα υψηλού κινδύνου, αλλά και άλλες ενδοκρινοπάθειες, όπως η παχυσαρκία, ο υποσιτισμός και η επινεφριδιακή ανεπάρκεια μπορεί να αποτελέσουν «πρόβλημα» σε πιθανή λοίμωξη από COVID-19. Σακχαρώδης Διαβήτης Αν και ο σακχ. διαβήτης δεν αυξάνει τον κίνδυνο μόλυνσης από τον ιό, αυξάνει τον κίνδυνο επιπλοκών και τη θνητότητα. Η χρόνια υπεργλυκαιμία επηρεάζει αρνητικά το ανοσοποιητικό σύστημα και οι μη καλά ρυθμισμένοι ασθενείς με σακχ. διαβήτη πολύ συχνά πάσχουν επίσης και από καρδιοπάθεια, αρτηριακή υπέρταση και άλλες καταστάσεις που φαίνεται να τους προδιαθέτουν σε πιο σοβαρή πορεία και μη καλή έκβαση της λοίμωξης. Άτομα με σακχαρώδη διαβητη, ειδικά την εποχή της πανδημίας, θα πρέπει να υιοθετήσουν έναν υγιή τρόπο ζωής (σωστές διατροφικές συνήθειες, άσκηση, διακοπή καπνίσματος), να αυτοελέγχουν συχνά τα σάκχαρά τους και να ακολουθούν τη φαρμακευτική τους αγωγή. Επαρκής εφοδιασμός σε φάρμακα και αναλώσιμα υλικά (π.χ. ταινίες μέτρησης σακχάρου, βελόνες ινσουλίνης) θα πρέπει να έχει προβλεφθεί για ασθενείς στους οποίους επιβάλλεται η «καραντίνα».
Υποσιτισμός Οι αυξημένες μεταβολικές ανάγκες κατά την οξεία φλεγμονή της COVID-λοίμωξης οδηγούν σε αρνητικό ισοζύγιο σε ελλειποβαρείς ασθενείς, με αποτέλεσμα σοβαρότερη έκβαση της νόσου.
Η τηλεϊατρική (τηλέφωνο, mail, βιντεοκλήση) προσφέρει άμεση επικοινωνία με τον ιατρό, χωρίς την αναγκαιότητα της παραμονής σε μία αίθουσα αναμονής. Παχυσαρκία Η παχυσαρκία αποτελεί αρνητικό προγνωστικό παράγοντα για την έκβαση της λοίμωξης από COVID. Έχουν περιγραφεί θάνατοι νέων ασθενών με νοσογόνο παχυσαρκία και COVID-λοιμωξη λόγω αναπνευστικής ανεπάρκειας.
Επινεφριδιακή Ανεπάρκεια Η επινεφριδιακή ανεπάρκεια χαρακτηρίζεται από έλλειψη παραγωγής κορτιζόλης. Δεν φαίνεται αυτοί οι ασθενείς να έχουν αυξημένο κίνδυνο λοίμωξης από COVID-19. Όπως και σε όλες τις καταστάσεις stress, θα πρέπει να αυξάνουν την αγωγή υποκατάστασης με γλυκοκορτικοειδή σύμφωνα με τις οδηγίες του ιατρού τους και να φροντίζουν να έχουν επάρκεια φαρμάκων (δισκίων και ενέσιμων σκευασμάτων). Ανεπάρκεια βιταμίνης D (VitD) Η ανεπαρκεια VitD φαίνεται να σχετίζεται με αυξημένη επιρρέπεια ή σοβαρότητα της SARS-CoV-2 λοίμωξης και η καθημερινή ή εβδομαδιαία αναπλήρωσή της φαίνεται ότι ίσως βελτιώνει την έκβαση της νόσου. ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020 / Θ.Ε. t 25
| υγεία | Τροφές που ενισχύουν το ανοσοποιητικό Είμαστε σε μια περίοδο όπου το φλέγον ζήτημα είναι η θωράκιση του ανοσοποιητικού μας συστήματος μέσω της διατροφής μας. Ένας τρόπος λοιπόν να θωρακίσει κανείς τον οργανισμό του, έναντι ιώσεων και λοιμώξεων, είναι μια διατροφή που ενισχύει την άμυνα του οργανισμού. Επιπλέον, η πρόσληψη υγρών (νερό, χυμοί, τσάι, γάλα) είναι πολλή σημαντική, μιας και διατηρεί ενυδατωμένο το ανώτερο αναπνευστικό σύστημα. Βιταμίνη Α: Εντοπίζεται στα γαλακτοκομικά προϊόντα, το βούτυρο, το αυγό, το συκώτι, τα καρότα και τις γλυκοπατάτες. Βιταμίνες Β12, Β6, φυλλικό οξύ: Εντοπίζονται στο γάλα, το κρέας, το συκώτι, τους ξηρούς καρπούς, τα δημητριακά και τα φρούτα με κίτρινο χρώμα. Βιταμίνη C: Τα εσπεριδοειδή, τα ακτινίδια, οι φράουλες, οι πιπεριές, το σπανάκι, το μπρόκολο και οι ντομάτες αποτελούν καλές πηγές. Βιταμίνη Ε: Το ελαιόλαδο, τα θαλασσινά, η βρώμη, τα αμύγδαλα και τα φουντούκια είναι πλούσια σε βιταμίνη Ε. Μαγνήσιο: Εντοπίζεται στα δημητριακά ολικής άλεσης, το σουσάμι, τους ξηρούς καρπούς, τα όσπρια, τα γαλακτοκομικά και τον τόνο. Σελήνιο: Βρίσκεται στα κρέατα, τα θαλασσινά, τους ξηρούς καρπούς και τα δημητριακά ολικής άλεσης. Σίδηρος: Καλές πηγές είναι το συκώτι, το κρέας, τα αυγά, τα θαλασσινά, τα δημητριακά ολικής άλεσης και οι ξηροί καρποί. Ψευδάργυρος: Εντοπίζεται στα θαλασσινά, τα ψάρια, τα αυγά και το κρέας. Ωμέγα 3 λιπαρά οξέα: Εντοπίζονται κυ26 u Θ.Ε. / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
ρίως στα φυτικά έλαια, τα λιπαρά ψάρια και τους ξηρούς καρπούς. Ποιες άλλες τροφές δυναμώνουν το ανοσοποιητικό Το κρεμμύδι περιέχει μια ουσία με αντιφλεγμονώδη και αντιμικροβιακή δράση, την κερκετίνη, ενώ το σκόρδο (όταν καταναλώνεται σε μεγάλες ποσότητες) έχει αντιμικροβιακές ιδιότητες και φαίνεται να διεγείρει την παραγωγή λευκοκυττάρων, χάρη στην περιεκτικότητά του σε αλισίνη. Πλούσια σε προβιοτικά, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως το γιαούρτι και το κεφίρ, συμβάλλουν στη διατήρηση της ισορροπίας της μικροβιακής χλωρίδας του εντέρου, ενισχύοντας έτσι μία από τις βασικές γραμμές άμυνας του οργανισμού. Οι πρωτεΐνες ζωικής προέλευσης (π.χ. αυτές που περιέχουν το κόκκινο κρέας, το κοτόπουλο και τα ψάρια) αποτελούν την πρώτη ύλη ώστε ο οργανισμός να δημιουργήσει αντισώματα. 20 τρόφιμα που ενισχύουν το ανοσοποιητικό ❢ Γιαούρτι ❢ Βρώμη
❢ Σκόρδο ❢ Κρεμμύδι ❢ Κέιλ ❢ Κοτόσουπα ❢ Τσάι ❢ Μοσχάρι ❢ Γλυκοπατάτα ❢ Πιπεριές ❢ Αυγά ❢ Μανιτάρια ❢ Κεφίρ ❢ Λιπαρά ψάρια ❢ Μπρόκολο ❢ Ακτινίδιο ❢ Πορτοκάλι ❢ Κόκκινη πιπεριά ❢ Δημητριακά ενισχυμένα με ψευδάργυρο ❢ Κολοκύθα Τι πρέπει να θυμάστε… Οι βιταμίνες και οι τροφές που προαναφέρθηκαν δεν είναι «μαγικές τροφές» και δε δρουν μεμονωμένα, αλλά ως μέρος μιας ισορροπημένης διατροφής, πλούσιας σε φρέσκα φρούτα, λαχανικά, τρόφιμα ολικής άλεσης, όσπρια, ελαιόλαδο και γαλακτοκομικά προϊόντα.
υγεία
Γράφει ο Δρ. Σέργιος-Ορέστης Κολοκοτρώνης Επίκουρος Καθηγητής Επιδημιολογίας, Λοιμωδών Νόσων και Κυτταρικής Βιολογίας, Σχολή Δημόσιας Υγείας και Ιατρική Σχολή Πολιτειακό Πανεπιστήμιο Νέας Υόρκης Downstate, Μπρούκλυν, Νέα Υόρκη, SUNY Downstate Health Sciences University, Brooklyn, NY
Δυναμικά εξελισσόμενο νέο επικαλυπτόμενο γονίδιο ως παράγοντας στην πανδημία του κορωνοϊού Η πανδημία COVID-19, όπως και όλες οι μεταδοτικές ζωονοσογόνες ασθένειες εγείρουν επείγουσες ερωτήσεις σχετικά με τις ιδιότητες που επιτρέπουν σε ιούς να διαβούν τους βιολογικούς και οικολογικούς φραγμούς μεταξύ των ζωικών ειδών, να εγκατασταθούν στον άνθρωπο και μεταδοθούν από άνθρωπο σε άνθρωπο. Για να απαντηθούν τέτοιες ερωτήσεις πρέπει να έχουμε επίγνωση της βασικής βιολογίας και ανοσολογίας των συστημάτων αυτών, αλλά κυρίως του γενετικού χάρτη που σκιαγραφεί και καθορίζει τη λειτουργία του οργανισμού. Πέραν των γνωστών τύπων μεταλλάξεων τα γονίδια των ιών υπάρχουν και περιπτώσεις γονιδίων που «κρύβονται» μέσα σε τυπικά γονίδια. Αυτά τα λεγόμενα «επικαλυπτόμενα» γονίδια κωδικοποιούνται μέσα σε γνωστά γονίδια και «διαβάζονται» από τον μηχανισμό του κυττάρου με κάποιες τροποποιήσεις σε διαφορετικά πλαίσια ανάγνωσης, π.χ. σαν να εμπεριέχονται λέξεις μέσα σε μεγαλύτερες λέξεις που διαβάζονται αν μετακινήσουμε το βλέμμα κι αρχίσουμε να διαβάζουμε 1-2 γράμματα μετέπειτα. Αυτή
η γενετική καινοτομία επιτρέπει το στοίβαγμα γενετικής πληροφορίας χωρίς να ωθείται το γονιδίωμα του ιού σε επέκταση και να γίνεται υπέρογκο (οι ιοί γενικώς έχουν μικρά γονιδιώματα και λίγα γονίδια). Ο γενικός τρόπος με τον οποίο χαρακτηρίζουμε νέα γονιδιώματα κάνει χρήση αλγορίθμων που ανιχνεύουν παραδοσιακά
γονίδια, οπότε και τα τυχόν επικαλυπτόμενα γονίδια παραμένουν άγνωστα. Στον ιό HIV-1 που προκαλεί το σύνδρομο AIDS ένα επικαλυπτόμενο γονίδιο σχετίζεται με την εξάπλωση της γνωστής πανδημίας. Κάνοντας χρήση διαφόρων τεχνικών γενωμικής, βιοπληροφορικής και υπολογιστικής βιολογίας, η παρούσα μελέτη* αποκάλυψε ένα μέχρι τώρα άγνωστο επικαλυπτόμενο
γονίδιο στον ιό SARS-CoV-2 το οποίο είναι απόν από κάποια στελέχη των ιών τύπου SARS. Μελετώντας τα γονιδιώματα χιλιάδων κρουσμάτων, η μελέτη σκιαγράφησε την εξελικτική πορεία του νέου ιού όπως επεκτάθηκε από την ανατολική Ασία προς την Ευρώπη με τις γενετικές υπογραφές απανωτών κυμάτων και πιθανές επιπτώσεις για ανοσολογική αντιμετώπιση. Οι επιπτώσεις αυτής της έρευνας για τους χώρους της βιολογίας και της δημόσιας υγείας επικεντρώνονται στη σημασία της έγκαιρης ανίχνευσης νέων ιών και στον τρόπο με τον οποίο οι ερευνητές ψάχνουν γονίδια τα οποία δε γνωρίζουν καν ότι υπάρχουν. Το αποτέλεσμα ελλιπούς ανίχνευσης και γενετικού χαρακτηρισμού ιών είναι η ασύμμετρη επικοινωνία μεταξύ επιστημόνων. Η μελέτη προτείνει ένα νέο γενετικό χάρτη για τον κορωνοϊό της πανδημίας COVID-19, ελπίζοντας να προωθήσει την εξομάλυνση της ραγδαία αυξανόμενης επικοινωνίας για τη βιολογία της πανδημίας, έτσι ώστε να βοηθηθεί η έρευνα για θεραπευτικούς στόχους και φαρμακευτική καινοτομία.
*Dynamically evolving novel overlapping gene as a factor in the SARS-CoV-2 pandemic. (Chase W Nelson, Zachary Ardern, Tony L Goldberg, Chen Meng, Chen-Hao Kuo, Christina Ludwig, Sergios-Orestis Kolokotronis, Xinzhu Wei. Academia Sinica, Taiwan; Technical University of Munich, Germany; University of Wisconsin-Madison, United States; American Museum of Natural History, United States; University of California, Berkeley, United States. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό eLife). ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020 / Θ.Ε. t 27
| υγεία | Σούπερ ήρωες στη μάχη κατά του κορονοϊού
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΝΗΠΙΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΡΩΤΕΣ ΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ
Τι κι αν είναι σούπερ ήρωες; Ο Πήτερ Μασκ, ο Μεζούρας, ο Μπουρμπουλήθρας, η Γουίντι και η Δόκτωρ Βι χρειάζονται βοηθούς στη μάχη κατά του κορονοϊού και γι' αυτό ζητούν βοηθούς.
Στα νηπιαγωγεία και τα δημοτικά έχουν αρχίσει να καταφτάνουν e-mails και επιστολές, από τους πέντε σούπερ ήρωες: «Ζούμε στη μακρινή κοιλάδα τού "Αλλού" και αναλαμβάνουμε δράση σε καταστάσεις κρίσης», λένε. «Σας καλούμε να γίνετε οι σούπερ βοηθοί μας για να καταφέρουμε να διώξουμε σύντομα τον κορονοϊό μακριά». Ο κάθε ένας από τους πέντε ήρωες παρέχει εξειδικευμένη ενημέρωση, φροντίδα και εκπαίδευση για κάθε ένα αντίστοιχα από τα πέντε κομβικά μέτρα και όρους προστασίας από τον κορονοϊό: Ο Πήτερ Μασκ τη χρήση της μάσκας, ο Μεζούρας τις αποστάσεις, ο Μπουρμπουλήθρας (ή Σαπουνάδας) την υγιεινή των χεριών, η Γουίντι τον εξαερισμό των κλειστών χώρων και η Δόκτωρ Βι την αξία της υγιεινής διατροφής, του ύπνου και της φυσικής άσκησης για την ενίσχυση και καλή λειτουργία του οργα28 u Θ.Ε. / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
νισμού αλλά και την ατομική ευεξία. Καθίστανται, λοιπόν, οι κατάλληλοι για να εισάγουν τους μικρούς μαθητές και τις μικρές μαθήτριες στην σωστή εφαρμογή των προστατευτικών μέτρων, έτσι ώστε να μπορέσουν στη συνέχεια να διδάξουν και άλλους φίλους ή μέλη της οικογένειάς τους. Τα παραπάνω εντάσσονται στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος «Πέντε σούπερ ήρωες στην τάξη μας», το οποίο δημιουργήθηκε μέσα στην πανδημία, με στόχο την ορθή εφαρμογή και τήρηση των αναγκαίων μέτρων κατά της εξάπλωσης της λοίμωξης Covid-19. Ελεύθερο στο διαδίκτυο Το πρόγραμμα έχει ξεκινήσει να υλοποιείται από νηπιαγωγούς και δασκάλους των πρώτων τάξεων του δημοτικού σε σχολεία εντός και εκτός Αττικής. Το υλικό του προγράμματος είναι ελεύ-
θερο στο διαδίκτυο (https://drive.google.com/file/d/11iqNB8Sz8YSHpATQboVi2bpvmgFfIHbQ/view) ενώ προσφέρεται και πρόσθετο υποστηρικτικό υλικό για περαιτέρω αξιοποίηση, προέκταση ή εμβάθυνση και video animation παρουσίασης των χαρακτήρων της μυθοπλασίας του προγράμματος με προσβάσιμο τρόπο από όλους/ες τους μαθητές/τριες. Το υλικό μπορεί να υλοποιηθεί μέσα στο ωρολόγιο πρόγραμμα στην πρωινή ή την απογευματινή ζώνη στο πλαίσιο της διάχυσης και της διαθεματικότητας αλλά και αυτοτελώς. Ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να αξιοποιήσει όλο το υλικό σε δομημένες και προγραμματισμένες συναντήσεις στο πλαίσιο της ευέλικτης ζώνης ή του ημερήσιου προγράμματος των νηπιαγωγείων ή επιλεγμένες δραστηριότητες ή και ενότητες σύμφωνα με τις ανάγκες και τις δυνατότητες της τάξης του.
υγεία
Γράφει η Τσολάκη Ασπασία Ψυχολόγος- Παιδοψυχολόγος MSc
Κορονοϊός και Ψυχική Υγεία: Πώς να αντιμετωπίσουμε το στρες των ημερών Η επιδημία του κορονοϊού έχει αλλάξει τη ζωή όλων μας, επηρεάζοντας όχι μόνο τη σωματική αλλά και την ψυχική μας υγεία. Μάσκες, γάντια, αποστάσεις και κλειστές επιχειρήσεις είναι τα απαραίτητα μέτρα για να προστατευτούμε από τον κορονοϊό προκαλώντας όμως παράλληλα συναισθήματα άγχους και φόβου σε ενήλικες και παιδιά. Πώς θα μπορούσαμε λοιπόν να διαχειριστούμε αυτά τα συναισθήματα και να διαφυλάξουμε την ψυχική μας υγεία;
Εκλογίκευση και επικοινωνία του άγχους: Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι να αποδεχτούμε ότι τα αρνητικά συναισθήματα που βιώνουμε είναι απολύτως φυσιολογικά. Μπορούμε να επικοινωνούμε με τα αγαπημένα μας πρόσωπα και να μοιραζόμαστε μαζί τους όλα όσα αισθανόμαστε χωρίς να ντρεπόμαστε ή να φοβόμαστε καθώς η επικοινωνία των δυσάρεστων συναισθημάτων μας βοηθά να τα επεξεργαστούμε καλύτερα. Ωστόσο, εάν δεν μπορούμε να διαχειριστούμε τα συναισθήματα αυτά, συνίσταται να επισκεφτούμε έναν ειδικό ψυχικής υγείας. Δημιουργική Έκφραση: Η μουσική, η ζωγραφική, το γράψιμο
είναι τρόποι έκφρασης που μας επιτρέπουν να απελευθερώσουμε την ένταση και τα αρνητικά συναισθήματα που κουβαλούμε στο σώμα μας και στο μυαλό μας. Για παράδειγμα, μπορούμε να φτιάξουμε μαζί με τα παιδιά μας ένα κολάζ για τα συναισθήματα που βιώνουμε ή να ζωγραφίσουμε μία εικόνα που να απεικονίζει το πώς φανταζόμαστε τη ζωή μας μετά τον κορονοϊό. Stop στην (υπερ)πληροφόρηση: Καλό θα είναι να περιορίσουμε το χρόνο έκθεσης μας στις ειδήσεις και στα social media. Μπορούμε να επιλέξουμε να ενημερωνόμαστε από έγκριτες ειδησεογραφικές πηγές και σε περιορισμένο χρόνο,
καθώς η ραγδαία μετάδοση αφιλτράριστων πληροφοριών μπορεί να εξελιχθεί σε επιδημία φόβου. Σωματική άσκηση: Η σωματική άσκηση ήταν ανέκαθεν σύμμαχος της καλής ψυχολογίας. Θα μπορούσε λοιπόν κανείς να ασκηθεί στο σπίτι του με online ασκησιολόγιο ή σε εξωτερικό χώρο χωρίς συγχρωτισμό, καθώς φαίνεται ότι 20’ περπάτημα κοντά στη φύση ή σε ένα κοντινό πάρκο μειώνει τα επίπεδα στρες και αυξάνει τα επίπεδα ευεξίας. Ας αντιμετωπίσουμε λοιπόν το αύριο όσο μπορούμε με αισιοδοξία καθώς όπως είπε και ο François Guizot, ο κόσμος είναι για τους αισιόδοξους, οι απαισιόδοξοι είναι απλοί θεατές...
Ασκληπιού 21, Λάρισα, τηλ.: 2410- 253925 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020 / Θ.Ε. t 29
| συνέντευξη | ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΧΑΡΙΚΛΕΙΑ ΒΛΑΧΑΚΗ
Αντιμέτωποι με το δεύτερο κύμα της Πανδημίας ΚΑΜΠΑΝΑΚΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ Π.Θ
κ. ΓΕΩΡΓΙΟ ΝΤΑΛΕΚΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ: ΟΡΓΑΝΩΣΗ, ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ, ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ Για τους ορθούς χειρισμούς και τους βασικούς πυλώνες στη διαχείριση του δεύτερου κύματος της πανδημίας κάνει λόγο σε συνέντευξη του στις Θεσσαλικές Επιλογές ο Καθηγητής Παθολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Δ/ντής Παθολογικού Τομέα του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας (ΠΓΝΛ) & Δ/ντής Παθολογικής Κλινικής Π.Θ. και - μέχρι πρότινος - Συντονιστής Κλινικής Διαχείρισης Ασθενών με COVID-19 της 5ης ΥΠΕ Θεσσαλίας-Στερεάς Ελλάδας κ. Γεώργιος Νταλέκος. Όπως επισημαίνει, είναι βέβαιο ότι η δυναμική εξέλιξη της διασποράς της νόσου θα δοκιμάσει τις αντοχές του Εθνικού Συστήματος Υγείας και στη Θεσσαλία, καθώς οι 16 κλίνες αρνητικής πίεσης της Μονάδας Λοιμώξεων και οι μόλις 6 διαθέσιμες κλίνες ΜΕΘ για ασθενείς COVID-19 στο ΠΓΝΛ προφανώς δεν θα είναι αρκετές για τη διαχείριση όλων των κρουσμάτων. Όπως εξηγεί, το γεγονός αυτό καθιστά αυτονόητη την άμεση ανάγκη ύπαρξης επιπλέον σημαντικού αριθμού κλινών COVID-19 σε όλα τα Νομαρχιακά Νοσοκομεία της Περιφέρειας καθώς και στο ΠΓΝΛ.
30 u Θ.Ε. / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
Κύριε Νταλέκο, πόσο έτοιμη ήταν στις αρχές Μαρτίου η Μονάδα Λοιμώξεων της Παθολογικής Κλινικής να αντιμετωπίσει τα πρώτα κρούσματα κορονοϊού; Σαφώς υπάρχει μια πολυετής εμπειρία της Κλινικής στο πεδίο της Κλινικής Ανοσολογίας και Λοιμωξιολογίας, ωστόσο τον Μάρτιο τα δεδομένα που υπήρχαν στη διάθεση της ιατρικής κοινότητας, ήταν σαφώς περιορισμένα, ενώ η εικόνα που είχαμε από τη γειτονική Ιταλία ήταν κάτι περισσότερο από αποκαρδιωτική. Υπήρχαν στιγμές που υπήρξε έντονη πίεση σε κάθε επίπεδο; Στιγμές που ανησυχήσατε; Από την έναρξη της πανδημίας COVID19 στη χώρα μας στις αρχές Μαρτίου του τρέχοντος έτους, η Μονάδα Λοιμώξεων της Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής μπήκε σε μια άοκνη και ανελέητη κλινική μάχη κατά του ιού αντιμετωπίζοντας την πλειονότητα των ασθενών που είχαν πολύ βαριά νόσο από όλη την Περιφέρεια Θεσσαλίας και γι’ αυτό θέλω να ευχαριστήσω δημόσια όλους τους συνεργάτες μου κ. Ν. Γατσέλη, κ. Γ. Ντάιο, κ. Α. Στέφο, κ. Σ. Γεωργιάδου, κ. Α. Μιχαήλ, κ. Σ. Γκαμπέτα, και κ. Β. Λυγούρα. Να υπενθυμίσω ότι η Μονάδα Λοιμώξεων για ενήλικες ασθενείς δεν λειτουργούσε από ενάρξεως λειτουργίας του ΠΓΝΛ από το Σεπτέμβρη του 1999 παρά τις επίπονες και συνεχείς προσπάθειές μας και παρά του γεγονότος ότι ήδη υπάρχει από το Σεπτέμβριο του 2017 ΦΕΚ ίδρυσης της Μονάδας Λοιμώξεων της Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής. Με βάση τη λογική, τη γνώση της παθοφυσιολογίας αλλά πρωτίστως τη σημαντική 20ετή εμπειρία που έχει η Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική στο πεδίο της Κλινικής Ανοσολογίας και της Λοιμωξιολογίας και την αντιμετώπιση άλλων κρίσιμων ασθενών με παρόμοια σύνδρομα με αυτά που εκδηλώνουν οι ασθενείς με COVID-19, καταφέραμε χρη-
σιμοποιώντας διάφορα εσωτερικά και εξωτερικά πρωτόκολλα ανοσοπαρέμβασης και αντιμετώπισης να βοηθήσουμε πάρα πολλούς συνανθρώπους μας (μέχρι στιγμής: 175 νοσηλευθέντες εκ των οποίων το 9.1% διασωληνώθηκαν και το 4.6% κατέληξαν). Είναι σαφές πλέον ότι η σοβαρή μορφή της νόσου απαιτεί «ολιστική» αντιμετώπιση των ασθενών από βαθείς γνώστες των συνδρόμων που επιφέρει η λοίμωξη χωρίς περιθώρια πειραματισμών. Επομένως με βάση την εμπειρία μας, η
Σε νοσοκομειακό επίπεδο, και για τους επόμενους 7-8 μήνες, θα απαιτηθούν «ευήκοα ώτα» και άμεσα αντανακλαστικά από τη Διοίκηση και όλες τις υπηρεσίες του ΠΓΝΛ, την 5η ΥΠΕ Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας, το ΕΚΑΒ αλλά και από τις Διοικήσεις των Νομαρχιακών Νοσοκομείων της Περιφέρειας Θεσσαλίας, ενώ θα χρειαστεί ταχύτητα και οξυδέρκεια στις αποφάσεις.
Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική ήταν έτοιμη να αντιμετωπίσει την πανδημία από τις αρχές Μαρτίου στη Μονάδα Λοιμώξεων και επειδή η ροή των ασθενών στο πρώτο κύμα ήταν μεν συνεχής αλλά όχι τόσο πιεστική λόγω των γενικευμένων περιοριστικών μέτρων που ίσχυαν τότε, κατάφερε το Ιατρικό και το Νοσηλευτικό προσωπικό της, να ανταπεξέλθει με απόλυτη επιτυχία. Υπήρξε τότε πίεση στο σύστημα και ανησυχία μόνο αναφορικά με την πιθανότητα ραγδαίας αύξησης των κρουσμάτων, κόπωσης των κλινικών και
των εργαστηριακών λειτουργών υγείας καθώς και της ενδεχόμενης μη επάρκειας αντιδραστηρίων ανίχνευσης του ιού. Ευτυχώς τίποτα από αυτά δεν συνέβησαν στο πρώτο κύμα. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε αντιμέτωποι με το δεύτερο κύμα της πανδημίας και παρά τα ανησυχητικά δεδομένα, μεγάλη μερίδα της κοινωνίας όχι μόνο δεν τηρεί τα μέσα προφύλαξης, αλλά τα αρνείται. Τι έχετε να πείτε σε εκείνους που υποστηρίζουν ότι ο κορονοϊός είναι θεωρία συνωμοσίας; Κατ’ αρχάς δεν θέλω να πιστέψω ότι μεγάλη μερίδα των συμπολιτών μας δεν έχει πεισθεί και αρνείται την ύπαρξη του προβλήματος. Αυτό που θα έλεγα στους λεγόμενους «αρνητές» είναι να έλθουν σε μια επίσκεψη μαζί με την ομάδα μου στους ασθενείς που νοσηλεύονται ή να μιλήσουν με αυτούς που νόσησαν βαριά και επέζησαν. Επειδή όμως αυτό δεν είναι εφικτό, θα παρακαλούσα να μην παρασύρονται από ανόητες θεωρίες οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν αρκετούς συνανθρώπους μας ακόμα και στην απώλεια της ζωής τους. Πράγματι, η αυστηρή τήρηση των μέτρων όπως για παράδειγμα, η σωστή χρήση της μάσκας (κάλυψη στόματος και μύτης, μη χρήση ασπίδας είτε προσώπου είτε στόματος-γνάθου), η τήρηση των αποστάσεων, η αποφυγή συγχρωτισμού και η συχνή υγιεινή των χεριών αποτελεί το πιο σημαντικό όπλο για τον έλεγχο της πανδημίας και ο καθένας μας θα πρέπει να το αντιληφθεί πλήρως. Δυστυχώς η χαλαρότητα και η μη τήρηση των μέτρων με απόλυτη αυστηρότητα αλλά και η απουσία συστηματικών αυστηρών ελέγχων από τις αρμόδιες υπηρεσίες, οδήγησε στην ταχύτερη εμφάνιση του δεύτερου κύματος που αντιμετωπίζουμε σήμερα. ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020 / Θ.Ε. t 31
Πόσο έτοιμο είναι το σύστημα Υγείας στη Θεσσαλία να αντιμετωπίσει το δεύτερο κύμα της πανδημίας που βιώνουμε σήμερα; Ήδη από την προηγούμενη εβδομάδα η κατάσταση σε όλη τη Θεσσαλία θεωρούνταν κρίσιμη με τις κλίνες COVID-19 στα νοσοκομεία της Λάρισας να έχουν πληρότητα σχεδόν 100%. Παρά τη μέχρι τώρα επιτυχή αντιμετώπιση, η χαλάρωση σε οποιοδήποτε επίπεδο αποδείχθηκε επιεικώς απαράδεκτη, ενώ η «μεγάλη μάχη» είναι μπροστά μας δοκιμάζοντας ήδη το σύστημα υγείας στη Θεσσαλία (όπως και σε όλη τη χώρα). Σε νοσοκομειακό επίπεδο, και για τους επόμενους 7-8 μήνες, θα απαιτηθούν «ευήκοα ώτα» και άμεσα αντανακλαστικά χωρίς εντάσεις και κυρίως αντιφάσεις από τη Διοίκηση και όλες τις υπηρεσίες του ΠΓΝΛ, την 5η ΥΠΕ Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας, το ΕΚΑΒ αλλά και από τις Διοικήσεις των Νομαρχιακών Νοσοκομείων της Περιφέρειας Θεσσαλίας (συμπεριλαμβανομένου του Γ.Ν. Λάρισας), ενώ θα χρειαστεί ταχύτητα και οξυδέρκεια στις αποφάσεις. Ορισμένα από τα μέτρα που απαιτούν άμεσες και έξυπνες λύσεις και στρατηγικό σχεδιασμό ενόψει της αναμενόμενης αύξησης των COVID θετικών ασθενών στη διάρκεια του χειμώνα, ο οποίος μάλιστα είναι προ των πυλών, αφορούν: Άμεσο εξοπλισμό της Μονάδας Λοιμώξεων του ΠΓΝΛ με ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό (ο διαγωνισμός ΕΣΠΑ θα ολοκληρωθεί το καλοκαίρι του 2021…). Επίσης άμεση ενίσχυση της Μονάδας Λοιμώξεων με Ιατρικό και κυρίως Νοσηλευτικό Προσωπικό, Τραυματιοφορείς και Βοηθούς Θαλάμων που θα τοποθετηθούν αποκλειστικά στη Μονάδα Λοιμώξεων, καθώς θα υπάρξει σωματική και ψυχική κόπωση των εργαζομένων που ήδη απασχολούνται εκεί για μήνες και πολλές φορές εκτός ωραρίων, ενώ το σύστημα θα πρέπει να είναι προετοιμασμένο και στο ενδεχόμενο νόσησης των λειτουργών 32 u Θ.Ε. / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
υγείας που απασχολούνται εκεί. Άμεσο συντονισμό των Διοικήσεων των Νομαρχιακών Νοσοκομείων της Περιφέρειας Θεσσαλίας ώστε να διευθετηθούν διάφορα κρίσιμα θέματα όπως η μη εκτέλεση επί 24ώρου βάσεως ειδικών εργαστηριακών εξετάσεων και αξονικής τομογραφίας πνεύμονα. Πρέπει να γίνει σαφές ότι με την πρόοδο της πανδημίας, δε θα μπορούν να μεταφέρονται όλοι οι ασθενείς αυθημερόν στη Μονάδα Λοιμώξεων του ΠΓΝΛ και επομένως θα απαιτηθεί άμεση ενίσχυση του Ιατρικού και Νοσηλευτικού προσωπικού σε αυτά ώστε να λειτουργούν κλινικές COVID-19 με σημαντικό
Παρά τη μέχρι τώρα επιτυχή αντιμετώπιση, η χαλάρωση σε οποιοδήποτε επίπεδο αποδείχθηκε επιεικώς απαράδεκτη, ενώ η «μεγάλη μάχη» είναι μπροστά μας δοκιμάζοντας ήδη το σύστημα υγείας στη Θεσσαλία (όπως και σε όλη τη χώρα).
αριθμό κλινών για ήπιες/μέτριες περιπτώσεις ασθενών όπως έχει ορίσει το Υπουργείο Υγείας και η 5η ΥΠΕ Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας. Οι διοικήσεις όλων των Νομαρχιακών Νοσοκομείων της Περιφέρειας και οι λειτουργοί υγείας σε αυτά, θα πρέπει να αντιληφθούν ότι πρέπει να προετοιμασθούν κατάλληλα καθώς όλοι θα εμπλακούν στη μάχη κατά του COVID-19. Δε νοείται να μην υπάρχει ικανός αριθμός κλινών COVID-19 για ήπιες/μέτριες περιπτώσεις ασθενών στα Νομαρχιακά Νοσοκομεία της Περιφέρειας. Απαιτείται επίσης άμεσος συντονισμός του
ΕΚΑΒ ώστε τα εξιτήρια COVID-θετικών ασθενών από τη Μονάδα Λοιμώξεων ή η μεταφορά ασθενών από τα Νομαρχιακά Νοσοκομεία στη Μονάδα Λοιμώξεων να γίνονται οποιαδήποτε ώρα, στον ελάχιστο χρόνο και πάντως όχι περισσότερο της μιας ώρας με στόχο την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ανταποδοτικότητα της Μονάδας Λοιμώξεων προς τους πολίτες. Άμεση αύξηση του διαθέσιμου αριθμού κλινών ΜΕΘ για ασθενείς COVID-19 στο ΠΓΝΛ (που αποτελεί το Νοσοκομείο αναφοράς) αλλά και προετοιμασία των Νομαρχιακών Νοσοκομείων για διάθεση κλινών ΜΕΘ για COVID-19 (εκτός του ΓΝ Λάρισας που ήδη διαθέτει). Πρέπει να γίνει σαφές ότι όλα τα ανωτέρω –ακόμα και αν λυθούν μερικώς ή ολικώς- δε θα αποδώσουν αν δεν υπάρχει η απρόσκοπτη λειτουργία του Μικροβιολογικού Εργαστηρίου του ΠΓΝΛ (Δ/ντρια: Καθηγήτρια κ. Ε. Πετεινάκη) με ενίσχυση του προσωπικού, παροχή αντιδραστηρίων, κλπ. Με άλλα λόγια, το εγχείρημα είναι πολύ δύσκολο αλλά η σωστή οργάνωση είναι βέβαιο ότι θα αποτελέσει τον πυλώνα για την έξοδο από το μεγάλο πρόβλημα με όσο το δυνατόν λιγότερες απώλειες. Σε αυτόν τον αγώνα οποιαδήποτε προσπάθεια μετάθεσης ευθυνών και δράσεων από όλους τους εμπλεκόμενους –ίδιον χαρακτηριστικό της ελληνικής πραγματικότητας από ετών- θα είναι ανεπίτρεπτη, καθώς η Μονάδα Λοιμώξεων έχει 16 κλίνες αρνητικής πίεσης και είναι σαφές ότι δεν είναι αρκετές στη διαχείριση όλων των κρουσμάτων. Επομένως θα απαιτηθεί συνεργασία, σχεδιασμός και πλήρης αποχή από μικρότητες μεταξύ των υπηρεσιών και των λειτουργών τους. Βασικός κανόνας είναι ότι όλοι θα πρέπει να αντιληφθούν ότι για τους επόμενους μήνες η αντιμετώπιση της πανδημίας είναι το πρώτο και μοναδικό πρόβλημα του συστήματος υγείας. Τίποτε άλλο!
Γράφει η Ελένη Τόσκα, Βιοχημικός - Βιοτεχνολόγος με εξειδίκευση στη Μοριακή Διαγνωστική
Εργαστηριακές μέθοδοι ανίχνευσης ιογενών λοιμώξεων
Μοριακή ανίχνευση με PCR, τεστ Αντιγόνου, τεστ Αντισωμάτων
Τους τελευταίους μήνες, με αφορμή τον νέο κορωνοϊό, όλοι λίγο πολύ αρχίσαμε να ακούμε για εξετάσεις που ανιχνεύουν αν έχουμε νοσήσει από κάποιον συγκεκριμένο ιό. Μοριακό τεστ, τεστ αντιγόνου ή τεστ αντισωμάτων λοιπόν; Τι είναι το καθένα και πότε πρέπει να γίνεται; Όταν ένας ιός καταφέρει να διαπεράσει τους πρώτους φραγμούς του οργανισμού μας και να εισέλθει σε αυτόνχρησιμοποιεί τους μηχανισμούς αντιγραφής, μεταγραφής και μετάφρασης του οργανισμούς μας ώστε να πολλαπλασιαστεί, να δημιουργήσει νέα ιϊκά σωμάτια που θα μολύνουν άλλα κύτταρα. Ανάλογα, λοιπόν με το αν θέλουμε να μάθουμε αν κάποια ιογενής λοίμωξη είναι π.χ. ενεργή ή παρελθοντική χρησιμοποιούμε διαφορετική εργαστηριακή μέθοδο. Ας δούμε πιο αναλυτικά 3 από τις κυριότερες μεθόδους:
Μοριακή ανίχνευση με PCR Η συγκεκριμένη τεχνική στοχεύει στην ανίχνευση του γενετικού υλικού του μικροοργανισμού που θέλουμε να δούμε αν έχει μολύνει έναν οργανισμό. Στην ουσία χρησιμοποιούνται ειδικοί «εκκινητές», αλληλουχίες δηλαδή βάσεων που μπορούν να συνδεθούν μόνο με μια συγκεκριμένη περιοχή στο γονιδίωμα του συγκεκριμένου ιού. Η μοριακή ανίχνευση σα μέθοδος έχει ειδικότητα και ευαισθησία >99% στις περισσότερες περιπτώσεις. Στην ουσία αυτό σημαίνει ότι είναι πολύ δύσκολο ένα αποτέλεσμα που προκύπτει από PCR (δεδομένου ότι τηρούνται οι σωστές εργαστηριακές πρακτικές) να είναι ψευδώς θετικό ή ψευδώς αρνητικό. Τεστ αντιγόνου Στα τεστ αντιγόνου ανιχνεύεται συνήθως κάποια πρωτεΐνη που υπάρχει στο πρωτεϊνικό περίβλημα του ιού. Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι με τις οποίες πραγματοποιείται η εξέταση, από rapid test στη μορφή κασέτας μέχρι χρήση αυτόματων αναλυτών. Σε γενικές γραμμές παρουσιάζουν μεγάλη ειδικότητα (είναι δηλαδή σπάνιο να δώσουν ένα ψευδώς θετικό αποτέλεσμα) αλλά μικρότερη ευαισθησία (μεγαλύτερη πιθανότητα ψευδώς αρνητικού αποτελέσματος σε περιπτώσεις χαμηλού ιϊκού φορτίου). Για παράδειγμα στην περίπτωση του κορωνοϊού οι τεχνικές μοριακής βιολογίας μπορούν να ανιχνεύσουνμέχρι και 10 αντί-
γραφα του ιού (10 copies/ml), ανιχνεύουν δηλαδή τον ιό περίπου 3-4 ημέρες μετά τη μόλυνση, ενώ το τεστ αντιγόνου χρειάζεται συνήθως μεγαλύτερο διάστημα (περίπου 7 ημέρες) και υψηλότερο ιϊκό φορτίο προκειμένου να μην υπάρξει ψευδώς αρνητικό αποτέλεσμα. Τεστ αντισωμάτων Τα αντισώματα είναι πρωτεϊνικά μόρια που παράγονται από το ανοσοποιητικό σύστημα έτσι ώστε να αναγνωρίσει και να εξουδετερώσει ξένα «αντικείμενα» όπως είναι τα βακτήρια και οι ιοί. Ειδικότερα τα IgM αντισώματα είναι τα πρώτα που αυξάνονται σε μια πρωτογενή λοίμωξη, ενώ τα IgG αρχίζουν να παράγονται σε επόμενη φάση. Η ειδικότητα των IgM αντισωμάτων πολλές φορές είναι τέτοια που μπορεί να δώσουν ψευδώς θετικό αποτέλεσμα (διασταυρούμενη αντίδραση - σύνδεση δηλαδή του ειδικού αντισώματος με διαφορετικό αντιγόνο από αυτό που προσπαθούμε να ανιχνεύσουμε λόγω ύπαρξης παρόμοιου αντιγονικού επιτόπου). Κατά κύριο λόγο το τεστ αντισωμάτωνέχει αξία όταν θέλουμε, ελέγχοντας τις IgG ανοσοσφαιρίνες ενάντια σε έναν μολυσματικό παράγοντα, να δούμε αν κάποιος έχει προσβληθεί από αυτόν στο παρελθόν και εμφανίζει ανοσία. Εν κατακλείδι οι μέθοδοι που υπάρχουν έχουν διαγνωστική αξία μόνο όταν χρησιμοποιούνται από επιστήμονες που γνωρίζουν πότε χρειάζεται η κάθε μία.
Κέντρο Μοριακής Βιολογίας και Κυτταρογενετικής: Μανωλάκη 13-15, Λάρισα, τηλ.: 2411 103.252, www.biogenetika.gr
υγεία
Γράφει η Μαρία Φ. Γούτου Ειδική Παθολόγος, Διδάκτωρ Ιατρικής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Αρτηριακή Υπέρταση: Ο σιωπηλός δολοφόνος Τί είναι η αρτηριακή υπέρταση και πόσο συχνή είναι; Η αρτηριακή υπέρταση είναι το συχνότερο χρόνιο νόσημα. Υπολογίζεται ότι πάσχουν από αυτή πάνω από 1 δισεκατομμύριo άνθρωποι παγκοσμίως και η συχνότητά της αυξάνεται συνεχώς τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω του τρόπου ζωής και της γήρανσης του πληθυσμού. Ως αρτηριακή υπέρταση ορίζεται η αύξηση της πίεσης που ασκεί το αίμα στο τοίχωμα των αγγείων και στην πράξη αυτό σημαίνει άνοδο της συστολικής πίεσης πάνω από 140mmHg ή της διαστολικής πίεσης πάνω από 90mmHg ή και των δύο. Τα τελευταία χρόνια διαφαίνεται η τάση τόσο η Αμερικανική όσο και η Ευρωπαϊκή Eταιρεία Yπέρτασης να τοποθετούν τα όρια αυτά όλο και χαμηλότερα. Ποιοι παράγοντες προκαλούν υπέρταση; Σημαντικός παράγοντας κινδύνου για την 34 u Θ.Ε. / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
εμφάνιση της νόσου είναι η ηλικία. Υπολογίζεται ότι περίπου 60% των ανθρώπων μετά την ηλικία των 60 πάσχουν από υπέρταση. Η ηλικία μαζί με την κατανάλωση άλατος και την παχυσαρκία αποτελούν τους κυριότερους επιβαρυντικούς παράγοντες για την ανάπτυξη της ασθένειας. Σημαντικό ρόλο φαίνεται να παίζει και η κληρονομικότητα. Ασθενείς με υπέρταση αναφέρουν θετικό οικογενειακό ιστορικό σε ποσοστό που υπερβαίνει το 50%. Η πλειοψηφία των ασθενών πάσχει από τη λεγόμενη ιδιοπαθή υπέρταση, για την οποία δεν έχει βρεθεί κάποιο υπεύθυνο αίτιο. Η καθιστική ζωή, η αύξηση του σωματικού βάρους, η διατροφή και το στρες φαίνεται ότι παίζουν ρόλο στην εμφάνιση αυτού του τύπου υπέρτασης. Μόνο το 5-10% των ασθενών πάσχει από κάποιο νόσημα που ευθύνεται για αυτήν, όπως είναι παθήσεις των νεφρών, της καρδιάς, των επινεφριδίων και άλλων οργάνων.
Τι συμπτώματα έχει και γιατί είναι επικίνδυνη η υπέρταση; Η αρτηριακή υπέρταση είναι ύπουλη νόσος, συχνά αποκαλείται «σιωπηλός δολοφόνος». Είναι πάθηση κατά κανόνα ασυμπτωματική, γεγονός που καταδεικνύει ότι ο προληπτικός έλεγχος, δηλαδή η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης έχει τεράστια σημασία για τη διάγνωσή της. 50% των ασθενών με υπέρταση δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν από αυτή. Συμπτώματα όπως πονοκέφαλος, ζάλη και μουδιάσματα αποτελούν την εξαίρεση και όχι τον κανόνα. Δεν πρέπει ποτέ να βασίζεται κάποιος στην παρουσία συμπτωμάτων για την ανίχνευση της αυξημένης αρτηριακής πίεσης. Εξαιτίας της ασυμπτωματικής φύσης της νόσου δυστυχώς η διάγνωση συχνά γίνεται καθυστερημένα, με την εμφάνιση κάποιας σοβαρής επιπλοκής, όπως το έμφραγμα, η καρδιακή ανεπάρκεια ή το εγκεφαλικό επεισόδιο. Η υπέρταση αποτέλεσε το 2015 τη ση-
μαντικότερη αιτία πρόωρου θανάτου παγκοσμίως, προκαλώντας την απώλεια 10 εκατομμυρίων ανθρώπων. Οι θάνατοι αυτοί προήλθαν κυρίως από στεφανιαία νόσο και αιμορραγικά ή ισχαιμικά αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια. Ανυπολόγιστη θεωρείται η συνεισφορά της στη νοσηρότητα και την αναπηρία. Πως μπορώ να μάθω αν πάσχω από αρτηριακή υπέρταση; Η διάγνωση της αρτηριακής υπέρτασης μέχρι πρόσφατα βασιζόταν αποκλειστικά σε επαναλαμβανόμενες μετρήσεις της αρτηριακής πίεσης στο ιατρείο. Τα τελευταία χρόνια και με βάση τις νεότερες κατευθυντήριες οδηγίες, η διάγνωση μπορεί να γίνει με την 24ωρη καταγραφή της αρτηριακής πίεσης καθώς και με τις κατ’ οίκον μετρήσεις που λαμβάνονται με πιστοποιημένα για αυτόν το σκοπό πιεσόμετρα. Οι δύο αυτές μέθοδοι κερδίζουν συνεχώς έδαφος λόγω των πλεονεκτημάτων
τους και κυρίως διότι φαίνεται ότι αντικατοπτρίζουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τις πραγματικές τιμές της αρτηριακής πίεσης, εξαλείφοντας το σύνηθες φαινόμενο της υπέρτασης λευκής μπλούζας. Ποια είναι η θεραπεία της υπέρτασης και για ποιο λόγο είναι τόσο σημαντική; Η θεραπεία της αρτηριακής υπέρτασης είναι υψίστης σημασίας. Τα οφέλη της τεκμηριώνονται από αδιάσειστα επιστημονικά στοιχεία. Μείωση της συστολικής πίεσης κατά 10mmHg ή της διαστολικής πίεσης κατά 5mmHg επιφέρουν μείωση της καρδιακής ανεπάρκειας κατά 40%, των εγκεφαλικών κατά 35%, των στεφανιαίων συμβαμάτων κατά 20% και της θνητότητας από κάθε αίτιο κατά 15-20%. Η θεραπεία της υπέρτασης είναι πολύπλευρη. Σπουδαίο ρόλο στην αντιμετώπισή της παίζουν οι υγιεινοδιαιτητικές παρεμβάσεις, που πρέπει να ακολουθούνται από
όλους τους υπερτασικούς ασθενείς. Αυτές περιλαμβάνουν τον περιορισμό της πρόσληψης άλατος, την αύξηση της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών (δίαιτα DASH), την αποφυγή του αλκοόλ, την απώλεια σωματικού βάρους και την αύξηση της σωματικής δραστηριότητας. Η διακοπή του καπνίσματος αποτελεί κομβικό σημείο και πρέπει πάντα να ενθαρρύνεται. Παρά την τεράστια σημασία των παρεμβάσεων αυτών, φαίνεται ότι οι περισσότεροι ασθενείς τελικώς θα χρειαστεί να λάβουν φαρμακευτική αγωγή. Έτσι τα αντιυπερτασικά φάρμακα αποτελούν θεμελιώδη λίθο της θεραπείας. Η επιλογής τους πρέπει να είναι πάντα εξατομικευμένη και να βασίζεται στην αξιολόγηση του κινδύνου για κάθε ασθενή, λαμβάνοντας υπόψιν τις συννοσηρότητες και τις ιδιαιτερότητές του. Τέλος σημαντικό ρόλο παίζει η τακτική παρακολούθηση του ασθενούς, για την διασφάλιση της σωστής ρύθμισης της αρτηριακής πίεσης. ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020 / Θ.Ε. t 35
| υγεία | Οι ασθενείς με ήπια έως μέτρια Covid-19 αναπτύσσουν αρκετά αντισώματα για τουλάχιστον 5 μήνες
38 u Θ.Ε. / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
Η μεγάλη πλειονότητα των ανθρώπων που μολύνονται από τον κορονοϊό SARS-CoV2 και εμφανίζουν ήπια έως μέτρια συμπτώματα της νόσου Covid-19 εκδηλώνουν μία ισχυρή ανοσιακή αντίδραση, με παραγωγή εξουδετερωτικών αντισωμάτων που παραμένουν σχετικά σταθερά για τουλάχιστον πέντε μήνες. Αυτό είναι το συμπέρασμα μίας νέας έρευνας Αμερικανών επιστημόνων, η οποία φαίνεται να δίνει μία πιο αισιόδοξη εκτίμηση σε σχέση με εκείνη Βρετανών συναδέλφων τους, που πρόσφατα ανακοίνωσαν -με βάση μελέτη στη χώρα τους- ότι ο αριθμός των αντισωμάτων υποχωρεί μέσα σε λίγους μήνες. Οι ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Όρους Σινά στη Νέα Υόρκη, με επικεφαλής τον καθηγητή Μικροβιολογίας και Ανοσολογίας Φλόριαν Κράμερ, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science», μελέτησαν στοιχεία για 30.082 άτομα, που έκαναν τεστ αντισωμάτων μεταξύ Μαρτίου και Οκτωβρίου φέτος. «Ενώ έχουν υπάρξει ορισμένες αναφορές, σύμφωνα με τις οποίες τα αντισώματα έναντι του κορονοϊού μειώνονται γρήγορα, εμείς βρήκαμε ακριβώς το αντίθετο: Ότι πάνω από το 90% των ανθρώπων με ήπια ή μέτρια νόσο παράγουν μία αντίδραση αντισωμάτων, αρκετά ισχυρή για να εξουδετερώσει τον ιό και αυτή η ανοσιακή απάντηση διατηρείται για πολλούς μήνες», δήλωσε ο δρ Κράμερ, ειδικός στην ανάπτυξη νέων εμβολίων. Η νέα μελέτη βρήκε ότι ένα ικανοποιητικό επίπεδο αντισωμάτων IgG διατηρείται στους περισσότερους ανθρώπους για τουλάχιστον πέντε μήνες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων της Covid-19. Αν και προς το παρόν δεν υπάρχει βεβαιότητα ότι αυτά τα αντισώματα είναι αρκετά για να προστατεύσουν έναν άνθρωπο από νέα λοίμωξη Covid-19 ή να μειώσουν σημαντικά την πιθανότητα επαναλοίμωξης, οι ερευνητές θεωρούν κάτι τέτοιο πολύ πιθανό.
υγεία
Γράφει η Κωνσταντίνα Κιμπούρη Δερματολόγος - Αφροδισιολόγος
Ultra former III Hifu: Η 3D τεχνολογία που γυρίζει το χρόνο πίσω Το Ultra Former III της CLASSYS με βραβείο σχεδιασμού είναι το πρώτο medical device μηχάνημα τεχνολογίας HIFU (High Intensity Focused Ultrasound) στην Λάρισα. Πρόκειται για ένα μηχάνημα Ultherapy που βασίζεται στην χρήση υψηλής ενέργειας εστιασμένων υπερήχων που στοχεύουν σε διάφορες στιβάδες ιστών από το δέρμα και το υποδόριο λίπος μέχρι την μυοδερματική απονεύρωση (SMAS). Προκαλώντας ελεγχόμενη θερμοπηξία, ωθούν τον οργανισμό σε νεοκολλαγονογένεση και αύξηση της ελαστίνης. Η τεχνολογία HIFU αποτελεί ένα σημαντικότατο και ασφαλή μηχανισμό αντιγήρανσης, σύσφιξης, λιπόλυσης και λιπογλυπτικής. Το συγκεκριμένο μηχάνημα με την ευελιξία που του προσφέρει ο μεγάλος αριθμός κεφαλών 1,5mm, 2mm, 3mm, 4,5mm, 6mm,9mm και 13mm μπορεί να δουλέψει όλες τις περιοχές του σώματος σε όλα τα απαραίτητα βάθη ώστε ο ιστός να δουλευτεί ολοκληρωμένα.
Επιτυγχάνει - Σύσφιξη και αύξηση της σφριγηλότητας των ιστών σε πρόσωπο αλλά και σώμα. Περιοχές όπως οι βραχίονες ή η εσωτερική επιφάνεια των μηρών βελτιώνονται σημαντικά.
- Βελτίωση του διπλοσάγωνου - Διόρθωση της χαλάρωσης των βλεφάρων - Λείανση των ρυτίδων. - Διόρθωση του λαιμού και ντεκολτέ. - Βελτίωση του τόνου της επιδερμίδας
- Αναδόμηση και αναζωογόνηση του δέρματος - Μείωση του υποδορίου λίπους. Η θεραπεία διαρκεί περίπου 30 λεπτά, είναι ανώδυνη και έχει μηδενικό χρόνο αποθεραπείας. Οι ασθενείς μπορούν να επιστρέψουν άμεσα στην εργασία τους ή οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα, ακόμα και χρησιμοποιώντας μακιγιάζ. Τα πρώτα αποτελέσματα είναι ορατά ήδη μετά το τέλος της θεραπείας. Η εικόνα βελτιώνεται διαρκώς για 8-12 εβδομάδες οπότε και το αποτέλεσμα ολοκληρώνεται παίρνοντας την τελική του μορφή. Μπορεί να δουλευτεί σαν μονοθεραπεία ή συνδυαστικά με υλικά, νήματα ή άλλα μηχανήματα ώστε το αποτέλεσμα να προσεγγίσει το Face lifting σε ασθενείς που επιθυμούν να αποφύγουν το νυστέρι. Η θεραπεία καλό είναι να επαναλαμβάνεται κάθε 1-2 χρόνια για να παραμένει ενεργή η ενδογενής παραγωγή κολλαγόνου ώστε να αναχαιτίζεται συνεχώς η γήρανση.
Κούμα1, τηλ.: 2410 255.488 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020 / Θ.Ε. t 39
| συνέντευξη | ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΧΑΡΙΚΛΕΙΑ ΒΛΑΧΑΚΗ
Νέα ΣΥΔ Αnimus στο κέντρο της Λάρισας. «Φάρος» ελπίδας για άτομα με αναπηρία Ένα διευρυμένο συγκρότημα κατοικιών υποστηριζόμενης διαβίωσης που θα δημιουργηθεί στη συμβολή των οδών Καλλιθέας και Φιλίππου στη Λάρισα με στόχο τη φιλοξενία ατόμων με αναπηρία από όλη την Ελλάδα είναι η νέα επένδυση του Ομίλου Animus. Η νέα ΣΥΔ θα έχει τη δυνατότητα να φιλοξενήσει μέχρι 72 βαρέως πάσχοντες με κινητικές αναπηρίες και σύμφωνα με τον προγραμματισμό αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι τα τέλη του 2021. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Ομίλου κ. Αχ. Νταβέλη η συγκεκριμένη επένδυση ύψους έξι εκατομμυρίων ευρώ είναι εξαιρετικά σημαντική σε πολλαπλά επίπεδα καθώς εκτός από την υποστήριξη στους πάσχοντες θα δημιουργήσει περισσότερες από 50 νέες θέσεις εργασίας και ένα μοναδικό για την Ελλάδα αστικό σύστημα εξυπηρέτησης της αναπηρίας σε συνδυασμό με τις υπάρχουσες υποδομές και αστικές παρεμβάσεις που υλοποιεί ο δήμος και η Περιφέρεια Θεσσαλίας. «Ευελπιστούμε πως η παρούσα επένδυση θα είναι ένας ακόμη σημαντικός κρίκος στην πολύπλευρη ανάπτυξη της Λάρισας, η οποία εκτός από πρωτεύουσα της αποκατάστασης που δικαίως εδώ και χρόνια χαρακτηρίζεται, μπορεί κάλλιστα σε λίγο καιρό να φέρει και τον τίτλο της «πιο ευαίσθητης πόλης για την εξυπηρέτηση των αναπήρων» της χώρας μας, στέλνοντας μήνυμα ανθρωπιάς σε όλη την Ελλάδα και γιατί όχι στην υπόλοιπη Ευρώπη. Κύριε Νταβέλη γιατί επιλέξατε να επενδύσετε σε μια ακόμη ΣΥΔ, μετά από αυτή του Μακρυχωρίου. Ποιες ανάγκες έρχεται να καλύψει; Οι στέγες υποστηριζόμενης διαβίωσης βάσει της κείμενης νομοθεσίας προέκυψαν αρχικά για να καλύψουν σημαντικές ανάγκες ατόμων με νοητική υστέρηση και στη πορεία επεκτάθηκαν και στη δυνατότητα φιλοξενίας και ατόμων με βαριές κινητικές αναπηρίες. Στη δεύτερη προαναφερόμενη διάκριση των ΣΥΔ, που προέκυψε τα τελευταία τέσσερα χρόνια, εντάσσονται όλοι οι βα40 u Θ.Ε. / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
ρέως πάσχοντες ανάπηροι συμπολίτες μας, οι οποίοι μετά από μεγάλο διάστημα νοσηλείας συνήθως σε κέντρα αποκατάστασης της επικράτειας τους, αναζητούν έναν οργανωμένο χώρο για τη διά βίου υποστηριζόμενη διαμονή τους. Κέντρα αποκατάστασης στην Ελλάδα όπως το ANIMUS, νοσηλεύουν κάθε χρόνο εκατοντάδες τέτοια περιστατικά και γνωρίζουμε εκ των προτέρων ότι η «επόμενη μέρα» για αρκετούς ασθενείς, θα πρέπει να είναι η υποστηριζόμενη διαβίωση. Χωρίς υποστηριζόμενη διαβίωση όλοι αυτοί οι συνάνθρωποι μας είναι καταδι-
κασμένοι! Η πιλοτική επένδυση της ΣΥΔ Αnimus στο Μακρυχώρι Λάρισας, τη γενέτειρα μου, παρότι αποτελεί πρότυπο αναφοράς πανελληνίως για την ποιοτική παροχή υπηρεσιών της και τους εννέα ανάπηρους βαρέως πάσχοντες συμπολίτες μας που διά βίου φροντίζει, ήταν μια ευκαιρία για να διερευνήσουμε τις πραγματικές κοινωνικές ανάγκες που είναι ουσιαστικά πολύ μεγαλύτερες. Ο λόγος λοιπόν που μας οδηγεί πλέον σε ένα διευρυμένο αστικό συγκρότημα στεγών υποστηριζόμενης διαβίωσης στη Λάρισα, είναι οι πραγματικές αυξημένες
ΜΟΝΟΚΛΙΝΟ ΔΩΜΑΤΙΟ
ΔΙΚΛΙΝΟ ΔΩΜΑΤΙΟ
ανάγκες όλων αυτών των ανθρώπων και η ιδιαίτερη φροντίδα με τις υπηρεσίες που καθημερινά τους αποδίδουμε. Σε ποιους ασθενείς θα απευθύνεται; Κυρίαρχος στόχος του ομίλου Animus είναι η ανέγερση ενός εμβληματικού συγκροτήματος στεγών υποστηριζόμενης διαβίωσης, για τις ανάγκες των συμπολιτών μας με πολύ βαριά πιστοποιημένη αναπηρία. Θα απευθύνεται κυρίως σε όσους ανάπηρους συμπολίτες μας ανά την επικράτεια, έχουν ήδη εξέλθει από κέντρα αποκατάστασης της χώρας μας
και το οικείο περιβάλλον τους αδυνατεί να τους υποστηρίξει διά βίου. Οι συνάνθρωποι μας που ανήκουν σε αυτή την ιδιαίτερη κατηγορία βαριάς αναπηρίας, έχουν τα συνταγματικά δικαιώματα κατοχυρωμένα και η πολιτεία παρότι συνήθως καθυστερεί, οφείλει να τους τα αποδώσει. Η οργανωμένη υποστηριζόμενη διαβίωση για τις υψηλές ανάγκες μόνιμης φροντίδας αυτών των ανθρώπων, είναι το «θαύμα» της πολιτείας που περίμεναν επί δεκαετίες και έγινε πράξη νομοθετικά από το 2016. Ο ιδιωτικός τομέας παρο-
χής υπηρεσιών υγείας στην Ελλάδα για άλλη μία φορά πρωτοστατεί στην καθολική απουσία αντίστοιχων δημοσίων δομών και θέτει πρότυπα φροντίδας τόσο ποιοτικά και αυστηρά, που θα ζήλευαν πολλές ευρωπαϊκές χώρες αντίστοιχα. Στην περίπτωση μας, προφανώς δεν υποστηρίζουμε απλές ανάγκες ή τυχόν ελλείμματα του δημόσιου συστήματος υγείας-πρόνοιας στην Ελλάδα. Ξεκάθαρα ανοίγουμε μία λεωφόρο ελπίδας για το κόσμο της αναπηρίας στην ανυπαρξία της πολιτείας επί σειρά δεκαετιών. ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020 / Θ.Ε. t 41
Οι υπηρεσίες φροντίδας που παρέχονται σε μία στέγη υποστηριζόμενης διαβίωσης για βαριά κινητική αναπηρία, είναι πολλές και σημαντικές. Δεν περιορίζονται απλά στη φιλοξενία ή στη σίτιση των ανθρώπων αυτών. Υπάρχει μόνιμη νοσηλευτική φροντίδα που λόγω της βαρύτητας τους γίνεται από επιλεγμένο νοσηλευτικό προσωπικό που έχει προϋπηρεσία σε κέντρο αποκατάστασης.
Ποια θα είναι η δυναμικότητα της νέας ΣΥΔ στο κέντρο της Λάρισας; Το συγκρότημα κατοικιών υποστηριζόμενης διαβίωσης που θα ανεγερθεί σε μεγάλο αστικό οικόπεδο του ομίλου Αnimus στη συμβολή των οδών Φιλίππου & Καλλιθέας, ολοκληρώνει εντός του Νοεμβρίου τις πολεοδομικές αδειοδοτήσεις βάσει των οποίων θα μπορεί να φιλοξενήσει μέχρι 72 βαρέως πάσχοντες με κινητικές αναπηρίες, που θα πιστοποιούνται από το εθνικό κέντρο ελέγχου αναπηρίας. Συνήθως με γνώμονα τη μέχρι τώρα σημαντική εμπειρία της στέγης του Μακρυχωρίου, οι υπό δια βίου ανάπηροι που φιλοξενούνται σε αυτή τη ΣΥΔ, έχουν πιστοποίηση αναπηρίας Κ.Ε.Π.Α. που στις περισσότερες εκ των περιπτώσεων αγγίζει το 100% Αυτό και μόνο αποδεικνύει πόσο βαριά περιστατικά είναι και πόσο ιδιαίτερη φροντίδα χρειάζονται σε όλα τα επίπεδα. Τι υπηρεσίες θα προσφέρει; Οι υπηρεσίες φροντίδας που παρέχονται σε μία στέγη υποστηριζόμενης διαβίωσης για βαριά κινητική αναπηρία, είναι πολλές και σημαντικές. Δεν περιορίζονται απλά στη φιλοξενία ή στη σίτιση των ανθρώπων αυτών. Υπάρχει μόνιμη νοσηλευτική φροντίδα που λόγω της βαρύτητας τους γίνεται από επιλεγμένο νοσηλευτικό προσωπικό που έχει προϋπηρεσία σε κέντρο αποκατάστασης. Τονίζουμε την προϋπηρεσία, την εκπαίδευση και την εμπειρία 42 u Θ.Ε. / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
του προσωπικού, καθώς η κουλτούρα των εργαζομένων για τη ποιοτική και ασφαλή παροχή τέτοιων υπηρεσιών, είναι παράγοντας καθοριστικός. Παράλληλα η κινησιοθεραπεία σε συνδυασμό με τη φυσικοθεραπεία, είναι στη λίστα των υπηρεσιών μας, καθώς γνωρίζουμε ότι οι φιλοξενούμενοι μας που έχουν μόνιμες αναπηρίες, χρειάζονται και τη μόνιμη παροχή όλων αυτών. Η υποστηριζόμενη διαβίωση στο δικό μας όμιλο Υγείας επιπρόσθετα υποστηρίζει όλους τους ανάπηρους που φιλοξενεί, με υπηρεσίες όλων των υπολοίπων δομών μας, όπως εκείνων της αποκατάστασης με το «Animus ΚΑΑ» , της γενικής μας κλινικής με την «Animus κυανούς σταυρός» και με τη πιο πρόσφατη δομή μας, το μοναδικό σε μέγεθος- δυναμική και ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό «Animus Πολυιατρείο», στη καρδιά της Λάρισας. Οι φιλοξενούμενοι συμπολίτες μας μέσω πρωτοποριακών προγραμμάτων που ο όμιλος μας έχει προ πολλού συστήσει (πρόγραμμα υγείας Animus) δεν θα απολαμβάνουν μόνο τη φροντίδα και τις υπηρεσίες της στέγης υποστηριζόμενης διαβίωσης, αλλά όλες τις υπηρεσίες που παράγουμε και παρέχουμε από το σύνολο των δομών μας. Δεν πρέπει να παραλείψουμε να αναφέρουμε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των δωματίων των αναπήρων υπό φιλοξενία, θα είναι μονόκλινα, θα έχουν όλα τα μέσα υποβοήθησης καθώς και πλήρη ιατροτε-
χνολογικό εξοπλισμό, πολύ πάνω από τα standards που συνήθως θέτει η πολιτεία και η νομοθεσία. Επίσης έχει προβλεφθεί δυνατότητα φιλοξενίας και των μόνιμων συνοδών που επιθυμούν να διαμένουν μαζί με τους πάσχοντες οικείους τους, εντός του δωματίου των αναπήρων. Παρότι η κατάσταση της υγείας αυτών των συμπολιτών μας είναι υπό καθεστώς μόνιμης αναπηρίας, βασικός στόχος μας είναι πέραν των προσφερόμενων υπηρεσιών του οικοσυστήματος των δομών των στεγών υποστηριζόμενης διαβίωσης, να τους προσφέρουμε και τη δυνατότητα πολλαπλών δραστηριοτήτων με μετακινήσεις, εντός και εκτός του αστικού ιστού. Τα ειδικά διαμορφωμένα οχήματα μας προσφέρονται για αυτό το σκοπό και συμβάλουν στη μερική αποϊδρυματοποίηση αυτών των αναπήρων συμπολιτών μας. Ποιο το ύψος της επένδυσης και ο ορίζοντας υλοποίησης; Το συνολικό ύψος της επένδυσης μας θα
Είμαστε περήφανοι για τους ανθρώπους της εταιρείας μας και σε αυτή τη κρίσιμη και πρωτόγνωρη περίοδο της πανδημίας του covid-19, όλοι μαζί εργαζόμενοι και επιχείρηση αποδεικνύουνε καθημερινά πόσο σημαντικό είναι να φροντίζεις με κάθε τρόπο να παραμείνουν οι άνθρωποι σου υγιείς! Επιχείρηση χωρίς ασφαλείς σωματικά και ψυχικά εργαζόμενους, είναι ένα νεκρό σώμα.
και πρωτόγνωρη περίοδο της πανδημίας του covid-19, όλοι μαζί εργαζόμενοι και επιχείρηση αποδεικνύουνε καθημερινά πόσο σημαντικό είναι να φροντίζεις με κάθε τρόπο να παραμείνουν οι άνθρωποι σου υγιείς Επιχείρηση χωρίς ασφαλείς σωματικά και ψυχικά εργαζόμενους, είναι ένα νεκρό σώμα.
αγγίξει τα έξι εκατομμύρια ευρώ και είναι πολύ σημαντική όχι μόνο για το ύψος της, αλλά κυρίως για τις πολλές και σημαντικές θέσεις εργασίας που σε πρώτη φάση αρχής γενομένης της λειτουργείας των στεγών, θα ξεπεράσουν τις πενήντα. Ο χρόνος αποπεράτωσης του έργου θα είναι στους δώδεκα μήνες και η ανέγερση θα ξεκινήσει εντός του Νοεμβρίου του 2020. Ταυτόχρονα εκατοντάδες εργαζόμενοι και προμηθευτές που απασχολούνται στον χώρο των κατασκευών σε τοπικό επίπεδο, θα έχουν επιπρόσθετη απασχόληση και έργο, μέσω μιας ακόμη επένδυσης του ομίλου ANIMUS. Η συμβολή μας σε επίπεδο τοπικής οικονομίας και έντασης εργασίας τα τελευταία 13 χρόνια, δικαίως χαρακτηρίζεται από τις πλέον αξιοσημείωτες. Ήδη στον όμιλο Animus αποσχολούνται με όλες τις μορφές εργασίας και σε όλες τις δομές μας περισσότεροι από 400 εργαζόμενοι. Είμαστε περήφανοι για τους ανθρώπους της εταιρείας μας και σε αυτή τη κρίσιμη
Γιατί επιλέξατε το κέντρο της Λάρισας για την υλοποίηση του έργου; Επιλέξαμε το αστικό περιβάλλον καταρχήν και επιπροσθέτως το κέντρο της πόλης της Λάρισας για την ανέγερση του συγκροτήματος των στεγών υποστηριζόμενης διαβίωσης, διότι με αυτόν τον τρόπο καλύπτουμε στο μέγιστο δυνατό βαθμό όλες τις ανάγκες των υποψηφίων προς φιλοξενία αναπήρων συνανθρώπων μας. Στόχος μας αυτή τη φορά είναι να υποδεχτούμε άτομα με αναπηρίες όπως ήδη τις έχουμε περιγράψει, από όλη την Ελλάδα. Σε απόσταση ελάχιστων μέτρων βρίσκονται στο κέντρο της πόλης και οι υπόλοιπες δομές υγείας του ομίλου, όποτε η αλληλοκάλυψη και η άμεση εξυπηρέτηση για όλες τις ανάγκες υγείας αυτών των ανθρώπων, θεωρείται δεδομένη. Η Λάρισα εκτός από πρωτεύουσα της αποκατάστασης που δικαίως εδώ και χρόνια χαρακτηρίζεται, μπορεί κάλλιστα σε λίγο καιρό να φέρει και το τίτλο της «πιο ευαίσθητης πόλης για την εξυπηρέτηση των αναπήρων» της χώρας μας.
Πουθενά δεν υπάρχουν αντίστοιχες δομές στην Ελλάδα. Προφανώς και η πόλη μας έχει όλα τα προσόντα να αναπτύξει ένα άρτιο αστικό σύστημα εξυπηρέτησης της αναπηρίας. Προϋπάρχουν οι κατάλληλες δημοτικές υποδομές και με την αρωγή της περιφέρειας Θεσσαλίας επεκτείνονται συνεχώς οι αστικές παρεμβάσεις. Η τοπική αυτοδιοίκηση μπορεί και συμβάλει συνεχώς στην επίτευξη ενός τέτοιου οράματος. Ο ιδιωτικός τομέας βρίσκει γόνιμο έδαφος και αναπτύσσετε προσφέροντας πολλαπλά οφέλη. Οι Λαρισαίοι συμπολίτες μας οφείλουν να είναι υπερήφανοι και να θυμούνται πως η εξυπηρέτηση της αναπηρίας που συμβαίνει με απίστευτη επιτυχία από όλες τις εμπλεκόμενες επιχειρήσεις τα τελευταία χρόνια στη πόλη μας, δεν προσφέρει μόνο έσοδα στη τοπική οικονομία αλλά και κύρος στη κοινωνία. Κυρίως καταδεικνύει την ευαισθησία των Λαρισαίων για τον ανάπηρο συνάνθρωπο και αυτό από μόνο του αποτελεί το υπέρτατο δείγμα πολιτισμού για τον άνθρωπο του 21ου αιώνα. Ευελπιστούμε πως η παρούσα επένδυση θα είναι ένας ακόμη σημαντικός κρίκος της τοπικής πολιτιστικής αλυσίδας μας. Η Λάρισα δεν είναι περήφανη μόνο για τα αρχαία μνημεία της, συνεχίζει να παράγει πολιτισμό με αμείωτη ένταση και στέλνει μηνύματα ανθρωπιάς στην υπόλοιπη επικράτεια και γιατί όχι και στην υπόλοιπη Ευρώπη. ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020 / Θ.Ε. t 43
| υγεία | Το πολύ αλάτι εξασθενεί την άμυνα του ανοσοποιητικού συστήματος Η κατανάλωση πολύ αλατιού δεν κάνει μόνο κακό στην αρτηριακή πίεση, αλλά μπορεί, επίσης, να εξασθενήσει την άμυνα του ανοσοποιητικού συστήματος και την ικανότητά του να καταπολεμά τους παθογόνους μικροοργανισμούς, με συνέπεια μια λοίμωξη να γίνεται πιο σοβαρή, σύμφωνα με μια νέα γερμανική επιστημονική έρευνα, την πρώτη που επιβεβαιώνει κάτι τέτοιο. Η μελέτη -παρόλο που αφορούσε βακτήρια και όχι ιούς- είναι επίκαιρη εν μέσω της πανδημίας της νόσου Covid-19, καθώς όπως έχουν τονίσει οι γιατροί, λόγω έλλειψης αντιικών φαρμάκων και εμβολίου για το νέο κορονοϊό SARS-CoV2, η ανθεκτικότητα του ανοσοποιητικού συστήματος αποτελεί παράγοντα-κλειδί
44 u Θ.Ε. / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
για την αντοχή των ανθρώπων στον ιό. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Κρίστιαν Κουρτς του Ινστιτούτου Πειραματικής Ανοσολογίας του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου της Βόννης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο αμερικανικό ιατρικό περιοδικό "Science Translational Medicine", έδειξαν ότι τρωκτικά που είχαν κάνει διατροφή πλούσια σε αλάτι, είχαν μικρότερη ικανότητα να καταπολεμήσουν λοιμώξεις των νεφρών από βακτήριο E.coli, καθώς και όλου του σώματος από βακτήρια Listeria. Στη συνέχεια οι επιστήμονες μελέτησαν δέκα υγιείς ανθρώπους 20 έως 50 ετών, οι οποίοι κατανάλωναν έξι έξτρα γραμμάρια αλάτι τη μέρα (ποσότητα που αντιστοιχεί περίπου στο αλάτι το οποίο
περιέχουν δύο γεύματα φαστ φουντ, π.χ. δύο «μπέργκερ»), πέρα από τη συνήθη ποσότητα αλατιού με το καθημερινό φαγητό τους. Μετά από μια εβδομάδα, διαπιστώθηκε ότι -όπως και στα πειραματόζωα- το ανοσοποιητικό σύστημα τους είχε μικρότερη ικανότητα καταπολέμησης βακτηρίων. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά στους ανθρώπους να μη τρώνε περισσότερα από πέντε γραμμάρια αλάτι τη μέρα (περίπου ένα κουταλάκι, στο οποίο όμως περιλαμβάνεται και το αλάτι που περιέχουν τα έτοιμα τρόφιμα) για να αποφύγουν υπέρταση και άλλα προβλήματα. Επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι συχνά γίνεται υπέρβαση αυτής της ποσότητας.
υγεία
Γράφει η Παπαθανασίου Χριστίνα, Φυσικοθεραπεύτρια POGP, Βebo’s Concept, PNF, Mulligan, Ergon IASTIM Technique
Φυσικοθεραπεία για την αντιμετώπιση της πρόπτωσης πυελικών οργάνων Πρόπτωση πυελικών οργάνων ορίζεται ως η κάθοδος των οργάνων της πυέλου διάμεσου ή και πέραν των τοιχωμάτων του κόλπου και οφείλεται σε χαλάρωση ή δυσλειτουργία ή και τραυματισμό των μυών του πυελικού εδάφους. Μια από τις σημαντικές λειτουργίες του πυελικού εδάφους είναι να υποστηρίζει την ουροδόχο κύστη, την μήτρα και το έντερο. Όταν αυτό όμως είναι αδύναμο τότε τα όργανα της πυέλου πέφτουν ή και αλλάζουν θέση. Η πρόπτωση είναι ένα συχνό φαινόμενο που επηρεάζει εκατομμύρια γυναίκες σε όλο τον κόσμο. Παράγοντες που την προκαλούν είναι: η ηλικία, o τοκετός και η εγκυμοσύνη. Παράγοντες που την προάγουν είναι: η παχυσαρκία, η έντονη δραστηριότητα, το οικογενειακό ιστορικό και η δυσκοιλιότητα. Υπάρχουν τρεις τύποι πρόπτωσης και ανάλογα με τον τύπο τέσσερα στάδια/βαθμοί. Τα συμπτώματα που αναφέρονται συνήθως είναι «μπούκωμα»/ αίσθημα βάρους στην περιοχή της λεκάνης, αίσθηση τραβήγματος «σαν να πέφτει» κάτι προς τα κάτω και κάποιες φορές ένα εξόγκωμα στον κόλπο. Αυτό που αξίζει να επισημάνουμε
Η φυσικοθεραπεία πυελικού εδάφους αποτελεί την πρώτη επιλογή για την αντιμετώπιση της συντηρητικής θεραπείας της πρόπτωσης και εκτελείται μόνο από εξειδικευμένους φυσικοθεραπευτές στο πυελικό έδαφος.
είναι πως λόγω της πρόπτωσης μπορεί να έχει επηρεαστεί και η λειτουργία της ουροδόχου κύστης και πιθανόν να προστεθούν συμπτώματα όπως ακράτεια ουρών, επιτακτική ούρηση, διακοπτόμενη ούρηση, αίσθηση μη αδειάσματος της κύστης. Κατά την διενέργεια μιας φυσιοθεραπευτικής συνεδρίας λαμβάνεται ένα λεπτομερές ιστορικό, αξιολογούμε τους μύες του πυελικού εδάφους και τον βαθμό της πρόπτωσης και αντίστοιχα βγάζουμε ένα εξειδικευμένο και εξατομικευμένο φυσιοθεραπευτικό πρόγραμμα, το οποίο έχει σαν στόχο την ενδυνάμωση-επανεκπαίδευση των μυών του πυελικού εδάφους και την ενσωμάτωση τους στις καθημερινές δραστηριότητες. Εκτός από μια σειρά εξειδικευμένων ασκήσεων, γίνεται επανεκπαίδευση κύστης αν αυτό χρειάζεται, χρήση διάφορων υποστηρικτικών μέσων όπως ειδικά εσώρουχα/κολπικοί πεσσοί, biofeedback, χρήση μηχανήματων όπως είναι η κορυφαία τεχνολογία ραδιοσυχνοτήτων indiba. Η φυσικοθεραπεία πυελικού εδάφους αποτελεί την πρώτη συντηρητική προσέγγιση για την αντιμετώπιση της πρόπτωσης σε όλα τα στάδια/βαθμούς από το στάδιο 1 ως και αρχές του 3.
Κέντρο Φυσικοθεραπείας «ΖΩ», Indiba center: Αποκατάσταση δυσλειτουργιών πυελικού εδάφους, αποκατάσταση νευρολογικών-μυοσκελετικών παθήσεων. Γιάννουλη-Κουλουψούζη 49, τηλ. 2413011982/6972225973, e-mail: christipapathanasiou@gmail.com ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020 / Θ.Ε. t 45
| υγεία | Τρεις κουταλιές της σούπας ελαιόλαδο την ημέρα προστατεύουν από τη νόσο Alzheimer Η μακροχρόνια δίαιτα που περιέχει τρεις κουταλιές της σούπας καλής ποιότητας έξτρα παρθένο ελαιόλαδο ημερησίως, ξεκινώντας ίσως από νεαρή ηλικία, προστατεύει από την νόσο Alzheimer και από την εγκεφαλική αμυλοειδική αγγειοπάθεια, όπως έδειξαν τα αποτελέσματα της πιλοτικής τυχαιοποιημένης μελέτης MICOIL. Στο πλαίσιο της μελέτης, επιστήμονες από το ΑΠΘ και την Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών, διερεύνησαν για πρώτη φορά την επίδραση του ελληνικού, υψηλής περιεκτικότητας φαινολών πρόωρης συγκομιδής εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου (αγουρελαίου) έναντι του μέτριας περιεκτικότητας φαινολών εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου -και της μεσογειακής διατροφής ως φυσική θεραπεία για την αμνησιακού τύπου ήπια νοητική διαταραχή, η οποία είναι συνήθως μια πρόδρομη κατάσταση της νόσου Alzheimer και χαρακτηρίζεται από απώλεια μνήμης και αδυναμία εκτέλεσης πολύπλοκων δραστηριοτήτων της καθημερινότητας. Επιπλέον, εξετάστηκε η γενετική προδιάθεση (APOE ε4) για τη νόσο Alzheimer και πραγματοποιήθηκαν εκτεταμένες νευροψυχολογικές εκτιμήσεις κατά την έναρξη της μελέτης και μετά από 12 μήνες. Σημειώνεται ότι ενώ δεν υπάρχει θεραπεία για την ήπια νοητική διαταραχή και τη νόσο Alzheimer, (εκτός από τη συμπτωματική θεραπεία της Alzheimer), η παγκόσμια προσπάθεια κατά των νοητικών διαταραχών εστιάζεται στην έγκαιρη ανίχνευση και διαχείριση της νόσου στο στάδιο της αμνησιακού τύπου ήπιας νοητικής διαταραχής. Η μελέτη έδειξε ότι μια μακροχρόνια παρέμβαση με μεσογειακή διατροφή πλούσια σε έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, σε 285 συμμετέχοντες, με υψηλό αγγειακό κίνδυνο, είχε ως αποτέλεσμα την καλύτερη νοητική λειτουργία σε σύγκριση με την ομάδα ελεγχόμενης δίαιτας. Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες, οι οποίες ακολούθησαν μεσογειακή διατροφή. Στη διατροφή της μίας ομάδας προστέθηκε ποσότητα 50ml 46 u Θ.Ε. / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
(τρεις κουταλιές της σούπας) αγουρελαίου υψηλής περιεκτικότητας σε φαινόλες, στη διατροφή της δεύτερης ομάδας προστέθηκαν 50ml έξτρα παρθένου ελαιολάδου μέτριας περιεκτικότητας σε φαινόλες ενώ η τρίτη ομάδα ακολούθησε μόνο μεσογειακή διατροφή χωρίς επιπλέον ποσότητα ελαιολάδου. «Οι φαινόλες είναι ουσίες οι οποίες μπλοκάρουν την παραγωγή των ελευθέρων ριζών, οι οποίες είναι αποτέλεσμα του οξειδωτικού στρες και καταστρέφουν τις μεμβράνες των κυττάρων. Στη δεύτερη αξιολόγηση, μετά από 12 μήνες παρακολούθησης, η μελέτη αποκάλυψε καλύτερη επίδοση στην ομάδα θεραπείας συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει άλλη μελέτη που να έχει εξετάσει με τόσο λεπτομερή τρόπο τις επιδράσεις του ελληνικού έξτρα παρθένου ελαιολάδου σε ηλικιωμένους με ήπια νοητική διαταραχή ως αποτελεσματική λύση για την νοητική εξασθένηση», ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η υπεύθυνη της έρευνας, καθηγήτρια του Ιατρικού Τμήματος του ΑΠΘ, Μάγδα Τσολάκη. Η επιστημονική ομάδα αποτελείται από την καθηγήτρια του Τμήματος Ιατρικής του ΑΠΘ, Μάγδα Τσολάκη, και τους ερευνητές: Ευτυχία Λαζάρου, Μάχη Κοζώρη, Νίκη Πετρίδου, Ειρήνη Ταμπάκη, Ιουλιέττα Λαζάρου, Μαρία Καρακώτα, Ιορδάνη Σαουλίδη, Ελένη Μέλλιου, καθώς και τον αναπληρωτή καθηγητή του Τμήματος Φαρμακευτικής του ΕΚΠΑ, Προκόπιο Μαγιάτη.
υγεία
Γράφει ο Σαμαρίνας Μιχάλης, MD, PhD Ουρολόγος, Επιμελητής Β’ Ουρολογικής Κλινικής του Γ.Ν.Λ.
Οι ασθενείς με ουρολογικά προβλήματα στην εποχή της πανδημίας Μια από τις επιπτώσεις της πανδημίας είναι και η αποφυγή των επισκέψεων των ασθενών στον ουρολόγο, καθώς αρκετοί θεωρούν τα ουρολογικά προβλήματα δευτερεύοντα και τα υποεκτιμούν, με σημαντικές συνέπειες για την εξέλιξη των ουρολογικών τους παθήσεων. Υπάρχουν, όμως, και ιδιαιτερότητες ανάλογα με την πάθηση, οι οποίες οφείλουν να διαλευκανθούν. Οι ουρολογικοί ασθενείς με κακοήθεια του ουροποιητικού συστήματος, όπως για παράδειγμα του προστάτη, της ουροδόχου κύστης, του νεφρού και του όρχι, δε θα πρέπει να παραλείπουν την τακτική τους επίσκεψη στον ουρολόγο, γιατί η ελλιπής παρακολούθηση και παράλειψη των θεραπειών πιθανά να σχε-
τιστεί με ανεπιθύμητη εξέλιξη της ασθένειας. Οι ασθενείς με προβλήματα κατά την ούρηση, όπως για παράδειγμα οι άντρες με υπερπλασία του προστάτη ή οι γυναίκες με ακράτεια ούρων, αλλά και εκείνοι με γνωστή λιθίαση αποτελούν μια άλλη ξεχωριστή ομάδα, για την οποία ο τακτικός έλεγχος είναι σημαντικός. Και εδώ η επικοινωνία με τον ουρολόγο δεν πρέπει να παραλείπεται, αλλά θα μπορούσε να συνίσταται σε μια τηλεφωνική ή διαδικτυακή επαφή για την επιβεβαίωση της σταθερότητας της κατάστασης και φυσικά σε κανονική επίσκεψη, όταν υπάρχει οποιαδήποτε μεταβολή των συμπτωμάτων. Ιδιαίτερη αναφορά θα πρέπει να γίνει στα
επείγοντα ουρολογικά περιστατικά. Στον καιρό της πανδημίας και υπό το φόβο της μόλυνσης από COVD-19, αρκετοί ασθενείς αποφεύγουν την επίσκεψη στο νοσοκομείο και προσέρχονται σε ήδη προχωρημένη κατάσταση, έχοντας αφήσει σοβαρά συμπτώματα να εξελίσσονται σε ιδιαίτερα επείγουσα φάση. Έτσι, ασθενείς με αιματουρία και εκείνοι με γνωστή λιθίαση και υψηλό πυρετό θα πρέπει να προσέρχονται άμεσα στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών, πριν η κλινική τους κατάσταση γίνει κρίσιμη. Από τα παραπάνω, γίνεται σαφές ότι οι ασθενείς με ουρολογικά προβλήματα δε θα πρέπει να χάνουν την επαφή με το γιατρό τους ακόμη και στον καιρό της πανδημίας.
Η Ουρολογική Κλινική του ΓΝ Λάρισας παραμένει στη διάθεση των ασθενών με ουρολογικά προβλήματα μέσω των σύγχρονα εξοπλισμένων τακτικών εξωτερικών ιατρείων και χειρουργείων, αλλά και της επικοινωνίας μέσω του τηλεφώνου και των social media. Β’ Ουρολογική Κλινική Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας, τηλ.: 2413-504.265, 2413-5042.05, Facebook: Ουρολογική Κλινική ΓΝ Λάρισας ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020 / Θ.Ε. t 47
| υγεία | Καρκίνος του μαστού: Κάθε χρόνο στη χώρα μας εντοπίζονται περίπου 6.000 νέα περιστατικά! ΟΡΙΣΜΕΝΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΔΙΝΟΥΝ ΤΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ
❢ Ο καρκίνος του μαστού Παγκοσμίως Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, περισσότερες από 1.600.000 γυναίκες το χρόνο διαγιγνώσκονται με καρκίνο του μαστού. ❢ Ο καρκίνος του μαστού στην Ευρώπη Στην Ευρώπη, περισσότερες από 450.000 γυναίκες εμφανίζουν καρκίνο στο μαστό. Περίπου 140.000 χάνουν τη ζωή τους λόγω της ασθένειας. ❢ Ο καρκίνος μαστού στις ΗΠΑ Στις ΗΠΑ το 2004 οι νέες περιπτώσεις καρκίνου του μαστού στις γυναίκες ήταν 217.000 περίπου. Σήμερα, στη χώρα αυτή ζουν περισσότερες από δύο εκατομμύρια γυναίκες με καρκίνο του μαστού. ❢ Ο καρκίνος του μαστού στην Ελλάδα Στην Ελλάδα αναφέρονται 6.000 περίπου νέες περιπτώσεις το χρόνο, ενώ υπολογίζεται ότι 1 στις 8 γυναίκες παγκοσμίως θα παρουσιάσει καρκίνο μαστού σε κάποια φάση της ζωής της. Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο σε γυναίκες ❢ Η πρόληψη είναι το κλειδί Ωστόσο, οι μέθοδοι διάγνωσης και θεραπείας έχουν εξελιχθεί τόσο, ώστε να είναι δυνατή η διάγνωση της νόσου σε πρώιμο στάδιο, τότε που μπορεί να αντιμετωπιστεί με επιτυχία.
48 u Θ.Ε. / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
υγεία
Γράφει ο Κωνσταντίνος Τεπετές MD, ScD, FACS, FEBS (Surgical Oncology) Καθηγητής Χειρουργικής, Ιατρικού Τμήματος Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Π.Γ.Ν.Λ.
Νέες τεχνολογίες και τεχνικές στην Χειρουργική Ογκολογία του Πεπτικού Η θεαματική πρόοδος που έχει επέλθει την τελευταία 10ετία στην αντιμετώπιση των συμπαγών όγκων του πεπτικού συστήματος οφείλεται στις σχετικές επιστημονικές εξελίξεις αλλά και στην ουσιαστική συνεργασία που έχει πλέον εγκατασταθεί μεταξύ των συναφών ειδικοτήτων. Έτσι, συχνά πλέον ο θεραπευτικός σχεδιασμός προκύπτει από την πολυεπίπεδη και πολυδύναμη συζήτηση μεταξύ Παθολόγων, Παθολογοανατομων, Ακτινολογων, Γαστρεντερολόγων, Ογκολόγων, Ακτινοθεραπευτών και Χειρουργών, συνήθως σε θεσμοθετημένα όργανα όπως το Ογκολογικό Συμβούλιο. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων η ίαση και η μακροχρόνια επιβίωση προϋποθέτει την χειρουργική εξαίρεση του νεοπλάσματος. Οι πρόοδοι που έχουν προκύψει στα νέα χημειοθεραπευτικά σκευάσματα και πρωτόκολλα, καθώς και στις ακτινοθεραπευτικές μεθόδους, έχουν βελτιώσει τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα της χειρουργικής παρέμβασης με δύο τρόπους: 1. Με την προεγχειρητική χρήση τους, συχνά προχωρημένα νεοπλάσματα γίνονται ριζικά εξαιρέσιμα και η χειρουργική επέμβαση προσφέρει πλέον δυνητικά ίαση 2. Με την μετεγχειρητική προφυλακτική χρήση τους, μετά την χειρουργική αφαίρεση του όγκου, ελαττώνεται ο κίνδυνος υποτροπής (επανεμφάνισής του). Η ριζική χειρουργική αφαίρεση του όγκου είναι το ζητούμενο. Στην Χειρουργική Ογκολογία, τα τελευταία 20 χρόνια, έχουν προκύψει εντυπωσιακές εξελίξεις και στις εγχειρητικές τεχνικές και στην χρησιμοποιούμενη τεχνολογία, και εφαρμόζονται
πλεον συστηματικά οι νέες μέθοδοι. 1. Η λαπαροσκοπική προσπέλαση χρησιμοποιείται πλέον συχνα, επί συγκεκριμένων ενδείξεων, και στην χειρουργική του παχέος εντέρου, του ήπατος, του παγκρέατος, των επινεφριδίων κ.λ.π. Στην Χειρουργικη Ογκολογια, οι λαπαροσκοπικες τεχνικες προσφερουν το επιπροσθετο πλεονεκτημα ότι η ταχεια αναρρωση επιτρεπει και την ταχεια εφαρμογη της συμπληρωματικης ή προφυλακτικης αγωγης. 2. Μετα απο την έγκαιρη διαγνωστική τεκμηριωση των πρωιμων νεοπλασματων, συχνά εφαρμόζονται ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές, όπως αφαίρεση μικρών
IRE σε Καρκινο Παγκρεατος. όγκων του παχέος εντέρου δια του πρωκτού, ή τμηματικες γαστρεκτομές με μικρη τομη και λαπαροσκοπικα υποβοηθουμενες για πρώιμο καρκίνο στομάχου μετά από ενδοσκοπική σήμανση. 3. Από ετών, η Πανεπιστημιακη Χειρουργικη κλινικη του ΠΓΝ Λαρισας είναι στην πρωτοπορία της πειραματικής εξέλιξης και κλινικής εφαρμογής συσκευών νέας τεχνολογίας, όπως τα ραδιοκύματα, τα μικροκύματα και οι συσκευές ηλεκτροθερμικής συγκολλησης αγγείων. Έτσι διενεργούνται ηπατεκτομές με ελάχιστη απώλεια αίματος, εκτεταμένοι λεμφαδενικοί καθαρισμοί και
ταυτόχρονες εκτομές γειτονικά διηθημένων οργάνων (en bloc αφαιρεση πολλων οργανων μαζι), επιτυγχανοντας συχνά ριζική εξαίρεση και μακροχρόνια επιβίωση. 4. Η χρήση των ραδιοκυμάτων (RF) και των μικροκυμάτων(MW), επιτρέπει επίσης την πλήρη νέκρωση και καταστροφή εκείνων των όγκων (συνήθως στο ήπαρ) που σε πρώτη φάση δεν είναι εφικτή η ριζική αφαίρεσή τους. Συχνα η καταστροφη αυτή γινεται με κατευθυνομενη παρακεντηση στον Αξονικο Τομογραφο ή λαπαροσκοπικα. Τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα αυτής της μεθόδου πλησιάζουν (ιδίως σε μικρούς όγκους) εκείνα της ριζικής αφαίρεσης. Προσφατα, μετα από ειδικη εκπαιδευση στο Ηνωμενο Βασιλειο, εφαρμοζουμε πλεον σε συγκεκριμενες ενδειξεις και την πλεον συγχρονη μεθοδο καταστροφης ογκων με IRE (μη αναστρεψιμη ηλεκτροπορωση). 5. Μια άλλη καταξιωμένη μέθοδος αντιμετώπισης ηπατικών όγκων είναι ο χημειοεμβολισμός, που διενεργείται από τους επεμβατικούς ακτινολόγους. Η θεραπεία αυτή προσφέρει παράταση επιβίωσης και κάποιοι ασθενείς μπορούν σε δεύτερη φάση να υποβληθούν σε ηπατεκτομή (αφαίρεση του όγκου) ή μεταμόσχευση ήπατος. Συμπερασματικά, είναι πλέον σαφές ότι οι νεες τεχνολογικες εξελιξεις και τεχνικες συμβαλουν σημαντικα στην πολυδύναμη θεραπευτική στρατηγική και αντιμετωπιση των ογκων του πεπτικου (multimodality ή multidisciplinary treatment), με στόχο την ριζική εξαίρεση του νεοπλάσματος, που πλέον επιτυγχάνεται πολύ συχνά. ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020 / Θ.Ε. t 49
υγεία
Γράφει ο Κωνσταντίνος Ν. Μαλίζος Καθηγητής Ορθοπαιδικής Χειρουργικής και Τραύματος του Μυοσκελετικού, Διευθυντής Ορθοπαιδικής κλινικής του Π.Γ.Ν.Λ.
Να αναβαθμισθεί το ΠΓΝΛ σε Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Κεντρικής Ελλάδας ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ ΕΠΙΒΑΛΛΟΥΝ ΕΠΑΝΑΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ Έναν χρόνο πριν δημοσιευτήκαν τα τελευταία δεδομένα από τη μελέτη των «Παραγόντων κινδύνου και τη συνολική Επιβάρυνση της Δημόσιας Υγείας» (Global Burden of Disease «The Lancet» 2019), με το αισιόδοξο μήνυμα ότι «η υγεία του πληθυσμού της γης βελτιώνεται σταθερά, το γενικό προσδόκιμο επιβίωσης από 67,2 χρόνια το 2000 αυξήθηκε στα 73,5 χρόνια το 2019, και η αύξηση αυτή αφορά υγιή ζωή σε 202 από 204 χώρες»! Στο ίδιο χρονικό διάστημα οι θάνατοι παιδιών ηλικίας κάτω των 5 χρόνων από 9,6 εκατομμύρια μειώθηκαν στα 5 εκατομμύρια.
Η φτώχεια όμως και η υπανάπτυξη παραμένει πραγματικότητα για εκατοντάδες εκατομμύρια πολιτών που στερούνται την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και περιορίζουν σημαντικά το προσδόκιμο ζωής, ανεξάρτητα από τη σημερινή πανδημία. Η υγεία τους, σε πολλές περιοχές της γης, εξακολουθεί να απειλείται και να πλήττεται από λοιμώξεις του γαστρεντερικού και του αναπνευστικού, από τη φυματίωση, την ελονοσία, τον καρκίνο και τη ρύπανση. Η υγειονομική κρίση που προκάλεσε η πανδημία COVID-19 απαιτεί να εστιάσουμε ευρύτερα στη διασφάλιση της υγείας στους κατοίκους του πλανήτη, καθώς αποδείχτηκε ότι δεν υπάρχει 50 u Θ.Ε. / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
μέχρι σήμερα αποτελεσματική στρατηγική που μπορεί να αποκλείσει και να περιορίσει την επιδημική εξάπλωση μιας παρόμοιας απειλής. Ένα εύρωστο και αποτελεσματικό σύστημα δημόσιας υγείας και υγειονομικής φροντίδας σε κάθε χώρα αποτελεί την ελάχιστη εγγύηση για τους πολίτες της. Αλλά αυτό ορίζεται από καθαρά πολιτικούς και οικονομικούς όρους, καθώς απαιτεί ανοικτή πρόσβαση για όλους και επαρκή αντιμετώπιση όλων των έκτακτων και επειγουσών αναγκών περίθαλψης με σύγχρονα μέσα και χωρίς αποκλεισμούς. Προϋπόθεση για αυτό είναι οι σύγχρονες υποδομές με ένα επαρκές αριθμητικά και καλά καταρτισμένο υγειονομικό
προσωπικό, πρόσβαση χωρίς εμπόδια σε αποτελεσματικές και ασφαλείς υψηλής ποιότητας υπηρεσίες, διαθέσιμα φάρμακα και μέτρα πρόληψης, με επαρκή χρηματοδότηση μέσα από ένα σύστημα χρηστής και αποτελεσματικής διαχείρισης. Παρότι το παραπάνω πλαίσιο φαίνεται αρκετό, στην πραγματικότητα ΔΕΝ επαρκεί, γιατί εστιάζει αποκλειστικά στην υγειονομική περίθαλψη και ΔΕΝ αγγίζει τις βασικές παραμέτρους που καθορίζουν την ανθρώπινη υγεία. Η διατήρηση της καλής υγείας του πληθυσμού απαιτεί επαναπροσδιορισμό της στρατηγικής και εστίαση του ενδιαφέροντος σε ανάλογη οικονομική ανάπτυξη, ποιοτική εκπαί-
δευση σε όλες τις βαθμίδες, στοχευμένες δράσεις δημόσιας υγείας και πρόληψης, κοινωνική πρόνοια, ισότητα των φύλων και πρόγραμμα ενσωμάτωσης των μεταναστών. Το τελευταίο σχετίζεται άμεσα με το οξύτατο, παραμελημένο και επιδεινούμενο δημογραφικό πρόβλημα συνεχούς γήρανσης και μείωσης του πληθυσμού της χώρας μας, και απαιτεί μια τολμηρή υπέρβαση για να ελαχιστοποιηθούν οι κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις από την αναστροφή της ηλικιακής πυραμίδας. Σε πολλές χώρες ανάλογο πρόβλημα αντιμετωπίζεται με πολιτική τόλμη και πρακτικές ελεγχόμενης μετανάστευσης και ισότιμης κοινωνικής ενσωμάτωσης τους, κάτι που δεν
ταιριάζει εκεί όπου κυριαρχούν οι ακραίες νεοφιλελεύθερες πολιτικές, και το βλέπουμε σήμερα σε αρκετές χώρες στις δυο πλευρές του Ατλαντικού. Στην πατρίδα μας η επιδεινούμενη υγειονομική κρίση από την πανδημία COVID-19, παράλληλα με την μεγάλη οικονομική ύφεση, κατέδειξε την αδιαμφισβήτητη αναγκαιότητα της Δημόσιας περίθαλψης και, συγχρόνως, τις συνέπειες της απουσίας αποτελεσματικής εθνικής στρατηγικής για την αντιμετώπισή της. Μια δεκαετία βαθύτατης οικονομικής κρίσης συσσώρευσε δεινά και αύξησε την ανισότητα μέσα στην κοινωνία, επιδείνωσε τη μεταναστευτική κρίση και άφησε στη δημόσια περίθαλψη με-
γάλη υστέρηση σε υποδομές, προσωπικό και πόρους. Οι προκλήσεις που ανέδειξε η πανδημία πρέπει να γίνουν η αφορμή για αλλαγή της κατεύθυνσης προς μια πολυδιάστατη ενίσχυση της δημόσιας υγείας, η οποία δεν θα περιορίζεται μόνο στη στήριξη της δημόσιας περίθαλψης αλλά και στη μείωση των ανισοτήτων, την ανακούφιση των φτωχών, στη μέριμνα για τους μετανάστες και τους πάσχοντες από χρόνια και μη μεταδοτικά νοσήματα. Η λανθασμένη αρχική αντιμετώπιση της πανδημίας με στόχευση στην επικοινωνία, και όχι στην επιστημονικά επιβεβλημένη εφαρμογή αυστηρής επιδημιολογικής επιτήρησης με «επιθετική» αναΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020 / Θ.Ε. t 51
υγεία ζήτηση των φορέων και απομόνωσή τους, απέφερε σήμερα την εκρηκτική διασπορά, η οποία βρίσκει την επί χρόνια καχεκτική και παραπαίουσα δημόσια περίθαλψη απροετοίμαστη και μεγάλες κοινωνικές ομάδες στην φτώχεια και στην αβεβαιότητα. Αντί για γενναία ενίσχυση, οι ελλείψεις στα δημόσια νοσοκομεία και η αγωνία των «ιθυνόντων» για τους ασθενείς από τον COVID-19 μεταφράζονται ήδη σε επιβολή περιορισμών στην πρόσβαση των ασθενών με άλλες παθήσεις και μη-μεταδοτικά νοσήματα στα νοσοκομεία. Όσο αυτοί οι περιορισμοί παρατείνονται τόσο περισσότερο η κατάσταση αυτών των ασθενών επιδεινώνεται. Αναμφίβολα, η προστασία του πληθυσμού από τον κορωνοϊό είναι άμεση προτεραιότητα, όχι όμως σε βάρος όλων των άλλων πασχόντων. Ακούγονται ποικίλες απόψεις, αλλά τα δεδομένα παραμένουν αδιαμφισβήτητα. Ο αριθμός των κρουσμάτων διπλασιάζεται ανά εβδομάδα σε όλη τη χώρα και πλήττει σχεδόν όλες τις ηλικίες. Τα διαγνωστικά τεστ, η ιχνηλάτηση και η απομόνωση των κρουσμάτων παραμελήθηκε και καθυστέρησε επικίνδυνα, η νόσηση δεν εγγυάται ανοσία, αλλά αφήνει και μακροπρόθεσμες συνέπειες, ενώ έχει πλήξει ιδιαίτερα τις ευπαθείς ομάδες και τους οικονομικά ασθενέστερους. Η μεταδοτικότητα και η φύση της νόσου είναι τέτοια που δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί μόνο με την επίκληση της «ατομικής ευθύνης», η οποία αποδείχτηκε λανθασμένη επιλογή. Η πολιτεία είναι υπεύθυνη για την υγεία των κατοίκων της, έχει τα μέσα και οφείλει να διαθέσει τους πόρους με επιστημονικά τεκμηριωμένες και στοχευμένες κυβερνητικές παρεμβάσεις προστασίας του πληθυσμού, χωρίς άλλες σκοπιμότητες. Δυστυχώς όμως η λήψη των πολιτικών αποφάσεων αγνόησε τα επιστημονικά δεδομένα με κύρια ευ52 u Θ.Ε. / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
θύνη των πρώτων αλλά και αρκετών «ειδικών» που έσπευσαν να γίνουν αρεστοί και διάσημοι, προτάσσοντας τα πιστεύω και τις πεποιθήσεις τους πάνω από τα δεδομένα της επιστήμης. Η Πόλη μας έχει το προνόμιο να φιλοξενεί το μοναδικό τριτοβάθμιο νοσοκομείο της Θεσσαλίας και της Κεντρικής Ελλάδας, παράλληλα με το Γενικό νοσοκομείο. Διαχρονικά, μια σειρά από άστοχες και ισοπεδωτικές πολιτικές επιλογές μέχρι σήμερα, το υποβάθμισαν σε νοσηλευτική μονάδα με βαρύ φορτίο πρωτοβάθμιας φροντίδας, με ανεξέλεγκτη
Η συγκυρία της πανδημίας καθιστά άμεση την ανάγκη να δουν με υπευθυνότητα όλοι οι αρμόδιοι τους τρόπους με τους οποίους θα ενισχύσουν και θα επεκτείνουν με νέες υποδομές το Πανεπιστημιακό.
συσσώρευση δευτεροβάθμιων υπηρεσιών, και σήμερα, κυρίως με το φιλότιμο του προσωπικού του, καλείται να διεκπεραιώσει ασθμαίνοντας και την υψηλής απαιτητικότητας τριτοβάθμια περίθαλψη. Σε αντίθεση με την Αθήνα, όπου ορίστηκαν κέντρα αναφοράς μικρά νοσοκομεία, η επιλογή του Πανεπιστημιακού ως κέντρου για τους νοσούντες με κορωνοϊό αποστερεί πολύ μεγάλο αριθμό ασθενών από την πρόσβαση σε τριτοβάθμιες υπηρεσίες, ιδιαίτερα στις χειρουργικές ειδικότητες. Επιβάλλεται AΜΕΣΑ ο επαναπροσδιορι-
σμός του ρόλου του ΠΓΝΛ ως το νοσοκομείο αναφοράς για τριτοβάθμια περίθαλψη όλης της κεντρικής Ελλάδας, και πέραν της Θεσσαλίας, για μια σειρά από λόγους οι οποίοι σχετίζονται με τις μοναδικές κλινικές ειδικότητες που διαθέτει, το αδιαμφισβήτητα πολύ εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό και τον εξοπλισμό του. Σε αντίθεση με όλα τα άλλα νοσοκομεία της περιφέρειας, είναι το μόνο στο οποίο διακομίζονται ασθενείς από όλη την κεντρική Ελλάδα και τα νησιά των Σποράδων, συχνά δε από όλη την επικράτεια. Τόσο τα ποσοτικά δεδομένα όσο και η ποιότητα υπηρεσιών δεν επιδέχονται καμία αμφισβήτηση και σύγκριση. Η συγκυρία της πανδημίας καθιστά άμεση την ανάγκη να δουν με υπευθυνότητα όλοι οι αρμόδιοι τους τρόπους με τους οποίους θα ενισχύσουν και θα επεκτείνουν με νέες υποδομές το Πανεπιστημιακό, θα το εφοδιάσουν με σύγχρονο εξοπλισμό και θα το ενισχύσουν με νέο εξειδικευμένο προσωπικό. Οφείλουν να το ορίσουν ως το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Κεντρικής Ελλάδας. Οφείλουν επίσης να ΜΗΝ παραβλέψουν την ανάγκη για δημιουργία ενός Δημόσιου Ογκολογικού Κέντρου για την Έρευνα, τη Διάγνωση και τη Θεραπεία του Καρκίνου. Οι νοσούντες από νεοπλασματικά νοσήματα δεν μπορούν να περιμένουν, δικαιούνται ανοικτή και απρόσκοπτη πρόσβαση στη δημόσια περίθαλψη, και οι προτεραιότητες του Covid-19 ΔΕΝ πρέπει να τους παραγκωνίζουν. Η αναγκαιότητα για τη δημιουργία του Δημόσιου Ογκολογικού Κέντρου για την Έρευνα, τη Διάγνωση και τη Θεραπεία του Καρκίνου παραμένει καθημερινή αναζήτησή για τους πάσχοντες και τις οικογένειες τους, και θα παραμένει επιτακτικά και όταν η πανδημία θα περάσει.
Ένα πολυδύναμο ιατρικό κέντρο για τις ανάγκες των Θεσσαλών ΓΕΝΙΚH ΚΛΙΝΙΚH
Ευτύχιος Πατσίδης
Η Γενική Κλινική «ΕΥΤΥΧΙΟΣ ΠΑΤΣΙΔΗΣ» που έχει καθιερωθεί εδώ και 32 χρόνια στη Θεσσαλία, με δύο μονάδες σε Λάρισα και Καρδίτσα στον τομέα της Αιμοκάθαρσης, εξελίσσεται διαρκώς, ώστε να είναι σε θέση να προσφέρει υψηλής ποιότητας υπηρεσίες και να εξυπηρετεί τις ανάγκες ασθενών με χρόνιες παθήσεις αλλά και επείγοντα περιστατικά. Προσφάτως, με την ολοκλήρωση του ογκολογικού τμήματος, η Κλινική αποτελεί ένα πολυδύναμο ιατρικό κέντρο άρτια εξοπλισμένο και με άριστα εκπαιδευμένο ανθρώπινο δυναμικό. Στο νέο Ογκολογικό Τμήμα (ΜΕ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ISO 9001) η χημειοθεραπεία γίνεται σε ειδικούς θαλάμους, ενώ η διάλυση και προετοιμασία των φαρμάκων εκτελείται με σύγχρονο μηχάνημα σε συνθήκες πλήρους αποστείρωσης. Ομάδα αποτελούμενη από ογκολόγο, παθολόγο, ψυχολόγο και διατροφολόγο καθώς και πιστοποιημένο νοσηλευτικό προσωπικό ογκολογίας βρίσκονται διαρκώς στο πλευρό των ασθενών προσφέροντας στήριξη σε ένα ανθρώπινο και φιλικό περιβάλλον. Η Μονάδα Χρόνιας Αιμοκάθαρσης (ΜΕ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ISO 9001) είναι εξοπλισμένη με μηχανήματα τελευταίου τύπου (Fre-
senius 5008) κλασικής αιμοκάθαρσης, αιμοδιαδιήθησης, on line αιμοκάθαρσης και υποστηρίζεται από ιατρική ομάδα με παθολόγο και τέσσερις νεφρολόγους και εξειδικευμένο νοσηλευτικό προσωπικό με πολυετή πείρα και συνεχή επιμόρφωση. Η Μονάδα και η κλινική μπορούν να αντιμετωπίσουν όλο το 24ωρο έκτακτα περιστατικά καθώς διαθέτει ιδιόκτητο ασθενοφόρο, κάλυψη από τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ., και τα εξής τμήματα: Παθολογικό, Ογκολογικό, Χειρουργικό, Οφθαλμολογικό, Ωτορινολαρυγγολογικό, Ορθοπεδικό και πλαστική χειρουργική.
Γενική Κλινική «Ευτύχιου Πατσίδη» Λάρισα: Θεοφράστου 75 (περιφερειακός) Τρικάλων, τηλ.: 2410 670 740-3, fax: 2410 670 742 Μονάδα Χρόνιας Αιμοκάθαρσης Καρδίτσας 6ο χλμ. Καρδίτσης- Αθηνών, τηλ. & fax: 24440 62 241-4, e- mail: info@epatsidis.gr
| υγεία | Νεότερες θεραπείες βελτιώνουν το προσδόκιμο επιβίωσης των ασθενών με παθήσεις του ήπατος «Τα νεότερα φάρμακα που περιλαμβάνουν παράγοντες μοριακής στόχευσης και μόρια ανοσοθεραπείας εμπλουτίζουν τη θεραπευτική μας φαρέτρα για τον τοπικά προχωρημένο ή μεταστατικό καρκίνο του ήπατος, δίνοντας στον ιατρό τη δυνατότητα να διαθέτει πλέον ένα φάσμα επιλογών για τον ηπατοπαθή με καρκίνο είτε ως πρώτη γραμμή θεραπείας είτε στην αποτυχία αυτής», τόνισε ο Σπήλιος Μανωλακόπουλος, γαστρεντερολόγος ηπατολόγος, καθηγητής Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης του Ήπατος. Εκρίζωση της χρόνιας ηπατίτιδας C Σύμφωνα με τον κ. Μανωλακόπουλο «η καθυστέρηση της ένταξης στο Σύστημα Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης των 54 u Θ.Ε. / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
Τα νεότερα θεραπευτικά δεδομένα σε όλο το φάσμα των παθήσεων του ήπατος και των χοληφόρων, που βελτιώνουν το προσδόκιμο επιβίωσης των ασθενών με παθήσεις του ήπατος, παρουσιάστηκαν στο 18o Πανελλήνιο Ηπατολογικό Συνέδριο. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε και στα προβλήματα πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς με ηπατίτιδα C, λόγω πανδημίας.
εξετάσεων ελαστογραφίας ήπατος και προσδιορισμού γονοτύπου του ιού, παρότι έχει ήδη υπογραφεί η σχετική υπουργική απόφαση, δυσχεραίνει την ολοκλήρωση του ελέγχου των ασθενών για την υποβολή φακέλου στις επιτροπές έγκρισης θεραπείας. Ειδικά η διενέργεια της γονοτύπωσης του ιού είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την κατάθεση του αιτήματος, ενώ το υψηλό κόστος πραγματοποίησης της εξέτασης λειτουργεί αποτρεπτικά στην πρόσβαση των ασθενών στη θεραπεία, ειδικά σε συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες». Στο Συνέδριο έγινε ιδιαίτερη αναφορά για τη μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος, μια πάθηση που αφορά ολοένα αυξανόμενο αριθμό ασθενών στο δυτικό κόσμο και για τη θεραπευτική αντιμετώπιση της οποίας γίνεται μεγάλη και στο-
χευμένη προσπάθεια. Ακόμη οι ομιλητές αναφέρθηκαν στις προσπάθειες ανεύρεσης πιο αποτελεσματικών θεραπειών για τη χρόνια ηπατίτιδα Β, που αποσκοπούν να εκριζώσουν οριστικά τον ιό, τον οποίο οι μέχρι σήμερα θεραπευτικές επιλογές επιτρέπουν ήδη να ελέγχεται αποτελεσματικά. Τονίσθηκε ότι τα υπάρχοντα φάρμακα βελτιώνουν την επιβίωση αναστέλλοντας την εξέλιξη προς κίρρωση αλλά και μειώνοντας τον κίνδυνο ανάπτυξης ηπατοκυτταρικού καρκινώματος. Τέλος, στο Συνέδριο έγινε και αναφορά στη χρήση σύγχρονων τεχνολογιών στην προσπάθεια υποβοήθησης της ηπατικής αναγέννησης και της υποκατάστασης της ηπατικής λειτουργίας με τη χρήση βλαστοκυττάρων και τεχνολογιών τρισδιάστατης εκτύπωσης.
υγεία
Γράφει ο Dr Φώτης Χ. Μάντζος Επιστημονικά υπεύθυνος του χειρ/κού τμήματος του ΙΑΣΩ Θεσσαλίας, Διευθυντής Β’ Χειρ/κής Κλινικής
Η ασφάλεια στη χειρουργική του θυρεοειδούς Η ολική θυρεοειδεκτομή είναι η επέμβαση εκλογής που πραγματοποιείται πλέον όχι μόνον για κακοήθεια αλλά και για σχεδόν το σύνολο των παθήσεων του θυρεοειδούς αδένα. Η γνώση της ανατομίας του τραχήλου, των παραλλαγών της, της επέμβασης αυτής καθ’ αυτής, των εν δυνάμει επιπλοκών και αποφυγής των, σε συνδιασμό με την εμπειρία είναι οι κύριες προϋποθέσεις για την επιτυχή έκβαση της εγχείρησης. Οι παραθυρεοειδείς αδένες και τα λαρυγγικά νεύρα είναι τα στοιχεία που πρέπει οπωσδήποτε ν’ αναγνωρισθούν και να διαφυλαχτούν. Σε αντίθετη περίπτωση τα αποτελέσματα της επέμβασηςδεν είναι τα επιθυμητά και ενίοτε καταστροφικά. Όσον αφορά τους παραθυρεειδείς αδένες πέραν των περιπτώσεων κακοήθειας όπου κάποιος θυσιάζεταιμέσα στα πλαίσια της ριζικότητας, στις υπόλοιπες περιπτώσεις θα πρέπει να διατηρώνται για την αποφυγή της υπασβαιστιαιμίας. Η πρώιμη αναγνώριση των λαρυγγικών νεύρων (κυρίως των κάτω) είναι απαραίτητη και καθοριστική στην διενέργεια και ολοκλήρωση της ολικής θυρεοειδεκτομής. Η μη αναγνώρισή των οδηγεί σε μερική
θυρεοειδεκτομή, κατάσταση μη αποδεκτή σήμερον. Όμως συνθήκες όπως ευμεγέθεις και καταδυόμενες βρογχοκήλες, η παρουσία του λοβού του Zucherkandl, θυρεοειδίτιδες και κυρίως καρκίνου του θυρεοειδούς, μπορούν να δημιουργήσουν δυσκολίες στην αναγνώριση των λεπτών αυτών δομών.
Εικόνα παρασκευάσματος ολικής θυρεοειδεκτομής σε έδαφος πολυοζώδους βρογχοκήλης, ιδίως αριστερού λοβού. Παρατηρείται ευκρινώς το ακέραιο της αφαίρεσης του θυροειδούς αδένος χωρίς ελλείμματα του ιστού.
Εδώ η τεχνολογική εξέλιξη προστρέχει σε βοήθεια του χειρουργού με μια σειρά εργαλείων (ψαλίδι υπερήχων) που και ασφάλεια προσφέρουν και το χειρουργικό χρόνο μειώνουν. Χαρακτηριστικά, για την αποφυγή κάκωσης των νεύρων είναι και η τοποθέτηση από τον αναισθησιολόγο ειδικού ενδοτραχειακού σωλήνα με νευροαισθητήρα που βοηθά τον χειρουργό κατά τη διάρκεια της επέμβασης νααναγνωρίζει και να διαφυλάττει τα νεύρα. Eπίσης, η χορήγηση του πράσινου της Ινδοκυανινης (ICG), ενός σκιαγραφικού κατά τη διάρκεια της επέμβασης μας δίνει την δυνατότητα αναγνώρισης αδενωμάτων των παραθυρεοειδών σε δυσχερείς συνθήκες. Βεβαιωςη χρησιμοποίηση της τεχνολογιας μπορεί πραγματικά να συμβάλλει στην ασφάλεια της χειρουργικής του θυρεοειδούς όμως δεν υποκαθιστά σε καμία περίπτωσητη γνώση, πάντα προέχει η επάρκεια και η συνεχής ενασχόληση του χειρουργού με τις παθήσεις του θυρεοειδούς. ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020 / Θ.Ε. t 55
| υγεία | Ημικρανία: Ένας στους δύο ζει με το άγχος της επόμενης κρίσης Πολλά προβλήματα προκαλεί η ημικρανία στη ζωή των πασχόντων, καθώς όχι μόνο τους βυθίζει τακτικά στον πόνο, αλλά τους δημιουργεί άγχος για το πότε θα εκδηλωθεί η επόμενη κρίση και πόσο δυνατή θα είναι. Αυτό αποκαλύπτει μια νέα ελληνική έρευνα, στην οποία συμμετείχαν 2.105 πάσχοντες από ημικρανία απ’ όλη την χώρα. Την έρευνα πραγματοποίησε ο Σύλλογος Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος, σε μια προσπάθεια να αποτυπώσει πως βιώνουν την ημικρανία οι πάσχοντες από αυτήν και πόσο σωστά την αντιμετωπίζουν. Όπως έδειξε η έρευνα η συντριπτική πλειονότητα των πασχόντων (το 84,88%) θεωρούν το στρες και ανάλογα συναισθήματα (ψυχική πίεση, στεναχώρια) ως κύριο πυροδοτικό μηχανισμό της ημικρανίας. Ωστόσο, το σχεδόν 56% των ασθενών με ημικρανία νιώθουν άγχος για την επόμενη κρίση. Επιπλέον, σχεδόν οι μισοί νιώθουν γενικώς αγχωμένοι, αβοήθητοι ή και απογοητευμένοι από τη ζωή τους με την ημικρανία. Αυτό οφείλεται στις ίδιες τις εκδηλώσεις της ημικρανίας και τον αντίκτυπό τους. Το 66% των συμμετεχόντων δήλωσαν πως υποφέρουν τόσο πολύ εξαιτίας της, ώστε νιώθουν ότι χάνουν τη ζωή τους πονώντας. Την κατάσταση επιτείνει το γεγονός ότι ο ένας στους τέσσερις προσπαθούν να αποκρύψουν την ημικρανία τους από τους άλλους. Δεν είναι σύμπτωμα Πολλοί νομίζουν ότι η ημικρανία είναι απλώς ένας πονοκέφαλος. Στην πραγματικότητα, όμως, αποτελεί χρόνια 56 u Θ.Ε. / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
νευρολογική νόσο. Η νόσος αυτή σχετίζεται με δυνατό, επαναλαμβανόμενο πονοκέφαλο. Η συντριπτική πλειονότητα των πασχόντων από αυτήν είναι γυναίκες. Η θεραπεία Πολλοί ασθενείς (ο ένας στους τρεις) δεν υποβάλλονται σε εξειδικευμένη θεραπεία. Οι ασθενείς αυτοί προσπαθούν
να βοηθηθούν με κοινά παυσίπονα, άλλα φάρμακα που τους συνιστούν διάφοροι γνωστοί, με ακατάλληλα φάρμακα ή δοκιμάζοντας ακόμα και συμπληρωματικές (εναλλακτικές) θεραπείες. Ωστόσο, σύμφωνα με τους νευρολόγους και επιστημονικούς συμβούλους του Συλλόγου κ.κ. Μανώλη Δερμιτζάκη και Μιχάλη Βικελή, υπάρχουν εξειδικευμένες θεραπευτικές επιλογές για την ημικρανία. Άλλες από αυτές χορηγούνται προληπτικά και άλλες κατασταλτικά. Η προληπτική χορήγηση έχει ως στόχο τη μείωση της συχνότητας και της βαρύτητας των συμπτωμάτων. Η κατασταλτική χορήγηση έχει ως στόχο την καταπράυνση του πόνου και των άλλων συμπτωμάτων. Οι προληπτικές θεραπείες χορηγούνται συνήθως για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Έχουν ένδειξη όταν οι ημικρανίες εμφανίζονται αρκετές μέρες το μήνα. Στις θεραπευτικές επιλογές έχουν προστεθεί τα τελευταία χρόνια τα μονοκλωνικά αντισώματα, τα οποία αποτελούν την πρώτη εξειδικευμένη θεραπεία για την πρόληψη της ημικρανίας. Χορηγούνται μία φορά τον μήνα, είναι πολύ αποτελεσματικά, ενώ έχουν ήπιες παρενέργειες. Επομένως, είναι σημαντικό να ζητούν οι ασθενείς με ημικρανία βοήθεια σε κάποιο εξειδικευμένο κέντρο ή εξειδικευμένο γιατρό για να λαμβάνουν την ενδεδειγμένη θεραπεία, λένε οι ειδικοί.
| υγεία |
Το 27,1% των γυναικών σε εμμηνόπαυση παρουσιάζει συμπτωματολογία ενδεικτική κλινικής κατάθλιψης 58 u Θ.Ε. / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
Στρεσογόνο παράγοντα για την εμφάνιση κατάθλιψης στις γυναίκες αποτελεί η περιεμμηνοπαυσιακή περίοδος (κλιμακτήριος και ιδιαίτερα η εμμηνόπαυση). Αποτελέσματα μελέτης, που παρουσιάστηκαν κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Εμμηνόπαυσης (18 Οκτωβρίου), που διεξήχθη με τη συνεργασία της Ελληνικής Εταιρείας Εμμηνόπαυσης διαδικτυακά, σε 510 εμμηνοπαυσιακές γυναίκες, έδειξαν ότι 27,1% των γυναικών σε εμμηνόπαυση παρουσιάζει συμπτωματολογία ενδεικτική κλινικής κατάθλιψης με τις καπνίστριες και τις ανασφάλιστες γυναίκες να εμφανίζουν μεγαλύτερη πιθανότητα για κατάθλιψη κατά την εμμηνόπαυση. «Τα συμπτώματα της κατάθλιψης της εμμηνόπαυσης» διευκρίνισε ο Γιώργος Παπαζήσης, ψυχίατρος-ψυχοθεραπευτής, αναπληρωτής καθηγητής Φαρμακολογίας και Κλινικής Φαρμακολογίας Ιατρικής ΑΠΘ, «διαφοροποιούνται από τα τυπικά συμπτώματα της κατάθλιψης στις άλλες φάσεις της ζωής της γυναίκας, και αφορούν 5 άξονες (εικόνα εαυτού, σεξουαλική ζωή, σωματική αλλαγή, γνωστικό και διαταραχή ύπνου). Για την εμφάνιση αυτής της διαταραχής ευθύνονται διάφοροι παράγοντες, μεταξύ των οποίων ορμονικοί και ψυχοκοινωνικοί, ενώ η θεραπεία παραμένει εξατομικευμένη περιλαμβάνοντας φαρμακοθεραπεία και ψυχοθεραπεία». Παρότι η εμμηνόπαυση αποτελεί μία φυσική εξέλιξη στη ζωή κάθε γυναίκας, για πολλές από αυτές εξελίσσεται σε μία τραυματική εμπειρία, καθώς σηματοδοτεί μεγάλες αλλαγές στο σώμα και στον ψυχισμό τους, τόνισε η Αθανασία Παππά, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Εμμηνόπαυσης. Πρόσθεσε ότι τα πιο συχνά συμπτώματα που αντιμετωπίζουν οι περισσότερες γυναίκες είναι οι διαταραχές στην περίοδο, οι εξάψεις και οι μεταπτώσεις στη διάθεση. Άλλα συμπτώματα που αναφέρουν γυναίκες σε εμμηνόπαυση είναι: πνευματική σύγχυση, διαταραχή στη μνήμη και τη σκέψη και τη συγκέντρωση, κυκλοθυμία, αίσθημα θλίψης και κάποιες φορές κατάθλιψη, διαταραχή στον ύπνο, ελαττωμένη επιθυμία για επαφή, αλλά και ξηρότητα στον κόλπο.
υγεία
Γράφει ο Κοραής Χρήστος, MD, MSc, PhDc Χειρουργός - Ωτορινολαρυγγολόγος, Επιμελήτης Α’ ΩΡΛ Κλινικής, ΙΑΣΩ Θεσσαλίας
Ρινικοί πολύποδες: Ξετυλίγοντας τον μίτο της νόσου, θα φτάσουμε στην οριστική θεραπεία; Πλάγιο ρινικό τοίχωμα
Ρινικοί πολύποδες
Συχνά ο όρος πολύποδας τρομάζει τους ασθενείς. Βέβαια, ένας ασθενής με ρινικούς πολύποδες ενδέχεται να μην έχει καθόλου ενοχλήσεις, προοδευτικά όμως θα προκληθούν έντονα λειτουργικά προβλήματα που θα οδηγήσουν τον ασθενή στον ωτορινολαρυγγολόγο. Τέτοια είναι το χρόνιο μπούκωμα, η παρατεταμένη καταροή, το αίσθημα βάρους στο πρόσωπο και οι διαταραχές στην όσφρηση. Στην πραγματικότητα οι ρινικοί πολύποδες αποτελούν την εκδήλωση μιας κατάστασης χρόνιων φλεγμονών του βλεννογόνου της μύτης. Δυστυχώς οι παράγοντες κινδύνου που ενοχοποιούνται είναι αρκετοί, καθιστώντας τη θεραπεία αρκετά δύσκολη. Οι αλλεργίες, το άσθμα, οι λοιμώξεις, η γενετική προδιάθεση, ακόμα και το κάπνισμα συνθέτουν το πα-
Οι ρινικοί πολύποδες είναι ανώδυνοι, μισχωτοί σχηματισμοί που μοιάζουν με γκριζωπές ρόγες σταφυλιού, ποικίλουν σε μέγεθος και εξορμώνται από οποιοδήποτε σημείο του πλάγιου ρινικού τοιχώματος και των παραρρίνιων κόλπων. Πρόκειται για καλοήθεις βλάβες που απασχολούν περισσότερο τους άνδρες σε σχέση με τις γυναίκες.
λυπαραγοντικό αιτιολογικό υπόβαθρο της νόσου. Η διάγνωση συνήθως τίθεται με μια απλή επίσκεψη στον ωτορινολαρυγγολόγο. Η ενδοσκόπηση της μύτης θα αναδείξει αμέσως το πρόβλημα, ενώ η αξονική τομογραφία που ακολουθεί θα οριοθετήσει την έκταση της βλάβης. Όσο απλή είναι όμως η διαδικασία της διάγνωσης, τόσο αμφιλεγόμενη θεωρείται η θεραπεία καθώς αυτή μπορεί να είναι είτε φαρμακευτική είτε χειρουργική είτε συνδυασμός και των δύο. Έχουν θεσπιστεί συγκεκριμένες κατευθυντήριες οδηγίες για τη θεραπεία της ρινικής πολυποδίασης. Τον πρώτο λόγο έχει η φαρμακευτική αγωγή με ρινοπλύσεις και κορτικοστεροειδή σε μορφή ρινικών spray ή χαπιών. Επι αποτυχίας, η χειρουρ-
γική αντιμετώπιση είναι μονόδρομος.Η λειτουργική ενδοσκοπική χειρουργική FESS θεωρείται η κατεξοχήν μέθοδος αντιμετώπισης των παθήσεων της μύτης, συνεπώς και των ρινικών πολυπόδων. Πραγματοποιείται με άκαμπτα ενδοσκόπια διαφόρων γωνιών θέασης και κάμερες υψηλής ευκρίνειας ενώ συνεπικουρείται από την διεγχειρητική πλοήγηση – navigation. Η εμπειρία του χειρουργού συμβάλλει τα μέγιστα στην αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της επέμβασης. Ωστόσο ο πλήρης έλεγχος της νόσου θεωρείται μια ιδιαίτερη πρόκληση για την ΩΡΛ κοινότητα. Πλήθος μελέτων και νέες θεραπείες, όπως τα μονοκλωνικά αντισώματα, βλέπουν το φώς της δημοσιότητας, στοχεύοντας στη εξάλειψη των μελλοντικών υποτροπών της νόσου.
Κιν.: 6973 056.610, τηλ.: 2410 996.000 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020 / Θ.Ε. t 59
υγεία
Γράφει ο Δρ. Απόστολος Κομνός Διευθυντής Μ.Ε.Θ. Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας, Περιφερειακός Σύμβουλος εντεταλμένος για θέματα Υγείας
Αυτονομία στην υγεία στην Περιφέρεια Θεσσαλίας ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΑ, ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ H αιρετή περιφέρεια σε συνεργασία με την 5η Υγειονομική περιφέρεια, κινήθηκε βάσει ενός ολοκληρωμένου σχεδίου πάνω στον τομέα της υγείας και της κοινωνικής πρόνοιας, στηρίζοντας τον συνάνθρωπο σε μια δύσκολη οικονομική συγκυρία. Εξόπλισε και αναβάθμισε τη δημόσια υγεία, με στόχο την παροχή υψηλού επιπέδου φροντίδας προς το κοινωνικό σύνολο. Εξασφάλισε τη χρηματοδότηση έργων που αφορούν την υγεία προϋπολογισμού δαπάνης 70.000.000€. Αυτά αφορούν κυρίως την προμήθεια ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού, εκσυγχρονισμούς τμημάτων, κατασκευές και ανακατασκευές Πτερύγων Νοσοκομείων, για την κατασκευή περιφερειακών ιατρείων, και την κατασκευή Κέντρων Υγείας, καθώς και για την Λειτουργία Τοπικών Ομάδων Υγείας 5ης ΥΠΕ (Περ. Θεσσαλίας), για την αγορά Κινητών Μονάδων Υγείας και για αγορά ασθενοφόρων του ΕΚΑΒ. Τον τελευταίο δε χρόνο με την έξαρση κρουσμάτων του ιού Covid-19, διατέθηκαν ακόμη 20.000.000€, εκ των οποίων 8.000.000 για την αγορά ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού για Τμήματα Επειγόντων Περι60 u Θ.Ε. / NOEMBΡΙΟΣ 2020
στατικών, Μονάδων Εντατικής Θεραπείας και Μονάδων Νοσηλείας των ασθενών αυτών και 12.000.000 για ανθρώπινο δυναμικό. Ως Περιφέρεια έχουμε σχέδια για την υγεία. Σε συνεργασία με την 5η Υγειονομική Περιφέρεια Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας, και τους Ιατρικούς Συλλόγους των τεσσάρων νομών σκοπεύουμε να δημιουργήσουμε και λειτουργήσουμε τον Υγειονομικό χάρτη, Παρατηρητήριο Δημόσιας Υγείας και Πρόγραμμα Τηλεϊατρικής. Ο Υγειονομικός Χάρτης αποτελεί μια βάση δεδομένων, που με την βοήθεια κατάλληλων αλγορίθμων συλλέγονται πληροφορίες υπό μορφή δεικτών (π.χ δείκτες ανάγκης, ζήτησης, προσφοράς, δείκτες επίδοσης (αποδοτικότητα) κ.λπ.), που βοηθούν στην ταυτοποίηση και κατανόηση των φαινομένων της υγείας και οδηγούν στη χάραξη περιφερειακών και τοπικών πολιτικών για την υγεία. Προτεραιότητά μας αποτελεί ο άνθρωπος και οι ανάγκες του. Επειδή οι ανάγκες είναι πολλές και μεγάλες, θα πρέπει να γίνει ορθή στάθμιση αυτών και έξυπνη διαχείριση του υπάρχοντος προσω-
πικού. Με το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 θα υπάρξει βελτίωση των υποδομών και ενίσχυση του εξοπλισμού όλων των υγειονομικών δομών της Θεσσαλίας, ώστε να καταστούν λειτουργικότερες και αποδοτικότερες. Κύριο όμως μέτρο για την επιτυχία των προσδοκώμενων αποτελεσμάτων είναι η εφαρμογή Διοίκησης Ολικής Ποιότητας με πιστή εφαρμογή διαδικασιών και συνεχή παρακολούθηση των δεικτών. Τα αναμενόμενα οφέλη είναι για τον ασθενή η βελτίωση των παρεχομένων υπηρεσιών, για τον εργαζόμενο η βελτίωση των συνθηκών εργασίας του και για την Μονάδα Υγείας και την Κοινωνία αύξηση της παραγωγικότητας και μείωση του λειτουργικού κόστους, καθώς και η αύξηση της ικανοποίησης των ασθενών και των συνοδών τους. Για την εξάσκηση Διοίκησης Ολικής Ποιότητας χρειάζεται όραμα, προσπάθεια, εργασία, δημιουργία ομάδας και συνεργασίες. Οδηγός του οράματος είναι οι ανάγκες της κοινωνίας. Θα πρέπει να πείσουμε την Γενική Κυβέρνηση για τις ανάγκες, ώστε να συμβάλλει και αυτή στην επίτευξη των στόχων μας. Κύριοι στόχοι μας είναι οι παρακάτω:
1
Δημιουργία Μονάδας Εντατικής Θεραπείας Παίδων: H Μονάδα αυτή θα έπρεπε να τεθεί σε πρώτη προτεραιότητα από την ίδρυση του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου και να έχει γίνει αποδεκτή η πρόταση δημιουργίας της από το ίδρυμα Νιάρχου προ δεκαετίας περίπου. Είναι αδιανόητο για την Περιφέρειά μας να στερείται αυτής της Μονάδας και να αναγκαζόμαστε να μεταφέρουμε τα βαρέως πάσχοντα βρέφη και παιδιά στα Νοσοκομεία Παίδων Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Το Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας στο σχεδιασμό της Νέας Πτέρυγας, έχει συμπεριλάβει την Μονάδα Παίδων και έχει
εξασφαλίσει τον ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό της από δωρεά των Ελληνικών Γαλακτοκομείων Α.Ε. «ΟΛΥΜΠΟΣ». Τα σχέδια έχουν εγκριθεί από τις Τεχνικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας και αναμένεται η απόφαση του Υπουργού για την υλοποίησή της.
2
Λειτουργία σε καθημερινή βάση Κέντρων Πρωτογενούς Αγγειοπλαστικής: Στη Περιφέρειά μας στεφανιογράφος με αιμοδυναμικό εργαστήριο πρωτολειτούργησε στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Λάρισας με την Λειτουργία της Καρδιολογικής Κλινικής το έτος 2000. Το 2014 λειτούργησε Αιμοδυναμικό στο Νοσοκομείο Τρικάλων και προσεχώς θα
εγκατασταθεί Στεφανιογράφος και στο Νοσοκομείο Βόλου. Όμως είναι απαράδεκτο η λειτουργία του αιμοδυναμικού εργαστηρίου στο Π.Γ.Ν.Λ να μην είναι συνεχής αλλά μόνο τις ημέρες εφημερίας του Νοσοκομείου, με συνέπεια να μην αντιμετωπίζονται έγκαιρα με πρωτογενή αγγειοπλαστική οι εμφραγματίες ασθενείς. Τούτο οφείλεται σε έλλειψη Ιατρικού και Νοσηλευτικού προσωπικού, καθώς και τεχνολόγων. Προβλέπεται το προσεχές διάστημα να στελεχωθεί η Πανεπιστημιακή Κλινική με το ανάλογο προσωπικό, ώστε να καλύπτει και τα δύο Νοσοκομεία κατά τις ημέρες εφημερίας. Επιπλέον ζητήθηκε η λειτουργία ενός ακόμη στεφανιογράφου ως εφεδρικού. ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020 / Θ.Ε. t 61
υγεία
3
Δημιουργία Μονάδων Εγκεφαλικών Επεισοδίων: Η θρομβόλυση σε ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο άρχισε να εφαρμόζεται σαν θεραπεία στην Ευρώπη από τις αρχές του 2000. Στη Λάρισα άρχισε να εφαρμόζεται από το 2005 στο Γ.Ν. Λάρισας σε συνεργασία με την Νευρολογική Κλινική του Π.Γ.Ν.Λ. και μερικά χρόνια αργότερα και στο Π.Γ.Ν.Λ., καθώς και σποραδικά στο Γ.Ν. Τρικάλων. To περασμένο καλοκαίρι συνεδρίασε η ορισθείσα από το Υπουργείο Υγείας Επιτροπή Ειδικών και πρότειναν την δημιουργία δύο Κέντρων θρομβόλυσης στο Πανεπιστημιακό και στο Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας, καθώς και Κέντρο Εγκεφαλικών Επεισοδίων στο Π.Γ.Ν.Λ. Θα επιδιώξουμε την λειτουργία Μονάδων θρομβόλυσης σε κάθε Νοσοκομείο της Περιφέρειας μας, ώστε να ωφεληθούν όλοι οι Θεσσαλοί πολίτες, γιατί το χρονικό διάστημα από την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων μέχρι την εφαρμογή της θεραπευτικής αγωγής είναι μικρό (έως 4,5 ώρες).
4
Ογκολογικό Κέντρο: Ένα σημαντικό έργο που προσφέρει πρωτοποριακές ιατρικές υπηρεσίες για την φροντίδα των καρκινοπαθών, ενώ παράλληλα αναδεικνύει τη Θεσσαλία σε διεθνές κέντρο έρευνας και αριστείας. Η δημιουργία του Κέντρου θα προσδώσει μεγάλο κοινωνικό όφελος στις χιλιάδες των καρκινοπαθών στην Ελλάδα αλλά και στις όμορες χώρες της Βαλκανικής, καθώς και στην ευρύτερη περιοχή της Τουρκίας, Μέσης Ανατολής και Νοτιοανατολικής Μεσογείου, χάρη στη μοναδικότητα του τεχνολογικού εξοπλισμού και στην ανάπτυξη και χρήση πρωτοπορια62 u Θ.Ε. / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
κών ιατρικών πρωτοκόλλων θεραπείας των καρκινικών ιόντων. Το κέντρο θα αποτελέσει διεθνή πόλο έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης στην Πυρηνική Ιατρική Φυσική, με τη δημιουργία δεκάδων θέσεων υψηλού επιπέδου επιστημόνων, ενώ ταυτόχρονα θα τονώσει την εθνική και τοπική οικονομία, χάρη στη μόχλευση σημαντικών οικονομικών κεφαλαίων και με τη δημιουργία πολλών θέσεων απασχόλησης σε συνοδευτικούς κλάδους (όπως ξενοδοχεία, εστίαση, πανεπιστήμια, κ.λπ.). Το έργο αυτό λόγω του υψηλού κόστους κατασκευής και λειτουργίας του θα χρειαστεί την συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την πραγματοποίησή του. Τελειώνοντας όμως θα ήθελα να τονίσω ότι με την πανδημία Covid-19, αλλάζει προς το παρόν η στόχευση των έργων. Με την αύξηση του επιδημιολογικού φορτίου στην περιφέρεια μας και την συνεπαγόμενη αύξηση των προσερχομένων περιστατικών Covid-19, αρκετά των οποίων είναι βαριά και ο αριθμός των διατιθέμενων κλινών των Νοσοκομείων μας ανεπαρκής, θα πρέπει οι Διοικήσεις των Νοσοκομείων σε συνεννόηση με τους Διευθυντές των Κλινικών να προχωρήσουν σε ανακατανομή των κλινών των
Νοσοκομείων τους, ώστε να αυξηθούν οι κλίνες Covid-19 τόσο για ήπια, όσο και για βαριά περιστατικά. Ο αναγκαίος ιατροτεχνολογικός εξοπλισμός έχει διατεθεί τόσο από την Περιφέρεια όσο και από δωρεές ιδιωτών. Θα πρέπει να αυξηθεί το απαραίτητο προς τούτο ανθρώπινο δυναμικό -όπως προανέφερα η Περιφέρεια έχει διαθέσει ήδη 12.000.000€- αλλά και οι συνεργασίες μεταξύ των Διοικήσεων και Ιατρών όλων των Δομών παροχής Υγείας, ώστε να αντιμετωπισθεί με επιτυχία η μεγάλη επιβάρυνση του συστήματος υγείας. Θα πρέπει όμως επίσης να ανταποκριθούν ανάλογα και οι συμπολίτες μας, εφαρμόζοντας με θρησκευτική ευλάβεια τις οδηγίες του ΕΟΔΥ, ώστε να μειωθεί ο αριθμός των κρουσμάτων και να καταστεί σαφές, ότι και το καλύτερο σύστημα Υγείας δεν μπορεί να αντιμετωπίσει απεριόριστο αριθμό ασθενών! Προτεραιότητά μας είναι ο άνθρωπος και οι ανάγκες του, και όπως αρέσκεται να λέγει ο περιφερειάρχης μας Κώστας Αγοραστός «σύγχρονο κράτος είναι εκείνο, όπου οι πλούσιοι προσφεύγουν στα δημόσια νοσοκομεία και όχι ένα κράτος όπου οι φτωχοί αναγκάζονται να προσφεύγουν στα ιδιωτικά νοσοκομεία».
Η ζωή είναι για όλους!
Σε σύγχρονες εγκαταστάσεις μεγάλης έκτασης Μεγάλη συλλογή προϊόντων* u u u u u u u u u u u u u u u
Αναλώσιμα ιατρικά υλικά Ιατροτεχνολογικά προϊόντα Ιατρικά Είδη Ορθοπεδικά Είδη Ορθωτικά πέλματα Αθλητιατρικά Είδη Νοσοκομειακά Κρεβάτια Αναπηρικά Αμαξίδια Επιθέματα Ελκών Κατακλίσεις & Στομίες Αντιθρομβωτικές κάλτσες Κάλτσες Φλεβίτιδος Είδη Μαστεκτομής Ακουστικά Βαρηκοΐας Είδη Ακράτειας
Παροχές u
u
u u u
Έμπειρο και εξειδικευμένο στελεχιακό δυναμικό 12 ατόμων (μόνιμοι & συνεργάτες) Υπηρεσίες σε ασθενείς που νοσηλεύονται κατ’ οίκον Εκπαίδευση του κοινού Συνεχής υποστήριξή του κοινού Δραστηριότητες που επεκτείνονται σε πολλές περιοχές της Ελλάδας
ENOIKIAΣΗ u u
ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΚΡΕΒΑΤΙΩΝ ΑΜΑΞΙΔΙΩΝ
ΔΩΡΕΑΝ ΠΕΛΜΑΤΟΓΡΑΦΗΜΑ u ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΚΟΗΣ u
*με την κάλυψη όλων των ασφαλιστικών ταμείων
Χατζημιχάλη 81 (πρώην Εμπορικό Κέντρο «Gaea») / Τ.Κ. 41334 / Nεάπολη, Λάρισα Τ. 2410 614478 / Mob. 6973 253412 / panidismedical@gmail.com / Panidis Medical Shop
| υγεία | Τι πρέπει να γνωρίζουμε για τα εμβόλια γρίπης και πνευμονιόκοκκου Συμβουλές και οδηγίες για τα εμβόλια γρίπης και πνευμονιόκοκκου δίνει η Ένωση Πνευμονολόγων Ελλάδας Το πλέον ασφαλές, οικονομικό μέτρο πρωτογενούς πρόληψης από την εποχική γρίπη θεωρείται ο αντιγριπικός εμβολιασμός, ο οποίος στη χώρα μας πραγματοποιείται συνήθως κατά τις αρχές Οκτωβρίου κάθε έτους. Η συνταγογράφηση του αντιγριπικού εμβολίου ξεκίνησε στις 28 Σεπτεμβρίου και φέτος η χώρα μας θα προμηθευτεί 35% περισσότερες δόσεις του εμβολίου και ήδη έχει διασφαλίσει 4,2 εκατομμύρια δόσεις. Όπως εξηγεί η πρόεδρος της Ένωσης Πνευμονολόγων Ελλάδας Δρ. Σταμούλα Τσικρικά, κάθε νέο έτος, η κατασκευή του εμβολίου περιέχει αδρανοποιημένα αντιγόνα επιφανείας του ιού της γρίπης σύμφωνα με τα καταγεγραμμένα κυκλοφορούντα στελέχη του προηγούμενου έτους. Μετά τη χορήγηση του αντιγριπικού εμβολιασμού τα αντισώματα αυξάνονται σταδιακά περίπου δύο με τρεις εβδομάδες. Ξεκαθαρίζει ότι δεν απαιτείται έλεγχος για Covid-19 πριν τον εμβολιασμό σύμφωνα με τις οδηγίες των παγκόσμιων και διεθνών οργανισμών. Τα τετραδύναμα εμβόλια γρίπης περιέχουν τέσσερα στελέχη που έχει συστήσει ο WHO, δύο στελέχη 64 u Θ.Ε. / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
Α και δύο στελέχη Β. Τα τριδύναμα εμβόλια γρίπης περιέχουν δύο στελέχη Α και ένα στέλεχος Β. Ανεπιθύμητες ενέργειες όπως τοπικός ερεθισμός, ευαισθησία και άλγος στη θέση της ένεσης, κεφαλαλγία, κακουχία, ρίγη και πυρέτιο δύναται να εμφανιστούν μετά τη χορήγηση. Η κ. Τσικρικά αναφέρει ότι στοχευμένη θεραπεία για την εποχική γρίπη δεν υπάρχει μέχρι στιγμής, για αυτό το λόγο τα αντιϊικά φάρμακα συνεπικουρούν με την λοιπή υποστηρικτή αγωγή, χωρίς να αντικαθιστούν τον ετήσιο εμβολιασμό. Αντιβιοτικά σχήματα συνταγογραφούνται μόνο σε μικροβιακή επιλοίμωξη, αφού δεν επιδρούν στη φυσιοπαθολογία των ιογενών λοιμώξεων. Ο αντιγριπικός εμβολιασμός θα πρέπει να εφαρμόζεται κυρίως κατά προτεραιότητα στα άτομα (ενήλικες και παιδιά) που ανήκουν στις παρακάτω ομάδες αυξημένου κινδύνου: • Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω • Παιδιά (6 μηνών και άνω) και ενήλικες με έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα:
- Άσθμα ή άλλες χρόνιες πνευμονοπάθειες - Καρδιακή νόσο με σοβαρή αιμοδυναμική διαταραχή - Ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη) - Μεταμόσχευση οργάνων - Δρεπανοκυτταρική αναιμία (και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες) - Σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα - Χρόνια νεφροπάθεια - Νευρολογικά -νευρομυϊκά νοσήματα - Έγκυες γυναίκες ανεξαρτήτως ηλικίας κύησης, λεχωίδες και θηλάζουσες - Άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία - Παιδιά που παίρνουν ασπιρίνη μακροχρόνια - Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά μικρότερα των 6 μηνών ή φροντίζουν άτομα με υποκείμενο νόσημα - Οι κλειστοί πληθυσμοί, όπως προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές - Κτηνίατροι, πτηνοτρόφοι, χοιροτρόφοι, εκτροφείς, σφαγείς - Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας
Εμβολιασμός κατά του πνευμονιόκκοκου Ο εμβολιασμός κατά του πνευμονιόκκοκου προφυλάσσει από τον στρεπτόκοκκο της πνευμονίας ο οποίος προκαλεί μεγάλη νοσηρότητα και θνησιμότητα λόγω εμφάνισης σοβαρής μορφής πνευμονίας, μηνιγγίτιδας και σηψαιμίας. Ο πνευμονιόκοκκος μεταδίδεται μέσω των μολυσμένων σταγονιδίων τα οποία μεταφέρονται με το βήχα, το φτέρνισμα, καθώς και με την στενή επαφή με άτομο που έχει μολυνθεί. Οι πνευμονιοκοκκικές λοιμώξεις εκδηλώνονται περισσότερο συχνά κατά τη χειμερινή περίοδο λόγω συγχρωτισμού και κλιματικών συνθηκών, αλλά κατά την αρχή της εαρινής περιόδου. Αν και οποιοσδήποτε δύναται να προσβληθεί από την πνευμονιοκοκκική νόσο, τα παιδιά κάτω των 2 ετών, οι ενήλικες άνω των 65 ετών και τα ανοσοκασταλμένα άτομα είναι εκείνοι που κινδυνεύουν περισσότερο. Τα συζευγμένα και τα πολυσακχαριδικά εμβόλια αποτελούν τους δύο τύπους πνευμονιοκοκκικών εμβολίων. Στις ευάλωτες ομάδες ανήκουν τα παιδιά τα οποία ανήκουν στις εξής κατηγορίες:
• Ηλικία κάτω των 2 ετών • Πηγαίνουν σε κέντρα φροντίδας παιδιών • Πάσχουν με λοίμωξη από τον ιό της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV) • Πάσχουν με σακχαρώδη διαβήτη, νεφρωσικό σύνδρομο, ανοσοκατασταλτικές παθήσεις, χρόνια αναπνευστική, καρδιακή, ηπατική ή νεφρική νόσο • Πάσχουν με δρεπανοκυτταρική αναιμία • Φέρουν κοχλιακά εμφυτεύματα ή διαφυγή εγκεφαλονωτιαίου υγρού Στις ευάλωτες ομάδες ανήκουν οι ενήλικες που ανήκουν στις εξής κατηγορίες: • Ηλικία άνω των 65 ετών • Στις ευάλωτες ομάδες συμπεριλαμβάνονται και οι ενήλικες ηλικίας 19-64 ετών οι οποίοι ανήκουν στις εξής κατηγορίες: • Πάσχουν με χρόνιες παθήσεις (χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, άσθμα, χρόνια νεφρική νόσος, χρόνια ηπατική νόσος, χρόνια καρδιακή νόσος, σακχαρώδη διαβήτη, αλκοολισμός) • Πάσχουν με διαταραχές στη λειτουργία του ανοσολογικού συστήματος (HIV/AIDS, καρκίνος, λειτουργική/ανατομική ασπληνία) • Φέρουν κοχλιακά εμφυτεύματα ή διαφυγή εγκεφαλονωτιαίου υγρού
• Συστηματικοί καπνιστές Για όλους τους ενήλικες που πληρούν το ηλικιακό κριτήριο και δεν έχουν αποδεικτικό προηγούμενου εμβολιασμού ή νόσησης συστήνεται: • 1 δόση συζευγμένου 13-δύναμου εμβολίου κατά του πνευμονιόκοκκου στην ηλικία των 65 ετών και άνω • 1 δόση πολυσακχαριδικού 23-δύναμου εμβολίου κατά του πνευμονιόκοκκου στην ηλικία των 65 ετών και άνω. Το δοσολογικό σχήμα και ο χρόνος χορήγησης του πνευμονιοκοκκικού εμβολιασμού λαμβάνει χώρα βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών με την καθοδήγηση του εκάστοτε θεράποντα. Ένα επιπλέον στοιχείο που επιβαρύνει τα περιστατικά που προσβάλλονται από πνευμονιόκοκκο είναι πως το μικρόβιο αυτό παγκοσμίως, αλλά και στην Ελλάδα, παρουσιάζει σημαντική αντοχή στα ευρέως χρησιμοποιούμενα αντιβιοτικά, δηλαδή δεν υποχωρεί σε όλες τις περιπτώσεις μετά τη χορήγηση αντιβιοτικών, γεγονός που σχετίζεται με την κατάχρηση αντιβιοτικών τα προηγούμενα χρόνια.
Με τον όρο πνευμονιοκοκκική νόσος περιγράφουμε τη λοίμωξη που προκαλείται από τον στρεπτόκοκκο της πνευμονίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας αποτελεί παγκόσμια απειλή για τη δημόσια υγεία, καθώς προκαλεί σοβαρές ασθένειες, όπως πνευμονία, μηνιγγίτιδα, βακτηριαιμία, ωτίτιδα και βρογχίτιδα. 65 u Θ.Ε. / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
υγεία
Γράφει ο Dr. Γεώργιος Ν. Ράπτης Ιατρός Μικροβιολόγος –Βιοπαθολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής ΑΠΘ
Τι είναι το εργαστήριο μοριακής βιολογίας Tα εργαστήρια μοριακής βιολογίας έγιναν ευρέως γνωστά το τελευταίο διάστημα λόγω της πανδημίας Covid-19. Αποτελούν την «σύγχρονη εκδοχή» του κλασικού μικροβιολογικού εργαστηρίου. Σ’ αυτά προσέρχεται συνήθως κανείς μετα από παραπομπή από τον κλινικό ιατρό του. Τα εργαστήρια αυτά είναι εξοπλισμένα με αναλυτές τελευταίας τεχνολογίας που
αναλύουν το γενετικό υλικό σε επίπεδο χρωμοσωμάτων, γονιδίων φθάνοντας ως την πλήρη ανάλυση του ανθρώπινου γενετικού κώδικα. Μέσω αυτών των υπερσύγχρονων μεθόδων γίνονται εξετάσεις για κληρονομικά νοσήματα, καθορίζεται η προδιάθεση για πολλές ασθένειες, διαγιγνώσκονται λοιμώξεις και ιώσεις με τρόπο που δεν μπορούν να επιτύχουν οι κλασσικές
συμβατικές μέθοδοι. Τέλος προσδιορίζεται το γονιδιακό προφίλ του κάθε ασθενούς που θα καθορίσει την χορήγηση της βέλτιστης εξατομικευμένης θεραπείας για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του. Αποτελούν το μέλλον στην εργαστηριακή διάγνωση και στην αναβάθμιση της αντιμετώπισης και θεραπείας του ασθενούς από τον σύγχρονο κλινικό ιατρό.
Το GENE LAB αποτελεί ένα πρότυπο ερευνητικό και διαγνωστικό εργαστήριο το οποίο είναι διαπιστευμένο για την διενέργεια εξειδικευμένων εξετάσεων που αφορούν στους τομείς της μοριακής διαγνωστικής, κυτταρογεννετικης και εφαρμογών κυτταρομετριας ροής.
GENE LAB: Ασκληπιού 27, 1ος όροφος, τηλ.: 2410530520, e-mail: raptislab@gmail.com
| υγεία | Το 1/3 των παιδιών και εφήβων στην Ελλάδα επηρεάστηκαν αρνητικά από τα περιοριστικά μέτρα της άνοιξης Τα περιοριστικά μέτρα της άνοιξης λόγω κορονοϊού είχαν αρνητικές επιπτώσεις στη συμπεριφορά και τον ψυχισμό των παιδιών και των εφήβων, περίπου στο ένα τρίτο των οικογενειών στη χώρα μας, σύμφωνα με μία νέα ελληνική επιστημονική μελέτη, η οποία βασίστηκε σε απαντήσεις των γονιών. Η έρευνα, η οποία ανέλυσε τις επιπτώσεις της πανδημίας Covid-19 και των περιοριστικών μέτρων στην ψυχική υγεία παιδιών και εφήβων και παρουσιάστηκε ως προδημοσίευση στο Medrxiv, πραγματοποιήθηκε από ερευνητές της Α' Ψυχιατρικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, του Τμήματος Δημόσιας και Κοινοτικής Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής και του Τμήματος Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Πατρών, όλοι μέλη της επιστημονικής ομάδας Coronavirus Greece Research Group. Οι επιστήμονες ανέλυσαν τις απαντήσεις σε ερωτηματολόγιο που αναρτήθηκε διαδικτυακά από τον Μάρτιο έως τον Μάιο του 2020 και απευθυνόταν σε γονείς παιδιών ηλικίας κάτω των 18 ετών. Οι 1.232 γονείς που συμμετείχαν παρείχαν πληροφορίες για την οικογενειακή 68 u Θ.Ε. / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
και οικονομική κατάστασή τους πριν και μετά την έναρξη της πανδημίας, καθώς επίσης για τις ανησυχίες και τις διαπιστώσεις τους σχετικά με τις αλλαγές στις καθημερινές συνήθειες, στη συμπεριφορά και στον ψυχισμό των παιδιών τους. Το 35% των γονέων ανέφερε ότι η πανδημία και τα μέτρα περιορισμού επηρέασαν αρνητικά την ψυχική υγεία των παιδιών τους. Οι μεγαλύτερες ανησυχίες τους και οι δυσκολίες που αντιμετώπιζαν σε σχέση με τα παιδιά τους ήταν η κοινωνική απομόνωση, η αυξημένη χρήση υπολογιστών και παρακολούθησης τηλεόρασης, καθώς επίσης η ελάττωση της φυσικής δραστηριότητας και άσκησης. Ακόμη, η ανεργία, οι αυξανόμενες οικογενειακές συγκρούσεις, ο αποκλεισμός από τη δυνατότητα τηλεργασίας και η επιδεινούμενη ψυχολογική υγεία του
γονέα, καθώς και το προηγούμενο ιστορικό σωματικής νόσου των παιδιών, συσχετίζονταν σημαντικά με αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των παιδιών. Παρ’ όλο που, όπως επισημαίνουν οι ερευνητές, η μελέτη αφορούσε ένα μη αντιπροσωπευτικό δείγμα του πληθυσμού, αναδεικνύει ότι τα παιδιά αποτελούν μία ευαίσθητη ομάδα και ότι μπορεί να αντιμετωπίσουν σημαντικά προβλήματα στον ψυχισμό τους λόγω της πανδημίας και των περιοριστικών μέτρων. Οι οικονομικές και κοινωνικές δυσκολίες της οικογένειας μπορούν να επιτείνουν αυτά τα προβλήματα. Στη μελέτη συμμετείχαν οι Κωνσταντίνα Μαγκλάρα, Ελένη Λαζαράτου, Αναστασία Μπαρμπούνη, Κωνσταντίνος Πουλάς και Κωνσταντίνος Φαρσαλινός.
υγεία
Γράφει ο Μάριος Ξηρομερίτης Χειρουργός Ουρολόγος
Παλινδρόμηση ούρων στα παιδιά Η κυστεο-ουρητική ή κυστεο-νεφρική παλινδρόμηση είναι η παθολογική ροή μέρους των ούρων από την ουροδόχο κύστη προς τον ουρητήρα και τον νεφρό είτε από την μία πλευρά είτε προς και τους δύο νεφρούς. Η παλινδρόμηση των ούρων στα παιδιά γίνεται σε δύο μορφές: Α) κατά την πλήρωση της ουροδόχου κύστης με ούρα Β) κατά την διάρκεια της ούρησης όταν οι μύες της ουροδόχου κύστης συσπώνται και αυξάνεται η πίεση μέσα σ’ αυτή. Πέρα από τα στατιστικά στοιχεία που θα παραθέσουμε για να αντιληφθούν ο γονείς την συχνότητα του προβλήματος, θα προσεγγίσουμε το πρόβλημα με απλούς όρους έτσι ώστε να μπορούν οι γονείς να γίνουν αρωγή στην πρόληψη και την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας.
Αξίζει να τονίσουμε ότι η παλινδρόμηση των ούρων στα παιδιά είναι μια πάθηση που αν διαγνωστεί έγκαιρα και αντιμετωπιστεί κατάλληλα, θεραπεύεται πλήρως χωρίς να αφήνει άλλες απώτερες επιπλοκές. Από τα πρώτα ήπια και βουβά συμπτώματα είναι η ανορεξία. Θα πρέπει κάθε αλλαγή στη συμπεριφορά της διατροφής του παιδιού να μας προβληματίζει και να μας κινητοποιεί. Πολύ περισσότερο θα πρέπει να μας ανησυχήσει ο πυρετός ο οποίος δεν προέρχεται από το ανώτερο αναπνευστικό ή από άλλες εμφανείς αιτίες. Η γενική εξέταση ούρων είναι η πιο χρήσιμη και απλή εξέταση που θα μας κατευθύνει προς το πρόβλημα. Θα πρέπει λοιπόν να έχουμε υπόψη σε κάθε επεισόδιο πυρετού ιδιαίτερα στα νεογνά και τα βρέφη που δεν συνεργάζονται, την απλή αυτή εξέταση που μπορεί να αποβεί ίσως
και η πιο χρήσιμη. Δεν θα ήταν άσκοπος ένας προληπτικός υπερηχογραφικός έλεγχος σε όλα τα παιδιά και όχι σε αυτά μόνο που έχουν συμπτώματα ή κάποια πάθηση. Στον έλεγχο με υπερήχους ανευρίσκεται εύκολα η διάταση του νεφρού και γρήγορα κατευθυνόμαστε προς τη διάγνωση. Πόνος στη κοιλιά ή διάρροιες θα πρέπει να μας ανησυχούν το ίδιο για παθήσεις του ουροποιητικού. Είναι πολύ συχνό τα παιδιά που κάνουν παλινδρόμηση να έχουν κοιλιακά άλγη και να εμφανίζουν διάρροιες. Δεν θα πρέπει λοιπόν να εφησυχαζόμαστε και να εστιάζουμε μόνο στα συμπτώματα αλλά να σκεφτόμαστε και λίγο παραπέρα ότι ίσως να συμβαίνει και κάτι άλλο το οποίο θα πρέπει να το συζητάμε με το γιατρό μας, ιδιαίτερα όταν συνομιλούμε τηλεφωνικά όπως συμβαίνει πολλές φορές στις μέρες μας.
Συμπερασματικά η κλινική εικόνα που πρέπει να προσέχουν οι γονείς 1) Στα νεογνά, η ουρολοίμωξη που προέρχεται από παλινδρόμηση ούρων μπορεί να εκδηλωθεί με εικόνα σηψαιμίας(βαριά λοίμωξη - φλεγμονή που συνήθως συνοδεύεται από υψηλό πυρετό). 2) Στα βρέφη εκδηλώνεται με ανορεξία, εμετό, διαρροϊκό σύνδρομο, πυρετό, νωθρότητα και καθυστέρηση της σωματικής αύξησης. 3) Στα μεγαλύτερα παιδιά, η ουρολοίμωξη εκδηλώνεται με πυρετό κοιλιακό άλγος ή άλγος στις νεφρικές χώρες, ενοχλήματα της ουροδόχου κύστης ή διαταραχές της ούρησης καθώς και αιματουρία.
www.xiromeritis-urology.gr ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020 / Θ.Ε. t 69
| υγεία | Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών και υπογονιμότητα Το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών ή PCOS (PolyCystic Ovary Syndrome), όπως φανερώνει και η λέξη σύνδρομο, είναι συνδυασμός κλινικών εκδηλώσεων για τις οποίες τα αίτια και ο ακριβής μηχανισμός, δεν έχουν αποσαφηνιστεί. Σήμερα θεωρείται ότι οι αιτίες και μηχανισμοί που το προκαλούν, είναι πολλαπλοί. Το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών είναι η συχνότερη ενδοκρινοπάθεια που διαγιγνώσκεται στο 10% περίπου των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Η διάγνωσή του τίθεται όταν συνυπάρχουν τουλάχιστον δύο από τα παρακάτω τρία κριτήρια: • αυξημένα επίπεδα ανδρογόνων στο αίμα • διαταραχές περιόδου (ακανόνιστες περίοδοι) • πολυκυστική μορφολογία των ωοθηκών στο υπερηχογράφημα. Οι εκδηλώσεις του συνδρόμου μπορούν να διαφέρουν από γυναίκα σε γυναίκα αλλά και στην ίδια γυναίκα από τη γέννηση έως και μετά την εμμηνόπαυση. Σε νεαρή ηλικία περιλαμβάνουν την αυξημένη τριχοφυΐα, λιπαρότητα δέρματος και τριχωτού κεφαλής, αραίωση των τριχών της κεφαλής, ακμή, αργότερα αντίσταση στην ινσουλίνη, υπογονιμότητα και προς την κλιμακτήριο, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, υπέρταση, μεταβολικό σύνδρομο, μητρορραγίες και αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα και καρκίνο του ενδομητρίου. 70 u Θ.Ε. / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
Πώς συνδέεται το PCOS με την υπογονιμότητα; Η πλειονότητα των γυναικών με το σύνδρομο εξαιτίας της υπερανδρογοναιμίας και των άλλων διαταραχών στη λειτουργία των ωοθηκών αδυνατούν να έχουν τακτική ωοθυλακιορρηξία με αποτέλεσμα να μειώνονται σοβαρά σε πολλές περιπτώσεις, οι πιθανότητες για φυσική σύλληψη. Το γεγονός αυτό αντανακλά στις ακανόνιστες περιόδους. Βέβαια, ακόμη και σε κύκλους που μοιάζουν φυσιολογικοί σε διάρκεια στις γυναίκες με
PCOS, έχει βρεθεί ότι μπορεί να μην συμβαίνει πάντα η ωοθυλακιορρηξία. Έτσι, οι γυναίκες με το σύνδρομο αυτό μπορεί να προσπαθούν για την επίτευξη εγκυμοσύνης ακόμη και για πολλά χρόνια χωρίς επιτυχία. Βέβαια, η διάγνωση του PCOS δεν αποκλείει τη συνύπαρξη άλλων παραγόντων υπογονιμότητας, γεγονός που συχνά ξεφεύγει της προσοχής. Το PCOS δε θεραπεύεται αλλά αντιμετωπίζεται κάθε φορά διαφορετικά, ανάλογα με το επιθυμητό στόχο. Έτσι στην εφηβεία αντιμετωπίζονται τα δερματο-
λογικά συμπτώματα, και οι διαταραχές του κύκλου. Όταν η γυναίκα με PCOS αποφασίσει με το σύντροφό της ότι επιθυμούν εγκυμοσύνη, μπορεί να ακολουθήσει θεραπεία που θα οδηγήσει στην πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας σε συνδυασμό με φυσική επαφή ή σπερματέγχυση. Φυσικά, πρέπει να προηγηθεί διερεύνηση από τον ειδικό ιατρό, ώστε να αποφασισθεί το σωστό πρωτόκολλο πρόκλησης ωοθυλακιορρηξίας. Όταν η πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας αποτύχει ή εάν συνυπάρχει και άλλη αιτία υπογονιμότητας, όπως ο ανδρικός παράγοντας (προβληματικό σπερμοδιάγραμμα), τότε στο ζευγάρι συστήνεται εξωσωματική γονιμοποίηση. Παρόλο που το σύνδρομο ταλαιπωρεί ένα μεγάλο αριθμό γυναικών και καθιστά την εγκυμοσύνη μια δύσκολη υπόθεση, το θετικό αντίβαρο είναι πως οι γυναίκες με PCOS έχουν αρκετά ωάρια για να πετύχουν εγκυμοσύνη με τη μία ή την άλλη θεραπεία που θα συστηθεί. Αυτό που πρέπει να έχουν κατά νου είναι να διατηρούν έναν τρόπο ζωής με υγιεινή διατροφή, διατήρηση χαμηλού σωματικού βάρους και άσκηση. Έτσι, θα καταφέρουν ευκολότερα εγκυμοσύνη και θα αποφύγουν τους κινδύνους που είναι συνυφασμένοι με σύνδρομα, όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης.
υγεία
Γράφει ο Θεόδωρος Ξιώνης καρδιολόγος, Ευρωπαϊκή Πιστοποίηση στον Υπέρηχο Καρδιάς - Εuropean Certification in Transthoracic Αdult Echocardiography Ευρωπαϊκή Πιστοποίηση στην Καρδιακή Ανεπάρκεια - Εuropean Certification in Heart Failure
Yπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια Η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια (ΥΜ) είναι μια κληρονομούμενη γενετική πάθηση του καρδιακού μυός, με συχνότητα στον γενικό πληθυσμό 1:500 ενήλικες. Η ΥΜ θεωρείται υπεύθυνη, για το 50% των περιπτώσεων αιφνίδιου καρδιακού θανάτου που συμβαίνουν σε άτομα ηλικίας κάτω των 30 ετών και ιδιαίτερα σε αθλητές. Στην ΥΜ, διαταράσσεται η αρχιτεκτονική των μυοκυττάρων της αριστερής κοιλίας της καρδιάς, τα τοιχώματα της υπερτρέφονται, χωρίς την παρουσία κάποιας προφανούς αιτίας (αθλητική καρδιά, αρτηριακή υπέρταση ή στένωση αορτής) και τελικά γίνονται δύσκαμπτα, επηρεάζοντας την λειτουργικότητα της. Οι περισσότεροι ασθενείς είναι ασυμπτωματικοί. Τα συνηθέστερα συμπτώματα (όταν υπάρχουν) είναι α) πόνος στο στήθος (στηθάγχη) κατά την άσκηση β) δύσπνοια, ειδικά κατά τη διάρκεια άσκησης γ) αίσθημα παλμών δ) κούραση ε) ζάλη και λιποθυμική τάση, συγκοπή στ) αιφνίδιος θάνατος. Η εξέταση ενός ατόμου για την ανάδειξη ΥΜ διενεργείται συνήθως στα πλαίσια προληπτικού ή προαθλητικού ελέγχου ή λόγω θετικού οικογενειακού ιστορικού (κάποιο μέλος στην οικογένεια πάσχει από ΥΜ) είτε στα πλαίσια διερεύνησης συμπτωμάτων και σημείων, όπως ένα καρδιακό φύσημα, παθολογικό ηλεκτροκαρδιογράφημα ή συγκοπτικό επεισόδιο.
Η διάγνωση της γίνεται με την λήψη ατομικού και οικογενειακού ιστορικού, το ηλεκτροκαρδιογράφημα σε συνδυασμό με holter ρυθμού και το υπερηχοκαρδιογράφημα, Εξέταση εκλογής (gold standard) για την επιβεβαίωση της διάγνωσης είναι πλέον η μαγνητική τομογραφία καρδιάς. Συνήθως δεν απαιτείται κάποια ειδική θεραπεία.
Σε επιλεγμένες περιπτώσεις συνιστάται: - φαρμακευτική αγωγή (κυρίως αντιαρρυθμικά) - εμφύτευση μόνιμου βηματοδότη ή και απινιδιστή για τον έλεγχο του καρδιακού ρυθμού και την καταστολή δυνητικά επικίνδυνων αρρυθμιών, - χειρουργική θεραπεία (μυεκτομή - αφαίρεση μικρού τμήματος από τον υπερτροφικό καρδιακό μυ, προκειμένου να ανακουφιστούν τα συμπτώματα ή κατάλυση του καρδιακού διαφράγματος με αλκοόλη - επέμβαση που αποσκοπεί στην
ελεγχόμενη, μερική καταστροφή του υπερτροφικού τμήματος). Όσοι ασθενείς είναι ασυμπτωματικοί ή χαρακτηρίζονται χαμηλού κινδύνου για αιφνίδιο καρδιακό θάνατο, συχνά δεν λαμβάνουν καμία θεραπεία. Συστήνεται όμως η αποφυγή του αλκοόλ και της έντονης άσκησης ή του επαγγελματικού αθλητισμού, ενώ επιτρέπεται η εργασία και η ήπια φυσική δραστηριότητα. Ένας μικρός σχετικά αριθμός ασθενών με ΥΜ εμφανίζουν συμπτώματα ή αυξημένο κίνδυνο για αιφνίδιο καρδιακό θάνατο, οπότε σ’ αυτούς αποφασίζεται η φαρμακευτική θεραπεία ή και η εμφύτευση απινιδιστή. Οι συγγενείς πρώτου βαθμού ασθενούς με ΥΜ, συστήνεται να υποβάλλονται σε περιοδικό καρδιολογικό έλεγχο. Ειδικότερα, ο έλεγχος των παιδιών ξεκινά στην ηλικία περίπου των δώδεκα ετών και επαναλαμβάνεται ετησίως. Αν δεν υπάρξουν ενδείξεις της πάθησης μέχρι την ενηλικίωση, τότε ο έλεγχος μπορεί να γίνεται σε αραιότερα χρονικά διαστήματα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η υπερτροφία μπορεί να ανιχνευθεί πολύ αργότερα στη ζωή, αποτελώντας την όψιμη μορφή της ΥΜ. Η ταυτοποίηση της γενετικής μετάλλαξης στο υπεύθυνο γονίδιο, τόσο στους πάσχοντες όσο και στους συγγενείς τους, έχει πλέον καθιερωθεί ως εξέταση αναφοράς, με μεγάλη διαγνωστική και προγνωστική σημασία.
Δ/νση ιατρείου: Ισαύρων 1, Λάρισα, τηλ.: 2410621444, email: xionisth@gmail.com, www.kardiologoslarissa.gr ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020 / Θ.Ε. t 71
| υγεία | Οι σύζυγοι στο 80% των ζευγαριών έχουν παρόμοιες ανθυγιεινές συμπεριφορές Σχεδόν σε οκτώ στα δέκα ζευγάρια, παντρεμένα ή που απλώς συζούν για καιρό, οι σύντροφοι μοιράζονται παρόμοιες ανθυγιεινές συνήθειες και έχουν παρεμφερείς καρδιαγγειακούς και άλλους παράγοντες κινδύνου για την υγεία τους, όπως κάπνισμα, κακή διατροφή και ανεπαρκή σωματική άσκηση, σύμφωνα με μία νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα. Η μελέτη δείχνει ότι σε ένα ζευγάρι ο κανόνας τείνει να είναι η ανθυγιεινή συμπεριφορά του ενός συζύγου ή συντρόφου να αντανακλάται και στον άλλο, αργά ή γρήγορα. Αυτό αφορά ιδιαίτερα τον τρόπο διατροφής και τη σωματική δραστηριότητα. Οι ερευνητές, με επικεφαλής την αναπληρώτρια καθηγήτρια Σάμια Μόρα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και του Νοσοκομείου Brigham & Women's της Βοστώνης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο αμερικανικό ιατρικό περιοδικό «JAMA Network Open», ανέλυσαν σε βάθος πενταετίας στοιχεία για 5.364 ζευγάρια, 72 u Θ.Ε. / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
χωρίζοντάς τα σε κατηγορίες (ιδανικήενδιάμεση-κακή) ανάλογα με τους παράγοντες κινδύνου και τη συμπεριφορά καθενός (κάπνισμα, σωματική δραστηριότητα, υγιεινή διατροφή), καθώς επίσης μία σειρά από δείκτες (δείκτης μάζας σώματος, χοληστερίνη, αρτηριακή πίεση, σάκχαρο κ.ά.). Διαπιστώθηκε ότι σε περισσότερα από τα μισά ζευγάρια οι σύντροφοι μοιράζονταν όλους τους παράγοντες κινδύνου και τις ανθυγιεινές συμπεριφορές. Όταν το ένα μέλος του ζευγαριού ανήκε στην «ιδανική» κατηγορία, τότε και το δεύτερο μέλος ήταν πιθανότερο να ανήκει στην ίδια κατηγορία. Στο 79% των ζευγαριών και τα δύο μέλη ανήκαν στη μη ιδανική κατηγορία (ενδιάμεση ή κακή). Όταν ο ένας σύντροφος κόβει το τσιγάρο, χάνει βάρος, αρχίζει να ασκείται περισσότερο ή βελτιώνει τη διατροφή του, τότε και ο άλλος είναι πολύ πιθανότερο να κάνει το ίδιο. Από την άλλη, όμως, στη διάρκεια της πενταετούς μελέτης διαπιστώθηκε ότι η υγεία των ζευγαριών συνολικά, καθώς και οι
παράγοντες κινδύνου, δεν εμφάνισαν σημαντική μεταβολή. Πέρα από μέτριες αλλαγές στα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης και της γλυκόζης (σακχάρου), δεν υπήρξαν άλλες σημαντικότερες αλλαγές. «Περιμέναμε να δούμε κάποιους κοινούς παράγοντες κινδύνου, αλλά αποτέλεσε έκπληξη ότι είδαμε πως η μεγάλη πλειονότητα των ζευγαριών ανήκουν στη μη ιδανική κατηγορία από άποψη καρδιαγγειακής υγείας», ανέφερε η Μόρα. «Η μελέτη μας», πρόσθεσε, «δείχνει ότι οι παράγοντες κινδύνου και οι συμπεριφορές τείνουν να συμβαδίζουν στα ζευγάρια. Συνεπώς, αντί να εστιάζουμε μόνο στις παρεμβάσεις σε ατομικό επίπεδο, θα βοηθούσε αν δίναμε έμφαση σε παρεμβάσεις σε επίπεδο ζευγαριών ή ολόκληρων οικογενειών. Είναι, επίσης, σημαντικό για τον καθένα να συνειδητοποιήσει πως η υγεία και η συμπεριφορά του μπορεί να επηρεάσει την υγεία του προσώπου με το οποίο συζεί. Η βελτίωση της δικής μας υγείας μπορεί να βοηθήσει και τους άλλους».
υγεία
Γράφει ο Ιορδάνης Κ. Γεωργιάδης Νευροχειρουργός, Επιμελητής Α’ της Α’ Νευροχειρουργικής Κλινικής του ΙΑΣΩ Θεσσαλίας
Οσφυϊκή στένωση Οσφυϊκή στένωση (ή οσφυϊκή σπονδύλωση) ονομάζεται η κατάσταση κατά την οποία μειώνεται το εύρος του σπονδυλικού σωλήνα όπου πορεύεται ο νωτιαίος μυελός, με αποτέλεσμα να πιέζονται τα νεύρα που εκφύονται από κάθε επίπεδο της οσφυϊκής μοίρας (μέσης). Η οσφυϊκή στένωση παρουσιάζεται όταν ή το συγκεκριμένο τμήμα της σπονδυλικής στήλης εκφυλίζεται, π.χ. λόγω γήρατος, αυξημένου βάρους, οστεοαρθρίτιδας. Στα αρχικά στάδια της νόσου ο ασθενής μπορεί να είναι ελεύθερος συμπτωμάτων (ασυμπτωματικός), όμως σταδιακά με την πάροδο του χρόνου μπορεί να παρουσιασθούν συμπτώματα (συμπτωματικός). Αυτά είναι κυρίως πόνος στην πλάτη, μούδιασμα στα κάτω άκρα (σε ένα ή και στα δύο), δυνατός πόνος όταν στέκεται όρθιος για πολλή ώρα. Από την στιγμή που θα εγκατασταθεί αυτή η συμπτωματολογία μιλάμε πλέον για νευρογενή διαλείπουσα χωλότητα και αποτελεί χαρακτηριστικό σύμπτωμα της οσφυϊκής στένωσης.
Ποία είναι τα αίτια της οσφυϊκής στένωσης Κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου λόγω εκφύλισης ή αφυδάτωσης με αποτέλεσμα τμήματος του δίσκου να πιέζει τον νωτιαίο μυελό ή κάποιο νεύρο. Υπετροφία συνδέσμων που αποτελούν στηρίζουν όλο τον άξονα της σπονδυλικής στήλης, κυρίως της μέσης. Οστεοαρθρίτιδα με αποτέλεσμα παρουσία οστεοφύτων και εν τέλει πίεση του σπονδυλικού σωλήνα. Διάγνωση Η κατεξοχήν εξέταση εκλογής είναι η μαγνητική τομογραφία της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης με την οποία ο Νευροχειρουργός έχει μια πλήρη εικόνα του νευρικού ιστού και μπορεί να αναγνωρίσει τον βαθμό της στένωσης, κυρίως όμως την βλάβη που έχουν υποστεί τα νεύρα. Θεραπεία Η θεραπεία της οσφυϊκής στένωσης εξαρτάται κατά κύριο λόγο από την σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Με την συντηρητική αντιμετώπιση (φαρμακευτική αγωγή, φυσιοθεραπεία) ο Νευροχειρουργός αντιμετωπίζει συμπτώματα ήπια π.χ. πόνος. Η χειρουργική αντιμετώπιση συστήνεται για την αντιμετώπιση κυρίως του προβλήματος και θεραπεύοντας παράλληλα τα κλινικά συμπτώματα του ασθενούς, όταν υπάρχει σαφής ένδειξη βασισμένη στην κλινική εικόνα του ασθενούς. ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020 / Θ.Ε. t 73
υγεία
Γράφει ο Μπασδέκης Κ. Γεώργιος Ορθοπαιδικός χειρουργός, Εξειδίκευση στις αθλητικές κακώσεις, αρθροσκόπηση και στην επανορθωτική χειρουργική αρθρώσεων μικρής παρεμβατικότητας (ολικές αρθροπλαστικές) στην Γαλλία
Μύθοι και πραγματικότητα (Ρομπότ - Παθητική Ρομποτική - AMIS ισχίου) Νεώτερες Τεχνικές Γόνατος: Υπάρχει αμιγώς ρομποτική χειρουργική στην ορθοπαιδική; Αποτελεί αγαπημένη λέξη των ασθενών και των γιατρών το ρομπότ. Με την παλιά μέθοδο η την καινούργια; Στην ορθοπαιδική η χειρουργική αποκατάσταση από μια συσκευή κατευθυνόμενη από τον χειρουργό χωρίς αυτός να έχει επαφή με το γόνατο δεν έχει επιτευχτεί. Ο ορθοπαιδικός χειρουργός εκτελεί τις λεπτές κινήσεις, διάνοιξης της άρθρωσης, προστασίας των μαλακών μορίων, έλεγχο την κινηματικής της άρθρωσης του γόνατος, η οποία αποτελεί μια πολύπλοκη άρθρωση που περιβάλει τα οστά, με σύνθετη κινηματική που πρέπει να εκτιμηθεί πριν και στην διάρκεια της οστεοτομίας καθώς και στην τοποθέτηση των υλικών. Στην ρομποτική ορθοπαιδική χειρουργική γόνατος υπάρχει ένας ρομποτικός βραχίονας που εκτελεί με ακρίβεια της οστεοτομίες. Τα υπόλοιπα εκτελούνται από τον ορθοπαιδικό καθώς και η τοποθέτηση των υλικών γίνεται από τον χειρουργό. Υπάρχει η δυνατότητα με την καθοδηγούμενη από υπολογιστή (CAS) (computer assisted surgery) και με πλοήγηση (navigation) ή γνωστή σαν παθητική ρομποτική. Πρόκειται για την πλέον εξελιγμένη μέθοδο εκτέλεσης της ολικής αρθροπλαστικής γόνατος, η οποία παντρεύει με τον καλύτερο τρόπο την ικανότητα και 74 u Θ.Ε. / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
εμπειρία του χειρουργού, με την ψηφιακή τεχνολογία. Η τεχνική αυτή: • προσαρμόζει την επέμβαση στα ιδιαίτερα ανατομικά χαρακτηριστικά του ασθενούς • καταγράφει με απόλυτο τρόπο το αρχικό πρόβλημα και το τελικό αποτέλεσμα, το οποίο και αξιολογεί με μετρήσιμες παραμέτρους • προάγει τη δυνατότητα άμεσης μετεγχειρητικής κινητοποίησης του ασθενούς χωρίς έντονο πόνο.
• Επιτρέπει το μικρότερο χειρουργικό τραύμα, περιορισμένη αποκόλληση μαλακών μορίων, μικρότερη αιμορραγία και ελάττωση του μετεγχειρητικού πόνου • Ελαχιστοποιεί την πιθανότητα πνευμονικής εμβολής, καθώς δε χρησιμοποιούνται ενδομυελικοί οδηγοί. • Εξαλείφει ανάγκη μετεγχειρητικής παροχής αίματος • Διαθέτει επιπλέον λογισμικό πρωτόκολλο για διεγχειρητικές συγκριτικές μετρήσεις παθητικού κινηματικού ελέγχου πριν την αφαίρεση χιαστών συνδέσμων και με την τοποθέτηση των τελικών εμφυτευμάτων, προς διασφάλιση πλήρους εξισορρόπησης των συνδεσμικών στοιχείων της Άρθρωσης • Ο συνδυασμός της με μια σύγχρονη σχεδιασμένη πρόθεση όπως το SPHERE της ελβετικής εταιρίας MEDACTA προσφέρει ανατομία όπως είναι το φυσιολογικό γόνατο και προθέσεις που είναι σχεδόν φτιαγμένες για το γόνατο του κάθε ασθενή- λόγω της ανατομικής σχεδίασης και του αριθμού των προθέσεων). Άρα οι δυνατότητες της, η γνώση του συστήματος από τον χειρουργό και η ακρίβεια στην τοποθέτηση δίνει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα που θα αντέξει περισσότερα χρόνια, μικρή νοσηλεία 3-5 ημερών και γρηγορότερη επάνοδο στην δραστηριότητα σε 1 μήνα περίπου. Δεν πρέπει να αγνοήσουμε το πρώτο διάστημα των 6 εβδομάδων που χρειάζεται το κάθε υλικό με οποιοδήποτε τρόπο και να μπει την βιολογική ενσωμάτωση!
Νεώτερες Χειρουργικές Τεχνικές μικρής παρεμβατικότητας και άμεσης κινητοποίησης ΙΣΧΙΟΥ AMIS Ολική Αρθροπλαστική Ισχίου με Πρόσθια προσπέλαση Ισχίου Η Οστεοαρθρίτιδα ισχίου αποτελεί σοβαρή αιτία πόνου και περιορισμού δραστηριότητας σε μεγαλύτερης ηλικίας ασθενείς αλλά και σε νεότερους. Το καλό μετεγχειρητικό αποτέλεσμα εξαρτάται: 1. Από την χειρουργική εμπειρία του ιατρού, την επιδεξιότητά του και την εκπαίδευση του. 2. Από τον άριστο προσανατολισμό του μοσχεύματος. 3. Από την σωστή επιλογή του κατάλληλου υλικού (υλικά υψηλής αντοχής στον χρόνο και στην χρήση πολυαιθυλενίου υψηλής αντοχής με κεραμική κεφαλή για την μικρότερη φθορά στον χρόνο). Η Τεχνική AMIS θα προκαλέσει λιγότερο χειρουργικό τραύμα από άλλες τεχνικές επειδή δεν κόβονται οι μύες πράγμα που βοηθάει στη γρήγορη αποκατάσταση. Η Τεχνική AMIS μπορεί να σας παρέχει τα παρακάτω οφέλη: • Μειωμένος μετεγχειρητικός πόνος σε σύγκριση με «συμβατικές» χειρουργικές τεχνικές, η προσπέλαση AMIS μπορεί να μειώσει τον
μετεγχειρητικό πόνο επειδή δεν κόβονται οι μύες και έχουμε μειωμένο κίνδυνο τραυματισμού σημαντικών νεύρων (ισχιακο ν.) όπως συμβαίνει σε άλλες τεχνικές. • Συντομότερη αποκατάσταση Η αποκατάσταση μπορεί συνήθως να
• Μικρή ουλή του δέρματος με την AMIS, η τομή του δέρματος είναι συχνά μικρότερη από μια τομή «συμβατικής» χειρουργικής επέμβασης • Ταχύτερη επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες Χάρη στην Τεχνική AMIS, η επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες είναι ταχύτερη, χάρη και στον μειωμένο κίνδυνο εξαρθρήματος. • Λιγότερη απώλεια αίματος Ο μετεγχειρητικός περιορισμός των κινήσεων, που συνήθως συνιστάται σε άλλες τεχνικές, δεν είναι (τομή 6-8 εκατ.) απαραίτητος (δεν χρειάζεται μαξιλάρι ανάμεσα στα πόδια) δίνοντας την δυνατότητα για αρχίσει ακόμη και γρηγορότερη επάνοδο σε δραστηριότην ημέρα της εγτητα. 10 ημέρες - έως 1 μήνα (οδήγηση χείρησης, με τη - δουλειά). σύμφωνη γνώμη του • Δεν κινδυνεύει το ισχιακό νεύρο γιατρού σας. όπως με τις οπίσθιες προσπελάσεις Η όρθια στάση και ισχίου, ασχέτως με το μέγεθος αυτών το περπάτημα με πατερί(όπως SUPER PATH). τσες ή περπατούρα μπορεί να αρχίσει αμέσως (εάν επιτραπεί από το γιατρό σας). Ο σκοπός του AMIS • Συντομότερη παραμονή στο νοΟ πρωταρχικός στόχος της ολικής αντισοκομείο κατάστασης του ισχίου με τεχνική AMIS Η Tεχνική AMIS μειώνει την παραείναι να ελαχιστοποιηθούν οι βλάβες μονή σας στο νοσοκομείο 2-5 ημέστους μύες, τα αιμοφόρα αγγεία και τα ρες. νεύρα (πτώση ποδιού) και εξαρθρήμαΟ ιατρός μπορεί να σας προτείνει τος του ισχίου που συμβαίνει σε υψηλά μακρύτερη παραμονή ανάλογα με την ποσοστά με τις υπόλοιπες χειρουργικές μετεγχειρητική σας κατάσταση. τεχνικές. ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020 / Θ.Ε. t 75
| ομορφιά | Jade roller: Το νέο εργαλείο ομορφιάς
❢ Τι είναι το Jade Roller; Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Για αρχή, όταν λέμε Jade Roller μιλάμε για ένα εργαλείο με 1 ή 2 rolers τα οποία είναι κατασκευασμένα από νεφρίτη ή κάποιο άλλο πέτρωμα. ❢ Πώς λειτουργεί; Η περιποίηση προσώπου με το μασάζ κρυστάλλων χαλαρώνει τους μύες, τονώνει τα αιμοφόρα αγγεία, αποβάλλει τις τοξίνες ενώ απομακρύνει το πρήξιμο (αφού κινεί την λέμφο) βοηθώντας παράλληλα το πρόσωπο να ακτινοβολεί και να δείχνει νεανικό και φρέσκο. Να αναφερθεί επίσης, ότι η βοήθεια που προσφέρει στην σωστή αιμάτωση των περιοχών απαλύνοντας τις λεπτές γραμμές ενώ αν συνδυαστεί με ένα ενυδατικό προϊόν ενισχύει 76 u Θ.Ε. / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
Λέγεται Jade Roller και είναι η νέα μανία στον κόσμο της ομορφιάς. Τι είναι όμως στην πραγματικότητα αυτό το εργαλείο;
την βαθιά θρέψη της επιδερμίδας ενώ χαλαρώνει βαθιά και αποφορτίζει την ένταση των μυών λόγω μάλιστα της χαμηλής του θερμοκρασίας (γι’ αυτό προτείνεται να διατηρείται στο ψυγείο). ❢ Πώς γίνεται το μασάζ προσώπου με το Jade Roller; Είναι απλό! Το πρωί που ξυπνάς, ακολουθείς τα βήματα με την ίδια σειρά που έκανες, ωστόσο ολοκληρώνεις -εφόσον έχεις εφαρμόσει την κρέμα σου και αυτή των ματιών- με ένα μασάζ με το ρόλερ, είτε πιο έντονης είτε πιο χαλαρής τριβής. Εναλλακτικά, το βράδυ και πριν κοιμηθείς, κάνεις ελαφρύ μασάζ στην περιοχή (με φορά μόνο από κάτω προς τα επάνω) έχοντας εφαρμόσει λίγη ποσότητα ξηρού λαδιού, επωφελούμενη μάλιστα και τις ιδιότητες αυτού!
| γεύσεις | Η FOOD BLOGGER ΜΑΡΙΑ ΠΑΤΣΙΑ (misstasty.gr) ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ
Η Miss tasty ετοιμάζει κέικ σοκολάτας Μάφινς fudge τριπλής σοκολάτας Μερίδες: 12 Χρόνος εκτέλεσης: 10 λεπτά Χρόνος μαγειρέματος: 30 λεπτά Σκεύος: θήκες για ατομικά κέικ
Απίστευτα κεκάκια! Αντί για ξινόγαλο εγώ έβαλα γάλα και αντί για τη sour cream έβαλα 120 γραμμάρια γιαούρτι στραγγιστό. Σταγόνες από τις σοκολάτες δεν είχα, όποτε ψιλόκοψα με το μαχαίρι από τις πλάκες σοκολάτας που έχουμε την ποσότητα που λέει η συνταγή (άλλωστε προτιμώ να έχω διαφορετικού μεγέθους κομμάτια σοκολάτας μέσα στο κεκάκι). Ψήσιμο ίσως ένα πεντάλεπτο παραπάνω. Δοκιμάστε τα οπωσδήποτε! Η συνταγή που δοκίμασα είναι της Pamela Clark και τη βρήκα στο βιβλίο Muffins. The Australian Women’s Weekly. ΥΛΙΚΑ: ❢ 300 γρμ. αλεύρι που φουσκώνει μόνο του ❢ 50 γρμ. κακάο σκόνη ❢ 220 γρμ. ζάχαρη κρυσταλλική ❢ 1 αυγό ελαφρά χτυπημένο ❢ 90 γρμ. βούτυρο λιωμένο ❢ 180 ml ξινόγαλο ❢ 120 γρμ. sour cream ❢ 65 γρμ. σταγόνες λευκής σοκολάτας ❢ 65 γρμ. σταγόνες μαύρης σοκολάτας ❢ 65 γρμ. σταγόνες σοκολάτας γάλακτος ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ: Προθερμένουμε τον φούρνο στους 180 βαθμούς. Ετοιμάζουμε μια θήκη για 12 κεκάκια Ανακατεύουμε όλα τα στερεά υλικά σε ένα μπολ και όλα τα υγρά σε ένα άλλο. Ενώνουμε τα δύο μείγματα. Ρίχνουμε το μείγμα στις θήκες και ψήνουμε για 25 λεπτά.
Περισσότερες συνταγές για κέικ σοκολάτας στο site της Miss tasty: www.misstasty.gr 78 u Θ.Ε. / NOEMBΡIOΣ 2020
Ένας πειρασμός μοναδικών γεύσεων που δεν μπορεί κανείς να αντισταθεί! Εδώ και τέσσερα χρόνια αποτελεί πόλο έλξης, για όσους αναζητούν την ποιότητα και την αυθεντική σπιτική συνταγή, για τα νόστιμα χειροποίητα μπιφτέκια από ντόπια νωπά κρέατα, γευστικά σουβλάκια από χοιρινό κρέας και κοτόπουλο. Από το πλούσιο μενού δεν λείπουν τα παϊδάκια, οι πανσέτες και οι μπριζόλες, όλα ζουμερά και καλοψημένα στα κάρβουνα, από τους «τεχνίτες» ψήστες του μαγαζιού. Φρεσκοκομένες τηγανητές πατάτες και σαλάτες, πεντανόστιμα ορεκτικά και χειροποίητες αλοιφές είναι μερικές από τις πολλές επιλογές που θα βρείτε στο μενού του καταστήματος.
Όσο για τον παραδοσιακό καλοψημένο γύρο, με δύο γεύσεις από χοιρινό και κοτόπουλο, η νοστιμιά του είναι ανεπανάληπτη! Στο κέντρο της Λάρισας, ο «Φαγάδημος»
κάνει τη διαφορά στο ελληνικό φαγητό, σε έναν καλαίσθητο ανακαινισμένο χώρο με φιλική ατμόσφαιρα και άψογη εξυπηρέτηση. Ο εξωτερικά διαμορφωμένος χώρος του καταστήματος, προσφέρεται για όλες τις εποχές, αφού πλέον προστατεύεται από ειδικές κατασκευές που τον απομονώνουν από τις καιρικές συνθήκες καθώς και από την ηχορύπανση. Όπως τονίζουν οι υπεύθυνοι του «Φαγάδημου» κ. Δημήτρης Τσιαγκαντές και Αθανάσιος Μπαλαμπάνος, η μεγάλη εμπειρία που διαθέτουν στην επιλογή κρεάτων, το μεράκι και το εκπαιδευμένο προσωπικό, κάνουν τον «Φαγάδημο» να παραμένει πάντα στην κορυφή των προτιμήσεων, ακόμα και των πιό απαιτητικών καλοφαγάδων.
Ωράριο καταστήματος: 13.00 εως 01.00 Νικηταρά & 23ης Οκτωβρίου, delivery: 2410 232444, WU: 6980 840892,
: fagadimos
| αγορά | ■ COSMOS
Cosmos Black Sales με μεγάλες προσφορές Οι εκπτώσεις και οι μεγάλες προσφορές συνεχίζονται στo Εμπορικό Κέντρο Οικιακού Εξοπλισμού Cosmos, το οποίο συνεχίζει να σας εξυπηρετεί μέσω του site του www.cosmos.com.gr, μέσω email info.cosmos.com.gr, μέσω messenger : Cosmos Α.Ε άλλα και τηλεφωνικά στο 2410 670970. Επωφεληθείτε από τις μεγάλες εκπτώσεις που αγγίζουν το -70% στις εταιρείες Bo Concept, Calligaris, Entos, Pacific Living, GNG Home και Bizzotto πραγματοποιώντας την παραγγελία σας τηλεφωνικά ή μέσω το eshop μας. COSMOS A.E. Περιφερειακή Λάρισας-Τρικάλων, Λάρισα, τηλ: 2410 670970, www.cosmos.com.gr : Cosmos Α.Ε - Οικιακός Εξοπλισμός Δευτέρα-Παρασκευή: 10:00-21:00 Σάββατο: 10:00-16:00
■ OTIC+CARE ΦΟΡΤΟΜΑΡΗ
Στο Σύγχρονο και Πιστοποιημένο ακουολογικό κέντρο OTIC+CARE δίνουμε έμφαση στην σχέση εμπιστοσύνης με τους συνανθρώπους μας. Αντιπροσωπεύουμε κορυφαίες κατασκευαστικές εταιρίες διεθνώς αναγνωρισμένες. Tα προϊόντα μας συνοδεύονται από πιστοποιητικά καταλληλόλητας και εφαρμόζουμε τις πιο προηγμένες μεθόδους με εγγυημένα αποτελέσματα από την πρώτη συνεδρία. Με πολυετή εμπειρία στον τομέα της ακοής, συνεχή εκπαίδευση και υψηλή τεχνογνωσία φροντίζουμε υπεύθυνα και αξιόπιστα να παρέχουμε αποτελεσματικές λύσεις σε ανθρώπους όλων των ηλικιών που υποφέρουν από απώλεια ακοής. Οtic+Care, Φορτομάρη Σταφυλίτσα, Κουμουνδούρου 3 (πεζόδρομος), 2410258877 80 u Θ.Ε. / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
■ «CENTRAL COOL» AΣΤ. ΒΛΑΧΟΣΤΕΡΓΙΟΣ & ΣΙΑ Ε.Ε. Tο όραμά μας στην «CENTRAL COOL» αποτυπώνεται ξεκάθαρα στο θεμελιώδες τρίπτυχο ποιότητα, εξυπηρέτηση, εμπιστοσύνη. Η εταιρεία μας αναλαμβάνει την εκτέλεση ιδιωτικών και δημοσίων έργων θέρμανσης, κλιματισμού, επαγγελματικής και βιομηχανικής ψύξεως, καθώς και ηλιακών συστημάτων. Είμαστε Επίσημοι Διανομείς των εταιρειών «DAIKIN» συστήματα κλιματισμού και τις εταιρείας «ΜΑΛΤΕΖΟΣ» ηλιακά σύστημα και για όλο τον νόμο Λάρισας. Από το 2013 η εταιρεία μας προχώρησε στην εγκατάσταση και εφαρμογή Συστήματος Διαχείρισης Ποιότητας βάσει του διεθνούς αναγνωρισμένου προτύπου ISO 9001:2015 Έκθεση: Αγιάς 40, Λάρισα, τηλ. 2410 550118 & 2410 553901 Ε-mail: info@centralcool.gr, www.centralcool.eu