Θεσσαλικές Επιλογές Απρίλιος 2021 | Αφιέρωμα Πάσχα

περιεχόμενα

06 ΣΥΜΠΕΡΙΛΗΨΗ: Ο Ηλίας Μάστορας φτιάχνει μπάλες ποδοσφαίρου για τυφλά παιδιά

18 MOΥΣΙΚΗ & ΜΟΥΣΙΚΟΙ: Ο αντίποδας του Rock n Roll

20 ΜΟΔΑ: Έκρηξη χρωμάτων

32 ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Μικρο-ιστορίες της πόλης και της νηστείας

36 ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Καινοτομία στο πιάτο

40 ΠΡΟΣΩΠΑ: Πρωτοπόρες γυναίκες οδοντίατροι στη Λάρισα

04

4/2021

ΘΕ

ΘΕΣΣΑΛΙΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ

Μηνιαίο περιοδικό ISSN 1105-6363 ΚΩΔΙΚOΣ 2591

26 ΟΜΟΡΦΙΑ: Τι δεν πρέπει να παραλείπουμε μετά τα 40

30 ΚΟΚΚΙΝΗ ΚΛΩΣΤΗ: «Το γαϊδουράκι που πέταξε» Ένα παραμύθι του Β. Κολώνα

Εκδότρια: Δανάη Δημητρακοπούλου Αρχισυνταξία: Χαρίκλεια Βλαχάκη Creative design: Εύη Αγγελούλη Marketing - Διαφήμιση: Σταυρούλα Γκρίλλα Εκτύπωση - Bιβλιοδεσία: Ariagraf - Γραφικές Τέχνες Επικοινωνήστε: Για τη σύνταξη του περιοδικού, epiloges@eleftheria.gr τηλ.: 2410 660335 Για το τμήμα Marketing: dtp@eleftheria.gr τηλ.: 2410 564029

Oι «Θεσσαλικές Eπιλογές» εκδίδονται από τον Δημοσιογραφικό

44 ΠΑΣΧΑ: Μεγάλη Εβδομάδα: Οι παραδόσεις και οι συνταγές της ΘΕ

4/2021

50 ΔΙΑΚΟΣΜΗΣΗ: Σπίτι στην εξοχή

Oργανισμό «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» και διανέμονται δωρεάν σε 17.000 αντίτυπα 05

ΣΥΜΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο Ηλίας Μάστορας φτιάχνει μπάλες ποδοσφαίρου για τυφλά παιδιά Τα παιδιά με οπτική αναπηρία δε μπορούν να δουν μια μπάλα, μπορούν όμως να την ακούσουν! Για αυτό λοιπόν, μέσω της πρωτοβουλίας «Μια μπάλα για όλους» δημιουργήθηκε μια ειδική μπάλα που κουδουνίζει έτσι ώστε να μπορούν όλα τα παιδιά να παίζουν μαζί. Και το πιο σημαντικό είναι, ότι αυτή η μπάλα δεν πωλείται παρά μόνο δωρίζεται, χάρη στη βοήθεια μας.

Διεθνής διαιτητής, προπονητής στο σκάκι, επαγγελματίας εκπαιδευτής νέων στη μη τυπική εκπαίδευση και ιδρυτής της ΜΚΟ Youthorama, ο Ηλίας Μάστορας είναι ο άνθρωπος που δημιούργησε την πρώτη ειδική μπάλα ποδοσφαίρου στον κόσμο και για τυφλά παιδιά. Όμως το πιο σημαντικό είναι, πως αυτή η ελαφριά μπάλα που κουδουνίζει, δεν πωλείται στα καταστήματα. Αντιθέτως, μέσω της παγκόσμιας καμπάνιας A Ball For All (Μια μπάλα για όλους) δωρίζεται σε τυφλά παιδιά και νέους με οπτική αναπηρία σε όλο τον κόσμο, καθώς και στα σχολεία τους. Μέχρι σήμερα περισ06

σότερες από 4000 ειδικές μπάλες έχουν διανεμηθεί δωρεάν σε 175 χώρες στις 5 Ηπείρους. Η ιδέα για τη δημιουργία της ξεκίνησε όταν ο Ηλίας Μάστορας χάρισε μια μπάλα ποδοσφαίρου τυφλών για ενήλικες σε ένα τρίχρονο αγόρι. Συνομιλώντας μαζί του ωστόσο, συνειδητοποίησε πως ένα μικρό παιδί δεν θα μπορούσε ποτέ να παίξει με μια τόσο βαριά μπάλα ενώ στην πορεία διαπίστωσε πως δεν υπάρχει κάποια αντίστοιχη για μικρά παιδιά με προβλήματα όρασης. Οι μπάλες ποδοσφαίρου για τυφλούς ενήλικες είναι διαθέσιμες προς πώληση στην 4/2021

ΘΕ

ΘΕ

4/2021

07

ΣΥΜΠΕΡΙΛΗΨΗ αγορά, αλλά είναι ακατάλληλες λόγω βάρους, για ένα παιδί. Ζυγίζουν πάνω από μισό κιλό και είναι μεγαλύτερες σε όγκο. «Ξεκινήσαμε λοιπόν να παράγουμε την πρώτη ειδική μπάλα ποδοσφαίρου στον κόσμο για τυφλά παιδιά και να πηγαίνουμε στα σχολεία, προτρέποντας τη χρήση της τόσο ως εκπαιδευτικό εργαλείο όσο και ως εργαλείο ενσυναίσθησης, για να καταλαβαίνουν δηλαδή οι βλέποντες πως μπορούν τα πράγματα να γίνουν για όλους», λέει σε συνέντευξη του. «Όσον αφορά στο πρώτο σκέλος, δηλαδή το εκπαιδευτικό, κάθε τυφλό παιδί που φοιτά σε ένα γενικό σχολείο μπορεί με αυτόν τον τρόπο να έχει αυτή τη μικρότερη μπάλα μαζί του στην τσάντα του και να παίζει μαζί με τους συμμαθητές του κατά τη διάρκεια της γυμναστικής. Η συγκεκριμένη μπάλα έχει βάρος 250 γραμμάρια, άρα είναι εύκολο να την κουβαλάει κανείς μαζί του, ενώ στο εσωτερικό της διαθέτει 4 μηχανισμούς έτσι ώστε να βγάζει ήχο όταν κυλάει στο έδαφος. Τα τυφλά παιδιά μπορούν να παίξουν με αυτήν μαζί με άλλα, βλέποντα παιδιά, σε έναν κήπο ή σε ένα σπίτι, χωρίς να κινδυνεύουν να χτυπήσουν, όπως θα συνέβαινε αν χρησιμοποιούσαν την αντίστοιχη μπάλα

των ενηλίκων» επισημαίνει. «Το όραμά μας είναι να κουδουνίσει η μπάλα σε κάθε σπίτι και σε κάθε σχολείο παιδιού με οπτική αναπηρία σε όλες τις χώρες του κόσμου». Πως μπορούμε να βοηθήσουμε Εκείνοι που θέλουν να γίνουν κομμάτι της πρωτοβουλίας βοηθώντας ώστε περισσότερες μπάλες να μοιραστούν σε παιδιά με προβλήματα όρασης σε όλον τον πλανήτη μπορούν να το κάνουν «υιοθετώντας» μια μπάλα μέσω δωρεάς. Επίσης όσοι έχουν επαφές σε: Γιβραλτάρ, Γροιλανδία, Σέντ Πιέρ και Μικελόν, Ανγκούιλα, Βρετανικές Παρθένες Νήσους, Μαρτινίκα , Πουέρτο Ρίκο, Σαιντ Μαρτέν, Τερκς και Κέικος, Νησί του Πάσχα, Νησιά Φόκλαντ, Κεντρική Αφρικανική Δημοκρατία, Μαγιότ, Δυτική Σαχάρα, Βόρεια Κορέα, Ανατολικό Τιμόρ, Μακάο, Νησιά Μάρσαλ, Μικρονησία , Ναουρού, Τουβαλού, Αμερικανική Σαμόα, Νησί των Χριστουγέννων, Νησιά Κουκ, Γαλλική Πολυνησία, Γκουάμ, Νέα Καληδονία, Τοκελάου, Ανταρκτική, μπορούν να στείλουν ένα mail στο mastorasgreece@gmail.com, ώστε να φτάσει και εκεί τουλάχιστον μια μπάλα. Χ.Β.

KENYA ΑΓΓΛΙΑ

ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ

ΜΠΑΧΡΕΪΝ

ΖΙΜΠΑΜΠΟΥΕ

Περισσότερες πληροφορίες στο www.aballforall.com 08

4/2021

ΘΕ

τεχνοτροπίες Σχόλια τέχνης από την Eικαστική Eπιμελήτρια - Mουσειολόγο Βαλεντίνη Μαργαριτοπούλου

#Χρονικά

#Ποίηση και τέχνη

#Για τη γυναίκα

«Τ’ αγάλματα σε κυνηγούν, […] με τα σπασμένα μέλη τους […] Γιατί τ’ αγάλματα δεν είναι πια συντρίμμια, / είμαστε εμείς». Γιώργος Σεφέρης (1900-1971), «Ο ηδονικός Ελπήνωρ» (Κίχλη, 1946). Στις 8 Απριλίου 1820 ανακαλύφθηκε σε ένα χωράφι της Μήλου από αγρότη το αριστούργημα της Αφροδίτης της Μήλου.

«Ο φεμινισμός δεν αφορά τη γυναικεία ενδυνάμωση. Οι γυναίκες είναι ήδη δυνατές. Αφορά την αλλαγή του τρόπου με τον οποίο ο κόσμος αντιλαμβάνεται αυτή τη δύναμη».

G.D. Anderson.

Είπαν: «Έχεις μια μπλε κιθάρα, παίξε τα πράγματα όπως είναι, άρα». «Τα πράγματα όπως είναι», είπε αυτός, «στην μπλε κιθάρα αλλάζουν εντελώς». Και τότε είπαν αυτοί: «Παίξε ένα σκοπό πέρα από μας, που να είναι όμως εμείς». «Στη μπλε κιθάρα ένα σκοπό, για τα πράγματα όπως είναι ακριβώς». Γουάλας Στήβεν, «Ο άνθρωπος με τη μπλε κιθάρα»,1937, μτφρ. Χ. Βλαβιανός, 2014: 28 – 29.

Σαλβαδόρ Νταλί (1904-1989), «Αφροδίτη της Μήλου με συρτάρια», 1936, επιχρωματισμένος γύψος με μεταλλικά συρτάρια και πομ πομ από βιζόν. 98 × 32.5 × 34 εκ., © Salvador Dalí, Fundació Gala-Salvador Dalí / Artists Rights Society (ARS), New York, 2018, The Art Institute of Chicago.

Σάρα Λούκας (1962), «Αυτοπροσωπογραφία με τηγανιτά αυγά», ψηφιακή εκτύπωση σε χαρτί 1996, © Sarah Lucas, Συλλογή Tate.

Ανρί Ματίς (1869-1954), «Γυναίκα με καπέλο», 1905, ελαιογραφία, 80.65 × 59.69 εκ., Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Σαν Φρανσίσκο.







10

Moυ αρέσει!



Σχολιάζω



Κοινοποιώ

Moυ αρέσει!



Σχολιάζω



Κοινοποιώ

Moυ αρέσει!



Σχολιάζω



Κοινοποιώ

4/2021

ΘΕ

αρχιτεκτονική Μια γειτονιά για νέους και καινοτόμες επιχειρήσεις στο Παρίσι Ο αρχιτέκτονας Ζαν Νουβέλ υπογράφει ένα μοναδικό και πρωτοποριακό έργο που θα μεταμορφώσει ριζικά και βιώσιμα τον τρόπο ζωής και εργασίας στην περιοχή γύρω από το κέντρο του Παρισιού, το οποίο συνδυάζει την ποικιλομορφία των χρήσεων σε μια γειτονιά που αναπτύσσεται κατακόρυφα και με χαμηλό αποτύπωμα άνθρακα στην άκρη του Σηκουάνα, μπροστά από τα ολυμπιακά και παραολυμπιακά χωριά. Το έργο ονομάζεται Jeuneville και πρόκειται να ολοκληρωθεί το 2025. Στόχος είναι να προσελκύσει μια νέα γενιά κατοίκων που θα δώσουν πνοή στην οικονομία της περιοχής και της πόλης. Το πρότζεκτ θα καλωσορίσει 1.500 νέους κατοίκους σε έναν χώρο μεγαλύτερο από 100.000 τ.μ., με 30.000 τ.μ. δημόσιου και ελεύθερου χώρου πρασίνου, που θα αποτελέσουν ένα νέο οικοσύστημα. Η κάθετη ανάπτυξη της νέας αυτής οικιστικής περιοχής ανταποκρίνεται στην προβληματική επέκταση της πόλης. Υπαγορεύεται από απλές και ριζοσπαστικές αρχές, ώστε κάθε αστικό στρώμα της να μπορεί να φιλοξενεί προγράμματα που εξελίσσονται ανάλογα με τις ανάγκες της. Το Jeuneville είναι τόπος εργασίας, παραγωγής, διακοπών και κατοικίας. Στην ίδια περιοχή υπάρχουν γραφεία, χώροι διαμονής, φοιτητικές κατοικίες, σχολικό κτίριο, χώροι πρασίνου και καταστήματα που θα προσφέρουν στους χρήστες μια ολοκληρωμένη και μοναδική εμπειρία ζωής.

12

Ένα δυναμικό γλυπτό, που κινείται με τον άνεμο Μια σειρά από κινητικές ράβδους που ταλαντεύονται στον άνεμο και δημιουργούν ένα μοναδικό οπτικό εφέ είναι το νέο γλυπτό που θα είναι το σήμα κατατεθέν της Σίλικον Βάλεϊ. Η ανάθεση έγινε στο αρχιτεκτονικό γραφείο SMAR Architecture Studio μετά από διεθνή διαγωνισμό και το έργο ονομάζεται Breeze of Innovation. Ο διαγωνισμός προέβλεπε το σχεδιασμό μιας συμβολικής δομής για να γίνει ορόσημο για το παγκοσμίως αναγνωρισμένο κέντρο καινοτομίας, τη Silicon Valley, δημιουργώντας ταυτόχρονα μια συναρπαστική εμπειρία τόσο για τους τουρίστες όσο και για την τοπική κοινότητα. Η κίνηση 500 ράβδων από ανοξείδωτο χάλυβα όχι μόνο δημιουργεί ένα δυναμικό αντικείμενο αλλά παράγει αρκετή ηλεκτρική ενέργεια για να φωτίσει την εγκατάσταση, ενισχύοντας την παρουσία του στο τοπίο. Όλες οι ράβδοι δημιουργούν έναν πύργο επιτρέποντας στους επισκέπτες να έχουν πρόσβαση στους πολλαπλούς διαδρόμους μέσα στη δομή.

4/2021

ΘΕ

αξίζει να δεις Μια επιστολή μητρικής αγάπης από τη βομβαρδισμένη Συρία και μια ασυνήθιστη φιλία στα υδάτινα δάση του Κέιπ Τάουν «Για τη μικρή Σάμα»

Η ταινία «Για τη μικρή Σάμα» είναι ένα προσωπικό ντοκιμαντέρ, σαν μια επιστολή αγάπης που η 26χρονη Ουάντ (Waad) απευθύνει στη Σάμα, τη μικρή κόρη της, καταγράφοντας τις τελευταίες ημέρες των συγκρούσεων στο Χαλέπι της Συρίας. Η Ουάντ ζει στο Χαλέπι με τον Χάμζα (Hamza), τον πατέρα της Σάμα, που είναι γιατρός στο τελευταίο νοσοκομείο που απέμεινε στην πόλη. Περικυκλωμένοι από παντού, καθημερινά υφίστανται τους βομβαρδισμούς του συριακού καθεστώτος και της ρωσικής αεροπορίας. Με το φόβο ότι μπορεί να σκοτωθούν ανά πάσα στιγμή, η Ουάντ δημιουργεί ένα κινηματογραφημένο μήνυμα προς την μόλις ενός έτους κόρη της, για να της εξηγήσει ποιοι είναι οι γονείς της, για ποιον σκοπό αγωνίζονται και γιατί η Σάμα ήρθε σε αυτόν τον κόσμο. Mε περισσότερα από 60 σημαντικά βραβεία η ταινία «Για τη μικρή Σάμα» έχει αποσπάσει διθυραμβικές κριτικές όπου κι αν έχει προβληθεί. Μπορείτε να δείτε την ταινία σήμερα 25 Απριλίου στις 8 μ.μ., αγοράζοντας εισιτήριο στο viva.gr

«Ο δάσκαλός μου, το χταπόδι» Ένας σκηνοθέτης αναπτύσσει μια ασυνήθιστη φιλία μ' ένα χταπόδι σ' ένα υποθαλάσσιο δάσος της Νότιας Αφρικής, μαθαίνοντας από το ζώο τα μυστήρια του κόσμου του. Οκτώ χρόνια και 3000 ώρες γυρισμάτων. Τόσος χρόνος χρειάστηκε για να ολοκληρωθεί το ντοκιμαντέρ «Ο δάσκαλός μου, το χταπόδι». Ο Νοτιοαφρικανός ήρωας του ντοκιμαντέρ ονομάζεται Κρεγκ Φόστερ και είναι σκηνοθέτης, o οποίος προσπάθησε να καταπολεμήσει την κατάθλιψη κάνοντας καταδύσεις. Στο ντοκιμαντέρ αφηγείται την πραγματική του ιστορία, όταν βούτηξε στα κρύα νερά του Κέιπ Τάουν και συνάντησε ένα νεαρό θηλυκό χταπόδι. Του τράβηξαν την προσοχή οι κινήσεις του, διέγνωσε την ευφυΐα του και αποφάσισε να επισκέπτεται τη φωλιά του κάθε ημέρα επί έναν χρόνο. Κάποια στιγμή μεταξύ τους αναπτύχθηκε εμπιστοσύνη και το μαλάκιο επέτρεψε στον άνθρωπο να παρακολουθήσει τη ζωή του. Το ντοκιμαντέρ είναι υποψήφιο για Όσκαρ ενώ κέρδισε και το βραβείο BAFTA. ΘΕ

4/2021

13

design Εβδομάδα Design Θεσσαλονίκης Η Διεύθυνση Πολιτισμού και Τουρισμού του Δήμου Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με την ΑΜΚΕ PHILARTIA διοργανώνουν τον Οκτώβριο του 2021 τo 2ο Thessaloniki Design Week υπό τον γενικό τίτλο «Καινοτομία στο Σχεδιασμό/Innovation in Design». Το 2ο Thessaloniki Design Week θα αποτελέσει μια πλατφόρμα δικτύωσης, εξωστρέφειας και προβολής πρωτοποριακών ιδεών και έργων στην Ελλάδα και το εξωτερικό μέσα από ένα πρόγραμμα εκδηλώσεων, διαγωνισμών, δράσεων, με συμμετοχές νέων δημιουργών αλλά και φορέων. Όλες οι πτυχές της διοργάνωσης εστιάζουν στην καινοτομία, στην ευρηματικότητα και στην εμπειρία του δημιουργικού δυναμικού και της επιχειρηματικότητας της πόλης και της χώρας, σε επαφή με τις διεθνείς τάσεις. Η ανοιχτή πρόσκληση απευθύνεται σε designers, αρχιτέκτονες, καλλιτέχνες και επαγγελματίες του κλάδου του design, ομάδες ή εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε όλους τους τομείς του σχεδιασμού, ώστε να υποβάλουν τις προτάσεις και τα έργα τους που αφορούν είτε ψηφιακά είτε απτά, προϊόντα, υπηρεσίες και εφαρμογές με άξονα την «Καινοτομία στο Σχεδιασμό/Innovation in Design». Οι αιτήσεις θα πρέπει να κατατεθούν μέχρι τις 31 Μαΐου 2021 στις 23:00 στο thessalonikidesignweek.gr Οι προτάσεις μπορούν να περιλαμβάνουν προηγμένες τεχνολογίες (AI, VR, AR, MR, 3D printing, νανοτεχνολογία, ρομποτική), εφαρμογές προβολής και προσβασιμότητας για τον πολιτισμό, εφαρμογές επικοινωνίας, εκπαίδευσης, αγοράς, ψυχαγωγίας, προγράμματα εξυπηρέτησης πολιτών σε θέματα οικονομίας/υγείας, τρόπους πράσινης διαχείρισης, καινοτόμες λύσεις στον αστικό σχεδιασμό, έξυπνα υλικά, πολυχρηστικά αντικείμενα κ.ά.).

14

Φωτογραφικός διαγωνισμός για την ομορφιά του κόσμου O διαγωνισμός φωτογραφίας CEWE Photo Award 2021 έχει ξεκινήσει και προσκαλεί φωτογράφους από όλο τον κόσμο να δηλώσουν συμμετοχή. O μεγαλύτερος διαγωνισμός του είδους του στον κόσμο, το CEWE Photo Award, καταφέρνει όχι μόνο να προσεγγίσει και να συνδέσει τους λάτρεις της φωτογραφίας σε όλο τον κόσμο, αλλά και να προβάλει και να γιορτάσει την ομορφιά της γης. Με σύνθημα «Ο κόσμος μας είναι όμορφος», υπάρχουν δέκα διαφορετικές κατηγορίες για να υποβάλετε τις καλύτερες φωτογραφίες σας. Επιπλέον, η CEWE θα δωρίσει 10 σεντς του ευρώ στη φιλανθρωπική οργάνωση «Παιδικά Χωριά SOS» σε όλο τον κόσμο, για κάθε φωτογραφία που συμμετέχει, πράγμα που σημαίνει ότι μόλις καταθέσετε την αίτησή σας, έχετε θετικό αντίκτυπο στη ζωή των παιδιών σε όλο τον κόσμο. Μπορείτε να δηλώσετε συμμετοχή μέχρι τις 31 Μαΐου 2021 στο https: //cewe-photoworld.com

4/2021

ΘΕ

Το πρώτο ξενοδοχείο στο διάστημα θα ανοίξει το 2027 Το Ίδρυμα Gateway ανακοίνωσε ότι σκοπεύει να ανοίξει το πρώτο διαστημικό ξενοδοχείο, με το όνομα Voyager Station, το 2027. Σύμφωνα με τον οργανισμό Orbital Assembly Corporation, η κατασκευή της εγκατάστασης θα «μετράει» 50.000 τετραγωνικά μέτρα και από το 2027 και μετέπειτα επισκέπτες και επισκέπτριες θα μπορούν να το επισκεφτούν! Το όραμα του οργανισμού είναι οι διακοπές στο διάστημα να γίνουν κανονικότητα και οι άνθρωποι να τις επιλέγουν, όπως διαλέγουν οποιοδήποτε άλλο μέρος στη Γη. Όταν το «περιστρεφόμενο» ξενοδοχείο ανοίξει για το κοινό,

υπολογίζεται πως θα διαθέτει δωμάτια έως και για 440 άτομα. Το ξενοδοχείο θα είναι υπερπολυτελές και θα διαθέτει χώρους ευεξίας, γυμναστήριο, μπαρ, εστιατόρια και χώρους για επιστημονική έρευνα! «Η μετάβαση στο διάστημα θα είναι απλώς μια άλλη επιλογή που θα διαθέτουν οι άνθρωποι για τις διακοπές τους, όπως όταν διαλέγουν να πάνε κρουαζιέρα ή να πάνε στην Disney World», δήλωσε ο αρχιτέκτονας του ξενοδοχείου Tim Alatorre στο Dezeen.

Ένας καναπές 10.000 χρησιμοποιημένων χειρουργικών μασκών Ο Ιταλός σχεδιαστής Tobia Zambotti δημιούργησε το έργο Couch19, για να καυτηριάσει το περιβαλλοντικό πρόβλημα που δημιουργείται από τις μάσκες που χρησιμοποιούνται από όταν άρχισε η πανδημία του Covid-19 σε όλο τον κόσμο. Το έργο ονομάστηκε Couch – 19 ώς άμεσα σχετιζόμενο με τον Covid 19. Όλες οι μάσκες που έχει χρησιμοποιήσει για το έργο του έχουν συλλεχθεί από πολίτες της Pergine Valsugana, της πατρίδας του Zambotti στη Βόρεια Ιταλία. Ο Tobia έχει δημιουργήσει με τέτοιο τρόπο τον καναπέ από μάσκες, ώστε να μοιάζει με παγόβουνο καθώς είναι ένας βαθύς υπαινιγμός στο γεγονός πως οι 10.000 μάσκες που έχει χρησιμοποιήσει ο ίδιος, είναι ένα μικρό ποσοστό σε σχέση με τις 129 δισεκατομμύρια μάσκες που έχουν χρησιμοποιηθεί και πεταχτεί από την έναρξη της πανδημίας σε όλο τον κόσμο.

ΘΕ

4/2021

15

design Ένα δάσος στην καρδιά του Λονδίνου Ένας δάσος θα υψωθεί στην καρδιά του κεντρικού Λονδίνου αυτό το καλοκαίρι, στο πλαίσιο εγκατάστασης που ετοιμάζει η σχεδιάστρια σκηνικών Es Devlin για τη φετινή Design Biennale της πόλης. Το «Forest for Change» θα καλύψει όλη την αυλή του Somerset House, όπου θα φιλοξενηθεί η μπιενάλε από 1 έως 27 Ιουνίου και θα αποτελείται από 400 δέντρα 23 ποικιλιών που φύονται στο Ηνωμένο Βασίλειο και τη βόρεια Ευρώπη. «Όταν πριν πολλά χρόνια με ξενάγησαν για πρώτη φορά στο Somerset House, ανακάλυψα ότι οι αρχές του διαφωτισμού πάνω στις οποίες συνελήφθη ως ιδέα το κτήριο απαγόρευαν απολύτως την παρουσία δέντρων στην αυλή» είπε η Devlin, η οποία είναι η καλλιτεχνική διευθύντρια της Μπιενάλε. «Βεβαίως, το πρώτο που θελήσαμε να κάνουμε έχοντας κατά νου τη φετινή Μπιενάλε ήταν να αντιτάξουμε σε αυτή τη στάση κυριαρχίας του ανθρώπου στη φύση το να επιτρέψουμε σε ένα δάσος να κάνει κατάληψη όλης της αυλής» τόνισε. Τα δέντρα θα παραμείνουν σε γλάστρες, ενώ θα πλαισιώνονται από θάμνους για να δίνουν την ψευδαίσθηση μιας δασικής έκτασης με βιοποικιλότητα, η οποία φύεται από τις πλάκες του αύλειου χώρου, χωρίς να έχει στην πραγματικότητα πειραχτεί το δάπεδο.

16

Made in China ο νέος «Σκαραβαίος» Ο θρυλικός «Σκαραβαίος» της VW θα αναβιώσει μέσω της κινέζικης μάρκας Ora, η οποία ζητά από το κοινό να ψηφίσει για το όνομα του νέου μοντέλου της. Η κινέζικη αυτοκινητοβιομηχανία Great Wall Motors προσφέρει, μέσω της θυγατρικής της Ora, αποκλειστικά ηλεκτροκίνητα οχήματα. Η γκάμα της Ora απαρτίζεται μέχρι στιγμής από τέσσερα διαφορετικά μοντέλα και αναμένεται να διευρυνθεί με άλλο ένα, το οποίο θα αποκαλυφθεί επίσημα στην έκθεση Shanghai Motor Show. Πρόκειται ουσιαστικά για την αναβίωση του Beetle της Volkswagen σε μία λειτουργικότερη μορφή, σε συνδυασμό με πράσινες τεχνολογίες. Οι Κινέζοι έχουν ανακοινώσει ότι το νέο μοντέλο τους θα είναι αμιγώς ηλεκτροκίνητο, άρα θα λειτουργεί αθόρυβα, σε απόλυτη αντίθεση με τον φωνακλά πρόγονό του με τον αερόψυκτο κινητήρα. Η Ora ενεργοποίησε μάλιστα μία online πλατφόρμα, όπου μπορεί να ψηφίζει το κοινό για το όνομα του τετράθυρου «Σκαραβαίου», τον οποίο παρομοιάζουν με μηχανή του χρόνου.

4/2021

ΘΕ

ΜΟΥΣΙΚΗ & ΜΟΥΣΙΚΟΙ

γράφει ο Κώστας Σταυριανός

Ο αντίποδας του Rock n Roll

Sunnyboys

Mια σύντομη αναδρομή στο αυστραλέζικο μουσικό underground των δεκαετιών του 1970 και 1980

Birthday Party

Στις συζητήσεις – αντιπαραθέσεις των φίλων του Rock, περί του αν η Αγγλία ή οι Ηνωμένες Πολιτείες κρατάνε τα σκήπτρα, συχνά επεμβαίνει και ένας τρίτος πόλος, αυτός της Αυστραλίας και των συγκροτημάτων που σημάδεψαν τον ήχο του 1970 και του 1980. Είναι πολλά αυτά τα συγκροτήματα, όχι απλά αξιόλογα αλλά και, όπως θα δούμε, πρωτοπόρα. Σε αυτό το άρθρο θα συγκεντρώσω τους κυριότερους εκπροσώπους του αυστραλιανού Rock n Roll που έδρασαν σε αυτή τη χρονική περίοδο. Είναι χαρακτηριστικό ότι όλες οι μεγάλες πόλεις της Αυστραλίας στις αρχές της δεκαετίας του 1980 φαίνεται να είχαν τη δική τους μικρή ή μεγαλύτερη Rock n Roll σκηνή. Ένα επίσης ιδιαίτερο φαινόμενο ήταν ότι πολλές μπάντες μοιραζόταν τους ίδιους μουσικούς, γεγονός που μπορεί να έχει να κάνει με το ότι παρατηρείται μία σχετική ομοιομορφία στον ήχο. Στην Ελλάδα είχαμε μια αδυναμία στα «Down under» συγκροτήματα. Oι Birthday Party, Sunnyboys, Radio Birdman, Triffids, Go-Betweens, Midnight Oil και άλλοι, κάνανε υπερωρίες στα πικ-απ των μπαρ ανά την επικράτεια. Ας αρχίσουμε όμως με τα πρόσωπα. Από ένα φανταστικό εικονοστάσι του Αυστραλιανού Rock, δε θα μπορούσαν να λείπουν οι εικόνες των Kim Salmon (The Scientists, Beasts of Bourbon), James Baker (The Hoodoo Gurus, The Scientists, Beasts of Bourbon, Victims, Dubrovniks με τους οποίους εί18

χαμε την τιμή να τον δούμε και στην πόλη μας), Jeremy Oxley (The Sunnyboys), Chris Bailey ( The Saints ), Ed Kuepper (The Saints, Laughing Clowns), Tex Perkins και Spencer P. Jones (Beasts of Bourbon), Denis Tek (Radio Birdman), Rob Younger (Radio Birdman, New Christs) και φυσικά οι Nick Cave, Mick Harvey και Rowland S. Howard των Birthday Party. Eνας που χάθηκε νωρίς ήταν ο Tracey Pew ο μπασίστας των Birthday Party, Saints και Bad Seeds, ο οποίος πέθανε το 1986 σε ηλικία 28 ετών. Όλοι αυτοί που αναφέρθηκαν παραπάνω συμμετείχαν και σε διάφορες άλλες μικρότερες μπάντες ενώ έχουν να επιδείξουν και προσωπική δισκογραφία. Το 1973 δημιουργήθηκαν οι The Saints, οι οποίοι αποτελούν ένα ιστορικό συγκρότημα και αυτό διότι ηχογράφησαν και κυκλοφόρησαν το Punk τραγούδι με τίτλο «I’m stranded» νωρίτερα από οποιοδήποτε μετέπειτα γνωστό Punk Αγγλικό συγκρότημα. Η κυκλοφορία του εν λόγω τραγουδιού έγινε τον Σεπτέμβριο του 1976, δύο μήνες πριν κυκλοφορήσει το «Anarchy in the U.K.» των Sex Pistols. Εδώ θα μπούνε βέβαια στην κουβέντα οι λάτρεις της Αμερικής και θα πούνε ότι οι Ramones, η Patti Smith, οι New York Dolls και οι Modern Lovers είχαν ήδη πολλές κυκλοφορίες, έχοντας απόλυτο δίκιο. Αξίζει όμως μια ακρόαση του «Stranded» για να γίνει κατανοητός ο ιδιαίτερος ήχος και τα «μηχανικά» φωνητικά του 4/2021

ΘΕ

Ακούστε:

Triffids

The Saints

• Τhe Saints - «I’m Stranded» LP - 1977 • Radio Birdman - «Radios Appear» LP - 1977 • The Go-Betweens - «Lee Remick/Karen» Single - 1978 • Flash and the Pan - «Flash and the Pan» LP - 1978 • Sunnyboys - «Sunnyboys» LP - 1981 • The Birthday Party - «Release the bats/Blast off» Single - 1981 • The Triffids - «Treeless Plain» LP - 1983 • The Celibate Rifles - «Sideroxylon» - 1983 • Beasts of Bourbo - «Axeman’s Jazz» LP - 1984 • The Scientists - «Weird Love» LP - 1986 • Louis Tillett - «Ego Tripping at the gates of Hell» LP - 1987 • Ed Kuepper - «Everybody’s got to» LP - 1988

Δείτε: Beasts of Bourbon

Bailey που τραγουδάει λες και δεν τον ενδιαφέρει τίποτε σε αυτή τη ζωή. Είναι ένα τραγούδι που, πέρα από την ως άνω ιστορική αξία, δεν μπορείς να ξεχάσεις άπαξ και το ακούσεις. Αν οι The Saints έβγαλαν το single που εκκίνησε το αυστραλέζικο Punk, οι Radio Birdman κυκλοφόρησαν τον δίσκο που καθόρισε μια ολόκληρη σκηνή. Δημιουργηθήκαν στο Sydney το 1974 και ηχογράφησαν το «Radios Appear» μεταξύ 1976 και 1977, για να το κυκλοφορήσουν τελικά τον Ιούλιο του ’77. Πάτησαν πάνω στα μονοπάτια που είχανε ήδη χαράξει οι Stooges και οι MC 5 για να παράξουν τελικά τον συναρπαστικότερο, για πολλούς, ήχο στην ιστορία του Rock n Roll και να αποτελέσουν με τη σειρά τους επιρροή για ένα σωρό συγκροτήματα ανά τον κόσμο. Η προγραμματισμένη περιοδεία τους στις ΗΠΑ μαζί με τους Ramones το 1978 δεν έγινε ποτέ λόγω προβλημάτων της εταιρίας τους. Αν αυτή η περιοδεία είχε πραγματοποιηθεί, η αμερικάνικη μουσική δεν θα ήταν η ίδια… Προχωρώντας με προσωπικά κριτήρια θα συνεχίσω με τους Sunnyboys και τους Triffids, δύο συγκροτήματα που ειδικά στη χώρα μας είχαν μεγάλη επιτυχία και πολλούς οπαδούς. Ειδικά οι δεύτεροι είχαν μια πολύ ιδιαίτερη «πρωτιά» καθώς ήταν η μπάντα που άνοιξε το θρυλικό «Ρόδον» στην Αθήνα το Νοέμβριο του 1987. Όσο για τους Sunnyboys, αν τραγούδια σαν το «Alone with you», «My only friend» και «Trouble ΘΕ

4/2021

• «Descent into the maelstrom» Jonathan J. Sequeira - Ντοκιμαντέρ 2017

in my brain» δεν σας λένε τίποτε τότε… ποτέ δε είναι αργά…

Aπό εκεί και πέρα υπήρξαν οι Birthday Party, πρωτοπόροι του Goth με τα μανιασμένα φωνητικά του Nick Cave, τα βρώμικα μπλουζ των Beasts of Bourbon, το ξέφρενο swamp rock των The Scientists, ο άναρχος ρομαντισμός των Go-Betweens, η τεράστια επιτυχία των Midnight Oil, Men at Work, ΙΝΧS και Bad Seeds. Επίσης η πρωτοπορία των Flash and the Pan, το πειραγμένο Power Pop των Celibate Rifles και των Hoodoo Gurus, η μοναδική μελαγχολία των Died Pretty, το Garage των New Christs των Stems, και των Lime Spiders, οι Laughing Clowns, προσωπική εξέλιξη των Ed Kuepper μετά τους The Saints, οι μαγικές κιθάρες των The Church, το πιάνο του Louis Tillett και το song-writing του Paul Kelly. Εντούτοις, καθώς τα συγκροτήματα στην Αυστραλία ήταν περισσότερα και από τους καρχαρίες στις θάλασσές της, ο παραπάνω κατάλογος είναι προσωπικός και σίγουρα απλά ενδεικτικός.

Oπως ισχύει για τα πάντα, δε φτάνει απλά να διαβάσεις για κάτι, πρέπει να έχεις εμπειρία από την ίδια την πηγή, για να σχηματίσεις άποψη. Στην περίπτωση λοιπόν που ενδιαφέρεστε για το Aussie Rock n Roll, ακολουθεί μία λίστα από άλμπουμ και τραγούδια, τα οποία πιστεύω είναι αντιπροσωπευτικά και θα σας βοηθήσουν να μπείτε στο νόημα του αυστραλέζικου ήχου. Καλή ακρόαση!

19

μόδα Έκρηξη χρωμάτων

Ανοιξιάτικα σακάκια Αν το τζιν μπουφάν θεωρείται το πιο κλασικό ανοιξιάτικο πανωφόρι, μαζί με την καμπαρντίνα, φέτος έχει όχι έναν αλλά αρκετούς ισχυρούς ανταγωνιστές. Τα καπιτονέ ρομαντικά πανωφόρια διεκδικούν μια θέση στη γκαρνταρόμπα μας στολίζοντας τις εμφανίσεις μας με λουλούδια και patchwork. Όμως, εκτός από τα κλασικά πανωφόρια υπάρχουν πάντοτε και τα υπέροχα, σικάτα ανοιξιάτικα σακάκια. Λινά ή βαμβακερά, ελαφριά και δροσερά, ολοκληρώνουν με μοναδικό τρόπο κάθε ντύσιμο, από τα πιο σπορ στα πιο βραδινά. Δεν χρειάζεται να σκέφτεστε το σακάκι ως κάτι επίσημο -συνδυάζεται ιδανικά με το τζιν και τα αθλητικά σας όλες τις ώρες της ημέρας.

20

4/2021

ΘΕ

Μόδα είναι αυτό που σας ταιριάζει Για πολλά χρόνια, η βιομηχανία της μόδας λειτουργούσε «διορθωτικά» για το σώμα και οι στιλιστικές συμβουλές περιστρέφονταν γύρω από το πώς θα δείχνετε πιο λεπτή, πιο ψηλή ή πιο αδύνατη. Πλέον, μόδα και ομορφιά γιορτάζουν τη φυσικότητα (ή τουλάχιστον κινούνται προς τα εκεί, γιατί δεν είναι εύκολο να αλλάξουν κατευθείαν οι νοοτροπίες χρόνων). Η ηλικία, ο σωματότυπος, το χρώμα μαλλιών και η επιδερμίδα, όλα αυτά είναι χαρακτηριστικά που δεν λειτουργούν απαγορευτικά για κανένα ρούχο -η επιλογή είναι δική σας, με βάση το τι σας αρέσει. ΘΕ

4/2021

21

μόδα

Πολυεπίπεδο ντύσιμο To layering είναι η τάση στην οποία συνδυάζουμε τα ρούχα μας σε διαφορετικά επίπεδα, μήκη και υφάσματα με τέτοιο τρόπο ώστε όταν αφαιρέσεις το από πάνω κομμάτι, το βασικό ντύσιμο να μπορεί να σταθεί και μόνο του. Η εναλλαγή της θερμοκρασίας από την πρωινή ψύχρα στη μεσημεριανή ζέστη και το αεράκι του απογεύματος δίνει τη δυνατότητα για άφθονους πειραματισμούς.

22

Η εποχή του μίντι Συνήθως είναι τα φορέματα που παίρνουν την μεγαλύτερη αναγνώριση ως τα πιο θηλυκά κομμάτια της γκαρνταρόμπας. Όμως για πολλές γυναίκες, το μυστικά αγαπημένο τους κομμάτι είναι η αέρινη μίντι φούστα που φορούν περισσότερο από ποτέ κάθε άνοιξη. Οι πλεκτές φούστες, οι κλασικές πλισέ, αλλά και εκείνες με έμπνευση από τη δεκαετία του 50 είναι όλες τους διαχρονικές και σικ και πλέον συνδυάζονται άφοβα με κάθε παπούτσι.

4/2021

ΘΕ

Οι κυρίαρχες μπαλαρίνες Τα παπούτσια μπαλαρίνες έχουν διανύσει τη δική τους, ξεχωριστή ιστορία στη μόδα. Από τις σικ μαύρες μπαλαρίνες της Όντρει Χέμπορν στην Κέιτ Μος που τις φόρεσε με skinny τζιν, γιλέκα και καπέλα, oι μπαλαρίνες έχουν αλλάξει χαρακτήρα και στιλ ανάλογα με την προσωπικότητα αυτού που τις φοράει. Ωστόσο, παραμένουν πάντα θηλυκές και ντελικάτες.

υγεία Πώς διαχειρίζεται κανείς τη μόνιμη γκρίνια; Γιατί τα διαρκή παράπονα είναι μία τοξική, χειριστική συμπεριφορά που πρέπει να περιορίζεται δραστικά Όλοι γκρινιάζουμε πότε-πότε, όμως είναι η συχνότητα που δημιουργεί ή και διογκώνει τα προβλήματα και μπλοκάρει την επίλυσή τους. Σύμφωνα με έρευνες ετών, όπως επισημαίνεται στο Harvard Business Review έχει αποδειχθεί ότι τα επαναλαμβανόμενα παράπονα, η γκρίνια, ο μόνιμος αρνητισμός επιδρούν αρνητικά όχι μόνο στο πνεύμα και στην ψυχή, αλλά και στο ίδιο μας το σώμα. Οι νευροδιαβιβαστές στον εγκέφαλο, όταν το εξωτερικό ερέθισμα είναι μία σειρά επαναλαμβανόμενων κακών, τοξικών συναισθημάτων, έχουν την τάση να ενισχύουν τη δημιουργία εξίσου κακών και ατελέσφορων σκέψεων που κάνουν τους γύρω –και αυτόν που γκρινιάζει– δυστυχισμένους, ενώ αφήνουν ελάχιστο χρόνο και χώρο για θετικά αισθήματα όπως η ευγνωμοσύνη, η εκτίμηση, η χαρά. Ένας συνεχής κύκλος αρνητικών σκέψεων μπορεί ακόμη και να προκαλέσει βλάβη στον ιππόκαμπο, το τμήμα του εγκεφάλου που χρησιμοποιείται για την επίλυση προβλημάτων και τη γνωστική λειτουργία. Με την πάροδο του χρόνου, οι γκρινιάρηδες γύρω, όλοι αυτοί οι μονίμως ανικανοποίητοι, τοξικοί τύποι, οι εθισμένοι στην αρνητικότητα, βουτάνε όλο και πιο βαθιά στο δράμα που προκύπτει από την ίδια τους την γκρίνια. Είναι επίσης επιρρεπείς σε ένα είδος απόλυτης σκέψης: ή άσπρο ή μαύρο. Ο συμβιβασμός, ο ελιγμός, η διπλωματία, η υποχώρηση δεν αποτελεί μέρος της δικής τους εξίσωσης. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι χρόνιοι γκρινιάρηδες, είναι πιο πι-

24

θανό να «βλέπουν» προβλήματα αντί για λύσεις, καθιστώντας πολύ δύσκολη τη συνεργασία μαζί τους. Η χρόνια γκρίνια έχει επίσης επιβλαβείς συνέπειες και στους γύρω τους. Όταν οι άνθρωποι σκέφτονται και αντιδρούν με αρνητικούς και απαισιόδοξους τρόπους, χωρίς να το συνειδητοποιούν, μεταφέρουν αυτά τα συναισθήματα σε άλλους σε μια διαδικασία που οι ψυχολόγοι αποκαλούν «προβολική ταυτοποίηση». Είναι σαν να χρησιμοποιούν άλλους ανθρώπους ως κάδο απορριμμάτων για την αρνητικότητά τους, κάνοντας τους να αισθάνονται βάρος και εξάντληση. Πώς αντιμετωπίζεται, λοιπόν, η χρόνια γκρίνια ή ακόμη πιο ειδικά ο φορέας της; Βάσει των ίδιων ερευνών, οι προσπάθειες να βοηθηθεί ένα τέτοιο άτομο συχνά πέφτουν στο κενό ή έχουν μικρή αποτελεσματικότητα. Κάποιος συνηθισμένος στο να παραπονιέται για όλα, σπανίως αναζητά λύσεις. Αυτό είναι που καθιστά και εξαιρετικά δύσκολη τη διαχείριση τέτοιων ατόμων. Το πιο αποτελεσματικό είναι το να θέτει το περιβάλλον του σαφή όρια. Το να του λέει δηλαδή ότι φυσικά και μπορεί να μιλάει, αρκεί να μπορεί και να ακούσει και κυρίως να μην επαναλαμβάνεται. Συνήθως σε τέτοια άτομα είναι σημαντικό να τους αναγνωρίζουμε ότι όντως αισθάνονται άσχημα, αλλά –πώς να γίνει διαφορετικά;– η διαρκής επανάληψη των παραπόνων τους είναι κάτι που αποσυντονίζει, κάποτε και αναστατώνει όλους τους άλλους γύρω τους.

4/2021

ΘΕ

Μπορεί να προληφθεί το εγκεφαλικό; Τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια αποτελούν μακράν τα συνηθέστερα νευρολογικά νοσήματα. Ένας στους έξι ανθρώπους θα υποστεί κάποια στιγμή στη ζωή του ποικίλης αιτιολογίας και βαρύτητας εγκεφαλικό. Υπολογίζεται πως περίπου 25.000 Έλληνες νοσούν κάθε χρόνο. Σε παγκόσμια κλίμακα τα εγκεφαλικά αποτελούν πλέον την πρώτη αιτία αναπηρίας και τη δεύτερη πιο συχνή αιτία θανάτου. Είναι προφανές λοιπόν ότι το φορτίο και το κόστος που επιφέρουν τα εγκεφαλικά σε ατομικό, οικογενειακό, αλλά και ευρύτερα κοινωνικό επίπεδο είναι τεράστιο. Θεμελιώδους σημασίας για την πρόληψη εγκεφαλικών είναι η σωστή ρύθμιση των παραγόντων αγγειακού κινδύνου, με πρώτη την αρτηριακή υπέρταση. Η ρύθμιση της πίεσης σε φυσιολογικά επίπεδα ελαττώνει τον κίνδυνο εγκεφαλικού κατά 40%. Ιδιαίτερη σημασία θα πρέπει να δίδεται στη χοληστερίνη και το σάκχαρο. Η σωματική άσκηση και η απώλεια βάρους, η διακοπή του καπνίσματος, ο περιορισμός της χρήσης οινοπνεύματος και η σωστή διαχείριση του στρες αποτελούν επίσης σημαντικούς προστατευτικούς παράγοντες. ΘΕ

4/2021

Πέραν όμως αυτών, η σύμφωνη με τις οδηγίες του θεράποντα ιατρού λήψη αντιαιμοπεταλιακής θεραπείας ή αντιπηκτικών φαρμάκων σε περιπτώσεις κολπικής μαρμαρυγής, η διενέργεια ενδαρτηρεκτομής ή η τοποθέτηση stent σε ασθενείς με στένωση της καρωτίδας και η σωστή αντιμετώπιση της υπνικής άπνοιας είναι μερικά από τα πλέον αποτελεσματικά ιατρικά μέτρα πρόληψης. Η τακτική παρακολούθηση και η στενή συνεργασία μεταξύ ασθενούς και ιατρού αποτελούν την καλύτερη εγγύηση για την προστασία από το εγκεφαλικό. Έχει πλέον αποδειχτεί ότι τα εγκεφαλικά θεραπεύονται. Ο χρόνος αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την επιτυχία οποιασδήποτε θεραπευτικής παρέμβασης. Ως εκ τούτου αποφασιστικό ρόλο παίζει η ταχύτερη δυνατή αναγνώριση των συμπτωμάτων του εγκεφαλικού από τον ίδιο τον ασθενή ή το περιβάλλον του και η άμεση και χωρίς καμιά καθυστέρηση μεταφορά του στο κατάλληλο νοσοκομείο. Η προσπάθεια για την αποτελεσματικότερη πρόληψη και αντιμετώπιση των εγκεφαλικών επεισοδίων θα πρέπει να είναι πολυεπίπεδη και απαιτεί τη συνεργασία όλων των εμπλεκομένων.

25

ομορφιά

Τι δεν πρέπει να παραλείπουμε μετά τα 40 Ποτέ δεν είναι αργά για να υιοθετήσουμε καλές συνήθειες στην περιποίησή μας, να διορθώσουμε τις φθορές της επιδερμίδας και να βελτιώσουμε την όψη μας. Ακόμα κι αν έχουμε περάσει τα 40. Για να τα καταφέρουμε, ακολουθούμε μερικούς βασικούς κανόνες και συμβουλευόμαστε τους ειδικούς σχετικά με έξτρα θεραπείες προκειμένου να απαλλαγούμε από μικρές δυσχρωμίες, σημαδάκια ή λεπτές γραμμές και ρυτίδες και χαλάρωση.

- λιπαρά οξέα - βιταμίνες C και Ε - ρετινόλη - πολυπεπτίδια που διεγείρουν τους ινοβλάστες και επιμηκύνουν τη ζωή των κυττάρων

Επιλέγουμε το κατάλληλο καθαριστικό Οι δερματολόγοι επιμένουν ότι πρέπει να χρησιμοποιούμε ένα καθαριστικό ανάλογα με τις ανάγκες της επιδερμίδας μας και όχι ένα τυχαίο. Ενα καθαριστικό με ΑΗΑ που κάνει ήπια απολέπιση είναι ιδανικό για χρήση 2 φορές την εβδομάδα. Η σύνθεση αυτή καθαρίζει σε βάθος και διεγείρει την παραγωγή νέων κυττάρων που είναι άλλωστε το ζητούμενο.

Αφού απορροφηθεί ο ορός, συνεχίζουμε με την κρέμα Διαλέγουμε μία ενισχυμένη αντιγηραντική κρέμα την οποία απλώνουμε σε πρόσωπο και οπωσδήποτε σε λαιμό, μέχρις ότου να απορροφηθεί. Οι φθορές στο δέρμα εξαιτίας του ήλιου συσσωρεύονται από την παιδική μας ηλικία. Το αντηλιακό δεν μπορεί να διορθώσει αυτές που έγιναν στο παρελθόν, όμως μπορεί να προλάβει καινούριες, οι οποίες αποκαθίστανται με πιο αργό ρυθμό απ’ ότι σε νεαρότερη ηλικία.

Χρησιμοποιούμε ορό πρωί και βράδυ Ο ορός μπορεί να βελτιώσει αισθητά την επιδερμίδα σε πρόσωπο και λαιμό, γιατί διεισδύει βαθύτερα από άλλες συνθέσεις. Για την επιδερμίδα μετά τα 40 ο ιδανικός ορός περιέχει ενυδατικούς, συσφιγκτικούς και αντιγηραντικούς παράγοντες, όπως: - υαλουρονικό οξύ χαμηλού και υψηλού μοριακού βάρους - ceramides

Φροντίζουμε εντατικά τα μάτια Ίσως δεν της δίναμε ιδιαίτερη βαρύτητα παλαιότερα, όμως τώρα νιώθουμε την έλλειψή της, αφού η αίσθηση «τραβήγματος» καθώς και οι άλλες ατέλειες, γίνονται πιο έντονες. Μιλάμε για την κρέμα ματιών. Ετσι επιλέγουμε μια καλή αντιγηραντική σύνθεση ματιών με θρεπτικούς παράγοντες και αποσυμφορητικά συστατικά, όπως η καφεϊνη, που καταπολεμούν το πρήξιμο.

26

4/2021

ΘΕ

Δώστε ζωή στις μπούκλες σας Έχετε κάνει τα πάντα για να δώσετε ζωντάνια στις μπούκλες σας χωρίς αποτέλεσμα; Ίσως ήρθε η ώρα να δοκιμάσετε την «Curly Girl Method», μια μέθοδο περιποίησης των κατσαρών μαλλιών που υπόσχεται -και σύμφωνα με τις μαρτυρίες δεκάδων γυναικώνπετυχαίνει να σας χαρίσει όμορφες και στιλπνές, γεμάτες υγεία μπούκλες

Η μέθοδος βασίζεται στο γεγονός ότι τα σγουρά μαλλιά είναι από την φύση τους ξηρά. Αυτό καταρχάς σημαίνει ότι το λούσιμο στα σγουρά ή κυματιστά μαλλιά δεν πρέπει να είναι συχνό, αλλά και ότι πρέπει να γίνεται με κατάλληλα ενυδατικά προϊόντα. Το βασικό λάθος που κάνουν όσοι έχουν σγουρά μαλλιά είναι ότι για να καταπολεμήσουν το φριζάρισμα συνήθως χρησιμοποιούν προϊόντα με σιλικόνες, οι οποίες δίνουν μια (προσωρινή) απαλή και μεταξένια αίσθηση. Ο μόνος τρόπος να φύγουν οι σιλικόνες από τα μαλλιά είναι λούζοντας τα με προϊόντα που περιέχουν sulfates, τα οποία καθαρίζουν την τρίχα σε τόσο βάθος που αφαιρείται και η φυσική της υγρασία. Έτσι έχουμε έναν φαύλο κύκλο επιφανειακής ενυδάτωσης με σιλικόνες και αφυδάτωσης με sulftates. Τα βασικά της μεθόδου 1. Ο πρώτος «κανόνας» είναι ότι δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε προϊόντα που περιέχουν σιλικόνες, και θειϊκά άλατα (κοινώς sulfates). Υπάρχουν διάφορες εφαρμογές (HairKeeper, INCI Beauty,Think Dirty, Ingredient Analysis) και site που βοηθούν στο να ελέγξουμε αν κάποιο προϊόν είναι κατάλληλο όπως τα www.isitcg.com και www.curlsbot.com Σε αυτά μπορείτε να γράψετε την επωνυμία του προιόντος που χρησιμοποιείτε ή να σκανάρετε το bar code του και να δείτε αν επιτρέπεται η χρήση του ή όχι.

2. Χτενίζουμε τα μαλλιά μας μόνο όταν είναι βρεγμένα, και κατά προτίμηση

ΘΕ

4/2021

ενώ έχουν conditioner ή μάσκα ώστε να αποφύγουμε το σπάσιμο της τρίχας.

3. Τα προϊόντα styling (conditioner που δεν ξεβγάζεται, κρέμες για τη διαμόρφωση της μπούκλας, και gel ή αφρός) πρέπει να απλώνονται σε εντελώς βρεγμένα και όχι σε νωπά/ στεγνά μαλλιά.

4. Ξεχνάμε την κλασσική παραδοσιακή πετσέτα γιατί εκτός του ότι απομακρύνει την υγρασία που χρειαζόμαστε, συμβάλει στο σπάσιμο της τρίχας, αλλά και στο να χαλάσει το σχήμα της μπούκλας. Αντίθετα, μόλις βγούμε από το μπάνιο τυλίγουμε τα μαλλιά μας είτε σε βαμβακερό t-shirt, είτε σε ειδική πετσέτα με μικροΐνες.

5. Δεν χρησιμοποιούμε θερμότητα στα μαλλιά μας για styling, αλλά και ούτε για στέγνωμα. Aν δεν έχουμε την απαραίτητη υπομονή, χρησιμοποιούμε το πιστολάκι μόνο σε κρύο αέρα χαμηλής έντασης (και φυσικά με φυσούνα). Τα προϊόντα που θα επιλέξετε, η σειρά με την οποία θα τα βάλετε, ο τρόπος που θα χτενίζεστε και θα κοιμάστε, είναι όλα βήματα που θα πρέπει να προσαρμόσετε στα δικά σας δεδομένα, και σύμφωνα με τις δικές σας προτιμήσεις/ ανάγκες. Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που παίζουν ρόλο στο τι θα σας ταιριάξει, όπως η ποιότητα της τρίχας, το είδος της μπούκλας, η ανάγκη του μαλλιού για ενυδάτωση ή πρωτεϊνη κλπ. Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα για τη μέθοδο και το πώς θα την εφαρμόσετε βήμα βήμα το γκρουπ Curly Girl Method Greece στο facebook, προσφέρει αναλυτική καθοδήγηση, εμπειρίες και μαρτυρίες από χιλιάδες κατσαρομάλλες που τη δοκιμάσαν με επιτυχία.

27

διατροφή Το επεξεργασμένο κόκκινο κρέας ένοχο για καρδιαγγειακές νόσους

Μία νέα διεθνής επιστημονική έρευνα βρήκε σχέση ανάμεσα στην κατανάλωση επεξεργασμένου κρέατος και στον αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου και πρόωρου θανάτου. Αντίθετα, δεν προέκυψε συσχέτιση με το μη κατεργασμένο κόκκινο κρέας ή το κρέας από πουλερικά. Όπως αναφέρει το ΑΠΕ – ΜΠΕ, οι ερευνητές της μελέτης PURE, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο αμερικανικό περιοδικό Επιστήμης της Διατροφής «American Journal of Clinical Nutrition», ανέλυσαν στοιχεία για περίπου 134.300 ανθρώπους από 21 χώρες πέντε ηπείρων, οι οποίοι παρακολουθήθηκαν σε βάθος σχεδόν δεκαετίας. Διαπιστώθηκε ότι: Η κατανάλωση 150 ή περισσότερων γραμμαρίων επεξεργασμένου κρέατος την εβδομάδα σχετιζόταν με -κατά μέσο όρο- αύξηση 46% του κινδύνου καρδιαγγειακής νόσου και κατά 51% του κινδύνου θανάτου, σε σχέση με όσους δεν έτρωγαν καθόλου επεξεργασμένο κρέας. Από την άλλη, η κατανάλωση μέτριων ποσοτήτων μη επεξεργασμένων κρεάτων δεν φάνηκε να έχει κάποια επίπτωση στην υγεία. Ψαρομεσογειακή διατροφή και περιοδική νηστεία Η μεσογειακή διατροφή με πολύ έξτρα παρθένο ελαιόλαδο (αντί για βούτυρο και άλλα λίπη), πλήρη δημητριακά, όσπρια, ξηρούς καρπούς, φρούτα, λαχανικά, καθώς και με μέτρια γαλακτοκομικά (γιαούρτι και τυρί με λίγα λιπαρά), η οποία συνδυάζεται με ψάρια ή/και θαλασσινά, αλλά και με νηστεία κατά καιρούς, είναι ιδανική για την καρδιαγγειακή υγεία, σύμφωνα με μία άλλη μελέτη Αμερικανών επιστημόνων. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καρδιολόγο δρα Τζέιμς Ο’Κιφ του Ινστιτούτου Saint Luke Mid America Heart Institute, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό του Αμερικανικού Κολεγίου Καρδιολογίας, αξιολόγησαν όλα τα έως τώρα ερευνητικά δεδομένα (μετα-ανάλυση) και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η ανωτέρω «συνταγή» διατροφής και περιστασιακής νηστείας έχει μεγάλα οφέλη. Οι επιστήμονες ανέφεραν ότι: Από μόνη της η παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή έχει διαπιστωθεί σε πολλές μελέτες και κλινικές δοκιμές πως σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο καρδιοπάθειας, διαβήτη, άνοιας, κατάθλιψης και μερικών καρκίνων. Από την άλλη, η συχνή κατανάλωση ψαριών/θαλασσινών, που αντικαθιστούν το κρέας ως βασική πηγή πρωτεΐνης, μειώνει κατά 34% τον κίνδυνο θανάτου από στεφανιαία νόσο. Ο συνδυασμός τους, δηλαδή η μεσογειακή διατροφή συν η ψαροφαγία, εάν εμπλουτιστεί με τον περιοδικό περιορισμό της λήψης θερμίδων καθημερινά (νηστεία για χρονικά διαστήματα οκτώ έως δώδεκα ωρών) μπορεί επιπροσθέτως να μειώσει τη φλεγμονή στον οργανισμό, να βελτιώσει τον μεταβολισμό και την ευαισθησία στην ινσουλίνη. Ο περιορισμός των θερμίδων μπορεί να γίνει με τη μείωση του αριθμού των ημερήσιων γευμάτων από τρία σε δύο ή με περιόδους νηστείας ανά τακτά χρονικά διαστήματα.

28

4/2021

ΘΕ

Τροφές που βοηθούν στο μαύρισμα Αλλά και προστατεύουν το δέρμα από τις επιβλαβείς συνέπειες του ήλιου Τα τελευταία χρόνια ακούμε διαρκώς για τις επιβλαβείς συνέπειες του ήλιου και για αυτό θα πρέπει να λάβουμε τα μέτρα μας. Είναι πολύ σημαντικό να προετοιμάσουμε τον οργανισμό μας για την επικείμενη έκθεση στον ήλιο μέσω της διατροφής μας. Η διατροφή μας είναι αυτή η οποία θα ενισχύσει τη διαδικασία του μαυρίσματος αλλά και αυτή που θα προστατεύσει το δέρμα μας. Οι ουσίες που βοηθούν το μαύρισμα είναι τα καροτενοειδή. Τα καροτενοειδή είναι χρωστικές ουσίες οι οποίες μετασχηματίζονται στον οργανισμό σε βιταμίνη Α και εκτός από την αντιοξειδωτική τους δράση, συμμετέχουν στο μαύρισμα της επιδερμίδας. Τα βρίσκουμε σε φρούτα και λαχανικά. Συγκεκριμένα το β-καροτένιο συναντάται στο καρότο, στο ροδάκινο και στο βερύκοκο. Το λυκοπένιο βρίσκεται στη ντομάτα και στο καρπούζι και τέλος η λουτεΐνη στο καλαμπόκι, στο σπανάκι, στο λάχανο, στις πιπεριές και στα φυστίκια. Η διαδικασία παραγωγής της μελανίνης σχετίζεται με τη βιταμίνη Β12 η οποία περιέχεται στα αυγά, το γάλα, το τυρί και τα πράσινα λαχανικά). Αντίστοιχη δράση φαίνεται να έχει και ο χαλκός. Πηγές χαλκού είναι τα μανιτάρια, το συκώτι, τα θαλασσινά και τα καρύδια. Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β διατηρούν την ομαλή λειτουργία του δέρματος, δρώντας προστατευτικά και στα ηλιακά εγκαύματα. Τις βρίσκουμε κυρίως στα πουλερικά, τα ΘΕ

4/2021

ψάρια, τα αυγά και τα πράσινα λαχανικά. Η βιταμίνη C διατηρεί το κολλαγόνο και βοηθά στην επούλωση των πληγών. Περιέχεται στα εσπεριδοειδή, τις ντομάτες, τις φράουλες, τις πιπεριές, το μπρόκολο και το σπανάκι. Η βιταμίνη Ε έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, προλαμβάνει τη γήρανση του δέρματος και ενισχύει την αντοχή του κατά της ηλιακής ακτινοβολίας. Πλούσιες πηγές της βιταμίνης Ε είναι: ο σολωμός , τα όσπρια, τα αμύγδαλα, τα φυλλώδη λαχανικά, το ελαιόλαδο και το σησαμέλαιο. Το σελήνιο μειώνει την καταστροφική επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας στο δέρμα και το βρίσκουμε στο σιτάρι, στο σουσάμι και στα δημητριακά ολικής άλεσης. Ο ψευδάργυρος διατηρεί το κολλαγόνο και την ελαστίνη. Περιέχεται στα οστρακοειδή, στη γαλοπούλα και στα μανιτάρια. Η βιταμίνη D ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, έχει αντιβακτηριακή δράση, βελτιώνει την υγεία των δοντιών, βοηθάει στην απορρόφηση της βιταμίνης Α, έχει ισχυρή αντικαρκινική δράση, συμμετέχει στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, σχετίζεται με μειωμένη εμφάνιση αυτοάνοσων νοσημάτων, βοηθάει στην καλή διάθεση και την καλή φυσική κατάσταση, ενισχύει τη γονιμότητα και παίζει σημαντικό ρόλο στο αδυνάτισμα και τη διατήρηση ενός υγιούς βάρους!

29

KOKKINH KΛΩΣΤΗ

Ένα πασχαλινό παραμύθι του Βαγγέλη Κολώνα

Το γαϊδουράκι που πέταξε Μια φορά κι ένα καιρό όταν ο Πόντιος Πιλάτος συμπλήρωνε 4 χρόνια ως Έπαρχος της Ιουδαίας και ο Ιησούς Χριστός μόλις είχε αρχίσει να διδάσκει και να κάνει θαύματα, γεννήθηκε ένα πανέμορφο γαϊδουράκι. Στάθηκε αμέσως στα πόδια του, άρχισε να πίνει γάλα από τη μανούλα του και ήταν πολύ ευτυχισμένο. Όμως τρία χρόνια μετά τη γένηση του, άλλαξαν τα πάντα. Τη μανούλα του την πούλησαν και καθώς εκείνο μεγάλωνε άρχισαν να το φορτώνουν κάθε μέρα με ξύλα και σακιά γεμάτα καρπούς. Το καημένο κουράζονταν πολύ. Το φόρτωναν και το ξυλοφόρτωναν με το παραμικρό. Μια μέρα μάλιστα που ήταν πολύ φορτωμένο παραπάτησε και τραυμάτισε το ποδαράκι του ενώ στα σημεία που το χτυπούσαν με το ξύλο, είχε κάνει πληγές και μαζευόντουσαν μύγες και το τσιμπούσαν. Το γαϊδουράκι είχε ένα μεγάλο χάρισμα καθώς καταλάβαινε τη γλώσσα των ανθρώπων. Άκουσε λοιπόν κάποια στιγμή ότι υπήρχε ένας καλός άνθρωπος που τον έλεγαν Ιησού κι έκανε τους τυφλούς να βλέπουν και τους κουτσούς να περπατούν. Άκουσε ακόμα πως κοντά σ’ ένα χωριό της Βηθανίας, ο Ιησούς έφερε πίσω στη ζωή έναν άνθρωπο που τον έλεγαν Λάζαρο και είχε πεθάνει πριν τέσσερις ημέρες. Κλειδωμένο στον στάβλο του τη νύχτα το γαϊδουράκι παρακαλούσε να βρεθεί στον δρόμο του ο Ιησούς και να το κάνει καλά. Κι η μέρα αυτή ήρθε. Ήταν δεμένο στην αυλή του σπιτιού σ΄ ένα δέντρο όταν δύο άνθρωποι το πλησίασαν και το έλυσαν. Το αφεντικό του μόλις τους είδε τους ρώτησε: «Τι κάνετε εκεί;». «Ο Κύριος μας έστειλε, το βράδυ θα φέρουμε πίσω τον γάιδαρό σου» απάντησαν εκείνοι και το αφεντικό συμφώνησε. Περπάτησαν αρκετά μέχρι να φτάσουν στον προορισμό τους όμως παρά την κούραση και τον πόνο, μόλις ο γαϊδουράκος είδε τον Κύριο αναθάρρησε. Έλαμπε σαν ήλιος μπροστά στα μικρά γαϊδουρίσια ματάκια του και όταν ανέβηκε στην πλάτη του, κάθε του πόνος εξαφανίστηκε. Καθώς προχωρούσαν στον δρόμο προς τα Ιεροσόλυμα οι άνθρωποι 30

έστρωναν τα ρούχα τους για να περάσουν, κουνούσαν κλαδιά δάφνης και ζητωκραύγαζαν «Ωσαννά, Ωσαννά». Το γαϊδουράκι ήταν πολύ χαρούμενο, ζούσε την πιο όμορφη στιγμή της ζωής του. Ένιωθε πως δεν ήταν πιά γαϊδουράκι αλλά ένα πανέμορφο περήφανο αραβικό άλογο. Το βράδυ ο Ιησούς το χάιδεψε και το αποχαιρέτησε και έτσι γύρισε σιγά –σιγά πίσω στον στάβλο. Την άλλη μέρα και την επόμενη άκουσε το αφεντικό του να λέει ότι συνέλαβαν τον Ιησού και ότι θα τον δίκαζαν. Το γαϊδουράκι αναστατώθηκε, άρχισε να τινάζεται και να κλωτσάει, προσπάθησε να τρέξει, να βρει τον Ιησού και να τον προστατέψει. Όμως το αφεντικό του το έδεσε ακόμη πιο γερά στον στάβλο με μεγάλο σκοινί και σιδερένιους πασσάλους. Και από εκεί το γαϊδουράκι τα είδε όλα. Είδε να χτυπούν τον Ιησού, είδε να του φορούν στεφάνι από αγκάθια, τον είδε να κουβαλά στην πλάτη του έναν τεράστιο σταυρό, να γονατίζει και να αγκομαχά από το βάρος καθώς ανέβαινε σε έναν ψηλό λόφο. Άκουσε καρφιά να μπαίνουν στο σώμα του Ιησού και τότε άρχισε να τινάζεται με τόση δύναμη που κατάφερε να σπάσει τα σχοινιά. Βγήκε στον δρόμο κι άρχισε να τρέχει προς τον μεγάλο δρόμο που πριν λίγες ημέρες είχε περπατήσει μαζί με τον Ιησού. Ξαφνικά ο ήλιος χάθηκε, όμως το γαϊδουράκι συνέχισε να τρέχει και να τρέχει. Όταν έφτασε στον Γολγοθά, άκουσε τον Ιησού να λέει τη λέξη «τέλος» αλλά δεν ήταν σίγουρο γιατί η γη άρχισε να τρέμει και το γαϊδουράκι έπεσε στο έδαφος χωρίς πνοή. Ξαφνικά ένιωσε το χέρι του Ιησού να ακουμπάει τη ράχη του και στο σημείο που το ακούμπησε φύτρωσαν δυο υπέροχα φτερά. Το γαϊδουράκι άρχισε να νιώθει ελαφρύ, οι οπλές του σηκώθηκαν από το έδαφος και άρχισε να πετάει ψηλά. Στα αυτιά του άκουγε μια υπέροχη μουσική να έρχεται από μακριά και καθώς πλησίαζε προς τα εκεί είδε τη μανούλα του σε ένα καταπράσινο λιβάδι με πουλιά και ένα γάργαρο ποταμάκι. Και το γαϊδουράκι πετούσε και πετούσε…

4/2021

ΘΕ

ΘΕ

4/2021

31

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

γράφει η Χαρίκλεια Βλαχάκη

Μικρο-ιστορίες της πόλης και της νηστείας Μια αφηγηματική καταγραφή διατροφικών αναμνήσεων από την «Κληρονομιά της γεύσης»

Η «Κληρονομιά της Γεύσης» (Heritage of Taste) ξεκίνησε το 2018 να μελετά πολιτισμικές πρακτικές που σχετίζονται με τη διατροφή και την υγεία, συλλέγοντας προφορικές μαρτυρίες ανθρώπων παλαιότερων γενεών. Αποτελούμενη από μια ομάδα ανθρώπων με πάθος για τη σχέση μεταξύ της τροφής και της ανθρώπινης κατάστασης, η «Κληρονομιά» έχει ανοίξει την ομπρέλα της σε όλες τις ηλικίες και συνεχίζει να μαζεύει ιστορίες, να εξερευνά νέους δημιουργικούς τρόπους έκθεσης του αρχειακού υλικού και να διοργανώνει πολιτιστικές γαστρονομικές δράσεις. Πρόσφατα, στο πλαίσιο των ηλεκτρονικών της δραστηριοτήτων ξεκίνησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μια σειρά δημοσιεύσεων με τίτλο «Μικρο-ιστορίες της πόλης και φαγητά της νηστείας», απευθύνοντας κάλεσμα σε ανθρώπους όλων των ηλικιών, να μοιραστούν τη δικιά τους μικρή ιστορία σχετικά με τα φαγητά της νηστείας, σε μια προσπάθεια να διερευνήσει αν, η παράδοση και τα έθιμα, ως κοινωνικές και πολιτισμικές πρακτικές που εκτελούνται επανειλημμένα, μπορούν να παραμένουν αμετάβλητα όταν η ίδια η ζωή δεν είναι αμετάβλητη. Στις μικρο-ιστορίες που συλλέχθηκαν μπορούμε να δούμε πως η ευελιξία που απαιτεί το σήμερα και τα όσα φέρει το παρελθόν ως «παραδοσιακά», αντανακλώνται στην τροφή μέσω της σχέσης που αναπτύσσει ο άνθρωπος μαζί της. Η σχέση αυτή είναι ένα εκπληκτικό σύνολο πραγμάτων που καθορίζεται από την παγκοσμιοποίηση, τις αλλαγές στον κοινωνικό ρόλο της γυναίκας (ως η «παραδοσιακά υπεύθυνη» να μαγειρέψει), τις αντιλήψεις και τις γνώσεις περί υγείας και ποιότητας, την ταχύτητα διάδοσης της πληροφορίας ώστε να δημιουργούνται νέες γαστρονομικές τάσεις.

32

«Είναι πολύ ενδιαφέρον να παρακολουθούμε πως και αν επικυρώνεται η συνέχεια των παρελθοντικών αυτών διατροφικών συνηθειών. Κάτι που εξαρτάται από το πόσο ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες και προκλήσεις. Γιατί Κληρονομιά δεν είναι μόνο το τι πήρες αλλά και το τι θα δώσεις-κληροδοτήσεις. Γι’ αυτό άλλωστε, το μότο της «Κληρονομιάς» είναι «ιστορίες του παρελθόντος στο φως του πολιτισμικού παρόντος». Γιατί ό,τι εξετάζουμε το εξετάζουμε στο σήμερα με βλέμμα στο μέλλον», σημειώνει η κ. Κλαίρη Μπακούρα ιδρύτρια της πρωτοβουλίας «Η Κληρονομιά της Γεύσης». Και είναι πράγματι αυτή η μετάβαση της γαστρονομικής μνήμης που κινεί το ενδιαφέρον έτσι όπως καταγράφεται μέσα από τις μαρτυρίες ανθρώπων διαφορετικών ηλικιών. Τα λαχανικά, το ταχινί, τα «ορφανά» γεμιστά αλλά και το ψωμί με λάδι φτάνουν στο σήμερα λιγότερο ή περισσότερο ατόφια ενώ άλλα, όπως ο μπακαλιάρος, μετεξελίσσεται σε fish sticks, είτε για λόγους ευκολίας στο μαγείρεμα, είτε γιατί είναι ένας τρόπος το παιδί να φάει ψάρι. «Αρχικά δεν είχε επικοινωνηθεί ότι οι γαστρομνήμες που συλλέγουμε απευθύνονται σε όλες τις ηλικίες, οπότε μόλις δημοσιεύσαμε μια ιστορία για τις ψαροκροκέτες Captain iglo, μας πήραν δύο τρία τηλέφωνα κάποιες κυρίες οι οποίες είναι μεγάλες υποστηρίκτριες της «Κληρονομιάς», φωνάζοντας «δεν είναι παραδοσιακό, είναι και ξενόφερτο, γιατί το βάλατε;», λέει η κ. Μπακούρα. «Ναι, δεν είναι παραδοσιακό με την έννοια που αντιλαμβανόμαστε την παράδοση και σίγουρα δεν είναι ελληνικό, είναι όμως μια «γάστρο-μνήμη» πολύ διαδεδομένη σε εκείνους που γεννήθηκαν μέσα ’80 με μέσα ’90, και εξίσου σημαντικό, είναι μια γρήγορη λύση. Συνοδευόταν και από τη φράση «τα νηστεύω μόνο από κρέας 4/2021

ΘΕ

και τυρί τα παιδιά, σήμερα θα τους κάνω ψαροκροκέτες». Παράλληλα οι αφηγηματικές αναμνήσεις αποτελούν ένα εξαιρετικό πεδίο έρευνας σχετικά με τις αλλαγές που επέφερε η βιομηχανία τροφίμων στη διατροφή αλλά και στο θυμικό αναφορικά με τα προϊόντα που θεωρούμε ως αγνά ή παραδοσιακά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο ροζ ταραμάς ο οποίος εμφανίστηκε για πρώτη φορά στα ελληνικά μπακάλικα στη δεκαετία του 1950 και οφείλει την εντυπωσιακή απόχρωσή του στην προσθήκη χρωστικών ουσιών με σκοπό την προσέλκυση των καταναλωτών. Έτσι, παρά τη σημερινή γνώση για την ποιοτική ανωτερότητα του λευκού ταραμά, ο ροζ ταραμάς αποτέλεσε και ενδεχομένως συνεχίζει να αποτελεί ένα κυρίαρχο ή το επιθυμητό «παραδοσιακό» διατροφικό στοιχείο της σαρακοστής, πολύ απλά γιατί το φαγητό δεν είναι μόνο επιβίωση αλλά μια νοσταλγική εμπειρία η οποία εμπεριέχει ισχυρές αναμνήσεις από γεγονότα, συναισθήματα πρόσωπα και καταστάσεις που συνδέονται με την παρασκευή του. Με ποιο απλά λόγια, το φαγητό της μαμάς ή της γιαγιάς αποτυπώνεται στη μνήμη ως μια ξεχωριστή νοσταλγική γεύση με τεράστια συμβολική δύναμη που σύμφωνα με έρευνες σχετίζεται περισσότερο με την ανάμνηση της φροντίδας που μας προσφέρουν τα αγαπημένα μας πρόσωπα, παρά με την ύπαρξη μιας μυστικής συνταγής. Ένας άλλος δείκτης για τη σχέση οικιακής κουζίνας – βιομηχανίας και τηλεόρασης που ξεκίνησε να αναπτύσσεται πριν το 2000 είναι σύμφωνα με την κ. Μπακούρα η παρακάτω αφήγηση: «Δεν έκανα κάτι ιδιαίτερο, βασικά δεν πολυνηστεύαμε κιόλας για να είμαι ειλικρινής, καμιά Τετάρτη η Παρασκευή, αλλά πιο πολύ Τετάρτες, έκανα μακαρόνια με κόκκινη σάλτσα. Είχε βγει κι η διαφήμιση τότε που έλεγε ΘΕ

4/2021

«είμαι μακαρονάς τι να κάνω;» και θυμάμαι τη συζητούσαμε πολύ και είχε γίνει μόδα το μακαρόνι με κόκκινη σάλτσα!». Αξιοσημείωτη είναι επίσης η μαρτυρία που καταγράφεται σχετικά με την κινόα, ως αφήγηση ανθρώπου που δεν τρώει κρέας και η οποία περιγράφει, όχι συνολικά τη γαστρονομική κληρονομιά αλλά τη γαστρονομική κατάσταση της Ελλάδας όπου για χρόνια κυριαρχούσε το ζωικό προϊόν. Κάτι που σταδιακά παρατηρούμε ότι αλλάζει τα τελευταία χρόνια με τη διάδοση της χορτοφαγικής και vegan διατροφικής κουλτούρας στις νέες γενιές. Στο ίδιο μοτίβο καταγράφεται και η αφήγηση μιας μητέρας 3 παιδιών, 45 ετών η οποία σημειώνει: «Έχω ξεσηκώσει όλες τις νηστίσιμες συνταγές της γιαγιάς μου και των φιλενάδων της για να δώσω στα παιδιά μου ένα πιο βιώσιμο διατροφικό μοντέλο χωρίς τόσο πολύ κρέας. Οι παλιές τα λένε νηστίσιμα, εγώ θέλω να τα περάσω στα παιδιά μου σαν καθημερινά. Και φαίνεται να το έχω καταφέρει. Ήρθε μια μέρα ο μεγάλος μου από το σχολείο και μου λέει ‘Μαμά, σήμερα ο <τάδε> είχε μαζί του σουβλάκι, σουβλάκι μαμά το πιστεύεις;’. Του έχει περάσει δηλαδή ότι το κρέας δεν είναι για κάθε μέρα, οπότε του έκανε πολύ μεγάλη εντύπωση που το άλλο το παιδάκι είχε για μεσημεριανό σουβλάκι. Καλά κι εμένα βέβαια, αλλά αυτό είναι άλλη μεγάλη συζήτηση. Πάντως ναι, νηστίσιμα, μια χαρά, με έχουν σώσει τα τεφτέρια των γιαγιάδων!». Οι αφηγήσεις που ακολουθούν αποτελούν μαρτυρίες που συλλέχθηκαν στο πλαίσιο της δράσης «Μικρο-ιστορίες νηστείας» από την πρωτοβουλία «Η Κληρονομιά της Γεύσης». Στείλτε τις δικές σας γαστρονομικές αναμνήσεις στο facebook: @theheritageoftaste 33

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Τα καλαμαράκια θέλουν τον πουρέ τους Το …βρώμικο της νηστείας

«Η γιαγιά μου, η μάνα της μάνας μου, όταν μέναμε εκεί μας έφτιαχνε όλα τα απαγορευμένα, αυτά τα φαγητά που δεν περνούσαν ποτέ το κατώφλι του σπιτιού μας. Μας έκανε συνέχεια λουκάνικα φρανκφούρτης στο τηγάνι. Τα λουκάνικα φρανκφούρτης η μάνα μου ούτε να διανοηθεί να τα δει, έτσι τα βλέπαμε κι εμείς μόνο στη γιαγιά. Στη νηστεία όμως η γιαγιά έμπαινε σε δίλλημα, γιατί και δεν ήθελε να τρώμε κρέας τουλάχιστον απ'τα χέρια της, ξέρεις πως κάνουν, αλλά δεν ήθελε και να μας χαλάσει και τα χατίρια! Έτσι λοιπόν ανακάλυψε το αντίστοιχο βρώμικο της νηστείας, τοστ με μαγιονέζα και τα έλεγε καβουροπόδαρα, εννοούσε τα μπαστουνάκια σουρίμι, τα οποία κι αυτά και τη μαγιονέζα η μάνα μου ούτε να τα δει. Το βρώμικο της νηστείας από τη γιαγιά, το κάνω ακόμη, είναι τέλειο. Αν δεν κοιτάξεις πόσα συντηρητικά έχουν τα σουρίμι μπαστουνάκια βέβαια, όπως μάλλον είχε κάνει η μανούλα μου!».

34

«Στον παππού μου άρεσαν πάρα πολύ τα κοκκινιστά. Ό,τι είχε σάλτσα ντομάτας, μα μακαρόνια, μα κρέας, μα λαδερά μα όσπρια, όλα. Και τον θυμάμαι κάθε φορά που έφτιαχνε η γιαγιά στη νηστεία το αγαπημένο του, τα καλαμαράκια με πουρέ και κόκκινη σάλτσα, έλεγε "μπράβο ρε Κική, καλύτερο κι από μοσχάρι κοκκινιστό!". Και η γιαγιά επέμενε, πως όπως το μέλι και το βούτυρο, έτσι και τα καλαμαράκια με τον πουρέ θέλουν μπλέξιμο, να γίνουν ένα! Εγώ δε νηστεύω αλλά το μαγείρεψα αυτό το φαγητό σήμερα γιατί τους θυμήθηκα κι ήταν νόστιμο, μ' άρεσε, όχι νόστιμο όσο της γιαγιάς βέβαια!».

Ελιές και χόρτα «Στο Μουρσί στους Αγίους Σαράντα που μεγάλωσα αν νηστεύαμε; Εμείς όχι, οι μεγάλοι όμως ναι. Καλά βασικά όλοι νηστεύαμε μονίμως από κρέας γιατί δεν είχαμε (γέλια), εγώ όταν ήρθα στην Ελλάδα άρχισα να ψωνίζω και να τρώω κρέας! Τι τρώγανε όταν νηστεύανε, ό,τι είχανε, τι είχανε; Μόνο χόρτα που μαζεύαν με καμιά ελιά και ψωμιά που ζύμωναν».

Το μυλοκουρκούτι «Στην Ανάβρα (Αγιάς) καλλιεργούσαν πολύ το σουσάμι και υπήρχε στο Mεταξοχώρι ή στους Νερόμυλους δε θυμάμαι καλά που ήταν, υπήρχε εκεί και μύλος που το άλεθαν και έπαιρναν το αυτό που λέγαμε "μυλοκουρκούτι" αυτο το αλεσμένο που έβγαινε, και μας άρεζε πολύ. Το κρατούσαν αυτό το ταχίνι που το έλεγαν μυλοκουρκούτι για τη νηστεία και το έτρωγαν στο ψωμί και το έτρωγαν κι αυτό στην περίοδο της νηστείας. Ειδικά όταν ζύμωνε η μάνα μας και κανα πρόσφορο, τρελαινόμασταν. Σκούρο ήταν, όχι σαν αυτά που παίρνετε εσείς τώρα, εκείνο ήταν σκούρο. Πω πω νόστιμο που ήταν...».

Το ταπεινό λαχανόρυζο «Εμένα μ' άρέσουν τα "ταπεινά" φαγητά. Ούτε πολύς μπελάς να τα φτιάξεις, ούτε πολλά λεφτά να τα αγοράσεις, ούτε εκατό ώρες στην κουζίνα, ούτε δεν ξέρω κι εγώ πόσα λιπαρά. Να, ένα από τα αγαπημένα μου ταπεινά της Σαρακοστής είναι το λαχανόρυζο. Βάζεις και μπόλικο λεμόνι και είναι μούρλια! Και ξέρεις τι υγιεινό είναι το λάχανο; Πολύ!».

4/2021

ΘΕ

Κινόα η νηστήσιμη «Καλά γενικά εγώ επειδή είμαι βίγκαν, μόνο τα φαγητά της νηστείας θέλω να θυμάμαι γιατί γενικά ρε συ πολύ ζωικό παράγωγο στο φαγητό στην Ελλάδα. Εντάξει τώρα τελευταία έχει αρχίσει να αλλάζει αυτό αλλά θυμάμαι πριν καμιά δεκαετία που με είχε ρωτήσει μια φίλη μου Ιρλανδή, βίγκαν από τότε αυτή, πότε είναι μια καλή περίοδος να επισκεφτεί την Ελλάδα και της είχα πει κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής γιατί μόνο έτσι θα βρίσκει αρκετές επιλογές να τρώει έξω! Δίκιο δεν είχα; Δηλαδή street food παλιότερα έβρισκες μόνο σουβλάκι. Σήμερα εγώ σας έστειλα και γκουρμέ φωτογραφία έβαλα τα δυνατά μου! Ρόκα, καρότο, φακές, κινόα, φουλ νόστιμο και υγιεινότατο!».

Ο κύριος αρακάκος «Ο αρακάς. Ξεκάθαρα ο αρακάς. Γενικά έπαιζε μέσα στην εβδομάδα αλλά στη νηστεία ήταν στανταράκι, μας ερχόταν άνευ φέτας! Η γιαγιά μου όταν ήμασταν μικρά τον έλεγε ο αρακάκος. Κι έμεινε. Ο αρακάκος. Ήταν σα να ερχόταν άνθρωπος, όχι φαγητό. Γιατί είχε όνομα δικό του, σαν τους ανθρώπους. Είναι ο αρακάκος της γιαγιάς μου». ΘΕ

4/2021

Τα «Ψευτογεμιστά» «Η γιαγιά μου η Μαρίκα, προσφύγισσα από την Μ. Ασία, μας έφτιαχνε ένα φαγητό που το ονόμαζε "Ψευτογεμιστά". Δεν είχα ακούσει καμία άλλη οικογένεια να το τρώει και με έκανε να νιώθω ξεχωριστή. Φαντάσου τη γέμιση για τα γεμιστά που την άφηνε με περισσότερο νερό να βράσει και κατέληγε σε ένα χυλωμένο ριζότο με λαχανικά και δυόσμο, περιγραφή που χαλαρά θα έβρισκες σε γκουρμέ εστιατόριο. Η γιαγιά όμως δεν ήξερε από τέτοια, είχε ζήσει φτώχεια, ξεριζωμό αλλά την γεύση την ήξερε καλά. Ξεκινούσε να το φτιάχνει την περίοδο της Σαρακοστής και το έφτανε έως καλοκαίρι όταν οι ντομάτες και τα κολοκύθια ήταν στα φόρτε τους!».

Κουνουπίδι με καλό ψωμί Α, το κουνουπίδι το γιαχνί της Σαρακοστής και γενικά η γυναίκα μου το έκανε κι εκτός νηστείας, αλλά στη νηστεία πιο συχνά το τρώγαμε. Αυτό όμως να ξέρεις, θέλει καλό ψωμί, όχι σαν αυτές τις αηδίες που τρώτε τώρα που το ζουλάς το ψωμί και είναι σαν πλαστελίνη. Θέλει καλό ψωμί, χωριάτικο, έτσι δύο τρεις φέτες. Και με πατάτες το φτιάχναμε πολύ ωραίο. Αλλά με το ψωμί καλύτερο. Με καλό ψωμί, έτσι;".

Ποντιακό «Χοσάφι»

«To Ποντιακό "χοσάφι" ήταν το επιδόρπιο της νηστείας αλλά η γιαγιά η Φανή το έτρωγε και σαν φαγητό. Εγώ καθόμουνα πάνω από την κατσαρόλα γιατί με τρέλαιναν τα χρώματα, είχε και ξερά βερύκοκα και το ξύλο κανέλλας, και απολάμβανα τόσο το άρωμα της κανέλλας στο σπίτι! Σήμερα το ξαναφτιάχνω, είναι τόσο νόστιμο, θρεπτικό και πάρα πολύ χρήσιμο για την ανοιξιάτικη αποτοξίνωση του οργανισμού! Πως το κάνουμε; Σε μια κατσαρόλα ρίχνουμε μέσα τα υλικά (εκτός τα μήλα) και το νερό, τόσο, όσο να τα σκεπάζει. Χαμηλώνουμε τη φωτιά και το αφήνουμε για 10‘ λεπτά να βράσουν, ανακατεύοντας πού και πού. Κόβουμε και προσθέτουμε τα μήλα. Ανακατεύουμε και αφήνουμε να βράσουν για 15’ λεπτά. Αποσύρουμε από τη φωτιά, το αφήνουμε σκεπασμένο να κρυώσει. Κατά τον Νίκο Σαραντάκο, η λέξη προέρχεται απο τα τουρκικά (hosaf) και είναι περσικής καταγωγής (hosab) που σημαίνει «ευχάριστο νερό».

35

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

γράφει η Χαρίκλεια Βλαχάκη

Καινοτομία στο πιάτο Τι μπορεί να μας «διδάξει» μία πίτα για τη σημασία της διατροφικής επάρκειας, την έννοια του υπεύθυνου καταναλωτή και παράλληλα τον διατροφικό πλούτο της Θεσσαλίας; Σύμφωνα με έρευνα των Ηνωμένων Εθνών, το 2019 περισσότεροι από 931 εκατομμύρια τόνοι φαγητού παγκοσμίως, κατέληξαν στα σκουπίδια των νοικοκυριών, των εστιατορίων και των σούπερ μάρκετ τη στιγμή που, κατά την ίδια χρονιά, ένας άνθρωπος στους εννέα υπέφερε από χρόνιο υποσιτισμό. Συγκεκριμένα η πείνα το 2019 έπληξε σχεδόν 690 εκατομμύρια ανθρώπους, δηλαδή το 8,9% του παγκόσμιου πληθυσμού, αριθμός που σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αναμένεται να ξεπεράσει τα 840 εκατομμύρια ανθρώπους μέχρι το 2030. Σε αυτή τη φούσκα επίπλαστης καταναλωτικής ευδαιμονίας, η πείνα και η σπατάλη του φαγητού αποτελούν την όψη του ίδιου νομίσματος ενώ ανυπολόγιστες είναι και οι συνέπιες για το περιβάλλον εξαιτίας της κατασπατάλησης ενέργειας και φυσικών πόρων.

«Είναι γεγονός ότι η επιστήμη και η τεχνολογία πρόσφεραν διαχρονικά εργαλεία που βελτίωσαν την ποιότητα διατροφής και συνέβαλαν στην επισιτιστική ασφάλεια στο βαθμό που πλέον θεωρούμε την επάρκεια τροφής δεδομένη και τη διαθεσιμότητά της αμετάβλητη», σημειώνουν οι κ. Κατερίνα Μούτου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Βιολογίας Σπονδυλωτών του τμήματος Βιοχημείας & Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και η κ. Κωνσταντίνα Κόντσα, Αρχαιολόγος – Κοινωνική Ανθρωπολόγος, Υπεύθυνη Μουσείου Σιτηρών & Αλεύρων, στο εξαιρετικά ενδιαφέρον ντο36

κιμαντέρ «Η καινοτομία της πίτας» που δημιουργήθηκε στα πλαίσια του «Thessaly Science Festival». Σε αυτό, μέσα από τη διασύνδεση του παραδοσιακού αγροδιατροφικού μοντέλου της Θεσσαλίας με την ερεύνα και την επιστήμη, επιχειρείται η διερεύνηση νέων πρακτικών για την παραγωγή και κατανάλωση τροφής. Ποιος θα μπορούσε να είναι λοιπόν ο τρόπος για να αλλάξουμε αυτή την εξίσωση; Σήμερα ο καταναλωτής έχει χάσει την επαφή με την τροφή και δεν διστάζει να απορρίψει τρόφιμα χωρίς δεύτερη 4/2021

ΘΕ

ΘΕ

4/2021

37

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Σύμφωνα με έκθεση των Ηνωμένων Εθνών, ο κύριος «ένοχος» για την σπατάλη τροφής είναι τα νοικοκυριά που πετούν σχεδόν το 11% των συνολικά διαθέσιμων για κατανάλωση τροφίμων ή 569 εκατομμύρια τόνους και ακολουθούν οι διάφορες υπηρεσίες τροφίμων (5% ή 244 εκατ. τόνοι) και τα εστιατόρια και λοιπά καταστήματα εστίασης (2% ή 118 εκατ. τόνοι). σκέψη, σε αντίθεση με τις προβιομηχανικές κοινωνίες οι οποίες σε μεγάλο βαθμό παρήγαγαν την τροφή που κατανάλωναν σε ένα πλαίσιο αυτάρκειας του κάθε νοικοκυριού. Επιπρόσθετα, ανέπτυσσαν τεχνικές για την ορθή διαχείριση της τροφής που χαρακτηρίζεται από τρεις βασικούς παράγοντες την τοπικότητα, την εποχικότητα και τη λιτότητα, πληροφορούμαστε από το ντοκιμαντέρ. Τοπικότητα, ως προς το κλίμα και τις πρώτες ύλες που διαθέτει ο κάθε τόπος (και άρα όχι μια ενιαία ελληνική κουζίνα αλλά πάρα πολλές τοπικές παραλλαγές σε όλα τα είδη τροφής), εποχικότητα που συνεπάγεται έναν ετήσιο διατροφικό κύκλο με χειμερινά και καλοκαιρινά φαγητά και λιτότητα που υπαγορεύεται από το βιοτικό επίπεδο του κάθε νοικοκυριού αλλά και - εξίσου σημαντικό- από έναν εθιμικό κύκλο, όπως οι περίοδοι νηστείας. Ένα εύγλωττο παράδειγμα των παραπάνω αποτελεί η πίτα, ο πρωταγωνιστής της θεσσαλικής διατροφής καθώς ανάλογα με την ευρηματικότητά της κάθε νοικοκυράς μπορεί να γίνει ένα κυρίως πιάτο που θα ταΐσει όλη την οικογένεια ή ένα συνοδευτικό.

ή και της αλιείας. Είναι, με άλλα λόγια, ένα παρασκεύασμα που συμπληρώνει τη λεγόμενη «μεσογειακή διατροφική τριάδα», το λάδι, το ψωμί και το κρασί. Η παραγωγή και η κατανάλωση της τροφής είναι επίσης ένας πλούσιος πολιτισμικός κώδικας έμφορτος νοημάτων. Η πίτα διπλώνεται και αγκαλιάζει το περιεχόμενό της όπως, συμβολικά, ενώνει τους ανθρώπους που τη μοιράζονται στις ιδιαίτερες εθιμικές περιστάσεις και ταυτόχρονα υποδηλώνει την ευχή για σταθερή ένωση. Εμπεριέχει επίσης και στοιχεία γοήτρου, γιατί το ζητούμενο για μια νοικοκυρά είναι να μπορεί να ανοίγει φύλλο και να φτιάχνει καλές πίτες. «Υπάρχουν λοιπόν οι «φτωχόπιτες», οι πίτες χωρίς φύλλο, οι χειμωνιάτικες και οι καλοκαιρινές που υπακούν στον κανόνα της εποχικότητας, αλλά και οι πιο περίτεχνες πίτες που πρωταγωνιστούν στα εορταστικά τραπέζια όπως για παράδειγμα η βασιλόπιτα στη Θεσσαλία που είναι μια κρεατόπιτα πολλές φορές εμπλουτισμένη με τραχανά», όπως εξηγεί η αρχαιολόγος – Κοινωνική Ανθρωπολόγος κ. Κωνσταντίνα Κόντσα, μιλώντας για την καινοτομία της πίτας.

Η καινοτομία της πίτας Η πίτα είναι το φαγητό της ανάγκης, το (σχετικά) γρήγορο στην παρασκευή, το φαγητό που μπορείς να πάρεις έξω από το σπίτι και να το καταναλώσεις εύκολα στον χώρο δουλειάς, στο χωράφι. Είναι, επίσης, η βασίλισσα της «κουζίνας των φτωχών» καθώς μέσα σε αυτήν μπορούν να ενσωματωθούν όλα τα υπόλοιπα από προηγούμενα γεύματα. Τίποτε δεν πετιέται, αλλά γίνεται μια νέα νοστιμιά. Είναι όμως και το φαγητό της γιορτής, της ξεχωριστής περίστασης που θέλουμε να μοιραστούμε με τους άλλους γύρω μας. Μέσα στη ζύμη της πίτας, βρίσκουμε τόσο τα χόρτα (τα άγρια, του κήπου, τα μυρωδικά), όσο και προϊόντα της κτηνοτροφίας

Κληρονομιά και επιστήμη Η Θεσσαλία διαθέτει πράγματι ένα τεράστιο καταπίστευμα διατροφικής και γαστρονομικής κληρονομίας που μπορεί να λειτουργήσει ως πηγή έμπνευσης για να αντλήσουμε καλές πρακτικές για το σήμερα. Τα φαινομενικά απλά φαγητά, με τα λιτά σκεύη, τα απλά υλικά και τις απλές συνταγές, έχουν εγκολπώσει μια ενθυλακωμένη μαγειρική σοφία που μπορεί να μετασχηματιστεί σε καινοτομία και να απαντήσει στις προκλήσεις της σύγχρονης εποχής. «Η τοπικότητα, η εποχικότητα και η λιτότητα στη διατροφή είναι στοιχεία που καλούμαστε να ανακαλύψουμε ξανά στο σήμερα, επιλέγοντας συνειδητά τροφή που παράγεται με

38

4/2021

ΘΕ

χαμηλό οικολογικό αποτύπωμα, με χαμηλές απαιτήσεις κατανάλωσης ενέργειας και με καλή διαχείριση πόρων», τονίζει η Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Βιολογίας κ. Κατερίνα Μούτου και συνεχίζει: «Η συνειδητοποίηση ότι η υπεύθυνη παραγωγή και κατανάλωση τροφής είναι μονόδρομος φέρνει την επιστήμη και την τεχνολογία αντιμέτωπες και μια μεγάλη πρόκληση που αποτυπώνεται και στην ευρωπαϊκή πράσινη συμφωνία. Το πώς μπορεί δηλαδή να επιτευχθεί επισιτιστική ασφάλεια με τρόπο που να ικανοποιούνται εξίσου, το κοινωνικό θεμέλιο της διατροφικής επάρκειας για όλους αλλά και ο σεβασμός προς το περιβάλλον. Η επιστήμη που δουλεύει για τη διατήρηση υγειούς εδάφους, την εξοικονόμηση του νερού, την ελεγχόμενη ανάπτυξη του θρεπτικού προφίλ των τροφίμων, την ορθολογική και κυκλική χρήση πόρων και τη μείωση της τροφής που καταλήγει στα σκουπίδια, είναι αυτή που υποστηρίζει παραγωγικά συστήματα ακριβείας ικανοποιώντας και την ανάγκη για περιβαλλοντική συμμόρφωση. Η τροφή είναι πολύτιμη και είναι σημαντικό να φτάσουμε στο σημείο που στην ερώτηση, «τι χρειαζόμαστε περισσότερο κάθε μέρα;» η απάντηση θα είναι αυτόματη και αυθόρμητη. Τροφή». Ο Μύλος του Παππά Στη εισαγωγή του ντοκιμαντέρ «Η καινοτομία της πίτας» που μπορείτε και αξίζει να δείτε στο κανάλι της Αντιδημαρχίας Πολιτισμού στο youtube, η αρχαιολόγος κ. Κόντσα μας ξεναγεί παράλληλα στην ιστορία και τους χώρους του Μουσείου Σιτηρών και Αλεύρων στον Μύλο του Παππά, ο οποίος αποτελεί μια απτή απόδειξη της διατροφικής αλλαγής που επέφερε η εκβιομηχάνιση στο διατροφικό μοντέλο. Ο Μύλος του Παππά, ένα κτήριο με μακρά ιστορική διαδρομή που ξεκίνησε το 1893 λίγα μόλις χρόνια μετά την ΘΕ

4/2021

προσάρτηση της Θεσσαλίας στο νεοελληνικό κράτος, δημιουργήθηκε όταν ένας πρωτοπόρος επιχειρηματίας, ηπειρώτης στην καταγωγή, ο Κωνσταντίνος Παππάς ιδρύει στη Λάρισα την καρδιά της σιτοπαραγωγού Θεσσαλίας έναν ατμοκίνητο ανεμόμυλο. Η ατμομηχανή μεγάλης ισχύος, μια μεγάλη τεχνολογική καινοτομία για την εποχή, επισκίασε όλους τους υπόλοιπους τοπικούς αλευρόμυλους και ακολουθώντας μια σειρά από τεχνολογικές καινοτομίες και εκσυγχρονισμούς ο Μύλος του Παππά κατόρθωσε να έχει μια δυναμική και διαρκή παρουσία για έναν περίπου αιώνα. Με τη σειρά λοιπόν εφαρμόζει την πετρελαιοκίνηση και γύρω στα τέλη του 1920 τη νέα τεχνολογία άλεσης που δίνει τη δυνατότητα να παράγεται αλεύρι λευκό, μαλακό και σκληρό, το περίφημο ντεβέτ ή ντεβέτα που απορροφάται από τη βιομηχανία ζυμαρικών, ενώ στα τέλη της δεκαετίας του 50 έχουμε την πλήρη ηλεκτροδότηση του Μύλου. Αυτή η επιτυχημένη πορεία διακόπτεται και σταματά οριστικά το 1983 εξαιτίας μια σειράς οικονομικών συγκυριών και θεσμικών περιορισμών. Η μεγάλη αλλαγή που επιφέρει ο Μύλος του Παππά στα καταναλωτικά και διατροφικά δεδομένα της πόλης είναι η παραγωγή νέων τύπων αλεύρων που διοχετεύονται στην αγορά και κατά συνέπεια προσφέρονται νέα προϊόντα. Το έτοιμο ψωμί από το λευκό αλεύρι κερδίζει συνεχώς έδαφος σε σχέση με το ζυμωτό ψωμί των θεσσαλικών νοικοκυριών αλλά και τα ζυμαρικά που γίνονται είδος πρώτης ανάγκης. Το ντοκιμαντέρ «Η καινοτομία της πίτας» είναι μια δράση του Thessaly Science Festival για το Athens Virtual Science Festival 2021 και υλοποιήθηκε σε συνεργασία του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, του Τμήματος Βιοχημείας & Βιοτεχνολογίας, της Αντιδημαρχίας Πολιτισμού και Επιστημών του Δήμου Λαρισαίων, του Μουσείου Σιτηρών και Αλεύρων του Μύλου του Παππά και του έργου Heritage of Taste.

39

ΠΡΟΣΩΠΑ

γράφει η Χαρίκλεια Βλαχάκη

Πρωτοπόρες γυναίκες οδοντίατροι στη Λάρισα Άννα Νικόδημου «Η Αννίκα ήταν μια από τις πρώτες γυναίκες οδοντιάτρους της πόλης μας. Άννα την βάφτισε ο νουνός της άλλα κανένας στην πόλη μας δεν την ήξερε σαν Άννα. Όλοι Αννίκα τη φωνάζαμε όπως την λέγαν από μικρό κορίτσι. Ακόμη και οι ασθενείς της ως οδοντίατρο, λέγαν θα πάμε για τα δόντια μας στην Αννίκα του Νικόδημου. Κι αυτό είχε τη σημασία του για όλη την παλιά Λάρισα που ήξερε τους μπακάληδες τους Νικοδημέους, που είχαν από τα παλιότερα μαγαζιά στην πόλη μας στον Άγιο Νικόλαο. Και ο πατέρας της Γιώργος Νικόδημος είχε το μαγαζί του λίγο παρακάτω από τα γνωστά Νικοδημέϊκα απέναντι από το πρώτο Γυμνάσιο της Λάρισας όπου και σήμερα διατηρείται το κτήριο, το παραδοσιακό του παππού της Νίκου Νικόδημου όπου τώρα είναι μια παραδοσιακή ταβέρνα με τα βαρέλια, τα κατοστάρια για το κρασί και όλη τη διακόσμηση του παλιού μπακάλικου με την κλασσική αφίσα που γράφει «Ο πωλών τοις μετρητοίς και ο πωλών επί πιστώσει». Και το μαγαζί αυτό το παραδοσιακό το δούλεψε και μετά τον θάνατο του παππού της ο αδερφός του πατέρα της Ευαγγελος Νικόδημος. Φυσικά η ιστορία των Νικοδομέων 40

είναι μεγάλη αλλά εμάς αυτή την στιγμή μας αφορά η Αννίκα. Η Αννίκα λοιπόν άνοιξε το οδοντιατρείον της μόλις τέλειωσε το 1955 στην οδό Ταγματάρχου Βελισσαρίου 27 όπου παραδίπλα βρίσκεται και το παραδοσιακό μπακάλικο του θείου της όπως είπαμε. Ήταν η πρώτη οδοντίατρος που έκανε αποκέντρωση έφυγε δηλαδή από την ζώνη της κεντρικής μας πλατείας και έμεινε για πολλά χρονιά εκεί ώσπου παντρεύτηκε τον γνωστό αναισθησιολόγο της πόλης τον Ν. Γκουράβα και μετακόμισε πιο κοντά στην πλατεία όπου μένει μέχρι σήμερα με την οικογένειά της. Πετυχημένη λοιπόν επιστήμων και καλή νοικοκυρά αγαπητή στην πόλη μας και στον κύκλο των συναδέρφων. Έντονο το ενδιαφέρον της για την πρόοδο της επιστήμης μας και πίστευε ακράδαντα ότι μόνο μέσω του Οδοντιατρικού Συλλόγου μπορούσαν να λυθούν τα ακανθώδη οδοντιατρικά προβλήματα από την παράνομη εξάσκηση των οδοντοτεχνιτών που ακόμα την δεκαετία του 1950 οργίαζε, μέχρι την αναβάθμιση της οδοντιατρικής μας επιστήμης από το ποδοκίνητο τουρ στο αερότορ κ.λπ. Όπως είπαμε ήταν καλή και αγαπητή συνάδελφος και πάντα κοντά σ' όλες τις εκδηλώσεις του οδοντιατρικού Συλλόγου Λάρισας μέχρι την συνταξιοδότησή της το 1989».

4/2021

ΘΕ

Πριν μερικές εβδομάδες έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 91 ετών, η Αννίκα Νικοδήμου Γκουράβα μια από τις πρώτες γυναίκες οδοντιάτρους στη Λάρισα. Με αφορμή το θάνατό της, ανατρέξαμε στο βιβλίο του αείμνηστου οδοντίατρου Μπαρμπή Βοζαλή «Πορτραίτα πρωτοπόρων οδοντιάτρων της Λάρισας» που κυκλοφόρησε το 2006, αναζητώντας την ιστορία των πρώτων γυναικών που άσκησαν την οδοντιατρική επιστήμη. Όπως σημειώνει ο Μπαρμπής Βοζαλής στον πρόλογο του βιβλίου του, ως παλιός είχε την τύχη να γνωρίσει και να κουβεντιάσει με πολλούς από αυτούς τους παλιούς πρωτοπόρους της οδοντιατρικής επιστήμης οι οποίοι δούλεψαν σε μία δύσκολη εποχή για το επάγγελμά και κατόρθωσαν να το αποσπάσουν από τα χέρια των πρακτικών «συναδέλφων», γιατί τότε δεν υπήρχαν επιστήμονες οδοντίατροι. «Αυτοί συνήθως και από παράδοση ήταν οι κουρείς, που η καρέκλα τους πολύ μοιάζει με την οδοντιατρική. Διέθεταν διάφορα εμπειρικά φάρμακα από βότανα ή σκόνες και με πρωτόγονες οδοντάγρες επιχειρούσαν εξαγωγή δοντιών. Σε μας εδώ στην Ελλάδα μέχρι το 1911 η Ιατρική Σχολή δεν συμπεριλάμβανε την οδοντιατρική εκπαίδευση. Στην κατοχή ήταν καμιά δεκαριά οδοντίατροι στην Λάρισα και όταν ήρθα εγώ και γράφηκα στο Σύλλογο είμασταν καμμιά τριανταπενταριά το έτος 1956». Γράφει λοιπόν ο Μπαρμπής Βοζαλής:

Μάρθα Παπασίμου «Μια από τις παλιές καλές συναδέλφους και η Μάρθα Παπασίμου. Βέρα Λαρισαία γεννημένη στη συνοικία του Αγ. Αθανασίου. Μικρότερη από εμένα αλλά σχεδόν τελειώσαμε μαζί το Οδοντιατρικόν Σχολείον γιατί εγώ την βρήκα όταν από μια τριετία επέστρεψα από την αναγκαστική μου τότε στράτευση λόγω του εμφυλίου πολέμου. Μαζί κουβαλούσαμε το ποδοκίνητο τουρ στα ατελείωτα σκαλοπάτια του οικήματος της σχολής μας στην οδό Χαλκοκονδύλη. Γιατί στα εργαστήρια που κάναμε έπρεπε να το παίρνουμε μαζί μας δύο φορές την εβδομάδα και να το πηγαίνουμε στο σπίτι μας ή κάπου κοντά στη σχολή μας, γιατί αν το αφήναμε στη σχολή δεν ξέραμε αν την επόμενη που το χρειαζόμασταν θα το βρίσκαμε. Ούτε αποθήκη υπήρχε, ούτε καμία ασφάλεια και όποιον του χρειαζόταν μπορούσε να στο πάρει και άντε να αγοράσεις καινούργια βάση όπως τη λέγαμε. Βέβαια παρ' όλο που ήμασταν νέοι, το ανέβασμα ειδικώς ήταν μια μεγάλη ταλαιπωρία και ειδικά για τις γυναίκες, τις κοπέλες εννοώ τις συναδέλφισσες. Η Μάρθα ήταν μια κοπέλα στρουμπουλή και λίγο γεμάτη τα κατάφερνε μια χαρά στο ανέβασμα του τουρ. Μια μέρα που ανέβαιναν τον «γολγοθά» μαζί με τα τουρ μου λέει «Κοίτα βρε Βοζαλή την αδικία η Σούλα ποτέ δεν ανεβάζει το τουρ μονή της. Πάντα κάποιος συνάδελφος βρίσκεται και κάνει αυτήν την αγγαρεία». «Τι να σου κάνω βρε Μάρθα» της απαντώ, «έπρεπε και συ να 'σαι όμορφη και ναΘΕ

4/2021

ζιάρα σαν την Σούλα και δεν θα κουβαλούσες ποτέ το τουρ μονή σου». Πρέπει να σημειώσω εδώ ότι η Σούλα ήταν μια από τις πιο όμορφες συναδέλφισσες της χρονιάς μας, βέρα Αθηναία ναζιάρα και κολπανατζού, πάντοτε ντυμένη στη σικ και με την τελευταία μόδα και φυσικά μακιγιαρισμένη στην εντέλεια. Η φουκαριάρα η Μάρθα κοντούλα και χωρίς οικονομικές δυνατότητες για ντύσιμο της μόδας και μακιγιάζ δεν την έδινε κανείς σημασία με αποτέλεσμα να κουβαλάει μόνη της το τουρ στα σκαλοπάτια του Οδοντιατρικού Σχολείου μας. Ήταν όμως εργατική και φοβερά επιμελής φοιτήτρια κι έτσι τελείωσε αμέσως το πανεπιστήμιο. Την τελευταία μας χρονιά εγώ σαν πρόεδρος των φοιτητών την κάλεσα στον ετήσιο τελευταίο μας χορό στην Αθήνα να ρθει να διασκεδάσει και αυτή γιατί σε καμιά εκδηλωσή μας δεν ερχόταν. Η απάντηση της ήταν «άσε βρε Βοζαλή δεν πειράζει, ευχαριστώ για την πρόσκληση αλλά προτιμώ να καθίσω στο σπίτι μου να διαβάσω». Έτσι λοιπόν τέλειωσε το Πανεπιστήμιο το 1956 και αμέσως γράφηκε στον Ο.Σ.Λ. και άρχισε να εργάζεται στο Συκούριο. Λίγα χρόνια όμως έμεινε στην Λάρισα γιατί το σπίτι της ήταν εδώ, στο Συκούριο πήγαινε μόνο την ημέρα για την καθημερινή της οδοντιατρική απασχόληση. Γρήγορα βρήκε και τον γαμπρό παντρεύτηκε και μετακόμισε στον Αλμυρό. Eξάσκησε την οδοντιατρική επιτυχής μέχρι την συνταξιοδότηση της».

41

ΠΡΟΣΩΠΑ Φανή Βασκάλη

Γιούλα Ζέγγου Γεννήθηκε το 1922 στην Ελασσόνα. Εξάσκησε την οδοντιατρική από το 1951 στην Ελασσόνα. Περισσότερα στοιχεία δεν υπάρχουν.

Ελένη Τσιλιμπή Αδερφή του οδοντιάτρου Βάσου Ζέγγου με τον οποίο άνοιξε μαζί οδοντιατρείο. Έμεινε στη Λάρισα μόνο μια τριετία καθώς παντρεύτηκε στην Αθήνα.

Γεννήθηκε το 1923 στο Ναύπλιο. Στη Λάρισα το 1951 εξάσκησε την οδοντιατρική λίγους μήνες μόνο και διεγράφη χωρίς να γνωρίζουμε τη νέα εγκατάστασή της.

Ελένη Γκολφίνου- Γιαννακούλη (Στο βιβλίο αναγράφεται ως η πρώτη γυναίκα οδοντίατρος στη Λάρισα). Γράφει ο Μπαρμπής Βοζαλής: «Η Ποταμιά είναι ένα χωριό της Αγιάς κρυμμένο μέσα σε κάτι λόφους από τους οποίους αναβλύζουν νερά που σχηματίζουν μικρά ποταμάκια. Έτσι λοιπόν και το χωριό το είπαν Ποταμιά. Ποταμιά λοιπόν, χωριουδάκι που δεν είναι ορατό σχεδόν από πουθενά, ούτε και από τον δρόμο που πάει από την Αγιά στο Σκλήθρο. Έτσι λοιπόν οι κάτοικοι δεν ενοχλούνταν σχεδόν από κανέναν, παρά μόνο από τον φοροεισπράκτορα όταν πήγαινε για την είσπραξη των φόρων. Υπάρχει μάλιστα και το εξής ανέκδοτο. Όταν το 1941 τα Γερμανικά στρατεύματα κατέλαβαν την Ελλάδα φυσικά κατέλαβαν και όλα τα χωριά όπως κάνει ένας ευσυνείδητος στρατός κατοχής. Λοιπόν την Ποταμιά δεν κατόρθωσαν να την βρουν, δηλαδή να την ανακαλύψουν και να την καταλάβουν Έτσι η Ποταμιά έμεινε ελεύθερο ελληνικό χωριό μέχρι που αργότερα Γερμανικό απόσπασμα, φυσικά με την βοήθεια Ελλήνων συνεργατών τους μπήκε στο χωριό μέρα, μόνο και όχι για τίποτε άλλο αλλά για να πάρουν γουρούνια, γιατί τότε η Ποταμιά λόγω της βλάστησης και των άφθονων νερών είχε κοπάδια από γουρούνια που τα βοσκούσαν ελεύθερα οι χοιροβοσκοί σε μια κατάσταση μισοάγρια και το κρέας τους ήταν νοστιμότατο. Σ' αυτό λοιπόν το ειδυλλιακό χωριουδάκι με τα γουρουνάκια γεννήθηκε η πρώτη οδοντίατρος της περιοχής Αγιάς, η Ελένη Γκολφίνου. Δημοτικό σχολείο πήγε στο χωριό, γυμνάσιο στην Αγιά όπου τότε τα κορίτσια μετριώνταν στα δάχτυλα. Για να πάνε δε στο Γυμνάσιο περνούσαν μπροστά από το οδοντιατρείο, το μοναδικό τότε στην Αγιά του Τάκη Καρδάρα. Μόλις είχε τελειώσει το Πανεπιστήμιο τότε ο αείμνηστος Τάκης, νέος ωραίος με την άσπρη του μπλούζα 42

έκανε τα κορίτσια της Αγιάς να καρδιοχτυπούν γι' αυτόν. Η συνάδελφος μας λοιπόν Eλένη βλέποντας τον επηρεάστηκε και πέρασε από το παιδικό της μυαλό να γίνει και κείνη οδοντίατρος. Τότε τα πράγματα ήταν λίγο δύσκολα για μια κοπέλα να σπουδάσει, ήταν και η Γερμανική κατοχή, μετά ο εμφύλιος πόλεμος, όμως η οικογένεια της Ελένης την βοήθησε και την έστειλε στην Αθήνα όπου πήρε το πτυχίο οδοντίατρου από το Αθηνησι Οδοντιατρικόν Σχολείον (κατά το Γαλλικόν Εκόλ Ντενταρ), το οποίον μεταφράσαμε και μεις επί το Ελληνικότερον ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ χωρίς να λάβουμε υπ' όψιν μας τον υποτιμητικόν τρόπον τινά χαρακτήρα που έχει στην Ελλάδα η λέξη σχολείον, που υπονοούμε το Δημοτικό Σχολείο ενώ για τους Γάλλους έχει Πανεπιστημιακό χαρακτήρα. Ευτυχώς ύστερα από χρόνια και αγώνες γίναμε Οδοντιατρική σχολή. Έτσι με το πτυχίο στο χέρι η Ελένη, οδοντίατρος πια, έρχεται στη Λάρισα, κάνει την εγγραφή στον Οδοντιατρικό σύλλογο το 1950 και το 1951, αφού ξεκουράστηκε μερικούς μήνες στην Ποταμιά ανοίγει οδοντιατρείο στην Αγιά στον κεντρικό δρόμο λίγο παραπάνω απ' τον Τάκη Καρδάρα, που είχε μεγαλώσει κατά πέντε χρόνια, παραμένοντας μακριά από τον ζυγό του γάμου, πάντα νέος και ωραίος ότι έμεινε σ' όλη του την ζωή. Άρχισε λοιπόν την επαγγελματική της καριέρα η συνάδελφος του σε δύσκολα χρόνια. Ακόμα ο εμφύλιος δεν είχε τελειώσει καλά καλά και τα σημάδια στην μικρή κωμόπολη της Λάρισας την Αγία ήταν εμφανή και μάλιστα με αρκετά θύματα και από τις δυο πλευρές. Αλλά ο αντίκτυπος δεν έφτανε στο οδοντιατρείο της νέας οδοντιάτρου, της Ελένης, που άρχισε το επιστημονικό της έργο με το ασήκωτο βάρος για μια νέα γυναίκα να εργάζεται με το ποδοκίνητο τουρ. Τώρα συ4/2021

ΘΕ

Ειρήνη Βλαχοστέργιου

Χαρίκλεια Λεπτοπούλου

Γεννήθηκε το 1924 στη Ραψάνη Λάρισας. Εργάστηκε για αρκετά χρόνια στη Λάρισα. Μετά τον γάμο της διεγράφη από τον Οδοντιατρικό Σύλλογο Λάρισας. Συνέχισε την επαγγελματική της σταδιοδρομία στην Αθήνα, όπου και συνταξιοδοτήθηκε από το ΤΣΑΥ.

νταξιούχος πια που την επισκέφτηκα στο σπίτι της εδώ στη Λάρισα στην οδό Μανδηλαρά μου έλεγε: «Το βράδυ όταν τελείωνα και τον τελευταίο ασθενή έπεφτα ξερή στο κρεββάτι και δεν ήξερα ποιο πόδι μου πονούσε περισσότερο, το δεξί που πατούσε το πεντάλ του τουρ ή το αριστερό που στηριζόταν».

- Καλά λέω βρε Ελένη, τις απονευρώσεις πως τις κατάφερνες σε μια επίσκεψη; «Δυστυχώς μου απαντά, με το ποδοκίνητο τουρ δεν μπορείς να κάνεις απονεύρωση σε μια επίσκεψη, δηλαδή να μπορέσεις να κόψεις το δόντι. Γι' αυτό κάναμε το εξής: Bάζαμε αρσενικό και το τραβούσαμε σε αρκετές επισκέψεις γιατί καμιά φορά έμενα και από φρέζες. Δεν ήταν δίπλα μας που λέει ο λόγος το κατάστημα οδοντιατρικών ειδών και έπρεπε να πάω στον ΟΤΕ να τηλεφωνήσω στη Λάρισα, στον Βαγγέλη Μερκούρη που είχε τα οδοντιατρικά είδη για μας και το δέμα για να μην χαθεί τις περισσότερες φορές μου το έφερνε στην Αγιά με το λεωφορείο της γραμμής η Σουλτάνα, μια δεσποινίδα 39 ετών που την είχε βοηθό ο αείμνηστος Βαγγέλης Μερκούρης». Το κατάστημα του Βαγγέλη ήταν σ' ένα παραδοσιακό διώροφο της πόλης μας που ο ιδιοκτήτης του δώρισε στο Δήμο Λάρισας όπου σήμερα χτίστηκε το μοντέρνο κτήριο της Δημαρχίας μας. Φυσικά η Σουλτάνα πήγαινε και το δέμα του Τάκη Καρδάρα που το ιατρείο του ήταν πιο μπροστά από της Ελένης και τάχα αστεία ρωτούσε την Σουλτάνα «για να δω την τσάντα σου βρε Σουλτάνα πήρε πολλές ενέσεις σήμερα η Ελένη;». Εδώ λοιπόν πρέπει να πούμε ότι τα ηρωικά εκείνα χρόνια ήταν και η εποχή της εξαγωγής των δοντιών. Πρώτα πρώτα ο κόσμος είχε πολλά καταστραμμένα δόντια από την περίοδο της κατοχής και από τις ταλαιπωρίες και μόλις μπορούσε να κονομήσει τα απαραίτητα χρήματα πήγαινε στον ΘΕ

4/2021

Οδοντίατρος που ήρθε στην περιοχή στα χρόνια της κατοχής. Γεννήθηκε στον Πειραιά το 1919 και πήρε το πτυχίο του Οδοντιατρικού Σχολείου το 1939. Γράφτηκε στον οδοντιατρικό σύλλογο Λάρισας το 1940 και εξάσκησε την οδοντιατρική στο Συκούριο μέχρι το 1942 οπότε ο οδοντιατρικός σύλλογος Λάρισας χάνει τα ίχνη της χωρίς να ξέρει που πήγε και τι απέγινε.

Κυρία Τσελέμπη Γεννήθηκε το 1923 στην Κεφαλλονιά. Πήρε πτυχίο το 1948 και εξάσκησε την οδοντιατρική για λίγα χρόνια στον Τύρναβο.

οδοντίατρο για το σχετικό ξεκαθάρισμα του στόματος. Φυσικά και με τις τότε δυνατότητες μπορούσαν πολλά δόντια να σωθούν από την εξαγωγή αλλά οι πελάτες δεν ήθελαν να πάνε και να γυρίζουν από το χωριό πχ από την Ποταμιά στην Αγιά δέκα επισκέψεις για να κάνουν το δόντι. Προτιμούσαν λοιπόν την εύκολη λύση την εξαγωγή. Εξαγωγή οδόντος λοιπόν. Έλα όμως που σπάνια πληρώνονταν γιατί είχαν συνηθισμένο σλόγκαν που λέγαν «Ξέρεις Λενίτσα μόλις επουλωθεί θα έρθω να το περάσω οπότε στα πληρώνω όλα μαζί...» Βέβαια το ανωτέρω σλόγκαν το καλλιέργησε τρόπον τινά ο αείμνηστος Τάκης Καρδάρας ο οποίος είχε έρωτα με την πολιτική και φυσικά ήθελε να υποχρεώνει τους μελλοντικούς του ψηφοφόρους, όπως γράψαμε και στο πορτραίτο του Τάκη Βουλευτού μας, οδοντιάτρου και αναμορφωτή της Αγιάς. Το 1956 γνωρίζει και παντρεύεται τον νέο γιατρό Λάμπρο Γιαννακούλη και συνεχίζει την οδοντιατρική της προσφορά στην Αγιά μέχρι το 1967. Φυσικά μέχρι τότε είχαν πάει και αλλοι νέοι τότε συνάδελφοι οδοντίατροι, ο Θανάσης Πετράκης και ο Μιχάλης Χατζηκομίτσας. Έτσι λοιπόν κλείνει το κεφάλαιο της πρώτης γυναίκας οδοντιάτρου της περιοχής μας και μάλιστα στην Αγιά. Όταν γύρισε από την Αγιά στην Λάρισα είχαν έρθει στην πόλη μας και άλλες γυναίκες οδοντίατροι, όμως η Ελένη άνοιξε οδοντιατρείο στην οδό Μανδηλαρά 46 το οποίο φυσικά φρόντισε να ανανεώσει ριζικά γιατί εν τω μεταξύ είχε τεθεί σε κυκλοφορεί το αερότορ. Ευτυχισμένη λοιπόν σύζυγος και μαμά που είναι υπερήφανη για τον μοναχογιό της τον αγαπητό καρδιολόγο συνάδελφο Γιάννη Γιαννακούλη. Ετσι δεν της έμεινε να κάνει τίποτα άλλο στην ζωή παρά να συνταξιοδοτηθεί στο ΤΣΑΥ το 1991 αφού έγραψε την σεμνή και αθόρυβη ιστορία της πρώτης γυναίκας οδοντιάτρου της περιοχής μας».

43

ΠΑΣΧΑ

Μ. Εβδομάδα:

Οι παραδόσεις και οι συνταγές της Σάββατο του Λαζάρου Το Σάββατο του Λαζάρου, οι νοικοκυρές ζυμώνουν τα Λαζαράκια, που είναι ψωμάκια στα οποία δίνουν το σχήμα ανθρώπου σπαργανωμένου, όπως παριστάνεται στις εικόνες ο Λάζαρος. Αφού τα πλάσουν βάζουν στη θέση των ματιών δυο γαρύφαλλα, ενώ συνηθίζεται να φτιάχνουν τόσους «Λάζαρους», όσα παιδιά έχει η οικογένεια. Υλικά: 1 κιλό αλεύρι, 1 φλιτζάνι του τσαγιού σταφίδες, 4 κουταλιές της σούπας Συνταγή ζάχαρη, 1/2 φλιτζάνι του τσαγιού καλαγια Λαζαράκια μποκέλαιο ή ελαιόλαδο, 1 κ.γλ. γλυκάνισο ή μαστίχα, μαγιά, λίγα μοσχοκάρφια και λίγο σουσάμι. Εκτέλεση: Διαλύουμε τη μαγιά με ένα φλιτζάνι χλιαρό νερό μέσα στη λεκάνη του ζυμώματος και προσθέτουμε το καλαμποκέλαιο, τη ζάχαρη, τις σταφίδες, το γλυκάνισο ή τη μαστίχα και ένα ακόμη φλιτζάνι χλιαρό νερό. Ρίχνουμε το αλεύρι και ζυμώνουμε σε μέτρια ζύμη. Αδειάζουμε το ζυμάρι στον αλευρωμένο πάγκο της κουζίνας και ξαναζυμώνουμε με δύναμη. Χωρίζουμε το ζυμάρι σε κομμάτια, τα οποία τα πλάθουμε σε ανθρωπάκια τοποθετώντας τα μοσχοκάρφια για μάτια, μύτη κ.λπ. Με λάδι αλείφουμε τα ταψιά, τοποθετούμε μέσα τα λαζαράκια, τα πασπαλίζουμε με σουσάμι και τα σκεπάζουμε με βαμβακερή πετσέτα. Τα αφήνουμε σε ζεστό μέρος να φουσκώσουν. Τα ψήνουμε στους 180 βαθμούς για 45-50 λεπτά.

44

Κυριακή των Βαΐων Την Κυριακή των Βαΐων, σε ανάμνηση της θριαμβευτικής εισόδου του Χριστού στα Ιεροσόλυμα, όλες οι εκκλησίες στολίζονται με κλαδιά από βάγια, ενώ μετά τη λειτουργία ο παπάς ευλογεί και δίνει στους πιστούς σταυρούς από βάγια, τους οποίους βάζουμε στα εικονίσματα ή όπου αλλού χρειαζόμαστε προστασία. Επειδή την ημέρα αυτή επιτρέπεται να φάμε ψάρι, έχει επικρατήσει σχεδόν σε όλη την Ελλάδα, να τρώμε μπακαλιάρο τηγανιτό και μάλιστα με σκορδαλιά.

4/2021

ΘΕ

Σε μερικούς τόπους το πασχαλινό τραπέζι μένει στρωμένο για τρεις ημέρες, ενώ τα ψίχουλα που μένουν τα ρίχνουν στ' αμπέλια για να μεταδοθεί σ' αυτά αφθονία. Τα ήθη και τα έθιμα που συνοδεύουν το πασχαλινό τραπέζι είναι πολλά. Ας ρίξουμε μια ματιά στις βασικότερες γευστικές ελληνικές παραδόσεις της Μεγάλης Εβδομάδα.

Μεγάλη Δευτέρα Η Μεγάλη Δευτέρα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Ιωσήφ, του γιου του Ιακώβ, που αναφέρεται στη Παλαιά Διαθήκη και στην άκαρπη συκιά, που την καταράστηκε ο Χριστός και ξεράθηκε μ' ένα του λόγο. Σε όλη την Ελλάδα ξεκινούν οι ετοιμασίες στα σπίτια για τον εορτασμό της Λαμπρής. Στα χωριά, κυρίως, ασπρίζουν με ασβέστη τις αυλές και βάφουν κόκκινες τις γλάστρες. Σε κάποιες περιοχές οι πιστοί συνηθίζουν να τρώνε μόνο ψωμί και νερό έως τη Μεγάλη Πέμπτη το πρωί, που θα μεταλάβουν των Αχράντων Μυστηρίων.

ΘΕ

4/2021

Μεγάλη Τρίτη Τη Μεγάλη Τρίτη στην εκκλησία διαβάζεται η Παραβολή των Δέκα Παρθένων, ενώ το βράδυ στον Εσπερινό ψάλλεται το τροπάριο της Κασσιανής. Σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας, τη Μεγάλη Τρίτη φτιάχνονται τα κουλουράκια και τα τσουρέκια, αν δεν τα έχουν φτιάξει την Κυριακή των Βαΐων. Υλικά: 3-4 κ.σ. ελαιόλαδο (αν νηστεύουμε και από λάδι, μπορούμε να το παραλείΣυνταγή για ψουμε και να την κάνουμε αλάδωτη), 1 Ταχινόσουπα σκελίδα σκόρδο, 1 κρεμμύδι, 1 πράσο, 2 πατάτες, 2 καρότα, αλάτι – πιπέρι, 1/2 κ.γλ. κουρκουμά, 1/4 κ.γλ. κύμινο, 1 1/2 λίτρο ζεστό νερό, 1/3 κούπας ταχίνι, 1/4 κούπας χυμό λεμόνι, για το γαρνίρισμα ψιλοκομμένο μαϊντανό, ξύσμα λεμόνι. Εκτέλεση: Σοτάρουμε σε ελαιόλαδο το σκόρδο, το κρεμμύδι, το πράσο, τα καρότα και τις πατάτες. Προσθέτουμε αλάτι – πιπέρι, κουρκουμά & κύμινο, το ζεστό νερό και βράζουμε τη σούπα για 10 περίπου λεπτά. Βάζουμε το ταχίνι σε ένα μπολ και προσθέτουμε μερικές κουταλιές από την σούπα, ανακατεύοντας διαρκώς. Προσθέτουμε και τον χυμό λεμόνι. Πολτοποιούμε τη σούπα με τη ράβδο χειρός και ρίχνουμε μέσα το ταχίνι ανακατεύοντας καλά. Σερβίρουμε με ψιλοκομμένο μαϊντανό και ξύσμα λεμόνι.

45

ΠΑΣΧΑ

Μεγάλη Τετάρτη Η Μεγάλη Τετάρτη είναι αφιερωμένη στη μνήμη της αμαρτωλής γυναίκας, που μετανόησε, πίστεψε στο Χριστό και άλειψε τα πόδια του με μύρο. Το απόγευμα της Μεγάλης Τετάρτης τελείται το μυστήριο του Μεγάλου Ευχελαίου, όπου διαβάζονται επτά Ευαγγέλια και επτά Ευχές. Με αυτό τον τρόπο ευλογείται το λάδι με το οποίο ο ιερέας «σταυρώνει» τους πιστούς στο μέτωπο, στο πηγούνι, στα μάγουλα και στις παλάμες. Σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας, οι γυναίκες πηγαίνουν στο Μεγάλο Ευχέλαιο έχοντας μαζί τους μια σουπιέρα με αλεύρι που έχουν στερεώσει μέσα 3 κεριά. Αυτά τα κεριά τα καίνε κατά τη διάρκεια του μυστηρίου και το αλεύρι το χρησιμοποιούν για να φτιάξουν τα Πασχαλινά Κουλουράκια.

46

Μεγάλη Πέμπτη Τη Μεγάλη Πέμπτη γίνεται ο Μυστικός Δείπνος, όπου ο Ιησούς κοινωνάει τους μαθητές του δίνοντάς τους από ένα κομμάτι ψωμί που συμβολίζει το σώμα Του και κρασί που συμβολίζει το αίμα Του. Το βράδυ ψάλλονται τα Δώδεκα Ευαγγέλια και στην εκκλησία περιφέρεται ο Σταυρός με τον Ιησού. Αφού τελειώσουν τα 12 Ευαγγέλια, κοπέλες αναλαμβάνουν να στολίσουν τον Επιτάφιο με γιρλάντες από λευκά λουλούδια, έτσι ώστε το πρωί της επόμενης μέρας να είναι έτοιμος να δεχθεί το σώμα του Χριστού κατά την Αποκαθήλωση. Τη Μεγάλη Πέμπτη βάφουμε τα κόκκινα αυγά και ζυμώνουμε τα πασχαλινά τσουρέκια. Υλικά: 1 κιλό αλεύρι (περίπου), 50 γρ. μαγιά νωπή ή 2 φακελάκια Συνταγή για μαγιά σε σκόνη, 1 Λαμπροκουλούρα φλιτζάνι χλιαρό νερό, από τη Λέσβο 200 γρ. ζάχαρη, 1 κ.γλ. αλάτι, 1/2 φλιτζάνι ελαιόλαδο, 1 φλιτζάνι γάλα χλιαρό, 3 αβγά χτυπημένα ελαφρώς, σε θερμοκρασία περιβάλλοντος, 1 κ.γλ. κανέλα, 1 κ.σ. ξύσμα πορτοκαλιού (προαιρετικό), 1 αβγό (τον κρόκο) ανακατεμένο με 1 κουτ. γλυκού νερό, αβγά κόκκινα (βαμμένα). Εκτέλεση: Διαλύετε τη μαγιά στο χλιαρό νερό και προσθέτετε μία κουταλιά σούπας ζάχαρη. Την αφήνετε στην άκρη μέχρι να φουσκώσει και να δημιουργηθούν φουσκάλες. Κρατάτε δύο φλιτζάνια αλεύρι στην άκρη και βάζετε το υπόλοιπο σε μεγάλο μπολ ή μπολ του μίξερ αν χρησιμοποιείτε ειδικό μηχάνημα για ψωμί. Κάνετε μια λακκούβα στη μέση και προσθέτετε τη διαλυμένη μαγιά, τη ζάχαρη, το αλάτι, το λάδι, τα αβγά, την κανέλα και το ξύσμα πορτοκαλιού. Δουλεύετε το μίγμα στο μίξερ ή με τα χέρια και ζυμώνετε καλά προσθέτοντας όσο χρειάζεται από το υπόλοιπο αλεύρι, για να γίνει μια λεία και ελαστική ζύμη. Σκεπάζετε το ζυμάρι με μεμβράνη και μετά με χοντρές πετσέτες. Το αφήνετε σε ζεστό μέρος μακριά από ρεύματα για 1 ώρα και 30 λεπτά περίπου, μέχρι να διπλασιαστεί σε όγκο. Χωρίζετε το ζυμάρι σε 2 κομμάτια (αν φτιάξετε 2 κουλούρες). Ξεχωρίζετε και αρκετό από το ζυμάρι για να φτιάξετε τα σχέδια. Πλάθετε σε κουλούρες ή σε όποιο άλλο σχήμα θέλετε. Αρχίζετε το στόλισμα. Πιέζετε 4 βαμμένα αβγά σταυρωτά στις άκρες. Πλάθετε κορδόνια με το ζυμάρι που φυλάξατε, τα τυλίγετε γύρω από τα αβγά και πιέζετε τις άκρες μέσα στο ζυμάρι. Μπορείτε, επίσης, να φτιάξετε μικρά πουλάκια και να τα τοποθετήσετε πάνω από τα αβγά βάζοντας και γαρίφαλα για ματάκια. Συνεχίζετε το στόλισμα με το υπόλοιπο ζυμάρι. Τοποθετείτε τις λαμπροκουλούρες σε ταψιά, τις σκεπάζετε και τις αφήνετε πάλι να φουσκώσουν σε ζεστό μέρος για να διπλασιαστούν σε όγκο. Αλείφετε την επιφάνεια με τον κρόκο του αβγού και ψήνετε σε προθερμασμένο φούρνο στους 180°C για 15 λεπτά και μετά στους 160°C για άλλα 20-25 λεπτά, προσέχοντας να μη μαυρίσουν πολύ. Αν χρειαστεί, καλύψτε τες με αλουμινόχαρτο κατά τη διάρκεια του ψησίματος. Για να μη «σκάνε» τα τσόφλια όταν ψήνονται, μπορείτε να λαδώνετε τα βαμμένα αβγά πριν τα πιέσετε μέσα στο ζυμάρι.

4/2021

ΘΕ

Μεγάλη Παρασκευή Η Μεγάλη Παρασκευή είναι μέρα μεγάλου πένθους για όλη την Χριστιανοσύνη, η μέρα που κορυφώνεται το Θείο Δράμα με τη δίκη του Ιησού από τον Πόντιο Πιλάτο, τη μαρτυρική του πορεία προς τον Γολγοθά και τη Σταύρωσή Του.

Για τους πιστούς, η νηστεία της ημέρας είναι αυστηρότατη και απαγορεύει ακόμα και το λάδι, ενώ το έθιμο απαγορεύει κάθε εργασία την ημέρα αυτή. Ακόμη και σήμερα σε κάποια χωριά, τη Μεγάλη Παρασκευή οι κάτοικοι δεν βάζουν κατσαρόλα στη φωτιά, ούτε καν στρώνουν τραπέζι.

Μεγάλο Σάββατο Το Μεγάλο Σάββατο οι πιστοί προετοιμάζονται για το χαρμόσυνο μήνυμα της Ανάστασης. Υλικά: 1 μικρή συκωταριά αρνίσια, 1 κιλό σπανάκι, Κόκκινη 1/2 κιλό φρέσκα κρεμμυμαγειρίτσα δάκια ψιλοκομμένα, ένα με σπανάκι ματσάκι άνηθο ή μάραθο, 1/2 φλιτζάνι λάδι για το τσιγάρισμα, αλάτι, πιπέρι, 1 κουταλιά σούπας πελτέ ντομάτας, 1 κουταλάκι του γλυκού ζάχαρη. Εκτέλεση: Ζεματάμε τη συκωταριά σε νερό που βράζει για 3-4 λεπτά, τη στραγγίζουμε και την κόβουμε σε πολύ μικρά κομματάκια. Αυτή τη διαδικασία με το ζεμάτισμα την κάνουμε γιατί διευκολύνει μετά το κόψιμο της συκωταριάς, ακόμα και με ένα ψαλίδι. Σε χαμηλή κατσαρόλα, ζεσταίνουμε το λάδι και σοτάρουμε τα ψιλοκομμένα κρεμμυδάκια μαζί με τη συκωταριά. Αφού αχνιστούν, προσθέτουμε το σπανάκι, τον άνηθο ή τον μάραθο, αλάτι, πιπέρι, τον πελτέ και τη ζάχαρη. Ανακατεύουμε καλά, προσθέτουμε λίγο νεράκι, δηλαδή μισό ποτήρι του κρασιού, χαμηλώνουμε τη φωτιά, σκεπάζουμε την κατσαρόλα και αφήνουμε να μαγειρευτεί το φαγητό. Στο τέλος, προσθέτουμε λίγο επιπλέον φρέσκο άνηθο ή μάραθο για να δροσίσουμε το φαγητό.

Στη Νάξο θα συναντήσει κανείς το παραδοσιακό «μπατούδο», δηλαδή κατσικάκι γεμιστό με εντόσθια, λαχανικά, ρύζι, αυγά και τυρί ψημένο στο φούρνο. ΘΕ

4/2021

Στην Άνδρο το πασχαλινό αρνί (ενίοτε και κατσίκι) λέγεται Λαμπριάτης και γίνεται στον φούρνο γεμιστό με λαχανικά και ρύζι.

Το πασχαλιάτικο αρνί στη Σίφνο ψήνεται στο «μαστέλο», δηλαδή σε πήλινο δοχείο με άνηθο και ντόπιο κόκκινο κρασί, ενώ στην Κάρπαθο γίνεται πάλι στον φούρνο με ρύζι, πλιγούρι και εντόσθια.

47

ΠΑΣΧΑ

Μυστικά για τέλεια πασχαλινά αυγά Κάθε Πάσχα παραδοσιακά τη Μεγάλη Πέμπτη βάφουμε τα κόκκινα αυγά. Συνήθως επιλέγουμε την κλασική κόκκινη βαφή, που συμβολίζει το αίμα του Χριστού, μπορούμε όμως και να πειραματιστούμε με διάφορες τεχνοτροπίες αλλά και φυτικές βαφές για ένα πιο δημιουργικό αποτέλεσμα.

• Τα λευκά αυγά παίρνουν έντονο κόκκινο χρώμα από τη βαφή. Ενώ τα μπεζ αυγά παίρνουν έντονο βαθύ, βυσσινί χρώμα.

• Μην βάφετε φρέσκα αυγά και αυτό γιατί όταν είναι φρέσκα δεν ξεφλουδίζουν εύκολα. Αγοράστε αυγά 7-10 ημερών.

• Τα αυγά που θα βάψετε πρέπει να είναι σε θερμοκρασία δωματίου. Αν τα έχετε στο ψυγείο, βγάλτε τα και δώστε τους χρόνο να έρθουν σε θερμοκρασία περιβάλλοντος. Έτσι, θα αποφύγουμε τις έντονες και απότομες αλλαγές θερμοκρασίας και δεν θα σπάσουν κατά το βράσιμο. Βάψιμο με φυσικούς τρόπους Η πιο γνωστή από όλες τις ενναλακτικές μεθόδους βαψίματος των πασχαλινών αυγών είναι το βάψιμο με κρεμμυδόφυλλα. Ανάλογα με το χρώμα όμως που επιθυμούμε να

48

έχουν τα πασχαλινά αυγά μας, εφαρμόζουμε και διαφορετικές τεχνικές. Συγκεκριμένα: Τα εξωτερικά φύλλα από το κρεμμύδι μας δίνουν ένα καστανό σκούρο χρώμα. Καθαρίστε τα κρεμμύδια από τα εξωτερικά ξερά φύλλα (κρατήστε τα καθαρισμένα κρεμμύδια σε ένα σακουλάκι τροφίμων στο ψυγείο για τις πασχαλινές μαγειρικές σας). Σε μία κατσαρόλα με νερό βάζουμε τα κρεμμυδόφυλλα και τα αυγά σε μια στρώση. Αφήνουμε να πάρουν βράση και βράζουμε 10′ ώστε να βγάλουν τα κρεμμύδια το χρώμα τους και να βαφτούν τα Πασχαλινά αυγά. Αφήνουμε τα αυγά μέσα στην κατσαρόλα με το χρωματιστό νερό για να βαφτούν καλύτερα. Μετά, αφού κρυώσουν τα βγάζουμε σε απορροφητικό χαρτί και αφού στεγνώσουν τα γυαλίζουμε όπως παραπάνω. Μπλε: Τα φτιάχνουμε με κομμάτια από κόκκινο λάχανο. Ροζ: Τα βάφουμε με αποξηραμένα Αρώνια (σε μορφή σκόνης). Μοβ: Τα βάφουμε με παντζάρια. Κίτρινα: Τα βάφουμε με κουρκουμά ή κιτρινόριζα. Πράσινα: Τα βάφουμε με σπανάκι.

4/2021

ΘΕ

Δώρα Με βαφές ζαχαροπλαστικής

Επίσης μπορούμε να βάψουμε τα αυγά με χρώματα ζαχαροπλαστική. Αφού καθαρίσουμε, βράσουμε και αφήσουμε τα αυγά να κρυώσουν όπως περιγράφεται παραπάνω, σε ένα μεγάλο φλιτζάνι βάζουμε νερό μέχρι τη μέση προσθέτουμε 1 κ.γλ ξύδι και 8-10 σταγόνες υγρό χρώμα ζαχαροπλαστικής. Βάζουμε το βρασμένο αυγό σε ένα κουτάλι και το βυθίζουμε στο χρωματιστό νερό. Βάφουμε 1-1 τα βρασμένα αυγά και τα αφήνουμε να πάρουν χρώμα για λίγα λεπτά. Όσο πιο πολύ χρώμα ζαχαροπλαστικής χρησιμοποιήσετε τόσο πιο έντονα θα βαφτούν. Ένας από τους τρόπους που επιλέγει πολύς κόσμος να βάφει τα πασχαλινά αυγά του είναι με Βάψιμο χαρτοπετσέτες. Πρόκειται για έναν πολύ απλό, αυγών με τελείως φυσικό και χωρίς κόλλες και χρωστιχαρτοπετσέτες κές, τρόπο να βάψουμε τα πασχαλινά μας αυγά. Το μόνο που χρειάζεται να αποφασίσετε εσείς είναι να διαλέξετε χαρτοπετσέτες με όμορφα χρώματα και σχέδια. Βράζουμε τα αυγά που θα βάψουμε. Αφού βράσουν, τα αφήνουμε να κρυώσουν και να στεγνώσουν σε μία καθαρή πετσέτα. Παίρνουμε τις χαρτοπετσέτες μας και αφαιρούμε τα εσωτερικά άχρωμα τμήματά της, κρατώντας μόνο τα εξωτερικά με τα σχέδια. Με το φύλλο της χαρτοπετσέτας που κρατήσαμε, καλύπτουμε το βρασμένο μας αυγό και αφού βουτήξουμε το πινέλο σε ασπράδια των αυγών, περνάμε το αυγό πάνω από την χαρτοπετσέτα για να «κολλήσει». Κόβουμε τα υπολείμματα χαρτοπετσέτας που εξέχουν και ξαναπερνάμε με το πινέλο για να είμαστε σίγουροι ότι κόλλησε η χαρτοπετσέτα στο αυγό. Αφήνουμε τα αυγά μας να στεγνώσουν και είναι έτοιμα.

ΘΕ

4/2021

Πάσχα και τα βαφτιστήρια περιμένουν με ανυπομονησία το δώρο των νονών τους! Τα παπουτσάκια και η λαμπάδα ανήκουν στις παραδοσιακές ασφαλείς προτάσεις. Τι γίνεται όμως καθώς το παιδί μεγαλώνει και οι ανάγκες αλλάζουν ή όταν θέλετε να κάνετε απλά τη διαφορά; Αρχικά λάβετε υπόψιν δύο βασικά κριτήρια την ηλικία του παιδιού και τις προτιμήσεις του. Για παιδάκια έως 3 ετών: Τα παιχνιδάκια, τα ρούχα και τα χρηστικά αντικείμενα, όπως οι κουδουνίστρες, οι πιπίλες, τα πάνινα κουκλάκια είναι στις συνηθισμένες επιλογές. Μια ακόμη πρωτότυπη ιδέα είναι να δημιουργήσετε ένα video με τις πρώτες σας αναμνήσεις από εκείνα, σίγουρα θα το εκτιμήσουν μεγαλώνοντας. Για 4-10: Επιτραπέζια παιχνίδια, ρούχα, πάζλ, σετ ζωγραφικής, αυτοκινητάκια, κούκλες, κουκλόσπιτα, διαδραστικά βιβλία, λογοτεχνικά βιβλία, τηλεσκόπιο. Για 10-15: Ρολόι, ρούχα, πρώτο κινητό, υπολογιστής, ακουστικά μουσικής είναι ασφαλείς και αγαπημένες επιλογές. Για 15 και πάνω: Ρούχα, βιβλία, παπούτσια, χρήματα, υπολιγιστή, κινητό κ.ά. Σε συνδυασμό με όλα τα παραπάνω μην ξεχνάτε το σπουδαιότερο δώρο που μπορείτε να τους προσφέρετε και δεν είναι άλλο από την ουσιαστική παρουσία σας στη ζωή τους, όσο κι αν αυτά μεγαλώσουν. Η ιδιότητα του πνευματικού γονέα είναι σπουδαία και πρέπει να ανανεώνεται διαρκώς και όχι μια φορά το χρόνο!

49

διακόσμηση Σπίτι στην εξοχή Στον κόσμο της διακόσμησης, το «country» είναι ένας γενικός όρος που περιγράφει πολλά στυλ. Το country αναφέρεται στην αισθητική που αντιπροσωπεύει το στυλ που επικρατεί στο αγροτικό σπίτι και μπορεί να περιλαμβάνει ταπετσαρίες με φρούτα, φυτά και πουλιά σε παστέλ χρώματα, κουρτίνες με βολάν, ξύλινες επιφάνειες και κεραμικά σκεύη, έντονα χρώματα λουλουδιών και λαχανικών όπως το κίτρινο, το κόκκινο και το πράσινο, δαντέλα και πολύ καρό. Τα υλικά που συνθέτουν αυτό το στυλ περιλαμβάνουν το ξύλο και την πέτρα μαζί με πληθώρα άλλων οργανικών φυσικών υλικών. Είδη όπως το Γαλλικό country, το εξοχικό στυλ, το στυλ ξύλινο σαλέ, το Αμερικάνικο country και η διακόσμηση με θέμα το παράκτιο σπίτι εντάσσονται στη γενική κατηγορία του country. Αυτό που έχουν κοινό όλα αυτά τα στυλ είναι η ανεπίσημη αίσθηση που προσδίδουν στον χώρο, η έμφαση σε φυσικά υλικά που συχνά βρίσκονται σε ημιτελή κατάσταση ή φθαρμένα, οι απαλές αποχρώσεις με χρώματα από τη φύση και πάνω από όλα μια φιλόξενη, απλή και ζεστή εμφάνιση.

50

4/2021

ΘΕ

ΘΕ

4/2021

51

διακόσμηση Πως θα το εφαρμόσετε στο σπίτι σας

Βήμα 1ο

Βήμα 2ο

Βήμα 3ο

Για την τραπεζαρία σας επενδύστε σε ένα ρουστίκ ξύλινο τραπέζι, το οποίο θα ντύσετε με ένα τραπεζομάντηλο ή σουπλά σε παραδοσιακό στυλ και πάνω προσθέστε έναν ρετρό δίσκο με διάφορα κεριά ή μια όμορφη πιατέλα για τα φρούτα σας. Για να πετύχετε την αρμονία, μπορείτε να συνδυάσετε ένα όμορφο ανθοδοχείο με φρέσκα λουλούδια με μια πιατέλα μεταλλική. Τέλος, φωτίστε τον χώρο με ένα ρουστίκ φωτιστικό ή εναλλακτικά ένα πιο φινετσάτο φωτιστικό οροφής και έχετε φτιάξει μια τέλεια και ζεστή country τραπεζαρία!

Στο καθιστικό επιλέξτε για τους τοίχους και τα έπιπλα ουδέτερες μπεζ, σιέλ, γκρι και λευκές αποχρώσεις. Εάν διαθέτετε έναν ουδέτερο γκρι ή μπεζ καναπέ, προσθέστε έντονα μαξιλάρια με με ρετρό μοτίβα. Προσθέστε ξύλινα ρετρό διακοσμητικά όπως μια ξύλινη μινιατούρα, ένα μπαούλο και μερικά φυτά για φρέσκια ατμόσφαιρα.

Η κουζίνα, ένα από τα πιο σημαντικά δωμάτια του σπιτιού και ένας χώρος που το country δένει απόλυτα και τον κάνει αυτόματα πιο ζεστό. Κρεμάστε σειρές με πιπεριές αποξηραμένες, ή αποξηράνετε και διατηρείστε μια μεγάλη κολοκύθα και φυσικά παρατάξτε τα μπαχαρικά σας στα ράφια ή στη βιτρίνα σας! Επιλέξτε κανάτες και τσαγιέρες σε ρετρό στυλ, εξοπλιστείτε με ψάθινα καλάθια και συρμάτινα πανεράκια για να οργανώσετε την κουζίνα σας και μην ξεχάσετε να κρεμάσετε έναν μαυροπίνακα, στον οποίο μπορείτε να γράφετε το μενού της ημέρας, ή να διασκεδάσουν τα παιδιά σας γράφοντας και ζωγραφίζοντας.

52

4/2021

ΘΕ

ΘΕ

Βήμα 4ο

Βήμα 5ο

Για τους τοίχους επιλέξτε όμορφα vintage καδράκια με χρώματα και παλιές επιγραφές και ιδιαίτερους ρετρό καθρέφτες που θα μεταμορφώσουν τον χώρο σας στη στιγμή! Δεν χρειάζεται να επενδύσετε πολλά σε διάφορα αντικείμενα. Μικρές πινελιές εδώ και εκεί θα αναδείξουν το στυλ που επιθυμείτε.

Βάλτε το ρομαντικό country στύλ στο υπνοδωμάτιο για να χαλαρώσετε και να απολαύστε τον χρόνο σας σε αυτό. Πολλά μαξιλάρια, χαμηλός φωτισμός και vintage διακοσμητικά θα συνθέσουν μια αρμονική ατμόσφαιρα. Απαραίτητα στοιχεία country για την κρεβατοκάμαρά σας είναι ένα ρετρό μπουντουάρ ή ένας καθρέφτης καθώς και κομοδινάκια με vintage ύφος. Άλλη μια αναζωογονητική πρόταση είναι να τοποθετήσετε ένα μπουκέτο λεβάντας σε μια πήλινη κανάτα στη ραφιέρα σας. Η κρεβατοκάμαρά σας είναι έτοιμη να σας υποδεχτεί και να σας ξεκουράσει μετά από μια δύσκολη μέρα!

4/2021

Όποια συμβουλή και να ακολουθήσετε, ένα είναι σίγουρο: με το διαχρονικό και ξεκούραστο country στυλ διακόσμησης θα αλλάξετε τη διάθεσή σας, θα ξεφύγετε από αυστηρές ψυχρές γραμμές και θα εντυπωσιάσετε τους επισκέπτες σας με το ευχάριστο και ανάλαφρο αλλά συνάμα φινετσάτο αποτέλεσμα. Δώστε νέα πνοή στο σπίτι γιατί μαζί με αυτό θα ανανεωθείτε και εσείς!

53

σχέσεις

Το ποιοτικό σεξ «μυστικό» αντιγήρανσης Η υγιής σεξουαλική ζωή, ιδιαίτερα καθώς τα χρόνια περνούν, μπορεί να μας κάνει να φαινόμαστε νεότεροι από την πραγματική μας ηλικία Η υγιής σεξουαλική ζωή, ιδιαίτερα καθώς τα χρόνια περνούν, μπορεί να μας κάνει να φαινόμαστε 5-8 χρόνια νεότεροι από την πραγματική μας ηλικία υποστηρίζει ο ψυχολόγος Δρ. David Weeks από το Βασιλικό Νοσοκομείο του Εδιμβούργου. Σύμφωνα με τον Βρετανό ψυχολόγο η σεξουαλική δραστηριότητα οδηγεί στην απελευθέρωση της ανθρώπινης αυξητικής ορμόνης που συμβάλλει στην ελαστικότητα της επιδερμίδας. Επιπλέον κατά τη διάρκεια του σεξ απελευθερώνονται ενδορφίνες – οι κατεξοχήν ορμόνες της ευχαρίστησης – που καταπολεμούν τον πόνο και το στρες, συμβάλλοντας και σε καλύτερη ποιότητα ύπνου. Πρόκειται για παράγοντες που αναμφίβολα προάγουν την νεανικότητα του δέρματος. Σύμ54

φωνα με την σχετική έρευνα οι ενήλικες που σε σχετικά ερωτηματολόγια απάντησαν ότι είχαν ερωτικές επαφές κατά μέσο όρο τρεις φορές την εβδομάδα, έμοιαζαν νεότεροι από την ηλικία τους συγκριτικά με το πώς φαίνονταν όσοι είχαν πιο αραιές επαφές. Αυτό όμως σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι μια μηχανιστική προσέγγιση της σεξουαλικής επαφής θα λειτουργήσει ως αποτελεσματικό lifting προσώπου. Σε προηγούμενη έρευνά του ο David Weeks είχε επισημάνει ότι είναι η ικανοποιητική ερωτική ζωή που αφήνει τα αντιγηραντικά της ίχνη στο πρόσωπο μας. Επομένως το συχνό και απολαυστικό σεξ αποτελεί μια εγγυημένη συνταγή αντιγήρανσης και με τη βούλα της επιστήμης.

4/2021

ΘΕ

κοινωνία Φτώχεια και κοινωνικός αποκλεισμός για ένα στα πέντε παιδιά της Ευρώπης Σε τραγική κατάσταση διαβιούν δεκάδες εκατομμύρια ανήλικοι, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Eurostat, τα οποία αποτυπώνουν μία ακόμη σκοτεινή πλευρά της Ευρώπης Η Κομισιόν αποφάσισε να εκπέμψει σήμα κινδύνου το οποίο δεν έχει σχέση ούτε με την πανδημία, ούτε με τα εμβόλια, ούτε με κάποια γεωπολιτική διένεξη ή φυσική καταστροφή. Ένα σήμα που αφορά το μέλλον της Ευρώπης και ολόκληρης της ανθρωπότητας – τα παιδιά. Η αιτία βρίσκεται στην τραγική κατάσταση που βιώνουν δεκάδες εκατομμύρια ανήλικοι, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Eurostat, τα οποία αποτυπώνουν μία ακόμη σκοτεινή πλευρά της Ευρώπης. Καθώς δε τα στοιχεία αυτά αφορούν στο 2019, είναι προφανές ότι μετά το τσουνάμι της Covid-19, η εικόνα θα έχει επιδεινωθεί περαιτέρω. Για τον λόγο αυτό, η Κομισιόν θα καλέσει τις κυβερνήσεις των «27» να καταθέσουν συγκεκριμένο σχέδιο δράσης και θα τους δώσει προθεσμία έξι μηνών για να προχωρήσουν στην υλοποίησή του. Με στόχο να εγγυηθούν τα αυτονόητα για τα παιδιά: Τουλάχιστον ένα πλήρες γεύμα την ημέρα, πρόσβαση στη δημόσια δωρεάν εκπαίδευση και τις παροχές υγείας, διαμονή σε αξιοπρεπή κατοικία, υποστήριξη στα ειδικά ζητήματα που τα απασχολούν. Τα στοιχεία (του 2019) είναι αποκαλυπτικά: Πάνω από το ένα στα πέντε παιδιά και έφηβοι ηλικίας κάτω των 18 ετών – για την ακρίβεια, το 22,5% – βρίσκονται στο όριο της φτώχειας (που ορίζεται από το 60% του μέσου κατά κεφαλή εισοδήματος, συνυπολογιζόμενων και των πάσης φύσης επιδομάτων) και του κοινωνικού αποκλεισμού. Το ποσοστό αυτό, μάλιστα, είναι υψηλότερο σε σύγκριση με το αντίστοιχο για τις ηλικίες 18-64 (21,5%) και άνω των 65 (18,6%). Είναι γεγονός, βεβαίως, ότι στη δεκαετία 2010-’19, το παραπάνω ποσοστό εμφανίζεται να έχει υποχωρήσει κατά σχεδόν πέντε ποσοστιαίες μο-

νάδες από το 27,3% που βρισκόταν. Ωστόσο – και πέρα από τις δραματικές επιπτώσεις που θα έχει η πανδημία – δεν πρόκειται για μια επίδοση για την οποία μπορούν να περηφανεύονται οι κυβερνώντες, ειδικά καθώς την ίδια περίοδο το ΑΕΠ των «27» ενισχύθηκε κατά περίπου 30%, ενώ τα κέρδη των εισηγμένων επιχειρήσεων ακόμη περισσότερο. Εθνικές και ταξικές διαφορές Την ίδια στιγμή, είναι φανερό πως υπάρχουν σοβαρές διαφοροποιήσεις, τόσο ανάμεσα στις χώρες όσο και τις κοινωνικές ομάδες στο εσωτερικό τους. Για του λόγου το αληθές, όπως φαίνεται και στο σχετικό γράφημα, το ποσοστό των παιδιών και εφήβων που αντιμετωπίζουν άμεσο κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού κυμαίνεται από το 11,7% στην Σλοβενία μέχρι το 33,9% στη Βουλγαρία και το 35,8% στη Ρουμανία. Όσο για τις διαφοροποιήσεις εντός των χωρών, τα ευρήματα είναι αποκαλυπτικά για την ταξικότητα του φαινομένου αυτού: Το 50,8% των παιδιών των οποίων οι γονείς έχουν χαμηλό επίπεδο μόρφωσης αντιμετωπίζουν άμεσο κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού – έναντι 7,5% εκείνων με γονείς ανώτερου μορφωτικού επιπέδου. Ο κίνδυνος είναι σαφώς υψηλότερος και για τα παιδιά μονογονεϊκών οικογενειών σε σύγκριση με εκείνα που ζουν σε νοικοκυριά και με τους δύο γονείς – 40,3% έναντι 15,1%. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και για τα παιδιά των οποίων ο ένας τουλάχιστον γονέας είναι μετανάστης ή πρόσφυγας – ο κίνδυνος που αντιμετωπίζουν φτάνει στο 31,7% έναντι 14,4% για τα παιδιά με δύο ντόπιους γονείς.

KHΠOΣ

Η σημασία της σωστής επιλογής χώματος Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, ο κήπος είναι το σύμβολο της ηρεμίας. Ιστορικά προβαλλόταν ως σύμβολο δύναμης και θετικής ενέργειας, ενώ θεωρείται ένα βαθιά ενεργειακό μέρος που μεταδίδει γαλήνη. Ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία για τη ζωή και την υγεία των φυτών είναι το καλό χώμα. Προσφέρει στήριξη στα φυτά και είναι αποθήκη πολύτιμων θρεπτικών στοιχείων και νερού. Κάθε τύπος χώματος αποτελείται από διαφορετικά στοιχεία, τα οποία έχουν και ξεχωριστές ιδιότητες και προσφέρουν διαφορετικά πλεονεκτήματα.

Τα πιο συνηθισμένα στοιχεία Ζεόλιθος: Ένα φυσικό ορυκτό που εξασφαλίζει πολύ καλό αερισμό και αποφυγή ασθενειών. Συγκρατεί το νερό μειώνοντας τις απώλειες θρεπτικών στοιχείων, αυξάνει την παραγωγή και βελτιώνει την ποιότητα των ανθών και των καρπών. Κομπόστ: Αποτελείται από φυτικά υπολείμματα, αερίζει το χώμα και διευκολύνει την αναπνοή των ριζών. Κοπριά: Οργανικό υλικό ζωικής προέλευσης η γνωστή κοπριά, είναι πλούσια σε θρεπτικές ουσίες για βαριά όσο και για ελαφριά εδάφη. Περλίτης και βερμοκουλίτης: Ελαφριά, οργανικά δραστικά υλικά που διευκολύνουν τον αερισμό του χώματος, επιτρέποντας καλή μείξη των υλικών. Τύρφη: Είναι ένα υλικό που βελτιώνει την ποιότητα ενός χώματος. Διατηρεί την υγρασία, προσθέτει θρεπτικές ουσίες και συγκρατεί τον αέρα, το νερό και τα θρεπτικά στοιχεία. Αποτελείται από ελώδη φυτά σε αποσύνθεση και διακρίνεται σε ξανθή και μαύρη τύρφη. Αποδίδοντας την άριστη πρόσμιξη αυτών των στοιχείων εξασφαλίζεται μεγάλη διάρκεια ζωής, έντονη ανθοφορία και πολύ καλή αποστράγγιση για τα φυτά. Οι πιο ενδεικτικές ποικιλίες χώματος Φυτόχωμα: Είναι πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά που μπορούν να αφομοιωθούν γρήγορα από τα φυτά. Χώμα γενικής χρήσης: Όταν συναντάται, χρειάζεται προσοχή, επειδή τέτοιο χώμα. Συνήθως έχει τα βασικά που πρέπει να έχει ένα χώμα, αλλά μπορεί να μην καλύπτει τις απαιτήσεις που έχει κάθε φυτό. Με εμπλουτισμένη τύρφη: Τέτοιο χώμα αποτελείται από τύρφη, περλίτη, φυτόχωμα και είναι εμπλουτισμένο με χωνεμένη κοπριά ή φύκια. Βελτιώνει την υφή των αργιλωδών εδαφών ή και προσδίδει συνεκτικότητα στα αμμώδη εδάφη. Κυρίως είναι για λαχανόκηπους ή οπωρώνες. Ειδικό χώμα: Μερικά φυτά χρειάζονται ειδικά χώματα για τη σωστή ανάπτυξη τους. Για παράδειγμα ορχιδέες χρειάζονται χώμα πολύ ελαφρύ, με υψηλό αερισμό. Χώματα με συγκεκριμένες ονομασίες όπως «χώμα για φυτά εσωτερικού χώρου», «χώμα τριανταφυλλιάς», «χώμα ανθοφόρων» κ.λπ., είναι έτοιμα μείγματα προς χρήση με σωστές αναλογίες, που απαντάνε σε συγκεκριμένες ανάγκες για κάθε περίπτωση. Φυσικά υπάρχουν ακόμα διάφορα χώματα, όπως το φυλλόχωμα ή το κηπόχωμα που διαφέρουν σε σύσταση και χρήση από τα 4 πιο πάνω - βασικά - είδη χώματος. Επιλογή λιπάσματος και κομποστοποίηση Σε αυτό που πρέπει να δώσετε ιδιαίτερη σημασία είναι το είδος και ο βαθμός λίπανσης που έχει κάθε χώμα.

56

4/2021

ΘΕ

Με αυτό το κριτήριο, διαχωρίζονται σε απλά-ελαφριά χώματα και χώματα με λίπανση. Ελαφριά χώματα είναι εκείνα που έχουν ελάχιστο λίπασμα και είναι κατάλληλα για να κάνεις σπορές ή τα χρησιμοποιείς εάν κάνεις υγρή λίπανση σε κάθε πότισμα. Από την άλλη τα χώματα με λίπανση (είτε αυτή είναι οργανική, είτε κομπόστ, είτε κοπριά, είτε οργανοχημική) τα χρησιμοποιείς για να μεταφυτεύσεις ήδη ανεπτυγμένα φυτά και έτσι τους παρέχεις μία ισορροπημένη διατροφή για αρκετό χρονικό διάστημα. Φυσικά υπάρχουν και τα χώματα-υποστρώματα για συγκεκριμένες κατηγορίες φυτών, όπως όξινο χώμα για οξύφιλα φυτά (γαρδένιες, καμέλιες, κά). Στην πίσω πλευρά κάθε συσκευασίας λιπάσματος υπάρχουν αναλυτικές πληροφορίες που θα σε βοηθήσουν να διαλέξεις εκείνο που χρειάζεσαι. Πάνω σε κάθε λίπασμα υπάρχουν 3 βασικοί αριθμοί. Ο πρώτος δηλώνει την περιεκτικότητα % σε Άζωτο (Ν): Ευνοεί τη βλάστηση και την ανάπτυξη του ριζικού συστήματος. Ο δεύτερος δηλώνει την περιεκτικότητα % σε Φώσφορο (Ρ): Απαραίτητο για την ανάπτυξη του ριζικού συστήματος και την ανθοφορία ειδικά στα νεαρά φυτά. Ο τρίτος δηλώνει την περιεκτικότητα % σε Κάλιο (Κ): Κάνει τα φυτά εύρωστα, είναι σημαντικό για την καρποφορία. Μην ξεχνάτε πως για τον κήπο σας και ειδικά για τα προϊόντα που πρόκειται να χρησιμοποιήσετε στη μαγειρική, έχετε τη δυνατότητα να φτιάξετε άριστο οργανικό λίπασμα, κάνοντας κομποστοποίηση! Η διαδικασία είναι απλή. Τα υλικά που δεν χρειάζεστε από την κουζίνα και τον κήπο, θα τα βάλετε σε κατάλληλο χώρο, θα χωνέψουν και θα γίνουν πολύτιμο λίπασμα για τον κήπο σας. Ποια είναι αυτά τα υλικά; • Υπολείμματα λαχανικών (φύλλα και κοτσάνια) • Σάπια ή χαλασμένα φρούτα • Τσόφλια από αυγά • Λουλούδια από ανθοδοχεία (όχι ξυλώδη μέρη) • Φύλλα (ελιάς ή πεύκου σε μικρή αναλογία) • Kομμένο γκαζόν (στρώνεται σε λεπτές στρώσεις). Προσοχή δεν χρησιμοποιούμε ανόργανα υλικά που δεν χωνεύουν και όσα υλικά δημιουργούν δυσάρεστες οσμές όπως υπολείμματα φαγητών (κρέας, λίπη, κόκαλα, λάδια). Η συνεχής ανάδευση του κομπόστ για την παροχή οξυγόνου βοηθά τη δράση των μικροοργανισμών. Αν έχετε φυτά εσωτερικού χώρου που έχουν μόνο πράσινα φύλλα θα χρειαστείτε αζωτούχο λίπασμα δηλαδή ο πρώτος αριθμός στη συσκευασία θα είναι μεγαλύτερος από τον 2ο και τον 3ο. Αν έχετε ανθοφόρα φυτά θα χρειαστείτε φωσφοροκαλιούχο λίπασμα, δηλαδή ο 2ος και 3ος αριθμός θα είναι μεγαλύτεροι από τον πρώτο. ΘΕ

4/2021

Να αποφεύγετε το λίγο και συχνό πότισμα γιατί ενθαρρύνει την επιφανειακή ανάπτυξη ριζών. Να ποτίζετε πιο αραιά με περισσότερη ποσότητα. Αυτό κάνει τα φυτά πιο ανθεκτικά στην έλλειψη νερού. Καλό είναι να ποτίζετε σταθερές μέρες, με σταθερή ποσότητα νερού. Επιλέξτε τη λύση του αυτόματου ποτίσματος.

57

κατοικία

Ώρα για συντήρηση στο κλιματιστικό Το κλιματιστικό είναι μια απαραίτητη συσκευή για το σπίτι και σήμερα πολλοί από εμάς το χρησιμοποιούν και για θέρμανση τον χειμώνα και για ψύξη το καλοκαίρι. Το πρόβλημα είναι, πως το κλιματιστικό είναι από τις βασικές εστίες που μπορεί να μαζέψει μικρόβια, βακτήρια και παθογόνους μικροοργανισμούς. Η συντήρηση χρειάζεται να γίνεται πριν και μετά από έντονες περιόδους λειτουργίας. Αν το κλιματιστικό είναι η κύρια πηγή θέρμανσης και ψύξης στο σπίτι σου, τότε η επαγγελματική του συντήρηση δύο φορές το χρόνο είναι απαραίτητη. Η συντήρηση κλιματιστικού είναι μία διαδικασία που απαιτεί εμπειρία και τεχνογνωσία. Επιλέγοντας έναν έμπειρο ψυκτικό για την 6μηνη συντήρηση του κλιματιστικού σου, εξασφαλίζεις τα εξής: • Σταθερή απόδοση και λειτουργία χωρίς βλάβες • Καλύτερη ποιότητα αέρα • Αύξηση της «ζωής» του κλιματιστικού • Εξοικονόμηση ενέργειας 58

• Εξοικονόμηση χρημάτων από μελλοντικές επισκευές • Αθόρυβη λειτουργία κλιματιστικού. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι όταν ένα κλιματιστικό δεν συντηρείται σωστά και τακτικά, μπορεί να παρουσιάσει σημαντικές βλάβες που θα σου κοστίσουν πολύ. Ένα ακόμα πρόβλημα που παρατηρείται είναι ότι η σκόνη που συσσωρεύεται στα φίλτρα έχει πολλές φορές ως αποτέλεσμα την απελευθέρωση δύσοσμου αέρα στον χώρο. Αν τα φίλτρα δεν καθαριστούν σωστά, τότε ο αέρας που περνάει μέσα από αυτά δε θα φιλτράρεται όπως πρέπει. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στο να απελευθερώνονται παθογόνοι μικροοργανισμοί στο περιβάλλον. Ο καθαρισμός φίλτρων στο κλιματιστικό είναι μια απαραίτητη διαδικασία που καλό είναι να πραγματοποιείται από έναν επαγγελματία ψυκτικό. Ακόμα, αν ένα κλιματιστικό δε συντηρείται όσο πρέπει, μειώνονται τα χρόνια λειτουργίας του και η απόδοσή του. Ταυτόχρονα, αυξάνεται ο λογαριασμός ρεύματος, καθώς καταναλώνει περισσότερο ρεύμα για να αποδώσει σωστά.

4/2021

ΘΕ

Απεντόμωση: Πότε, πού και γιατί είναι αναγκαία ; Μετά από το πολύ έντονο πρόβλημα με τις κατσαρίδες που αντιμετώπισε πέρυσι η Λάρισα και καθώς ο καιρός ζεσταίνει και τα παράθυρα μένουν όλο και περισσότερο ανοιχτά, ίσως ο προγραμματισμός απεντόμωσης στο σπίτι μάλλον δείχνει επιβεβλημένος καθώς σε αρκετές πολυκατοικίες τα φτερωτά έντομα έκαναν ήδη την εμφάνισή τους. Η απεντόμωση άλλωστε είναι η διαδικασία με την οποία απαλλάσσουμε το χώρο μας από τους ανεπιθύμητους επισκέπτες, ενώ είναι καλό να γίνεται και για προληπτικούς λόγους. Έτσι μπορούμε να αποτρέψουμε την μελλοντική είσοδο εντόμων που αποτελούν εστίες μόλυνσης στο σπίτι μας.

Γιατί είναι αναγκαία η απεντόμωση σπιτιού; Oι κατσαρίδες ζουν σε υπονόμους και συσσωρευμένα σκουπίδια και συσπειρώνονται, ειδικά σε περιόδους με υψηλά επίπεδα υγρασίας. Λόγω του περιβάλλοντος στο οποίο τρέφονται και μεγαλώνουν, μεταφέρουν μικρόβια αλλά και πολύ σοβαρές ασθένειες. Οι κατσαρίδες και τα παράγωγα τους, ως φορείς αυτών των ασθενειών, μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα στον άνθρωπο, ξεκινώντας από τη σαλμονέλα και τον τύφο, έως και δερματίτιδες ή αλλεργικές αντιδράσεις. Έχουν λάβει, επίσης, σημαντικό μερίδιο ευθύνης για προβλήματα που σχετίζονται με το αναπνευστικό σύστημα, ειδικά για ευπαθείς πληθυσμιακές ομάδες, όπως τα παιδιά και οι καρδιοπαθείς. Οι κατσαρίδες συνηθίζουν να δημιουργούν εστίες σε αρκετά σημεία μέσα στο σπίτι, ιδιαίτερα στο μπάνιο και την κουζίνα. Επίσης, χαρακτηρίζονται για τον ταχύτατο πολλαπλασιασμό τους αλλά και την εξαιρετικά υψηλή ανθεκτικότητα τους. Εκτός από τις κατσαρίδες, η απεντόμωση σπιτιού αντιμετωπίζει δραστικά κάθε λογής έντομο, όπως ο κοριός ή η μύγα, που μπορεί να αποτελέσει απειλή για την υγεία σου αλλά και την ακεραιότητα και καθαριότητα του σπιτιού. Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, καταλαβαίνει κανείς οτι η απεντόμωση δεν είναι απλώς θεμιτή αλλά απαραίτητη για κάθε χώρο. Πότε πρέπει να γίνεται η απεντόμωση; Όσον αφορά την απεντόμωση σπιτιού, η καταλληλότερη περίοδος για την εφαρμογή της βρίσκεται μεταξύ Μαρτίου και Νοεμβρίου. Ειδικότερα ο Μάρτιος και γενικότερα η άνοιξη συνιστούν ιδανική εποχή καθώς τότε η πλειονότητα των εντόμων παρουσιάζει μέγιστη δραστηριότητα. Το Μάρτιο δε, η εξολόθρευση των κατσαρίδων μπορεί να επιτευχθεί στο μέγιστο βαθμό, αφού επεμβαίνει στο βιολογικό τους κύκλο. Σχετικά με τη συχνότητα με την οποία πρέπει να γίνεται η απεντόμωση, αυτή εξαρτάται από το μέγεθος της προσβολής. Οι ειδικοί συνιστούν να γίνεται απεντόμωση σπιτιού δύο φορές το χρόνο, μια το φθινόπωρο και μια την άνοιξη που είναι εποχές αναπαραγωγής. Κατ' αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Σε κάθε περίπτωση έχει αποδειχθεί ότι τουλάχιστον μια φορά το χρόνο είναι απολύτως απαραίτητη ώστε ο πληθυσμός των εντόμων να παραμένει σε χαμηλά επίπεδα.

ΘΕ

4/2021

59

τεχνολογία

Η Siri δεν θα έχει πλέον μόνο γυναικεία φωνή Ένα (πολύ μικρό) βήμα για την αντιμετώπιση του σεξισμού στον κόσμο της τεχνολογίας Στην νέα του έκδοση ο ψηφιακός βοηθός της Apple δεν θα έχει πλέον γυναικεία φωνή ως προεπιλογή. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της εταιρίας, οι κάτοχοι των τηλεφωνικών συσκευών της από τώρα και στο εξής, όταν κάνουν ανανέωση λογισμικού, θα ερωτώνται σχετικά τη φωνή που επιθυμούν να έχει ο ψηφιακός βοηθός. «Αυτό γίνεται στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης δέσμευσης της Apple για συμπερίληψη, και προϊόντα και υπηρεσίες σχεδιασμένα να αντικατοπτρίζουν καλύτερα την ποικιλο-

μορφία του κόσμου στον οποίο ζούμε», ανέφερε η ανακοίνωση της εταιρίας. Η κουβέντα για τα στερεότυπα φύλου και τον σεξισμό στον χώρο της τεχνολογίας και της τεχνητής νοημοσύνης έχει ανοίξει εδώ και καιρό. Το 2019 με έκθεσή τους τα Ηνωμένα Έθνη προειδοποιούσαν πως οι φωνές των ψηφιακών βοηθών αναπαράγουν στερεότυπες αντιλήψεις σύμφωνα με τις οποίες «οι γυναίκες είναι υπάκουες και πρόθυμες να εξυπηρετούν αλλά και διαθέσιμες με το πάτημα ενός κουμπιού ή μιας φωνητικής προσταγής».

Τιμή-ρεκόρ για σφραγισμένο Super Mario του 1986 Η συλλεκτική έκδοση είχε κυκλοφορήσει για λίγο πριν από 35 χρόνια Οίκος δημοπρασιών στο Τέξας ανακοίνωσε ότι σφραγισμένο αντίτυπο του Super Mario Bros για τη θρυλική κονσόλα Nintendo Entertainment System πωλήθηκε έναντι 660.000 δολαρίων – την υψηλότερη τιμή για βιντεοπαιχνίδι. Η Heritage Auctions, που εδρεύει στο Ντάλας, γνωστοποίησε ότι το συγκεκριμένο παιχνίδι Super Mario Bros που πωλήθηκε στο πλαίσιο της δημοπρασίας Comics & Comic Art κυκλοφόρησε για σύντομο χρονικό διάστημα το 1986, προτού η Nintendo αλλάξει τις συσκευασίες με εκείνες με αυτοκόλλητο σφραγίδα. Το βιντεοπαιχνίδι αγοράστηκε ως δώρο Χριστουγέννων το 1986, αλλά έμεινε επί 35 χρόνια άθικτο σε συρτάρι γραφείου.

60

4/2021

ΘΕ

επιστήμη Τι ώρα είναι; Συνδυάζοντας τρία ατομικά ρολόγια, ερευνητές μέτρησαν τον χρόνο με τη μεγαλύτερη ακρίβεια που έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα Η επιστημονική κοινότητα έκανε ένα ακόμη μεγάλο βήμα στην ακριβή μέτρηση του χρόνου: ερευνητές της κοινοπραξίας BACON (Boulder Atomic Clock Optical Network), παρουσιάζουν στο Nature τα αποτελέσματα μετρήσεων από τρία διαφορετικά ατομικά ρολόγια, καταδεικνύοντας ότι ο χρόνος μπορεί πλέον να μετρηθεί με ακρίβεια της τάξης του ενός δισεκατομμυριοστού του δισεκατομμυριοστού (10-18). Η ακριβής μέτρηση του χρόνου έχει σήμερα μεγάλη σημασία για μια πληθώρα επιστημονικών αλλά και πρακτικών εφαρμογών, όπως για παράδειγμα οι διεθνείς χρηματοπιστωτικές συναλλαγές και το σύστημα GPS, το οποίο βασίζεται σε δορυφόρους με ατομικά ρολόγια. Μέχρι σήμερα η πιο ακριβής χρονομέτρηση βασίζονταν σε ρολόγια ατόμων καισίου, άτομα τα οποία αναγκάζονται να ταλαντώνονται ανάμεσα σε δύο διαφορετικά επίπεδα ενέργειας με πολύ συγκεκριμένη συχνότητα. Με βάση την ταλάντωση αυτή ορίζεται μάλιστα η βασική μονάδα του χρόνου: ένα δευτερόλεπτο είναι ο χρόνος που απαιτείται για να ολοκληρώσει ένα άτομο καισίου 9.192.631.770 ταλαντώσεις στη θερμοκρασία του απόλυτου μηδέν.

ΘΕ

4/2021

Πρώτη κατάδυση στο βαθύτερο γνωστό ναυάγιο του κόσμου Επανδρωμένο βαθυσκάφος που καταδύθηκε το 2019 στο βαθύτερο σημείο των ωκεανών έγραψε ξανά ιστορία με την επίσκεψή του στο βαθύτερο γνωστό ναυάγιο, ένα αμερικανικό αντιτορπιλικό που βυθίστηκε έξω από τις Φιλιππίνες στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τμήμα του ναυαγίου του USS Johnston εντοπίστηκε και βιντεοσκοπήθηκε το 2019 από ρομποτικό υποβρύχιο, όμως το μεγαλύτερο μέρος του πλοίου βρισκόταν πιο βαθιά από ό,τι μπορούσε να φτάσει το ρομπότ. Το βαθυσκάφος DSV Limiting Factor της αμερικανικής εταιρείας Triton, με κύτος από τιτάνιο πάχους 9 εκατοστών, ήταν ένα από τα ελάχιστα υποβρύχια του κόσμου που μπορούσε να το φτάσει σε βάθος 6,4 χιλιομέτρων. Οι εικόνες που συλλέχθηκαν στη διάρκεια μιας σειράς αποστολών δείχνουν ότι το αντιτορπιλικό διατηρείται σε εντυπωσιακά καλή κατάσταση.

61

αγορά ● FIORENTINO LFS _ Luxury Floral Services

Ο απόλυτος προορισμός για ιδιαίτερες προτάσεις στις συνθέσεις λουλουδιών! Τα ανθοπωλεία FIORENTINO LFS, έχοντας γράψει ιστορία στην αγορά της Θεσσαλονίκης, άνοιξαν το πρώτο τους κατάστημα στη Λάρισα, κάνοντας την εν λόγω εταιρεία, το πρώτο franchise ανθοπωλείο στην Ελλάδα. Πρωτοπορώντας εδώ και χρόνια, οι βιτρίνες τους μας σύστησαν στη χρήση πολυτελών κουτιών ως συσκευασίες λουλουδιών για πρώτη φορά στην Ελλάδα, αλλά και στα πρώτα τριαντάφυλλα Eternity (κοινώς γνωστά ως forever), που ζουν έως

και πέντε χρόνια. Ο απόλυτος προορισμός για την επιλογή δώρου, για την επιλογή συνθέσεων που θα ομορφύνουν το χώρο μας με χρώματα και αρώματα άνοιξης πολυτελούς αισθητικής, για την επιλογή διακόσμησης κάθε κοινωνικής ή εταιρικής εκδήλωσης. Οι ειδικοί των FIORENTINO LFS είναι στη διάθεσή σας να σας προτείνουν λύσεις που ανταποκρίνονται στις δικές σας ιδιαίτερες ανάγκες και επιθυμίες.

FIORENTINO LFS: Ηρώων Πολυτεχνείου 86, Λάρισα, τηλ.: 2411 810616, e-mail: larissa@fiorentino.gr

● Έπιπλο Veltion Αναπαλαιώσεις επίπλων Ξεχωριστές και εξίσου γνωστές είναι και οι Αναπαλαιώσεις Επίπλων της εταιρείας Veltion Σκαντζούρης – Τσιοτινός. Με σεβασμό στην ιδιαίτερη και μοναδική ιστορία του κάθε επίπλου επεμβαίνουμε χρησιμοποιώντας άριστης ποιότητας υλικά και υφάσματα και σε συνδυασμό με τους ιδιοκτήτες του, δημιουργούμε κάθε φορά εκ νέου τα παλιά έπιπλα. Έπιπλα ξεχασμένα στο χρόνο ή έπιπλα αγαπημένα της γιαγιάς που αξίζουν, μπορούν να αναπαλαιωθούν και να γίνουν σύγχρονα, ώστε να καλύψουν τις ανάγκες των νεότερων.

Έκθεση 5ο χλμ. Λάρισας - Βόλου, Λάρισα. τηλ. και fax 2410 571538 62

4/2021

ΘΕ

● Cosmos Υπέροχες προτάσεις για τον κήπο ή τη βεράντα Στο Cosmos είμαστε έτοιμοι να υποδεχθούμε το καλοκαίρι με ανανεωμένες συλλογές επίπλων για τον κήπο ή τη βεράντα σε εξαιρετικές τιμές. Μοντέρνα σαλονάκια κήπου και τραπεζαρίες εξωτερικού χώρου, πολυθρόνες και σεζ λονγκ, ομπρέλες, υπέροχα φωτιστικά, φαναράκια, ριχτάρια και μαξιλάρια δημιουργούν μοναδικές συνθέσεις για να απολαμβάνετε με τους αγαπημένους σας τη γαλήνη του σπιτιού σας.

COSMOS A.E. Περιφερειακή Λάρισας-Τρικάλων, Λάρισα, τηλ: 2410 670970, www.cosmos.com.gr, : Cosmos Α.Ε - Οικιακός Εξοπλισμός Δευτέρα-Παρασκευή: 10:00-20:00 Σάββατο: 10:00-17:00

● «Central Cool» Aστ. Βλαχοστέργιος & ΣΙΑ Ε.ε.

Tο όραμά μας στην «CENTRAL COOL» αποτυπώνεται ξεκάθαρα στο θεμελιώδες τρίπτυχο ποιότητα, εξυπηρέτηση, εμπιστοσύνη. Aπo το ξεκίνημά μας, το 1992, παραμένουμε πιστοί σε αυτές τις αρχές, ώστε να είμαστε σε θέση να προσφέρουμε ολοκληρωμένες υπηρεσίες, να υποστηρίζουμε μοναδικά προϊόντα, να καλλιεργούμε σχέσεις ζωής με τους πελάτες μας. H εμπειρία, η τεχνογνωσία και η συνέπειά μας, μας έχουν αναδείξει σε αξιόπιστο συνεργάτη εταιριών και ιδιωτών. Η εταιρεία μας αναλαμβάνει την εκτέλεση ιδιωτικών και δημοσίων έργων θέρμανσης, κλιματισμού, επαγγελΘΕ

4/2021

ματικής και βιομηχανικής ψύξεως, καθώς και ηλιακών συστημάτων. Είμαστε Επίσημοι Διανομείς των εταιρειών «DAIKIN» συστήματα κλιματισμού και τις εταιρείας «ΜΑΛΤΕΖΟΣ» ηλιακά σύστημα και για όλο τον νόμο Λάρισας. Από το 2013 η εταιρεία μας προχώρησε στην εγκατάσταση και εφαρμογή Συστήματος Διαχείρισης Ποιότητας βάσει του διεθνούς αναγνωρισμένου προτύπου ISO 9001:2015

Έκθεση: Αγιάς 40, Λάρισα, τηλ. 2410 550118 & 2410 553901 Ε-mail: info@centralcool.gr, www.centralcool.eu 63

αγορά ● Mama & Papa

Για το φετινό Πάσχα το Mama & Papa, ετοίμασε ένα λαχταριστό δώρο που μπορεί να κάνει ένας νονός στο πνευματικό παιδί του. Ένα θεματικό κουτί, με ένα σοκολατένιο αυγό, μια όμορφη λαμπάδα και ένα τσαντάκι πλάτης.

Mama & Papa Απόλλωνος 7-9, Λάρισα, τηλ.: 2413 018310

● Loft Jeans Diesel, Replay, Scotch & Soda, Uniform κι ακόμη 20 brands στις καλύτερες τιμές!

Ασκληπιού 17, Λάρισα, τηλ.: 2410536818, www.loft-jeans.gr

64

4/2021

ΘΕ