Παλαιά ξενοδοχεία της Θεσσαλονίκης

Âπτα

KYPIAKH 21 OKTΩBPIOY 2001

HMEPEΣ

Παλαιά ξενοδοχεία της Θεσσαλονίκης

H KA£HMEPINH

E¶TA HMEPE™

KYPIAKH 21 OKTøBPIOY 2001

2-31 A º I E P ø M A ΠΑΛΑΙΑ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Δ πλα στο Kαραβ ν Σερ ι Tου E˘¿ÁÁÂÏÔ˘ A. XÂΛÌÔÁÏÔ˘

Tα χ νια της Θεσσαλον κης Tης AÈÌÈÏ›·˜ ™ÙÂÊ·Ó›‰Ô˘

Tα πρ#τα ξενοδοχε α Tου B·Û›ÏË KÔÏÒÓ·

Aρχιτεκτονικο ρυθμο Tου B·Û›ÏË KÔÏÒÓ·

Στα χρ(νια του Mεσοπολ)μου Tου °È¿ÓÓË M¤Á·

Eγνατ α, Φραγκομαχαλ ς, , Bαρδ ρης,Προκυμα α Tου E˘¿ÁÁÂÏÔ˘ A. XÂΛÌÔÁÏÔ˘

Πολυτελ- και κοσμοπολ τικα Tης E˘ÊÚÔÛ‡Ó˘ PÔ‡·

H H Π λη του Bαρδ ρη, απ την οπο α μπαιναν στην π λη σοι φθαναν απ τα β ρεια τα δυτικ της.

Mεντιτεραν) Παλ ς Tου N›ÎÔ˘ °ÎÚÔÛ‰¿ÓË

Λογοτεχνικ)ς αναφορ)ς

Δ πλα στο

Tου KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ N. ¶Ï·ÛÙ‹Ú·

Διατηρητ)α ξενοδοχε α: αποκατ σταση και εκσυγχρονισμ(ς

‰Ô‡Ï¢·Ó Ì ÙÔ ÛÊ˘Ú› ÙÔ Û›‰ÂÚÔ. ¢›Ï·, Ô ∏Ï›·˜, ÂÍÈÛÏ·ÌÈṲ̂ÓÔ˜ ÚÈÓ ·fi Ï›ÁÔ Î·ÈΔρος Tμ ματος Oικονομικ ν Eπιστημ ν Úfi, ‰È·ÙËÚÔ‡Û ¤Ó· ÌÈÎÚfi ¯·Ì¿Ì ÁÈ· ÙÔ˘˜ ΑΠΘ Ù·ÍȉÈÒÙ˜. √ ¡¿ÙÛÔ˜ ‰ÈfiÚıˆÓ ÙȘ ·‚·Ú›Â˜ ÙˆÓ ·Ì·ÍÈÒÓ, ‡ÛÙÂÚ· ·fi ÙÔ ÛÎÏËÚfi TI™ APXE™ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ·, Ô °È¿ÓÙ·Í›‰È ÛÙÔ˘˜ ¯ˆÌ·Ùfi‰ÚÔÌÔ˘˜ Î·È Ô ¶ÔÏ›Ó˘, Ô πÌÚ·¯‹Ì, Ô °ÈÒÚÁÔ˜, Ô °ÈÔ˘Ù˘ ¤Î·Ó ÙȘ ͢ÏÔ‰Ô˘ÏÂȤ˜. ÛÔ‡Ê, Ô ¢ËÌ‹ÙÚ˘, Ô ªÂ¯Ì¤Ù, Ô ¢‹OÏÔÈ ·˘ÙÔ› ÔÈ Ù¯ӛÙ˜ ›¯·Ó ÔÏÏ‹ ÂÌÔ˜, Ô Ã¿Ì˙·, Ô £fi‰ˆÚÔ˜, Ô πÛÌ·‹Ï, Ô ªËÏ·Ù›·. °È·Ù› ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ηٷÛÙ‹Ì·Ù¿ ÏÒÛ˘, Ô ª·¯ÌÔ‡Ù, Ô ªÈ¯¿ÙÔ˘˜ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÙÔ Î¤ÓÙÚÔ Ï˘, Ô πÛÎÂÓÙ¤Ú, Ô ¿ÏÏÔ˜ ÙˆÓ Í¤ÓˆÓ: ΔÔ ÂÚ›ÊËÌÔ, Eπιμ λεια αφιερ ματος: ÿÌ˙· Î·È Ô ÃÈ˙›Ú, fiÏÔÈ ÙÔ˘˜ ÌÂÁ¿ÏÔ ∫·Ú·‚¿Ó ™ÂÚ¿È Ù˘ ηÏÔ› Î·È Ù›ÌÈÔÈ Û·Ì·Ú¿‰Â˜, √ ÙfiÔ˜ °IøTA MYPT™IøTH £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢. ›¯·Ó Ù· ÂÚÁ·ÛÙ‹ÚÈ¿ ÙÔ˘˜ Ô˘ ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó Ó· Í·ÔÛÙ¿Á‡Úˆ ·fi ÙÔ ÌÈÎÚfi Ù¤ÌÂÓÔ˜ ÛÔ˘Ó, Ó· ‰È·Ó˘ÎÙÂÚ‡Ô˘ Ë ·ÊÔÛȈ̤ÓË Ã·ÊÛ¿, ›¯Â ¯Ù›ÛÂÈ ÛÔ˘Ó, Ó· ÔÙ›ÛÔ˘Ó Ù· ¿ÏÔÁ·, Ó· ‰ÈÔÚıÒÛÙË ÌÓ‹ÌË ÙÔ˘ ·Ù¤Ú· Ù˘, ÙÔ˘ ÿÌ˙· ÛÔ˘Ó Ù· ¯·Ï·Ṳ̂ӷ ‰ÂÚÌ¿ÙÈÓ· ÏÔ˘ÚÈ¿, Ì¤Ë. √È ÓÂfiÙÂÚÔÈ ÙÔ ÁÓÒÚÈÛ·Ó Û·Ó ÎÈÓËfiÏÔÈ ÔÈ Ù·ÍȉÈÒÙ˜ Û’ ·˘Ù‹Ó ÙË ÌÂÁ¿ÏË ÔÌ·ÙÔÁÚ¿ÊÔ, ÙÔÓ «∞Ïη˙¿Ú». §›Á· ̤ÙÚ· ÏÈÙ›· Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜. √È Ù·ÍȉÈÒÙ˜ Ô˘ ÈÔ ¿Óˆ, Ô ∫·Ú·ÁÈfi˜, Ô ªÔ˘ÛÙ·Ê¿ Î·È Ô ¤ÊÙ·Ó·Ó ·fi ÙÔÓ BÔÚÚ¿, ÚÈÓ ·Ó·¿„Ô˘Ó Ã·ÓÙ¿Ú, ¢Û‚›˜ Âٷψ٤˜ ·ÏfiÁˆÓ, Ù· Ù·Ï·ÈˆÚË̤ӷ ̤ÏË ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ·ÛÊ¿-

Tου ∂ ÀÕ°°∂§√À A. X ∂∫ÿª√°§√À

Tης E˘·ÁÁÂÏ›·˜ K·ÌÔ‡ÚË

EÍÒÊ˘ÏÏÔ AÔ„Ë ÙÔ˘ Grand Hôtel d’ Angleterre, ÛÙËÓ Ï·Ù›· EÏ¢ıÂÚ›·˜.

HÙ·Ó ¤Ó· ·fi Ù· ÔÏ˘ÙÂÏ‹ ÍÂÓԉԯ›· Ô˘ ÎÙ›ÛÙËÎ·Ó ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË Ì ÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ı·Ï¿ÛÛÈÔ˘ ÌÂÙÒÔ˘ Ù˘ fiÏ˘ (ηÙ‰¿ÊÈÛË ÙÔ˘ Ù›¯Ô˘˜, ηٷÛ΢‹ ÚÔÎ˘Ì·›·˜, ·Ú·Ïȷ΋˜ Ô‰Ô‡ Î·È Ó¤Ô˘ ÏÈÌ·ÓÈÔ‡) ÛÙ· ÚÒÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ 20Ô‡ ·È. K·ÚÙ ÔÛÙ¿Ï ÂÔ¯‹˜ (Û˘ÏÏÔÁ‹ °È¿ÓÓË M¤Á·).

™

Yπε θυνη «Eπτ Hμερ ν» E§EY£EPIA TPA´OY

2

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 1

O K T ø B P I O Y

2 0 0 1

H Σχ διο του Kαραβ ν Σερ ι της Θεσσαλον κης, που πιθαν ν ταν κτ σμα βυζαντιν . Bρισκ ταν στη θ ση του σημερινο δημαρχε ου.

Õ H ε σοδος στο X νι της M λτας, το οπο ο λειτουργο σε απ τον 16ο αι!να ως την καταστροφ του στην πυρκαγι του 1917 (φωτ.: συλλογ B. Mαυρομ τη).

Kαραβ ν Σερ ι ÏÂÈ· Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢, ›¯·Ó ‰È·Ó˘ÎÙÂÚ‡ÛÂÈ ÛÙÔ ÓÙÂÚ‚¤ÓÈ, ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔÓ ‰ÚfiÌÔ ÁÈ· ÙË §ËÙ‹, Ô˘ ·ÎfiÌË ‰›ÓÂÈ ÙÔ fiÓÔÌ¿ ÙÔ˘ ÛÙÔ ÙÔ›Ô. YÛÙÂÚ·, ¤·ÈÚÓ·Ó ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ¯ˆÌ·Ùfi‰ÚÔÌÔ, Ô˘ Û‹ÌÂÚ· ÔÓÔÌ¿˙Ô˘Ì ԉfi §·Áη‰¿, Î·È ÂÚÓÒÓÙ·˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ·fi ·Ì¤ÏÈ· Î·È ¯ˆÚ¿ÊÈ·, ¯Â›Ì·ÚÚÔ˘˜ Î·È Ì·Ï·ÎÔ‡˜ ÁËÏfiÊÔ˘˜, ¤ÊÙ·Ó·Ó ÛÙËÓ ¶‡ÏË ÙÔ˘ μ·Ú‰¿ÚË ÎÈ ¤Ì·ÈÓ·Ó ÛÙÔÓ ÌÂÁ¿ÏÔ ‰ÚfiÌÔ, Ô˘ ÔÈ ƒˆÌÈÔ› ÙÔÓ ¤ÏÂÁ·Ó º·Ú‰‡ Î·È Û‹ÌÂÚ· ÔÓÔÌ¿˙Ô˘Ì ∂ÁÓ·Ù›·. ∫È ·fi ÂΛ, ÙÔ ∫·Ú·‚¿Ó ™ÂÚ¿È ‰ÂÓ ‹Ù·Ó Ì·ÎÚÈ¿. ∂ΛÓÔÈ Ô˘ ÙÔ˘˜ ¤ÛÙÂÏÓ ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË Ô ‰ÚfiÌÔ˜ Ù˘ ¢‡Û˘, ‰È·Ó˘ÎÙ¤Ú¢·Ó ÛÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ¯¿ÓÈ ÙÔ˘ ª˜ ΔÛÈÓ¿Ú, fiÔ˘ ¤‚ÚÈÛÎ·Ó Î·È ¿ÊıÔÓÔ ÓÂÚfi ÁÈ· Ù· ¿ÏÔÁ¿ ÙÔ˘˜, Û ÌÈ· ÏÔ‡ÛÈ· ·Ú·ı·Ï¿ÛÛÈ· ËÁ‹. HÙ·Ó Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ ·ÛÊ·Ï‹˜ ÙfiÔ˜ ‰È·Ó˘ÎÙ¤Ú¢Û˘ ÚÈÓ ÊÙ¿ÛÂÈ Î·Ó›˜ ÛÙËÓ ¶‡ÏË ÙÔ˘ μ·Ú‰¿ÚË, Ô˘ ·Ï›ÌÔÓÔ

¤ÎÏÂÈÓ ÌfiÏȘ Ô ‹ÏÈÔ˜ ¿Ú¯È˙ ӷ ¤ÊÙÂÈ ·fi ÙË ÌÂÚÈ¿ ÙÔ˘ £ÂÚÌ·˚ÎÔ‡.

OÛÔ ÁÈ· ÙÔ˘˜ Ù·ÍȉÈÒÙ˜ Ô˘ ¤ÊÙ·Ó·Ó ·fi ÙË ı¿Ï·ÛÛ·, fiÙ·Ó ÙÔ ÏÔ›Ô ÙÔ˘˜ ¤ÚȯÓ ÙËÓ ¿Á΢ڷ ÛÙÔÓ ÎfiÏÔ Î·È Ë ‚¿Úη ¤È·Ó ÙË ÛÙÂÓ‹ ͇ÏÈÓË ÛοϷ, ‚ÏÔÛ˘ÚÔ› ÁÂÓ›ÙÛ·ÚÔÈ Î·È E‚Ú·›ÔÈ ·¯ıÔÊfiÚÔÈ ÊÔÚÙÒÓÔÓÙ·Ó ÙȘ ·ÔÛ΢¤˜ ÙÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘˜ Ô‰ËÁÔ‡Û·Ó ÛÙ· ¯¿ÓÈ· ÙÔ˘ ºÚ·ÁÎÔÌ·¯·Ï¿, Ô˘ ·ÎfiÌË Î·È ÙÔÓ 17Ô ·ÈÒÓ· ÊËÌ›˙ÔÓÙ·Ó ÁÈ· ÙȘ ÊÙËÓ¤˜ ÙÈ̤˜ ÙÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘˜ ·ÏÈ¿ÓıÚˆÔ˘˜ Ô˘ ÊÈÏÔÍÂÓÔ‡Û·Ó ·’ fiÏË ÙË ªÂÛfiÁÂÈÔ. ∞Ó¿ÌÂÛ¿ ÙÔ˘˜, ÙÔ ·Ó‰Ô¯Â›Ô ÂÓfi˜ ∂ÁÁϤ˙Ô˘, Ô˘ Û›ÁÔ˘Ú· ÙÔÓ Î·Ù·˙ËÙÔ‡Û·Ó fiÔ˘ Î˘Ì¿ÙÈ˙Â Ë ‚ÚÂÙ·ÓÈ΋ ÛËÌ·›·, Î·È ÙÔ ¿ÏÏÔ, ÙÔ ÂÚ›ÊËÌÔ Ã¿ÓÈ Ù˘ ª¿ÏÙ·˜, fiÔ˘ ÙÔÓ 16Ô ·ÈÒÓ· Î·Ù¤Ï˘·Ó ÔÈ M·ÏÙ¤˙ÔÈ ÂÈÚ·Ù¤˜, fiÙ·Ó Ù·Í›‰Â˘·Ó ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË ÁÈ· Ó· Ô˘Ï‹ÛÔ˘Ó ÛÙËÓ Â‚Ú·˚΋ ÎÔÈÓfiÙËÙ¿ ÙÔ˘˜ ÔÌfiıÚËÛÎÔ‡˜ ÙÔ˘˜ ·È¯Ì·ÏÒÙÔ˘˜. ∂Λ ‰È·Ó˘ÎÙ¤-

Ú¢·Ó ·ÚÁfiÙÂÚ· ÔÈ Ó·˘ÙÈÎÔ› ·fi ÙË μÂÓÂÙ›·, ÙË ™ÎfiÂÏÔ, ÙÔ §È‚fiÚÓÔ, ÙÔ ªÂÛÔÏfiÁÁÈ Î·È ÙË ª·ÛÛ·Ï›·, Ô˘ ¤ÊÂÚÓ·Ó Î·ıÚ¤ÊÙ˜, ͢Ï›· Î·È ˘Ê¿ÛÌ·Ù· Î·È ÊfiÚÙˆÓ·Ó Î·Ófi Î·È ‚·Ì‚¿ÎÈ ÙˆÓ ™ÂÚÚÒÓ.

•·ÎÔ˘ÛÙfi ‹Ù·Ó Î·È ÙÔ ªÔÛӿΠ÷Ó, Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ‰›Ï· ÛÙËÓ ¶‡ÏË ÙÔ˘ ¢·ÎÙ‡ÏÔ˘, ·fi ÂΛ Ô˘ ¤Ì·ÈÓ·Ó ·ÂÈÏËÙÈÎÔ› ÔÈ ‚˘ÚÛÔ‰¤„˜ ÁÂÓ›ÙÛ·ÚÔÈ ÛÙËÓ fiÏË. ™ÙÔ ªÔÛÓ¿Î Ã·Ó ·ÓÙ¿ÏÏ·ÛÛ·Ó ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ ‰È¿ÊÔÚ˜ Ú·Ì¿ÙÂȘ ÔÈ Ù·ÍȉÈÒÙ˜. ¶Ú·Ì¿ÙÂȘ ÂÚ›ÂÚÁ˜ Ì ٷ ÛËÌÂÚÈÓ¿ ̤ÙÚ·, fiˆ˜ ·È¯-

Afi Ù· ¯¿ÓÈ· ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ· ÛÙ· ÚÒÙ· ÍÂÓԉԯ›· Î·È ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÌÈ·˜ ÂÔ¯‹˜

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 1

O K T ø B P I O Y

2 0 0 1

3

H Tο X νι του Mπες Tσιν ρ, τελευτα ος ασφαλ ς τ πος διανυκτ ρευσης για σους φθαναν στην π λη μετ τη δ ση του ηλ ου, οπ τε κλεινε η Π λη του Bαρδ ρη (φωτ.: συλλογ B. Mαυρομ τη).

̿ψٷ ÎÔÚ›ÙÛÈ· ·fi ÙË Ã·ÏÎȉÈ΋, Ô˘ ÛÙ· 1822 ¤È·Ó·Ó Ì¤¯ÚÈ Î·È 100 ÁÚfiÛÈ· ÙÔ Î·ı¤Ó·. √ °¿ÏÏÔ˜ ¤ÌÔÚÔ˜ Î·È Ó·˘ÙÈÎfi˜ ƒÔ˘Ê¤Ó ›¯Â ¤Ó· ÌÂÁ¿ÏÔ Û›ÙÈ Ì Ì·Í¤, ·¤Ó·ÓÙÈ ·fi ÙÔ ªÔÛӿΠ÷Ó, ÎÈ fiÙ·Ó ÛÙÔÓ 18Ô ·ÈÒÓ· Ë ˙‹ÙËÛË ÁÈ· ‰ˆÌ¿ÙÈ· ÌÂÁ¿ÏˆÛÂ, ¤¯ÙÈÛ ÛÙÔÓ Ì·Í¤ ¤Ó· ¯¿ÓÈ. ∫È ¿ÏÏÔÈ ºÚ¿ÁÎÔÈ ¤¯ÙÈÛ·Ó ÌÈÎÚ¿ ¯¿ÓÈ· ÔÏfiÁ˘Ú· ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹, ηıÒ˜ ÙÔ ÂÌfiÚÈÔ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ÎÈ fiÏÔ Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ Ó·˘ÙÈÎÔ› Î·È ¤ÌÔÚÔÈ Á¤ÌÈ˙·Ó ÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË. ∞ÏÏ¿ Ë Â·Ó¿ÛÙ·ÛË ¤ÁÈÓ ÙÔÓ 19Ô ·ÈÒÓ·, fiÙ·Ó Ô IÙ·Ïfi˜ ∫ÔÏfiÌÔ ¤¯ÙÈÛ ÛÙËÓ ›‰È· Û˘ÓÔÈΛ· ÙÔ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô ÙÔ˘. •ÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô ·ÓÙ¿ÍÈÔ Ó· ÊÈÏÔÍÂÓ› ÙÔ˘˜ ηÏÂṲ̂ÓÔ˘˜ ÙÔ˘ Ô ˙¿ÏÔ˘ÙÔ˜ ∞ÏÏ·Ù›ÓË, Ô˘ ÙÔ Û›ÙÈ ÙÔ˘ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ·ÎÚÈ‚Ò˜ ‰›Ï·. ÀËÚ¤Ù˜ Ì ÏȂڤ˜ Î·È ‰¿‰Â˜ Û˘Ófi‰Â˘·Ó ÙÔ˘˜ Ù˘¯ÂÚÔ‡˜ ÛÙÔ ÔÏ˘ÙÂϤ˜ ÍÂÓԉԯ›Ô, Ô˘ ηٷÛÙÚ¿ÊËÎÂ Î·È Í·Ó·ÎÙ›ÛıËΠÁÈ· Ó· η› Î·È ¿ÏÈ ÔÚÈÛÙÈο.

•ÂÓԉԯ›· ™Ù· Ù¤ÏË Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜, ηıÒ˜ ÔÈ ‰ÚfiÌÔÈ ·ÓÔ›ÁÔ˘Ó, ÙÔ ÂÌfiÚÈÔ ÌÂÁ·ÏÒÓÂÈ Î·È ÂηÙÔÓÙ¿‰Â˜ ¿ÓıÚˆÔÈ Ù·ÍÈ‰Â‡Ô˘Ó Î·ıËÌÂÚÈÓ¿ ·fi ÙËÓ ÂÓ‰Ô¯ÒÚ· ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, Ë ∂ÁÓ·Ù›· ÁÂÌ›˙ÂÈ ÍÂÓԉԯ›·.

•ÂÓԉԯ›· ÌÈÎÚ¿, Û ÏÈÏÈÔ‡ÙÂÈ· ÎÙ›ÚÈ·, ¯ÙÈṲ̂ӷ Û ÔÈÎfi‰· Ï›ÁˆÓ ‰Âο‰ˆÓ ̤ÙÚˆÓ. ∞˘Ù¿ ÚÔÔÚ›˙ÔÓÙ·È ÁÈ· ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ Ù˘ ÂÓ‰Ô¯ÒÚ·˜. °È· ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ Ù˘ ı¿Ï·ÛÛ·˜ ‰ÂÓ Â·ÚΛ È· Ô ºÚ·ÁÎÔÌ·¯·Ï¿˜, Ô˘ ¤¯ÂÈ ÁÂÌ›ÛÂÈ Ì ÁÚ·Ê›· Î·È ÂÚÁ·ÛÙ‹ÚÈ·. ∂›Ó·È Ô Ó¤Ô˜ ·Ú·ÏÈ·Îfi˜ ‰ÚfiÌÔ˜ Ô˘ ÔÈÎÔ‰ÔÌ‹ıËΠ̠¤ÌÏËÛË Ù˘ ı¿Ï·ÛÛ·˜, ÂΛÓÔ˜ Ô˘ ı· ÊÈÏÔÍÂÓ‹ÛÂÈ Ù· ÔÏ˘ÙÂÏ‹ ÍÂÓԉԯ›·. ∫Ù›ÚÈ· Ô˘ ‰ÔÌÔ‡ÓÙ·È Ì ÚfiÙ˘· Â˘Úˆ·˚ο, ÁÈ· Ó· ÊÈÏÔÍÂÓ‹ÛÔ˘Ó Ù·ÍȉÈÒÙ˜ Ô˘ ‰ÂÓ ÙÔ˘˜ Â›Ó·È ¿ÁÓˆÛÙ˜ ÔÈ ·Ó¤ÛÂȘ Ù˘ ‰‡Û˘. ™ÙËÓ «·Ú¿ÏÏËÏË Ô‰fi», ‰ÚfiÌÔ ÛÔ˘‰·›Ô, Ô˘ ͤÚÔ˘Ì ۋÌÂÚ· Ì ÙÔ fiÓÔÌ· ∫·Ï·Ôı¿ÎË Î·È ¶ÚÔͤÓÔ˘ ∫ÔÚÔÌËÏ¿, ¯Ù›˙ÔÓÙ·È Ù· ÍÂÓԉԯ›· ‰Â‡ÙÂÚ˘ ηÙËÁÔÚ›·˜, ÁÈ’ ·˘ÙÔ‡˜ Ô˘ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó ÌÂÁ¿ÏË ¿ÓÂÛË, ·ÏÏ¿ Û›ÁÔ˘Ú· ‰ÂÓ ı¤ÏÔ˘Ó Ó· ·ÓËÊÔÚ›-

H Tο ξενοδοχε ο Kολ μπο (στο β θος δεξι ), π σω απ την Oθωμανικ Tρ πεζα, στην οδ Λ οντος Σοφο . Aρχ ς εικοστο αι!να.

4

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 1

O K T ø B P I O Y

2 0 0 1

ÛÔ˘Ó ÛÙ· Ù·ÂÈÓ¿ ·Ó‰Ô¯Â›· Ù˘ ∂ÁÓ·Ù›·˜. ªÂÙ¿ ÙËÓ ˘ÚηÁÈ¿ ÙÔ˘ 1917, Ì ÂÍ·›ÚÂÛË ÙËÓ ∂ÁÓ·Ù›· Ô˘ ·Ú·Ì¤ÓÂÈ Ë Ô‰fi˜ ÙˆÓ ÍÂÓԉԯ›ˆÓ, ÙÔ ·ÛÙÈÎfi ÙÔ›Ô ·ÏÏ¿˙ÂÈ. ΔÔ ∫·Ú·‚¿Ó ™ÂÚ¿È Î·Ù‰·Ê›˙ÂÙ·È. ™ÙËÓ ·Ú·Ï›· ·Ô̤ÓÔ˘Ó ÂÏ¿¯ÈÛÙ· ÍÂÓԉԯ›·, ·fi Ù· ÔÔ›· ı· ÂÈ‚ÈÒÛÔ˘Ó Ù· ‰‡Ô ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ·, ÙÔ ªÂÓÙÈÙÂÚ·Ó¤ Î·È ÙÔ ª·˙ÂÛÙ›Î. ªÂÚÈο ı· Ì›ÓÔ˘Ó Î·È ÛÙËÓ Ô‰fi ∫·Ï·Ôı¿ÎË. Ö˜ Â›Ó·È ÔÈ Ó¤ÔÈ ‰ÚfiÌÔÈ, Ô˘ ‰ÂÓ ˘‹Ú¯·Ó ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ˘ÚηÁÈ¿, ÂΛÓÔÈ Ô˘ ı· ‰ÈÂΉÈ΋ÛÔ˘Ó ÍÂÓÔ‰Ô¯ÂȷΤ˜ ÂÁηٷÛÙ¿ÛÂȘ Î·È Ù·ÍȉÈÒÙ˜. ∞Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ÌÂÁ¿Ï· ÂÒÓ˘Ì· ÍÂÓԉԯ›·, ı· ÍÂÊ˘ÙÚÒÛÔ˘Ó Ï‹ıÔ˜ ÌÈÎÚ¿ Î·È ·¤ÚÈÙÙ·, Ô˘ ȉڇÔÓÙ·È ·fi ÓÂÔÊÂṲ́ÓÔ˘˜ ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË ÁÈ· Ó· ÊÈÏÔÍÂÓÔ‡Ó ÙÔ˘˜ Û˘Ì·ÙÚÈÒÙ˜ ÙÔ˘˜. Δ· ÌÈÎÚ¿ ·˘Ù¿ ÎÙ›ÚÈ·, Ì¿ÏÏÔÓ ·Ó‰Ô¯Â›· ·Ú¿ ÍÂÓԉԯ›·, ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó Û·Ó ÛÙ·ıÌÔ›, Ô˘ Ô Î·ı¤Ó·˜ Â͢ËÚÂÙ› ÌÈ· Â·Ú¯È·Î‹ fiÏË ‹ Î·È ÌÈ· ÔÏfiÎÏËÚË Â·Ú¯›·, fi¯È ÌfiÓÔ ÁÈ· ÙÔÓ ‡ÓÔ, ·ÏÏ¿ Î·È ÁÈ· ÙȘ ·Ó·Áη›Â˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÌÂٷ͇ ÚÔÛÒˆÓ Ì ÎÔÈÓ‹ ηٷÁˆÁ‹. ™ÙËÓ Ô‰fi ªÔÓ·ÛÙËÚ›Ô˘, ‰È·ÙËÚÔ‡ÓÙ·È Ù· ÊÙËÓ¿, ·Ï·È¿ ¯¿ÓÈ· Ô˘ ›¯·Ó È‰Ú˘ı› ÙÔÓ 19Ô ·ÈÒÓ·, fiÔ˘ Ô Ù·ÍȉÈÒÙ˘ Ú¤ÂÈ Û˘¯Ó¿ Ó· ÌÂٷʤÚÂÈ Ì·˙› Ù· ÛÙÚˆÛ›‰È· ÙÔ˘. ∞fi ÙË ‰ÂηÂÙ›· ÙÔ˘ 1960, ÙÔ ÂȉÈÎfi ‚¿ÚÔ˜ Î·È Ë ÙÔÔÁÚ·Ê›· ÙˆÓ ÍÂÓԉԯ›ˆÓ ·ÏÏ¿˙Ô˘Ó. ™‹ÌÂÚ·, ÂÏ¿¯ÈÛÙ· ·fi Ù· ·ÏÈ¿ ÎÙ›ÚÈ· ÙˆÓ ÍÂÓԉԯ›ˆÓ ÛÒ˙ÔÓÙ·È ÛÙËÓ fiÏË, Ù· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· Ì ¯Ú‹ÛÂȘ Ô˘ ‰ÂÓ ı˘Ì›˙Ô˘Ó ÙÔÓ ·Ú¯ÈÎfi ÚÔÔÚÈÛÌfi ÙÔ˘˜. √È ·Ï·ÈfiÙÂÚÔÈ ı˘ÌÔ‡ÓÙ·È ·ÎfiÌË ÙÔ˘˜ ıÚ‡ÏÔ˘˜ ÁÈ· ÙÔ «μȤÓÓË» Î·È ÙÔ «ª·˙ÂÛٛλ, Ô˘ ÂÈÙ¿¯ıËÎ·Ó ÛÙË ÁÂÚÌ·ÓÈ΋ ηÙÔ¯‹ Î·È Ô˘ «ÊÈÏÔͤÓËÛ·Ó» fiÚÁÈ· Î·È ‚·Û·ÓÈÛÙ‹ÚÈ·. ª· fiÏ· ·˘Ù¿ ‰ÂÓ ¯ˆÚÔ‡Ó ÛÙËÓ Â›ÛËÌË ÈÛÙÔÚÈÔÁÚ·Ê›·. ∫È ·Ó Úfi‰È‰Â ηÓ›˜ ÛÙÔÓ °È¿ÓÓË Î·È ÙÔÓ πÌÚ·¯‹Ì, ÙÔ˘˜ ¿ÍÈÔ˘˜ Û·Ì·Ú¿‰Â˜, ˆ˜ οÔÙ ÙÔ ∫·Ú·‚¿Ó ™ÂÚ¿È ‰ÂÓ ı· ˘‹Ú¯Â, ı· ÙÔÓ ÎÔ›Ù·˙·Ó ·Ú¿ÍÂÓ· Î·È ı· ·ÓÙ¿ÏÏ·ÛÛ·Ó ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ ¤Ó· ¯·ÌfiÁÂÏÔ, fiˆ˜ ¯·ÌÔÁÂÏÔ‡Û·Ó ÔÓËÚ¿ ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ·.

Tα χ νια της Θεσσαλον κης

H Tο χ νι Kορυτσ . Aποψη απ τον δρ μο (πηγ : απ τη διπλωματικ εργασ α των A. Iωανν δου και B. Παδοπο λου).

à Tο χ νι Kορυτσ . Aποψη εσωτερικ ς αυλ ς.

Tης A πªπ§ÿ∞˜ ™ Δ∂º∞¡ÿ¢√À Λ κτορος Tμ ματος Aρχιτεκτ νων AΠΘ

A

¶O THN APXH Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜ ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, fiÏË Ì ÌÂÁ¿ÏË ÂÌÔÚÈ΋ ΛÓËÛË, ηٷÛ΢¿˙ÔÓÙ·È ¯¿ÓÈ·. XÚËÛÈÌÂ‡Ô˘Ó ˆ˜ ¯ÒÚÔÈ ÚfiÛηÈÚ˘ ‰È·ÌÔÓ‹˜ Î·È ·ÓÂÊԉȷÛÌÔ‡ ÙˆÓ ÂÌfiÚˆÓ Î·È Ù·ÍȉȈÙÒÓ, ˆ˜ ·ÛÊ·Ï›˜ ·Ôı‹Î˜ ÙˆÓ ÂÌÔÚÂ˘Ì¿ÙˆÓ Î·È ÙˆÓ ÌÂÙ·ÊÔÚÈÎÒÓ Ì¤ÛˆÓ ÙÔ˘˜ Î·È ˆ˜ ¯ÒÚÔÈ ÂÌÔÚÈÎÒÓ Û˘Ó·ÏÏ·ÁÒÓ Î·È ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹˜ ȉÂÒÓ. ¶·Ú¿ÏÏËÏ· ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÂÈÎÂډ›˜ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÎÙ‹ÙÔÚ¤˜ ÙÔ˘˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ‹Ù·Ó ÙÔÓ ÚÒÙÔ Î·ÈÚfi ·ÓÒÙ·ÙÔÈ ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯ÔÈ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜. TÔÓ ‰ÈÏfi ÙÔ˘˜ ÚfiÏÔ ˆ˜ ¯ÒÚÔÈ ‡ÓÔ˘ Î·È Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ ˆ˜ ¯ÒÚÔÈ ÂÌÔÚÈÎÒÓ Û˘Ó·ÏÏ·ÁÒÓ ‰È·ÙËÚÔ‡Ó Ù· ·Ú·‰ÔÛȷο ¯¿ÓÈ· Ò˜ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜.

O ·ÚÈıÌfi˜ Î·È ÙÔ Ì¤ÁÂıÔ˜ ÙˆÓ ¯·Ó›ˆÓ ‰‹ÏˆÓ ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ÛËÌ·Û›· Î·È Î›ÓËÛË Ù˘ fiÏ˘. EÓ‰ÂÈÎÙÈΤ˜ Î·È fi¯È Û˘ÁÎÚ›ÛÈ̘ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ Â›Ó·È ÔÈ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· Ù· ¯¿ÓÈ· Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢.

O TÔ‡ÚÎÔ˜ ÂÚÈËÁËÙ‹˜ E‚ÏÈÁÈ¿ TÛÂÏÂÌ‹ ÛÙ· ̤۷ ÙÔ˘ 17Ô˘ ·È. ˘ÔÏÔÁ›˙ÂÈ fiÙÈ ˘¿Ú¯Ô˘Ó 16 ¯¿ÓÈ· Î·È ¯ˆÚÈÛÙ¿ ¤Ó·˜ ·ÚÈıÌfi˜, ¿ÁÓˆÛÙÔ˜ fï˜, ηڷ‚·ÓÛÂÚ¿È Î·È ¯¿ÓÈ· ÂÚÁ¤ÓˉˆÓ. O Ù·Á̷ٿگ˘ ÙÔ˘ Ì˯·ÓÈÎÔ‡ N. ™¯ÈÓ¿˜ ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 19Ô˘ ·È. ˘ÔÏÔÁ›˙ÂÈ fiÙÈ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ¿Óˆ ·fi 50 ¯¿ÓÈ· ¯ˆÚËÙÈÎfiÙËÙ·˜ 1.000 ·Ó‰ÚÒÓ Î·È 600 ›ˆÓ ÂÚ›Ô˘1. AÓ·Ï˘ÙÈο ÛÙÔȯ›· ÂÚȤ¯ÔÓÙ·È ÛÙ· ÊÔÚÔÏÔÁÈο ηٿÛÙȯ· ÙÔ˘ 1906, ÛÙ· ÔÔ›· ηٷÁÚ¿ÊÔÓÙ·È 87 Û˘ÓÔÏÈο ¯¿ÓÈ· Ì·˙› Ì ÙȘ ÛÙÔ¤˜2.

AÎfiÌ· Ù· ¯¿ÓÈ· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ·fi ÙÔÓ 17Ô ·È. ˆ˜ ÌfiÓÈ̘ ηÙÔÈ˘ ÁÈ· ÙË ‰È·ÌÔÓ‹ ÂÚÁ·ÙÒÓ Î·È Ù¯ÓÈÙÒÓ Ô˘ ¤Ú¯ÔÓÙ·È ÛÙËÓ fiÏË.

T· ¯¿ÓÈ· Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ Â›Ó·È Û˘ÁÎÂÓÙڈ̤ӷ, fiˆ˜ Û˘Ó‹ıˆ˜, ÛÙËÓ ›‰È· ÂÚÈÔ¯‹ Î·È ÎÔÓÙ¿ ÛÙËÓ ·ÁÔÚ¿ Ù˘ fiÏË˜Ø ÙÔÓ

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 1

O K T ø B P I O Y

2 0 0 1

5

H Tο χ νι Kορυτσ (τομ και ψη). Kτ σμα του 1902, οργανωμ νο σε δ ο ορ φους γ ρω απ εσωτερικ αυλ . Σε να τμ μα του ισογε ου βρ σκονται οι αποθ κες και ο στ βλοι, που ανο γονται στην αυλ και στο υπ λοιπο μαγαζι , που ανο γονται στον δρ μο. Στον ροφο γ ρω απ το χαγι τι παρατ σσονται 30 δωμ τια (πηγ : απ τη διπλωματικ εργασ α των A. Iωανν δου και B. Παδοπο λου).

ÚÒÙÔ Î·ÈÚfi ÛÙË ‰È·ÛÙ·‡ÚˆÛË ÙˆÓ ‰‡Ô ÈÔ ÂÌÔÚÈÎÒÓ ‰ÚfiÌˆÓ Ù˘ EÁÓ·Ù›·˜ Î·È BÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ Î·È ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ Ù›¯Ô˜ Ù˘ ·Ô‚¿ıÚ·˜. º·›ÓÂÙ·È fiÙÈ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ Ò˜ ÙÔ 1839 ‰ÂÓ ˘‹Ú¯·Ó ¯¿ÓÈ· ¤Íˆ ·fi Ù· ‰˘ÙÈο Ù›¯Ë. O ÂÚÈËÁËÙ‹˜ J. Best ·Ó·Áο˙ÂÙ·È Ó· ÛÙ·Ì·Ù‹ÛÂÈ Û ¯¿ÓÈ Ô˘ ·›¯Â ‰‡Ô ÒÚ˜ ·fi ÙȘ ‰˘ÙÈΤ˜ ‡Ï˜, ÙȘ Ôԛ˜ ‰ÂÓ ı· ÚfiÊÙ·Ó ӷ ‚ÚÂÈ ·ÓÔÈÎÙ¤˜ fiÙ·Ó ı· ¤ÊÙ·ÓÂ3. OÙ·Ó Ë fiÏË ¿Ú¯ÈÛ ӷ ÂÂÎÙ›ÓÂÙ·È ÂÎÙfi˜ ÙˆÓ ÙÂȯÒÓ ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ÎÙ›˙ÔÓÙ·È ¯¿ÓÈ· ÎÔÓÙ¿ ÛÙËÓ ‡ÏË ÙÔ˘ B·Ú‰·Ú›Ô˘ Î·È Î·Ù¿ Ì‹ÎÔ˜ Ù˘ MÔÓ·ÛÙËÚ›Ô˘.

K·Ú·‚·ÓÛÂÚ¿È

O ·ÚÈıÌfi˜ Î·È ÙÔ Ì¤ÁÂıfi˜ ÙÔ˘˜ ‰‹ÏˆÓ·Ó ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ÛËÌ·Û›· Î·È Î›ÓËÛË Ù˘ fiÏ˘

™ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È. ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË ‰‡Ô ¯¿ÓÈ· ÁÓˆÛÙ¿ ˆ˜ ÙÔ ÌÈÎÚfi Î·È ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ Î·Ú·‚·ÓÛÂÚ¿È.

K·È Ù· ‰‡Ô ÎÙ›ÛÙËÎ·Ó ·fi ÙÔÓ Koca ‹ Maktul MÔ˘ÛÙ·Ê¿ ·Û¿, ÌÂËϤÚÌÂË Ù˘ PÔ‡ÌÂÏ˘ (1498–1505) Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· ÌÂÁ¿ÏÔ ‚Â˙›ÚË ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘ B·ÁÈ·˙›Ù Bã. ø˜ ηڷ‚·ÓÛÂÚ¿È ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÙÔ 1546 ÛÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÎÙËÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘ ‚·ÎÔ˘ÊÈÔ‡ ÙÔ˘ ·Û¿, ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô Ì¿ÏÈÛÙ· ·ÔʤÚÔ˘Ó ÂÈÛfi‰ËÌ· ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ 7.000 ¿ÛÚ· ÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ Î·È ÙÔ ÌÈÎÚfi 1.500Ø Â›Û˘ Ì ÙËÓ ›‰È· ÂˆÓ˘Ì›· ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È, ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ Î·Ú·‚·ÓÛÂÚ¿È ÙÔÓ 19Ô ·È., ·fi ÙÔ˘˜ ‰˘ÙÈÎÔÂ˘Úˆ·›Ô˘˜ ÌÂÏÂÙËÙ¤˜ Textier Î·È Pullan, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ‰›ÓÔ˘Ó Î·È Û¯¤‰È¿ ÙÔ˘4.

T· ηڷ‚·ÓÛÂÚ¿È, Ù· ÌÔÙ¤Ï Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ÂÚÈfi‰Ô˘ Î·È Î·Ù’ Â¤ÎÙ·ÛË Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜, ηٷÛ΢¿˙ÔÓÙ·È ¿-

6

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 1

O K T ø B P I O Y

Óˆ ÛÙÔ˘˜ ÌÂÁ¿ÏÔ˘˜ ÂÌÔÚÈÎÔ‡˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜ Û ·fiÛÙ·ÛË ‰È·‰ÚÔÌ‹˜ ÌÈ·˜ ̤ڷ˜ Î·È ¯ÚËÛÈÌÂ‡Ô˘Ó ˆ˜ ·ÛÊ·Ï‹ ηٷχ̷ٷ ÙˆÓ Î·Ú·‚·ÓÈÒÓ. EÓ·ÓÙÈ ÙˆÓ ¯·Ó›ˆÓ Ô˘ ÎÙ›˙ÔÓÙ·È Ì¤Û· ÛÙ· ·ÛÙÈο ΤÓÙÚ·, Â›Ó·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ô¯˘Ú¤˜ Î·È ÂÛˆÛÙÚÂÊ›˜ ηٷÛ΢¤˜, ÌÈ· Î·È ‰ÂÓ ˘‹Ú¯·Ó ÔÈ ÂÁÁ˘‹ÛÂȘ ÙˆÓ ÙÂȯÒÓ Ù˘ fiÏ˘ Î·È ÈÔ ÔÚıÔÏÔÁÈο ÔÚÁ·ÓˆÌ¤Ó˜ Ì ηı·Ú¿ ÁˆÌÂÙÚÈο Û¯‹Ì·Ù·, ÌÈ· Î·È ‰ÂÓ ˘‹Ú¯·Ó ‰ÂÛ̇ÛÂȘ ·fi ÚÔ¸¿Ú¯Ô˘Û˜ ‰Ô̤˜. T· ηڷ‚·ÓÛÂÚ¿È Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ ‰ÈηÈÔÏÔÁÔ‡Ó Ù· ÔÓfiÌ·Ù¿ ÙÔ˘˜ ÌfiÓÔ ÏfiÁˆ Ù˘ ÚÒÈÌ˘ ¯ÚÔÓÔÏÔÁ›·˜ ·Ó¤ÁÂÚÛ‹˜ ÙÔ˘˜, Ù˘ ÁÂÚ‹˜ ÙÔ˘˜ ηٷÛ΢‹˜ Î·È ›Ûˆ˜ ÏfiÁˆ ÙÔ˘ ȉÈÔÎÙËÛÈ·ÎÔ‡ ηıÂÛÙÒÙÔ˜ ÙÔ˘˜.

K·Ù¿ Ù· ¿ÏÏ· ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ Î·Ú·‚·ÓÛÂÚ¿È ¤¯ÂÈ fiÏ· Ù· Ù˘Èο ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ÂÓfi˜ ¯·Ó›Ô˘.

BÚ›ÛÎÂÙ·È ›Ûˆ ·fi ÙÔ ÎÂÓÙÚÈÎfi Ù˙·Ì› Ù˘ fiÏ˘, ÙÔ X·Ì˙¿ Ì¤Ë Ù˙·Ì›, ÛÙË ı¤ÛË Ù˘ ÛËÌÂÚÈÓ‹˜ ‰ËÌ·Ú¯›·˜ (ÂÓÒ ‰ÂÓ Â›Ó·È ÁÓˆÛÙ‹ Ë ı¤ÛË ÙÔ˘ ÌÈÎÚÔ‡). TÔ ÁÂÚÔÊÙÈ·Á̤ÓÔ Ï›ıÈÓÔ ·ÊȤڈ̷ ÙÔ˘ ·Û¿ ÔÚÁ·ÓÒÓÂÙ·È Á‡Úˆ ·fi ÌÈ· ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ÙÂÙÚ¿ÁˆÓË ·˘Ï‹, Ë ÔÔ›· ÂÚÈ‚¿ÏÏÂÙ·È Ì ÛÙÔ¿ Î·È ÛÂÈÚ¿ 33 ‰ˆÌ·Ù›ˆÓ Ì Ù˙¿ÎÈ, Û ‰‡Ô ÔÚfiÊÔ˘˜. ™ÙË ‚fiÚÂÈ· ÏÂ˘Ú¿ ›Ûˆ ·fi Ù· ‰ˆÌ¿ÙÈ· ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÂÓÈ·›Ô˜ ÂÈÌ‹Î˘ ¯ÒÚÔ˜, ÌÔÓÒÚÔÊÔ˜ ÁÈ· Ù· ÂÌÔÚ‡̷ٷ Î·È Ù· ÌÂÙ·ÊÔÚÈο ̤۷. ™ÙȘ ˘fiÏÔÈ˜ ÙÚÂȘ Ï¢ڤ˜ ÌÚÔÛÙ¿ ·fi Ù· ‰ˆÌ¿ÙÈ· ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÌÔÓÒÚÔÊ· Ì·Á·-

2 0 0 1

˙È¿, Ô˘ ·ÓÔ›ÁÔÓÙ·È ÛÙÔ˘˜ ÙÚÈÁ‡Úˆ ‰ÚfiÌÔ˘˜.

TÚfiÔ˜ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ O ›‰ÈÔ˜ ÙÚfiÔ˜ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ Â·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÙ·È ÛÙ· ¯¿ÓÈ· Ô˘ ÎÙ›˙ÔÓÙ·È ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 19Ô˘ ·È., fiˆ˜ ÙÔ ¶·Ù¤Ú· ¯¿ÓÈ AÏ‚·ÓÔ‡ ȉÈÔÎÙ‹ÙË, ÛÙËÓ Ô‰fi MÔÓ·ÛÙËÚ›Ô˘ 11 Î·È EÓˆÙÈÎÒÓ, Î·È ·ÎfiÌË ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 20Ô‡ ·È., fiˆ˜ ÙÔ KÔÚ˘ÙÛ¿ ¯¿ÓÈ ÙÔ˘ X·Ù˙‹ MÔ˘ÛÙ·Ê¿, ÛÙË ‰È·ÛÙ·‡ÚˆÛË Ù˘ MÔÓ·ÛÙËÚ›Ô˘ 7 Î·È O‰˘ÛÛ¤ˆ˜.

TÔ ¯¿ÓÈ KÔÚ˘ÙÛ¿ (1902) ÔÚÁ·ÓÒÓÂÙ·È ¿ÏÈ Û ‰‡Ô ÔÚfiÊÔ˘˜ Á‡Úˆ ·fi ÌÈ· ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·˘Ï‹. ™Â ¤Ó· ÙÌ‹Ì· ÙÔ˘ ÈÛÔÁ›Ԣ, ÂΛ Ô˘ ÂÊ¿ÙÂÙ·È Ì ÙȘ ÁÂÈÙÔÓÈΤ˜ ÔÈÎÔ‰Ô̤˜, ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÔÈ ·Ôı‹Î˜ Î·È ÔÈ ÛÙ¿‚ÏÔÈ Ô˘ ·ÓÔ›ÁÔÓÙ·È ÛÙËÓ ·˘Ï‹ Î·È ÛÙÔ ˘fiÏÔÈÔ, Ì·Á·˙È¿ Ô˘ ·ÓÔ›ÁÔÓÙ·È ÛÙÔÓ ‰ÚfiÌÔ. ™ÙÔÓ fiÚÔÊÔ Á‡Úˆ ·fi ÙÔ ¯·ÁÈ¿ÙÈ ·Ú·Ù¿ÛÛÔÓÙ·È 30 ‰ˆÌ¿ÙÈ·. H ηٷÛ΢‹ ÙÔ˘ ÈÛÔÁ›Ԣ Â›Ó·È ·fi ÏÈıÔ‰ÔÌ‹, ÂÓÒ ÙÔ˘ ÔÚfiÊÔ˘ ·fi ÙÛ·ÙÌ¿ Î·È Û ÙÌ‹Ì·Ù· ·fi Ì·Á‰·Ù›5. ¶·Ú¿ ÙË ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ηٷÛ΢‹ ÙˆÓ ‰‡Ô ¯·Ó›ˆÓ, Ë ÂÈ‚›ˆÛË ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ ÙÚfiÔ˘ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ ¤ÂÈÙ· ·fi Ù¤ÛÛÂÚȘ ·ÈÒÓ˜, ·Ô‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ ¯ÒÚÔ˘ Î·È ÙËÓ ÂÌÌÔÓ‹ ÛÙȘ ›‰È˜ ·Ú·‰ÔÛȷΤ˜ ‰Ô̤˜.

T· ¯¿ÓÈ· ‰È·ı¤ÙÔ˘Ó Û˘Ó‹ıˆ˜, ÂÎÙfi˜ ·fi Ù· ‰ˆÌ¿ÙÈ· Î·È Ù· Ì·Á·˙È¿, ÙÔ˘˜ ÛÙ¿‚ÏÔ˘˜ Î·È ÙȘ ·Ôı‹Î˜, ÂÈϤÔÓ ÂٷψًÚÈÔ Î·È Î·ÊÂÓÂ›Ô ‹ ηËÏÂÈfi, ¯ÒÚÔ˘˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ¯·ÓÙ˙›‰Â˜ Ô˘ ÂȂϤÔ˘Ó ÙÔ Ô›ÎËÌ· Î·È ÎÚ‹ÓË ÛÙÔ Ì¤ÛÔ Ù˘ ·˘Ï‹˜.

Afi Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 19Ô˘ ·È. Ù· ·Ú·‰ÔÛȷο ¯¿ÓÈ·, Ù· ηٷχ̷ٷ ÙˆÓ ÂÌfiÚˆÓ Î·È Ù·ÍȉȈÙÒÓ, ·Ú¯›˙Ô˘Ó Ó·

˘Ô‚·ıÌ›˙ÔÓÙ·È Î·È Ó· ÌÂÙ·ÙÚ¤ÔÓÙ·È Û Ϸ˚ο ÍÂÓԉԯ›·. AÎfiÌË Î·È Ù· Ó¤· Ô˘ ÎÙ›˙ÔÓÙ·È ÂÎÙfi˜ ÙˆÓ ÙÂȯÒÓ Î˘Ú›ˆ˜, ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ˆ˜ ÍÂÓԉԯ›· Áã Î·È ‰ã ηÙËÁÔÚ›·˜. OÈ ÈÔ Â˘Î·Ù¿ÛÙ·ÙÔÈ E˘Úˆ·›ÔÈ Ù·ÍȉÈÒÙ˜, Ô˘ ÌÂÙ·ÎÈÓÔ‡ÓÙ·È È· ¯ˆÚ›˜ ÂÌÔÚ‡̷ٷ, ‰È·Ì¤ÓÔ˘Ó ÛÙ· «‰ÈÂıÓ‹ ÍÂÓԉԯ›·», Ù· ÔÔ›· Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÓÔÓÙ·È Á‡Úˆ ·fi ÙËÓ Ï·Ù›· EÏ¢ıÂÚ›·˜ Î·È Î·Ù¿ Ì‹ÎÔ˜ Ù˘ ·Ú·Ï›·˜.

N¤ÔÈ Ù‡ÔÈ ™˘Á¯ÚfiÓˆ˜ ·fi Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 19Ô˘ ·È. Ì·˙› Ì ٷ ·Ú·‰ÔÛȷο ¯¿ÓÈ·, Ù· ηٷχ̷ٷ ÙˆÓ ÂÌfiÚˆÓ, Û˘Ó˘¿Ú¯Ô˘Ó Î·È ¿ÏÏ· ›‰Ë ¯·Ó›ˆÓ, Ù· ÔÔ›· ‰ÂÓ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó È· ¯ÒÚÔ˘˜ ‡ÓÔ˘. T· Ó¤Ô˘ Ù‡Ô˘ ¯¿ÓÈ· ‰È·ÙËÚÔ‡Ó Î·È ÂÓÈÛ¯‡Ô˘Ó ÙË ‰Â‡ÙÂÚË ÌfiÓÔ ¯Ú‹ÛË ÙÔ˘˜, ÙËÓ ÂÌÔÚÈ΋-Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋. X¿ÓÈ· Â›Ó·È Ù· ÌÂÁ¿Ï· ÎÙ›ÚÈ· ÛÙ· ÔÔ›· ÛÙÂÁ¿˙ÔÓÙ·È ÂÌÔÚÈÎÔ› Î·È ‚ÈÔÙ¯ÓÈÎÔ› ¯ÒÚÔÈ, ÁÚ·Ê›· Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÒÓ Î·È ·ÓÙÈÚÔÛˆÂÈÒÓ. ™ÙÔ ÈÛfiÁÂÈÔ ˘¿Ú¯Ô˘Ó Ì·Á·˙È¿ Ô˘ ·ÓÔ›ÁÔÓÙ·È ÛÙÔÓ ‰ÚfiÌÔ, ηıÒ˜ Î·È ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi, ηٿ Ì‹ÎÔ˜ ÂÓfi˜ ÂÈÌ‹ÎÔ˘˜ ÎÔÈÓfi¯ÚËÛÙÔ˘ ¯ÒÚÔ˘, Û˘¯Ó¿ ‰È·ÌÂÚÔ‡˜, ‹ Á‡Úˆ ·fi ¤Ó· ÈÔ ÎÂÓÙÚÈÎfi ¯ÒÚÔ. ™ÙÔ˘˜ ÔÚfiÊÔ˘˜ Â·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÙ·È Û˘¯Ó¿ Ë ›‰È· ‰È¿Ù·ÍË Î·È ÛÙÂÁ¿˙ÔÓÙ·È ÁÚ·ÊÂÈ·ÎÔ› ¯ÒÚÔÈ. OÈ ËÌȉËÌfiÛÈÔÈ ·˘ÙÔ› ÂÛˆÙÂÚÈÎÔ› ¯ÒÚÔÈ, Ì·ÎÚÈÓ‹ ·Ó¿ÌÓËÛË Ù˘ ·ÓÔÈÎÙ‹˜ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·˘Ï‹˜, ÛÙÂÁ¿˙ÔÓÙ·È Ì ÌÂÙ·ÏÏÈ΋ Á˘¿ÏÈÓË ÔÚÔÊ‹, ·fi ÙËÓ ÔÔ›· Ì·›ÓÂÈ ·ÚÎÂÙfi ʈ˜ ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi.

AÎfiÌ·, ¯¿ÓÈ· Â›Ó·È ÌÈ· ÂÓfiÙËÙ· ÔÌÔÂȉÒÓ Ì·Á·˙ÈÒÓ ÎÙÈṲ̂ӷ ÙÔ ¤Ó· ‰›Ï· ÛÙÔ ¿ÏÏÔ, Ë ÔÔ›· ·ÛÊ·Ï›˙ÂÙ·È ÙÔ ‚Ú¿‰˘ Ì fiÚÙ˜. H ÂÓfiÙËÙ· ·˘Ù‹ ‰ÂÓ ·ÔÙÂÏ› ÌÈ· ÂÓÈ·›· ηٷÛ΢‹ ÎÙÈṲ̂ÓË ÂÍ ·Ú¯‹˜. ™ÙË ÊÔÚÔÏÔÁÈ΋ ηٷÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ 1906, ÛÙËÓ ¤ÎıÂÛË ÙÔ˘ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÔ‡ ÂÊfiÚÔ˘ Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ Ô˘ Û˘ÓÙ¿ÛÛÂÙ·È ÛÙȘ 22 A˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1917 ÌÂÙ¿ ÙË ÌÂÁ¿ÏË ˘ÚηÁÈ¿, ÛÙÔ˘˜ O‰ËÁÔ‡˜ Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ Ô˘ ÂΉ›‰ÔÓÙ·È ·fi ÙÔ 1910 Î·È Ò˜ Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 20Ô‡ ·È. ÂÚ›Ô˘ Î.¿., ÔÈ fiÚÔÈ ¯¿ÓÈ·, ÌÂÁ¿Ï· ηٷÛÙ‹Ì·Ù·, ÂÌÔÚÈΤ˜ ÛÙÔ¤˜, ‰›Ô‰ÔÈ, passage ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ¯ˆÚ›˜ ‰È¿ÎÚÈÛË ÁÈ· Ó· ¯·Ú·ÎÙËÚ›ÛÔ˘Ó ÙÔ ›‰ÈÔ ÎÙ›ÚÈÔ. °È· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÙÔ ¯¿ÓÈ ‹ passage §ÔÌ¿Ú‰Ô, ÙÔ ¯¿ÓÈ ‹ ÛÙÔ¿ ‹ ‰›Ô‰Ô˜ ‹ passage OÚÈÂÓÙ¿Ï, ÙÔ ¯¿ÓÈ ‹ ÛÙÔ¿ TÔ˘Ú¿ÏË... Î.¿.

OÈ Ó¤ÔÈ ·˘ÙÔ› Ù‡ÔÈ ¯·Ó›ˆÓ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÓÔÓÙ·È ÛÙȘ ÎÂÓÙÚÈÎfiÙÂÚ˜ ¿ÏÈ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ù˘ ·ÁÔÚ¿˜, ηıÒ˜ Î·È ÛÙÔÓ ºÚ·ÁÎÔÌ·¯·Ï¿ ·’ fiÔ˘ ¤¯ÂÈ ·Ú¯›ÛÂÈ Ó· ·ÔÌ·ÎÚ‡ÓÂÙ·È Ë Î·ÙÔÈΛ·. ™Â ·˘Ù¿ ÛÙÂÁ¿˙ÔÓÙ·È Ì·Á·˙È¿ Î·È ÁÚ·Ê›·, fi¯È ·ÔÎÏÂÈÛÙÈο ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙÔ Â›‰Ô˜ ÙˆÓ ÚÔ˚fiÓÙˆÓ Î·È ˘ËÚÂÛÈÒÓ, ·ÏÏ¿ Î·È ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ¿ÓÂÛË Ù˘ Âȯ›ÚËÛ˘. ™ÙÔ ¯¿ÓÈ AÏÏ·Ù›ÓÈ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÓÔÓÙ·È ÔÏÏ¿ ‰ÈÎËÁÔÚÈο Î·È ·ÛÊ·ÏÈÛÙÈο ÁÚ·Ê›· Î·È ÛÙÔ ¯¿ÓÈ ‹ passage MÂÓÚÔ˘Ì› ÛÙÂÁ¿˙ÔÓÙ·È ‰ËÌÔÛÈÔÁÚ¿ÊÔÈ Î·È ·Ú·ÁÁÂÏÈÔ‰fi¯ÔÈ. TÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ Â›Ó·È ÙÔ ¯¿ÓÈ ÙˆÓ ÁÈˆÓ ÙÔ˘ ™·Ô‡Ï MԉȿÓÔ Ì 100 ۯ‰fiÓ ¯ÒÚÔ˘˜, ÂÓÒ Û˘Ó‹ıˆ˜ ¤¯Ô˘Ó ·ÚÎÂÙ¿ ÏÈÁfiÙÂÚÔ˘˜ (20 ¯ÒÚÔ˘˜ ηٿ ̤ÛÔ fiÚÔ).

Afi Ù· 87 ¯¿ÓÈ·, ·ÏÈÔ‡ Î·È Ó¤Ô˘ Ù‡Ô˘, Ô˘ ηٷÁÚ¿ÊÔÓÙ·È ÙÔ 1906 ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È Ù· 43 ÛÙËÓ ·ÁÔÚ¿ Ù˘ fi-

H X νι στο Tουρπ λη. Oψη (πηγ : N. Mουτσ πουλου, «Aρχοντ σπιτα της Θεσσαλον κης»).

Ï˘ Î·È ÙÔ˘˜ ÎÂÓÙÚÈÎÔ‡˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜, ηٿ Ì‹ÎÔ˜ ÙÔ˘ ‰˘ÙÈÎÔ‡ ΢ڛˆ˜ ÙÌ‹Ì·ÙÔ˜ Ù˘ EÁÓ·Ù›·˜, Ù˘ BÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ Î·È Ù˘ I. ¢Ú·ÁÔ‡ÌË Î·È Ù· 25 ÛÙË ‰˘ÙÈ΋ ›ÛÔ‰fi Ù˘ ¤Íˆ ·fi Ù· Ù›¯Ë, ÙË Û˘ÓÔÈΛ· TÛ·˝Ú. Afi Ù· ˘fiÏÔÈ·, Ù· 18 ηٷӤÌÔÓÙ·È Û ÌÂÚÈΤ˜ ·fi ÙȘ ÂÏÏËÓÈΤ˜, ‚ڷ˚Τ˜ Î·È ÙÔ˘ÚÎÈΤ˜ Û˘ÓÔÈ˘ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È Ì¤Û· ÛÙ· Ù›¯Ë (1 Î·È 7 –Û˘Ó˘ÔÏÔÁ›˙ÔÓÙ·È Î·È ·˘Ù¿ Â› Ù˘ ºÚ¿ÁΈӖ Î·È 10 ·ÓÙ›ÛÙÔȯ·), ÂÓÒ ˘¿Ú¯ÂÈ Î·È ¤Ó· ÛÙË ÓÂfi‰ÌËÙË ·Ó·ÙÔÏÈ΋ Û˘ÓÔÈΛ· ÂÎÙfi˜ ÙˆÓ ÙÂȯÒÓ, ÙË Û˘ÓÔÈΛ· X·ÌȉȤ.

T· ·Ú·‰ÔÛȷο ¯¿ÓÈ· ‰ÂÓ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó È· Ì¿ÚÙ˘Ú˜ Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜ Ù˘ fiÏ˘ Î·È Ù˘ ÂͤÏÈÍ‹˜ Ù˘, ÂÓÒ Ù· ÓÂfiÙÂÚ· ›Ûˆ˜, ÂÏ›˙Ô˘ÌÂ, Ó· ·Ú·Ì›ÓÔ˘Ó. ™∏ª∂πfl™∂π˜: 1. N. MÔÛ¯fiÔ˘ÏÔ˜ «H EÏÏ¿˜ ηٿ ÙÔÓ EÏ‚È¿ TÛÂÏÂÌ‹», EÈÛÙËÌÔÓÈ΋ EÂÙËÚ›‰· B˘˙·ÓÙÈÓÒÓ ™Ô˘‰ÒÓ Ù.

16 (1940) N. £. ™¯ÈÓ¿˜, «O‰ÔÈÔÚÈΤ˜ ÛËÌÂÈÒÛÂȘ M·Î‰ÔÓ›·˜, H›ÚÔ˘...», Aı‹Ó·È, Messager Athenes, 1886.

2. B. ¢ËÌËÙÚÈ¿‰Ë˜ «TÔÔÁÚ·Ê›· Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ ηٿ ÙËÓ ÂÔ¯‹ Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜ 1430-1912», EM™, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË 1983.

H Tο χ νι K ρτση στο αριθμ 5

3. J.J. Best, «Excursions in Albania», London.

της οδο Eδ σσης. Eνα απ τα πολυ ριθμα χ νια της Θεσσαλον κης, ογδ ντα εφτ τον αριθμ , σ μφωνα με καταγραφ του 1906.

4. Ch. Textier - R.P. Pullan, «Byzantine Architecture», London, Dry & Son, 1864).

5. Afi ÙË ‰Èψ̷ÙÈ΋ ÂÚÁ·Û›· ÙˆÓ ÊÔÈÙËÙÚÈÒÓ A. Iˆ·ÓÓ›‰Ô˘ Î·È B. ¶··‰ÔÔ‡ÏÔ˘ Ô˘ ÂÎÔÓ‹ıËΠÛÙËÓ E‰Ú· IÛÙÔÚ›·˜ Ù˘ AÚ¯ÈÙÂÎÙÔÓÈ΋˜ ÙÔ˘ A¶£ ÙÔ 1981.

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 1

O K T ø B P I O Y

2 0 0 1

7

Tα πρ τα ξενοδοχε α Tου B ∞™ÿ§∏ K √§ø¡∞

H Tο Olympos Palace, να απ τα μεγ λα ξενοδοχε α της παραλ ας.

Tο συναντ με για πρ τη φορ σε ταξιδιωτικο ς οδηγο ς του 1905 (φωτ.: συλλογ Aρ. Παπατζ κα).

8

H

K A £ H M E P I N H

Aρχιτ κτονος, Iστορικο της Aρχιτεκτονικ ς, Δρος AΠΘ

H

£E™™A§ONIKH ÛÙÔ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ٤ٷÚÙÔ ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ· ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Û ȉȷ›ÙÂÚ· ÏÂÔÓÂÎÙÈ΋ ı¤ÛË ÁÈ· Ó· ÂÎÌÂÙ·ÏÏ¢Ù› Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· ÙˆÓ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂˆÓ Ô˘ ÂȯÂÈÚÔ‡ÓÙ·È ÛÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· Î·È ·ÔÛÎÔÔ‡Ó ÛÙÔÓ ÂÎÛ˘Á¯ÚÔÓÈÛÌfi ÙÔ˘ ÎÚ·ÙÈÎÔ‡ Ì˯·ÓÈÛÌÔ‡, ÛÙË ‰˘ÙÈÎÔÔ›ËÛË Ù˘ ÎÔÈÓˆÓ›·˜ Î·È ÛÙËÓ ··ÏÏ·Á‹ Ù˘ ÓÔÌÔıÂÛ›·˜ ·fi ÙÔ ıÚËÛ΢ÙÈÎfi ÓfiÌÔ.

E›Û˘, Ë ÂÈÛ·ÁˆÁ‹ ͤÓ˘ Ù¯ÓÔÏÔÁ›·˜ Î·È Ù¯ÓÔÁÓˆÛ›·˜ Î·È Ë ı¤ÛÈÛË Ó¤ˆÓ ÔÈÎÔ‰ÔÌÈÎÒÓ Î·ÓÔÓÈÛÌÒÓ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÙȘ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ ÁÈ· Ì›· ÛÂÈÚ¿ ÂÂÌ‚¿ÛÂˆÓ Ô˘ ·ԂϤÔ˘Ó ÛÙÔÓ ÂÎÛ˘Á¯ÚÔÓÈÛÌfi Ù˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ Ù˘ fiÏ˘ Î·È ÛÙËÓ Î·Ù·Û΢‹ ÂÓfi˜ ‰ÈÎÙ‡Ô˘ Ó¤ˆÓ ÎÙÈÚÈ·ÎÒÓ Ù‡ˆÓ Ô˘ ¤Ú¯ÔÓÙ·È Ó· ηχ„Ô˘Ó Ó¤Â˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈΤ˜ Î·È ÛÙÂÁ·ÛÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ.

B

K Y P I A K H

2 1

O K T ø B P I O Y

2 0 0 1

Afi ÙÔ 1874 Ò˜ ÙÔ 1896 ÔÏÔÎÏËÚÒÓÂÙ·È Ë ÛȉËÚÔ‰ÚÔÌÈ΋ Û‡Ó‰ÂÛË Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ Ì ÙÔ BÂÏÈÁÚ¿‰È, ÙÔ MÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ Î·È ÙËÓ KˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Î·È ÙÔ 1896 ·Ú¯›˙ÂÈ Ë Î·Ù·Û΢‹ ÙÔ˘ ÏÈÌ·ÓÈÔ‡, ηıÒ˜ Î·È Ë ·Ó·ÌfiÚʈÛË Ù˘ Á‡Úˆ ÂÚÈÔ¯‹˜ ˆ˜ ‚·ÛÈ΋˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈ΋˜ ÙÔ˘ Â¤ÎÙ·Û˘. H ÂÈÎÔÈÓˆÓ›· Ì ÙËÓ ÂÓ‰Ô¯ÒÚ· Ù˘ Á›ÓÂÙ·È Ù·¯‡ÙÂÚË Î·È ÙÔ ÏÈÌ¿ÓÈ Ù˘ ·ÔÙÂÏ› ϤÔÓ ÙËÓ Û˘ÓÙÔÌfiÙÂÚË ¤ÍÔ‰Ô ÙˆÓ ÎÂÓÙÚÈÎÒÓ Â˘Úˆ·˚ÎÒÓ ¯ˆÚÒÓ ÛÙË MÂÛfiÁÂÈÔ. H ΛÓËÛË ÙˆÓ ÂÌÔÚÈÎÒÓ Î·È ÂÈ‚·ÙÈÎÒÓ ÏÔ›ˆÓ ·˘Í¿ÓÂÙ·È ÛËÌ·ÓÙÈο Î·È Ë £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË ·ÔÙÂÏ› ‚·ÛÈÎfi ÛÙ·ıÌfi ÛÙ· ‰ÚÔÌÔÏfiÁÈ· ÙˆÓ ÛÔ˘‰·ÈfiÙÂÚˆÓ Ó·˘ÙÈÏÈ·ÎÒÓ ÂÙ·ÈÚÂÈÒÓ.

OÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ ÙÔ˘˜ Ó¤Ô˘˜ ÎÙÈÚÈ·ÎÔ‡˜ Ù‡Ô˘˜ Ô˘ Û˘Ó·ÓÙԇ̠ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ ÙÔ˘˜ ¯·Ú·ÎÙËÚ›ÛÂÈ Î·Ó›˜ Â·Ó·ÛÙ·ÙÈÎÔ‡˜, ÙfiÛÔ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÔ ‚·ıÌfi ··ÏÏ·Á‹˜ ÙÔ˘˜ ·fi ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ˘˜ Ù‡Ô˘˜ Î·È ÌÔÚʤ˜, fiÛÔ Î·È ˆ˜ ÚÔ˜ ÙË Ó¤· Û¯¤ÛË ÌÂÁ¤ıÔ˘˜, Îϛ̷η˜ Î·È ¤ÓÙ·Í˘ ÛÙÔ ·ÛÙÈÎfi ÙÔ›Ô. K·ÈÓÔ‡ÚÁȘ Ù˘ÔÏÔÁ›Â˜ ‰È·ÌÔÚÊÒÓÔÓÙ·È Î·È Ô ÂÎÏÂÎÙÈÛÌfi˜ ¤Ú¯Â-

Ù·È Ó· ηχ„ÂÈ ÙȘ fi„ÂȘ ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ÎÙÈÚ›ˆÓ ÂÎÊÚ¿˙ÔÓÙ·˜, ̤۷ ·fi ÙËÓ ÔÈÎÈÏ›· ÙˆÓ ÌÔÚÊÔÏÔÁÈÎÒÓ ÂΉԯÒÓ Ô˘ ÚÔÛʤÚÂÈ, ÙË ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘ ÓˆÙÂÚÈÛÙÈÎÔ‡ ÙÔ˘˜ ÚfiÏÔ˘.

E˘Úˆ·˚Τ˜ ÚԉȷÁڷʤ˜ ™’ ·˘Ùfi ÙÔ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚÔ Ï·›ÛÈÔ ÂÓÙ¿ÛÛÂÙ·È Î·È Ë ÚˆÙÔÊ·Ó‹˜ ÁÈ· Ù· ‰Â‰Ô̤ӷ Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÔÈÎÔ‰fiÌËÛË ÌÈ·˜ ÛÂÈÚ¿˜ ÍÂÓԉԯ›ˆÓ ÌÂ Â˘Úˆ·˚Τ˜ ÚԉȷÁڷʤ˜. T· ÚÒÙ· ÍÂÓԉԯ›· Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÙÔ˘˜ Ù·ÍȉȈÙÈÎÔ‡˜ Ô‰ËÁÔ‡˜ Ù˘ ÂÔ¯‹˜ (Joanne, Baedecker) ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÙË ÊÚ·ÁÎÈ΋ Û˘ÓÔÈΛ·, ÙÔÓ ÏÂÁfiÌÂÓÔ ºÚ·ÁÎÔÌ·¯·Ï¿, Á‡Úˆ ·fi ÙËÓ ÂÎÎÏËÛ›· ÙˆÓ Î·ıÔÏÈÎÒÓ Î·È ÙÔ ÓÔÛÔÎÔÌÂ›Ô ÙˆÓ A‰ÂÏÊÒÓ ÙÔ˘ EÏ¤Ô˘˜. EΛ ¿ÏψÛÙ ˘‹Ú¯·Ó Î·È ÔÈ ÚÒÙ˜ ‰˘ÙÈÎÔ‡ Ù‡Ô˘ ηÙÔÈ˘ Ô˘ ›¯·Ó ÎÙÈÛı› ·fi ÏÔ‡ÛÈÔ˘˜ ÂÌfiÚÔ˘˜ Ì ͤÓË Û˘Ó‹ıˆ˜ ˘ËÎÔfiÙËÙ·, fiˆ˜ ÔÈ AÌÔÙÙ, ÔÈ AÏÏ·Ù›ÓÈ Î.¿. ™‡ÓÙÔÌ· fï˜ ÔÈ ¯Ú‹ÛÂȘ Á˘ ¿ÏÏ·Í·Ó Î·È ÔÈ ÔÏ˘ÙÂÏ›˜ ηÙÔÈ˘ ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ÛÙÂÁ¿˙Ô˘Ó ˘ÔηٷÛÙ‹Ì·Ù· TÚ·-

χε α α κ Royal την de Rome σ θεευ λ E Πλατε α ν τη

ετ μ ρ ας υ το ι γ α κ ρ πυ συλ: τ. ω 1917 (φ α γ ). λογ Γ. M

Õ Tα ξενοιδHοοtel

Hοtel de Royal και ς (φωτ.: α ε χ ο δ ο ν H Tα ξε ν Πλατε α Eλευθερ α Rome στη M γα). συλλογ Γ.

Â˙ÒÓ Î·È Í¤ÓˆÓ ÂÌÔÚÈÎÒÓ Ô›ÎˆÓ Ì Â›ÎÂÓÙÚÔ ÙËÓ OıˆÌ·ÓÈ΋ TÚ¿Â˙·. H ‡·ÚÍË Ù˘ Û˘ÓÔÈΛ·˜ ÙˆÓ TÚ·Â˙ÒÓ ·Ó‚¿˙ÂÈ ÙȘ ·Í›Â˜ Á˘ Î·È ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ› ΤÓÙÚ· ÂȯÂÈÚËÛȷ΋˜ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜, ηıÈÛÙÒÓÙ·˜ ÙËÓ ÊÚ¿ÁÎÈÎË Û˘ÓÔÈΛ·, ÙÔ Î¤ÓÙÚÔ Ù˘ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ Ù˘ fiÏ˘.

E›Ó·È ÂfiÌÂÓÔ ÏÔÈfiÓ, Û’ ·˘Ùfi ÙÔ City Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ Ó· Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÔ˘ÌÂ Î·È Ù· ÚÒÙ· ÍÂÓԉԯ›· Ù˘ fiÏ˘, ÂΛ fiÔ˘ ÔÈ ÙÚfiÔÈ ‰È·‚›ˆÛ˘ ÙˆÓ Î·ÙԛΈÓ, ·ÏÏ¿ Î·È Ù· ·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓÈο ÚfiÙ˘· Â›Ó·È ‰È·ÊÔÚÂÙÈο Î·È ·ÓÙÈηÙÔÙÚ›˙Ô˘Ó ÙÔÓ Â˘Úˆ·˚Îfi ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÌfi ÌÈ·˜ ÙÔÈ΋˜ élite ÙˆÓ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂˆÓ Î·È ÙÔ˘ ÂÌÔÚ›Ô˘. O K. Brown ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ‹‰Ë ÛÙ· 1875 ÙÔ •ÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô Colombo Î·È ÙÔ Hôtel de l’ Orient, ¯ˆÚÔıÂÙÒÓÙ·˜ Ù· ÛÂ Û˘Û¯ÂÙÈÛÌfi Ì ÙÔ ÎÙ›ÚÈÔ Ù˘ OıˆÌ·ÓÈ΋˜ TÚ¿Â˙·˜, ÙÔ Î‡ÚÈÔ ÛËÌÂ›Ô ·Ó·ÊÔÚ¿˜ Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜. X·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈ΋ Â›Û˘ Â›Ó·È Ë ‰È‹ÁËÛË ÙÔ˘ ‰ËÌÔÛÈÔÁÚ¿ÊÔ˘ Paul Lindau, ÁÈ· ÙÔ Â›ÛËÌÔ Á‡̷ Ô˘ ·Ú¤ıÂÛÂ Ë ‰ÈÔ›ÎËÛË Ù˘ EÙ·ÈÚ›·˜ ÙˆÓ AÓ·ÙÔÏÈÎÒÓ ™È‰ËÚÔ‰ÚfiÌˆÓ ÛÙÔ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô Colombo ÁÈ· ÙËÓ ¿ÊÈÍË ÙÔ˘ ÚÒÙÔ˘ Û˘ÚÌÔ‡, ̤ۈ BÂÏÈÁÚ·‰›Ô˘, ·fi ÙËÓ E˘ÚÒË1. ™ÙËÓ ›‰È· ÂÚÈÔ¯‹ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Î·È Ù· ÍÂÓԉԯ›· Etranger Î·È ™¤ÚÚ·È ÚÈÓ ÌÂÙ·ÊÂÚı› ÛÙËÓ ·Ú¿ÏÏËÏË (ÚÔ˜ ÙËÓ ·Ú·Ï›·) Ô‰fi.

Afi Ù· ÂÏ¿¯ÈÛÙ· ÍÂÓԉԯ›· ÂÎÙfi˜ ºÚ·ÁÎÔÌ·¯·Ï¿, ÁÈ· ÙËÓ ÚÔ ÙÔ˘ 1890

H ÔÈÎÔ‰fiÌËÛË ÌÈ·˜ ÛÂÈÚ¿˜ ÍÂÓԉԯ›ˆÓ ÌÂ Â˘Úˆ·˚Τ˜ ÚԉȷÁڷʤ˜ ÛÙ· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜

bo, κτισμ ε ο Colom χε καταχ ο δ ο ν ξε H Tο ν ο η του παλιο που ε (φωτ.: νο στη θ σ πυρκαγι το 1896 π στραφε α M γα). Γ. συλλογ

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 1

O K T ø B P I O Y

2 0 0 1

9

H Oψη της προκυμα ας στο ψος της Πλατε ας Eλευθερ ας. Διακρ νονται απ αριστερ τα ξενοδοχε α Olympos Palace και Grand Hοtel d’ Angleterre, το κτ ριο των Messageries Maritimes, ο κινηματογρ φος Olympial, το ξενοδοχε ο Imperial και στο β θος δεξι το Splendid Palace (φωτ.: συλλογ Γ. M γα).

10

H

K A £ H M E P I N H

ÂÚ›Ô‰Ô, ÛËÌÂÈÒÓÔ˘Ì ÙÔ •ÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô TڷοÏË ÛÙËÓ ·Ú·Ï›· Î·È ÙÔ «°Èω›˙» ÛÙËÓ Ô‰fi ™È‰ËÚÔ‰ÚfiÌÔ˘, ¤Íˆ ·fi ÙËÓ ‡ÏË ÙÔ˘ B·Ú‰·Ú›Ô˘. A˘Ùfi ÙÔ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙÔ º¿ÚÔ Ù˘ M·Î‰ÔÓ›·˜ ÙÔÓ A‡ÁÔ˘ÛÙÔ ÙÔ˘ 1889, ˆ˜ ÓÂfi‰ÌËÙÔÓ, ÂÈψı¤Ó ‰È¿ ÓÂˆÙ¿ÙˆÓ Â›ψÓ, Ù˘ ‰È¢ı‡ÓÛˆ˜ ÌË ÊÂÈÛı‹Û˘ Ô‡Ù ÎfiˆÓ, Ô‡Ù ‰··ÓÒÓ, fiˆ˜ ηٷÛÙ‹ÛÂÈ ·˘Ùfi fiÛÔÓ ¤ÓÂÛÙÈ ÂÓÙÂϤÛÙÂÚÔÓ Î·È ·ÓÙ¿ÍÈÔÓ Ù˘ ÂÔ¯‹˜ Î·È ÙˆÓ ··ÈÙ‹ÛÂˆÓ ÙÔ˘ ¢ËÌÔÛ›Ô˘.

™ÙËÓ ·Ú·Ï›· ™Ù·‰È·Î¿, Î·È Ì ÙËÓ ÚfiÔ‰Ô ÙˆÓ ÂÚÁ·ÛÈÒÓ ‰È·ÌfiÚʈÛ˘ ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ı·Ï¿ÛÛÈÔ˘ ÌÂÙÒÔ˘ Ù˘ fiÏ˘ ÌÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù‰¿ÊÈÛË ÙÔ˘ ı·Ï¿ÛÛÈÔ˘ Ù›¯Ô˘˜ Î·È ÙËÓ Î·Ù·Û΢‹ Ù˘ ÚÔÎ˘Ì·›·˜ Î·È Ù˘ ·Ú·Ïȷ΋˜ Ô‰Ô‡, ·Ú¯›˙Ô˘Ó Ó· ÎÙ›˙ÔÓÙ·È Ó¤· ÍÂÓԉԯ›· ÛÙËÓ ·Ú·Ï›·, Ô ·ÚÈıÌfi˜ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ı· ·˘ÍËı› ÛËÌ·ÓÙÈο Ì ÙËÓ ÔÏÔÎÏ‹ÚˆÛË ÙˆÓ

B

K Y P I A K H

2 1

O K T ø B P I O Y

2 0 0 1

ÂÚÁ·ÛÈÒÓ Î·Ù·Û΢‹˜ ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ÏÈÌ·ÓÈÔ‡ ÛÙ· 1903-1904.

TfiÙÂ Û˘Ó·ÓÙÔ‡ÌÂ Î·È ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ÛÙÔ˘˜ Ù·ÍȉȈÙÈÎÔ‡˜ Ô‰ËÁÔ‡˜ Baedecker (1905) Î·È Ù· ÌÂÁ¿Ï· ÍÂÓԉԯ›· Ù˘ ·Ú·Ï›·˜ ÙÔ Olympos Palace Î·È Grand Hôtel d’ Angleterre ·fi ÙË ÌÈ· Î·È ÙËÓ ¿ÏÏË ÏÂ˘Ú¿ Ù˘ ˘fi ‰È·ÌfiÚʈÛË Ï·Ù›·˜ EÏ¢ıÂÚ›·˜ Ô˘ ‰ÂÓ ·ÔÙÂÏÔ‡Û ·Ú¿ ÌÈ· ‰È·Ï¿Ù˘ÓÛË Ù˘ ÎÂÓÙÚÈ΋˜ ÂÌÔÚÈ΋˜ Ô‰Ô‡ Ù˘ fiÏ˘ ™·ÌÚ‹ ·Û¿ (ÛËÌ. BÂÓÈ˙¤ÏÔ˘). ™ÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ Olympos Palace ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Û ÂÛÙÈ·ÙfiÚÈÔ Ì ÙËÓ ›‰È· ÂˆÓ˘Ì›· ‹‰Ë ·fi ÙÔ 1890, ÂÓÒ ÛÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ Grand Hôtel d’ Angleterre ˘‹Ú¯Â ÙÔ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô TÔ˘ÚΛ·. ™ÙËÓ ›‰È· ÂÚÈÔ¯‹ ˘‹Ú¯Â Â›Û˘ ÙÔ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô Imperial Ô˘ ›¯Â ÎÙÈÛı› ÛÙ· 1892 ÛÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô˘ TڷοÏË Ô˘ ›¯Â ηٷÛÙÚ·Ê› Û ˘ÚηÁÈ¿. ™Â ÌÈÎÚ‹ ·fiÛÙ·ÛË ·fi ·˘Ùfi, ı· ÎÙÈÛı› ÛÙ· 1907 ÙÔ Splendid Palace

Ô˘ ı· ·ÔÙÂϤÛÂÈ Î·È ÙËÓ ÎÔÚˆÓ›‰· ÙˆÓ ÍÂÓԉԯ›ˆÓ Ù˘ ·Ú·Ï›·˜ ÁÈ· Ù· ÂfiÌÂÓ· ‰¤Î· ¯ÚfiÓÈ·, ̤¯ÚÈ ÙËÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ÛÙËÓ ˘ÚηÁÈ¿ ÙÔ˘ 1917. ™‡Ìʈӷ Ì ηٷ¯ÒÚÈÛË ÛÙÔÓ T‡Ô Ù˘ ÂÔ¯‹˜, ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ (40) ‰ˆÌ¿ÙÈ· ·Ï¿, ‰ÈÏ¿ Î·È ‰È’ ÔÈÎÔÁÂÓ›·˜. ¶ÚÔÛ¤ÙÈ ·›ıÔ˘Û·Ó ˘Ô‰Ô¯‹˜, ¯ÔÚÔ‡, Á¿ÌˆÓ, ·Ó·ÁÓˆÛÙ‹ÚÈÔÓ, ÎÏÂȉÔ·̂·ÏÔÓ Î·È ÏÔ˘ÙÚÒÓ· ·ÎfiÌË. £·˘Ì·Û›ˆ˜ ÔÏ˘ÙÂÏ‹˜ Â›ψÛȘ Ì fi,ÙÈ ¤¯ÂÈ ˆÚ·ÈfiÙÂÚÔÓ Î·È ÎÔÌ„fiÙÂÚÔÓ Ó· Âȉ›ÍÂÈ Ë Ù AÓ·ÙÔÏÈ΋ ‰È·ÎfiÛÌËÛȘ Î·È Ë E˘Úˆ·˚΋, ·fi ÙÔ˘˜ ÔÏ˘¯ÚÒÌÔ˘˜ ÂÚÈÛÎÔ‡˜ Ù¿ËÙ·˜ ̤¯ÚÈ ÙˆÓ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎÒÓ Â›ÏˆÓ Î·È Â˘Úˆ·˚ÎÒÓ ÎÏÈÓÒÓ.

AÓ¿ÌÂÛ· ÛÙË ¢‡ÛË Î·È ÙËÓ AÓ·ÙÔÏ‹ ·ÌÊÈÙ·Ï·ÓÙ‡ÂÙ·È Î·È Ë ·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓÈ΋ ÙÔ˘ ÎÙÈÚ›Ô˘, fiÔ˘ Ô ‰È¿ÎÔÛÌÔ˜ Î·È ÔÈ ÂÚ›Ù¯Ó˜ ÏÂÙÔ̤ÚÂȘ ÂÈ‚¿ÏÏÔÓÙ·È ÛÙËÓ ÌÔÚÊ‹ ÙÔ˘ Î·È ‰È·‰ËÏÒÓÔ˘Ó ÙË Ï·ÙÚ›· Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÁÈ· ÙËÓ Â͈ÙÈ΋ AÓ·ÙÔÏ‹ Î·È ÙË Ìfi‰· Ù˘ ·ÔÈÎȷ΋˜ ·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓÈ΋˜.

H Tο Grand Hοtel d’ Angleterre στην Πλατε α Eλευθερ ας. Tο συναντ με και αυτ για πρ τη φορ σε ταξιδιωτικο ς οδηγο ς του 1905 (φωτ.: συλλογ Γ. M γα).

¶Ï·Ù›· EÏ¢ıÂÚ›·˜ ™Ù·‰È·Î¿ Î·È Ì¤¯ÚÈ ÙËÓ ·ÂÏ¢ı¤ÚˆÛË ı· ÎÙÈÛıÔ‡Ó ·ÚÎÂÙ¿ ÍÂÓԉԯ›· ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Á‡Úˆ ·fi ÙËÓ Ï·Ù›· EÏ¢ıÂÚ›·˜ Ô˘ ηı›ÛÙ·Ù·È Ô ÙÚ›ÙÔ˜ fiÏÔ˜ ¤Ï͢ Ù˘ ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ ˙ˆ‹˜ Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢, Ì·˙› Ì ÙËÓ ·Ú·Ïȷ΋ Ô‰fi Î·È ÙÔÓ ºÚ·ÁÎÔÌ·¯·Ï¿. T· ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ· ·fi ·˘Ù¿ Â›Ó·È Ù· ÍÂÓԉԯ›· AÌÂÚÈ΋, Bristol Î·È ¶·ÚıÂÓÒÓ, MËÙÚfiÔÏȘ, °·ÏÏ›·, ™¤ÚÚ·È, ¶·ÚÓ·ÛÛfi˜, Continental, fiÏ· ÛÙËÓ ·Ú¿ÏÏËÏË Ô‰fi (ÛËÌ. ¿ÍÔÓ·˜ ÙˆÓ Ô‰ÒÓ K·Ï·Ôı¿ÎË Î·È ¶Ú. KÔÚÔÌËÏ¿) Î·È Ù· ÍÂÓԉԯ›· Royal Î·È Hôtel de Rome ÛÙËÓ Ï·Ù›· EÏ¢ıÂÚ›·˜. ™ÙÔ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô, Ô˘ ÂÁηÈÓÈ¿˙ÂÙ·È ÂÓÙfi˜ ÙÔ˘ 1912, ı· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈ ÛÙÔÓ ÚÒÙÔ fiÚÔÊÔ ÙÔ ÂÛÙÈ·ÙfiÚÈÔ Bastasini Î·È ÛÙÔ ÈÛfiÁÂÈÔ ÙÔ ıÚ˘ÏÈÎfi Café Floca. TËÓ ›‰È· ¯ÚÔÓÈ¿, ÙÔ Olympos Palace ı· ·ÔÎÙ‹ÛÂÈ Î·È ‰Â‡ÙÂÚÔ ÂÓÙ·ÒÚÔÊÔ ÎÙ›ÚÈÔ Ì 60 ‰ˆÌ¿ÙÈ·, ÛÙÔ ÔÔ›Ô Ì¿ÏÈ-

H Aποψη της Πλατε ας Eλευθερ ας, που διακρ νονται απ αριστερ τα ξενοδοχε α Olympos Palace, Royal και Hοtel de Rome, το κατ στημα Orosdi Back, το ξενοδοχε ο Παρνασσ ς, το κατ στημα Stein και το Grand Hοtel d’ Angleterre (φωτ.: Γ. M γα).

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 1

O K T ø B P I O Y

2 0 0 1

11

H Tο Splendid Palace, κορων δα, για μια δεκαετ α των ξενοδοχε ων της παραλ ας. Kτ στηκε το 1907 (φωτ.: συλλογ Γ. M γα).

H Tο Slpendid ÛÙ· ˘¿Ú¯ÂÈ ÎÂÓÙÚÈ΋ ı¤ÚÌ·ÓÛË Î·È ·ÓÂÏ΢ÛÙ‹Ú·˜2.

EÏ¿¯ÈÛÙ· Â›Ó·È Ù· ÍÂÓԉԯ›· ·ÓÙ›ÛÙÔȯˆÓ ÚԉȷÁÚ·ÊÒÓ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÂÎÙfi˜ ÙˆÓ ÙÚÈÒÓ ·˘ÙÒÓ fiÏˆÓ ¤Ï͢, Ì ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ· ·Ó¿ÌÂÛ¿ ÙÔ˘˜ Ù· ÍÂÓԉԯ›· Grand Hôtel Î·È A›Á˘ÙÔ˜ ÛÙËÓ EÁÓ·Ù›·.

ÏˆÓ ‰È·‚¿˙Ô˘Ì fiÙÈ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ·›ıÔ˘Û˜ ÁÈ· 5 o’ clock tea Î·È Jardin d’ hiver ÛÙÔ Olympos Palace Î·È ·›ıÔ˘Û˜ ‰È·ÌÔÚʈ̤Ó˜ à la parisienne ÛÙÔ Splendid Ô˘ ·ÔηÏÂ›Ù·È ÙÔ Savoy Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢.

™ÙËÓ ˘ÚηÁÈ¿ ÙÔ˘ 1917

T· ÍÂÓԉԯ›· Ù˘ fiÏ˘, Ì ÂÏ¿¯ÈÛÙ˜ ÂÍ·ÈÚ¤ÛÂȘ, ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó Ù· ÂÓ Á¤ÓÂÈ ·Ô‰ÂÎÙ¿ ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË ÚfiÙ˘· ÙÔ˘ ÂÎÏÂÎÙÈÛÌÔ‡ Ì ÌÈÎÚ¤˜ ‰È·ÊÔÚÔÔÈ‹ÛÂȘ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙȘ Â› ̤ÚÔ˘˜ ÌÔÚÊÔÏÔÁÈΤ˜ ÂÈÏÔÁ¤˜. K˘Úȷگ› Û fiÏ· ¤Ó·˜ ÎÂÓÙÚÈÎfi˜ ¿ÍÔÓ·˜ Ô˘ ÔÚ›˙ÂÙ·È ·fi Ì›· Û˘Ó‹ıˆ˜ ÌÓËÌÂȷ΋ ›ÛÔ‰Ô, ¤Ó·Ó ÎÂÓÙÚÈÎfi ÂÍÒÛÙË Î·È ÙËÓ ·Âو̷ÙÈ΋ ·fiÏËÍË Ù˘ Â›ÛÙ„˘ Ô˘ ηٿ ηÓfiÓ· ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È ·fi ÙËÓ ˘ÂÚ‚ÔÏÈ΋ ¯Ú‹ÛË ÙÔ˘ ‰È·ÎfiÛÌÔ˘.

A˘Ù‹ ¿ÏψÛÙÂ Â›Ó·È Î·È Ë ‚·ÛÈ΋ ‰È·ÊÔÚ¿ ÙÔ˘˜ ·fi Ù· ˘fiÏÔÈ· Û‡Á¯ÚÔÓ· ÎÙ›ÚÈ· Ù˘ fiÏ˘, Û ÌÈ· ÚÔÛ¿ıÂÈ· ÛËÌ·›ÓÔ˘Û·˜ ¤ÓÙ·Í‹˜ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ·ÛÙÈÎfi ÙÔ›Ô Î·È ÌÈ·˜ ·ÌÂÛfiÙÂÚ˘ ·Ó·ÁÓˆÚÈÛÈÌfiÙËÙ¿˜ ÙÔ˘˜ ÂΠ̤ÚÔ˘˜ ÙÔ˘ ı·ً-

H ηٷÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘˜, ÛÙË Û˘ÓÙÚÈÙÈ΋ ÏÂÈÔ„ËÊ›· ÙÔ˘˜, ÛÙËÓ ˘ÚηÁÈ¿ ÙÔ˘ 1917 ‰ÂÓ Ì·˜ ÂÈÙÚ¤ÂÈ Ó· ¤¯Ô˘Ì ¿Ô„Ë ÁÈ· ÙËÓ ‰È·ÚÚ‡ıÌÈÛË ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ÎÙÈÚ›ˆÓ ‹ ÙËÓ ·ÚÔ¯‹ ÙˆÓ ÚÔÛÊÂÚÔÌ¤ÓˆÓ ˘ËÚÂÛÈÒÓ, ·Ú¿ ·fi fiÛ· ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÙȘ ηٷ¯ˆÚ›ÛÂȘ ÛÙÔÓ T‡Ô Î·È ÛÙȘ ÂÚÈÁڷʤ˜ Ù˘ ÂÔ¯‹˜. ™˘Ó‹ıˆ˜ Â›Ó·È ÌÂÁ¿Ï˘ ‰˘Ó·ÌÈÎfiÙËÙ·˜ (40-60) ‰ˆÌ·Ù›ˆÓ, ¤¯Ô˘Ó ·ÚÎÂÙÔ‡˜ ¯ÒÚÔ˘˜ ˘Ô‰Ô¯‹˜ Î·È ÛÙÔ ÈÛfiÁÂÈÔ ÛÙÂÁ¿˙Ô˘Ó Î·Ù¿ ηÓfiÓ· ηÊÂÓ›· Î·È ÌÈڷڛ˜ Ì ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ Û˘¯Ó¿ ÔÓÔÌ·Û›·, fiˆ˜ ÙÔ Café Floca Ô˘ ÚԷӷʤڷÌÂ Î·È ÙÔ Krystal ÛÙÔ Grand Hôtel d’ Angleterre. MÂٷ͇ ¿Ï-

12

H

K A £ H M E P I N H

B

X·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο

K Y P I A K H

2 1

O K T ø B P I O Y

2 0 0 1

ÂÏ¿ÙË. ™Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÍÂÓԉԯ›· Ù˘ ÂÚÈfi‰Ô˘, fiÔ˘ Á›ÓÂÙ·È Ê·ÓÂÚ‹ Ë Â·Ó·ÏËÙÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ Ù˘ÈÎÔ‡ ÔÚfiÊÔ˘ (Hôtel de Rome, Â¤ÎÙ·ÛË Olympos Palace) Ô ÂÎÏÂÎÙÈÛÌfi˜ ÂÍÂÏ›ÛÂÙ·È, ÂÏ·ÊÚ¿ ·Ó·Óˆ̤ÓÔ˜, Ì ÛÙÔȯ›· ÂÓfi˜ ¤ÓÙÔÓ· ÛÙ˘ÏÈ˙·ÚÈṲ̂ÓÔ˘ Î·È ÚÔÛ·ÚÌÔṲ̂ÓÔ˘ ÛÙ· ηı’ ˘Ì¿˜ Art Nouveau.

Afi Ù· ÎÙ›ÚÈ· ·˘Ù¿ Û‹ÌÂÚ· ÛÒ˙ÔÓÙ·È ÌfiÓÔÓ ÙÔ ÈÛfiÁÂÈÔ ÙÔ˘ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô˘ AÌÂÚÈ΋ Ô˘ ÛÙÂÁ¿˙ÂÈ ÙÔ ÂÛÙÈ·ÙfiÚÈÔ Z‡ıÔ˜ Î·È ÙÔ ÚfiÛÊ·Ù· ·Ó·Î·ÈÓÈṲ̂ÓÔ Bristol, Î·È Ù· ‰‡Ô ÛÙËÓ Ô‰fi K·ÙÔ‡ÓË, ÂΛ fiÔ˘ ÛÙ·Ì¿ÙËÛÂ Ë ˘ÚηÁÈ¿ Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ ÙÔÓ A‡ÁÔ˘ÛÙÔ ÙÔ˘ 1917. ™∏ª∂πfl™∂π˜ 1. ¶. K. EÓÂÂΛ‰Ë, «H £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· 1875-1912», £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË 1981 . 104,264 2. H ÙÂÎÌËÚ›ˆÛË ÙˆÓ ÍÂÓԉԯ›ˆÓ ÚԤ΢„ ·fi Û˘ÓÔÓÈṲ̂ÓË ¤Ú¢ӷ ÙÔ˘ ÁÚ¿ÊÔÓÙÔ˜ ÛÙÔÓ T‡Ô, Û ٷÍÂȉȈÙÈÎÔ‡˜ Ô‰ËÁÔ‡˜ Î·È Û ʈÙÔÁÚ·ÊÈο ·Ú¯Â›· Ù˘ ÂÔ¯‹˜.

Palace στην πυρκαγι του 1917 (φωτ.: συλλογ X. Παπαστ θη).

Aρχιτεκτονικο ρυθμο

Tου B ∞™ÿ§∏ K √§ø¡∞

H Tο Mediterranean Palace, κτισμ νο το 1922 στην παραλ α, σε σχ δια του M. Δελλαδ τσιμα, αφο τροφοδ τησε τη μυθοπλασ α μιας ολ κληρης εποχ ς, κατεδαφ στηκε το 1978 (φωτ.: συλλογ Aρ. Παπατζ κα).

Aρχιτ κτονος, Iστορικο της Aρχιτεκτονικ ς, δρος AΠΘ

H

APXITEKTONIKH Ù˘ ·ÓÔÈÎÔ‰fiÌËÛ˘, ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ fiˆ˜ ¿Ú¯ÈÛ ӷ ˘ÏÔÔÈÂ›Ù·È ÛÙ· ÚÒÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÌÂÙ¿ ÙËÓ ˘ÚηÁÈ¿, ‰ÂÓ ‰È·ÊÔÚÔÔÈÂ›Ù·È ¤ÓÙÔÓ· ˆ˜ ÚÔ˜ ·˘Ù‹Ó Ô˘ ÚÔ¸‹ÚÍÂ. H ¯Ú‹ÛË ÙÔ˘ ÌÂÙfiÓ ·Ṳ́ ‰È¢ÎÔχÓÂÈ ÙËÓ Î·Ù·Û΢‹, Â͢ËÚÂÙ› ÙÔ˘˜ ÁÚ‹ÁÔÚÔ˘˜ Ú˘ıÌÔ‡˜ Ô˘ ÂÈ‚¿ÏÏÂÈ Ë Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓË ·Ú·ÁˆÁ‹, ÚÔ‚ÏËÌ·Ù›˙ÂÈ ˆÛÙfiÛÔ ÙÔ˘˜ ·Ú¯ÈÙ¤ÎÙÔÓ˜ ÛÙËÓ ÚÔÛ·ÚÌÔÁ‹ ÙÔ˘ ÌÔÚÊÔÏÔÁÈÎÔ‡ ÙÔ˘˜ ÏÂÍÈÏÔÁ›Ô˘ ÛÙȘ Ӥ˜ ÔÈÎÔ‰Ô̤˜.

H ‰ÂηÂÙ›· ÙÔ˘ 1920 ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È ·fi ÙËÓ È‰È·›ÙÂÚ· ¤ÓÙÔÓË ÔÈÎÔ‰ÔÌÈ΋ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· Î·È ·Ú¿ ÙȘ ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ ÂÈÙÒÛÂȘ Ô˘ ›¯Â ÛÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌ›· Ù˘ ¯ÒÚ·˜ Ë ·ÁÎfiÛÌÈ· ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ÎÚ›ÛË, ÁÈ· ÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË Î·È ÙËÓ ÂÓ‰Ô¯ÒÚ· Ù˘ ÍÂÎÈÓ¿ ÌÈ· ÂÚ›Ô‰Ô˜ ¤ÓÙÔÓ˘ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜ ÛÙÔ˘˜ ÙÔÌ›˜ Ù˘ ˘Ô‰ÔÌ‹˜, ÙˆÓ ·ÛÙÈÎÒÓ Â͢ËÚÂÙ‹ÛÂˆÓ Î·È ÙÔ˘ ÎÙÈÚÈÔÏÔÁÈÎÔ‡ ÂÎÛ˘Á¯ÚÔÓÈÛÌÔ‡. ™ÙÔÓ 3Ô ÙÔ̤· ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ۯ‰›Ô˘ οÓÔ˘Ó ÙËÓ ÂÌÊ¿ÓÈÛ‹ ÙÔ˘˜ Ù· ÚÒÙ· ̤Á·Ú· Ô˘ ı· ÛÙÂÁ¿ÛÔ˘Ó ÂÌÔÚÈΤ˜ ¯Ú‹ÛÂȘ,

ÁÚ·Ê›·, ηٷÛÙ‹Ì·Ù·, ‰È·ÙËÚÒÓÙ·˜ ¤ÙÛÈ ÙȘ ›‰È˜ ¯Ú‹ÛÂȘ Á˘ ÛÙÔ ·ÏÈfi centre des affaires Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢. °Ú‹ÁÔÚ· fï˜ ı· ηٷÎχÛÔ˘Ó fiÏÔ ÙÔ ÈÛÙÔÚÈÎfi ΤÓÙÚÔ Ù˘ fiÏ˘ Î·È Ì·˙› Ì ÙȘ ÚÒÙ˜ ÔÏ˘Î·ÙÔÈ˘ Ô˘ ÂÈÛ¿ÁÔ˘Ó ÌÈ· ÚÈ˙È΋ ·ÏÏ·Á‹ ÛÙÔ ıÂÛÌfi Ù˘ ȉÔÎÙËÛ›·˜ –ÙËÓ ÔÚÈ˙fiÓÙÈ· ȉÈÔÎÙËÛ›· (Ó. 3741 ÙÔ˘ 1929 ÂÚ› Ù˘ ȉÈÔÎÙËÛ›·˜ ηٿ ÔÚfiÊÔ˘˜)– ı· ¯·Ú·ÎÙËÚ›ÛÔ˘Ó Ù· Ó¤· ÔÈÎÔ‰ÔÌÈο ÙÂÙÚ¿ÁˆÓ· ÙÔ˘ ۯ‰›Ô˘ Hébrard. ™Ù· ÎÙ›ÚÈ· ·˘Ù‹˜ Ù˘ ‰ÂηÂÙ›·˜ ·Ú¯›˙ÂÈ Ó· Á›ÓÂÙ·È Ê·ÓÂÚ‹ Ë Â·Ó·ÏËÙÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ Ù˘ÈÎÔ‡ ÔÚfiÊÔ˘, ÛÙÔÈ¯Â›Ô Ô˘ ÂËÚ¿˙ÂÈ ·ÈÛıËÙ¿ ÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË ÙˆÓ fi„ˆÓ. ¶·Ú¿ÏÏËÏ·, ÍÂÓԉԯ›·, Ϥۯ˜ Î·È ÎÈÓËÌ·ÙÔÁÚ¿ÊÔÈ ¤Ú¯ÔÓÙ·È Ó· Û˘ÌÏËÚÒÛÔ˘Ó ÙËÓ ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ ÎÙÈÚÈÔÏÔÁÈÎÔ‡ ÂÎÛ˘Á¯ÚÔÓÈÛÌÔ‡ Î·È Ó’ ·ÓÙ·ÔÎÚÈıÔ‡Ó ÛÙȘ ·Ó¿ÁΘ Ô˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ Ë ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ˙ˆ‹ ÌÈ·˜ Û‡Á¯ÚÔÓ˘ fiÏ˘.

XˆÚÔı¤ÙËÛË Î·È ·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓÈ΋ ÙˆÓ ÍÂÓԉԯ›ˆÓ Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ˘ÚηÁÈ¿ ÙÔ˘ 1917

XˆÚÔı¤ÙËÛË T· ÍÂÓԉԯ›· ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÂÚÈfi‰Ô˘ ¯ˆÚÔıÂÙÔ‡ÓÙ·È ÛÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ÛÙÔÓ ÙÚ›ÙÔ ÙÔ̤·, ÙÔÓ Î·Ù’ ÂÍÔ¯‹Ó ÂÌÔ-

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 1

O K T ø B P I O Y

2 0 0 1

13

χε ο

ο Õ Tο ξενοκδτ σμα του

Aστ ρια, δ Tσιμιο 1929, στη ας Σογ A ι α κ σκ ελ#χιτα φ ας. Aπ ε α της χ στα ξενοδο ε μπ#μ υ το ς

χ επο μ να δωισ νιο σε ορ : B. Kοτ. μ#τια (φω ). ς α ν λ"

ÚÂ˘Ì·ÙÈÎfi, ηٿ Ì‹ÎÔ˜ ΢ڛˆ˜ Ù˘ EÁÓ·Ù›·˜ Î·È Î¿ÔÈˆÓ Î¿ıÂÙˆÓ Û ·˘Ù‹Ó ‰ÚfiÌˆÓ (§. ™ÔÊÔ‡, ™˘ÁÁÚÔ‡). ™ËÌ·ÓÙÈ΋ Â›Û˘ Û˘ÁΤÓÙÚˆÛË ÍÂÓԉԯ›ˆÓ ¤¯Ô˘ÌÂ Î·È ÛÙÔ ÙÌ‹Ì· ÙÔ˘ ÚÒÙÔ˘ ÙÔ̤· ÌÂٷ͇ ÙˆÓ Ô‰ÒÓ BÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ Î·È AÁ›·˜ ™ÔÊ›·˜ Î·È Î˘Ú›ˆ˜ ηٷ Ì‹ÎÔ˜ Ù˘ Ô‰Ô‡ KÔÌÓËÓÒÓ.

E›Ó·È Ê·ÓÂÚfi fiÙÈ ÛÙÔ Ó¤Ô Û¯¤‰ÈÔ ‰ÂÓ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÛÔ‚·Ú¤˜ ÌÂÙ·ÙÔ›ÛÂȘ ÛÙË ¯ˆÚÔı¤ÙËÛË ÙˆÓ ÍÂÓԉԯ›ˆÓ Û ۯ¤ÛË Ì ÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË Ô˘ ÂÈÎÚ·ÙÔ‡Û ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ˘ÚηÁÈ¿. Y¿Ú¯Ô˘Ó ˆÛÙfiÛÔ Î¿ÔȘ ‰È·ÊÔÚÔÔÈ‹ÛÂȘ, fiˆ˜ Ë Ï·Ù›· EÏ¢ıÂÚ›·˜ Ô˘ ·ÏÏ¿˙ÂÈ Ì¤ÁÂıÔ˜ Î·È ·ÔÎÙ¿ ¤Ó·Ó ÈÔ ÂȯÂÈÚËÛÈ·Îfi ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· (M¤Á·ÚÔ TTT, EıÓÈ΋ Î·È IÔÓÈ΋ TÚ¿Â˙˜) Î·È Ë ·Ú·Ï›·, Ë ÔÔ›·, Ì ÂÍ·›ÚÂÛË ÙÔ MÂÓÙÈÙÂÚ·Ó¤ –Ô˘ ÎÙ›˙ÂÙ·È ÛÙ· ÂÚ›È· ÙÔ˘ ™ϤÓÙÈÓÙ– Î·È ÙÔ M·Ù˙¤ÛÙÈÎ, ·Ô‰›‰ÂÙ·È ÛÙËÓ Î·ÙÔÈΛ· ÙˆÓ ˘„ËÏÒÓ ÂÈÛÔ‰ËÌ¿ÙˆÓ.

O Ô‰ËÁfi˜ Ù˘ fiÏ˘ ÙÔ˘ 1939 ·Ó·Ê¤ÚÂÈ 80 ÍÂÓԉԯ›· ÛÙÔ Î¤ÓÙÚÔ Ù˘ fiÏ˘, ÔÏÏ¿ ·fi Ù· ÔÔ›· ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ·Ï·ÈfiÙÂÚˆÓ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂˆÓ Û ÓÂfi‰ÌËÙ· ÎÙ›ÚÈ· (N¤· MËÙÚfiÔÏË, N¤·È ™¤ÚÚ·È Î.¿.). O ·ÚÈıÌfi˜ ÙÔ˘˜ Â›Ó·È ÂÓ‰ÂÈÎÙÈÎfi˜ ÁÈ· ÙÔÓ Ó¤Ô ÚfiÏÔ Ô˘ ηÏÂ›Ù·È Ó· ·›ÍÂÈ Ë £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË ˆ˜ ÌËÙÚÔÔÏÈÙÈÎfi ΤÓÙÚÔ Î·È ÂχıÂÚÔ ÏÈÌ¿ÓÈ ÛÙ· B·ÏοÓÈ· . £· ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ì ٷ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ· ·fi ·˘Ù¿ ÍÂÎÈÓÒÓÙ·˜ ·fi ÙËÓ Ï·Ù›· B·Ú‰·Ú›Ô˘ Î·È Î·Ù·Ï‹ÁÔÓÙ·˜ ÛÙËÓ ·Ú·Ï›·: BȤÓÓË (°. K·Ì·Ó¤ÏÏÔ˜, 1925), AÙÏ·ÓÙ›˜ (°. M·ÓÔ‡ÛÔ˜, 1925), K·ÛÙÔÚÈ¿ (M. PÔ‡ÌÂÓ˜,1925), HχÛÈ· (M. PÔ‡ÌÂÓ˜,1924), MÈÓ¤Ú‚· (°. K·Ì·Ó¤ÏÏÔ˜, 1929), MÂÁ¿ÏË BÚÂÙÙ·Ó›· (M. PÔ‡ÌÂÓ˜, 1925) Î·È MÔÓÙ¤ÚÓ (I. Z·¯·ÚÈ¿‰Ë˜-K. KÔÎÔÚfiÔ˘ÏÔ˜, 1924), ÛÙËÓ EÁÓ·Ù›·, A‡ÁÔ˘ÛÙÔ˜ ¶·Ï¿˜ (•. ¶·ÈÔÓ›‰Ë˜, 1922) ÛÙËÓ Ô‰fi EÏ. ™‚ÔÚÒÓÔ˘, N¤· MËÙÚfiÔÏȘ (I. ¢ËÌËÙÚÈ¿‰Ë˜, 1924) ÛÙË ™˘ÁÁÚÔ‡, KÔÏfiÌ‚Ô˘ (¶¿ÈÎÔ˜, 1924) ÛÙË §. ™ÔÊÔ‡, KÔÛÌÔÔϛ٠ÛÙËÓ EÚÌÔ‡ (°. K·Ì·Ó¤ÏÏÔ˜, 1929), §Ô˘Í ¶·Ï¿˜ Î·È AÛÙfiÚÈ· (A.T˙ÒÓ˘-°. ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˜, 1929) ÛÙË TÛÈÌÈÛ΋, §Ô˘ÍÂÌ‚Ô‡ÚÁÔ, (E. MԉȿÓÔ, 1924), KÔÓÙÈÓÂÓÙ¿Ï (Z. MˆÛ¤, 1929), TÔ˘Ú›ÛÙ Î·È EͤÏÛÈÔÚ (I. ¶Ï¸Ì¤Ú-I. X·ÛÛ›‰-ºÂÚӿӉ˜) ÛÙËÓ KÔÌÓËÓÒÓ, PÒÌË (°. ™È¿Á·˜, 1925) Î·È M·Ù˙¤ÛÙÈÎ (°ÚÂÎfi˜-¶¿˚ÎÔ˜, 1922) ÛÙËÓ A.™ÔÊ›·˜, PÈÙ˙ (I. Z·¯·ÚÈ¿‰Ë˜-K. KÔÎÔÚfiÔ˘ÏÔ˜, 1924) ÛÙËÓ Ï·Ù›· EÏ¢ıÂÚ›·˜ Î·È Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô Mediterranean Palace (M. ¢ÂÏÏ·‰¤ÙÛÈÌ·˜, 1922-3). E˘Ù˘¯‹˜ Û˘Á΢ڛ· ‹ Û‡ÌÙˆÛË Ù· ÎÙ›ÚÈ· ·˘Ù¿, ÂÎÙfi˜ ÙˆÓ ÙÚÈÒÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›ˆÓ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ·ÎfiÌË ÂÓÒ ÌfiÓÔ Ù· ÌÈÛ¿ ‰È·ÙËÚÔ‡Ó ·ÎfiÌË ÙËÓ ·Ú¯È΋ ÙÔ˘˜ ¯Ú‹ÛË.

T˘ÔÏÔÁ›·

14

H Tο ξενοδοχε ο Λουξεμβο ργο

H Tο ξενοδοχε ο N α Mητρ πο-

στην οδ Kομνην"ν. Kτ σμα του 1924 με μορφολογικ# δ#νεια απ τον γαλλικ κλασικισμ (φωτ.: B. Kολ"νας).

λη στην οδ Συγγρο . Kτ σμα του 1924 με νεοκλασικ ψη (φωτ.: B. Kολ"νας).

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 1

O K T ø B P I O Y

2 0 0 1

T· ÍÂÓԉԯ›· ÙÔ˘ ÌÂÛÔÔϤÌÔ˘, ÎÙÈṲ̂ӷ ·fi ÙÔ˘˜ ‰È·ÛËÌfiÙÂÚÔ˘˜ ·Ú¯ÈÙ¤ÎÙÔÓ˜ Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ‰ÂÓ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ ·ÏÏ·Á¤˜ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙËÓ Ù˘ÔÏÔÁ›· Ì ·˘Ù¿ Ù˘ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ˘ ÂÚÈfi‰Ô˘. H ‰È·ÚÚ‡ıÌÈÛË ·ÎÔÏÔ˘ı› ÌÈ· ÈÔ ÔÚıÔÏÔÁÈ΋ ÂÎÌÂÙ¿ÏÏ¢ÛË ÙÔ˘ ÂÛˆÙÂÚÈÎÔ‡ ¯ÒÚÔ˘ Ô˘ ˘·ÁÔÚ‡ÂÈ Ë Î·Ù·Û΢‹ ·fi ÌÂÙfiÓ ·Ṳ́, Ù· ÌÂÁ¤ıË ÙˆÓ ‰ˆÌ·Ù›ˆÓ Ù˘ÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Î·È ÂÚÈÔÚ›˙ÔÓÙ·È ÛËÌ·ÓÙÈο (Ì ÂÏ¿¯ÈÛÙ˜ ÂÍ·ÈÚ¤ÛÂȘ) ÔÈ ÎÔÈÓfi¯ÚËÛÙÔÈ ¯ÒÚÔÈ.

BÂÏÙÈÒÓÔÓÙ·È ÔÈ ·Ú¯fiÌÂÓ˜ ·Ó¤ÛÂȘ, fiˆ˜ Ë ÎÂÓÙÚÈ΋ ı¤ÚÌ·ÓÛË Î·È Ô ·ÓÂÏ΢ÛÙ‹Ú·˜, ·ÏÏ¿ Ë ‡·ÚÍË È‰ÈˆÙÈÎÔ‡ ÏÔ˘ÙÚÔ‡ Â›Ó·È ·ÎfiÌË ¿ÁÓˆÛÙË ÁÈ· ÙËÓ ÏÂÈÔ„ËÊ›· ÙˆÓ ÍÂÓԉԯ›ˆÓ Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢.

T· ÈÛfiÁÂÈ· ηٿ ηÓfiÓ· ÛÙÂÁ¿˙Ô˘Ó Î·Ù·ÛÙ‹Ì·Ù· Î·È Ô ·ÚÈıÌfi˜ ÙˆÓ ÔÚfiʈÓ

H Tο ξενοδοχε ο Tουρ στ στη συμ-

H Tο ξενοδοχε ο Eξ λσιορ στη συμ-

βολ των οδ"ν Kομνην"ν και Mητροπ λεως (φωτ.: B. Kολ"νας)

βολ των οδ"ν Kομνην"ν και Mητροπ λεως (φωτ.: B. Kολ"νας).

ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È ·fi ÙȘ ·Í›Â˜ Á˘ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹, ÙËÓ ÔÈÎÔ‰ÔÌÈ΋ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ÙˆÓ È‰ÈÔÎÙËÙÒÓ Î·È Ù· ̤ÁÈÛÙ· ÂÈÙÚÂfiÌÂÓ· ‡„Ë.

AÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ÙȘ ‰È·Ù¿ÍÂȘ ÙÔ˘ ÔÈÎÔ‰ÔÌÈÎÔ‡ ηÓÔÓÈÛÌÔ‡ Ô˘ ÈÛ¯‡ÂÈ ÁÈ· ÙËÓ ¶˘Ú›Î·˘ÛÙÔ ‰ÂÓ ‰È·Ê¤ÚÔ˘Ó ÛËÌ·ÓÙÈο ·fi Ù· ·ÓÙ›ÛÙÔȯ· ÎÙ›ÚÈ· ηÙÔÈÎÈÒÓ ‹ ¿ÏÏˆÓ ÂÌÔÚÈÎÒÓ ¯Ú‹ÛÂˆÓ (ÂÌÔÚÈΤ˜ ÛÙÔ¤˜, ηٷÛÙ‹Ì·Ù·) Î·È ÂÓÙ¿ÛÛÔÓÙ·È ÛÙ· Û˘Ó¯‹ ̤و· Ù˘ ·ÓÔÈÎÔ‰ÔÌÔ‡ÌÂÓ˘ fiÏ˘.

OÈ fi„ÂȘ ÙÔ˘˜ ÔÚÁ·ÓÒÓÔÓÙ·È Û˘ÌÌÂÙÚÈο Û ÎÂÓÙÚÈÎÔ‡˜ ‹ Ï¿ÁÈÔ˘˜ ¿ÍÔÓ˜ Ì ·ÓÙ›ÛÙÔȯ˜ ÔÌ·‰ÔÔÈ‹ÛÂȘ ‰ÔÌÈÎÒÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ, fiˆ˜ ·ÓÔÈÁÌ¿ÙˆÓ, Â͈ÛÙÒÓ Î·È ·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓÈÎÒÓ ÚÔÂÍÔ¯ÒÓ. OÈ Â› ̤ÚÔ˘˜ ÌÔÚÊÔÏÔÁÈΤ˜ ‰È·ÊÔÚÔÔÈ‹ÛÂȘ ı· ÚÔÛ‰ÒÛÔ˘Ó Û ηı¤Ó· ·fi ·˘Ù¿ ¤Ó·Ó ȉȷ›ÙÂÚÔ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·, ··Ú·›ÙËÙÔ ÁÈ· ÙËÓ ·Ó·ÁÓˆÚÈÛÈÌfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ ÛÙ· ̤و· ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ÔÈÎÔ‰ÔÌÈÎÒÓ ÙÂÙÚ·ÁÒÓˆÓ ÙÔ˘ ۯ‰›Ô˘ EÌÚ¿Ú.

EÎÏÂÎÙÈÎÈÛÌfi˜ Ì ‰¿ÓÂÈ· Oˆ˜ Î·È ÛÙ· ˘fiÏÔÈ· ÎÙ›ÚÈ· Ù˘ ‰ÂηÂÙ›·˜ 1920-1930, Â›Ó·È ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ‰ÂÓ ı· ÚÔÙÈÌËıÔ‡Ó ÔÈ ÓˆÙÂÚÈÛÙÈΤ˜ ÌÔÚʤ˜ ÙÔ˘ ÌÔÓÙ¤ÚÓÔ˘ ÎÈÓ‹Ì·ÙÔ˜, ‹ ¤ÛÙˆ ÙÔ˘ Art Déco, ·ÏÏ¿ ¤Ó·˜ Ó¤Ô˜ ÂÎÏÂÎÙÈÛÌfi˜ ÂÌÏÔ˘ÙÈṲ̂ÓÔ˜ Ì ÌÔÚÊÔÏÔÁÈο ‰¿ÓÂÈ· ·fi ·˘Ù¤˜ ÙȘ Û‡Á¯ÚÔÓ˜ Ù¿ÛÂȘ Î·È ÚÔÛ·ÚÌÔṲ̂ÓÔ˜ ÛÙËÓ Ù¯ÓÈ΋ ÙÔ˘ ÌÂÙfiÓ ·Ṳ́ Ô˘ ÂȉÈÒÎÂÈ Ó· ÂÓÙ·¯ı› ÛÙËÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË ÂÈÎfiÓ· Ù˘ fiÏ˘: NÂÔÎÏ·ÛÈΤ˜ fi„ÂȘ, fiÔ˘ ΢ÚÈ·Ú¯Ô‡Ó ÈˆÓÈÎÔ› ΛÔÓ˜ Î·È ÙÚÈÁˆÓÈο ·ÂÙÒÌ·Ù· (KÔÓÙÈÓÂÓÙ¿Ï, N¤· MËÙÚfiÔÏË), ÌÔÚÊÔÏÔÁÈο ‰¿ÓÂÈ· ·fi ÙÔÓ Á·ÏÏÈÎfi ÎÏ·ÛÈÎÈÛÌfi Î·È Î˘Ú›ˆ˜ Ù˘ Seconde Empire (§Ô˘ÍÂÌ‚Ô‡ÚÁÔ, AÛÙfiÚÈ·) Û˘Ó˘¿Ú¯Ô˘Ó Ì ÚÒÈ̘ ÂÚÈÙÒÛÂȘ Art Déco (PÈÙ˙) Î·È ÂÈÚÚÔ¤˜ ·fi ÙË mauresque ·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓÈ΋ ÙˆÓ Á·ÏÏÈÎÒÓ ·ÔÈÎÈÒÓ Ù˘ B. AÊÚÈ΋˜. §·ÌÚfi ‰Â›ÁÌ· ·˘Ù‹˜ Ù˘ Ù¯ÓÔÙÚÔ›·˜

·ÔÙÂÏ› ÙÔ «OχÌÈÔÓ M¤Á·ÚÔÓ Ù˘ MÂÛÔÁ›Ԣ», ÙÔ ÁÓˆÛÙfi Û fiÏÔ˘˜ Mediterranean Palace Ô˘ ÎÙ›ÛÙËΠÙÔ 1922 Û ۯ¤‰È· ÙÔ˘ M·Ú›ÓÔ˘ ¢ÂÏÏ·‰¤ÙÛÈÌ· Î·È ÙÔ ÔÔ›Ô ·ÊÔ‡ ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛ ÙË Ì˘ıÔÏ·Û›· ÌÈ·˜ ÔÏfiÎÏËÚ˘ ÂÔ¯‹˜ ηÙ‰·Ê›ÛÙËΠ¿‰ÔÍ· ÙÔ 1978. EÓ· ¿ÏÏÔ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô Ù˘ ›‰È·˜ ÌÔÚÊÔÏÔÁÈ΋˜ ·ÓÙ›Ï˄˘, ۯ‰ȷṲ̂ÓÔ Â›Û˘ ·fi ÙÔÓ ¢ÂÏÏ·‰¤ÙÛÈÌ· ÙÔ 1925, ÁÈ· ÙÔ˘˜ K·Ô˘ÓÙ˙‹, KÔ˘ÎÔ˘ÊÏ‹ Î·È B·ÚÛ¿ÓÔ, Ì ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ›Ûˆ˜ ÌӋ̘ ·fi ÙÔ ‚˘˙·ÓÙÈÓfi ·ÚÂÏıfiÓ Ù˘ fiÏ˘, ·ÏÏ¿ Î·È ÙȘ ÂȂ‚ÏË̤Ó˜ fi„ÂȘ Ù˘ Ô‰Ô‡ AÚÈÛÙÔÙ¤ÏÔ˘˜, ¤ÌÂÈÓ fï˜ ËÌÈÙÂϤ˜ Î·È ÛÙÂÁ¿˙ÂÈ Û‹ÌÂÚ· ÙÔ ¢ËÌ·Ú¯Â›Ô Ù˘ fiÏ˘. ™Ù· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ ’30 Ë ·ÛÙÈ΋ Ù¿ÍË ÙÔ˘ ÌÂÛÔÔϤÌÔ˘ ÚÔÛ·ı› Ó· ‰È·ÊÔÚÔÔÈËı› ·fi ÙÔ˘˜ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ˘˜ ·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓÈÎÔ‡˜ Ú˘ıÌÔ‡˜ Ô˘ ›¯·Ó ·Ó·‰Â›ÍÂÈ ¿ÏϘ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔÔÈÎÔÓÔÌÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Î·È ·Ó·˙ËÙ› Ó· ÂÎÊÚ¿ÛÂÈ Ì¤Û· ·fi ÙȘ ÁˆÌÂÙÚÈΤ˜ ÊfiÚ̘ ÙÔ˘ ÌÔÓÙ¤ÚÓÔ˘ ÎÈÓ‹Ì·ÙÔ˜ Î·È ÙÔ Û¯ËÌ·ÙÔÔÈË̤ÓÔ ‰È¿ÎÔÛÌÔ ÙÔ˘ Art- Déco, ÙȘ ÊÈÏÔ‰Ô͛˜ Ù˘, ÙËÓ ÚfiÛÊ·ÙË ‰‡Ó·Ì‹ Ù˘, ÙÔÓ «ÌÔÓÙÂÚÓÈÛÌfi» Ù˘. TÔ £ÂÛÛ·ÏÈÎfiÓ Î·È ÙÔ EÌÔÚÈÎfiÓ (°.

B·Ú‚¤Ú˘, 1935) Î·È Ù· ‰‡Ô ÛÙËÓ EÁÓ·Ù›· ÂÍ·ÓÙÏÔ‡Ó Ù· ·ÍÈfiÏÔÁ· ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÓˆÙÂÚÈ΋˜ ·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓÈ΋˜ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ÍÂÓԉԯ›ˆÓ Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ Î·È Ë ÔÔ›· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ› ˆ˜ ηÈÓÔÙÔÌ›· ÛÙȘ ÌÔÚÊÔÏÔÁÈΤ˜ ÂÈÏÔÁ¤˜ ·Ú¯ÈÙÂÎÙfiÓˆÓ Î·È È‰ÈÔÎÙËÙÒÓ. OÈ Û˘Ó‰˘·ÛÌÔ› Ô˘ ÚÔ·ÙÔ˘Ó ÛÙ· ̤و· ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ¯·Ú¿ÍˆÓ, Â›Ó·È ÚˆÙfiÙ˘ÔÈ Î·È ÂÓ‰ÂÈÎÙÈÎÔ› ÁÈ· ÙÔ Ó¤Ô «‰ÈÂıÓ¤˜» ÚfiÛˆÔ Ù˘ fiÏ˘.

λ σια στην

H H Tο ξενοδοχε. ο Kτ στηκε το

οδ Eγνατ ας . Kολ"νας).

1924 (φωτ.: B

™∏ª∂ÿø™∏: H τεκμηρίωση των κτιρίων βασίστηκε σε πρωτογενή έρευνα του γράφοντος στο Aρχείο Πολεοδομίας Θεσσαλονίκης.

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 1

O K T ø B P I O Y

2 0 0 1

15

Στα χρ νια του Mεσοπολ μου Tου ° πÕ¡¡∏ M Œ°∞

H Tο ξενοδοχε ο Pιτς, κτισμ νο το 1924 στην αρχ της οδο Bενιζ λου, φιλοξενο σε επιχειρηματ ες και ευκατ στατες οικογ νειες απ π λεις κυρ ως της Mακεδον ας (φωτ.: συλλογ Γ. M γας).

16

H

K A £ H M E P I N H

H

¶YPKA°IA ÙÔ˘ 1917 ¤Î·„ ¿Óˆ ·fi ÙÔ 90% ÙˆÓ ÍÂÓԉԯ›ˆÓ Ù˘ fiÏ˘, ·Ê‹ÓÔÓÙ·˜ ÔÚÈṲ̂ӷ ¯¿ÓÈ· ÛÙÔ μ·Ú‰¿ÚÈ Î·È ÛÙËÓ Ô‰fi ªÔÓ·ÛÙËÚ›Ô˘ ηıÒ˜ Î·È ‰‡Ô ÍÂÓԉԯ›· ÛÙËÓ ·Ú¯‹ Ù˘ ∂ÁÓ·Ù›·˜. ΔÔ ª·Î‰ÔÓÈÎfi ̤وÔ ‹Ù·Ó ·ÎfiÌ· Û ÂͤÏÈÍË – Ë ÛÙÚ·ÙÈ¿ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ ›¯Â ¤‰Ú· ÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË. ∏ ‰ÈÂÙ›· 1915–1917 ‹Ù·Ó Ù· ¯Ú˘Û¿ ¯ÚfiÓÈ· ÁÈ· Ù· ÍÂÓԉԯ›· Î·È Ù· ÂÈÛÙÈ·ÙfiÚÈ· Ù˘ fiÏ˘ – ·ÚÎÂÙ¿ Ó¤· ÎÙ›ÛÙËÎ·Ó Î·È ¿ÏÏ· ÂÂÎÙ¿ıËηÓ. ∏ ÛÙÚ·ÙÈ¿ ¯ÚÂÈ·˙fiÙ·Ó ÎÚ‚¿ÙÈ· ÁÈ· ÙËÓ Â͢ËÚ¤ÙËÛË ÙˆÓ ·ÍȈ̷ÙÈÎÒÓ Ù˘, ·ÏÏ¿ Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ Ë fiÏË Â›¯Â ÏËÌÌ˘Ú›ÛÂÈ ·fi ÂÈÛΤÙ˜ Î·È ÂÌfiÚÔ˘˜. Δ· ÍÂÓԉԯ›· ÚÈÓ ·fi ÙÔ 1917 ‹Ù·Ó Û˘ÁÎÂÓÙڈ̤ӷ οٷ Ì‹ÎÔ˜ ÙÔ˘ ¿ÍÔÓ· 26˘ √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ – ∂ÁÓ·Ù›·˜,

B

K Y P I A K H

2 1

O K T ø B P I O Y

2 0 0 1

ÛÙÔ ºÚ·ÁÎÔÌ·¯·Ï¿ (Ô˘ ÂÚÈÎÏ›ÂÙ·È ·fi ÙȘ Ô‰Ô‡˜ ∂ÁÓ·Ù›·, ™˘ÁÁÚÔ‡, √Ï˘Ì›Ô˘ ¢È·Ì·ÓÙ‹ Î·È ¡·˘Ì·¯›·˜ §‹ÌÓÔ˘) Î·È Ù¤ÏÔ˜ ηٿ Ì‹ÎÔ˜ Ù˘ Ô‰Ô‡ μ·ÛÈÏ›Ԣ ÙÔ˘ μÔ˘ÏÁ·ÚÔÎÙfiÓÔ˘ (ÛËÌÂÚÈÓ‹ ∫·Ï·Ôı¿ÎË Î·È ¶ÚÔͤÓÔ˘ ∫ÔÚÔÌËÏ¿) Î·È Ù˘ ·Ú·Ïȷ΋˜ Ô‰Ô‡, ·fi ÙËÓ Ï·Ù›· ∂Ï¢ıÂÚ›·˜ ¤ˆ˜ ÙËÓ Ô‰fi ∞Á›·˜ ™ÔÊ›·˜. ΔÔ ÎÂÓfi Ô˘ ¿ÊËÛÂ Ë ˘ÚηÁÈ¿ ‹Ù·Ó ÙÂÚ¿ÛÙÈÔ. ∂Ï¿¯ÈÛÙ· ·fi Ù· η̤ӷ ηÙfiÚıˆÛ·Ó, Ì ÚÔÛˆÚÈÓ¤˜ ÂÈÛ΢¤˜, Ó· Í·Ó·ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ‹ÛÔ˘Ó. √ÚÈṲ̂ÓÔÈ ÂȯÂÈÚË̷ٛ˜ ÓÔ›ÎÈ·Û·Ó ÌÂÁ¿Ï˜ ηÙÔÈ˘ ÛÙË ÏˆÊfiÚÔ μ·Û. °ÂˆÚÁ›Ô˘ Î·È ÙȘ ÌÂÙ¤ÙÚ„·Ó Û ÍÂÓԉԯ›·, ÂÓÒ ¿ÓÔÈÍ·Ó Î·È ÔÚÈṲ̂ӷ ηÈÓÔ‡ÚÁÈ·, ÌÈÎÚ¿ fï˜, ÍÂÓԉԯ›· ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ §Â˘Îfi ¶‡ÚÁÔ (¡ÈÎËÊfiÚÔ˘ ºˆÎ¿ Î·È ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ψÊfiÚÔ˘ ¡›Î˘) fiÔ˘ Ë ˘ÚηÁÈ¿ ‰ÂÓ Â›¯Â Êı¿ÛÂÈ. ∞fi ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÙÔ˘ ¶·ÓÂÏÏËÓ›Ô˘ ∂ÌÔÚÈÎÔ‡ Î·È μÈÔÌ˯·ÓÈÎÔ‡ √‰ËÁÔ‡ 1921–1922, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, ÚÔ·ÙÂÈ

fiÙÈ Ù· ÍÂÓԉԯ›· Ô˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Û·Ó Ù· ÚÒÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÌÂÙ¿ ÙËÓ ˘ÚηÁÈ¿ ‹Ù·Ó: «∞‚¤ÚˆÊ», Ô‰fi˜ §¤ÔÓÙÔ˜ ™ÔÊÔ‡ 16, °. ¶··‰fiÔ˘ÏÔ˜ & ∞ÊÔ› ΔÛfiÁη «∞ÏÛ·ÙÔψڷ›ÓË», ψÊfiÚÔ˜ μ·Û. °ÂˆÚÁ›Ô˘ 25, ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ ∫Ô˘ÚÓÔ‡ÙÛÔ˜ & ™›· «μÈÎÙÒÚÈ·», ψÊfiÚÔ˜ μ·Û. °ÂˆÚÁ›Ô˘ 23 «ΔÔ μ˘˙¿ÓÙÈÔÓ», ∂ÁÓ·Ù›·˜ 7, ªÈ¯. ∫·ÚÓÔ‡Ù˙Ô˜ & ÀÈfi˜ «∫‹Ô˜ μ·ÛÈϤˆ˜ °ÂˆÚÁ›Ô˘», ψÊfiÚÔ˜ μ·Û. OÏÁ·˜ 132 «∏ ªÂÁ¿ÏË μÚÂÙ·Ó›·», ψÊfiÚÔ˜ ¡›Î˘ 83, ∞ÊÔ› º˘ÛÎfiÔ˘ÏÔÈ Î·È μ·Û‰¤Î˘ «ª·ÛÙ·˙›ÓÈ», ψÊfiÚÔ˜ ¡›Î˘ Î·È ÃÂÈÌ¿ÚÚ·˜, ∂. ª·ÛÙ·˙›ÓÈ «OÏ˘ÌÔ˜», Ï·Ù›· ∂Ï¢ıÂÚ›·˜ (ÙÔ ÚÔ Ù˘ ˘ÚηÁÈ¿˜ ÔÏ˘ÙÂϤ˜ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÛ ÚÔÛˆÚÈÓ¿ ¤ˆ˜ ÙËÓ Î·Ù‰¿ÊÈÛ‹ ÙÔ˘) «OÏ˘ÌÔ˜ ¶·Ï¿˜», ψÊfiÚÔ˜ μ·Û.

χε ο

ο Õ Tο ξενοσδτη συμ-

Mιν ρβα οδ ν βολ των αι Συγγρο κ ιοIδ . ς Eγνατ α . Λαδ δ A ς κτ τη ρ η μ ανης, επιχει ηεμτζ α X . τ ας K ς η δ λ υ ο ν μα λογ (φωτ.: συλ κα).

τζ α π α Π Aρ.

ε ο η Σωσσ δ Eγνατ α των οδ ν υ (φωτ.: ο λ και Bενιζ M γα). Γ.

γ συλλο

οχ P Tο ξενοσδτη γων α

°ÂˆÚÁ›Ô˘ 21, ÷Ù˙ËÏ¿˙·ÚÔ˜ ΔÛÈÒÌÔ˜ Î·È ÀÈÔ›

N¤· ÍÂÓԉԯ›· ∏ ·ÓÔÈÎÔ‰fiÌËÛË ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ÍÂÓԉԯ›ˆÓ ¿Ú¯ÈÛ ÌÂÙ¿ ÙÔ ¤Ú·˜ ÙÔ˘ ÔÏÂÔ‰ÔÌÈÎÔ‡ ۯ‰ȷÛÌÔ‡ Î·È ÙÔ˘ ÍÂηı·Ú›ÛÌ·ÙÔ˜ ÙˆÓ ÔÈÎÔ¤‰ˆÓ Î·È ÙˆÓ È‰ÈÔÎÙËÛÈÒÓ ÙÔ˘˜. Δ· ÚÒÙ· ηÈÓÔ‡ÚÁÈ· ÍÂÓԉԯ›· ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÛ·Ó ÙÔ 1921– 1922 Î·È ÛÙ· ÂfiÌÂÓ· 15 ÂÚ›Ô˘ ¯ÚfiÓÈ· ÎÙ›ÛÙËÎ·Ó ¿Óˆ ·fi 100 ÍÂÓԉԯ›· Ì ¤Ó· Û‡ÓÔÏÔ Ù˘ Ù¿Í˘ ÙˆÓ 6.000 ÎÏÈÓÒÓ. ∫‡ÚÈÔ˜ ¿ÍÔÓ·˜ ÙˆÓ ÍÂÓԉԯ›ˆÓ ·Ú¤ÌÂÓÂ Ë Ï·Ù›· μ·Ú‰·Ú›Ô˘ – ∂ÁÓ·Ù›· Î·È ÔÈ ¿ÚÔ‰Ô› Ù˘ ÚÔ˜ ·˘Ù¤˜, Ì ¿Óˆ ·fi 60 ÍÂÓԉԯ›·. ™ËÌ·ÓÙÈ΋ ·Ú¤ÌÂÈÓ Â›Û˘ Ë Û˘ÁΤÓÙˆÛË ÍÂÓԉԯ›ˆÓ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ Ï·Ù›·˜ ∂Ï¢ıÂÚ›·˜ – Ô‰fi˜ ªËÙÚÔfiψ˜ – Ô‰fi˜ ∫·Ï·Ôı¿ÎË

(¶·ÓÙ·˙›‰Ô˘ ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÂΛÓË) – ψÊfiÚÔ˜ ¡›Î˘ ¤ˆ˜ ÙËÓ Ô‰fi ∞Á›·˜ ™ÔÊ›·˜. Δ· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ·fi Ù· Ó¤· ÎÙ›ÚÈ· ‹Ù·Ó ÂÈ‚ÏËÙÈο, ·fi ÙÚÈÒÚÔÊ· ¤ˆ˜ ÂÓÙ·ÒÚÔÊ·. √ ̤ÛÔ˜ fiÚÔ˜ ÙÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡ ÙˆÓ ‰ˆÌ·Ù›ˆÓ ÙˆÓ Â›ÎÔÛÈ Î·Ï˘Ù¤ÚˆÓ ÍÂÓԉԯ›ˆÓ Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ ‹Ù·Ó 38 (‰Â˜ ›Ó·Î· ·fi ÙÔÓ Ô‰ËÁfi ÙÔ˘ ∂·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎÔ‡ ∂ÈÌÂÏËÙËÚ›Ô˘ ΔÔ˘ÚÈÛÙÈÎÒÓ •ÂÓԉԯ›ˆÓ 1937). Δ· ‰ˆÌ¿ÙÈ· ‹Ù·Ó ΢ڛˆ˜ ‰›ÎÏÈÓ· Ì ϛÁ· ÌÔÓfiÎÏÈÓ· Î·È ·ÚÎÂÙ¿ ÙÚ›ÎÏÈÓ·. ™Ù· ÈÔ Ï·ïο ÍÂÓԉԯ›· ˘‹Ú¯·Ó ‰ˆÌ¿ÙÈ· Ì ¤ÍÈ Î·È ·Ú·¿Óˆ ÎϛӘ. Δ· ÌfiÓ· ÍÂÓԉԯ›· Ì Ì¿ÓÈÔ Û ÔÚÈṲ̂ӷ ‰ˆÌ¿ÙÈ· ‹Ù·Ó ÙÔ «√χÌÈÔÓ ª¤Á·ÚÔÓ Ù˘ ªÂÛÔÁ›Ԣ» (Ô˘ ÙÔ 1937 ÌÂÙÔÓÔÌ¿ÛÙËΠ۠«ªÂÓÙÈÙÂÚÚ·Ó¤»), ÙÔ ª¿˙ÂÛÙÈÎ, ÙÔ ∞ÛÙfiÚÈ· Î·È ÙÔ ∂ÌÔÚÈÎfiÓ .

OÏ· Ù· ¿ÏÏ· ÍÂÓԉԯ›· ›¯·Ó ÎÔÈÓfi ÏÔ˘ÙÚfi Û οı fiÚÔÊÔ Î·È ÓÈÙ‹Ú· ÌÂ

˙ÂÛÙfi Î·È ÎÚ‡Ô ÓÂÚfi ̤۷ Û οı ‰ˆÌ¿ÙÈÔ. ΔÔ Ì¿ÓÈÔ ¯ÚˆÓfiÙ·Ó ¯ˆÚÈÛÙ¿ (·fi 20 ¤ˆ˜ 25 ‰Ú·¯Ì¤˜) Î·È ÔÚÈṲ̂ӷ ÍÂÓԉԯ›· ›¯·Ó ˆ˜ ÚÔÛÊÔÚ¿ ̤۷ ÛÙËÓ ÙÈÌ‹ ÙÔ˘ ‰ˆÌ·Ù›Ô˘ ¤Ó· Ì¿ÓÈÔ ÙËÓ Â‚‰ÔÌ¿‰·. ¢ÈÎfi ÙÔ˘ ÂÛÙÈ·ÙfiÚÈÔ Â›¯Â ÌfiÓÔ ÙÔ «ªÂÓÙÈÙÂÚÚ·Ó¤». Δ· ÍÂÓԉԯ›· ∞ã, μã, Î·È ÔÏÏ¿ Ù˘ °ã ٿ͈˜ ÚfiÛÊÂÚ·Ó ÚˆÈÓfi, Ô˘ Û˘Ó‹ıˆ˜ ÂÚÈÂÏ¿Ì‚·Ó ηʤ–Á¿Ï· ‹ ÙÛ¿È, ‰‡Ô ÊÚ˘Á·ÓȤ˜ ‹ ¤Ó· «·ÚÙ›‰ÈÔÓ», ÌÈ· ÎÔ˘Ù·ÏÈ¿ Ì·ÚÌÂÏ¿‰· Î·È ¤Ó· ÎÔÌÌ·Ù¿ÎÈ ‚Ô‡Ù˘ÚÔ, ÛÙËÓ ÙÈÌ‹ ÙˆÓ 15 ÂÚ›Ô˘ ‰Ú·¯ÌÒÓ. √È ÈÔ ··ÈÙËÙÈÎÔ› ÂÏ¿Ù˜ ˙ËÙÔ‡Û·Ó Î·È ¤Ó· ·˘Áfi ÌÂÏ¿ÙÔ. ΔÔ ÚˆÈÓfi ÛÂÚ‚ÈÚÈ˙fiÙ·Ó Î·Ù¿ ·ÚÈÔ ÏfiÁÔ ÛÙÔ ‰ˆÌ¿ÙÈÔ. Δ· ÍÂÓԉԯ›· ‰È·ÈÚÔ‡ÓÙ·Ó Û ¤ÓÙ ηÙËÁÔڛ˜ – ∞ã (‹ ÔÏ˘ÙÂÏ›·˜), μã, °ã, ¢ã Î·È ∂ã ‹ Ï·˚ο. Δ· ÍÂÓԉԯ›·

K·ÙËÁÔڛ˜, ·Ó¤ÛÂȘ, ÙÈ̤˜ Î·È ÂÏ·Ù›· ÙˆÓ ÍÂÓԉԯ›ˆÓ Ù˘ ÂÔ¯‹˜

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 1

O K T ø B P I O Y

2 0 0 1

17

Õ Tο ξενοδοχε ο Λουξ Παλ ς, κτ σμα του 1929, στην οδ Tσιμισκ .

¿ÏÏ·˙·Ó Û˘¯Ó¿ ηÙËÁÔÚ›· ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙȘ ··ÈÙ‹ÛÂȘ Ô˘ ¤ıÂÙ·Ó ÔÈ ‰È·Ù¿ÍÂȘ ÙÔ˘ ˘Ê˘Ô˘ÚÁ›Ԣ Δ‡Ô˘ Î·È ΔÔ˘ÚÈÛÌÔ‡ Î·È Û‡Ìʈӷ Ì ÙȘ ÂÈı˘Ì›Â˜ ÙˆÓ ÂȯÂÈÚËÌ·ÙÈÒÓ Ô˘ ‹ıÂÏ·Ó Ó· ÂÓÙ·¯ıÔ‡Ó ÛÂ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ÙÈÌÔÏÔÁȷ΋ ÔÏÈÙÈ΋. √È ÙÈ̤˜ Ô˘ ›Û¯˘·Ó ÁÈ· ‰›ÎÏÈÓ· ηٿ ÙË ‰ÂηÂÙ›· ÙÔ˘ 1930 ‹Ù·Ó: ÛÙ· ÍÂÓԉԯ›· ∞ã ηÙËÁÔÚ›·˜ ·fi 100 ¤ˆ˜ 150 ‰Ú·¯Ì¤˜, Ì ÂÍ·›ÚÂÛË ÙÔ «ªÂÓÙÈÙÂÚÚ·Ó¤» Ô˘ ¯Ú¤ˆÓ Á‡Úˆ ÛÙȘ 400 ‰Ú·¯Ì¤˜ ÁÈ· ‰ˆÌ¿ÙÈÔ Ì Ì¿ÓÈÔ, Û’ ·˘Ù¿ Ù˘ μã ηÙËÁÔÚ›·˜ ·fi 80 ¤ˆ˜ 100 ‰Ú·¯Ì¤˜, ÛÙË °ã ηÙËÁÔÚ›· ·fi 60 ¤ˆ˜ 80 ‰Ú·¯Ì¤˜, Î·È ÛÙË ¢ãηÙËÁÔÚ›· Á‡Úˆ ÛÙȘ 20 ‰Ú·¯Ì¤˜ ÙÔ ÎÚ‚¿ÙÈ. ™ÙË Û˘ÓÙÚÈÙÈ΋ ÏÂÔ„ËÊ›· ÙˆÓ ÍÂÓԉԯ›ˆÓ ÔÈ È‰ÈÔÎً٘ ÙˆÓ ·ÎÈÓ‹ÙˆÓ Ù· ÓÔ›ÎÈ·˙·Ó Û ÂȯÂÈÚË̷ٛ˜. ¶Ôχ ÁÓˆÛÙ¿ ÔÓfiÌ·Ù· ÚÔÔÏÂÌÈÎÒÓ ÂȯÂÈÚËÌ·ÙÈÒÓ Â›Ó·È ÔÈ: ·‰ÂÏÊÔ› ∞ı·Ó·Û›Ô˘ («∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ·», «ªÔÓÙ¤ÚÓ», «¶·ÚıÂÓÒÓ» Î·È «ƒÈÙ˜»), ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ ª¤Á·˜

P Tο ξενοδοχε ο Mατζ στικ, κτ σμα των αρχ ν του 20ο αι., στη γων α της λεωφ ρου N κης με την οδ Aγ ας Σοφ ας. Aπ τα ελ χιστα ξενοδοχε α της εποχ ς του με μπ νιο σε ορισμ να δωμ τια. Kατεδαφ στηκε τη δεκαετ α 1980 (φωτ.: Aρχε ο οικογ νειας Tσο ρκα).

18

H

K A £ H M E P I N H

(«KÔÛÌÔÔϛٻ), ·‰ÂÏÊÔ› ªÈÎÚÔ‡ («∂ÌÔÚÈÎfiÓ»), ·‰ÂÏÊÔ› ¡ÙÔ‡ÙÛÔ˘ («ΔÔ˘Ú›ÛÙ»), °. ™ˆÛÛ›‰Ë˜ («ª¿ÓÙÛÂÛÙÂÚ»), ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ΔÛÈ¿Ì˘ («ª¿˙ÂÛÙÈλ Î·È «§Ô˘Í ¶·Ï¿˜», ∞. ΔÛÈԇηÚ˘ («£ÂÛÛ·Ï›·» Î·È «£ÂÛÛ·ÏÈÎfiÓ») Î·È ∞Ó·ÛÙ¿ÛÈÔ˜ æ¿ÏÙ˘ («∞ÛÙfiÚÈ·» Î·È «∞ı‹Ó·È»). ∞fi ÙÔÓ ÍÂÓÔ‰Ô¯ÂÈ·Îfi ÎÏ¿‰Ô ˙Ô‡Û·Ó ÔÏϤ˜ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ. EÓ· ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô Ì ÂÚ›Ô˘ 35 ‰ˆÌ¿ÙÈ· ›¯Â ÙÔ ÏÈÁfiÙÂÚÔ ‰¤Î· ˘·ÏÏ‹ÏÔ˘˜ – ı˘ÚˆÚÔ‡˜, η̷ÚÒÙÔ˘˜, ÁÎÚÔ˘Ì, η̷ÚȤÚ˜, χÛÙÚ˜, ÛȉÂÚÒÙÚȘ, Î.¿. √È ÒÚ˜ ÂÚÁ·Û›Â˜ ‹Ù·Ó ·fi 10 ¤ˆ˜ 12, ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ Ì ‰ÈϤ˜ ËÌÂÚ‹ÛȘ ‚¿Ú‰È˜. √È ÌÈÛıÔ› ·ÍÈÔÚÂ›˜, ÁÈ· Ù· ‰Â‰Ô̤ӷ Ù˘ ÂÔ¯‹˜. √È ÍÂÓÔ‰Ô¯Ô¸¿ÏÏËÏÔÈ Â›¯·Ó ÙË ‰È΋ ÙÔ˘˜ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ Û˘ÓÙ¯ӛ· ÁÈ· ÙË ‰ÈÂΉ›ÎËÛË ÙˆÓ Û˘ÌÊÂÚfiÓÙˆÓ ÙÔ˘˜ Û’ ¤Ó· Ï·›ÛÈÔ Î·Ù·ÓfiËÛ˘ Ì ÙÔ˘˜ ÂÚÁÔ‰fiÙ˜.

¢Â̤ӷ Ì ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ fiÏ˘ ∏ ÔÏÈÙÈ΋ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ ÙÔ˘ ÌÂÛÔÔϤÌÔ˘ Â›Ó·È ¿ÚÚËÎÙ· ‰Â̤ÓË Ì ٷ ÍÂÓԉԯ›· Ù˘. ™ÙË Ó·˘·Ú¯›‰· ÙˆÓ ÍÂÓԉԯ›ˆÓ, ÙÔ «ªÂÓÙÈÙÂÚÚ·Ó¤», ¤ÌÂÓ·Ó fiϘ ÔÈ ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ˜ Ô˘ ÂÈÛΤÙÔÓÙ·Ó ÙËÓ fiÏË Î·È ÛÙ· Û·ÏfiÓÈ· ÙÔ˘ Û˘ÓˆÛÙÈ˙fiÙ·Ó Ë ·ÚÈÛÙÔÎÚ·Ù›· Ù˘ fiÏ˘. ∞fi Ù· Ì·ÏÎfiÓÈ· ÙÔ˘, Ô˘ ÎÔ›Ù·˙·Ó ÚÔ˜ ÙËÓ ·Ï¿Ó· Ù˘ Ï·Ù›·˜ ∞ÚÈÛÙÔÙ¤ÏÔ˘˜ (‰ÂÓ Â›¯·Ó ·ÎfiÌË ÎÙÈÛÙ› ÔÈ ÔÏ˘Î·ÙÔÈ˘ ·fi ÙËÓ Ô‰fi ¢ËÌÔÛı¤ÓÔ˘˜ ¤ˆ˜ ÙËÓ Ï·Ù›·) ¤‚Á·˙·Ó ÏfiÁÔ˘˜ ÔÈ ÔÏÈÙÈÎÔ› ·Ú¯ËÁÔ› ÎÔÌÌ¿ÙˆÓ. ∞ͤ¯·ÛÙË ı· Ì›ÓÂÈ Ë ÚÔÂÎÏÔÁÈ΋ ÔÌÈÏ›· ÙÔ˘ ∂Ï¢ı¤ÚÈÔ˘ μÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ ÙËÓ 23Ë ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1928 ÌÚÔÛÙ¿ Û ÌÈ· ÚˆÙÔÊ·Ó‹ Ï·Ôı¿Ï·ÛÛ·. ∂ȯÂÈÚË̷ٛ˜, ·Ú·ÁÁÂÏÈÔ‰fi¯ÔÈ Î·È Â˘Î·Ù¿Ûٷ٘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ ·fi ÙȘ fiÏÂȘ, ΢ڛˆ˜ Ù˘ ª·Î‰ÔÓ›·˜, ¤ÌÂÓ·Ó Û ÍÂÓԉԯ›· fiˆ˜ Ù· «ª¿˙Â-

B

K Y P I A K H

2 1

O K T ø B P I O Y

2 0 0 1

ÛÙÈλ, «ƒÈÙ˜», «∞ÛÙfiÚÈ·», «§Ô‡Í ¶¿Ï·˜», «∫ÔÛÌÔÔϛٻ Î·È «ΔÔ˘Ú›ÛÙ». ™Ù· ÍÂÓԉԯ›· ÙÔ˘ μ·Ú‰·Ú›Ô˘ Î·È Ù˘ ∂ÁÓ·Ù›·˜, ΢ڛˆ˜, °ã, ¢ã Î·È ∂ã ηÙËÁÔÚ›·˜, ¤ÌÂÓ·Ó Ì Ôχ ¯·ÌËϤ˜ ÙÈ̤˜ ÌÈÎÚÔÂ·ÁÁÂÏ̷ٛ˜ Î·È ÂÏ¿Ù˜ ¯·ÌËÏÒÓ ÂÈÛÔ‰ËÌ¿ÙˆÓ. ÷ڷÎÙËÚÈÛÙÈ΋ Â›Ó·È Ë ÂÁÁÚ·Ê‹ ÛÙÔ «μÈ‚Ï›Ô ¶ÂÏ·ÙÒÓ» ÙÔ˘ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô˘ «μȤÓÓË» fiÔ˘, ÛÙÔ ‰ˆÌ¿ÙÈÔ 10, ¤ÌÂÈÓ·Ó ·fi ÙÔÓ ∞‡ÁÔ˘ÛÙÔ ¤ˆ˜ ÙÔ ¡Ô¤Ì‚ÚÈÔ ÙÔ˘ 1949 ÔÈ Ï·˚ÎÔ› ÙÚÔ‚·‰Ô‡ÚÔÈ ª¿ÚÎÔ˜ μ·Ì‚·Î¿Ú˘ Î·È °ÈÒÚÁÔ˜ ∞Ì¿Ù˘ (ª¿Ù˘). ΔËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ K·ÙÔ¯‹˜ Ù· ηχÙÂÚ· ÍÂÓԉԯ›· ÂÈÙ¿¯ıËÎ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ °ÂÚÌ·ÓÔ‡˜ ÁÈ· Ó· ηχ„Ô˘Ó ÙȘ ·Ó¿ÁΘ ÙÔ˘˜ ÁÈ· ÙË ÛÙ¤Á·ÛË ·ÍȈ̷ÙÈÎÒÓ Î·È ÔÚÈÛÌ¤ÓˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ˘ËÚÂÛÈÒÓ ÙÔ˘˜. Δ· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ·fi Ù· ÍÂÓԉԯ›·, Ô˘ ÎÙ›ÛÙËÎ·Ó Î·Ù¿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÙÔ˘ ÌÂÛÔÔϤÌÔ˘, ·ÎfiÌ· Î·È ·˘Ù¿ ÙˆÓ ¯·ÌËÏÒÓ Î·ÙËÁÔÚÈÒÓ, ‹Ù·Ó ÂÍ·ÈÚÂÙÈο ‰Â›ÁÌ·Ù· ÓÂÔÎÏ·ÛÈ΋˜ ·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓÈ΋˜. ¶ÂÚ›ÊËÌÔÈ ·Ú¯ÈÙ¤ÎÙÔÓ˜ fiˆ˜ ÔÈ ª·Í ƒÔ‡ÌÂÓ˜, πˆ¿ÓÓ˘ ∫·Ì·Ó¤ÏÏÔ˜, °Ú·ÈÎfi˜ Î·È ∞. πˆ·ÓÓ›‰Ë˜ ¤‚·Ï·Ó ÙË ÛÊÚ·Á›‰· ÙÔ˘˜ Û ÔÏÏ¿ ·fi Ù· ÎÙ›ÚÈ·. √ ÛÂÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ 1978 Â¤ÊÂÚ ÛÙ· ·Ï›· ÍÂÓԉԯ›· ÔÚÈṲ̂Ó˜ ˙ËÌȤ˜, Ô˘ Ô‰‹ÁËÛ·Ó ÛÙËÓ ÂÛ¢Ṳ̂ÓË Î·Ù‰¿ÊÈÛË ÙÔ˘ «ªÂÓÙÈÙÂÚÚ·Ó¤» Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· ÙÔ˘ «ª¿˙ÂÛÙÈλ Î·È ÛÙË ÌÂÙ·ÙÚÔ‹ ÙÔ˘˜ Û ¿¯·ÚÔ˘˜ fiÁÎÔ˘˜ ·fi ÌÂÙfiÓ. ∏ ÓÔÌÔıÂÛ›· ÙˆÓ ‰È·ÙËÚËÙ¤ˆÓ Â¤ÙÚ„ ÙË ‰È¿ÛˆÛË ·ÚÎÂÙÒÓ ÎÙÈÚ›ˆÓ Î·È Û‹ÌÂÚ· ÛÒ˙ÔÓÙ·È ¿Óˆ ·fi ›ÎÔÛÈ ·ÏÈ¿ ÍÂÓԉԯ›·, ·fi Ù· ÔÔ›· ¿ÏÏ· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó Ì ÌÈÎÚÔÂÂÌ‚¿ÛÂȘ (.¯.«AÙÏ·˜», «∞‚¤ÚˆÊ», «∏χÛÈ·», «ΔÔ˘Ú›ÛÙ»), ¿ÏÏ· Â·Ó·ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÛ·Ó ‹ ÚfiÎÂÈÙ·È Ôχ Û‡ÓÙÔÌ· Ó· Â·Ó·ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ‹ÛÔ˘Ó ˆ˜ ÍÂÓԉԯ›· ÌÂÙ¿ ·fi Ï‹ÚË ·Ó·Î·Ù·Û΢‹ (.¯. «ªÚ›ÛÙÔÏ», «ªÔÓÙ¤ÚÓ» ÌÂÙÔÓÔÌ·Ṳ̂ÓÔ Û «∫›ÓËÛȘ», «ªÈÓ¤Ú‚·») Î·È ¿ÏÏ· ¿ÏÏ·Í·Ó ¯Ú‹ÛË (.¯. «μȤÓÓË», «∫ÔÛÌÔÔϛٻ).

Eγνατ α, Φραγκομαχαλ ς, Bαρδ ρης, Προκυμα α

Tης E Àºƒ√™⁄¡∏˜ P √⁄¶∞

H Π νω απ ε κοσι ξενοδοχε α υπ ρχαν στην οδ Eγνατ ας τη δεκαετ α του 1920. Aν μεσ τους το Mοντ ρν (τ ταρτο κτ ριο δεξι ), στην αρχ της οδο Eγνατ ας, κοντ στον Bαρδ ρη (φωτ.: συλλογ N κου Πολ τη).

Iστορικο T χνης και Eφαρμοσμ νων Tεχν ν, M.A. Tου E ÀÕ°°∂§√À X ∂ªÿ∫√°§√À Δρος Tμ ματος Oικονομικ ν Eπιστημ ν AΠΘ

π

¢PYMENA Ù· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ·fi ¢˘ÙÈÎÔ̷ΉfiÓ˜, Ù· ÍÂÓԉԯ›· ÙÔ˘ ÚÒÙÔ˘ ÌÈÛÔ‡ ÙÔ˘ ÂÈÎÔÛÙÔ‡ ·ÈÒÓ· ¤·ÈÍ·Ó ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÚfiÏÔ ÛÙË ˙ˆ‹ Ù˘ fiÏ˘. ∏ ÏÂÈÔÓfiÙËÙ¿ ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó ÌÔÈÚ·Ṳ̂ÓË ÛÙÔÓ μ·Ú‰¿ÚË, ÛÙÔÓ ¿ÍÔÓ· Ù˘ ∂ÁÓ·Ù›·˜, ÛÙËÓ ·Ú·‰ÔÛȷ΋ Û˘ÓÔÈΛ· ÙˆÓ ºÚ¿ÁΈÓ, ÛÙËÓ ÚÔÎ˘Ì·›· Î·È Á‡Úˆ ·fi ÙÔÓ §Â˘Îfi ¶‡ÚÁÔ. £·˘Ì¿˙ÂÈ Î·Ó›˜ ÙËÓ ÔÈÎÈÏ›· ÙˆÓ ÔÓÔÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘˜, Ô˘ Û˘¯Ó¿ –fiÛÔ ÂÓÙ˘ˆÛȷο Î·È ·Ó ‹Ù·Ó– Î¿Ï˘Ù·Ó Ì›· Ù·ÂÈÓ‹

ÂÌÊ¿ÓÈÛË Î·È ¤Ó· ÊÙˆ¯fi ÂÚȯfiÌÂÓÔ. Δ· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÍÂÓԉԯ›· ‹Ù·Ó ÌÈÎÚ¤˜ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ. À‹ÚÍ·Ó fï˜ Î·È ÂȯÂÈÚË̷ٛ˜ Ô˘ ‰È·ÙËÚÔ‡Û·Ó ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ·fi ¤Ó· ÍÂÓԉԯ›·, fiˆ˜ ÔÈ ∫·ÚÓÔ‡ÙÛÔÈ, ÔÈ ∞ı·Ó·Û›Ô˘, ÔÈ π·ÙÚfiÔ˘ÏÔÈ, ÔÈ ∞ÁÁ¤ÏÔ˘, ÔÈ ·‰ÂÏÊÔ› ¡ÙÔ‡ÙÛÔ˘, ÔÈ ∞. Î·È ¢. æ¿ÏÙ˘, ÔÈ ª¤ÚÛÔÈ, Ô ¡. ∫·Ú·‚›·˜, Ô π. ΔÛ¿Ì˘ Î·È ÔÈ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ ΔÛÒÌÔ˘ Î·È ΔÔÚÓȂԇη, Ô˘ ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó Î·È Û‹ÌÂÚ· Ó· ‰È·ÙËÚÔ‡Ó ÌÂÁ¿Ï· ÍÂÓԉԯ›· ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË.

¶ÔÈ· ‹Ù·Ó Î·È Ô‡ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó Ù· ÍÂÓԉԯ›· Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ ÛÙÔ ÚÒÙÔ ÌÈÛfi ÙÔ˘ ÂÈÎÔÛÙÔ‡ ·ÈÒÓ·

B·Ú‰¿Ú˘ – EÁÓ·Ù›· ø˜ ‡ÏË ÂÈÛfi‰Ô˘ ÛÙËÓ fiÏË, Ë ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ μ·Ú‰¿ÚË Û˘ÁΤÓÙÚˆÛ ÔÏÏ¿ ÊÙËÓ¿ ·Ó‰Ô¯Â›· Î·È ÍÂÓԉԯ›·.

EÓ· ·fi Ù· ÚÒÙ· ‹Ù·Ó Ë «£ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË», Ô˘ ÙËÓ Û˘Ó·ÓÙԇ̠·fi ÙȘ

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 1

O K T ø B P I O Y

2 0 0 1

19

à H οδ ς Eγνατ ας σε καρτ ποστ λ του Mεσοπολ μου. Διακρ νονται μερικ απ τα πολυ ριθμα ξενοδοχε α του δρ μου. Aριστερ : Σ ρρες, Σαρ ντα Eκκλησ ες και N α N κη. Δεξι , τα Bαλκ νια (φωτ.: συλλογ N κου Πολ τη).

Õ Tο ξενοδοχε ο A γουστος Παλ ς στην οδ Πτολεμα ων, κοντ στην Eγνατ α.

·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ ·ÈÒÓ· Î·È ÙÔ ÂÚ›ÊËÌÔ «¶·Ù¤Ú· ÿÓÈ», ÛÙË ªÔÓ·ÛÙËÚ›Ô˘ 15. ¶Ï‹ıÔ˜ ÌÈÎÚÒÓ ÍÂÓԉԯ›ˆÓ ȉڇÔÓÙ·È ÌÂÙ¿ ÙËÓ ˘ÚηÁÈ¿ ÙÔ˘ 1917, fiˆ˜ Ë «K·ÛÙÔÚÈ¿», Ë «¶·ÙÚ›˜», Ë «∞̤ÚÈη», Ë «∞Ó·ÛÂÏ›ÙÛ·», Ë «∞Ó·ÙÔÏ‹», Ô «AÚ˘», ÙÔ «μÂÏÈÁÚ¿‰È», ÙÔ «μ˘˙¿ÓÙÈÔ» Ë «£Ú¿ÎË», Ë «∫ÔÚ˘ÙÛ¿», ÙÔ «∫ÚÔ‡ÛÔ‚Ô», Ë «∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏȘ», ÙÔ «§ÔÓ‰›ÓÔ», Ë «ª·Î‰ÔÓ›·», Ë «¶ÚÔ‡Û·», Ë «ºÏÒÚÈÓ·», ÙÔ «μ·ÛÈÏÈÎfiÓ» (ÂÚ›ÙˆÛË Ù›ÙÏÔ˘ Ì ÔÏÈÙÈÎfi Û˘Ì‚ÔÏÈÛÌfi), ÙÔ «ª¤Á·», ÙÔ «∞ÎÚÔfiÏ», Ë «∞Ó·ÙÔÏÈ΋ ª·Î‰ÔÓ›·» Î·È Ë ÂÚ›ÊËÌË «μȤÓÓË», Ô˘ ÙÔ ÎÙ›ÚÈfi Ù˘ ¤¯ÂÈ ·Ó··Ï·Èˆı›. Δ· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÌÂÛÔ˘Ú·ÓÔ‡Ó ÛÙË ÂÚ›Ô‰Ô ÙÔ˘ ÌÂÛÔÔϤÌÔ˘ Î·È ¯¿ÓÔÓÙ·È ÌÂÙ¿ ÙÔÓ fiÏÂÌÔ. ™ÙË ‰ÂηÂÙ›· ÙÔ˘ 1920, ¿Óˆ ·fi ›ÎÔÛÈ ÍÂÓԉԯ›· Á¤ÌÈÛ·Ó ÙËÓ ∂ÁÓ·Ù›·,

20

H

K A £ H M E P I N H

B

Û fiÏÔ ÙÔ Ì‹ÎÔ˜ Ù˘. √È ÔÓÔ̷ۛ˜ ÙÔ˘˜ ·Ú·¤ÌÔ˘Ó Û˘Ó‹ıˆ˜ ÛÙÔÓ ÙfiÔ Î·Ù·ÁˆÁ‹˜ ÙÔ˘ ÍÂÓÔ‰fi¯Ô˘, ÛÙËÓ ·›ÛıËÛË ÙÔ˘ ÎÔÛÌÔÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ ‹ ÛÙÔ ·Ú¯·›Ô ÂÏÏËÓÈÎfi ÎϤԘ. HÙ·Ó Ô «∞fiÏψӻ, Ë «°·ÏÏ›·», Ë «¢Ú¿Ì·», Ë «∫·ÛÛ¿Ó‰Ú·», ÙÔ «ªÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ», Ô «¶·ÚıÂÓÒÓ», Ë «¶ÚÈÛÚ¤ÓË», ÔÈ «™·Ú¿ÓÙ· ∂ÎÎÏËۛ˜», «∞È ∞ı‹Ó·È», ÙÔ «∂ÌÔÚÈÎfi» Î·È ÙÔ «ªÔÓÙ¤ÚÓ», Ô˘ ‰È·ÙËÚ‹ıËÎ·Ó Î·È ÌÂÙ¿ ÙÔÓ fiÏÂÌÔ, ÙÔ «∞‡ÁÔ˘ÛÙÔ˜ ¶¿Ï·˜», Ô˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ› Î·È Û‹ÌÂÚ·, Ô «∂ÚÌ‹˜», ÙÔ «•ÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô ÙˆÓ ¶·ÚÈÛ›ˆÓ», Ë «øÚ·›· ∂ÏÏ¿˜», Ë «∞ÎÚfiÔÏȘ», Î·È Ô «AÙÏ·˜» (ÂÈ‚›ˆÛÂ Î·È ÌÂÙ·ÔÏÂÌÈο). ªÂÙ¿ ÙÔÓ fiÏÂÌÔ Û˘Ó·ÓÙԇ̠·ÚÎÂÙ¿ Ó¤· ÍÂÓԉԯ›·, fiˆ˜ Ë «∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ·», Ë «∞ÙÏ·ÓÙ›˜», Ë «∞›ÁÏË», Ë «ªÈÓ¤Ú‚·», ÙÔ «¶·ÓÂÏÏ‹ÓÈÔ» Î·È Ù· «∏χÛÈ·», Ô˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ·ÎfiÌË, ÙÔ «£ÂÛÛ·ÏÈÎfi», ÙÔ «OÏÈÔÓ», ÙÔ

K Y P I A K H

2 1

O K T ø B P I O Y

2 0 0 1

«ª·Î‰ÔÓÈÎfi», ÙÔÓ «OÏ˘ÌÔ», Î·È ÙËÓ ··Ú·›ÙËÙË Û fiϘ ÙȘ fiÏÂȘ «ªÂÁ¿ÏË μÚÂÙ·Ó›·».

ºÚ·ÁÎÔÌ·¯·Ï¿˜ – ¶ÚÔÎ˘Ì·›· ¶·Ú·‰ÔÛÈ·Îfi˜ fiÏÔ˜ ÍÂÓԉԯ›ˆÓ ‹Ù·Ó ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ ÂÈÎÔÛÙÔ‡ ·ÈÒÓ· Ë ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ ºÚ·ÁÎÔÌ·¯·Ï¿. Δ· ‚·ÛÈο ÍÂÓԉԯ›· Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ ‹Ù·Ó ÙÚ›·: ∏ «∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ·», ÚÒËÓ «ª·Ù˙È¿Ú», ÛÙË ÁˆÓ›· §¤ÔÓÙÔ˜ ™ÔÊÔ‡ Î·È ºÚ¿ÁΈÓ, Ô˘ ÂÍ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ ӷ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ› ÌÂÙ·ÔÏÂÌÈÎÒ˜, Ë «∞›Á˘ÙÔ˜», ÛÙËÓ Ô‰fi μ·Ï·ˆÚ›ÙÔ˘, ΢ڛˆ˜ fï˜, ÙÔ ÂÚ›ÊËÌÔ ·fi ÙÔÓ 19Ô ·ÈÒÓ· ÔÏ˘ÙÂϤ˜ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô «∫ÔÏfiÌÔ». ™ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÛ·Ó Î·È Ù·ÂÈÓfiÙÂÚ· ÍÂÓԉԯ›·: ¶ÚÔ Ù˘ ˘ÚηÁÈ¿˜ Ë «ƒÔ‡ÌÂÏË» Î·È ÙÔ «™¿·Ú». ªÂÙ¿ ÙËÓ ˘ÚηÁÈ¿ Ë «§¿ÚÈÛ·», Ë «¡¤· ∞ÌÂÚÈ΋», Ù· «√χÌÈ·», Ô «ΔËϤÁÚ·ÊÔ˜», Ô «∂‡ÍÂÈÓÔ˜» Î·È Ô «∞‚¤ÚˆÊ» Ô˘ ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÛ ÌÂÙ¿ ÙÔÓ fiÏÂÌÔ.

OÙ·Ó ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎÂ Ë ÚÔÎ˘Ì·›· Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ Î·È Ë Ï·Ù›· ∂Ï¢ıÂÚ›·˜, ¿Óˆ ·fi ‰¤Î· ÍÂÓԉԯ›· ȉڇıËÎ·Ó ÛÙËÓ ÔÏ˘ÙÂÏ‹ ·˘Ù‹ ÂÚÈÔ¯‹, Ô˘ ÚÔÛ¤ÊÂÚ ¿ÚÈÛÙË ı¤· Ù˘ ı¿Ï·ÛÛ·˜, ÂÁÁ‡ÙËÙ· Ì ÙËÓ ÙÚÔ¯ÈÔ‰ÚÔÌÈ΋ ÁÚ·ÌÌ‹, ·ÏÏ¿ Î·È ÙËÓ ·ÁÔÚ¿. ΔÔ 1906 Ô π. ΔÛÈ¿Ì˘ ›¯Â ‹‰Ë ȉڇÛÂÈ ÙÔ «™¤ÚÚ·È», ÂÓÒ Û¯Â‰fiÓ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÛ·Ó Ë «∞ÌÂÚÈ΋ Î·È Ù· «√χÌÈ·». ¶ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜, Ô ÂȯÂÈÚËÌ·Ù›·˜ ∫. Δ˘Êfi͢ÏÔ˜, Ù˘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜ Ô˘ ›¯Â ȉڇÛÂÈ ÙÔ ÔÓÔÌ·ÛÙfi Ù˘ÔÁÚ·ÊÂ›Ô ÛÙË μȤÓÓË, ‹Úı ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË Î·È ¿ÓÔÈÍ ÙÔ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô «πÌ¤ÚÈ·Ï», ÙÔ ÔÔ›Ô ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÂÍÂÏ›¯ıËΠÛÙÔ ÂÚ›ÊËÌÔ «OÏ˘ÌÔ˜ ¶·ÏÏ¿˜», Â›ÎÂÓÙÚÔ Ù˘ ÎÔÛÌÈ΋˜ ˙ˆ‹˜ ÛÙ· ÚÒÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ ÂÈÎÔÛÙÔ‡ ·ÈÒÓ·. μ·ÛÈÎfi˜ ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÙ‹˜ ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ÙÔ Â›Û˘ ·Ú·ÏÈ·Îfi «™ϤÓÙÈÙ ¶·ÏÏ¿˜», ÂÓÒ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ‹Ù·Ó Î·È ÙÔ «•ÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô Ù˘ ∞ÁÁÏ›·˜», ÙÔ ÌfiÓÔ Ô˘ ÂÈ‚›ˆÛ Ù˘ ˘ÚηÁÈ¿˜ ÙÔ˘ 1917. ™ÙË ÛËÌÂÚÈÓ‹ Ô‰fi ∫·Ï·Ôı¿ÎË, ȉڇıËÎ·Ó ¿ÏÏ· ÍÂÓԉԯ›·, Ì ÏÈÁfiÙÂÚË ÔÏ˘Ù¤ÏÂÈ·, fiˆ˜ Ë «∞ÌÂÚÈ΋», Ë «HÂÈÚÔ˜», Ë «ªËÙÚfiÔÏȘ», Ù· «√χÌÈ·» Î·È Ô «¶·ÚıÂÓÒÓ», ÔÓÔ̷ۛ˜ Ô˘ ÌÂÙ¿ ÙËÓ

˘ÚηÁÈ¿, ı· ÙȘ Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÔ˘Ì ÛÙËÓ Ô‰fi ∂ÁÓ·Ù›·. ªÂÙ¿ ÙËÓ ·ÓÔÈÎÔ‰fiÌËÛË Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎ·Ó ÔÏÏ¿ Ó¤· ÍÂÓԉԯ›· ÛÙËÓ Ô‰fi ªËÙÚÔfiψ˜ Î·È ÙȘ ·Úfi‰Ô˘˜ Ù˘, ÌÂÚÈο ·fi Ù· ÔÔ›· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ·ÎfiÌË. ΔÔ «μ·ÛÈÏÈÎfiÓ», ÙÔ «§Ô˘Í», ÙÔ «ΔÔ˘Ú›ÛÙ» Î·È ÙÔ «∫ÔÓÙÈÓ¤ÓÙ·Ï», ÙÔ «ªÚ›ÛÙÔÏ», ÙÔ «∂ͤÏÛÈÔÚ», ÙÔ «§Ô˘ÍÂÌ‚Ô‡ÚÁÔ», ÙÔ «ª¿ÓÙÛÂÛÙÂÚ», Ô «OÏ˘ÌÔ˜» ÙÔ˘ ªËÙÚ¤ÓÙ˙·, Ë «ªÂÁ¿ÏË μÚÂÙ·Ó›·», ÙÔ ÎÔÛÌÈÎfi «ƒÈÙ˙» ÛÙËÓ Ï·Ù›· ∂Ï¢ıÂÚ›·˜ Î·È Ê˘ÛÈο ÙÔ «√χÌÈÔÓ ª¤Á·ÚÔÓ Ù˘ ªÂÛÔÁ›Ԣ», Ô ıÚ‡ÏÔ˜ Ô˘ ¤ÌÂÈÓ ÁÓˆÛÙfi˜ ˆ˜ ªÂÓÙÈÙÂÚ·Ó¤.

AÏϘ ÂÚÈÔ¯¤˜ ªÂÚÈο ÍÂÓԉԯ›· Û˘ÁΤÓÙÚˆÛ·Ó ÔÈ Ó¤ÔÈ ‰ÚfiÌÔÈ Ù˘ fiÏ˘. ™ÙËÓ IˆÓÔ˜ ¢Ú·ÁÔ‡ÌË, ÙÔ «¢ÈÂıÓ¤˜», Ë «∫·‚¿Ï·», Ô «ª¤Á·˜ ∞ϤͷӉÚÔ˜» Î·È Ë «ªÂÁ¿ÏË ƒˆÛ›·» Î·È ÛÙËÓ ΔÛÈÌÈÛ΋, ÙÔ «§Ô˘Í ¶·ÏÏ¿˜». ªÂÙ¿ ÙËÓ ˘ÚηÁÈ¿, Ë Ô‰fi˜ ∞Á›·˜ ™ÔÊ›·˜ Û˘ÁΤÓÙÚˆÛ ·ÚÎÂÙ¿ ÔÏ˘ÙÂÏ‹ ÍÂÓԉԯ›·, fiˆ˜ ÙÔ «∞ÛÙfiÚÈ·», ÛÙË ÁˆÓ›· Ì ÙËÓ ΔÛÈÌÈÛ΋ Î·È Ë ‰ÈÏ·Ó‹ «μ·ÏηÓÈ΋ ∂˘ÚÒË», Ù· ÎÙ›ÚÈ· ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó Û‹ÌÂÚ· Ì ¿ÏϘ ¯Ú‹ÛÂȘ. ∂ÓÙ˘ˆÛÈ·Îfi ‹Ù·Ó ÙÔ «ª·˙ÂÛٛλ, ÛÙË ÁˆÓ›· Ì ÙËÓ ·Ú·Ï›·, ÙÔ ÔÔ›Ô ÚÔÙÈÌÔ‡ÛÂ Ô ∂Ï¢ı¤ÚÈÔ˜ μÂÓÈ˙¤ÏÔ˜ (Û ·ÓÙ›ıÂÛË Ì fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ ÔÏÈÙÈÎÔ‡˜ Ô˘ Î·Ù¤Ï˘·Ó ÛÙÔ ªÂÓÙÈÙÂÚ·Ó¤). ™ÙÔ ‚ÔÚÂÈfiÙÂÚÔ ÙÌ‹Ì· Ù˘ Ô‰Ô‡ ∞Á›·˜ ™ÔÊ›·˜ ˘‹Ú¯·Ó Ù·ÂÈÓfiÙÂÚ· ÍÂÓԉԯ›·, fiˆ˜ Ë «∞ÎÚfiÔÏȘ», Ë «∫Ú‹ÙË» Î·È ÙÔ «¶¤Ú· ¶·ÏÏ¿˜». ™ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÙÔ˘ ÌÂÛÔÔϤÌÔ˘, ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÛ·Ó ÌÂÚÈο ÍÂÓԉԯ›· ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ §Â˘ÎÔ‡ ¶‡ÚÁÔ˘, Û ÎÙ›ÚÈ· Ô˘ ηÙ‰·Ê›ÛÙËÎ·Ó ÁÈ· Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁËı› ÙÔ ¿ÚÎÔ. HÙ·Ó Ô «μfiÛÔÚÔ˜», Ë «∞ÏÛ·ÙÔψڷ›ÓË» Î·È Ë «μÈÎÙÒÚÈ·», ÙÔ Ó¤Ô «OÏ˘ÌÔ˜ – ¶·ÏÏ¿˜» Î·È ÙÔ « IÏÈÔÓ ¶¿Ï·˜». ∞Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ÍÂÓԉԯ›· Ù˘ ·Ó·ÙÔÏÈ΋˜ ÏÂ˘Ú¿˜, ı· Ú¤ÂÈ Ó· ·Ó·ÊÂÚı› Ô «∫‹Ô˜ μ·ÛÈϤˆ˜ °ÂˆÚÁ›Ô˘», Ô˘ ·ÎfiÌË ‰›ÓÂÈ ÙÔ fiÓÔÌ· ÛÙË ÛÙ¿ÛË ÙˆÓ ÏˆÊÔÚ›ˆÓ, ·Ó Î·È Î·Ó›˜ ‰ÂÓ ÌÔÚ› Ó· ÂÈ Ô‡ ·ÎÚÈ‚Ò˜ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó.

H Tο εστιατ ριο

του Mεντιτεραν Παλ ς. M νο το ξενοδοχε ο αυτ , να απ τα τ σσερα καλ τερα της Eλλ δας, πλησ ασε τον θρ λο του αριστοκρατικο , με τα κρυστ λλινα μπακαρ ποτ ρια και τα ασημ νια κριστ φλ σερβ τσια.

Πολυτελ και κοσμοπολ τικα Tης ∂ Àºƒ√™⁄¡∏˜ P √⁄¶∞ Ιστορικο Τ χνης και Εφαρμοσμ νων Τεχν ν, Μ.Α.

∞

¶O TOY™ ¶ƒ√∏°√⁄ª∂¡√À˜ ·ÈÒÓ˜, ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË, Ù· ÔÏ˘ÙÂÏ‹ ÍÂÓԉԯ›· ·ÔÙ¤ÏÂÛ·Ó ÙfiÔ Û˘Ó¿ıÚÔÈÛ˘ Î·È ‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ ÙˆÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ ÂΉËÏÒÛÂˆÓ ÙˆÓ ÌÂÁ·ÏÔ·ÛÙÈÎÒÓ Ù¿ÍˆÓ. ∏ ·ÓÙ›ÏË„Ë ·˘Ù‹ ·˯› ÛÙÔÓ fiÚÔ hôtel Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô Ù· ÍÂÓԉԯ›· Â›Ó·È ÁÓˆÛÙ¿ ÛÙËÓ Í¤ÓË ÔÚÔÏÔÁ›·: √ fiÚÔ˜ ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ÙȘ ÂÈ‚ÏËÙÈΤ˜, ȉȈÙÈΤ˜ ηÙÔÈ˘, Ô˘ Ë ·ÚÈÛÙÔÎÚ·Ù›· ¤¯ÙÈÛ ÁÈ· ÙË ‰È·ÌÔÓ‹ Ù˘ ÛÙȘ ÌÂÁ·ÏÔ˘fiÏÂȘ, fiÙ·Ó ·ÔÊ¿ÛÈÛ fiÙÈ ı· ¤ÚÂÂ, ¤ÛÙˆ Î·È ÂÚÈÛÙ·Ûȷο, Ó· ÂÈÛΤÙÂÙ·È Ù· ·ÛÙÈο ΤÓÙÚ· Î·È Ó· Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÂÈ, ·fi οÔÈ· ·fiÛÙ·ÛË, ÛÙË ˙ˆ‹ Ù˘ ·ÛÙÈ΋˜ Ù¿Í˘, Ô˘ ›¯Â ·Ú¯›-

ÛÂÈ, ÂÓ Ùˆ ÌÂٷ͇, Ó· Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÙ·È. ™ÙȘ ηÙÔÈ˘ ·˘Ù¤˜, ÔÈ ·ÚÈÛÙÔÎÚ¿Ù˜, ÌÂÙ¤ÊÂÚ·Ó Ù· ‹ıË Î·È Ù· ¤ıÈÌ· Ù˘ Ù¿Í˘ ÙÔ˘˜, ÙÚÔÊÔ‰ÔÙÒÓÙ·˜ ÙË Ê·ÓÙ·Û›· ÙˆÓ ·ÛÙÒÓ. ∫·Ù¿ ÙÔÓ 19Ô ·ÈÒÓ·, fiÙ·Ó Ë ·Ó¿Ù˘ÍË Ù˘ ·ÛÙÈ΋˜ Ù¿Í˘ ›¯Â ÔÏÔÎÏËÚˆı›, ÔÈ ·ÛÙÔ› ÂȯÂÈÚË̷ٛ˜ ÔÚÁ¿ÓˆÛ·Ó ÔÏ˘ÙÂÏ‹ ÍÂÓԉԯ›·, Ù· ‰Èο ÙÔ˘˜, ϤÔÓ, hôtels, ηı’ ÔÌÔ›ˆÛË ÙˆÓ ·ÚÈÛÙÔÎÚ·ÙÈÎÒÓ ·ÛÙÈÎÒÓ Î·ÙÔÈÎÈÒÓ. √ ÚˆÙ·Ú¯ÈÎfi˜ ÛÎÔfi˜ ÙˆÓ ÍÂÓԉԯ›ˆÓ ‹Ù·Ó ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎfi˜: Ë ÚÔÛÊÔÚ¿ ÔÈÔÙÈ΋˜ ‰È·ÌÔÓ‹˜ ÛÙÔ˘˜ ÌÂÁ·ÏÔ·ÛÙÔ‡˜ Ô˘ ›Ù ٷ͛‰Â˘·Ó ÁÈ· Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎÔ‡˜ ‹ ÙÔ˘ÚÈÛÙÈÎÔ‡˜ ÏfiÁÔ˘˜, ›Ù ·Ó·˙ËÙÔ‡Û·Ó, ÁÈ· ÔÈΛÏÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜, ÚÔÛˆÚÈÓ‹ ÔÈÔÙÈ΋ ηÙÔÈΛ·. ª¤¯ÚÈ Î·È ÙÔÓ μã ¶·ÁÎfiÛÌÈÔ ¶fiÏÂÌÔ, ηıÒ˜ Ù· ̤۷ Ì·˙È΋˜ Û˘ÁÎÔÈÓˆÓ›·˜ ‰ÂÓ Â›¯·Ó ·ÎfiÌ· ·Ó·Ù˘¯ı› Ï‹Úˆ˜ Î·È Ë ÌÂÙ¿‚·ÛË ·fi ÙË Ì›· fiÏË ÛÙËÓ ¿ÏÏË ‹Ù·Ó ¯ÚÔÓÔ‚fiÚ· Î·È ÎÔ˘Ú·ÛÙÈ΋, Ë ·Ú·ÌÔÓ‹ Û ¤Ó·Ó ÙfiÔ ‰È·ÚÎÔ‡Û ÁÈ· ÌÂÁ¿ÏË ¯ÚÔÓÈ΋ ÂÚ›Ô‰Ô Î·È Ë ‰È·ÌÔÓ‹ Û ¤Ó· ηÏfi ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô ‹Ù·Ó

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 1

O K T ø B P I O Y

2 0 0 1

21

Õ Eσωτερικ του ξενοδοχε ου Mατζ στικ στη δεκαετ α 1920. Oλα τα ακριβ ξενοδοχε α της εποχ ς δι θεταν επιβλητικο ς χ ρους υποδοχ ς.

P Tο κεντρικ σαλ νι του ξενοδοχε ου Σπλ ντιτ Παλ ς, στην πρ τη δεκαετ α του 20ο αι. Στα πολυτελ ξενοδοχε α της εποχ ς ο δι κοσμος στους χ ρους δημ σιας προβολ ς θ μιζε καθ’ λα πλο σια κατοικ α, εκτ ς απ την αυστηρ τοποθ τηση των επ πλων και την λλειψη προσωπικ ν αντικειμ νων.

H Tα καλ ξενοδοχε α ε χαν αναγνωστ ριο, που διασφαλιζ ταν η απαρα τητη ησυχ α, παρ χονταν τοπικ ς και διεθνε ς εφημερ δες για αν γνωση, υπ ρχαν πιπλα γραφε ου για αλληλογραφ α.

·Ó·ÎÔ‡ÊÈÛË. ∂ÈϤÔÓ, Ô ¯ÚfiÓÔ˜ Ô˘ ··ÈÙÔ‡ÛÂ Ë ·ÓÔÈÎÔ‰fiÌËÛË ÙˆÓ ÂÈ‚ÏËÙÈÎÒÓ, ÂÚ›ÙÂ¯ÓˆÓ Â·‡ÏÂˆÓ Û˘¯Ó¿ ·Ó¿Áη˙ ÙÔ˘˜ ÌÂÁ·ÏÔ·ÛÙÔ‡˜, Ó· ·Ó·˙ËÙ‹ÛÔ˘Ó ÚfiÛηÈÚË ‰È·ÌÔÓ‹ Û ÍÂÓԉԯ›Ô, Ô˘ Ó· ÌÔÚ› Ó· ÙÔ˘˜ ÂÍ·ÛÊ·Ï›ÛÂÈ ˘„ËÏfi ‚ÈÔÙÈÎfi Â›‰Ô. À‹Ú¯·Ó ‚¤‚·È· Î·È ¿ÙÔÌ· Ô˘ Â¤ÏÂÁ·Ó Ó· ηÙÔÈÎÔ‡Ó ÌfiÓÈÌ· Û ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô ·ÓÙ› Û ȉÈfiÎÙËÙË Î·ÙÔÈΛ·. Δ· ÔÏ˘ÙÂÏ‹ ÍÂÓԉԯ›· ÁÚ‹ÁÔÚ· ÍÂ¤Ú·Û·Ó ÙÔ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎfi ÙÔ˘˜ ÛÎÔfi Î·È ¤ÁÈÓ·Ó Û‡Ì‚ÔÏ· Ù˘ ·ÛÙÈÎÔÔ›ËÛ˘ Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ Î·È ÙÔ˘ ·ÓÒÙÂÚÔ˘ ‚ÈÔÙÈÎÔ‡ ÂÈ¤‰Ô˘ ÙÌ‹Ì·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÏËı˘ÛÌÔ‡ Ù˘. ∫·ıÒ˜ ÙÔ ·ÛÙÈÎfi ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ ÛËÌ·›ÓÂÈ Û˘Ó‡·ÚÍË ‰È·ÊfiÚˆÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ ÛÙڈ̿وÓ, Û¯ÂÙÈ΋ ÂÍ¿ÏÂÈ„Ë ÙˆÓ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ ȉȷÈÙÂÚÔÙ‹ÙˆÓ Î·È ·ÓˆÓ˘Ì›·, ÔÈ ÌÂÁ·ÏÔ·ÛÙÔ›, ÁÈ· Ó· ͯˆÚ›ÛÔ˘Ó ·fi ÙȘ ¿ÏϘ ·ÛÙÈΤ˜ Ù¿ÍÂȘ, ˘ÈÔı¤ÙËÛ·Ó, ÛÙÔÓ ‚·ıÌfi Ô˘ ÔÈ ÔÈÎÔÓÔÌÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜ ÙÔ Â¤ÙÚÂ·Ó, Ù· ‹ıË Î·È Ù· ¤ıÈÌ· ÙˆÓ ·ÚÈÛÙÔÎÚ·ÙÒÓ. ∏ ·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓÈ΋ ÙˆÓ ÍÂÓԉԯ›ˆÓ Î·È Ë ‰È·ÎfiÛÌËÛË ÙˆÓ ÂÛˆÙÂÚÈÎÒÓ ¯ÒÚˆÓ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û·Ó È-

22

H

K A £ H M E P I N H

B

ÛÙ¿, fiˆ˜ Î·È ÔÈ ÌÂÁ·ÏÔ·ÛÙÈΤ˜ ηÙÔÈ˘ Ù˘ ÂÚÈfi‰Ô˘, Ù· ·ÚÈÛÙÔÎÚ·ÙÈο ÚfiÙ˘· Î·È ¤‰ÈÓ·Ó ÙËÓ ÂÈÎfiÓ· ·Ï·ÙÈÒÓ. ∏ ‰È·ÌÔÓ‹ Û ÔÏ˘ÙÂϤ˜ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô ·ÊÂÓfi˜ ÌÂÓ Û˘Ì‚fiÏÈ˙Â, ÁÈ· ÙÔ˘˜ ·ÛÙÔ‡˜, ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË ÂÓfi˜ ·ÚÈÛÙÔÎÚ·ÙÈÎÔ‡ ÚÔÓÔÌ›Ô˘ Î·È ·ÊÂÙ¤ÚÔ˘ ‹Ù·Ó ¤Ó·˜ ÙÚfiÔ˜ Ó· ͯˆÚ›ÛÔ˘Ó ·fi ÙËÓ ·ÓˆÓ˘Ì›· Ù˘ ÔÏ˘ÏËıÔ‡˜ ·ÛÙÈ΋˜ ÎÔÈÓˆÓ›·˜.

EÙÛÈ, ÂȉÈο fiÙ·Ó ÛÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÌÈÛfi ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ· ÂÌÊ·Ó›ÛÙËÎ·Ó Ù· ηʤ, Ù· ÍÂÓԉԯ›· ¿Ú·Í·Ó ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· Î·È ÚfiÛÊÂÚ·Ó, ÂÈϤÔÓ, ÛÙȘ ÂÁηٷÛÙ¿ÛÂȘ ÙÔ˘˜ ‰È·ÎÚÈÙÈÎÔ‡˜ Î·È ÔÏ˘ÙÂÏ›˜ ¯ÒÚÔ˘˜ Û˘Ó¿ıÚÔÈÛ˘, Ì·ÎÚÈ¿ ·fi fiϘ ÙȘ ¿ÏϘ Ù¿ÍÂȘ Ô˘ ‰È·ÌfiÚÊˆÓ·Ó ÙËÓ ·ÛÙÈ΋ ÎÔÈÓˆÓ›·. °È· fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜ Ô˘ ÚԷӷʤÚıËηÓ, Ù· ÔÏ˘ÙÂÏ‹ ÍÂÓԉԯ›· ıˆÚÔ‡ÓÙ·Ó ÙÔ ÚÔÓfiÌÈÔ ÙˆÓ ÎÔÈÓˆÓÈο Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈο

K Y P I A K H

·ÓÒÙÂÚˆÓ, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ Á‡Úˆ ÙÔ˘˜ ÙÔÓ ıÚ‡ÏÔ ÙÔ˘ ÎÔÛÌÔÔÏ›ÙÈÎÔ˘. √ ıÚ‡ÏÔ˜ ¤Ú·ÛÂ Î·È ÛÙȘ ÌÂÛÔ·ÛÙÈΤ˜ Ù¿ÍÂȘ.

Δ· ·Ï¿ÙÈ· Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ ™ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 20Ô˘ ·ÈÒÓ·, Ù· ÍÂÓԉԯ›· Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢, ·ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ Ù· ‰ÈÂıÓ‹ ÚfiÙ˘·, ÚÔÛ·ıÔ‡Û·Ó Ó· ·Ô‰ÒÛÔ˘Ó ÙË ıÚ˘ÏÈ΋ ÂÈÎfiÓ· Ù˘ ÔÏ˘Ù¤ÏÂÈ·˜ Î·È ÙÔ˘ ÎÔÛÌÔÔÏÈÙÈÛÌÔ‡. ∂›Ó·È ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi fiÙÈ, Û ̛· ÂÔ¯‹ Ô˘ ÔÈ ·Ó¤ÛÂȘ ¤ÏÂÈ·Ó ·fi ÙȘ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ηÙÔÈ˘, fiÙ·Ó Û ÔÏÏ¿ ¯¿ÓÈ· ÔÈ ÂÈÛΤÙ˜ ÎÔÈÌfiÓÙ·Ó Û ¤Ó· ÎÔÈÓfi ‰ˆÌ¿ÙÈÔ Î·È Ë ·ÚÔ¯‹ ÓÂÚÔ‡ ÂÚÈÔÚÈ˙fiÙ·Ó ÛÙËÓ ÙÔ˘ÏÔ‡Ì· Ù˘ ·˘Ï‹˜, fiϘ ÔÈ ‰È·ÊËÌ›ÛÂȘ ÙˆÓ ÛËÌ·ÓÙÈÎÒÓ ÍÂÓԉԯ›ˆÓ, Úfi‚·ÏÏ·Ó, ˆ˜ ÚÔÙ¤ÚËÌ·, ÙÔÓ

¢È·ÎfiÛÌËÛË Î·È ·Ó¤ÛÂȘ ηٿ Ù· ‰ÈÂıÓ‹ ÚfiÙ˘· ÛÙ· ·ÎÚÈ‚¿ ÍÂÓԉԯ›· Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢

2 1

O K T ø B P I O Y

2 0 0 1

ʈÙÈÛÌfi Ì ·ÂÚÈfiʈ˜, ‹, ·ÎfiÌ· ÈÔ Û¿ÓÈÔ, Î·È ˆ˜ ÂÎ ÙÔ‡ÙÔ˘, ÈÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi, Ì ËÏÂÎÙÚÈÛÌfi. AÏÏË ¤Ó‰ÂÈÍË ÔÏ˘Ù¤ÏÂÈ·˜, ·ÎfiÌ· Î·È ÛÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÙÔ˘ ªÂÛÔÔϤÌÔ˘, ‹Ù·Ó Ë ı¤ÚÌ·ÓÛË Ì ηÏÔÚÈʤÚ. ∂›Û˘, ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÚÔÛfiÓ ‹Ù·Ó Î·È Ë ÚÔÛÊÔÚ¿ ˙ÂÛÙÔ‡ ÓÂÚÔ‡ Î·È Ì¿ÓÈÔ˘: ÙÔ 1907 ÙÔ OÏ˘ÌÔ˜–¶·ÏÏ¿˜, ÛÙËÓ Ô‰fi ¶ÚÔÎ˘Ì·›·˜, ÚÔÛ¤Ï΢ ÙÔ˘˜ ÂÈÛΤÙ˜ ‰È·ÊËÌ›˙ÔÓÙ·˜ Ù· «Â˘Úˆ·˚ο Ì¿ÓÈ·». ™ÙË ‰ÂηÂÙ›· ÙÔ˘ 1920 ÙÔ Ó¤Ô «™ϤÓÙÈÓÙ ¶·ÏÏ¿˜» ÙˆÓ ·‰ÂÏÊÒÓ ΔÛÒÌÔ˘ (ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ §Â˘ÎÔ‡ ¶‡ÚÁÔ˘), ‰È¤ıÂÙ ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· ÙˆÓ ÂÏ·ÙÒÓ ÙÔ˘ ·˘ÙÔΛÓËÙÔ, ¤Ó· ·fi Ù· Ï›Á· Ô˘ ˘‹Ú¯·Ó ÙfiÙ ÛÙËÓ fiÏË, ÁÈ· ÙË ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÙÔ˘˜ ·fi Î·È ÚÔ˜ ÙÔÓ ™È‰ËÚÔ‰ÚÔÌÈÎfi ™Ù·ıÌfi. ∫·È ·Ó ·ÎfiÌ· fiÏ· Ù· ·Ú·¿Óˆ, Â›Ó·È ÛÙÔȯ›· ÛËÌ·ÓÙÈο ·ÏÏ¿ fi¯È ‰˘Û‡ÚÂÙ· ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ÍÂÓԉԯ›ˆÓ, ÙÔ ÎÚÈÙ‹ÚÈÔ ‰È·ÊÔÚÔÔ›ËÛ˘ ÂÓÙÔÈ˙fiÙ·Ó ÛÙÔ ÌÂÁ·ÏÂ›Ô ÙˆÓ ÂÛˆÙÂÚÈÎÒÓ ¯ÒÚˆÓ: ÛÙËÓ ÔÈÎÈÏ›· Î·È ÙËÓ ÂÍÂȉ›Î¢ÛË ÙˆÓ ÂÛˆÙÂÚÈÎÒÓ ¯ÒÚˆÓ, ÛÙÔ Ì¤ÁÂıfi˜ ÙÔ˘˜ Î·È ÛÙËÓ ÔÏ˘Ù¤ÏÂÈ· ÙÔ˘ ‰È·ÎfiÛÌÔ˘ ÙÔ˘˜. Δ· ηϿ ÍÂÓԉԯ›· ‰È¤-

ıÂÙ·Ó ¯ÒÚÔ˘˜ ˘Ô‰Ô¯‹˜ fiÔ˘ Ë ÂÈ‚ÏËÙÈÎfiÙËÙ· ¤·È˙ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÚfiÏÔ Î·È ‰ÈÓfiÙ·Ó Ì¤Û· ·fi ÙȘ ·Ó·ÏÔÁ›Â˜ Î·È ÙË ‰ÚÔÌÈÎfiÙËÙ· Ù˘ ·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓÈ΋˜. ΔÔ 1907 Ë ‰È·Ê‹ÌÈÛË ÙÔ˘ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô˘ «∫ÔÏfiÌ‚Ô» ÌÈÏ¿ ÁÈ· «·›ıÔ˘Û· ˘Ô‰Ô¯‹˜ ÔÏ˘ÙÂÏÂÛÙ¿ÙË, ¤Ó·Ó ·¤Ú·ÓÙÔÓ ‰È¿‰ÚÔÌÔÓ, ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ Ô ÏÔ‡ÙÔ˜ ÛÙÔÏÈÛÌÔ‡ ·Ê‹ÓÂÈ ¤Îı·Ì‚ÔÓ ÙÔÓ ÂÈÛΤÙË». Δ· ηϿ ÍÂÓԉԯ›· ›¯·Ó Â›Û˘ ÂÛÙÈ·ÙfiÚÈÔ, Û·ÏfiÓÈ, fiÔ˘ ÔÈ ‰È·Ì¤ÓÔÓÙ˜ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· Û˘Ó·ÓÙËıÔ‡Ó Ì ÙÔ˘˜ Ê›ÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ‹ Ó· ·›ÍÔ˘Ó Î¿ÔÈÔ ·È¯Ó›‰È, ηıÒ˜ ·ÎfiÌ· Î·È ·Ó·ÁÓˆÛÙ‹ÚÈÔ, fiÔ˘ ‰È·ÛÊ·ÏÈ˙fiÙ·Ó Ë ··Ú·›ÙËÙË ËÛ˘¯›·, ·Ú¤¯ÔÓÙ·Ó ÙÔÈΤ˜ Î·È ‰ÈÂıÓ›˜ ÂÊËÌÂÚ›‰Â˜ ÁÈ· ·Ó¿ÁÓˆÛË, ‹ ˘‹Ú¯·Ó ¤ÈÏ· ÁÚ·Ê›Ԣ ÁÈ· ÙËÓ ·ÏÏËÏÔÁÚ·Ê›·. ™‡Ìʈӷ Ì ÙË ‰ÈÂıÓÒ˜ ÂÈÎÚ·ÙÔ‡Û· ·ÓÙ›ÏË„Ë, ÔÈ ¯ÒÚÔÈ ÙˆÓ ÍÂÓԉԯ›ˆÓ ÚÔÛ·ıÔ‡Û·Ó Ó· ·Ó··Ú·ÛÙ‹ÛÔ˘Ó ÙÔ ÔÈÎÂ›Ô Î·È ˙ÂÛÙfi ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ ÙˆÓ ÌÂÁ·ÏÔ·ÛÙÈÎÒÓ Î·ÙÔÈÎÈÒÓ, Ì ÙÚfiÔ fï˜ Ô˘ Ó· ‰È·ÙËÚÂ›Ù·È Ë ÂÈÛËÌfiÙËÙ· ÙÔ˘ ¯ÒÚÔ˘ Î·È Ó· ‰È·ÛÊ·Ï›˙ÂÙ·È Ë Â˘ÚÂ‹˜ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿. √ ‰È¿ÎÔÛÌÔ˜, ȉȷ›ÙÂÚ· ÛÙÔ˘˜ ¯ÒÚÔ˘˜ ‰ËÌfiÛÈ·˜ ÚÔ‚ÔÏ‹˜, ı‡ÌÈ˙Â, ηı’ fiÏ·, ÏÔ‡ÛÈ· ηÙÔÈΛ·, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙËÓ ·˘ÛÙËÚ‹ ÙÔÔı¤ÙËÛË ÙˆÓ Â›ÏˆÓ Î·È ÙËÓ ¤ÏÏÂÈ„Ë ÚÔÛˆÈÎÒÓ ·ÓÙÈÎÂÈ̤ӈÓ. ΔÔ 1907, ÙÔ ÚÒÙÔ «™ϤÓÙÈÙ ¶·ÏÏ¿˜», ÛÙËÓ ÚÔÎ˘Ì·›·, ·Ú·ı¤ÙÂÈ ˆ˜ ÂӉ›ÍÂȘ ÙÔ˘ ˘„ËÏÔ‡ ÂÈ¤‰Ô˘ ÙÔ˘, ÙÔ˘˜ ÂÚÛÈÎÔ‡˜ Ù¿ËÙ˜ Î·È ÙËÓ ÔÏ˘ÙÂÏ‹ Â›ψÛË Ì fi,ÙÈ ÎÔÌ„fiÙÂÚÔ ¤¯ÂÈ Ó· Âȉ›ÍÂÈ Ë «·Ó·ÙÔÏÈ΋ ‰È·ÎfiÛÌËÛȘ Î·È Ë Â˘Úˆ·˚΋». √È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ È‰ÈÔÎً٘ Â›ÏˆÓ·Ó Ù· ÍÂÓԉԯ›· ÙÔ˘˜ ÛÙÔ Â͈ÙÂÚÈÎfi, ΢ڛˆ˜ ·fi ÙË μȤÓÓË ‹ ÙÔ μÂÏÈÁÚ¿‰È, ÂÚÈÔ¯¤˜ Ô˘ ÊËÌ›˙ÔÓÙ·Ó ÁÈ· ÔÈÔÙÈο ¤ÈÏ· Î·È Ì ÙȘ Ôԛ˜ Ë £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË Â›¯Â Ì·ÎÚ¿ ·Ú¿‰ÔÛË ÂÌÔÚÈÎÒÓ Û˘Ó·ÏÏ·ÁÒÓ. ™ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÙÔ˘ ÌÂÛÔÔϤÌÔ˘ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È Î·È Ë ·ıËÓ·˚΋ ÂÈÏÔÔÈ›· μ·Ú¿ÁÎË. OϘ ÔÈ ·Ú·¿Óˆ ÏÂÙÔ̤ÚÂȘ ‰È·ÎfiÛÌËÛ˘ ÚÔ‚¿ÏÏÔÓÙ·Ó ÛÙÔÓ T‡Ô, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ‰ËÏÒÓÂÈ ÙÔÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎfi Î·È ÂÈÌÔÚʈÙÈÎfi ÚfiÏÔ Ô˘ ÂÎÙÈÌÔ‡Û·Ó ÔÈ ·ÛÙÔ› fiÙÈ ¤·È˙·Ó Ù· ÍÂÓԉԯ›· Û ı¤Ì·Ù· ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ Î·È Ìfi‰·˜. √È È‰ÈÔÎً٘ ÙˆÓ ÈÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎÒÓ ÍÂÓԉԯ›ˆÓ ·ÈÛı¿ÓÔÓÙ·Ó ÔÈÎÔ‰ÂÛfiÙ˜ Ù˘ fiÏ˘ Î·È ÊÈÏÔ‰ÔÍÔ‡Û·Ó Ó· ‰È·‰Ú·Ì·Ù›ÛÔ˘Ó ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÚfiÏÔ, fi¯È ÌfiÓÔ ÛÙÔÓ ÙÔ˘ÚÈÛÌfi ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ Î·È ÔÏÈÙÈÛÙÈ΋ ÂͤÏÈÍË ÙÔ˘ ÙfiÔ˘. ΔÔ 1907 ÙÔ «OÏ˘ÌÔ˜ ¶·ÏÏ¿˜», ·fi Ù· ÁÓˆÛÙ¿ ÍÂÓԉԯ›· Ù˘ ÂÚÈfi‰Ô˘, ÚÔÛ¤ÊÂÚ ÛÙÔ ÎÔÈÓfi Ù˘ fiÏ˘ ÂÛÙÈ·ÙfiÚÈÔ Ì ‚ÈÂÓÓ¤˙ÈÎË ÎÔ˘˙›Ó· Î·È Ì‡Ú· ªÔÓ¿¯Ô˘. ΔËÓ ›‰È· ÂÚ›Ô‰Ô, ÙÔ «™ϤÓÙÈÙ ¶·ÏÏ¿˜» ‰È¤ıÂÙ ·›ıÔ˘Û· ¯ÔÚÔ‡ Ì «ÎÏÂȉÔ·̂·ÏÔÓ». ™Ù· ÂfiÌÂÓ· ¯ÚfiÓÈ· Ù· ÍÂÓԉԯ›· ηıÈÂÚÒıËÎ·Ó ˆ˜ ¯ÒÚÔÈ ‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ ÔÈÎ›ÏˆÓ ÂΉËÏÒÛÂˆÓ ÙˆÓ ‰È·ÊfiÚˆÓ ÛˆÌ·Ù›ˆÓ. §fiÁˆ ÙÔ˘ ÔÈÔÙÈÎÔ‡ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜, Ù· ÔÏ˘ÙÂÏ‹ ÍÂÓԉԯ›· ÚÔÛ‹Ï΢·Ó ÙÔ˘˜ ÔÏÈÙÈÎÔ‡˜, Î·È ·ÏÏ¿ Î·È ÙÔ˘˜ ÂÈÛ‹ÌÔ˘˜ ÙˆÓ Í¤ÓˆÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ Ô˘ ηٿ ÂÚÈfi‰Ô˘˜ ¤Ú·Û·Ó ·fi ÙËÓ fiÏË. ™ÙȘ ·›ıÔ˘Û¤˜ ÙÔ˘˜ Ï‹ÊıËÎ·Ó ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ ·ÔÊ¿ÛÂȘ. ™ÙÔ «OÏ˘ÌÔ˜ ¶·ÏÏ¿˜» ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó fiÏÔÈ ÔÈ ·ÓÒÙÂÚÔÈ ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯ÔÈ, Ô˘ ‹Úı·Ó ·fi ÙËÓ

H Στιγμι τυπο ∞ı‹Ó· ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË ÙÔ 1912, ÁÈ· Ó· ÛÙ‹ÛÔ˘Ó ¤Ó· Úfi¯ÂÈÚÔ ÎÚ·ÙÈÎfi Ì˯·ÓÈÛÌfi. ™ÙÔ «™ϤÓÙÈÙ ¶·ÏÏ¿˜» ÂÁη٤ÛÙËÛ ÙÔ ÁÚ·ÊÂ›Ô ÙÔ˘ Ô ‰È¿‰Ô¯Ô˜ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜. ™ÙÔ ›‰ÈÔ ÍÂÓԉԯ›Ô, ÔÈ AÁÁÏÔÈ Â›¯·Ó ÙÔ ÛÙÚ·ÙËÁÂ›Ô ÙÔ˘˜ ÛÙÔÓ Aã ¶·ÁÎfiÛÌÈÔ ¶fiÏÂÌÔ.

MÂÓÙÈÙÂÚ·Ó¤ ∫·Ó¤Ó· fï˜ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô ‰ÂÓ ÏËÛ›·Û ÙÔÓ ıÚ‡ÏÔ ÙÔ˘ ·ÚÈÛÙÔÎÚ·ÙÈÎÔ‡ Î·È ÎÔÛÌÔÔÏ›ÙÈÎÔ˘ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô˘, fiÛÔ ÙÔ «ªÂÓÙÈÙÂÚ·Ó¤», Ù˘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜ ΔÔ˘ÚÓȂԇη. √È È‰ÈÔÎً٘ ÙÔ˘, ÚÔÂÚ¯fiÌÂÓÔÈ ·fi ÙËÓ ÈÔ Â‡ÚˆÛÙË Ù¿ÍË ÙÔ˘ ÙfiÔ˘, ·˘Ù‹ ÙˆÓ Î·ÓÔ‚ÈÔÌ˯¿ÓˆÓ, ÌÂÙ¤‰ˆÛ·Ó ÛÙÔ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô Ì›· ¿ÏÏË ·ÓÙ›ÏË„Ë ˙ˆ‹˜, ¤ÙÛÈ fiˆ˜ ÙËÓ ˙Ô‡Û·Ó ÔÈ ›‰ÈÔÈ, Î·È Û˘ÁΤÓÙÚˆÛ·Ó Á‡Úˆ ÙÔ˘˜ fi¯È ÌfiÓÔ ÙËÓ ÙÔÈ΋ ‹ ÙËÓ Â˘Ú‡ÙÂÚË ÂÏÏËÓÈ΋ ÌÂÁ·ÏÔ·ÛÙÈ΋ Ù¿ÍË, ·ÏÏ¿ ÙË ‰ÈÂıÓ‹. ∞fi ÙË ÌÂÁ·ÏÔÚÂ‹ ·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓÈ΋ ÙÔ˘ ÎÙÈÚ›Ô˘ ˆ˜ Ù· ÎÚ˘ÛÙ¿ÏÏÈÓ· Baccarat ÔÙ‹ÚÈ· Î·È Ù· ·ÛË̤ÓÈ· Christofle ÛÂÚ‚›ÙÛÈ·, Ë ÂÌÂÈÚ›· ‹Ù·Ó ·˘ıÂÓÙÈ΋ Î·È fi¯È ηٷÛ΢·Ṳ̂ÓË Ì ˘ÔηٿÛٷٷ. ™ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÙÔ˘ ÌÂÛÔÔϤÌÔ˘ ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÛ η˙›ÓÔ ÛÙÔ ÍÂÓԉԯ›Ô. ™ÙȘ ÂÁηٷÛÙ¿ÛÂȘ ÙÔ˘ ‰ÈÔÚÁ·ÓÒıËΠÂ·ÓÂÈÏËÌ̤ӷ Ô «ÃÔ-

απ τον «Xορ των Aνεμ νων» που σημ δεψε την κοινωνικ ζω της π λης μ χρι τη δεκαετ α του 1960 και διοργαν θηκε επανειλημμ να στο ξενοδοχε ο Mεντιτεραν Παλ ς απ το «Aσυλο του Παιδιο Θεσσαλον κης» για τους σκοπο ς του ιδρ ματος (φωτ.: αρχε ο A. Φλ κα).

Úfi˜ ÙˆÓ ∞ÓÂÌÒÓˆÓ», Ô˘ ÛËÌ¿‰Â„ ÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ˙ˆ‹ Ù˘ fiÏ˘ ·fi ÙÔ ÌÂÛÔfiÏÂÌÔ Ì¤¯ÚÈ ÙË ‰ÂηÂÙ›· ÙÔ˘ 1960. ™Â ·˘Ùfi ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛıËÎ·Ó ÔÈ ÎÔÏÂÍÈfiÓ ÙˆÓ ıÚ˘ÏÈÎÒÓ ÌÔ‰ÈÛÙÒÓ Ù˘ fiÏ˘, Ù˘ ∫·ÙÂÚ›Ó·˜ ¶·ÍÈÌ·‰¿ Î·È ÙˆÓ ·‰ÂÏÊÒÓ ∫Èԇη. ∏ ÚfiÛ‚·ÛË ÛÙ· ÔÏ˘ÙÂÏ‹ ÍÂÓԉԯ›· Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ ·Ú¤ÌÂÈÓ ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓË ÌfiÓÔ ÛÙËÓ ·ÓÒÙÂÚË ÎÔÈÓˆÓÈ΋ Ù¿ÍË ÙÔ˘ ÙfiÔ˘, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ Û˘ÓÂÙ¤ÏÂÛ ÛÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Ï‹ıÔ˘˜ ıÚ˘ÏÈÎÒÓ ÈÛÙÔÚÈÒÓ. °È· ÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ÔÛÔÛÙfi ÙˆÓ £ÂÛÛ·ÏÔÓÈΤˆÓ, ÔÈ ˘ËÚÂۛ˜ Ô˘ Ù· ÍÂÓԉԯ›· ·˘Ù¿ ÚfiÛÊÂÚ·Ó ‹Ù·Ó ¤Ú· ·fi ÙȘ ÔÈÎÔÓÔÌÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜: ΔÔ 1907 ÙÔ ‰Â›ÓÔ ÛÙÔ «OÏ˘ÌÔ˜ ¶·ÏÏ¿˜» ÎfiÛÙÈ˙ ÙÚ›· ¯Ú˘Û¿ ÊÚ¿Áη, ÂÚ›Ô˘ fiÛÔ ¤Ó· ËÌÂÚÔÌ›ÛıÈÔ. Ö˜ ÔÈ ıÚ˘ÏÈΤ˜ ÈÛÙÔڛ˜ ‰ÂÓ ÚÔ‹Ïı·Ó ÌfiÓÔ ·fi ÙȘ ˘„ËϤ˜ ÙÈ̤˜. ™ÙËÚ›¯ıËÎ·Ó Î˘Ú›ˆ˜ ÛÙÔ ‰¤Ô˜ Ô˘ ·ÛÎÔ‡ÛÂ Ë ÂÈ‚ÏËÙÈ΋, ·ÈÛıËÙÈ΋ ·ÚÔ˘Û›· ÙˆÓ ÔÈÎÔ‰ÔÌËÌ¿ÙˆÓ, ̤۷ ·fi ÙËÓ ·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓÈ΋ Î·È ÙÔ ‰È¿ÎÔÛÌÔ, ÛÙËÓ ·›ÁÏË ÙˆÓ ÚÔÛˆÈÎÔÙ‹ÙˆÓ Ô˘ Û˘Ó·ıÚÔ›˙ÔÓÙ·Ó Û ·˘Ù¿, ÛÙË ˙ˆ‹ Ô˘ ·ÓÙÈÚÔÛÒ¢·Ó, ηÈ, Ê˘ÛÈο, ÛÙË ÌÂÁ·ÏÔÚ¤ÂÈ· ÙÔ˘ ÔÈÎÔ‰ÂÛfiÙË Ô˘ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏÔ‡Û·Ó ÔÈ ‰È¢ı˘ÓÙ¤˜ Î·È ÙÔ ÚÔÛˆÈÎfi.

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 1

O K T ø B P I O Y

2 0 0 1

23

Mεντιτεραν Παλ ς Tου N ÿ∫√À ° ∫ƒ√™¢Õ¡∏

A

KOMA Î·È Ë ı¿Ï·ÛÛ· ÙÔ˘ £ÂÚÌ·˚ÎÔ‡, Ô˘ Ë ·Ú·Ïȷ΋ ψÊfiÚÔ˜ ÙËÓ ¯ÒÚÈ˙ ·Ô ÂΛÓÔ ÙÔ ·Ó¤ÌÔÚÊÔ ·Ú¯ÔÓÙÈÎfi, ¤ÌÔÈ·˙ ӷ ı¤ÏÂÈ Ó· ÙÔ Î·Ù·ÎÙ‹ÛÂÈ. KÈ ÂΛÓÔ ÙÔ «OχÌÈÔÓ M¤Á·ÚÔÓ Ù˘ MÂÛÔÁ›Ԣ», fiˆ˜ ·Ú¯Èο ›¯·Ó ÔÓÔÌ¿ÛÂÈ ÙÔ ÌÂÙ¤ÂÈÙ· «Mediterranean Palace», ÛÙÂÎfiÙ·Ó ÂÚ‹Ê·ÓÔ Î·È Ï·ÌÂÚfi ÏÔ˘Ṳ̂ÓÔ ÛÙÔ Ï¢Îfi Î·È ÙÔ ·ÓÔȯÙfi Ô˘Ú·Ó›, Ô˘ ¤‰ÂÓ ·ÚÌÔÓÈο Ì ÙÔ Á·Ï¿˙ÈÔ Ù˘ ı¿Ï·ÛÛ·˜.

TË ‰ÂηÂÙ›· ÙÔ˘ ’20 Ô ‰ÚfiÌÔ˜ ‰ÂÓ Â›¯Â ·ÎfiÌ· ·ÛÊ·ÏÙÔÛÙÚˆı› Î·È ÙÔ ÙÚ·Ì Î˘ÏÔ‡Û ¿Óˆ ÛÙȘ Ú¿Á˜ ÊÙ¿ÓÔÓÙ·˜ Ò˜ ÙÔÓ §Â˘Îfi ¶‡ÚÁÔ. K¿Ô˘ ÂΛ ÛÙÔ ¤Ì· Ù˘ ·Ú·Ïȷ΋˜ ψÊfiÚÔ˘, fiÔ˘ ÌÈÎÚ¿ ÛÈÙ¿ÎÈ· Î·È Ì·Á·˙È¿ ‹Ù·Ó ·Ú·‰È·Ṳ̂ӷ, ˘ÏÔÔÈ‹ıËÎÂ Ë È‰¤· ÙÔ˘ KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ TÔ˘ÚÓȂԇη ÁÈ· ÙËÓ ·Ó¤ÁÂÚÛË ÂÓfi˜ ˘¤ÚÏ·ÌÚÔ˘ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô˘. °ÂÓÓË̤ÓÔ˜ ÛÙËÓ •¿ÓıË, ÁÈÔ˜ ÂÓfi˜ ηÓ¤ÌÔÚ· Î·È Ì ηٷÁˆÁ‹ ·Ô ÙËÓ KÏÂÈÛÔ‡Ú· K·ÛÙÔÚÈ¿˜, ÂÚÓ¿ÂÈ ¤Ó· ÌÂÁ¿ÏÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘ ÛÙË ¢Ú¤Û‰Ë Ù˘ °ÂÚÌ·Ó›·˜. EÈÛΤÙÂÙ·È ˆÛÙfiÛÔ Û˘¯Ó¿ ÙËÓ EÏÏ¿‰·, ÏfiÁˆ Ù˘ ʇÛ˘ Ù˘ ÂÚÁ·Û›·˜ ÙÔ˘, Î·È ¤¯ÔÓÙ·˜ ȉȷ›ÙÂÚË ·‰˘Ó·Ì›· ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË ·ÔÊ·Û›˙ÂÈ ÙË ÌfiÓÈÌË ÂÁηٿÛÙ·Û‹ ÙÔ˘, fiÔ˘ ı· ·Û¯ÔÏËı› ·Ú¯Èο Ì ÙÔ ÂÌfiÚÈÔ, Ô˘ ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ı· ÂÁηٷÏ›„ÂÈ ÁÈ· Ó· ˘ÏÔÔÈ‹ÛÂÈ Ù· ÙÔÏÌËÚ¿ ÙÔ˘ Û¯¤‰È·: ÙËÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛË ÂÓfi˜ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô˘ Ô˘ ı· ¯ÙÈ˙fiÙ·Ó ÛÙËÓ ›‰È· ı¤ÛË, fiÔ˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Û ÙÔ ·Ó¤ÌÔÚÊÔ «Splendid», ·ÏÏ¿ ηٷÛÙÚ¿ÊËΠÛÙËÓ ˘ÚηÁÈ¿ ÙÔ˘ 1917). ¶·Ú¿ÏÏËÏ· fï˜ ·Û¯ÔÏÂ›Ù·È Î·È Ì ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË Ù˘ ηÓÔ‚ÈÔÌ˯·Ó›·˜ «¶¤ÏÏ·».

T· Û¯¤‰È· ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ÎÙÈÚ›Ô˘ ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ Ô ·Ú¯ÈÙ¤ÎÙÔÓ·˜ M. ¢ÂÏÏ·‰¤ÙÛÈÌ·˜ ÙÔ 1922, ÂÓÒ ÙÔ ˙‡ÁÔ˜ TÔ˘ÚÓȂԇη ÊÚÔÓÙ›˙ÂÈ ÂÍ ÔÏÔÎÏ‹ÚÔ˘ ÙÔÓ ÂÍÔÏÈÛÌfi Î·È ÙÔÓ ‰È¿ÎÔÛÌÔ ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÚÔ˘. XˆÚ›˜ Ó· ÏÔÁ·ÚÈ¿ÛÔ˘Ó ¤ÍÔ‰·, ÙÔ ÛÙÔÏ›˙Ô˘Ó Ì fi,ÙÈ ÈÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi Î·È Ê›ÓÔ ‚Ú›ÛÎÔ˘Ó ÛÙËÓ EÏ‚ÂÙ›·, ÙË °ÂÚÌ·Ó›· Î·È ÙËÓ A˘ÛÙÚ›·Ø ·fi Ù· ÈÔ ·Ó¿ÎÚÈ‚· ÛηÏÈÛÙ¿ ‚ÈÂÓÓ¤˙Èη ¤ÈÏ·, ›Ó·Î˜ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋˜, ÂÚÛÈο ¯·ÏÈ¿, ·ÎÚÈ‚¤˜ ÔÚÛÂÏ¿Ó˜, Ì·¯·ÈÚÔ›ÚÔ˘Ó· Î·È ÛÂÚ‚›ÙÛÈ· ÎÚÈÛÙfiÊÏ, ÏÂ˘Î¿ ÏÈÓ¿ Î·È ·Ó¿ÎÚȂ˜ ‰·Ó٤Ϙ, ÔÙ‹ÚÈ· Ì·Î·Ú¿ Ô˘ fiÏ· ʤÚÔ˘Ó ÙË ÛÊÚ·Á›‰· Ù˘ ÔÈfiÙËÙ·˜.

KfiÛÌÔ˜ ¯Ïȉ‹˜ Î·È ·Ú·Ì˘ıÈÔ‡ Û’ ¤Ó· ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô Ô˘ ˘‹ÚÍ ۇ̂ÔÏÔ Ù˘ fiÏ˘

™‡Ì‚ÔÏÔ Ù˘ fiÏ˘ TÔ 1927 Ù· ¿ÓÙ· Â›Ó·È ¤ÙÔÈÌ· Î·È ÙÔ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô ÔÓÔÌ¿˙ÂÙ·È «MÂÓÙÈÙÂÚ·Ó¤ ¶·Ï¿˜», Ù›ÙÏÔ Ô˘ ı· ÎÚ·Ù‹ÛÂÈ Ò˜ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜. H ÔÏ˘Ù¤ÏÂÈ· ÙÔ˘ ¯ÒÚÔ˘ Î·È Ù· ˘„ËÏ¿ ÚfiÛˆ· Ô˘ ηٿ ηÈÚÔ‡˜ ÊÈÏÔÍÂÓ› ÌÂٷʤÚÔ˘Ó ÙË Ê‹ÌË ÙÔ˘ Û’

24

H

K A £ H M E P I N H

B

H O Kωνσταντ ÔÏfiÎÏËÚË ÙËÓ E˘ÚÒË, ¤ÙÛÈ ÒÛÙ ÙÔ «MÂÓÙÈÙÂÚ·Ó¤» Ó· Â›Ó·È ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ Û‡Ì‚ÔÏÔ Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ Ì ÚÒÙÔ ÙÔÓ §Â˘Îfi ¶‡ÚÁÔ. M¤Û· ÛÙ· ˘¤ÚÏ·ÌÚ· Û·ÏfiÓÈ· ÙÔ˘ Î·È ÙȘ Ê·ÓÙ·¯ÙÂÚ¤˜ ·›ıÔ˘Û˜, ‰›ÓÔÓÙ·È ‰ÂÍÈÒÛÂȘ Ô˘ ÙÔ˘ ÚÔÛı¤ÙÔ˘Ó ‰fiÍ·, ÂÓÒ ÛÙȘ ÔÏ˘ÙÂÏ›˜ ÛÔ˘›Ù˜ ÙÔ˘ ÊÈÏÔÍÂÓÔ‡ÓÙ·È fiÏÔÈ ÔÈ ÔÏÈÙÈÎÔ› ËÁ¤Ù˜ Ì ÙË Û˘Óԉ›· ÙÔ˘˜. ™ÙÔ Ì·Ú ÎÏ›ÓÔÓÙ·È ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ Û˘Ìʈӛ˜, ÂÓÒ ÛÙËÓ ·›ıÔ˘Û· ÙÔ˘ ÌÚÈÙ˙ Ô˘ ͯˆÚ›˙ÂÈ ·’ fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ ¯ÒÚÔ˘˜, ÔÚÁ·ÓÒÓÔÓÙ·È ·È¯Ó›‰È· fiÔ˘ ·›˙ÔÓÙ·È ÂÚÈÔ˘Û›Â˜.

TËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ K·ÙÔ¯‹˜ Î·È Ï›ÁÔ ÌÂÙ¿, ÙÔ «MÂÓÙÈÙÂÚÚ·Ó¤» ÂÚÓ¿ÂÈ ÛÙÈÁ̤˜ ÎÚ›Û˘, Ô˘ fï˜ ÛÙ·‰È·Î¿ ı· ÍÂÂÚ·ÛÙÔ‡Ó ÁÈ· Ó· Í·Ó·‚Ú› ÙȘ ·ÏȤ˜ ÌÂÁ¿Ï˜ ‰fi͘ ÙË ‰ÂηÂÙ›· ÙÔ˘ ’50. H ‰È·‰Ô¯‹ Ù˘ Âȯ›ÚËÛ˘ ÂÚÓ¿ÂÈ È· ÛÙÔÓ °ÈÒÚÁÔ TÔ˘ÚÓȂԇη, ¤Ó·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ÁÈÔ˘˜ ÙÔ˘ KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘, Ô ÌfiÓÔ˜ Ô˘ Û˘Ó¯›˙ÂÈ Ù· Û¯¤‰È·

K Y P I A K H

2 1

O K T ø B P I O Y

2 0 0 1

νος Tουρνιβο κας, ιδρυτ ς του Mεντιτεραν Παλ ς, και ο γιος του και δι δοχος της επιχε ρησης Γι ργος Tουρνιβο κας, ποζ ρουν μπροστ στην ε σοδο του ξενοδοχε ου.

ÙÔ˘ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘, Î·È Ì·˙› Ì ÙË Á˘Ó·›Î· ÙÔ˘ ÙËÓ IÛÌ‹ÓË ·ÔÊ·Û›˙Ô˘Ó Ó· ‰ÒÛÔ˘Ó ÛÙÔ «MÂÓÙÈÙÂÚ·Ó¤» ÈÔ ÌÔÓÙ¤ÚÓ· Î·È Î·ÈÓÔ‡ÚÁÈ· ‰È·ÎfiÛÌËÛË.

M ÌÈ· ÚÈ˙È΋ ·Ó·Î·›ÓÈÛË ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÚÔ˘, ÚÔÛı¤ÙÔ˘Ó ¤Ó·Ó ·ÎfiÌË fiÚÔÊÔ ¯ˆÚ›˜ Ó· ¯·ı› Ù›ÔÙ· ·fi ÙËÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË ÔÌÔÚÊÈ¿ ÙÔ˘ ÎÙÈÚ›Ô˘ Î·È ‰È·ÌÔÚÊÒÓÔ˘Ó ÙÔ ÚÔ˘Ê ÁοÚÓÙÂÓ ÁÈ· ÙȘ ηÏÔηÈÚÈÓ¤˜ Ï·ÌÚ¤˜ ‰ÂÍÈÒÛÂȘ.

KfiÛÌÔ˜ ¯Ïȉ‹˜ Î·È ·Ú·Ì˘ıÈÔ‡ AÚ¯¤˜ Ù˘ ‰ÂηÂÙ›·˜ ÙÔ˘ ’60, ÙÔ «MÂÓÙÈÙÂÚ·Ó¤ ¶·Ï¿˜» ÊÈÏÔÍÂÓ› ÙÔ˘˜ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ˘˜ ÛÙ·Ú ÙÔ˘ ÛÈÓÂÌ¿, ηıÒ˜ Ë ÚÒÙË Â‚‰ÔÌ¿‰· ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÎÈÓËÌ·ÙÔÁÚ¿ÊÔ˘, ÙÔ ÌÂÙ¤ÂÈÙ· ÊÂÛÙÈ‚¿Ï, ‰ÈÔÚÁ·ÓÒÓÂÙ·È ÛÙÔÓ ÎÈÓËÌ·ÙÔÁÚ¿ÊÔ OχÌÈÔÓ. H AÏ›ÎË BÔ˘ÁÈÔ˘ÎÏ¿ÎË, ÙÔÓ ™Â٤̂ÚÈÔ ÙÔ˘ ’60, Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÓÂÈ

ÙÔ˘˜ ı·˘Ì·ÛÙ¤˜ Ù˘ Ô˘ ÏËÌÌ˘Ú›˙Ô˘Ó ÙË §ÂˆÊfiÚÔ N›Î˘ Î·È ÂΛÓË ·fi ¤Ó· Ì·ÏÎfiÓÈ, Û·Ó ¿ÏÏË E‚›Ù·, ¯·ÈÚÂÙ¿ Ù· Ï‹ıË Ô˘ ¤ÂÊÙ·Ó ·ÎfiÌ· Î·È ÛÙË ı¿Ï·ÛÛ· ·fi ÂÓıÔ˘ÛÈ·ÛÌfi Â¢ÊËÌÒÓÙ·˜ ÙËÓ.

N·Úfi ·È‰› ÙfiÙÂ, ‹ÌÔ˘Ó ¤Ó·˜ ·Ô ·˘ÙÔ‡˜ Ô˘ ·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û·Ó Ù· ‰ÚÒÌÂÓ·, ¯·˙‡ÔÓÙ·˜ ·Ú¿ÏÏËÏ· ·˘Ùfi ÙÔ ˘¤ÚÏ·ÌÚÔ ·Ï¿ÙÈ, ÚÔÛ·ıÒÓÙ·˜ Ó· Ê·ÓÙ·ÛÙÒ Ò˜ ı· ‹Ù·Ó ÔÈ ¯ÒÚÔÈ ·fi ̤۷. ¶Ô‡ Ó· ÙÔ’ ÍÂÚ· ˆ˜ Ï›Á· ¯ÚfiÓÈ· ÌÂÙ¿ ı· ‚ÚÈÛÎfiÌÔ˘Ó Î·È ÂÁÒ Ì¤Û· Û ÂΛÓÔÓ ÙÔÓ Ê·ÓÙ·ÛÙÈÎfi ¯ÒÚÔ, fi¯È ‚¤‚·È· Û·Ó ÊÈÏÔÍÂÓÔ‡ÌÂÓÔ˜, ·ÏÏ¿ Û·Ó ÂÚÁ·˙fiÌÂÓÔ˜-·Ú·ÙËÚËÙ‹˜ Ù˘ «·Ú¿ÛÙ·Û˘».

ZˆÓÙ·Ó¤˜ ·Ú·Ì¤ÓÔ˘Ó ÛÙË ÌÓ‹ÌË ÌÔ˘ ÔÈ ÂÈÎfiÓ˜ Ì ÙËÓ K·Ù›Ó· ¶·ÍÈÓÔ‡ Î·È ÙÔÓ AϤÍË MÈÓˆÙ‹ ÛÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ Û·ÏfiÓÈ Ó· Û˘Ó·ÓÙÔ‡Ó ÙËÓ ·Ú¤· Ù˘ EϤÓ˘ X·Ù˙Ë·ÚÁ‡ÚË Î·È ÙÔ˘ ¢ËÌ‹ÙÚË XÔÚÓ, Ô˘ Ì ÙË ÊÈÓ¤ÙÛ· ÙÔ˘ Î·È ÙÔ ÌÚ›Ô ÙÔ˘ ¤Î·Ó ÙÔ˘˜ ¿ÓÙ˜ Ó· ÎÚ¤ÌÔÓÙ·È ·Ô Ù· ¯Â›ÏË ÙÔ˘. ™ÙÔ ÚÂÛÙÔÚ¿Ó, ¿ÏϘ ÊÔÚ¤˜, Û ÌÈ· ·Ú¤· Ô £fi‰ˆÚÔ˜ KÚ›Ù·˜ Ì ÙË B¿Ûˆ M·ÓˆÏ›‰Ô˘, Ô M¿ÚÈÔ˜ ¶ÏˆÚ›Ù˘ Î·È ‰›Ï· ÙÔ˘˜ Ô Mȯ¿Ï˘ K·ÎÔÁÈ¿ÓÓ˘ Ì ÙËÓ EÈÚ‹ÓË ¶·¿ Î·È ÙËÓ EÏÏË §·Ì¤ÙË.

H AÏ›ÎË BÔ˘ÁÈÔ˘ÎÏ¿ÎË Ì ÙȘ Ôχ‚Ô˘Â˜ ·Ú¤Â˜ Ù˘ Î·È Ë Ì·ÁÈ΋ T˙¤ÓË K·Ú¤˙Ë, Ô˘ ÌÈ· Ì·ÙÈ¿ Ù˘ Î·È ÌfiÓÔ ¤ÊÙ·Ó ÁÈ· Ó· Û οÓÂÈ Ó· Ù· ¯¿ÛÂȘ. H ¢¤Ûˆ ¢È·Ì·ÓÙ›‰Ô˘ Ì ÂΛÓË ÙËÓ ˘¤ÚÔ¯Ë ÊˆÓ‹ Î·È ÙÔ ÏÔ‡ÛÈÔ Á¤ÏÈÔ Ù˘ Î·È Ô N›ÎÔ˜ KÔ‡Ó‰Ô˘ÚÔ˜ Û·Ó ÔχÌÈÔ˜ ıÂfi˜, Û˘Óԉ¢fiÌÂÓÔ˜ ¿ÓÙ· ·fi ˘¤Úԯ˜ Á˘Ó·›Î˜. O KϤ·Ú¯Ô˜ KÔÓÈÙÛÈÒÙ˘, Ô Ú›ÁÎÈ·˜ ÙˆÓ ·Ú·-

Õ O Tζ ιμς Π ρις σερβ ρει τον Λ μπρο Kωνσταντ ρα στη δεξ ωση που διοργ νωσε ο διος στο Mεντιτεραν , κατ τη δι ρκεια του Φεστιβ λ Eλληνικο Kινηματογρ φου, 1971.

Õ O N κος Kο ρκουλος, ο Φιλοπο μην Φ νος και ο Iων Nταϊφ ς στην ε σοδο του Mεντιτεραν , το 1972.

ÁˆÁÒÓ, Û˘ÓÙÚÔÊÈ¿ Ì ÙË ÁÏ˘Î‡Ù·ÙË AÓ §fiÌÂÚÁÎ Î·È ÙËÓ EÏÂÓ· N·ı·Ó·‹Ï. K·È ‚¤‚·È· Ô ÏËıˆÚÈÎfi˜ Î·È ·Ï¤ÁÎÚÔ˜ T˙¤È̘ ¶¿ÚȘ, Ô˘ Ì ٷ ¿ÚÙÈ ÙÔ˘ ÛÙ· Û·ÏfiÓÈ· ÙÔ˘ «MÂÓÙÈÙÂÚ·Ó¤» ¤ÁÚ·„ ÛÂÏ›‰Â˜ Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜ ÙÔ˘, fiÔ˘ ÔÏfiÎÏËÚÔ˜ Ô Î·ÏÏÈÙ¯ÓÈÎfi˜ ÎfiÛÌÔ˜ Î·È Ë ·ÛÙÈ΋ Ù¿ÍË Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ ¤·ÈÚÓ·Ó Ì¤ÚÔ˜ Î·È ÎÔÓÙ¿ Û’ ·˘ÙÔ‡˜ ¿ÓÙ· ÔÈ ÎÔÛÌÈÎÔ› «Ì·˚ÓÙ·ÓÔ›», Ô˘ ¤ÙÚ¯·Ó Ó· ʈÙÔÁÚ·ÊËıÔ‡Ó ‰›Ï· ÛÙÔ˘˜ ÛÙ·Ú ÁÈ· Ó· ϤÓ ·ÚÁfiÙÂÚ· ˆ˜ ¤Î·Ó·Ó ·Ú¤· Ì·˙› ÙÔ˘˜. ¶fiÛ· Ù¤ÙÔÈ· ÌÔÚÔ‡Û ӷ ‰ÂÈ Î·Ó›˜! TÔÓ °È¿ÓÓË TÛ·ÚÔ‡¯Ë, Ô˘ ·¤Ê¢Á ٷ Û·ÏfiÓÈ· Î·È ˙ËÙÔ‡Û ¤Ó· ÙÚ·¤˙È ¿Óˆ ÛÙÔÓ ÚÒÙÔ fiÚÔÊÔ ÁÈ· Ó· ‚ϤÂÈ ÙË ı¿Ï·ÛÛ· ÎÈ Ò˜ ¤Ú· ÙÔÓ §Â˘Îfi ¶‡ÚÁÔ. TÔÓ º›ÓÔ ºÈÏÔÔÈ̤ӷ Ì ÙË Zˆ‹ §¿ÛηÚË Î·È ÙÔÓ N›ÎÔ KÔ‡ÚÎÔ˘ÏÔ Î·È ¿ÏÏÔ˘˜ ÛÙ·Ú. AÏÏ¿ Ë ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘ M¿ÓÔ˘ X·Ù˙ȉ¿ÎÈ ¿ÏÏ·˙ ÙÔ ÙÔ›Ô οı ÊÔÚ¿ Ô˘ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË. HÙ·Ó ÂÍ¿ÏÏÔ˘ Ô ¯ÒÚÔ˜ Ô˘ ÙÔÓ ÊÈÏÔÍÂÓÔ‡Û ÌfiÓÈÌ·, ¿ÓÙ· ÛÙË ÛÔ˘›Ù· 401. AÏÏ¿, Û·Ó ¤ÊÙ·ÛÂ Ë MÂϛӷ MÂÚÎÔ‡ÚË Ì ÙÔÓ Z˘Ï NÙ·ÛÛ¤Ó, ÙÔ «MÂÓÙÈÙÂÚ·Ó¤» ÁÓÒÚÈÛ Ӥ˜ ÛÂÏ›‰Â˜ ‰fiÍ·˜. M·˙› Ù˘ Ô M›Óˆ˜ BÔÏ·Ó¿Î˘, Ô˘ ¤ÌÂÏ ӷ ÁÚ¿„ÂÈ Ì ÙË ÛÂÈÚ¿ ÙÔ˘ ÙȘ ÈÔ Ï·ÌÚ¤˜ ·Ú·ÛÙ¿ÛÂȘ ÙÔ˘ K£BE Î·È Ô B. ºˆÙfiÔ˘ÏÔ˜ Ô˘, ·fi ÛÂÌÓfiÙËÙ· ‰ÂÓ ‹ıÂÏ ӷ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙÔ OÛÎ·Ú Ô˘ ÙÔ˘ ¯¿ÚÈÛÂ Ô ZÔÚÌ¿˜ Î·È Ì·˙› Ì fiÏÔ˘˜ ·˘ÙÔ‡˜ ‰È¿ÊÔÚÔÈ Û˘ÁÁÚ·Ê›˜ Î·È fi¯È ÌfiÓÔ.

KÔÓÙ¿ Û’ ÔÏ· Ù· ÁÂÁÔÓfiÙ· ·ÚÔ‡Û· ¿ÓÙ· Ë ÚÒÙË Î˘Ú›· ÙÔ˘ «MÂÓÙÈÙÂÚ·Ó¤ ¶¿Ï·˜», Ë IÛÌ‹ÓË TÔ˘ÚÓȂԇη, Ô˘ ÊÚfiÓÙÈ˙Â Î·È ÙËÓ ·Ú·ÌÈÎÚ‹ ÏÂÙÔ̤ÚÂÈ· ¤ÙÛÈ ÒÛÙ fiÏÔÈ ÔÈ ÊÈÏÔÍÂÓÔ‡ÌÂÓÔÈ Ó· ÓÈÒıÔ˘Ó Û·Ó ÛÙÔ Û›ÙÈ ÙÔ˘˜. EÓ·˜ ÎfiÛÌÔ˜ ÔÏfiÎÏËÚÔ˜ ¯Ïȉ‹˜ Î·È ·Ú·Ì˘ıÈÔ‡, Ϙ Î·È ¤‚Á·ÈÓ ·fi ÙÔ ¯›ÏȘ Î·È ÌÈ· Ó‡¯Ù˜, Ô˘ οı ̤ڷ ¤ÁÚ·ÊÂ Î·È ¤Ó· ηÈÓÔ‡ÚÁÈÔ ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ «MÂÓÙÈÙÂÚ·Ó¤», ·ÏÏ¿ Î·È Ù˘ fiÏ˘ ÔÏfiÎÏËÚ˘, ·ÊÔ‡

H

K A £ H M E P I N H

B

ÔÏÏ¿ ÛËÌ·ÓÙÈο ÁÂÁÔÓfiÙ· ÍÂÎÈÓÔ‡Û·Ó ·fi ÂΛ ÁÈ· Ó· ·ψıÔ‡Ó Û’ fiÏË ÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË.

TÔ Ù¤ÏÔ˜ ÌÈ·˜ ÂÔ¯‹˜ øÛÔ˘ ‹ÚıÂ Ë ÛÙÈÁÌ‹ ·˘Ùfi ÙÔ ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ Ó· ÎÏ›ÛÂÈ ÔÚÈÛÙÈο, fiÙ·Ó Ô ÛÂÈÛÌfi˜ Ô˘ ¯Ù‡ËÛ ÙËÓ fiÏË ÙÔÓ IÔ‡ÓÈÔ ÙÔ˘ ’78 Ï¿‚ˆÛ ÙÔ ·Ó¤ÌÔÚÊÔ ÍÂÓԉԯ›Ô. TfiÙ οÔÈÔÈ ·ÔÊ¿ÛÈÛ·Ó ÁÈ· ÙËÓ Ù‡¯Ë ÙÔ˘ ˆ˜ ¤ÚÂ ӷ ¤ÛÂÈ Ë ·˘Ï·›·, ÁÈ·Ù› Ë ·Ú¿ÛÙ·ÛË Â›¯Â ÙÂÏÂÈÒÛÂÈ. T· ÊÒÙ· ¤Û‚ËÛ·Ó, Ù· Û·ÏfiÓÈ· Âڋ̈۷Ó, ÔÈ ÛÔ˘›Ù˜ , ÙÔ Ì·Ú Î·È ÙÔ ÚÂÛÙÔÚ¿Ó ‰ÂÓ ÊÈÏÔÍÂÓÔ‡Û·Ó Î·Ó¤Ó·Ó, ·Ú¿ ÌfiÓÔ ÙË ÛȈ‹. T· ÙÂÚ¿ÛÙÈ· ÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÛÙËÓ Â›ÛÔ‰Ô ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û·Ó Ó· ÁÚ¿ÊÔ˘Ó «Mediterranian Palas», ·ÏÏ¿ ÙËÓ Â›ÛÔ‰fi ÙÔ˘ ‰È¿‚·ÈÓ·Ó ÌfiÓÔÓ ÔÈ ÂÚÁ¿Ù˜ Ô˘ ¤Á‰˘Ó·Ó ÙÔÓ ÏÔ‡ÙÔ ·fi ·˘Ùfi ÙÔ ·Ï¿ÙÈ Ù˘ MÂÛÔÁ›Ԣ ÎÈ ·ÚÁfiÙÂÚ·, ¤Íˆ ·fi ÙÔ ÎÙ›ÚÈÔ, Ì·˙› Ì ÙȘ ÌÔ˘ÏÓÙfi˙˜ ÂÚ›ÌÂÓ·Ó ÙÔ Û‡ÓıËÌ· ÙÔ˘ ÂÚÁÔÏ¿‚Ô˘ ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù‰¿ÊÈÛË. KÈ ·˘Ùfi ‰ÂÓ ¿ÚÁËÛ ӷ Á›ÓÂÈ.

EÓ·˜ ÎfiÛÌÔ˜, ÌÈ· ÔÏfiÎÏËÚË ÈÛÙÔÚ›· ·˘Ù‹˜ Ù˘ fiÏ˘, ¯¿ıËÎ·Ó Î¿Ùˆ ·fi Ù· ¯·Ï¿ÛÌ·Ù·. ¢˘Ô ÙÚÂȘ ÂÚ›ÂÚÁÔÈ Â›¯·Ó ÛÙ·ı› ·¤Ó·ÓÙÈ ‰›Ï· ÛÙË ı¿Ï·ÛÛ· Î·È Ì ‚ϤÌÌ· ıÏÈÌ̤ÓÔ ·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û·Ó ÌÈ· ÂÔ¯‹ Ô˘ ¤Û‚ËÓ ÁÈ· ¿ÓÙ·. AÓ¿ÌÂÛ¿ ÙÔ˘˜ ¤Ó· Ó·Úfi ·È‰› Ô˘ ÎÚ·ÙÔ‡Û ¤Ó· ÌÈÎÚfi ηÛÂÙfiʈÓÔ, fiÔ˘ ·ÎÔ‡ÁÔÙ·Ó ÙÔ «X·ÌfiÁÂÏÔ Ù˘ T˙ÔÎfiÓÙ·˜» ÙÔ˘ M¿ÓÔ˘ X·Ù˙ȉ¿ÎÈ, Ô˘ Ϙ Î·È Û˘ÌÏ‹ÚˆÓ Ì ‹¯Ô ÙËÓ ÂÈÎfiÓ· Ù˘ ηٷÛÙÚÔÊ‹˜. H ÛÎfiÓË ·fi ÙÔ˘˜ ÙÔ›¯Ô˘˜ Ô˘ ÛˆÚÈ¿ÛÙËÎ·Ó ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Û ¤Ó· ÓÂʤψ̷, Ϙ Î·È Ô ‰ËÌÈÔ˘ÚÁfi˜ Ó· ¤ÛÙÂÏÓ ÙÔ ‰ÈÎfi ÙÔ˘ ¿ÚÌ· Ó· ¿ÚÂÈ Â¿Óˆ ÛÙÔ˘˜ Ô˘Ú·ÓÔ‡˜ ÙÔ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ·Ï¿ÙÈ Ù˘ MÂÛÔÁ›Ԣ, Ô˘ fiÏÔÈ ÙÔ ÁÓÒÚÈ˙·Ó ˆ˜ «MÂÓÙÈÙÂÚ¿ÓÈ·Ó ¶·Ï¿˜».

K Y P I A K H

Πηγή: Aπ το βιβλίο του συγγραφέα «Oδ ς Mεντιτεράνιαν Παλάς» (εκδ σεις Kαστανιώτη 2000).

2 1

O K T ø B P I O Y

2 0 0 1

25

Λογοτεχνικ ς αναφορ ς Õ H φωτογραφ α, παρμ νη σε κ ποια γωνι του εστιατορ ου του Mεντιτεραν στις 19 Δεκεμβρ ου 1927, αποτελε «τεκμ ριο για την παλαμικ παρουσ α στη Θεσσαλον κη», πως γρ φει ο Γ.Θ.

Bαφ πουλος στις «Σελ δες Aυτοβιογραφ ας». Aπ αριστερ προς τα δεξι . Kαθισμ νοι: Aιμ. Pι δης, Aγλα!α Σχοιν , K. Παλαμ ς, Aννα Xαμουδοπο$λου, N κος B ης, K. P σσος. Oρθιοι: Γ.Θ.

Bαφ πουλος, Δ. Δ λλας, Δεξ. Aντωνι δης, Aν. Mισιρλ γλου, Aντ. Xαμουδ πουλος, Λ ανδρ. Παλαμ ς.

ÛÙËÓ ·Ú¯‹ Ù˘ EÁÓ·Ù›·˜ O‰Ô‡ Î·È ÛÙÔ˘˜ ·Ú¿‰ÚÔÌÔ˘˜.

Tου Kø¡™Δ∞¡Δπ¡√À N. ¶§∞™Δ∏ƒ∞ Δρος Φιλολογ ας A.Π.Θ.

™Ù· ¯¿ÓÈ·

«•ÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô Aıˆ˜, ·ÚÈÔ˜ XÚÈÛÙÈ·ÓfiÔ˘ÏÔ˜» ¢. ™·‚‚fiÔ˘ÏÔ˜

O

™TIXO™ ÙÔ˘ ÙÚ·ÁÔ˘‰ÔÔÈÔ‡ ¢. ™·‚‚fiÔ˘ÏÔ˘ ÂÈÛ¿ÁÂÈ ¤ÍÔ¯· Û’ ¤Ó· ˘·ÚÎÙfi ˙‹ÙËÌ· Ù˘ ÓÂfiÙÂÚ˘ ÏÔÁÔÙ¯ӛ·˜: ÛÙË Û¯¤ÛË ·Ó·ÊÔÚ¿˜ Î·È ¿Ú· ¤ÌÓ¢Û˘ ÙˆÓ Û˘ÁÁڷʤˆÓ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈ΋˜ ÏÔÁÔÙ¯ӛ·˜, Ì ÙËÓ ·ÓıÚˆÔÁˆÁÚ·Ê›· ÂÓfi˜ ÙfiÔ˘. ™ÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛ‹ Ì·˜ Ì Ùfi ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢, Ù· ÍÂÓԉԯ›· Ù˘ Î·È ÙȘ ·Ó·ÊÔÚ¤˜ Ù˘ ÏÔÁÔÙ¯ӛ·˜ Û’ ·˘Ù¿.

H £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË ¤Ú·Û ÌÈ· ÌÂÁ¿ÏË ÂÚ›Ô‰Ô ÙÔ˘ ‚›Ô˘ Ù˘ fiÔ˘ ÔÈ Ù·ÍȉÈÒÙ˜ Î·Ù¤Ï˘·Ó ÛÙ· ¯¿ÓÈ· Î·È Ù· ·Ó‰Ô¯Â›·. ™ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÌÈÛfi ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ· fiÙ·Ó Ë fiÏË ÂÎÛ˘Á¯ÚÔÓ›˙ÂÙ·È, ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡ÓÙ·È Ù· ÚÒÙ· ÌÂÁ¿Ï· ÍÂÓԉԯ›·. Ö˜ Ù· ¯¿ÓÈ· ı· ‰È·ÙËÚËıÔ‡Ó Ì¤¯ÚÈ ÂÚ›Ô˘ Ù· Ù¤ÏË Ù˘ ‰ÂηÂÙ›·˜ ÙÔ˘ 1960. T· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ·fi ·˘Ù¿ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ÛÙȘ ‰˘ÙÈΤ˜ ·Ú˘Ê¤˜ Ù˘ fiÏ˘, Á‡Úˆ ·fi ÙÔ B·Ú‰¿ÚË,

26

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 1

O N. M·ÎfiÏ·˜ Ì·˜ ÂÈÛ¿ÁÂÈ Û’ ·˘Ù‹ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Ì ÙÔ ‚È‚Ï›Ô ÙÔ˘ M˘ıÔÏÔÁ›· (1977) ÌÂٷʤÚÔÓÙ¿˜ Ì·˜ ÙÔ Îϛ̷ Ô˘ ÂÈÎÚ·Ù›: «...O NÈÎfiÏ·˜ ¤ÊÙ·Û ηٿÎÔÔ˜ Î·È Ì ٷ fi‰È· ÏËÁÈ·Ṳ̂ӷ ·fi ÙÔ ÂÚ¿ÙËÌ·, ÛÙ· ÚÒÙ·, Ù· ÊÙˆ¯fiÙÂÚ· ÂΛӷ ¯¿ÓÈ· Ù˘ XÚ˘ÛfiÔÚÙ·˜, Ô˘ Ù· ÚÔÛ¤Ú·Û ¯ˆÚ›˜ Ó· Ù· ÎÔÈÙ¿ÍÂÈ, ¿ÁÓˆÛÙÔ˜ ÌÂٷ͇ ·ÁÓÒÛÙˆÓ, Ô˘ ÙÔÓ ÚÔÛÂÚÓÔ‡Û·Ó ¿Óˆ Û’ ¿ÏÔÁ· ‹ Û η̋Ϙ, Î·È ÙÔ ÏÈÁÒÙÂÚÔ Û ٷÂÈÓ¿ Î·È ÌÈÛÔÎÔÈÌÈṲ̂ӷ Á·˚‰Ô˘Ú¿ÎÈ·, ̈Úfi ۯ‰fiÓ ·Ó¿ÌÂÛ· Û ¿ÓÙÚ˜ Ì ÌÔ˘ÛÙ¿ÎÈ· ÎÈ ¿ÁÚÈ· Á¤ÓÈ·, Ì ‚·ÚÂÈ¿ ÛÎÔÙÂÈÓÈ·Ṳ̂ӷ ÚfiÛˆ· Î·È ÛÎÔÓÈṲ̂ӷ, ȉڈ̤ӷ Î·È Î·Ù¿ÎÔ·, ÙÔ‡ÚÎÔ˘˜, ÚˆÌÈÔ‡˜, ‚ڷ›Ô˘˜ ÎÈ ·ÚÌÂÓ·›Ô˘˜ ÎÈ ·fi ¯›ÏÈ· ‰˘Ô ·Ú¿ÍÂÓ· ÌÈϤÙÈ·.»

AÏÏ¿ Î·È ÙÔ K·Ú·‚¿Ó-™ÂÚ¿˚ ·ÔÙ¤ÏÂÛ ·ÚfiÌÔÈÔ ¯ÒÚÔ. ¶ÚÔ¸¿Ú¯ÔÓÙ·˜ ‹‰Ë ·fi Ù· ‚˘˙·ÓÙÈÓ¿ ¯ÚfiÓÈ·, Û˘Ó¤¯ÈÛ ÙËÓ ÔÚ›· ÙÔ˘ ˆ˜ ¯¿ÓÈ Î·Ù¿ ÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›· ̤¯ÚÈ ÙÔ 1875, Î·È fiÙ·Ó ¤Ó· ÌÂÛÔÔÏÂÌÈÎfi ÎÙ›ÛÌ·, ¿ÏÏ˘ ¯Ú‹Û˘, ‹Ú ÙË ı¤ÛË ÙÔ˘, Û˘Ó¤¯ÈÛ ӷ ·ÔηÏÂ›Ù·È Ì ÙËÓ ›‰È· ÔÓÔÌ·Û›·. M ¿ÏÏË ÌÔÚ-

O K T ø B P I O Y

2 0 0 1

Ê‹, ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È ÛÙÔ Ì˘ıÈÛÙfiÚËÌ· ÙÔ˘ §¿˙·ÚÔ˘ ¶·˘Ï›‰Ë K·Ú·‚¿Ó ™·Ú¿˚, ˆ˜ ÙfiÔ˜ ÚÔÛˆÚÈÓ‹˜ ÂÁηٿÛÙ·Û˘ ÚÔÛʇÁˆÓ ÙÔ˘ EÌÊ˘Ï›Ô˘.

AÏÏ· ¯¿ÓÈ· Ô˘ ÂÚÈÁÚ¿ÊÔÓÙ·È Â›Ó·È ÙÔ X¿ÓÈ ÙÔ˘ ¶·Ù¤Ú·, Ô˘ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÛÙËÓ ·Ú¯‹ Ù˘ Ô‰Ô‡ MÔÓ·ÛÙËÚ›Ô˘, ·ÏÏ¿ Î·È ÙÔ Èı·Ófiٷٷ Ê·ÓÙ·ÛÙÈÎfi X¿ÓÈ Ù˘ M¿ÓÓ·˜, ÛÙËÓ EÁÓ·Ù›· O‰fi, οÔ˘ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ KÔÏfiÌ‚Ô˘. °È· ÙÔ X¿ÓÈ Ù˘ M¿ÓÓ·˜ Ì·˜ ‰›ÓÔÓÙ·È ‰È¿Û·ÚÙ· ÛÙÔȯ›· ÛÙÔ Ì˘ıÈÛÙfiÚËÌ· ÙÔ˘ AÈÁ˘ÙÈÒÙË M›ÓÔ˘ §·ÁÔ˘‰¿ÎË O K‡ÚÈÔ˜ ¶·ÚÏ‚ԇ ºÚ·ÓÛ¤ Î·È Ë K˘Ú›· IÙÛÂÏfiÁÎԢ (1922). TÔ ÁÏ·Ê˘Úfi ·˘Ùfi Ì˘ıÈÛÙfiÚËÌ·, ·fi Ù· ÚÒÙ· Ô˘ ÂΉfiıËÎ·Ó ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·ÂÏ¢ı¤ÚˆÛË Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢, Â›Ó·È ÂÌÓ¢Ṳ̂ÓÔ ·fi Ù· Û˘ÌÌ·¯Èο ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ ÙÔ˘ Aã ¶·ÁÎÔÛÌ›Ô˘ ¶ÔϤÌÔ˘, ÙË ‰Ú¿ÛË ÙˆÓ Î·Ù·ÛÎfiˆÓ Î·È ÙȘ ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ Û˘Óı‹Î˜ Ô˘ ÂÈÎÚ·ÙÔ‡Ó. MÂٷʤÚÂÈ ÙËÓ ÎÔÛÌÔÔÏ›ÙÈÎË ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢, ÂÓÒ ‚·ÛÈÎfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô ÛÙËÓ ÏÔ΋ ÙÔ˘ ·ÔÙÂÏ› ÙÔ X¿ÓÈ Ù˘ M¿ÓÓ·˜, ˆ˜ ÙfiÔ˜ ·Ú·ÌÔÓ‹˜ ÙˆÓ ËÚÒˆÓ ÙÔ˘. ™ÙÔ X¿ÓÈ Ù˘ M¿ÓÓ·˜ «ÂÌÚfi˜ ÛÙËÓ ı‡Ú· ÙÔ˘ ·Ó‰Ô¯Â›Ô˘ ·Ó¤ÌÂÓ οÔÈÔ˜ ı˘ÚˆÚfi˜, ÂȘ Ù‡Ô˜ ·Ï‹ÙÔ˘», «TÔ ‰ˆÌ¿ÙÈÔÓ....ÂıˆÚ›ÙÔ ˆ˜ ¿ÚÈÛÙ· ÂÈψ̤ÓÔÓ. YÂÚ¿Óˆ ÙÔ˘ ÚÔÛÎÂÊ·Ï·›Ô˘ Ù˘ ÎÏ›Ó˘ ¢ڛÛÎÂÙÔ ·ÓËÚÙË̤ÓË ÂÈÎÒÓ ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘, ¯Ú˘ÛÔΤÓÙËÙÔ˜. H ÎÏ›ÓË ‹ÙÔ ÛȉËÚ¿ Î·È ÂηχÙÂÙÔ ˘fi ÌÈ¿˜ ·Ó‰ÚÔ̤‰·˜

Ï¢΋˜ Ì ΢·Ó¿˜ Ú·‚‰ÒÛÂȘ. Y‹Ú¯ÔÓ ‰˘Ô-ÙÚ›˜ ÛΛÌԉ˜ Î·È ÌÈ· ÙÚ¿Â˙·Ø ÔÏ˘Ù¤ÏÂÈ· ·Û˘Ó‹ı˘ ÂȘ Ù· ÏÔÈ¿ ‰ˆÌ¿ÙÈ· ÙÔ˘ “X·ÓÈÔ‡ Ù˘ M¿ÓÓ·˜”, ·Ó Ï¿‚ˆÌÂÓ ˘’ fi„ÈÓ Ù·˜ ÂȘ ÙÔ˘˜ ÙÔ›¯Ô˘˜ ‰È·ÊfiÚÔ˘˜ ÚÂÎÏ¿Ì·˜ Â˘Úˆ·˚ÎÒÓ ÏÈıÔÁÚ·Ê›ˆÓ».

MÈ· ¿ÏÏË ÂΉԯ‹ Ì·˜ ·Ú¤¯ÂÈ Ô ¶. EÓÂÂΛ‰Ë˜ ÌÂÙ·ÊÚ¿˙ÔÓÙ·˜ ÙÔÓ °ÂÚÌ·Ófi ÂÚÈËÁËÙ‹ K·ÚÏ MÚ¿Ô˘Ó Ô˘ ¤Ú·Û ·fi ÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË ÙÔ 1875: «MÔÚ›Ù ӷ ÂÍ·ÛÊ·Ï›ÛÂÙ ÙË ‰È·Ó˘ÎÙ¤Ú¢ÛË ‹ ÙËÓ ·Ú·ÌÔÓ‹ Û·˜ ‰È·Ï¤ÁÔÓÙ·˜ ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙÔÓ ÛÎÔfi Î·È Ù· ¯Ú‹Ì·Ù· Ô˘ ‰È·ı¤ÙÂÙ ·Ó¿ÌÂÛ· Û ÔÏ˘¿ÚÈıÌ· ·Ó‰Ô¯Â›·, ¯¿ÓÈ· Î·È ÍÂÓԉԯ›· Â˘Úˆ·˚ÎÔ‡ Ù‡Ô˘... ı· ηٷχÛÂÙÂ Ê˘ÛÈο ÛÙ· ÍÂÓԉԯ›· MÂÓÂÙÙ¤ÙÈ ‹ KÔÏfiÌÔ Ì ΋Ô Î·È Ì˘Ú·Ú›·...ı· ÚÔÙÈÌ‹ÛÂÙ ÙÔ... OÙ¤Ï ÓÙ’ OÚÈ¿Ó, ‹ ·Ó Û·˜ ı¤ÏÁÂÈ Ë ı¤· Ù˘ ı¿Ï·ÛÛ·˜, ÙfiÙ ÙÔ ·Ú·ÏÈ·Îfi OÙ¤Ï ÓÙÂÏÔÚÈ¿Ó ‹ OÙ¤Ï TڿηÏÈ. °È· ÙÔ˘˜ Ù·Íȉ‡ÔÓÙ˜ ÛȉËÚÔ‰ÚÔÌÈÎÒ˜... ÙÔ OÙ¤Ï ÓÙ˘ ÛÂÌ¤Ó ÓÙ ʤÚ... ™¯Â‰fiÓ fiÏ· Ù· ÍÂÓԉԯ›· ‰È·ı¤ÙÔ˘Ó Î·È ÚÂÛÙˆÚ¿Ó». ¶ÂÚÈÁÚ¿ÊÔÓÙ·˜ ¤Ó· Â›ÛËÌÔ Á‡̷ ÛÙÔ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô KÔÏfiÌÔ ı· ÂÈ: «EÓ·˜ AÏ‚·Ófi˜ ˘ËÚ¤Ù˘, ÌÈ· ËÚ¿ÎÏÂÈ· ÌÔÚÊ‹, Ô˘ Ë Î¿Ù·ÛÚË Ù˘¯ˆÙ‹ ÊÔ˘ÛÙ·Ó¤ÏÏ· ÙÔ˘ Î·È ÙÔ ¯Ú˘ÛÔΤÓÙËÙÔ ÁÈϤÎÈ ÙÔ˘ ÙÚ·‚Ô‡Û·Ó ÔÏÔ¤Ó· Ù· ‚ϤÌÌ·Ù¿ ÌÔ˘, ÚÔ¯ˆÚÔ‡Û ÌÚfi˜ ·fi ̤ӷ Ì ÙÔ Ê·Ó¿ÚÈ ÛÙ· ¯¤ÚÈ· Ô‰ËÁÒÓÙ·˜ Ì ÛÙÔ ÍÂÓԉԯ›Ô. M’ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ô‰ËÁ‹ıËÎ·Ó fiÏÔÈ ÔÈ Î·ÏÂṲ̂ÓÔÈ ÙÔ˘ AÏÏ·Ù›ÓÈ ·fi Ï·Ì·‰ÔÊfiÚÔ˘˜ ÛÙÔ ·ÓËÁ˘ÚÈο ÛÙÔÏÈṲ̂ÓÔ ÍÂÓԉԯ›Ô... H ·›ıÔ˘Û· ÙˆÓ ÙÂÏÂÙÒÓ ‹Ù·Ó ‰È·ÎÔÛÌË̤ÓË Ôχ ÏÔ‡ÛÈ·... ™ÙÔÓ Î‹Ô ÙÔ˘ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô˘... ÂÈÎÚ·ÙÔ‡Û ÌÈ· ı·˘Ì¿ÛÈ· ‰ÚÔÛÈ¿ Ô˘ ·Ó·ÎÔ‡ÊÈ˙Â Û·Ó ‚¿ÏÛ·ÌÔ... K·ı‹Û·Ì οو ·fi ÙÔÓ ·ÓÔÈÎÙfi Ô˘Ú·Ófi Û’ ¤Ó· ÛÙÚÔÁÁ˘Ïfi ÙÚ·¤˙È Ì·˙› Î·È ‹È·Ì ηϋ Ì‡Ú·. H ÌÔ˘ÛÈ΋ ÌÈ·˜ ÔÚ¯‹ÛÙÚ·˜ Ô˘ ÙËÓ ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó Á˘Ó·›Î˜ ‰ÂÓ Ì·˜ ÂÓÔ¯ÏÔ‡Û ‰ÈfiÏÔ˘».

O N›ÎÔ˜ TÛÈÊfiÚÔ˜ ÛÙÔ ‚È‚Ï›Ô ÙÔ˘ OÌÔÚÊË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË (1981) ÂÚÈÁÚ¿ÊÔÓÙ·˜ ÙËÓ ÂͤÏÈÍË Ù˘ fiÏ˘ ÛÙ· ÌÂÙ·ÔÏÂÌÈο ¯ÚfiÓÈ·, ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙÔ MÂÓÙÈÙÂÚÚ·Ó¤ Î·È ÙÔ ¶·ÏÏ¿˜. °È· ÙÔ ¶·ÏÏ¿˜ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙËÓ Ô‰fi TÛÈÌÈÛ΋ Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ‰È·ı¤ÙÂÈ «‰ˆÌ¿ÙÈÔ Ì Ì¿ÓÈÔ, Ë ·Ú·Ï›· ÌÚÔÛÙ¿ ÙÔ˘, ÔÌÔÚÊȤ˜, ·ÎfiÌ· ÎÈ Ô §Â˘Îfi˜ ¶‡ÚÁÔ˜ Ù¤ÏÏÂÈ· ·ÏÏÈÒÙÈÎÔ˜...», ÂÓÒ ÁÈ· ÙË B›ÏÏ· P›Ù˜, Ô˘ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÛÙȘ ·Ú˘Ê¤˜ ÙÔ˘ ¶·ÓÔÚ¿Ì·ÙÔ˜, ÁÚ¿ÊÂÈ: «Î¿Ô˘ „ËÏ¿ ÎÂÏ·Ë‰Ô‡Ó Ù· Ô˘ÏÈ¿... T· ‰¤ÓÙÚ· ̤۷ ÛÙËÓ ·Ó·›ÛıËÙË ¯ÏˆÚÔÊ˘ÏÏÈ΋ ÙÔ˘˜ ˘fiÛÙ·ÛË Ú·ÛÈÓ›˙Ô˘Ó ÙÔ ÙÔ›Ô. ™ÙȘ ‚ÂÚ¿ÓÙ˜ ÎÔÈÌÔ‡ÓÙ·È Ë ËÛ˘¯›· Î·È Ë ÎÔÌ„fiÙ˘... ÙÔ ‰ˆÌ¿ÙÈfi ÙÔ˘ (›¯Â) ÙÚÈ·ÓÙ·Ê˘ÏÏ› ¯ÚÒÌ· ÛÙÔ‡˜ ÙÔ›¯Ô˘˜».

O T. AÏ·‚¤Ú·˜ Ì·˜ ı˘Ì›˙ÂÈ ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ M ÙÔÓ M·ÚÌ·ÏÈ¿ (1999) ÙÔ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô P›Ù˜, ÂÓÒ ÛÙÔ ‰È‹ÁËÌ¿ ÙÔ˘ M ÙÔ˘˜ Ï¿ÓËÙ·˜ (1985), ÛËÌÂÈÒÓÂÈ ÁÈ· ÙÔ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô MÔÓÙ¤ÚÓ Î·È ÙÔÓ È‰ÈÔÎÙ‹ÙË ÙÔ˘: «K¿Ô˘ Î·È Ô‡, Ú¤ÂÈ Ó· ÂÚ¯fiÙ·Ó ·Ú¤· ÎÈ Ô T¿Î˘ Aı·Ó·Û›Ô˘ Ô˘ ‰ËÌÔÛ›Â˘Â ÔÏÂÌÈο Ï˘ÚÈο ‰ÈËÁ‹Ì·Ù·... Â›Ù·Ó ÍÂÓÔ‰fi¯Ô˜ ·fi ·Ú¿‰ÔÛË ÔÈÎÔÁÂÓÂȷ΋, ÙÚ·˘Ì·Ù›·˜ ÙÔ˘ AÏ‚·ÓÈÎÔ‡... ȉÈÔÎÙ‹Ù˘ ÙÔ˘ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô MÔÓÙ¤ÚÓ, ÁˆÓ›· EÁÓ·Ù›·™˘ÁÁÚÔ‡, Û˘ÓÙ·ÍÈÔ‡¯Ô˜ ÙÒÚ·».

O B. B·ÛÈÏÈÎfi˜ ÛÙÔ Ì˘ıÈÛÙfiÚËÌ¿ ÙÔ˘ Z‹Ù· (1966) ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È, ¯ˆÚ›˜ Ó· ÔÓÔÌ¿˙ÂÈ ÙÔ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô fiÔ˘ Î·Ù¤Ï˘ÛÂ Ô §·ÌÚ¿Î˘, ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ KÔÛÌÔÔÏ›Ù, Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ÛÙË Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÙˆÓ Ô‰ÒÓ EÚÌÔ‡ Î·È ™·Ó‰ˆÓ‹, ·ÎÚÈ‚Ò˜ ÛÙÔ ÛËÌÂ›Ô fiÔ˘ ‰ÔÏÔÊÔÓ‹ıËÎÂ. §¤ÂÈ: «MÚÔÛÙ¿ ‹Á A˘Ùfi˜. KÔ›Ù·Í ÙÔÓ ÍÂÓÔ‰fi¯Ô Ô˘ ÙÔÓ ¯·ÈÚÂÙÔ‡Û ›Ûˆ ·’ ÙÔÓ ¿ÁÎÔ ÙÔ˘.YÛÙÂÚ· fi‰ÈÛ ÛÙÔ Â˙Ô‰ÚfiÌÈÔ. H Ó‡¯Ù· ›¯Â ΢ÚȤ„ÂÈ ÁÈ· ηϿ ÙËÓ O˘‰ÂÙÂÚÔ‡ÔÏË. A¤Ó·ÓÙÈ ÌÈ· ʈÙÂÈÓ‹ ÂÈÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ ETAM ·Ó·‚fiÛ‚˘Ó Û ڢıÌfi Ù·¯˘·ÏÌ›·˜», ÁÈ· Ó· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÈ Ì ÙË ÛÎËÓ‹ Ù˘ ‰ÔÏÔÊÔÓ›·˜: «TfiÙÂ Ô Z. Î’ Ë Û˘Óԉ›· ÙÔ˘ ÍÂΛÓËÛ·Ó ÁÈ· ÙÔ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô Ô˘ ‹Ù·Ó ·ÎÚÈ‚Ò˜ ‰È·ÁÒÓÈ·, ·’ ÙÔ Â˙Ô‰ÚfiÌÈÔ fiÔ˘ ÛÙ¤ÎÔÓÙ·Ó ·˘Ù‹ ÙË ÛÙÈÁÌ‹. ™ÙÔ ‚¿ıÔ˜ Ù˘ EÚÌÔ‡, Ë AÁ›· ™Ô-

Ê›·, ı·Ì¿ ʈٷÁˆÁË̤ÓË, ¤ÌÔÈ·˙ ÌÔÌÔÓȤڷ Û Á¿ÌÔ˘˜ ÚÈÁÎÈÈÎÔ‡˜.... TËÓ ›‰È· ÛÙÈÁÌ‹, ·’ ÙË ÌÂÚÈ¿ ÙÔ˘ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô˘, ¤Ó· Ùڛ΢ÎÏÔ fiÚÌËÛ ۷ ‚ÔÏ›‰·. K¿ÔÈÔ˜ Ô˘ ‹Ù·Ó ¿Óˆ ÛÙÔ Ùڛ΢ÎÏÔ, ÙÔÓ ¯Ù‡ËÛ ̒ ¤Ó· Û›‰ÂÚÔ ÛÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ, Ô Z. ÎÏÔÓ›ÛÙËÎÂ, ¤ÂÛÂ, ÔÈ Úfi‰Â˜ ÙÔ˘ Ùڛ΢ÎÏÔ˘ ¤Ú·Û·Ó ·fi ¿Óˆ ÙÔ˘, ÙÔÓ ¤Û˘Ú·Ó ÁÈ· οÔ˘ ÌÈÛfi ̤ÙÚÔ Î·È ÌÈ· Ï›ÌÓË ·fi ·›Ì· Û¯ËÌ·Ù›ÛÙËΠ¿Óˆ ÛÙËÓ ¿ÛÊ·ÏÙÔ».

MÂÓÙÈÙÂÚ·Ó¤ Ö˜, ÙÔ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô Ô˘ ·ÔÙ¤ÏÂÛ ‚·ÛÈÎfi ¯ÒÚÔ ¤ÌÓ¢Û˘ ÙˆÓ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚˆÓ ÏÔÁÔÙ¯ÓÒÓ ‹ ¿ÏÏˆÓ Û˘ÁÁڷʤˆÓ, ‹Ù·Ó ÙÔ MÂÓÙÈÙÂÚ·Ó¤, ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ÔÏ˘Ù¤ÏÂÈ·˜ ·ÏÏ¿ Î·È Ù˘ ı¤Û˘ ÙÔ˘. KÙÈṲ̂ÓÔ ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ ÏÈÌ¿ÓÈ Î·È ÛÙÔ ÂÌÔÚÈÎfi ΤÓÙÚÔ, ¿Óˆ ·ÏÈ¿ ·Ú·Ïȷ΋ ψÊfiÚÔ, Ì ٷ ˘¤ÚÔ¯· ËÏÈÔ‚·ÛÈϤ̷ٷ.

EÓ· Ù¤ÙÔÈÔ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô ‰ÂÓ ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ Ì›ÓÂÈ ¤Íˆ ·fi ÙËÓ ¤ÌÓ¢ÛË Î·È ÙËÓ ¤Ó· ÙˆÓ Û˘ÁÁڷʤˆÓ. E›Ó·È, ÏÔÈfiÓ, ·ÚÎÂÙÔ› ·˘ÙÔ› Ô˘ ¤ÛÙˆ ÛËÌÂÈÒÓÔ˘Ó ÙËÓ ÂˆÓ˘Ì›· ÙÔ˘, fiˆ˜ οÔÈÔÈ ¿ÏÏÔÈ Ô˘ ÙÔ ÂÚÈÁÚ¿ÊÔ˘Ó. K·È ÂÂȉ‹, ÁÈ· ÔÏÏ¿ ¯ÚfiÓÈ·, ‹Ù·Ó ÙÔ Î·Ï‡ÙÂÚÔ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô Ù˘ fiÏ˘, Û’ ·˘Ùfi Î·Ù¤Ï˘·Ó ÔÈ ÈÔ ÂÈÊ·Ó›˜ ÂÈÛΤÙ˜ Ù˘: ÔÏÈÙÈÎÔ›, ÂȯÂÈÚË̷ٛ˜, ËıÔÔÈÔ›, ͤÓÔÈ Î·È ¤ÏÏËÓ˜ ÚÔÛ‰›‰ÔÓÙ·˜ ÂÈϤÔÓ ·›ÁÏË Û ¤Ó· ÎÙ›ÚÈÔ È‰È·›ÙÂÚÔ˘ ·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓÈÎÔ‡ οÏÏÔ˘˜, Ô˘ ¯Ù˘Ë̤ÓÔ ·fi ÙÔ ÛÂÈÛÌfi ÙÔ˘ 1978 ¤·„ ӷ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›.

MÈ· ·Ï·È¿, ¯ˆÚ›˜ ÏÂÙÔ̤ÚÂȘ ‰È‹ÁËÛË, Ô˘ fï˜ ÌÔÚ› Ó· Û˘ÌÏËÚˆı› ·fi ÙËÓ ¤Í·„Ë Ù˘ Ê·ÓÙ·Û›·˜, Ì·˜ ·Ú·‰›‰ÂÈ Ô °.£. B·ÊfiÔ˘ÏÔ˜ ÛÙȘ ™ÂÏ›‰Â˜ A˘ÙÔ‚ÈÔÁÚ·Ê›·˜ (1970), ÁÈ· ÙËÓ Â›ÛÎÂ„Ë ÙÔ˘ K. ¶·Ï·Ì¿ ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, ÙÔ 1927, Î·È ÙË ‰È·ÌÔÓ‹ ÙÔ˘ ÛÙÔ MÂÓÙÈÙÂÚ·Ó¤: «OÙ·Ó ÛÙÔ ÛȉËÚÔ‰ÚÔÌÈÎfi ÛÙ·ıÌfi ÙÂÏ›ˆÛ·Ó ÔÈ ÚÔÛʈӋÛÂȘ Î·È ·ÓÙÈʈӋÛÂȘ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘ ÔÈËÙ‹ Î·È ÙˆÓ ÂÈÛ‹ÌˆÓ ·Ú¯ÒÓ, Ô ¶·Ï·Ì¿˜ Ô‰ËÁ‹ıËΠ̠ÙËÓ ·ÎÔÏÔ˘ı›· ÙÔ˘ ÛÙÔ MÂÓÙÈÙÂÚÚ¿Ó·Ó... EÂÈÙ· ‹Úı ¤Ó·˜ ʈÙÔÁÚ¿ÊÔ˜ Ó· ÚÔÛı¤ÛÂÈ ÎÈ ·˘Ùfi˜ Ù· ÙÂÎÌ‹ÚÈ¿ ÙÔ˘ ÁÈ· ÙËÓ ·Ï·ÌÈ΋ ·ÚÔ˘Û›· ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË». H ʈÙÔÁÚ·Ê›· ·˘Ù‹, ·Ṳ́ÓË Û οÔÈ· ÁˆÓÈ¿ ÙÔ˘ ÂÛÙÈ·ÙÔÚ›Ô˘ ÙÔ˘ MÂÓÙÈÙÂÚÚ·Ó¤ ·ÔÙÂÏ› ÙÂÎÌ‹ÚÈÔ Ù˘ ÔÏÈÙÈÛÌÈ΋˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢.

EÓ·˜ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎfi˜ Û˘ÁÁڷʤ·˜, Ô °È¿ÓÓ˘ M·Ú‹˜, Ô˘ ¤ÁÚ·„ ·ÛÙ˘ÓÔÌÈο Ì˘ıÈÛÙÔÚ‹Ì·Ù· ÂÈϤÁÂÈ ÙÔ MÂÓÙÈÙÂÚ·Ó¤ ˆ˜ ÙfiÔ ‰È·ÌÔÓ‹˜ ÔÏÏÒÓ ËÚÒˆÓ ÙÔ˘. ™ÙÔ Eȯ›ÚËÛË ÂΉ›ÎËÛË, ϤÂÈ: «O „ËÏfi˜ ı˘ÚˆÚfi˜ ÌÔ˘ ¿ÓÔÈÍ ÙËÓ fiÚÙ· Ì ÙÔ ÊÈÏÈÎfi Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎfi ÙÔ˘ ¯·ÌfiÁÂÏÔ. ™ÙÔ ÚÂÛÙˆÚ¿Ó ÙÔ˘ MÂÓÙÈÙÂÚÚ·Ó¤ ¤ÙÚˆÁ·Ó ÂÏ¿¯ÈÛÙ· ÚfiÛˆ·... O ˘¿ÏÏËÏÔ˜ ÌÔ˘ ¤‰ˆÛ ÙÔ ÎÏÂȉ›

X¿ÓÈ· Î·È ÍÂÓԉԯ›· Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ ÛÙË ÏÔÁÔÙ¯ӛ·

H

ÌÔ˘... TÚ¿‚ËÍ· ÚÔ˜ ÙÔ ·Û·ÓÛ¤Ú... NfiÌÈÛ· ˆ˜ Ô ÌÈÎÚfi˜ ÙÔ˘ ·ÓÂÏ΢ÛÙ‹Ú· Ì ÎÔÈÙÔ‡Û ÂÚ›ÂÚÁ·, ·ÏÏ¿ ÎÈ ·˘Ùfi ‹Ù·Ó Ù˘ Ê·ÓÙ·Û›·˜ ÌÔ˘. TÔ ·Û·ÓÛ¤Ú ÛÙ·Ì¿ÙËÛ ÛÙÔ ÙÚ›ÙÔ ¿ÙˆÌ·. ¶ÚÔ¯ÒÚËÛ· ÛÙÔ 307 ÛÙÔ ‚¿ıÔ˜ ÙÔ˘ ‰È·‰ÚfiÌÔ˘. M‹Î· ÛÙÔ ‰ˆÌ¿ÙÈfi ÌÔ˘, ÎÏ›‰ˆÛ· ÙËÓ fiÚÙ· ›Ûˆ ÌÔ˘ Î·È ÙÔÙ ÌÔÓ¿¯· ¤ÓȈ۷ οˆ˜ ·ÛÊ·Ï‹˜», ÁÈ· Ó· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÈ ÛÙÔ Ì˘ıÈÛÙfiÚËÌ¿ ÙÔ˘ H ÙÚ›ÙË ·Ï‹ıÂÈ· : «™ÙȘ ÂÓÓ¤· ·ÎÚÈ‚Ò˜ ¤Ì·ÈÓ· ÛÙÔ MÂÓÙÈÙÂÚ·Ó¤, ÛÙȘ ÂÓÓ¤· Î·È ‰¤Î· Ô ÁÎÚÔ‡Ì ¤ÊÂÚÓ ·fi Ù· ÁÚ·Ê›· Ù˘ OÏ˘Ìȷ΋˜, Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ·ÎÚÈ‚Ò˜ Ï¿È ÛÙÔ ÍÂÓԉԯ›Ô, ÙȘ ‚·Ï›ÙÛ˜ ÌÔ˘, ÛÙȘ ÂÓÓ¤· Î·È Ù¤Ù·ÚÙÔ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÛÙÔ ‰ˆÌ¿ÙÈfi ÌÔ˘. H η̷ÚȤڷ ›¯Â ÊÚÔÓÙ›ÛÂÈ Ó· ÙÚ·‚‹ÍÂÈ ÙȘ ÎÔ˘ÚÙ›Ó˜ ÎÈ Ë Ì·ÏÎÔÓfiÔÚÙ· ηÓÙÚ¿ÚÈ˙ ÌÈ· ı·Ï·ÛÛÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ £ÂÚÌ·˚ÎÔ‡ Ì ٷ ‚Ô˘Ó¿ ÙÔ˘ K·Ú·ÌÔ˘ÚÓÔ‡ Ó· ‰È·ÁÚ¿ÊÔÓÙ·È ÛÙÔ ‚¿ıÔ˜ Ì ·¯Ó¤˜ ÈÓÂÏȤ˜».

M ÙÔ ›‰ÈÔ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô ·Û¯ÔÏÂ›Ù·È Î·È M. K·Ú·Á¿ÙÛ˘ ÛÙÔ Ì˘ıÈÛÙfiÚËÌ¿ ÙÔ˘ °ÈÔ‡ÁÎÂÚÌ·Ó (1940), fiÔ˘ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ: «...TÔ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô MÂÓÙÈÙÂÚÚ¿Ó·Ó... E˘Ú‡¯ˆÚË Î¿Ì·Ú·, ÂÈψ̤ÓË Ì ÙÔ Î·ıÈÂڈ̤ÓÔ ÁÔ‡ÛÙÔ, ηı·Ú‹ Î·È ¿ÓÂÙË. ¢›Ï· ˘‹Ú¯Â ÌÈ· ÙÔ˘·Ï¤Ù· Ì ÏÔ˘ÙÚfiØ ÌÚÔÛÙ¿ ÌÈ· ÌÂÁ·ÏÔ‡ÙÛÈÎË ‚ÂÚ¿ÓÙ·, Ô˘ ¤‚ÏÂ ÛÙË ı¿Ï·ÛÛ·... H ‰‡ÛË Â›Ó·È fiÌÔÚÊË ÛÙÔ £ÂÚÌ·˚Îfi. £· ȉ‹˜ ·’ ÙÔ Ì·ÏÎfiÓÈ ÛÔ˘ ÊÂÁÁ·Ú¿‰Â˜ ·Í¤¯·ÛÙ˜.. .OÈ Ú˘ıÌÔ› Ù˘ Ù˙·˙, Ô˘ ¤·È˙ ÛÙËÓ Ù·Ú¿ÙÛ· ¤ÊÙ·Ó·Ó ˆ˜ ÙËÓ Î¿Ì·Ú·... BÁ‹Î·Ó ÛÙÔ ‰È¿‰ÚÔÌÔ Î·È ‹Ú·Ó Ù‹ ÛοϷ Ù˘ Ù·Ú¿ÙÛ·˜, fiÔ˘ ‰ÈÓfiÙ·Ó Î¿ÔÈÔ˜ ÊÈÏ·ÓıÚˆÈÎfi˜ ¯ÔÚfi˜Ø ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ‡˜ ÎÔÛÌÈÎÔ‡˜ ¯ÔÚÔ‡˜ Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢. TÔ ·Û·ÓÛ¤Ú ·Ó¤‚·ÈÓ ‰È·ÚÎÒ˜ ÁÂÌ¿ÙÔ Êڿη, ÛÌfiÎÈÓ, ·ÓÔȯ٤˜ ÙÔ˘·Ï¤Ù˜, ‰È·Ì·ÓÙÈο... ™ÙÔ Ì¿Ú ‚ڋΠÙÔ Mȯ¿ÏË... K·ıfiÙ·Ó ‰›Ï· ÛÙÔ ·ÓÔȯÙfi ·Ú¿ı˘ÚÔ Î·È ÎÔÈÙÔ‡Û ÙË ÊÏÔÁÈṲ̂ÓË ‰‡ÛË...».

T¤ÏÔ˜, EÏÏËÓ˜ Î·È Í¤ÓÔÈ Û˘ÁÁÚ·Ê›˜ ÂÚȤϷ‚·Ó Û ·ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٷ, ÂÚÈËÁ‹ÛÂȘ ‹ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ˜ Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜ ÙÔ˘˜ ÁÈ· ÙËÓ fiÏË Î·È ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘, ‰ÈËÁ‹ÛÂȘ ÁÈ· Ù· ÍÂÓԉԯ›· Ù˘. ™ÙË ÛËÌ·ÓÙÈ΋ ·˘Ù‹ ηÙËÁÔÚ›·, Ô˘ fï˜ ‰ÂÓ ÂÌ›ÙÂÈ ÛÙÔ ¯ÒÚÔ Ù˘ ÏÔÁÔÙ¯ӛ·˜, ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ì ¤ÛÙˆ Ù· ÔÓfiÌ·Ù· ÙˆÓ: K.TÔÌ·Ó¿, °. ™Ù·ÌÔ˘Ï‹, °. §ÂοÎË, J. Frappa, O. Focief, A.Scheikevitch, P.Lindau, V. J. Seligman, ηıÒ˜ Î·È ÙÔ ÚfiÛÊ·ÙÔ ‚È‚Ï›Ô ÙÔ˘ N. °ÎÚÔÛ‰¿ÓË MÂÓÙÈÙÂÚ¿ÓÈ·Ó ¶·Ï¿˜.

K A £ H M E P I N H

P Tο ξενοδοχε ο «Kοσμοπολ τ», στη συμβολ των οδ&ν Eρμο$ και Σπανδων , στο σημε ο που δολοφον θηκε το 1963 ο βουλευτ ς της Aριστερ ς Γρηγ ρης Λαμπρ κης, ο οπο ος ε χε διαμε νει στο ξενοδοχε ο αυτ , στη μοιρα α μετ βασ του στη Θεσσαλον κη. O Bασ λης Bασιλικ ς στο μυθιστ ρημ του «Z» αναφ ρεται στο «Kοσμοπολ τ» χωρ ς να το ονομ ζει (φωτ.: συλλογ N. Πολ τη).

B

K Y P I A K H

2 1

O K T ø B P I O Y

2 0 0 1

27

Διατηρητ α ξενοδοχε α: αποκα Tης E À∞°°∂§π∞˜ K ∞ª¶√Àƒ∏ Aρχιτ κτονος - προϊσταμ νης της 4ης Eφορε ας Nεωτ ρων Mνημε ων Θεσσαλον κης

∏

MOPºH Ù˘ fiÏ˘ Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ ‰È·Ù‹ÚËÛ ·Ó·ÏÏÔ›ˆÙ· ÔÏÏ¿ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο Ù˘ ηٿ ÙËÓ ÔÚ›· Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜ Ù˘. ∫·ıÒ˜ ·Ó·Ù‡¯ıËΠ̠‚¿ÛË ÔÚÈṲ̂Ó˜ ÛÙ·ıÂÚ¤˜ ÙÔ˘ ·ÛÙÈÎÔ‡ ¯ÒÚÔ˘, ÔÈ Ôԛ˜ ÂËÚ¤·Û·Ó ÙËÓ ÔÏÂÔ‰ÔÌÈ΋ Ù˘ ÂͤÏÈÍË, Ë ¯ˆÚÔı¤ÙËÛË ÙˆÓ ÍÂÓԉԯ›ˆÓ ·ÔÙÂÏ› ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÌÈ·˜ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ‰ÔÌ‹˜, ÂÓfi˜ ÚÔ¸¿Ú¯ÔÓÙÔ˜ ·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓÈÎÔ‡ Û˘ÓfiÏÔ˘. øÛÙfiÛÔ, Ë Â›ÛËÌË ÔÏÈÙÈ΋ ÚÔÛÙ·Û›·˜ ÙˆÓ ÈÛÙÔÚÈÎÒÓ Î·Ù·Û΢ÒÓ Ô‰‹ÁËÛ ÛÙËÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ‹ ÙËÓ ·ÏÏÔ›ˆÛË Ù˘ ÂÈÎfiÓ·˜ Ù˘ ÌÂÛÔÔÏÂÌÈ΋˜ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢, ÂÓÒ ÔÈ Û˘Ó¤ÂȘ ·fi ÙËÓ ÂÁηٿÏÂÈ„‹ ÙÔ˘˜ Î·È ÙËÓ È‰ÈˆÙÈ΋ ÔÈÎÔÓÔÌ›· Ô˘ ΢ڛˆ˜ ÛÙËÚ›˙ÂÈ ÙÔ ÎfiÛÙÔ˜ ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÚÔÛÙ·Û›·˜, Ô‰ËÁ› ÛÙ· ÚfiÛÊ·Ù· ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· ÙˆÓ ÂÎÙÂÙ·Ì¤ÓˆÓ ÂÂÌ‚¿ÛÂˆÓ ÛÙ· ·ÏÈ¿ ÎÙ›ÚÈ· ÙÔ˘ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡ ΤÓÙÚÔ˘. ™‡Á¯˘ÛË Î·È ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÛÙÔ˘˜ ȉÈÔÎً٘ ÙˆÓ ‰È·ÙËÚËÙ¤ˆÓ ÎÙÈÚ›ˆÓ ÂÈʤÚÂÈ Ë ÂÓ·Û¯fiÏËÛË ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÒÓ ˘Ô˘ÚÁ›ˆÓ (¶ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡, Y¶EXø¢E, M·Î‰ÔÓ›·˜-£Ú¿Î˘) Ì ÙÔ ›‰ÈÔ ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ó· ˘¿Ú¯ÂÈ ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË ÛÙÔ ˙‹ÙËÌ· Ù˘ ÚÔÛÙ·Û›·˜ ÙÔ˘˜. √È ÌÂϤÙ˜ ·ÔηٿÛÙ·Û˘ ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ÂÎÔÓ‹ıËÎ·Ó ÁÈ· ÏÔÁ·ÚÈ·ÛÌfi ÙˆÓ È‰ÈÔÎÙËÙÒÓ ·fi ȉÈÒÙ˜ Ì˯·ÓÈÎÔ‡˜, ÂÓÒ ·fi ȉÈÒÙ˜ ¤ÁÈÓÂ Î·È Ë Â›‚ÏÂ„Ë ÙÔ˘ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Ô˘ ¤ÚÁÔ˘. √ ¤ÏÂÁ¯Ô˜ ÙˆÓ ÌÂÏÂÙÒÓ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ıËΠ̠‚¿ÛË ÙȘ ÈÛ¯‡Ô˘Û˜ ‰È·‰Èηۛ˜ Î·È ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ ÊÔÚ¤· ÚÔÛÙ·Û›·˜. ∂ȉÈÎfiÙÂÚ·, ÔÈ ÌÂϤÙ˜ ÙˆÓ ÎÙÈÚ›ˆÓ Ô˘ ¯·Ú·ÎÙËÚ›ÛÙËÎ·Ó ‰È·ÙËÚËÙ¤· Û‡Ìʈӷ Ì ÙȘ ‰È·Ù¿ÍÂȘ ÙÔ˘ °√∫ ·fi ÙÔ ˘Ô˘ÚÁÂ›Ô ¶ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜ ÈÚÔÙ·Í›·˜ Î·È ¢ËÌÔÛ›ˆÓ EÚÁˆÓ ‹ ÙÔ ˘Ô˘ÚÁÂ›Ô ª·Î‰ÔÓ›·˜ – £Ú¿Î˘ ÂÍÂÙ¿ÛÙËÎ·Ó ·fi ÙȘ ∂¶∞∂ Ù˘ ¢/ÓÛ˘ ¶ÔÏÂÔ‰ÔÌ›·˜. √È ÌÂϤÙ˜ fï˜ ÙˆÓ ÎÙÈÚ›ˆÓ Ô˘ ¯·Ú·ÎÙËÚ›ÛÙËÎ·Ó ‰È·ÙËÚËÙ¤· ·fi ÙÔ ˘Ô˘ÚÁÂ›Ô ¶ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ (À¶¶√), Û‡Ìʈӷ Ì ÙȘ ‰È·Ù¿ÍÂȘ ÙÔ˘ ¡. 1469/50, ÂÍÂÙ¿ÛÙËÎ·Ó ·fi ÙËÓ 4Ë ∂ÊÔÚ›· ¡ÂˆÙ¤ÚˆÓ ªÓËÌ›ˆÓ Î·È ÙÔ ·ÚÌfi‰ÈÔ ΔÔÈÎfi ™˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ ªÓËÌ›ˆÓ. ™ÙȘ ÂÚÈÙÒÛÂȘ ·˘Ù¤˜ ÌÂÛÔÏ¿‚ËÛ ÛÙÂÓ‹ Û˘ÓÂÚÁ·Û›· ÙˆÓ ÂÈÛËÁËÙÒÓ Ì˯·ÓÈÎÒÓ Ù˘ ∂ÊÔÚ›·˜ Ì ÙÔ˘˜ ÌÂÏÂÙËÙ¤˜, Ì ÛÙfi¯Ô ÙËÓ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛË ÙˆÓ ÂÏ¿¯ÈÛÙˆÓ ‰˘Ó·ÙÒÓ ÂÂÌ‚¿ÛÂˆÓ ÛÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙÔ˘ ÎÙÈÚ›Ô˘ ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ·Ú¿ÏÏËÏ˘ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛ˘ Û‡Á¯ÚÔÓˆÓ Û˘ÓıËÎÒÓ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜. §fiÁˆ Ù˘ ʇÛˆ˜ ÙˆÓ ¤ÚÁˆÓ, ˘‹ÚÍ ÂÔÙ›· Î·È Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ Ù˘ ∂ÊÔÚ›·˜ Î·È Î·Ù¿ ÙËÓ ˘ÏÔÔ›ËÛË Ù˘ ÌÂϤÙ˘. ¶ÔÏÏ¿ ·fi Ù· ·ÏÈ¿ ÍÂÓԉԯ›· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó Û‹ÌÂÚ· Ì ÙȘ ·Ú¯ÈΤ˜ ˘Ô‰Ô̤˜ ÙÔ˘˜. OÈ ÔÈÎÔ‰ÔÌÈΤ˜ ÂÚÁ·Û›Â˜ Ô˘ ¤ÁÈÓ·Ó Û οÔÈ· ·Ô ·˘Ù¿ ÛÙfi¯Â˘·Ó ÛÙË Û˘ÓÙ‹ÚËÛ‹ ÙÔ˘˜ Î·È ÛÙÔÓ ÛÙÔȯÂÈÒ‰Ë ÂÎÛ˘Á¯ÚÔÓÈÛÌfi ÙÔ˘˜ ÂÓÒ Û ÔÚÈṲ̂Ó˜ ÂÚÈÙÒÛÂȘ, Ë ·Ú¯È΋ ÙÔ˘˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ηٷÚÁ‹ıËÎÂ. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈο ı· ·Ó·ÊÂÚıԇ̠۠·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· ‰È·ÙËÚËÙ¤ˆÓ ÌÓËÌ›ˆÓ-ÍÂÓԉԯ›ˆÓ ÛÙ· ÔÔ›· ÔÈ ÂÚÁ·Û›Â˜ ÂÂÎÙ¿ıËÎ·Ó ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Î·È Â›¯·Ó ¤Ó· ÈÔ Û˘ÓÔÏÈÎfi ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ‹ ÛÙfi¯Â˘·Ó ÛÙËÓ Ï‹ÚË ·ÔηٿÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ÛÙ·ÙÈÎÔ‡ ÊÔÚ¤·.

H Tο ξενοδοχε ο «Mεγ λη Bρεταν α» πως ταν το 1976 (π νω) και σε πρ σφατη φωτογραφ α (δεξι ) κατ τη φ ση των εργασι ν ανακατασκευ ς του κτιρ ου. Aπ το αρχικ κτ σμα του 1925 διατηρ θηκε μ νον η ψη, εν γινε προσθ κη εν ς τυπικο ορ φου και δ ο επιπλ ον σε εσοχ .

OÈ ÂÂÌ‚¿ÛÂȘ ™ÙËÓ ·Ú¯‹ Ù˘ ∂ÁÓ·Ù›·˜ 2 – 4, ÏËÛ›ÔÓ Ù˘ Ï·Ù›·˜ μ·Ú‰·Ú›Ô˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÙÔ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô «μȤÓÓË», Û ı¤ÛË fiÔ˘ Û ÚÔÁÂÓ¤ÛÙÂÚË Ê¿ÛË ˘‹Ú¯Â Ô Ó·fi˜ Ù˘ ∞Á. ∫˘Úȷ΋˜. ΔÔ Ì¤ÁÂıÔ˜, Ë Ù˘ÔÏÔÁ›· Î·È Ë

28

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 1

O K T ø B P I O Y

2 0 0 1

σταση και εκσυγχρονισμ ς ‰˘Ó·ÌÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ ÎÙÈÚ›Ô˘ (55 ‰ˆÌ¿ÙÈ·) ÛÂ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi Ì ÙËÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛË Î·È ‰È·ÎfiÛÌËÛË Ù˘ fi„˘, ÙÔ Î·ıÈÛÙÔ‡Ó ¤Ó· ·fi ÙÔ ϤÔÓ ·ÍÈfiÏÔÁ· ÓÂfiÙÂÚ· ÌÓËÌ›· ÙÔ˘ ¿ÍÔÓ· Ù˘ ∂ÁÓ·Ù›·˜ Ô‰Ô‡. ∏ ‰È·ÌfiÚʈÛË Ù˘ fi„˘ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È ·fi ÙȘ ÓˆÙÂÚÈΤ˜ Ù¿ÛÂȘ Ù˘ ÂÔ¯‹˜, ÂÓÙ·Á̤Ó˜ ÛÙȘ ÁÂÓÈΤ˜ ·Ú¯¤˜ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ ÂÓfi˜ ÓÂÔÎÏ·ÛÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘. ∏ ·Ú¯È΋ ÌÂϤÙË (1924) ·ÊÔÚÔ‡Û ÛÙËÓ ·Ó¤ÁÂÚÛË ‰ÈÒÚÔÊÔ˘ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô˘ ·ÏÏ¿ ‡ÛÙÂÚ· ·fi ·ÏÏÂ¿ÏÏËϘ ÙÚÔÔÔÈ‹ÛÂȘ Ë Î·Ù·Û΢‹ ÔÏÔÎÏËÚÒıËΠ̠ÙÚÂȘ ÔÚfiÊÔ˘˜ ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ Ù˘ ‰ÂηÂÙ›·˜ ÙÔ˘ ’30. ∞fi Ù· ̤۷ Ù˘ ‰ÂηÂÙ›·˜ ÙÔ˘ ’60 ÔÈ fiÚÔÊÔÈ ÂÁηٷÏ›ÊıËÎ·Ó Î·È, ÏfiÁˆ ¤ÏÏÂȄ˘ Û˘ÓÙ‹ÚËÛ˘, ÔÈ ÊıÔÚ¤˜ ÂÂÎÙ¿ıËηÓ. ªÂ ÙËÓ ¿ÚÔ‰Ô ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ Ô ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ·ÚÈıÌfi˜ ÙˆÓ È‰ÈÔÎÙËÙÒÓ Ô˘ ÚԤ΢„Â, ‰ÂÓ ‚Ô‹ıËÛ Û ̛· Û˘ÓÔÏÈ΋ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË Î·È ·ÍÈÔÔ›ËÛË ÙÔ˘ ÎÙÈÚ›Ô˘, ÂÓÒ ÌÂÛÔÏ¿‚ËÛ·Ó Î·È ÚÔÛ¿ıÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ·fiÎÙËÛ‹ ÙÔ˘ ·fi ÙÔ ¢ËÌfiÛÈÔ Î·È ÙË ‰ËÌÔÙÈ΋ AÚ¯‹. ΔÂÏÈÎÒ˜ ÙÔ ·Î›ÓËÙÔ ·ÁÔÚ¿˙ÂÙ·È ÙÔ 1994 ·fi ȉÈÒÙË. ΔËÓ ›‰È· ¯ÚÔÓÈ¿ ÂÎÔÓÂ›Ù·È ÌÂϤÙË ·ÔηٿÛÙ·Û˘, Ë ÔÔ›· ÚԂϤÂÈ ÙËÓ Â·Ó¿¯ÚËÛ‹ ÙÔ˘ ˆ˜ ÎÙ›ÚÈÔ ÁÚ·Ê›ˆÓ. °È· ÙÔÓ ÛÎÔfi ·˘Ùfi Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Â› ̤ÚÔ˘˜ ÙÚÔÔÔÈ‹ÛÂȘ Ù˘ Ù˘ÔÏÔÁ›·˜ Ì ÂÓÔÔÈ‹ÛÂȘ ¯ÒÚˆÓ Î·È Ì ÚÔÛı‹ÎË ‰ã ÔÚfiÊÔ˘ Û ÂÛÔ¯‹. ™‹ÌÂÚ· ÛÙÔ ÎÙ›ÚÈÔ ¤¯ÂÈ ÂÁηٷÛÙ·ı› Ë ∂˘Úˆ·˚΋ ÀËÚÂÛ›· ÁÈ· ÙËÓ ∞Ó·Û˘ÁÎÚfiÙËÛË ÙˆÓ μ·ÏηӛˆÓ Î·È ÙÔ ™‡ÌʈÓÔ ™Ù·ıÂÚfiÙËÙÔ˜.

EÓ· ¿ÏÏÔ ·ÍÈfiÏÔÁÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô˘ Â›Ó·È ·˘Ùfi Ù˘ «ªÂÁ¿Ï˘ BÚÂÙ·ÓÓ›·˜» ÛÙËÓ Ô‰fi ∂ÁÓ·Ù›· 46. ∞ÔÙÂÏ› ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ª·Í ƒÔ‡ÌÂÓ˜ Î·È ¯ÚÔÓÔÏÔÁÂ›Ù·È ÛÙ· 1925. π‰È·›ÙÂÚÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ Ë fi„Ë ÛÙËÓ ÔÔ›· ÔÈ ·ÚÌÔÓÈΤ˜ ¯·Ú¿ÍÂȘ ÙˆÓ Â› ̤ÚÔ˘˜ ÛÙÔȯ›ˆÓ ‰È¤ÔÓÙ·È ·fi ·˘ÛÙËÚ‹ Û˘ÌÌÂÙÚ›·, ÚÔÛ‰›‰ÔÓÙ·˜ ÛÙËÓ Î·Ù·Û΢‹ ÙȘ ·ÚÂÙ¤˜ ÂÓfi˜ ÓÂÔÎÏ·ÛÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘. ∏ ·Ú¯È΋ ÌÂϤÙË ÚÔ¤‚ÏÂ ÎÙ›ÚÈÔ ÁÚ·Ê›ˆÓ Ì ÈÛfiÁÂÈÔ Î·È Ù¤ÛÛÂÚȘ ÔÚfiÊÔ˘˜, ÂÓÒ ÛÙËÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ˙ÒÓË ÙÔ˘ ÎÙ›ÛÌ·ÙÔ˜ ‰È·ÌÔÚʈÓfiÙ·Ó ·›ıÚÈÔ Ì ÙÔ ÎÏÈÌ·ÎÔÛÙ¿ÛÈÔ. ∏ ηٷÛ΢‹ ÔÏÔÎÏËÚÒıËΠ̠ÙÚÂȘ ÔÚfiÊÔ˘˜ Î·È ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÛ ˆ˜ ÍÂÓԉԯ›Ô, ÂÓÒ ÙÔ ‰ÒÌ· Ô˘ ηٷÛ΢¿ÛÙËΠηًÚÁËÛ ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ ·›ıÚÈÔ˘. ™‡Ìʈӷ Ì ÙË ÌÂϤÙË ÚÔÛı‹Î˘ ÔÚfiÊˆÓ Ô˘ ˘ÏÔÔÈÂ›Ù·È ÛÙËÓ ·ÚÔ‡Û· Ê¿ÛË, ηı·ÈÚ¤ıËΠÏ‹Úˆ˜ ÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi ÙÔ˘ ÎÙ›ÛÌ·ÙÔ˜ Î·È ‰È·ÙËÚ‹ıËΠÌfiÓÔ Ë fi„Ë. ∏ Û‡Á¯ÚÔÓË Î·Ù·Û΢‹ Ô˘ ı· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈ ˆ˜ ÎÙ›ÚÈÔ ÁÚ·Ê›ˆÓ, ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ¤Ó·Ó Â› ϤÔÓ Ù˘ÈÎfi fiÚÔÊÔ, Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ·Ú¯È΋ ÌÂϤÙË, ηıÒ˜ Î·È ‰‡Ô ·ÎfiÌË Û ‚·ıÌȉˆÙ‹ ÂÛÔ¯‹. ∞¤Ó·ÓÙÈ ÂÚ›Ô˘ ·fi ÙÔ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô Ù˘ «ªÂÁ¿Ï˘ μÚÂÙ·ÓÓ›·˜», ÛÙË ‰È·ÛÙ·‡ÚˆÛË Ù˘ ∂ÁÓ·Ù›·˜ Ì ÙËÓ Ô‰fi ™˘ÁÁÚÔ‡ ·Ú. 17, ηٷÛ΢¿˙ÂÙ·È ÙËÓ

™‡ÓıÂÙÔ ˙‹ÙËÌ· Ë ‰È·¯Â›ÚÈÛË Î·È Ë ·ÔηٿÛÙ·Û‹ ÙÔ˘˜ ÏfiÁˆ Ù˘ ÂȉÈ΋˜ ¯Ú‹Û˘ Î·È ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ÙÔ˘˜

à Tο «Moderne» που κτ στηκε στη δεκαετ α του ’20 αποκαταστ θηκε πλ ρως και επαναλειτουργε ως ξενοδοχειακ μον δα.

Õ Tο ξενοδοχε ο «Bι ννη» (κτ ριο του ’30) αποκαταστ θηκε πλ ρως αλλ

λλαξε χρ ση. Σ μερα στεγ ζει την Eυρωπαϊκ Yπηρεσ α για την ανασυγκρ τηση των Bαλκαν ων και το Σ μφωνο Σταθερ τητας.

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 1

O K T ø B P I O Y

2 0 0 1

29

›‰È· ÂÚ›Ô‰Ô ÙÔ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô «MÔÓÙ¤ÚÓ». ªÂ ÙÂÏ›ˆ˜ ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ÂÈÏÔÁ¤˜ ·fi Ù· ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ· ·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓÈο ¤ÚÁ· Î·È ¤ÓÙÔÓ˜ ÙȘ ÓˆÙÂÚÈΤ˜ ·Ó·˙ËÙ‹ÛÂȘ,·ÔÙÂÏ› ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÙÔ˘ fi„ÈÌÔ˘ ÂÎÏÂÎÙÈÎÈÛÌÔ‡ Ù˘ ÌÂÛÔÔÏÂÌÈ΋˜ ÂÚÈfi‰Ô˘, ÂÓÒ ÈÛÙÔÚÈÎfi ÂӉȷʤÚÔÓ Â›¯Â ÙÔ ÂÛÙÈ·ÙfiÚÈÔ «∞‚¤ÚˆÊ» Ô˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Û ÛÙËÓ ·ÎÚ·›· ˙ÒÓË ÙÔ˘ ÈÛÔÁ›Ԣ Â› Ù˘ Ô‰Ô‡ ™˘ÁÁÚÔ‡. ™˘ÓÔÏÈο, ÛÙÔ˘˜ ÙÚÂȘ ÔÚfiÊÔ˘˜ ÙÔ˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Û·Ó 48 ‰ˆÌ¿ÙÈ· Ì ÎÔÈÓfi¯ÚËÛÙÔ˘˜ ¯ÒÚÔ˘˜ ˘ÁÈÂÈÓ‹˜ ·Ó¿ ÛÙ¿ıÌË. ∏ ·Ú¯È΋ ÌÂϤÙË (1920 – μ·ÛÈÏ›Ԣ) ·ÊÔÚÔ‡Û ÛÙËÓ ·Ó¤ÁÂÚÛË ‰ÈÒÚÔÊÔ˘ «ÚÔÛÔ‰ÔÊfiÚÔ˘ ÔÈÎÔ‰ÔÌ‹˜» (ÍÂÓԉԯ›Ô) ·ÏÏ¿ Ë ¿‰ÂÈ· Ô˘ ÂΉfiıËΠÙÔ 1924 ÚÔ¤‚ÏÂ ÙÚÈÒÚÔÊË ÔÈÎÔ‰ÔÌ‹ Ì ˘fiÁÂÈÔ (ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô «ªÔÓÙ¤ÚÓ») ÙˆÓ ∞ÊÒÓ ™·Î΋.

TÂÏÈο Ë ÌÂϤÙË Â·Ó·Û¯Â‰È¿ÛÙËΠ·fi ÙÔ˘˜ ∫. ∫ÔÎÔÚfiÔ˘ÏÔ – ∞. ∑·¯·ÚÈ¿‰Ë Î·È ÂÊ·ÚÌfiÛÙËΠ̠ÌÈÎÚ¤˜ ÌÔÚÊÔÏÔÁÈΤ˜ ÙÚÔÔÔÈ‹ÛÂȘ.

EÂÈÙ· ·fi Ì›· ÂÚ›Ô‰Ô ÂÁηٿÏÂȄ˘ ÙˆÓ ÔÚfiÊˆÓ ÙÔ˘ ÎÙÈÚ›Ô˘ Ô˘ Û˘ÓÂÙ¤ÏÂÛ ÛÙË ÛÙ·‰È·Î‹ ÊıÔÚ¿ ÙÔ˘, ηٿ ÙÔ 1997-99 ÂÎÔÓ‹ıËΠÌÂϤÙË ·ÔηٿÛÙ·Û˘ Ì ÛÙfi¯Ô ÙËÓ Â·Ó·ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ˆ˜ ÍÂÓԉԯ›Ô, Ì ÙÔÓ ‰È·Î·ÓÔÓÈÛÌfi Ù˘ ÂÎÌÂÙ¿ÏÏÂ˘Û‹˜ ÙÔ˘ ·fi ÙËÓ Âȯ›ÚËÛË Ô˘ ·Ó¤Ï·‚Â Î·È ÙÔ ¤ÚÁÔ Ù˘ ·ÔηٿÛÙ·Û˘ ÁÈ· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ¯ÚÔÓÈ΋ ÂÚ›Ô‰Ô. √È ÂÚÁ·Û›Â˜ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛ·Ó ÙËÓ ÂÓ›Û¯˘ÛË ÙÔ˘ ÊÔÚ¤· Ì ÙÔÓ ·ÓÙÈÛÂÈÛÌÈÎfi ηÓÔÓÈÛÌfi, ηıÒ˜ Î·È ÙËÓ ·ÔηٿÛÙ·ÛË ÙˆÓ fi„ÂˆÓ Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ·Ú¯È΋ ÌÂϤÙË, ÂÓÒ ÛÙÔ˘˜ ÂÛˆÙÂÚÈÎÔ‡˜ ¯ÒÚÔ˘˜ (ÔÚfiÊÔ˘˜) ¤ÁÈÓ ÚÔÛ¿ıÂÈ· Ó· ‰È·ÙËÚËı› Ë ·Ú¯È΋ Ù˘ÔÏÔÁ›·. ™Â ¿ÚÔ‰Ô Ù˘ Ô‰Ô‡ ∂ÁÓ·Ù›·˜, ÛÙË ÁˆÓ›· ÙˆÓ Ô‰ÒÓ ∂Ï. ™‚·ÚÒÓÔ˘ 4 & ¶ÙÔÏÂÌ·›ˆÓ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÙÔ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô «∞‡ÁÔ˘ÛÙÔ˜», ÎÙ›ÚÈÔ Ù˘ ‰ÂηÂÙ›·˜ ÙÔ˘ ’20 ÙÔ ÔÔ›Ô ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ 24 ‰ˆÌ¿ÙÈ·. √ ȉÈÔÎÙ‹Ù˘ ÙÔ‡ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô˘, ·ÔÊ¿ÛÈÛ ӷ ÂÎÌÂÙ·ÏÏ¢Ù› Ô ›‰ÈÔ˜ ÙËÓ Âȯ›ÚËÛË. ™Â ÚÒÙË Ê¿ÛË ÂÈÛ··Û ÙÔ Î¤Ï˘ÊÔ˜ (Û˘ÓÙ‹ÚËÛË fi„ˆÓ, ÂÈÛ΢‹ ÛÙ¤Á˘), Ì ·ÊÔÚÌ‹ ÙËÓ ¤ÎıÂÛË ÂÈÎÈÓ‰‡ÓÔ˘ Ù˘ ¶ÔÏÂÔ‰ÔÌ›·˜ Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÚÔ¯ÒÚËÛ ÛÙË Û˘ÓÙ‹ÚËÛË Î·È ÙÔÓ ÂÎÛ˘Á¯ÚÔÓÈÛÌfi ÙˆÓ ÂÛˆÙÂÚÈÎÒÓ ¯ÒÚˆÓ. ªÂ ÙȘ ÂÚÁ·Û›Â˜ Ô˘ ¤ÁÈÓ·Ó ÛÙ·‰È·Î¿ ·fi ÙÔ 1991 ¤ˆ˜ ÙÔ 1996, ·Ó·‰Â›¯ıËÎ·Ó Â›Û˘ Ô ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ Î·È Ë ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÙˆÓ ¯ÒÚˆÓ ÙÔ˘, ηıÒ˜ Â·Ó·¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ıËÎÂ Ë ·ÏÈ¿ Â›ψÛË, ÂÓÒ Û˘ÓÙËÚ‹ıËÎ·Ó Ù· ͇ÏÈÓ· ÎÔ˘ÊÒÌ·Ù· Î·È Ô ÙÔȯÔÁÚ·ÊÈÎfi˜ ‰È¿ÎÔÛÌÔ˜ Ô˘ ÂÓÙÔ›ÛÙËΠ۠ÔÚÈṲ̂ÓÔ˘˜ ¯ÒÚÔ˘˜.

H Tο ξενοδοχε ο «A γουστος», κτ ριο της δεκαετ ας του ’20, σε πρ σφατη φωτογραφ α μετ τις εργασ ες συντ ρησης. Στην νθετη φωτογραφ α λεπτομ ρεια τοιχογραφικο δι κοσμου σε δι δρομο του πρ του ορ φου.

Afi ÙËÓ ·›ÁÏË ÙÔ˘ ·ÚÂÏıfiÓÙÔ˜

H Tο ξενοδοχε ο Continental, ργο του Zακ Mωσ , χρονολογε ται το 1929. Aπ το αρχικ κτ ριο του μεσοπολ μου διατηρ θηκαν μ νον οι ψεις του.

30

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 1

O K T ø B P I O Y

2 0 0 1

™ÙË ˙ÒÓË Ù˘ ·ÏÈ¿˜ ·Ú·Ï›·˜, ÂÈÛËÌ·›ÓÔ˘Ì ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›· ‰‡Ô ·ÍÈfiÏÔÁˆÓ ÎÙÈÚ›ˆÓ: ™ÙË ÁˆÓ›· ÙˆÓ Ô‰ÒÓ √ÏÔÔÈÔ‡ (·Ú. 2) Ì ∫·ÙÔ‡ÓË, ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ ÏÈÌ·ÓÈÔ‡ Î·È ÙˆÓ «§·‰¿‰ÈΈӻ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÙÔ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô «Bristol». ÃÚÔÓÔÏÔÁÂ›Ù·È ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ˘ÚηÁÈ¿ ÙÔ˘ 1917, ÂÔ¯‹ Ô˘ ‹Ù·Ó ÁÓˆÛÙfi ˆ˜ «Hotel des Postes et Telegraphes». ∞Ó·Ù‡ÛÛÂÙ·È Û ÙÚ›· Â›‰·, ÈÛfiÁÂÈÔ Ì ηٷÛÙ‹Ì·Ù·, ÌÂÛÔ¿ÙˆÌ· Î·È ‰‡Ô ÔÚfiÊÔ˘˜, ÛÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ÂÓÙ¿ÛÛÔÓÙ·È Û·Ú¿ÓÙ· ‰ˆÌ¿ÙÈ· Ì ÎÔÈÓfi¯ÚËÛÙÔ˘˜ ¯ÒÚÔ˘˜ ˘ÁÈÂÈÓ‹˜ ·Ó¿ ÛÙ¿ıÌË. √È fi„ÂȘ ÙÔ˘ ·Ó·‰ÈÏÒÓÔÓÙ·È ÛÙÔ˘˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜ Î·È ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ·fi ÙÔÓ ÏÔ‡ÛÈÔ ·Ó¿ÁÏ˘ÊÔ ‰È¿ÎÔÛÌÔ, Ì ÔÈÎÈÏ›· ÛÙÔȯ›ˆÓ Î·È ıÂÌ¿ÙˆÓ. ∏ ı¤ÛË ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ȉȷ›ÙÂÚ· ÛËÌ·ÓÙÈ΋, ηıÒ˜ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ fiÔ˘ ·Ó·Ù‡¯ıËΠÙÔ ¯ÔÓ‰ÚÂÌfiÚÈÔ, ÏËÛ›ÔÓ Ù˘

‰È‡ڢÓÛ˘ Ù˘ Ï·Ù›·˜ ∂Ï¢ıÂÚ›·˜ Ô˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Û ˆ˜ ˘Ú‹Ó·˜ „˘¯·ÁˆÁ›·˜ (•ÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô «Ritz», Café Floca, ª¤Á· ∫·ÊÂ˙˘ıÔˆÏ›ÔÓ «∫Ú˘ÛÙ¿Ï» Î.Ï.) Î·È ·¤Ó·ÓÙÈ ·fi Ù· ÎÙ›ÚÈ· ÙˆÓ ΔÚ·Â˙ÒÓ Ô˘ ÔÈÎÔ‰ÔÌ‹ıËÎ·Ó ÛÙË ‰ÂηÂÙ›· ÙÔ˘ ’20. ªÂ ÙËÓ ˘Ô‚¿ıÌÈÛË ÙˆÓ «§·‰¿‰ÈΈӻ ÙȘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ‰ÂηÂٛ˜ Î·È ÚÈÓ ·fi ÙÔÓ Ó¤Ô ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· Ù˘ „˘¯·ÁˆÁ›·˜ Ô˘ ¤Ï·‚Â Ë ÂÚÈÔ¯‹, Ë ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô˘ ¤ÊıÈÓÂ. ∏ Ó¤· ·Ó·Î·ÈÓÈṲ̂ÓË ÌÔÚÊ‹ ÙÔ˘ ·ÔÙÂÏ› ÚÔ˚fiÓ ÌÈ·˜ Û˘ÓÔÏÈ΋˜ ÂÚÁ·Û›·˜ ·ÔηٿÛÙ·Û˘ ÙÔ˘ ÎÙÈÚ›Ô˘ Î·È ÂÎÛ˘Á¯ÚÔÓÈÛÌÔ‡ Ù˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ÙÔ˘. ¢È·ÙËÚÒÓÙ·˜ Ù· ‚·ÛÈο ÛÙÔȯ›· Ù˘ Ù˘ÔÏÔÁ›·˜ ÙÔ˘, ÂÚÈÔÚ›ÛÙËÎÂ Ô ·ÚÈıÌfi˜ ÙˆÓ ‰ˆÌ·Ù›ˆÓ ÛÙÔ ‹ÌÈÛ˘, ÙÔ ÈÛfiÁÂÈÔ Î·È ÙÔ ÌÂÛÔ¿ÙˆÌ· ÂÓÙ¿¯ıËÎ·Ó ÛÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô˘, Î·È ·ÍÈÔÔÈ‹ıËΠ‡ÛÙÔ¯· Ô ·Î¿Ï˘ÙÔ˜ ¯ÒÚÔ˜. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ¤Ó· ÂӉȷʤÚÔÓ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ·ÚÌÔÓÈ΋˜ Û˘Ó‡·Ú͢ ·Ï·ÈÒÓ Î·È Ó¤ˆÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ Î·È ˘ÏÈÎÒÓ, Ù· ÔÔ›· Û˘Óı¤ÙÔ˘Ó Ì›· ÂÈÎfiÓ· Ô˘ ·Ú·¤ÌÂÈ Û ÂÚÈfi‰Ô˘˜ ·ÎÌ‹˜ Î·È ¿ÓıÈÛ˘ ÙÔ˘ ·ÚÂÏıfiÓÙÔ˜. ∞Ô‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ ¤ÙÛÈ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ÂÓÈ·›·˜ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛ˘ Î·È ·Ó¿Ï·Û˘ ·Ó¿ÏÔÁˆÓ ÎÙÈÚÈ·ÎÒÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓ, ·ÓÙ› Ù˘ ÂÈÏÔÁ‹˜ Ù˘ ‰È·Ù‹ÚËÛ˘ ÙÔ˘ ÎÂχÊÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ‹ ÙˆÓ fi„ˆÓ. ΔÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÎÙ›ÚÈÔ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ·Ó·ÙÔÏÈο Ù˘ Ï·Ù›·˜ ∂Ï¢ıÂÚ›·˜ ÛÙË ‰È·ÛÙ·‡ÚˆÛË Ù˘ Ô‰Ô‡ ∫ÔÌÓËÓÒÓ (·Ú. 5) Ì ÙËÓ ∫·Ï·Ôı¿ÎË, Û ̛· ‰È·‰ÚÔÌ‹ fiÔ˘ ˘‹Ú¯·Ó ÔÏϤ˜ ·ÚfiÌÔȘ ÌÔÓ¿‰Â˜. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÙÔ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô «Continental», ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ∑·Î ªÔÛ¤ Ô˘ ¯ÚÔÓÔÏÔÁÂ›Ù·È ÛÙ· 1929. ΔÔ ÎÙ›ÛÌ· ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÈÛfiÁÂÈÔ, ÌÂÛÔ¿ÙˆÌ· Î·È ÙÚÂȘ ÔÚfiÊÔ˘˜. π‰È·›ÙÂÚÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÈ ÙËÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙˆÓ fi„ˆÓ, fiÔ˘ Î·È Â‰Ò Ô ÏÔ‡ÛÈÔ˜ ‰È¿ÎÔÛÌÔ˜ ·Ú·¤ÌÂÈ Û ̛· ·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓÈ΋ Ô˘ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÈ ÙË Ê˘ÛÈÔÁӈ̛· Ù˘ ÌÂÛÔÔÏÂÌÈ΋˜ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢. ª¤Û· ·fi Û˘ÌÌÂÙÚÈΤ˜ Î·È ·˘ÛÙËÚ¤˜ ¯·Ú¿ÍÂȘ ÚÔ‚¿ÏÏÂÈ Ì›· ÔÈÎÈÏ›· ÛÙÔȯ›ˆÓ Ì ˘„ËÏ‹ ·ÈÛıËÙÈ΋, fiˆ˜ Â›Ó·È Ô ÙÔÓÈÛÌfi˜ Ù˘ ηٷÎfiÚ˘Ê˘ ˙ÒÓ˘ Ù˘ ÂÈÛfi‰Ô˘, Ë ÂÓ·ÏÏ·Á‹ ÙˆÓ ÂÚ›ÙÂ¯ÓˆÓ ÎÈÁÎÏȉˆÌ¿ÙˆÓ ÙˆÓ Â͈ÛÙÒÓ ·Ó¿ fiÚÔÊÔ, Ë ˘ԉȷ›ÚÂÛË Ù˘ fi„˘ Ì ÂÛÛÔ‡˜ Ô˘ ηٷϋÁÔ˘Ó Û ÎÈÔÓfiÎÚ·Ó· Î.Ï. √ ÊÔÚ¤·˜ ÚÔÛÙ·Û›·˜ ÙÔ˘ ÎÙÈÚ›Ô˘ ˘. ª·Î‰ÔÓ›·˜ – £Ú¿Î˘, ÙÚÔÔÔ›ËÛ ÙËÓ ·fiÊ·ÛË ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÌÔ‡ ÙÔ˘, ÂÚÈÔÚ›˙ÔÓÙ·˜ ÙË ‰È·Ù‹ÚËÛË ÌfiÓÔ ÛÙȘ fi„ÂȘ Î·È ·Ô‰ÂÛ̇ÔÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ ÂÛˆÙÂÚÈÎÔ‡˜ ¯ÒÚÔ˘˜ (º∂∫ 633/Ù¢/21.8.98). ™ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ·˘Ùfi ÂÎÔÓ‹ıËΠÌÂϤÙË Ó¤·˜ ηٷÛ΢‹˜ Ì ·ÏÏ·Á‹ Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ‰È·ÚÚ‡ıÌÈÛ˘. M ÙË Ó¤· ‰ÔÌ‹, Ù˘ÔÏÔÁ›· Î·È ÔÓÔÌ·Û›·, ÙÔ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô «∞Ó‰ÚÔ̤‰·» ‰È·ÌÔÚÊÒÓÂÈ Ù· ‰ˆÌ¿ÙÈ· ÛÙÔ ÌÂÛÔ¿ÙˆÌ· Î·È ÙÔ˘˜ ÙÚÂȘ ÔÚfiÊÔ˘˜ (64 ÎϛӘ). √È fi„ÂȘ ÙÔ˘ Û˘ÓÙËÚ‹ıËÎ·Ó Î·È ·ÔηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó ÛÙËÓ ·Ú¯È΋ ÌÔÚÊ‹ ·ÔÙÂÏÒÓÙ·˜ ÙÔ ÌÔÓ·‰ÈÎfi ·˘ıÂÓÙÈÎfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô ÙÔ˘ ·ÏÈÔ‡ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô˘. ∏ ¯ÚˆÌ·ÙÈ΋ ÂÈÏÔÁ‹ ·ÔÙÂÏ› ÂӉȷʤÚÔÓ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· fiÔ˘ Û˘Ó˘¿Ú¯Ô˘Ó ·ÚÌÔÓÈο ·ÏȤ˜ Î·È Ó¤Â˜ ¯ÚˆÌ·ÙÈΤ˜ ÂÈÏÔÁ¤˜, ÚÔÛ·ÚÌÔṲ̂Ó˜ ÛÙÔ ·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓÈÎfi ÛÙ˘Ï Ù˘ ηٷÛ΢‹˜. ªÂ ÙË Û˘ÓÔÙÈ΋ ·ÚÔ˘Û›·ÛË ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ·Ú·‰ÂÈÁÌ¿ÙˆÓ ‰È·Ê·›ÓÂÙ·È ÙÔ Û‡ÓıÂÙÔ ˙‹ÙËÌ· Ù˘ ‰È·¯Â›ÚÈÛ˘ Î·È ·ÔηٿÛÙ·Û˘ ÙˆÓ ÈÛÙÔÚÈÎÒÓ Î·Ù·Û΢ÒÓ Ì ÂȉÈ΋ ¯Ú‹ÛË Î·È ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·, fiˆ˜ Â›Ó·È Ù· ·ÏÈ¿ ÍÂÓԉԯ›·, ÁÈ· Ù· ÔÔ›· ··ÈÙÂ›Ù·È Â› ϤÔÓ Ô ÂÎÛ˘Á¯ÚÔÓÈÛÌfi˜ ÙˆÓ ÂÁηٷÛÙ¿ÛÂÒÓ ÙÔ˘˜, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ·ÓÙ·ÔÎÚÈıÔ‡Ó ÛÙȘ ··ÈÙ‹ÛÂȘ ÙˆÓ Û‡Á¯ÚÔÓˆÓ Û˘ÓıËÎÒÓ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ÙˆÓ ·ÛÙÈÎÒÓ Î¤ÓÙÚˆÓ.

H Tο ξενοδοχε ο «Bristol» πριν και μετ την αποκατ σταση και τον εκσυγχρονισμ του. K τω λεπτομ ρειες απ τον εξωτερικ δι κοσμο του κτιρ ου που χρονολογε ται πριν απ την πυρκαγι του 1917 και ταν γνωστ ως «Hotel des Postes et Telegraphs».

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 1

O K T ø B P I O Y

2 0 0 1

31