'Think global, act local' Eindsymposium Magazine Donderdag 23 januari 2014
co-creation - glocalization - integrated solutions Think global, act local
1
Inhoud 3 Voorwoord 4 Introductie deelnemende minoren 8 Interview Dennis Karpes 11
Hoe draag jij je steentje bij in deze maatschappij?
12
Workshopreport IAD
14
Onderzoeksresultaten RGC
17
Onderzoeksresultaten M@R
18
IAD fotoreportage
24
Column Alje Bosma
26
Workshopreport RGC & M@R
28
Posterpresentaties
31 Dankwoord
2
Think global, act local
Magazine Symposium 2014 Het Symposium is georganiseerd door de minoren Rotterdam Green Capital, Moving @ Rotterdam en International Aid & Development. Deze minoren zijn onderdeel van Hogeschool Rotterdam. De inhoud van dit magazine komt voort uit het Symposium. Redactie Rianne Ceelen Eva Hazelaar Lotte Hoek Maartje Veeke Lisa Weggemans Barbara de Wijn Fotografie Roy Borghouts Copyright Dit magazine is uitgegeven door Hogeschool Rotterdam, het is een digitale uitgave en verschijnt eenmalig. De inhoud van dit magazine mag niet verveelvoudigd worden, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteursrechthebbende Hogeschool Rotterdam
Beste lezer, Vorig jaar september begon een groep van tachtig studenten van Hogeschool Rotterdam aan drie bijzondere minoren: Rotterdam Green Capital, Moving@Rotterdam en International Aid & Development. Vijf maanden lang hebben zij zich bezig gehouden met vraagstukken over het klimaatbestendig maken van Rotterdam, innovatieve oplossingen voor CO2-reductie in de Rotterdamse haven en internationale ontwikkelingssamenwerking. Terwijl in Rotterdam hard in de Rijnhaven en aan CO2-reductie werd gewerkt, werd er verspreid over de rest van de wereld hard gewerkt aan culturele verschillen en ontwikkelingsplannen. Tussendoor is er een mooie samenwerking ontstaan. Met elkaar is er ÊÊn boodschap: de weg naar een duurzame wereld is lang en moeizaam, maar iedereen kan zijn steentje bijdragen, hoe dichtbij of ver weg dat dan ook mag zijn. Zo is het eindsymposium ontstaan. Een dag vol workshops, presentaties en inspirerende sprekers om door te geven wat er los van elkaar allemaal is gebeurd en uiteindelijk samen is bereikt. Ieder met zijn eigen unieke verhaal en levenslessen. Door krachten, kwaliteiten en kennis te bundelen was het mogelijk om deze dag te organiseren. De studenten zijn dan ook heel trots op het resultaat. Zij hebben niet alleen heel veel plezier gehad, wat zal blijken uit de artikelen en foto’s in dit magazine, maar hebben deze periode ook afgesloten met het gevoel niet alleen binnen onze minoren maar ook daarbuiten iets bereikt te hebben. Zij hebben hun best gedaan en een stap in de goede richting gezet. Loop verder met hen mee op weg naar een betere wereld voor iedereen. Veel leesplezier toegewenst!
De studenten, docenten en lectoren van Rotterdam Green Capital, Moving@Rotterdam en International Aid & Development
Think global, act local
3
Dé minoren die wat bijdragen aan de maatschappij Voor het eindsymposium ‘Think global, act local’ hebben drie minoren de krachten gebundeld. Alle studenten werken tijdens de minor aan één of meerdere maatschappelijke problemen. Hieronder is te lezen waar elke minor voor staat en waar het zich voor inzet.
Minor International Aid & Development Studenten die de minor International Aid & Development doen, plaatsen hun eigen vakgebied in de context van internationale samenwerking, duurzame ontwikkeling en armoedebestrijding. Vraagstukken gerelateerd aan armoede, klimaatverandering, verstedelijking en economische crises vragen om duurzame en inclusieve ontwikkelingsmodellen gericht op economische gelijkheid en rechtvaardigheid, bescherming van het ecosysteem en de bevordering van vrede en veiligheid wereldwijd. Om deze transitie te kunnen maken zijn er andere oplossingen nodig dan voorheen: innovaties die gebaseerd zijn op de principes van duurzame ontwikkeling en tot stand komen door middel van kritisch en multidisciplinair onderzoek.
4
Think global, act local
Vanwege het grensoverschrijdende karakter van de genoemde vraagstukken wordt bovendien internationale samenwerking steeds belangrijker. Toekomstige professionals moeten hun eigen vak verstaan en in staat zijn om kritisch te reflecteren op (mogelijke) consequenties van professionele acties voor de bredere maatschappelijke context: lokaal, regionaal en internationaal. De minor International Aid & Development biedt studenten de gelegenheid om zich – vanuit hun eigen vakgebied – te ontwikkelen tot dit type professional. Inleidende colleges over internationale ontwikkeling, duurzame ontwikkeling en internationale betrekkingen en trainingen intercultureel samenwerken ondersteunen studenten in de voorbereiding op een praktijkopgave voor één van de vaste samenwerkingspartners van de minor in een ontwikkelingsland of land in transitie. Gedurende zes tot acht weken lopen studenten stage bij een opdrachtgever in het buitenland. In samenwerking met lokale professionals doen zij praktijkgericht onderzoek om een oplossing te formuleren voor het ingebrachte vraagstuk. Na terugkeer in Nederland worden de uitkomsten van het onderzoek verwerkt in een voor de opdrachtgever bruikbaar product. Daarnaast delen studenten bovenliggende kennis tijdens een symposium dat zij in samenwerking met de studenten van de minoren Rotterdam Green Capital en Moving@Rotterdam
Moving@Rotterdam De minor Moving@Rotterdam is bedoeld voor studenten die Rotterdam verder willen helpen op het gebied van huidige en toekomstige vraagstukken rondom infrastructuur, logistiek en (duurzame) mobiliteit. Deze drie gebieden zijn sterk aan elkaar gerelateerd, zeker in Rotterdam: wereldwijd een van de belangrijkste dynamische “Hotspots� als het gaat om vervoer van goederen en mensen. Deze positie is goed voor de economische positie van de stad Rotterdam maar brengt ook de nodige luchtvervuiling met zich mee. Politieke, technische, economische en maatschappelijke ontwikkelingen zorgen voor nieuwe inzichten en kansen voor duurzame mobiliteit en bereikbaarheid van stad en haven. In de minor Moving@ Rotterdam worden studenten uitgedaagd om dit te onderzoeken en voorstellen te doen voor concrete oplossingen.
Think global, act local
5
Rotterdam Green Capital De minor+ Rotterdam Green Capital is een excellente minor waarbij een groep gemotiveerde studenten hun kennis en vaardigheden inzetten bij het oplossen van complexe, sector overstijgende problemen. De minor richt zich op de duurzaamheids- en klimaatambities van de gemeente Rotterdam, met de focus op de ontwikkeling van de Rijnhaven. De Rijnhaven is ĂŠĂŠn van de stadshavens van Rotterdam en wordt als eerst ontwikkeld. Bij de ontwikkeling van de Rijnhaven is de manier van samenwerken tussen overheden, marktpartijen, burgers en kenniscentra uniek. De Rijnhaven moet een showcase worden voor overige stadshavens en Rotterdam internationaal op de kaart zetten. Er moet een transitie plaats vinden van een haven gebied zonder havenactiviteiten naar een bruisend en kloppend hart van Rotterdam Zuid.
6
Think global, act local
Binnen de minor voert elke student een eigen onderzoek uit dat aansluit bij de interesse van de persoon. Daarnaast wordt in een multidisciplinair projectteam onderzoek gedaan naar een opdracht welke aansluit bij een vraagstuk van een opdrachtgever uit het werkveld. Het is belangrijk dat studenten door middel van deelname aan workshops en lezingen, hun kennis verbreden. Ook door modules bij andere minoren te volgen, kan kennis worden verzameld welke ondersteuning biedt aan het onderzoek. De studenten moeten initiatief nemen bij het zoeken naar een geschikte opdrachtgever voor hun onderzoek.
Samenwerking Het belang van internationale samenwerking is de afgelopen jaren regelmatig aanleiding geweest voor samenwerking tussen de minoren International Aid & Development en Rotterdam Green Capital. Vanaf september 2014 zijn de twee programma’s samengevoegd en is er sprake van ÊÊn minor: International Cooperation and Sustainable Development. In samenwerking met huidige en nieuwe partners uit Rotterdam en het buitenland kunnen studenten werken aan projecten gerelateerd aan internationale samenwerking, duurzame ontwikkeling, duurzame gebiedsontwikkeling en armoedebestrijding: in Rotterdam, het buitenland of een combinatie hiervan.
Think global, act local
7
In gesprek met Dennis Karpes Door Lisa Weggemans en Eva Hazelaar
Mensen
kennen u van Dance4Life en JustDiggIt. Wat maakt het dat u zo betrokken bent bij de natuur en de medemens? ‘’We leven in een gekke wereld, er is veel negativiteit. Ik vind dat er verschil moet komen en dit kán er ook daadwerkelijk komen. Ik geloof dat iedereen op de wereld komt om iets achter te laten. Ik vind het moeilijk om mij commercieel in te zetten en daarom wil ik verschil maken op mijn eigen manier.’’ Heeft uw werkrelatie met Levi’s u geholpen bij het opzetten van Dance4Life? ‘’Levi’s heeft me niet zo zeer geholpen met het opzetten van Dance4Life. Mijn werk daar was vooral een ‘eyeopener’ om te zien wat ik niet wilde. Het ging bij Levi’s vooral om het maken van winst, ze maakten het veel te groot want voor mij waren het altijd maar gewoon spijkerbroeken. Ik kan niet tegen regels en houd niet van winstbeleid. Ik was het ook niet eens met hoe mijn baas mij behandelde en besloot dat ik dit niet meer wilde. Ik besloot toen dat ik voor mijzelf wilde gaan.’’ “Een visionaire denker” ‘’Tijdens Dance4Life kwam ik achter eigenschappen van mezelf waarvan ik niet wist dat ik ze had. Ik ben een visionaire denker en kan van te voren al vaak bedenken wat er in de toekomst gaat komen. Bijvoorbeeld toen Idols op de televisie kwam had ik al een heel idee in mijn hoofd dat het ook zo zou kunnen met dansers. Drie jaar later was er So You Think You Can Dance. Als ik mijn idee gelijk had waargemaakt, was ik nu miljonair. Wanneer ik ideeën opschrijf, zie ik het al helemaal voor me in beelden. Het kan echter nog jaren duren voordat het wordt uitgevoerd.
De openingsceremonie van de Olympische Spelen was voor mij een inspiratiebron omdat ik mij bedacht dat heel veel mensen tegelijkertijd, over de hele wereld bezig waren met één ding: ze waren allemaal verbonden met elkaar.’’ Krijgt u ook weleens negatieve reacties op uw goed bedoelde plannen? ‘’Ja, ik heb veel reacties gekregen van mensen die zeiden: ,,wie denk je wel niet dat je bent’’ en ,,je hebt er helemaal niet voor gestudeerd’’. Daarnaast is er altijd jaloezie en mensen die alleen aan hun eigen ego denken. Om met deze reacties om te gaan moet je een olifantenhuid hebben en de dingen van je af kunnen laten glijden. Dit is wat mij staande houdt: je moet geloven waar je voor staat. Bij Dance4Life waren er veel dalen en pieken maar na een dal kom je er altijd twee keer zo sterk bovenuit. Van je fouten leer je.’’ Wilt u iets zeggen over de stelling ’’small is beautiful’’ ? ‘’Sommige mensen willen graag iets goeds doen maar denken te groot, maar al help je één iemand dan kan het al heel wat betekenen. Ik ben zelf wel een dagdromer en ik denk best groot. JustDiggIt is eigenlijk klein, het is maar één website, maar uiteindelijk moet het de hele wereld veroveren.’’
‘‘Al help je één iemand dan kan het al heel wat betekenen’’
8
Think global, act local
U heeft ooit in een interview gezegd dat het leuk zou zijn als ‘digg’ een werkwoord zou worden, is dat ondertussen gelukt? ‘’Nee, dit is nog niet gelukt. Het zou leuk zijn als iedereen het woord snapt en koppelt aan het schepje. Met JustDiggIt graaf je mee aan een groenere wereld. Er zijn al 1550 mensen die ‘diggen’. Het is de bedoeling dat uiteindelijk de hele wereld mee gaat ‘diggen’.’’
‘‘Het is de bedoeling dat uiteindelijk de hele wereld mee gaat ‘diggen’.’’
U heeft twee jonge kinderen, wat geeft u hen mee? ‘’Ik geef ze al dingen mee doordat ze zien waar ik mee bezig ben in het dagelijkse leven. Kinderen van nu worden geconfronteerd met veel negativiteit; ze weten al heel veel over wat er zich in de wereld afspeelt. Ik probeer ze nu nog te beschermen tegen al deze negativiteit en zal hun later uitleg geven.’’
duurzaamheid, kijk naar het creëren van een betere wereld.’’
Het advies van Dennis Karpes aan ons:
Volg je hart en durf te dromen! Schrijf al je ideeën kort en krachtig op. Blijf deze ideeën aanscherpen en verbeteren. En als je niks deelt, gebeurt er niets. Blijf dus altijd delen!
‘’We leven in interessante tijden, we hebben nu de kans om het leven beter te maken en je kan er tegenwoordig ook nog eens iets mee verdienen. Het draait nu allemaal om
Dennis adviseert ons ook om te gaan mediteren. Een meditatietechniek die hij ons aanraadt is TM (Transcendente Meditatie). Neem een paar minuten per dag en probeer even aan helemaal niets te denken. Volgens hem wordt je hier energieker en creatiever van!
Think global, act local
9
No one expects you to save the world, otherwise you would have been born wearing a cape & thights.
Just do the best you can 10
Think global, act local
Hoe draag jij je steentje bij in deze maatschappij ? ‘Ik probeer mijn creativiteit en enthousiasme te gebruiken om nieuwe dingen te bedenken. Hierdoor probeer ik mensen te stimuleren om na te denken over hoe zij het verschil maken. De vraag die ik stel: ‘Hoe worden we hier nou wijzer van?’ ‘Hoe ga jij daar nou voor zorgen?’ en ‘Wat lost het op?’ Ik ben nu in een positie waarin mijn mening ertoe doet, ik houd niet van nepoplossingen. Zelf heb ik bijvoorbeeld het eerste elektronica-recycling bedrijf van Nederland bedacht en opgezet.’ Kees Joosten (46 jaar)
‘Via mijn stichting Intercambios kunnen studenten aan de slag met een duurzaam project in Kaapverdië. Door Intercambios bevorder ik dus onder andere de duurzaamheid in Kaapverdië. Iedereen die via onze stichting naar het Kaapverdië gaat wordt gevraagd schoolspullen mee te nemen voor basisscholen.’ Margarida de Lege
‘Ik vind het altijd leuk om mensen vragen te stellen, ik vind het leuk om mensen wakker te houden en zie het zelfs een beetje als mijn plicht, te stimuleren om goed voor deze wereld te zorgen.’ Michael Maas (22 jaar)
‘Ik studeer en woon in Rotterdam. Hierdoor ben ik verplicht mijn afval te scheiden, dit probeer ik dan ook zo nauwkeurig mogelijk te doen. Ook is het handiger om te fietsen in de stad in plaats van met de auto en ik trek een dikke trui aan wanneer het koud is in plaats van de verwarming hoger te zetten. Daarnaast ben ik ervan overtuigd dat een paar jaar langer met je spullen doen, zoals bijvoorbeeld je telefoon, veel kan bijdragen aan een verbeterde wereld.’ Laura Nootenboom (23 jaar)
‘Een keer per maand doneer ik bloed als dit mogelijk is. Vroeger collecteerde ik voor het kankerfonds en tegenwoordig organiseer ik in Rotterdam activiteiten voor de Rotterdamse gemeenschap. Dit doe ik vanuit mijn studentenvereniging.’ Yorick Chaudron (22 jaar)
‘Ik ben inmiddels met pensioen en doe veel activiteiten. Zo werk ik mee aan een project dat bouwt op water. Ik ben vrijwilliger bij de nachtopvang in de Pauluskerk voor daklozen. Ook lees ik voor en vertel ik verhalen aan kinderen om de taalontwikkeling te stimuleren.’ Peter Lems (66 jaar)
Think global, act local
11
Workshopreports van de minor International Aid and Development Ervaar een andere cultuur In de workshop ‘Ervaar een andere cultuur’ konden bezoekers een cultuur shock ervaren. Er moest een opdracht uitgevoerd worden in een geheel onbekende cultuur. Dit werd gedaan door middel van een spel. De bezoekers werden in twee groepen verdeeld waarvan één groep naar een andere, afgeschermde ruimte ging. De eerste groep stelde een hardwerkende groep voor in de westerse cultuur. De opdracht was om zoveel mogelijk papieren vliegtuigjes te vouwen. Er mocht niet gepraat worden en als je een vraag had, stelde je deze eerst aan de manager. De tweede groep stelde een hartelijke, gezellige cultuur voor. Ook hier was het de opdracht om papieren vliegtuigjes te vouwen, maar als er een kikker werd gevouwen was dit ook geen probleem. In deze cultuur was de gezelligheid belangrijker dan de grootte van de productie.
Elke bezoeker kreeg twee minuten de tijd om een kijkje te nemen in de andere ruimte, bij de andere cultuur. Hierbij kreeg de bezoeker wel een opdracht mee die daar uitgevoerd moest worden. Een opdracht vanuit de hardwerkende cultuur was: Zorg ervoor dat ieder persoon uit de andere cultuur twee papieren vliegtuigjes vouwt. Een opdracht uit de hartelijke, gezellige cultuur was: Zorg dat ieder persoon uit de andere cultuur elkaar een high five geeft als er een vliegtuigje af is. Nadat alle bezoekers een kijkje hadden genomen in de andere cultuur is er nog gediscusseerd over een stelling. Het spel was erg leuk en interessant en alle bezoekers zaten goed in hun rol. Er is in de hardwerkende cultuur zelfs een opstand tegen de manager gekomen en alle bezoekers die in de hartelijke cultuur kwamen wilden liever niet meer terug. Het was een geslaagde middag!
Ethische dilemma’s Vrijwel iedere IAD student is in zijn/haar stage situaties tegengekomen die in strijd waren met de normen en waarden van thuis. Door de verschillen in cultuur, ethische standaarden, hiërarchie en dergelijke worden sommige situaties in het buitenland een ware uitdaging. Hoe gaan we daar mee om? Door grote verschillen in opvoeding, opvattingen, karakter, educatie en dergelijke, is het aantal opties tot handelen enorm, waarvan elke optie een gevolg heeft. Daar ging deze workshop over. Met behulp van concrete ervaringen die we als IAD studenten hebben meegemaakt wilden de studenten een interactieve workshop verzorgen voor de bezoekers. Een workshop waarbij er inzichtelijk wordt gemaakt hoe problematisch een dilemma kan zijn en om met elkaar in discussie te gaan hoe iemand tactvol hiermee om kan gaan. Dit is noodzakelijk voor constructieve communicatie.
12
Think global, act local
De doelen workshop waren: - Meer begrip creëren voor culturele verschillen door situaties vanuit een ander perspectief te bekijken. - Meer bewustzijn creëren over het belang van empathisch vermogen in moeilijke situaties - Tips uitwisselen voor tactvolle communicatie - Opinies en het algehele moraal peilen De workshop verliep lekker interactief met het publiek. Het werd geopend met een korte inleidende presentatie waarna de bezoekers aan de slag gingen met diverse stellingen. De workshop werd aangevuld met een grote poster waarop de belangrijkste thema’s en de achterliggende problematiek werden aangegeven door middel van foto’s. Er kwamen interessante discussies op gang en het was dus zeer geslaagd.
Impact mapping for development De zin en onzin van ontwikkelingssamenwerking is regelmatig onderwerp van stevige debatten. Critici vragen zich af of donorgeld wel terecht komt bij hen die het nodig hebben. Voorstanders zijn van mening dat ontwikkelingssamenwerking nuttig en noodzakelijk is. Maar wat is nu werkelijk de impact van ontwikkelingsprojecten? Tijdens de workshop ‘Impact Mapping for Development’ stond deze vraag centraal. In een interactieve werksessie gingen professionals van onder andere Volunta, Woonbron en Mott MacDonald in gesprek met docenten en studenten van de hogeschool. In kleine groepen wisselden deelnemers ervaring en kennis uit om op basis hiervan praktische suggesties en aanbevelingen te doen voor het proces van internationale samenwerking. Een korte, krachtige brainstorm in kleine groepen resulteerde in de suggestie dat impactvergroting in eerste instantie baat heeft bij inzicht in de directe en indirecte gevolgen van interventies. Een dialoog in de gehele groep zorgde voor een tweede aanbeveling namelijk dat directe en
indirecte gevolgen gespiegeld dienen te worden aan de impact die wordt beoogd. Leidt de invloed van een voorgenomen interventie tot de beoogde impact? De uitdaging is vervolgens om inzicht in deze invloeden zo in te zetten dat een interventie daadwerkelijk leidt tot duurzame ontwikkeling. Met praktische voorbeelden zoals de toename van toerisme in ontwikkelingslanden, toegang tot gezondheidszorg in afgelegen gebieden en projecten gerelateerd aan natuurbescherming benadrukten de deelnemers bovendien de noodzaak om rekening te houden met factoren zoals het belang van context en cultuur, eigenaarschap, versterking van lokale organisaties en ondernemers en de rol van politiek en bestuur. De transitie naar een duurzame en inclusieve samenleving vraagt om oog voor deze factoren. De uitdaging aan huidige en toekomstige professionals is dus om op basis van deze factoren te komen tot toepasbare oplossingen die zowel bijdragen aan de transitie naar een duurzame samenleving als kennis opleveren over de manier waarop we deze transitie kunnen maken!
International Sustainable Development Tijdens de workshop kon de bezoeker zich verbreden op het gebied van duurzame samenwerking in de context van een ontwikkelingsland. De vraagstukken en problemen waaraan de IAD-studenten hebben gewerkt en de oplossingen die hiervoor zijn bedacht werden hier toegelicht. Er was een fotocollage aanwezig waarin problemen in de context van verschillende ontwikkelingslanden werden getoond. Vervolgens werd er een toelichting gegeven over welke integrale en holistische oplossingen hiervoor zijn bedacht. Tenslotte werden de internationale management skills van de bezoekers getest door middel van een rollenspel waarin de bezoeker mee kon denken over actuele cases met betrekking tot een duurzame samenwerking.
Think global, act local
13
Rotterdam Green Capital, het proces Binnen de minor+ Rotterdam Green Capital houdt de onderzoekgroep “Jouw Rijnhaven” zich bezig met burgerparticipatie in de ontwikkeling van de Rijnhaven. Binnen deze ontwikkeling is er sprake van een nieuwe vorm van gebiedsontwikkeling. Hierbij heeft de gemeente Rotterdam een uitvraag gedaan naar de markt voor het ontwikkelen van de Rijnhaven en daarbij enkel de randvoorwaarden opgesteld waaraan voldaan moet worden. Een van deze randvoorwaarden is dat de ontwikkeling van de Rijnhaven een sociaal-maatschappelijke bijdrage moet leveren aan Rotterdam-Zuid.
Katendrecht en Kop van Zuid, waarbij door het verschil in functies een divers publiek werd aangetrokken. Bij het toepassen van onze tool draait het allereerst om het informeren van mensen over de geplande ontwikkeling van de Rijnhaven. Door te praten en mee te denken over de invulling van de Rijnhaven start in veel gevallen een dialoog over de wensen van de deelnemers en de argumentatie daar achter. Hierna wordt meer gefocust op de manier waarop zij benaderd, betrokken of geïnformeerd zouden willen worden in het latere planproces van de Rijnhaven.
Deze opgestelde randvoorwaarde voor de ontwikkeling van de Rijnhaven is binnen dit onderzoek een van de uitgangspunten. Om een sociaal-maatschappelijke bijdrage te kunnen leveren is het van belang om te weten wat de bewoners en gebruikers in het betreffende gebied daadwerkelijk willen. Hieruit komt het doel van ons onderzoek naar voren: een eerste inzicht krijgen in de wensen van bewoners en gebruikers wat betreft de Rijnhaven en hun positie in het planproces. Ook streven wij in dit onderzoek naar het uitbrengen van een advies voor de betrokken publieke en private partijen over de manier waarop burgerparticipatie vormgegeven kan worden in de verdere ontwikkeling van de Rijnhaven en de overige Stadshavens.
Uit onze wijkbezoeken en de onderzochte literatuur bleek één van de grootste faalfactoren voor burgerparticipatie; (een gebrek aan) vertrouwen. Er wordt veel input gevraagd van bewoners en bezoekers, maar zij zien hier zelden iets fysieks of reëels voor terug. Dat er ogenschijnlijk weinig wordt gedaan met de informatie die gevraagd wordt, geeft weinig geloof bij de ondervraagde mensen dat zij als een serieuze en volwaardige partner mogen meedenken over dergelijke ontwikkelingen. Mensen geven bovendien aan een behoefte te hebben aan toenadering. Als zij benaderd worden krijgen zij meer het gevoel dat er interesse is voor wat zij te melden hebben. Daarnaast is tijd een cruciale factor. Mensen hebben tijd nodig om te participeren en er moet rekening gehouden worden met de tijd die participatie inneemt in het proces. Hierbij moet niet enkel de negatieve kant worden onderschreven, maar zeker ook de voordelen die het vroegtijdig laten participeren van burgers kan hebben in de latere fases van
Om een dialoog aan te kunnen gaan met bewoners en gebruikers van het (omliggende) gebied hebben wij een interactieve tool ontwikkeld waarmee wij verschillende locaties hebben bezocht. Alle locaties waren gelegen in de drie omliggende wijken; Afrikaanderwijk, 14
Think global, act local
het planproces en de acceptatie van het uiteindelijke project. Het bereik van de ontwikkeling van de Rijnhaven is gekoppeld aan (intrinsieke) belangen. Mensen zijn geïnteresseerd, bereid om mee te denken en bereid om te participeren wanneer deze ontwikkeling hun persoonlijke belang(en) dient. Wanneer dit zo is, zijn zij eerder geneigd tijd, geld en/of energie te steken in het proces. Er dient tevens rekening gehouden te worden met een taal- en cultuurbarrière. Dit is echter niet enkel een probleem in het benaderen van mensen in de drie omliggende wijken. Een deel van het probleem ligt ook in het verschil tussen de ambtelijke taal en de taal die (informeel) gesproken wordt. Wij hopen met onze onderzoeksresultaten
een aanzet te kunnen geven voor verder onderzoek naar burgerparticipatie binnen het verdere planproces van de Rijnhaven en overige Stadshavens, opdat er een betere en meer gelijkwaardige samenwerking kan ontstaan, wat leidt tot een grootschalige sociaal-maatschappelijke bijdrage aan Rotterdam-Zuid. Wij bedanken iedereen die heeft meegewerkt aan ons onderzoek. Namens Rotterdam Green Capital, Doesjka Boer, Maaike Bon, Matthijs van Jaarsveld, Steven el Kajjal, Lukas Taks en Esmee Wichard w: www.rotterdamgreencapital.com e: info@rotterdamgreencapital.com Think global, act local
15
16
Think global, act local
Moving@Rotterdam Tijdens de minor Moving@Rotterdam zijn studenten bezig geweest met een onderzoek voor het havenbedrijf. Het havenbedrijf heeft vanaf het jaar 2005 de doelstelling om 60% CO2 reductie te realiseren in het jaar 2035. De studenten van de minor wilden hier een steentje aan bijdragen. Uit eerder onderzoek zijn thema’s naar voren gekomen waar veel reductie te behalen valt, dit zijn onder anderen containervervoer wat binnen de Rotterdamse haven blijft (korte afstand) en douanetransport. De thema’s korte afstandtransport en douanetransport hebben we samengevoegd in een onderzoek, omdat deze thema’s veel raakvlakken hebben. We onderzochten hier containertransport wat binnen het HIC (Rotterdamse haven) blijft, dit is ongeveer 40km. Een belangrijk gegeven is dat 70% van het containertransport in Rotterdam, binnen het HIC blijft. Al snel werd duidelijk dat de korte ritten op dit moment worden gereden met zware vrachtwagens welke bestemd zijn om ook in de bergen te rijden, deze modaliteit stoot
onnodig veel schadelijke stoffen uit. Wij als onderzoeksgroep zijn ervan overtuigd dat de korte ritten met schonere voertuigen gereden kunnen worden. We hebben voor een alternatief voertuig mogelijkheden onderzocht voor verschillende brandstoffen. We hebben verschillende partijen gesproken, dit waren vervoersbedrijven, onderzoekers, het havenbedrijf en brandstofen energieleveranciers. Het is duidelijk dat er erg veel kennis is over de verschillende mogelijkheden, ook is ons duidelijk geworden dat de aanwezige kennis niet of nauwelijks gedeeld wordt met belangrijke partijen. Om de kennis samen te brengen hebben we een samenwerking op gang gezet, zodat de verschillende partijen met elkaar kunnen praten en informatie gaan delen. Op deze manier hopen we dat er stappen gezet kunnen worden, om de nodige producten te gaan ontwikkelen en op de markt te brengen.
Think global, act local
17
All around the world ... De studenten van de minor International Aid & Development besloten om hun opdracht iets verder van huis uit te voeren. Landen die voorbij kwamen waren bijvoorbeeld Ghana, Malawi, Sri Lanka, IndonesiĂŤ en meer. Deze landen zijn aangegeven op de wereldkaart. Om een goed beeld te krijgen van de plekken waar de IAD studenten zijn geweest en de omstandigheden waarin zij hebben geleefd, volgt hier een bijzondere fotoreportage.
18
Think global, act local
Ghana
Think global, act local
19
Sri Lanka
20
Think global, act local
IndonesiĂŤ
BraziliĂŤ
Think global, act local
21
Malawi
22
Think global, act local
Kaap VerdiĂŤ
Think global, act local
23
Column - The Razors Edge Eén van de indrukwekkendste films die ik ken, is the Razors Edge met Bill Murray in de hoofdrol. Na de Eerste Wereldoorlog waar hij als hospik werd geconfronteerd met de grootste gruwelen die een mens kan overkomen, besloot hij niet terug te keren naar het gegoede milieu waar hij opgroeide maar te gaan werken in een mijn. Daar redt hij een collega het leven. Deze collega, die net zo belezen is als Larry, nodigt hem uit om bij hem thuis een kop thee te drinken. Boekenkasten vol, onder andere de Mahabharata, een heilig boek van de Hindu’s. Op de vraag of hij dat boek mocht lezen, antwoordde zijn collega dat het goed voor hem zou zijn om de geheimen van India te ervaren. Inzichten uit boeken zijn leuk, ervaren is zo veel intenser. Het volgende moment zien we Larry in een smetteloos wit kostuum aan de rand van de Ganges. Naast hem in een bootje zit een Hindu zijn vaat te wassen in de rivier. Deze vraagt hem: “What did you do to get here?”, waarop Larry antwoordde: “O, I worked in a coalmine to get here.” De man in de boot corrigeerde beleefd: “No, working in a coalmine was the reason. But what was your intention? If work has no intention, it’s not work at all.” Leren, werken, leven begint altijd met een intentie. Hoe sterker de intentie, hoe krachtiger het waarom iemand iets wil leren, hoe groter het resultaat zal zijn. Leren vanuit een slappe intentie levert altijd slappe resultaten op. Scherpe intenties geladen met krachtige positieve emoties als enthousiasme, hartstocht, vertrouwen en gevoelens van zelfrespect, leveren vaak ongekende opbrengsten op. Die emoties zijn belangrijk. Alleen die brengen je over de grens van weten en niet weten. Maar daar betaal je ook een prijs voor. Passie heeft zijn prijs. En die prijs ligt in de breuk, in het afscheid van het vertrouwde en veilige bestaan. Toch is het de enige mogelijkheid voor het scheppen van het nieuwe en daarmee voor het voortbestaan van onze Aarde. Onze Aarde heeft mensen als jij nodig, die op het scherp van de snede hun steentje bij (willen) dragen.
Alje Bosma
24
Think global, act local
Think global, act local
25
Roadmapping to the future De minor Moving@Rotterdam werkt aan een reductie van de CO2 uitstoot in de Rotterdamse haven. Tijdens de minor is naar voren gekomen dat bij containervervoer binnen de Rotterdamse haven over de weg veel reductie te behalen valt. In de huidige situatie wordt deze soort van transport met zware vrachtwagens gereden, welke onnodig veel schadelijke stoffen uitstoten. Volgens de studenten van Moving@ Rotterdam kan dit anders.
Scenariobuilding for the port of Rotterdam Tijdens de minor hebben de studenten met verschillende professionals op gebied van brandstof en techniek gesproken, daarnaast waren er ook vervoersbedrijven en het havenbedrijf van Rotterdam aanwezig. Met deze partijen zijn gezamenlijk roadmaps gemaakt. De roadmaps zijn gemaakt voor de brandstoffen LNG, Waterstof en volledig elektrisch. Deze zijn opgebouwd in de thema’s financieel, organisatorisch, maatschappelijk en technisch. Tijdens deze workshop werd er verder geborduurd op de gemaakte roadmaps. De uitkomsten en de achterliggende gedachtes van de roadmaps werden besproken en er werd over gediscussieerd. Aan de hand van de uitkomsten van deze discussie gaat de groep studenten verschillende scenario’s bouwen voor de toekomst van de Rotterdamse haven.
Workshopreports van de minor Moving@Rotterdam
Tijdens de workshop werd er een tijdlijn ontworpen waarbij nagedacht moest worden welke stappen gezet moesten worden om doelen te behalen voor een schonere toekomst! Er werden tevens verschillende thema’s aangehaald waarover gediscussieerd werd. De verschillende thema’s waren: Soort brandstof, infrastructuur, douanetransport, lege containers, etc. Deze thema’s werden op vier verschillende kanten belicht tijdens de workshop. Namelijk financieel, organisatorisch, maatschappelijk en technisch gezien.
26
Think global, act local
Workshopreports v an de minor Rotterdam Green C apital Duursamenwerken
Jouw Rijnhaven
De proces groep van de minor+ Rotterdam Green Capital had een workshop voorbereid over het duursamenwerken binnen het Rijnhaven proces tussen de gemeente Rotterdam, het consortia en de burgers. Omdat de opkomst te laag was om onze workshop uit te voeren hebben ze ingespeeld op de situatie en inhoudelijke expertise discussies georganiseerd. Tijdens deze discussies heeft de proces groep de deelnemers ingelicht over het lopende onderzoek waarna een goede inhoudelijke discussie op gang kwam. Deze discussies hebben veel feedback en input opgeleverd om het eindrapport tot een succes te laten worden. De deelnemers waren erg enthousiast waardoor er nog lang over werd nagepraat tijdens de borrel. Al met al was het symposium voor de proces groep een groot succes geweest.
Tijdens de workshop ‘Jouw Rijnhaven’ hebben de studenten, de bezoekers een kijkje in de keuken gegeven van het onderzoek over burgerparticipatie. De konden bezoekers zelf beleven hoe het is om met de ontworpen bakfietsparticipatietool aan de slag te gaan. Vervolgens zijn we een discussie gestart welke aanhaakte op de problemen die tijdens het onderzoek naar voren zijn gekomen. Allebij de rondes van de workshop werden druk bezocht met deelnemers uit verschillende (vak) gebieden. Er kwamen enthousiaste reacties vanuit het publiek over de tool en er werd een aantal handreikingen gedaan voor het verder ontwikkelen ervan. Er werd inhoudelijk gediscussieerd over participatiemogelijkheden, het bereik van het project en of er een tegenprestatie zou moeten zijn wanneer mensen participeren. Het verschilt per leefomgeving of er voldoende mogelijkheden tot participatie worden geboden. Wel vonden de deelnemers het belangrijk dat zij de mogelijkheid krijgen om te participeren, want de overheid en private partijen moeten niet zomaar voor hen kunnen beslissen. Daarbij is het belangrijk dat direct betrokkenen participeren en niet zomaar lukraak alle Rotterdammers gevraagd worden om mee te denken in de planvorming voor het project Rijnhaven. Ook moet de faciliterende partij er voor zorgen dat het duidelijk wordt wat er moet de input van burgers wordt gedaan. De feedback die verkregen is wordt in de conclusies van het onderzoek verwerkt en de uitkomsten van de tool worden meegenomen in de reflectie van het veldonderzoek. Think global, act local 27
International Aid & Development in perspectief Een groep studenten van de minor Intenational Aid and Development had een zestal posters gemaakt wat een stappenplan toonde van de minor. In een viertal stappen lieten zij zien hoe zij de minor IAD hebben ervaren en op welke stap het toch anders verliep dan verwacht. Bij de één was dat bij de reflectie (stap 4), maar bij ander was dat tijdens de tweede of derde stap. Tevens was er één algemene poster die liet zien welke stappen er waren. Het doel was om de bezoekers te laten zien wat hun ervaringen waren en hoe de minor International Aid and Development in elkaar steekt.
Creating Awareness Deze poster had als doel mensen te informeren en mee te laten denken over manieren hoe bewustwording ontstaat. Tijdens onze stages in het buitenland zowel in Sri Lanka als Indonesië, kwamen we beide hetzelfde probleem tegen: een project kan alleen succesvol zijn met de support van de lokale bevolking. Om bewustwording te creëren hebben we een stappenplan, afkomstig uit de marketing toegepast. Bij attentie wil je de aandacht trekken en mensen uitnodigen om deel te nemen. Bij interest kunnen de mensen mee doen aan workshops en andere activiteiten. Ze gaan zich interesseren voor het onderwerp. Onder het kopje convince zien ze hoe belangrijk het onderwerp (in dit geval afvalverwerking) is. Onder het kopje desire wil men dat er iets veranderd. Als laatste stap is er het kopje action. 28
Think global, act local
De bezoekers die de posters bezichtigd hebben waren erg geïnteresseerd en enthousiast. De posters nodigde voldoende uit om vragen te stellen, dus er was genoeg interactie. Er hebben vooral gesprekken plaats gevonden, niet zozeer presentaties.
Nu kan er een nieuw project worden opgezet. De lokale bevolking voelt dat ze iets kunnen veranderen en hebben gedurende deze weg de juiste informatie gekregen. Tijdens het symposium konden de bezoekers meedenken wat voor soort activiteiten er kunnen worden georganiseerd. Er kwamen erg leuke ideeën naar voren. De ideeën zijn meegenomen in een onderzoeksrapport en worden hopelijk in de toekomst uitgevoerd.
IMPORT BOVEN LOKALE ONTWIKKELING? LOKALE ONTWIKKELING
IMPORT
Visvangst Kaapverdie
Schoonmaak Portugal
Verkoop Resorts Kaapverdie
LOCALS KRIJGEN NIKS!
Visserij in Kaapverdië In de poster wordt een casus behandeld over duurzame ontwikkeling betreft het bevoorraadden van de plaatselijke resorts. Toerisme is de grootste kans voor Kaapverdië met een groeimarkt van 20% per jaar. De lokale markt kan door de grote stijging het toerisme niet meer bevoorraadden, hierdoor wordt veel geïmporteerd vanuit Europa. De benefits zijn voor Europese investeerders en de lokale bevolking profiteert niet mee met de groei van het toerisme. In de casus wordt de bezoeker uitgedaagd om mee te denken over een oplossing. Het voorbeeld gaat over de visserij in Kaapverdië en de levering van vis aan Kaapverdische resorts. Interactie staat centraal bij onze posterpresentatie, we willen de aandacht van bezoekers trekken door in half zakelijke/ half Kaapverdiaanse kledij te staan. Door in gesprek te gaan willen wij onze verschillende disciplines kenbaar maken en onze visie over het project geven.
(On)verwachte cultuurshock? Als buitenstaander een andere cultuur kan je de plaatselijke gewoontes als vreemd ervaren. Dit is in ieder geval wel wat wij ervaren hebben. Tijdens de posterpresentatie was het mogelijk een cultuurshock te ervaren, dit door in gesprek te gaan met de bezoekers en het opzetten van bijvoorbeeld een rare hoed, waar heel normaal op gereageerd werd. Een berg afval in de hoek gaf een goed beeld van wat in een andere cultuur heel normaal is, maar in onze cultuur heel vreemd.
Op de poster zijn de ervaringen beschreven van studenten van de minor International Aid & Development: “Hoewel het leven daar erg anders was, merkte ik dat ik aan de meeste dingen qua luxe snel kon wennen. Het niet hebben van een ‘gewoon’ bed, toilet, douche, koelkast of enig ander interieur wat je hier in de meeste huizen vindt is even wennen maar uiteraard ook niet echt een ramp.” - Merel van der Burg Think global, act local
29
Innovaties gezocht! VPDelta Als gevolg van een veranderend klimaat, mondiale bevolkingsgroei en toenemende urbanisatie in deltagebieden, nemen wereldwijd de uitdagingen toe om veilig in delta’s te kunnen verblijven. Op het symposium “Think Global Act Local” zijn ideeën gepresenteerd om dit mogelijk te maken, variërend van duurzaam ecotoerisme tot nieuwe transportconcepten en verdienmodellen. Maar hoe vinden goede ideeën hun weg naar de nationale en internationale markt? Hoe worden goede ideeën echte innovaties? Helaas worden veel goede ideeën niet uitgevoerd door gebrek aan investeringen, niet kloppende business modellen, conservatieve houding van potentiele klanten etc.. Zeker innovatieve studenten en professionals in de deltatechnologie en water sector kunnen daarom af en toe wat hulp gebruiken. VPDelta helpt studenten, jonge ondernemers en bestaande bedrijven bij het traject van idee tot innovatie door onderwijs over ondernemerschap en innovatie, ondersteuning van (bijna) startende bedrijven en het ontwikkelen van showcases. Meer weten of een goed idee? Kijk op www.vpdelta.nl of neem contact op met Martine Rutten: m.m.rutten@tudelft.nl
30
Think global, act local
Dankwoord Met dit dankwoord willen wij ons richten tot iedereen die heeft geholpen bij het tot stand brengen van het Symposium. Studenten van de minoren Moving@Rotterdam, International Aid and Development en Rotterdam Green Capital, ten eerste gaat dank uit naar jullie voor jullie inzet en betrokkenheid. Ook gaat dank uit naar Marlies Bedeker, Tim van der Staaij en de enkele studenten van de minoren voor de organisatie en voorbereidingen. De sprekers op het symposium hebben een goede en duurzame indruk achter gelaten, daarvoor willen wij Alje Bosma en Dennis Karpes bedanken. Daarnaast een speciale dank aan het Instituut voor de Gebouwde Omgeving, het Centre of Expertise Sustainable Mainport Innovation en het Kenniscentrum RDM - Sustainable Solutions en Mainport Innovation van de Hogeschool Rotterdam die een financiĂŤle bijdrage hebben geleverd. Zonder deze bijdrage was het niet mogelijk geweest om een goed symposium neer te zetten. Dank ook aan de bezoekers van het symposium. We hopen dat jullie van deze middag hebben genoten en dat het symposium jullie tot verandering en duurzaamheid heeft aangezet. Ten slotte dank aan de RDM Campus voor het beschikbaar stellen van de ruimte waar het symposium kon worden gehouden. Dank voor de goede service en gastvrijheid en aan een ieder die zich extra heeft ingezet om alles op de dag van het symposium goed te laten verlopen. De razende reporters, Lisa Weggemans, Rianne Ceelen, Barbara de Wijn, Lotte Hoek, Maartje Veeke en Eva Hazelaar
Think global, act local
31
32
Think global, act local