ชุดฝึกทักษะระบายสีน้ำ

ชุดฝกทักษะปฏิบัติการระบายสีน้ำกลุมสาระการเรียนรูศิลปะชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2 โดย นางสาวพรพิมล สนั่นดัง ตำแหนง ครู โรงเรียนปอมนาคราชสวาทยานนท สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาสมุทรปราการสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานกระทรวงศึกษาธิการ

คำนำ ในการฝกวาดภาพระบายสีน้ำ เปาหมายในการฝกทักษะเบื้ องตนในลักษณะตาง ๆ นั้น เพื่อมุงเนนให ผูเรียนมีความพร อมในการระบายสีน้ำขั้นพื้นฐานเพื่อพัฒนาไปสูการนำไปใชประโยชนดา นตางๆ เชน การใช ทักษะการระบายสีน้ำเพื่อใชสรางงานศิลปะที่ตนเองพึ งพอใจ มีความสุนทรี ในเชิงศิลปะ เปนการใชเวลาวางใหเปน ประโยชน และนำความรูและทักษะการระบายสีน้ำเพื่อใชในการสรางชิ้นงานเพื่อเปนประโยชนในการเรียน ในชุดฝกการสรางสรรคงานตามหลักการเพื่อถายทอดความคิดดวยการวาดภาพระบายสีน้ำไดแก1.เทคนิคการระบายสีน้ำแบบเปยกบนเปยก 2.เทคนิคการระบายสีน้ำ แบบเปยกบนแหง 3.เทคนิคการระบายสีน้ำ แบบ แหงบนเปยก 4.เทคนิคการระบายสีน้ำ แบบ แหงบนแหง ดังนั้นนชุดฝกปฏิบัติการสรางสรรคงานตามหลักการเพื่ อถายทอดความคิดดวยการวาดภาพระบายสีน้ำ จึง เปน แบบฝกสำหรับการนำทฤษฎีและเทคนิคตาง ๆ ในการระบายสีและวาดภาพประกอบเพื่อนำไปใชประโยชนใน การสรางชิ้นงานที่เกี่ยวของกับการเรียนไดอยางหลากหลาย

สารบัญ เรื่อง หนา คำชี้แจงในการใชชุดฝกทักษะปฏิบัติสารบัญคำนำ 1 มาตรฐานการเรียนรู ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู 2 จุดประสงคการเรียนรู 2 ใบความรูที่ 1 เรื่อง การระบายสีน้ำ 3 ใบกิจกรรมที่ 1 เรื่อง เทคนิคสีน้ำ 7 ใบกิจกรรมที่ 2 เรื่อง การไลสีน้ำ 8 ใบกิจกรรมที่ 3 เรื่อง การเขียนปะการัง 9 ใบกิจกรรมที่ 4 เรื่อง การเขียนภาพวิว 10 ใบกิจกรรมที่ 5 เรื่อง การเขียนภาพการตูน 11 แบบทดสอบหลังเรียน 12 เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน 14 บรรณานุกรม 15

1 คำชี้แจงในชุดฝกทักษะปฏิบัติ แบบฝกทักษะปฏิบัติการวาดภาพระบายสีน้ำ กลุมสาระการเรียนรูศิลปะ สาระทัศนศิลป ชั้นมัธยมศึกษาป ที่ 2 เปนเอกสารที่นักเรียนสามารถศึกษาดวยตนเอง โดยนักเรียนปฏิบัติตามลำดับขั้นตอน ดังนี้ 1. ศึกษาสาระสำคัญ ผลการเรียนรู สาระการเรียนรูเพื่อจะไดทราบวาเมื่อศึกษาเอกสารเรื่องนี้จบแลว นักเรียนมีความรูความเขาใจเรื่องใดบาง 2. ศึกษาเนื้อหาจากใบความรู 3 ปฏิบัติการฝกทักษะตามแบบฝกทักษะ 4. ทำแบบทดสอบหลังเรียน 5. ตรวจคำตอบแบบทดสอบหลังเรียนจากเฉลย 6. นักเรียนสามารถนำชุดฝกทักบันทึกคะแนนลงในแบบสรุปผลษะปฏิบัติในหองเรียนไปฝกปฏิบัตินอกหองเรียนได หากมีขอสงสัยใดๆ ให ขอคำแนะนำจากครูผูสอนและผูเชี่ยวชาญดานศิลปะที่นักเรียนรูจัก

2 ชุดฝกทักษะปฏิบัติการระบายสีน้ำ มาตรฐานการเรียนรู มาตรฐาน ศ 1.1 สรางสรรคงานทัศนศิลปตามจินตนาการ และความคิดสรางสรรค วิเคราะห วิพากษ วิจารณ คุณคางานทัศนศิลป ถายทอดความรูสึก ความคิดตองานศิลปะอยางอิสระ ชื่นชม และประยุกตใชในชีวิตประจำวัน ตัวชี้วัด ศ ๑.๑ ม.๒/๓ วาดภาพดวยเทคนิคที่หลากหลายในการสื่อความหมายและเรื่องราวตาง ๆ ศ ๑.๑ ม.๒/๖ วาดภาพแสดงบุคลิกลักษณะของตัวละคร สาระการเรียนรู สีน้ำลักษณะโปรงใส เนื่องจากสีน้ำมีสวนผสมของกาว และเนื้อสีที่บดละเอียดเพราะฉะนั้นเมื่อระบายบน กระดาษขาว สีมีลักษณะโปรงใสไมหนาทึบจนเกินไป การระบายสีน้ำควรระบายไปครั้งเดียว ไมควรระบายสีตางๆ ซ้ำหรือทับกันหลายๆหนลักษณะเปยกชุมเพราะจะทำใหสีหมนขาดคุณสมบัติที่โปรงในการระบายสีน้ำตัวทำละลายก็คือน้ำ ซึ่งการควบคุมน้ำเพื่อนำมาผสมสี และระบาย ใหซึมเขาหากัน ระหวางสีก็ใชน้ำ ดังนั้นเมื่อระบายไปแลวลักษณะของสีที่แหงบนกระดาษ จะคงความเปยกชุมของ สีน้ำ ปรากฏใหเห็นอยูเสมอ ในบางกรณีถาใชสีที่มีน้ำระบายชุมบางเปยกบางแหงบาง แลวปลอยใหแหงก็จะ เกิด คราบของสีปรากฏใหเห็น ซึ่งเปนคุณสมบัติพิเศษของสีน้ำ จุดประสงคการเรียนรูดานองคความรู 1. มีความรูความเขาใจเรื่องวัสดุอุปกรณการใชสีน้ำ 2. มีความรูความเขาใจเรื่องเทคนิคสีน้ำ 3. มีความรูความเขาใจเรื่องการใชสีน้ำมาใชในการสรางสรรคผลงานทัศนศิลป ดานทักษะ/กระบวนการ 1. นักเรียนสามารถนำสีน้ำมาใชสรางสรรคงานทัสนศิลปเชิงสรางสรรคได 2. นักเรียนสามารถระบายสีน้ำไดหลายเทคนิคและปฏิบัติไดถูกตอง 3. นักเรียนสามารถพัฒนาทักษะการใชสีน้ำไดจากการเรียนรูเรื่องเทคนิคสีน้ำ ดานคุณลักษณะอันพึงประสงค 1. มีความกระตือรือรนในการทำงาน รับผิดชอบ และใหความรวมมือในชั้นเรียน 2. มีความตั้งใจและประณีตในการทำงาน และรักษาความสะอาด

3 ใบความรูเรื่อง การระบายสีน้ำ สีน้ำ (WATER COLUOR) เปนสีชนิดหนึ่งมีลักษณะโปรงใสไมทึบเหมือนกับสีโปสเตอรหรือสีน้ำมัน สีน้ำเปนสีที่มีเนื้อละเอียดมาก สามารถละลายน้ำไดดีชนิดของสีน้ำ สีน้ำที่นิยมนำมาใชในการเขียนภาพระบายสี คือ 1. สีน้ำชนิดบรรจุกลอง บางทีก็เรียกสีกอนหรือสีแหงมีลักษณะเปนผงอัดแนนเปนกอนแข็ง บรรจุสีลงใน แตละชอง เวลาใช นำพูกันจุมน้ำละลายสีตามตองการ 2. สีน้ำชนิดบรรจุหลอด มีหลายขนาด เนื้อสีมีลักษณะเหลว เวลาใชใหบีบสีลงบนจานผสมสี แลวใชพูกัน จุมน้ำละลายสีใหเขมหรือออนตามตองการ คุณสมบัติทั่วไปของสีน้ำ ลักษณะโปรงใส เนื่องจากสีน้ำมีสวนผสมของกาว และเนื้อสีที่บดละเอียดเพราะฉะนั้นเมื่อระบาย บนกระดาษขาว สีมีลักษณะโปรงใสไมหนาทึบจนเกินไป การระบายสีน้ำควรระบายไปครั้งเดียว ไมควรระบายสี ตางๆ ซ้ำหรือทับกันหลายๆหนลักษณะเปยกชุมเพราะจะทำใหสีหมนขาดคุณสมบัติที่โปรงในการระบายสีน้ำตัวทำละลายก็คือน้ำ ซึ่งการควบคุมน้ำเพื่อนำมาผสมสี และ ระบายใหซึมเขาหากัน ระหวางสีก็ใชน้ำ ดังนั้นเมื่อระบายไปแลวลักษณะของสีที่แหงบนกระดาษ จะคงความเปยก ชุมของสีน้ำ ปรากฏใหเห็นอยูเสมอ ในบางกรณีถาใชสีที่มีน้ำระบายชุมบางเปยกบางแหงบาง แลวปลอยใหแหงก็ จะ เกิดคราบของสีปรากฏใหเห็น ซึ่งเปนคุณสมบัติพิเศษของสีน้ำ สีน้ำมีคุณสมบัติแหงเร็ว สีน้ำเมื่อเทียบกับสี ชนิดอื่นๆ เชน สีน้ำมัน ความยากงายในการ ระบายจะตางกัน ผลเพราะสีน้ำจะแหง เร็วกวาสี น้ำมัน ผลมาจากที่เนื้อสีและสารเคมีที่ผสมตางชนิดกันฝกฝนพอสมควรการควบคุมจึงคอนขางจะยากกวาแตก็ไมเสมอไปบางครั้งก็อยูที่การและทำความเขาใจดวยตัวเองสีน้ำมีคุณสมบัติรุกรานและยอมรับ

4 ซึ่งคุณสมบัตินี้คอนขางจำเปน(พอประมาณ) ในการเขียนสีน้ำ และควรจะศึกษา ทดลองดวยตัวเองวาสีใดรุก หรือสี ใดยอม หรือสีใดอยูเฉย วัสดุและอุปกรณในการเขียนภาพสีน้ำพูกัน พูกันระบายสีน้ำ มีลักษณะตางๆกัน ที่ใชกันทั่วไปคือ พูกันกลมและพูกันแบน 1. พูกันกลม มีขนแปลงออน เหมาะสำหรับใชกับสีน้ำหรือสีโปสเตอร 2. พูกันแบน มีทั้งขนแปลงออนและขนแปลงแข็ง ชนิดขนแปลงอ อนใชกับสีน้ำและสีโปสเตอร สวนชนิด ขนแปลงแข็งเหมาะสำหรับใชกับสีน้ำมัน3.กระดาษสีน้ำจะมีความหนาเรียกเปนปอนด เชน 100 ปอนด 180 ปอนด 200ปอนด บางทีก็เรียก เปนแกรม เชน 80 แกรม 100แกรม โดยทั่วไปแลวกระดาษสำหรับเขียนภาพสีน้ำจะมีลักษณะพื้นผิวหยาบดาน หนึ่ง และผิวเรียบดานหนึ่งสีน้ำเปนสีประเภทโปรงใสดานหยาบใชสำหรับระบายสีน้ำเขียนไดเฉพาะกระดาษขาว การเลือกกระดาษมีความสำคัญตอการเขียนสีน้ำ มาก (สุชาติ เถาทอง 536 : 101) ไดกลาววา “คุณสมบัติของกระดาษอยูที่ความหนาหรือผิวกระดาษดานนอก สุด เชน ผิวเรียบ หยาบ ขรุขระ มีผลตอการระบายน้ำ ชนิดหยาบสีสามารถฝงตัวในกระดาษไดทำใหภาพสวย” 4. กระดานรองเขียน มีลักษณะเปนแผนผิวเรียบ สวนมากเปนแผนไมอัด มีตัวหนีบกระดาษหรืออาจใช เทปกาวขึงกระดาษบนกระดานรองเขียนใหตึงยิ่งดี เพราะกระดาษวาดเขียนที่ไมหนาเวลาถูกน้ำจะยืดพอง ชองกระดาษยนยากแกการระบายสี5.จานสีมีหลายขนาดหลายแบบทำดวยวัสดุที่น้ำไมซึมควรเลือกแบบที่มีชองใสสีและชองผสมสีหลายควรใชสีขาวจะชวยใหการผสมสีน้ำเห็นสีไดชัดเจน6.ภาชนะสำหรับใสน้ำลางพูกันปกติแลวจะใชสองอันอันหนึ่งสำหรับใสน้ำผสมสีอีกอันสำหรับใสน้ำลางพูกันซึ่งควรมีขนาดใหญกวาใสน้ำผสมสีจะไดไมตองเปลี่ยนน้ำบอยๆ 1. กระดาษ 100 ปอนด 2.สีน้ำของซากุระ แบบเปน set 12 สี 3. พูกัน กลม ของ สงามยุระ หรือ ไทยแหลมทอง 4. พูกันกลมของ Ruben หรือ seikai พูกันแบนของ Ruben หนากวางประมาณ 1 นิ้ว 5.แปรงแบนของ Pyramid ดามน้ำตาลตามในรูป หรือ Q line ขนขาวดามเขียว ขนาดกวาง 1 นิ้วครึ่ง หรือ 2 นิ้ว 6.จานสีแบบพับได 7.ผาเช็ดพูกัน 8.กระดาษกาว

5 เทคนิคสีน้ำ 1.เปยกบนเปยก (Wet on Wet) = สีที่ผสมน้ำใหเหลวเปยกชุมระบายลงบนกระดาษที่เปยกชุม สีจะไหลซึม รุกรานเขาหากันอยางกลมกลืนนำไปใชระบายทองฟา หรือน้ำทะเลได 2. เปยกบนแหง (Wet on Dry) = สีที่ผสมน้ำใหเหลวเปยกชุมนำไประบายลงบนกระดาษที่แหง มี 3 รูปแบบ ดังนี้ 1.1 ระบายเรียบสีเดียว(Flat wash) การระบายตามแนวนอนของกระดาษใหตอเนื่องไปตามคราบสีที่ยัง เปยกอยูจนจบ ผลที่ได สีจะเรียบและสม่ำเสมอ 1.2 ระบายเรียบออนแก (Grade wash) การระบายที่ทำใหเกิดความหนักเบาของสีนั่นเอง เปนการไลสี จากออนไปแก หรือจากแกไปหาออน ผลที่ได ภาพที่ระบายจะมีมิติ มีแสงและเงา

6 1.3 ระบายเรียบหลายสี (Colour wash) วิธีการก็จะเหมือนกับการระบายเรียบสีเดียว แตเมื่อระบายสีแรก เสร็จเรียบรอย ใหระบายสีที่สองตอในวิธีเดิม ผลที่ได สีตางๆ จะมีความกลมกลืนกัน 3.แหงบนแหง(Dry on Dry) = สีที่ผสมน้ำนอยมีความขนและหนืดระบายลงบนกระดาษที่แหงไมเปยกน้ำแตะ แตม ขีด เขียน ลากเสนอยางรวดเร็ว 4. แหงบนเปยก (Dry on Wet เปนการระบายสีที่ผสมไวคอนขางขน) ระบายลงบนกระดาษที่เปยกอยูเทคนิคนี้จะทำใหสีกระจายออกไปเองตาม พื้นที่ที่เปยกนั้น สีบางสวนก็จะเกิดการซึมผสมกันเองดวย)

7 ใบกิจกรรมที่ 1 เทคนิคสีน้ำ คำชี้แจง ใหนักเรียนระบายสีน้ำตามเทคนิคของสีน้ำทั้งหมด 4 เทคนิค ตามคลิปวิดีโอที่ 1 เรื่อง เทคนิคการ ระบายสีน้ำ 1. เปยกบนเปยก 2. เปยกบนแหง 3. แหงบนเปยก 4. แหงบนแหง ชื่อ ชั้น เลขที่

8 ใบกิจกรรมที่ 2 การไลสีน้ำ คำชี้แจง ใหนักเรียนไลสีน้ำ ตามคลิปวิดีโอที่ 2 เรื่อง การระบายสีน้ำแบบไลสี ชื่อ ชั้น เลขที่

9 ใบกิจกรรมที่ 3 การเขียนปะการัง คำชี้แจง ใหนักเรียนเขียนภาพสีน้ำปะการัง ตามคลิปวิดีโอที่ 3 เรื่อง การเขียนภาพปะการัง ชื่อ ชั้น เลขที่

10 ใบกิจกรรมที่ 4 การเขียนภาพวิว คำชี้แจง ใหนักเรียน ออกแบบโปสการด การเขียนภาพวิว สีน้ำ ตามคลิปวิดีโอที่ 4 เรื่อง การเขียนภาพวิว ชื่อ………………………………………………………………..………………………ชั้น………เลขที่……..

11 ใบกิจกรรมที่ 5 การเขียนภาพการตูน คำชี้แจง ใหนักเรียนเขียนภาพการตูน ตามคลิปวิดีโอที่ 5 เรื่อง การเขียนภาพการตูน “เสือแซลมอน” ชื่อ ชั้น เลขที่

12 แบบทดสอบหลังเรียน วิชา ทัศนศิลป (ศ22103) ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2 คำชี้แจง ขอสอบเปนขอสอบแบบปรนัยชนิดเลือกคำตอบจำนวน 20 ขอ (คะแนนเต็ม 20 คะแนน) ใหนักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกตองที่สุดเพียงขอเดียว 1. ขอใดคือคุณสมบัติของสีน้ำก.ทึบแสง ข. โปรงแสง ค แหงชา ง.ระบายทับไดหลายสี 2 ขอใด ไมใชเทคนิคของสีน้ำก.เปยกบนเปยก ข. เปยกบนแหง ค. แหงบนแหง ง. ทั้งเปยกทั้งแหง 3 ขอใดคือลักษณะของเทคนิคเปยกบนเปยกก.สีแหงกระดาษเปยก ข. สีเปยก กระดาษแหง ค. สีเปยก กระดา ษเปยก ง. สีแหง กระดาษแหง 4 การใชพูกันจุมน้ำแลวระบายบนกระดาษเขียนภาพกอน จัดเปนเทคนิคการระบายสีน้ำแบบใด ก. แบบแหงบนแหง ข. แบบแหงบนเปยก ค. แบบเปยกบนแหง ง. แบบเปยกบนเปยก 5 การเพิ่มน้ำหนักของเงาทำไดโดยวิธีการใดก.ระบายเรียบ ข. ระบายเคลือบ ค.ระบายแหงบนแหง ง. ระบายเปยกบนเปยก 6 เพราะเหตุใดการระบายสีน้ำจึงไมนิยมใชสีขาวก.สีขาดเอกภาพ ข. สีจะทึบตัน ค. สีลดคาความสดใส ง. ขาดน้ำหนัก 7 การเพิ่มความเขมของสีใหดูเปนธรรมชาติควรทำอยางไรก . ผสมกับสีตรงขาม ข. ผสมกับสีดำ ค. ผสมกับสีขาว ง. ผสมกับน้ำนอย 8 การระบายสีน้ำควรมีน้ำหนักสีอยางไรก.น้ำหนักเขมและน้ำหนักกลาง ข. น้ำหนักกลางและน้ำหนักออน ค. น้ำหนักออนและน้ำหนักเขม ง. น้ำหนักเขม น้ำหนักกลาง และน้ำหนัก ออน 9. สิ่งที่สำคัญที่สุดในการระบายสีน้ำคือขอใดก.เนื้อสีตองละเอียด ข พูกันขนออน ค ควบคุมน้ำไดดี ง กระดาษหนา 10 ขอใดเปนวิธีการระบายสีน้ำที่ถูกตองที่สุดก.ระบายสีใหรวดเร็วฉับไวโดยไมตองรอใหสีแหงข.ระบายสีใหโปรงใสทับซอนหรือซ้ำกันหลายๆ ครั้ง ค. พยายามระบายสีใหมีเนื้อสีมากที่สุดเพื่อใหไดภาพที่สดใส ง. ควรใชพูกันกลมในการระบายสีน้ำมากกวาพูกันแบน เพราะสามารถอุมน้ำไดดีกวา

13 11. พูกันที่นักเรียนใชระบายสีน้ำเปนพูกันชนิดใดที่นิยมใช เปนหลักในการระบายสีน้ำ ก. พูกันแบนเบอร 1,6,12 ข. พูกันกลมเบอร 1,6,12 ค. พูกันปลายแข็งเบอร 1,6,12 ง. พูกันและแปรงระบายสี 12. ขอใดคือกาวที่มีสวนผสมในสวนประกอบของสีน้ำก.กาวยางมะตูมข.กาวอารบิค ค. กาวลาเท็ค ง. กาวสําหรับติดไม 13. ศิลปนในขอใดที่ไดรับการยกยองวาเปนบิดาแหงสีนาคนแรกก.ออลเบรทดูเรอข.วินเซอรนิวตันค. รีฟ ง. นิวแมน 14. พูกันที่ใชสําหรับระบายบริเวณกวางใหญคือขอใดก.พูกันกลมพอง ข. พูกันกลมปลายแหลม ค. พูกันแบบปลายเปด ง. พูกันแบนเบอร 1 15. ขอใดคือวิธีที่ทิ้งไวนานแข็งกลับมาใชไดอีกก.นํามาบดใหละเอียด ข. การใชน้ำหลอที่ผสมกับกรีเซอรีน ค. ใชพูกันจุมน้ำแลวแตะสี ง. แกะหลอดออกให ไดสี 16. ขอใดคือลักษณะการระบายสีแบบแหงบนแหงก.การระบายสีน้ำแลวปลอยใหแหง ข. การระบายสีที่ไมต องผสมน้ำ ค. การระบายบนกระดาษที่แหง ง. การใชพูกันจุมสีน อยแลวระบายอยางรวด เร็ว 17. ขอใดคือเทคนิคของการระบายสีแบบแหงบนแหงก.การระบายเรียบบริเวณกวาง ข. การแตะ การปาย การผสม ค. กรระบายใหสีไหลย อย ง. การระบายสีออนทับสีแก 18. ขอใดคือเทคนิคของการระบายเปยกบนแหงก.ระบายสีใหเกิดการรุกรานบนกระดาษแหง ข. ระบายเรียบจากซ ายไปขวา ค. ระบายสีแลวลูบน้ำภายหลัง ง. ระบายโดยใชฟองน้ ำลูบกอน 19. การระบายผนังอาคารควรใชเทคนิคในขอใดก.ระบายเปยกบนเปยก ข. ระบายแบบสีรุกราน ค. การขูด ขีด ถู ง. ระบายเรียบ 20 การวาดภาพดอกไมที่อยูไกลๆ ควรใชเทคนิคในขอใด ก. การไหลเยิ้ม ข. ระบายเรียบ ค. ขูด และขีด ง. ระบายเปยกบนแหง

14 เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน เฉลยแบบทดสอบ 1 ข 2 ง 3 ค 4 ง 5 ข 6. ข 7. ก 8. ง 9. ค 10. ก 11. ข 12. ข 13. ก 14. ก 15. ค 16. ข 17. ข 18. ข 19. ง 20. ง

15 บรรณานุกรม สุชาติ วงษทอง. (2542). อะไร?...คือสีน้ำ (พิมพครั้งที่ 1). กรุงเทพฯ: โรงพิมพเพรสมีเดีย. สิริบงกช วัชระกาญจกุล, และกฤธยากาญจน โตพิทักษ. (2561). การพัฒนาชุดฝกทักษะ แอนิเมชัน 2 มิติ เรื่อง การบวกจำนวนสองจำนวนที่มีผลบวกไมเกิน 9 กลุมสาระ การเรียนรูคณิตศาสตร สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปที่ 1. วารสารครุพิบูล, 5(2), 206 218. อนุชิต ศรีสุวรรณ, และจุมพล ราชวิจิตร. (2553). เรื่องผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนศิลปะเรื่อง การวาดภาพระบายสี โดยใชแบบฝกทักษะ ความคิดสรางสรรคทางศิลปะชั้นมัธยมศึกษา ปที่ 2 โรงเรียนดอนดาลวิทยา อำเภอดอนตาล จังหวัดมุกดาหาร. วารสารศึกษาศาสตร ฉบับวิจัยบัณฑิตศึกษามหาวิทยาลัยขอนแกน, 4(3), 123 129 อารี สุทธิพันธุ. (2535). การระบายสีน้ำ (พิมพครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: โอเอสพริ้นติ้งเฮาส.