5 minute read
Geertje Kapteijns schildert met krijt
Over krakende, kaal gelopen en honderden jaren oude eikenhouten traptreden klim ik mijn weg omhoog naar het atelier van Geertje Kapteijns. Sinds februari van dit jaar is dat te vinden op de zolderverdieping van het fraaie monumentale gebouw van Tekengenootschap Pictura aan de Voorstraat. In dezelfde ruimte waar vijftig jaar geleden Otto Dicke nog zijn tekeningen maakte.
Tot voor kort had ze haar atelier nog gewoon thuis op zolder aan de Bankastraat. “Maar deze ruimte is natuurlijk veel mooier en ruimer en ik kan al mijn spullen veel beter uitstallen” vertelt Geertje. “Ik heb daardoor meer overzicht in wat ik maak en wat de lijnen zijn.
Opleiding en beginnen“De liefde voor het kunstenaarsvak heb ik van mijn vader meegekregen. Hij was leraar handarbeid op een middelbare school, maar maakte daarnaast als keramist fraaie beelden van klei, soms ook in hout. Ik heb de kunstacademie Sint Joost in Breda gedaan, met als richting schilderkunst. Ik was een onzekere student, overtuigd dat kunst ‘van waarde’ moest zijn. Ik piekerde over alles, waarom heb ik dit in zwart gemaakt, waarom gebruik ik deze kleur, wat is daar de betekenis achter. Alles wilde ik beredeneren. Maar de mogelijkheden zijn natuurlijk eindeloos, en ik liep daarin helemaal vast. Ik stelde te hoge eisen aan ‘mijn kunst’. Dat verlamde me en gedesillusioneerd ben ik er een paar jaar mee gestopt en ben ander betaald werk gaan doen.”
Opnieuw beginnen“Zo rond 2018 kwam toch die drang weer terug dat ik iets wilde creëren. Ik ben gestopt met mijn betaalde baan en heb ik me weer voor honderd procent op het kunstenaarschap gestort. En toen ging het gewoon heel organisch. Ik heb wel keihard gewerkt, maar omdat ik mijn eigen weg bleef volgen kwamen dingen automatisch op mijn pad. Voorheen nam ik kunst heel serieus en mezelf minder serieus. Nu leerde ik dat ik kunst wat minder serieus mag nemen en mezelf meer serieus.”
Krijt en verf“Op de Dordtse Vrije School van onze twee kinderen zag ik wel eens bordtekeningen. En ik dacht, dat is een mooi medium. Ik ben krijtbordtekeningen voor de school gaan maken, maar ook voor mezelf. In eerste instantie als Kapitein Kalk, een verwijzing naar mijn naam Kapteijns en het (kalk)krijt waarmee ik werk. Het is een overzichtelijke manier van creëren: Je tekent, het bestaat een tijdje en je haalt het weer weg. Wat ik dan doe is dat ik er een foto van maak en die op kaarten en prenten uitbreng. Inmiddels zijn ze wereldwijd verkrijgbaar via Mercurius-international en via mijn webshop op kapiteinkalk.nl. Ik werk op bord en papier met pastelkrijt en houtskool. Ik heb wel eens filmpjes op YouTube gezet, dat ik zo’n bordkrijttekening uitveeg. Mensen vonden dat vreselijk om te zien, dus ik ben er ook maar filmpjes op gaan zetten waarin ik krijttekeningen opbouw”, lacht Geertje. “Krijttekeningen op papier bewaar ik natuurlijk wel.”
“Ik schilder ook. Vorig jaar heb ik bijvoorbeeld een groot project gedaan in de bezoekersruimte van de gevangenis hier in Dordrecht. De meeste bezoekers die daar komen zijn vrouwen en kinderen. Het moest een prettige ruimte worden. Door de wanden te beschilderen, op basis van uitvergrote Indische miniaturen waar veel kleuren en bloem- en plantmotieven in zitten, is het een tuin in de gevangenis geworden. Ik merkte dat het mensen ontroerde. De officiële opening is al drie keer uitgesteld, dus ik mag er helaas nog geen afbeeldingen van publiceren.”
Onderwerpen“Ik ben vanaf 2018 veel abstracter gaan werken, ook in portretten. Je kan dan ook meer nadruk leggen op de gedachte of het gevoel dat je wilt overbrengen, in plaats van op de eigenschappen van die persoon zelf. Vandaaruit ben ik juist weer heel figuratief gaan werken, omdat ik vanuit de bordtekeningen merkte dat ik graag verhalen vertel en met motieven en patronen bezig ben. Ik ben afbeeldingen van mensen gaan vermijden. Ik heb bijvoorbeeld bewondering voor het werk van Erik Mattijssen. Hij maakt portretten zonder mensen, maar wel met voorwerpen die iets over de mensen zeggen, een verhaal vertellen. En dat spreekt mij erg aan.“
“Soms heeft mijn werk een boodschap in zich. Deze serie van vier bijvoorbeeld, met titel ‘My Candyfloss Dystopia’, heb ik gemaakt naar aanleiding van een bezoek aan Westerbork. Ik geef ermee aan dat we maar weinig leren van ons verleden, zonder daar nou direct een oordeel over te willen geven. Kapitein Kalk vertegenwoordigt met haar krijtbordtekeningen, de onschuld en de hoop zoals kinderen die nog hebben. Mijn vrijere werk, dat ik als Geertje Kapteijns maak, stelt meer de waaromvraag. Waarom zijn de dingen zoals ze zijn, daar anderen bewust van maken. Daarbij wil ik het kinderlijke in ons wakker proberen te houden. Dat we nog kunnen blijven dromen. En vanuit dat dromen de wereld blijven zien als iets dat goed en mooi is.”
“Ja, waarom schilder ik? Het geeft me plezier, en ik ben er de laatste jaren achter gekomen dat ik bijna niet zonder kan. Er is die interne drive dat ik iets wil creëren, omdat dat voor mij waarde aan het leven geeft. En dan is het heel mooi als dat bij andere mensen ook iets losmaakt, van betekenis kan zijn.”
Tekst en foto: Gerard Zwinkels
