Dordtse geschiedenis tot leven gebracht

Joop Wammes is sinds tien jaar Sterrenburger. Bang om in een zwart gat te vallen na een lange loopbaan als bevlogen docent Nederlands, besloot hij zich aan te sluiten bij de Vereniging Oud Dordrecht. Het leidde tot het schrijven van twee jaarboeken.

Hij vertelt dat het Statenplein hem intigreerde: een modern ingericht plein waarvoor vast mooie historische panden tegen de vlakte zijn gegaan. Joop dook de archieven in en het verbaasde hem niet dat de huizen na al die jaren waren vervallen en vaak bewust verkrot door huisjesmelkers. Dat was tijdens de grote depressie in de dertiger jaren van de vorige eeuw het meest dramatisch. Huizen slopen en de bouwgrond duur verkopen was hun missie. Toch woonden er in deze bouwvallen hele gezinnen. In zijn boek beschrijft Joop de schrijnende armoede van deze bewoners. Bijvoorbeeld het gezin dat met zeven personen in één kamer gehuisvest was. De dochter was ongehuwd moeder. Op een nacht werden ze wakker van de krijsende baby. Ratten bleken aan het kindje te knabbelen.

Joop vraagt zich af waar deze gezinnen terecht zijn gekomen toen het Statenplein werd herbouwd. Maar dat is een onderzoek dat iemand anders zal moeten uitvoeren. Hij beloofde zijn vrouw namelijk dat het nu klaar was met deze tijdrovende klus. “In tegenstelling tot wat veel mensen denken is het niet saai om de archieven in te duiken, telkens stuit je weer op onverwachte feiten”, aldus Joop.

Zo kwam er toch een tweede boek. Nu over de twee Dordt­se burgemeesters in oorlogstijd. De één (Jacob Bleeker) was zogenaamd neutraal maar toch ook wel heel ‘coöperatief’. Zo heeft hij de gegevens over Joodse ambtenaren heel erg snel doorgegeven aan de Duitse autoriteiten. De andere was een NSB-er (Johan Gijsbert van Houten). Het interessante was dat deze laatste burgemeester na de oorlog veroordeeld werd voor daden van vóór zijn burgermeesterschap: Hij was toen actief lid van de NSB, gaf ‘kliklijsten’ door, had warme contacten met Rost van Tonningen en droeg een SS-uniform. Tijdens zijn burgemeesterschap heeft hij zich echter niet tegen zijn medeburgers gekeerd, al kon hij, zoals alle burgemeesters, niets doen tegen razzia’s.

Joop wil nu hooguit artikelen produceren. Bijvoorbeeld over de nozems in Dordrecht. De geschiedenis, net te oud voor de meeste bewoners maar nog niet helemaal vergeten omdat er altijd een oude nozem rond kan lopen of (achterklein)kind van een voormalige pauperbewoner, daarover wil Joop berichten. Joop vindt dat hij het getroffen heeft om in zo’n mooi ruime en groene wijk als Sterrenburg te wonen in een prachtige oude stad als Dordrecht die barst van de geschiedenis. De boeken van Joop zijn te koop bij boekhandel ‘de Bengel’. Meer info: oud­dordrecht.nl

Tekst: Maria Ros - Foto: Mark van Giessen