Wijkkrant voor Stadspolder, Vissershoek en Oudelandshoek
Jaargang 28 - Nummer 1 - Februari 2025
Aldi vervolg
In deze editie:
Pagina 2 “Als huisarts het verhaal achter de klacht ontdekken”
Pagina 3 ‘Slapen in Dordrecht’: een onverwacht succes
Pagina 6 Straatnamen in Stadspolders
Pagina 7
Complex huurwoningen in de steigers
In De Polderkrant schonken we eerder aandacht aan de negatieve uitstraling van de vestiging van Aldi in het winkelcentrum door de zo goed als volledig dichtgeplakte gevels. Het aanbrengen van nieuwe beglazing biedt kansen om die uitstraling te verbeteren.
Exces
De nu verdwenen, volledig dichtgeplakte ramen pasten niet bij de oorspronkelijk nagestreefde open uitstraling van de winkelfronten in dit winkelcentrum. Dit is ooit contractueel vastgelegd en later verwaterd bij wisseling van eigenaar. Het dichtplakken van gevels is in de ogen van de Welstandscommissie zeer ongewenst en kan als exces beschouwd worden. Dit betekent dat dit ernstig in strijd is met redelijke eisen van welstand. Corrigerend optreden door de Omgevingsdienst is echter uitgebleven. De gemeente is wel van deze kwestie op de hoogte en er is contact geweest met Aldi.
is geen optie vanwege de achtergelegen nutsruimten en opslag. Dus resteert alleen het beplakken van de beglazing. Waarschijnlijke opties zijn fotomateriaal en/of semitransparant en reflecterend materiaal.
Herkansing Nu in het winkelcentrum beglazing wordt vervangen doet zich een herkansing voor om de uitstraling bij Aldi te verbeteren. Aldi nam hiertoe contact op met de gemeente en er vindt momenteel overleg plaats. Volledig transparant
Voorbeeld in Driebergen Aldi paste een dergelijke gevelbehandeling toe bij zijn vestiging in de hoofdwinkelstraat in Driebergen (zie foto). Dit oogt aanzienlijk vriendelijker. Een montage laat het verschil zien tussen de eerste, zeer gesloten oplossing en mogelijke alternatieven. Aldi heeft intussen op een tweetal plekken veranderingen aangebracht.
Eerste verbeteringen?
Op de zuidwestelijke hoek is de gevel nu volledig transparant, zodat je de daar gelegen kantine-/personeelsruimte kunt zien. Een lamellengordijn sluit dit open effect echter meestal weer af. En aan de oostkant is 3 à 4 m afgeplakt met semi-transparant spiegelend folie. Dit lijkt als begin een prima compromis.
Vraagteken
Het is op dit moment (eind januari 2025) nog niet bekend welke keuze wordt gemaakt.
Pagina 7 “Ik hou van kleuren”
Volg ons op sociale media @depolderkrant
www.facebook.com/ depolderkrant
Arij van der Stelt
voorbeeld Aldi in Driebergen
de kantine hoek
Valentijnsdag
Valentijnsdag staat weer voor de deur. De een vindt deze dag commerciële onzin, bedacht door bedrijven om een hoop geld te verdienen. De ander smult van alle liefde die in de lucht hangt. Ikzelf hoor bij optie 2. Heerlijk al die verliefde stelletjes om je heen, alle hartjes overal en elkaar extra liefde geven, gewoon omdat het Valentijn is. Maar waar komt deze dag vol liefde nu eigenlijk vandaan? De exacte oorsprong en geschiedenis van deze dag weten we eigenlijk helemaal niet, maar er bestaat een aantal verschillende theorieën.
De oorsprong van Valentijnsdag gaat volgens de meeste bronnen terug tot in de 3e eeuw na Christus. In Rome leefde toen een priester genaamd Valentinus. Over wat hij precies heeft gedaan verschillen de verhalen. Hij zou goede daden hebben gedaan voor de zieken, ouderen en armen die hem hier zo dankbaar voor waren dat ze zich bekeerden tot het Christendom. De keizer zou hem hiervoor onthoofd hebben op 14 februari. Maar ook zou hij onthoofd zijn op 14 februari omdat hij in het geheim jonge stellen liet trouwen en dat had de keizer streng verboden. Wat hij ook gedaan heeft Valentinus werd heilig verklaard door de kerk en 14 februari werd een feestdag.
Een hele andere uitleg is dat rond 14 februari de vogels met paren beginnen. Al in de 14de eeuw schreef Geoffrey Chaucer: “For this was on seynt Valentynes day, Whan every foul cometh ther to chese his mate” (“want het was op Sint Valentijnsdag, dat elke vogel een partner kiest”). Ook bij mensen zou de ‘paringsdrang’ op die dag de kop opsteken.
Er zijn ook bronnen die zeggen dat Valentijnsdag een afgeleide is van het Romeinse Lupercalia feest. Lupercalia werd op 15 februari gevierd ter ere van vruchtbaarheidsgod Lupercus. Hier werden volgens het verhaal de namen van ongehuwde jonge vrouwen in een grote kom gegooid. Ongehuwde mannen mochten dan om de beurt een naam trekken. Tijdens het feest waren deze twee jonge mensen dan elkaars partner. Toen in Europa het christendom opkwam, werd dit heidense feest door de kerk verboden en verving men Lupercalia door Valentijnsdag. Maar mogelijk ligt de oorsprong bij Sint Valentijn. Een jonge Romein die werd gemarteld maar weigerde om het christendom op te geven. Hij stierf op 14 februari 269 na Christus. De legende zegt dat Valentijn de dag voor zijn executie een afscheidsbriefje achterliet voor de dochter van een medegevangene waarop hij verliefd was geworden. Hij ondertekende het briefje met ‘Van jouw Valentijn’. Hier zou ook de traditie vandaan komen om kaarten te ondertekenen met ‘jouw Valentijn’.
Wat wel een feit is, is dat Engelse emigranten Valentijnsdag hebben geïntroduceerd in Amerika. In de Verenigde Staten is de traditie opgepikt door de commercie. Later is het vanuit dit land ook in veel Europese landen een populair feest geworden.
Wat de echte oorsprong ook moge zijn, Fijne Valentijn!
Tanja Kooijman
Verleden en Heden: Rosarium
Het rosarium in Vissershoek is een onderdeel van de Centrale Open Ruimte gelegen aan weerszijden van de spoorlijn tussen Stadspolder en Vissershoek. Dit groengebied, met onder meer het Koeienveld, is vooral bedoeld voor recreatieve activiteiten van jongeren.
In het rosarium zijn, zoals het woord al aanduidt, vooral rozen aangeplant en het vormt een
rustplek in dit groengebied.
Deze plek is in de bloeitijd ’s avonds ondergedompeld in ‘rozengeur en maneschijn’.
Met een openstaalconstructie die in de loop der jaren begroeid raakte is de intimiteit van de plek vergroot.
De gemeente benoemde destijds, bij het in kaart brengen van de Dordtse parken, de
moeilijke bereikbaarheid van de Centrale Groene Ruimte per auto als een zwak punt. Gegeven de hoofdbestemming, een plek voor kinderen, en aangrenzende scholen lijkt de afwezigheid van nabij autoverkeer echter eerder een pluspunt.
Arij van der Stelt
www.Stadspolders.eu is een unieke
We schrijven niet vaak een artikel over een website. Dus moet het wel een bijzondere website zijn. Het is in elk geval een website die helemaal aan Stadspolders is gewijd. En dat is uniek
Henk van der Maas Henk van der Maas is een bekende inwoner van Stadspolders. Hij heeft 25 jaar in de redactie van De Polderkrant gezeten en hij heeft ook de geschiedenis van Stadspolders opgeschreven. Dat heeft hij gedaan totdat Stadspolders 40 jaar bestond, een geweldige prestatie. De bedoeling was dat met het 40-jarige bestaan van de wijk Stadspolders een groot feest zou worden gehouden en het boek 40jaarstadspol-
ders digitaal zou verschijnen. Van het grootse feest is door corona geen sprake geweest, wel verscheen het digitale boek deel voor deel op internet. Door gezondheidsredenen besloot Henk in 2023 de website, waarop het digitale boek verschenen was, te stoppen. Gelukkig zag iemand dat die schat aan informatie niet stilletjes zou moeten verdwijnen. Dat leidde tot een nieuwe website.
Stadspolders.eu
Gerrit Schorel vond dat de 40-jarige beschrijving van de geschiedenis van Stadspolders beschikbaar moest blijven. Gerrit heeft in november 2023 op persoonlijk initiatief en in goed overleg met Henk van der Maas een nieuwe
website ontworpen, waar de geschiedenis van Stadspolders een belangrijke plek heeft gekregen. Dat is www.stadspolders.eu geworden. Gerrit is de eigenaar en de beheerder van deze website.
Geschiedenis van onze wijk tot 2020
Op de website stadspolders.eu is een kopje ‘geschiedenis’. Daar vind je zeven hoofdstukken. De geschiedenis begint lang geleden. De eerste drie hoofdstukken behandelen de periode voordat de aanleg van de huidige wijk Stadspolders begint. Er staat veel informatie in, soms haast te veel om allemaal achter elkaar door te lezen. Maar voor mensen met interesse voor geschiedenis zeker interessant. Hoofdstuk vijf,
website
zes en zeven beschrijven de opbouw van de wijk Stadspolders en ook vele ontwikkelingen in de wijk. Scrollend door al die historie geeft veel herkenning. Dat is natuurlijk vooral het geval voor diegenen die al langer in Stadspolders wonen. Maar ook nieuwe bewoners kunnen zo ontdekken hoe hun wijk ontstaan en gegroeid is. Die geschiedenis gaat nog steeds door, maar de beschrijving stopt in 2020. En dat is het jaar waarin de wijk Stadspolders 40 jaar bestond. Dat kon vanwege corona pas enkele jaren later gevierd worden. Wie weet voelt iemand zich geroepen om de geschiedschrijving vanaf 2020 voort te zetten of heeft u suggesties voor de website?
Nog meer op stadspolders.eu Naast de geschiedenis van onze wijk is op de website ook informatie over activiteiten en evenementen in de wijk te vinden. Er is hierover informatie te lezen, er zijn foto’s te bekijken en er zijn links naar organisaties en activiteiten in de wijk. Gerrit hoopt door het bundelen van geschiedenis, nieuws, informatie en activiteiten op één website wijkbewoners datgene te bieden wat tot op heden veelal versplinterd werd aangeboden door diverse organisaties.
Arie Kuperus
‘Slapen in Dordrecht’: een onverwacht succes
Vijftien jaar geleden verhuisde Arjan Domeni (51) naar het Boris Pasternak-erf 100, waar hij – naast zijn eigen homeopathiepraktijk – vervolgens ook een bed and breakfast ‘Slapen in Dordrecht’ startte. Het ligt niet voor de hand om een bed and breakfast midden in een woonwijk te beginnen, maar de gasten op booking.com weten het verblijf vooral vanwege comfort en hygiëne met een 8,7 te waarderen. Zonder hoge verwachtingen startte Arjan tien jaar geleden zijn gastenverblijf. Vijf minuten na het lanceren van zijn website had hij zijn eerste boeking en na een kwartier waren dat er al drie. Nu is ‘Slapen in Dordrecht’ een goed lopende bed zonder breakfast met twee moderne kamers met elk twee bedden.
Homeopathiepraktijk
Toen hij destijds werd getipt over deze woning, was Arjans eerste reactie: ja, maar in Stadspolders wil ik echt niet wonen. Na enig aandringen, besloot Arjan toch te gaan kijken. “En toen raakte ik gelijk best wel enthousiast,” zegt Arjan, “want toen zag ik wel dat Stadspolders een wijk is die erg is ingericht op mensen met kinderen en dieren. Alle sociale voorzieningen zijn dichtbij, je kan parkeren voor de deur. Dus uiteindelijk heb ik het huis gekocht. Mijn vader heeft het huis helemaal verbouwd: de garage werd omgevormd tot homeopathie-praktijk, boven werden twee behandelkamers gecree erd en de zolder werd een cursusruimte. In het begin liep dat heel goed en was het leuk om met een paar therapeuten in huis de praktijk vorm te geven. Op een gegeven moment is dat ingezakt en stonden die ruimtes leeg.”
Bed and breakfast
“In die tijd zochten mijn buurvrouw en buurmeisje ruimte om een schoonheidssalon en een kapsalon te beginnen. Toen
zei ik: dan ga ik verbouwen en kunnen jullie hier werken. Maar toen de verbouwing klaar was, bleek dat het buurmeisje toch nog een jaar verder wilde met haar studie. Toen zei iemand: waarom ga je het niet verhuren als gastenkamer? Ik dacht: wie gaat er nu in Stadspolders een kamer huren? Maar de ruimte was er wel geschikt voor. Dus de boel ging online – dat is nu tien jaar geleden – en vijf minuten later had ik de eerste boeking al. En een kwartier later had ik er al drie. Nu heb ik er twee slaapkamers met elk twee bedden. Vier bedden is ook het maximum dat je in Dordrecht als aantal bedden mag verhuren als bed and breakfast, anders word je een hotel en komen er veel andere dingen bij kijken.”
Bed zonder breakfast
Toen Arjan met de kamerverhuur begon, was dat inclusief ontbijt. “Doordeweeks heb ik vooral zakelijke klanten. De zakenmensen dronken alleen een kop koffie en haalden een broodje bij de benzinepomp of op hun werk. Dus dan bleef het ontbijt gewoon onaangeraakt. Maar het is wel allemaal op tafel geweest, dus ik moest dat weggooien. In het weekend komen er vooral mensen om te fietsen, te wandelen of de stad te bekijken. Dat zijn mensen die wel gebruik maakten van het ontbijt. Op een gegeven moment werden de kosten voor de boodschappen te hoog om het nog in de kamerprijs te verwerken. Toen ben ik er apart geld voor gaan rekenen met als gevolg dat het ontbijt nog amper werd bijgeboekt. Daarnaast waren er mensen met dieetwensen die steeds extremer werden. Toen dacht ik: daar stop ik mee.Dat heeft mij veel meer vrijheid gegeven, want dat betekende dat ik niet elke ochtend thuis hoefde te zijn om een ontbijt te serveren.”
Schoonmaak
“Eerst zorgde ik ervoor dat ik er altijd was om de gasten te ontvangen, maar dat is nu niet meer zo. Mensen zijn zo zelfstandig en hebben hun eigen programma, dus ze zitten niet meer zo te wachten op jouw entertainment. Mensen kunnen nu zelf in de woning komen. Via een app communiceer je waar de mensen alles kunnen vinden. Ik denk ook dat mensen die naar een tv-programma als Bed & Breakfast kijken een vertekend beeld hebben over hoe ik het ervaar om een verblijf te runnen. Je faciliteert een plek waar mensen kunnen verblijven, kunnen slapen. Dat houdt in dat alles schoon moet zijn. Het gebeurt regelmatig dat ik vier bedden per dag verschoon. De wasmachine draait eigenlijk altijd. Ook de handdoeken moeten iedere dag schoon zijn. Ik ben vaak drie uur per dag kwijt aan schoonmaaktaken.”
Colofon
Stadspolders
Zonder enige verwachtingen ging Arjan met ‘Slapen in Dordrecht’ van start. “Pas toen ik hiermee begon, kwam ik erachter dat er hele grote bedrijven in de buurt zitten. Die zoeken regelmatig onderdak voor personeel dat ze uit het buitenland laten komen. En wat ik ook niet wist: Stadspolders ligt op het Floris V-pad, dat is een wandelroute van 244,5 km van Amsterdam naar Bergen Op Zoom. Er zijn ook verschillende fietsroutes die hier voorbij komen. De bekendste is de Rijnfietsroute, die 1230 km lang is, in het Zwitserse Andermatt begint en eindigt in Hoek van Holland, waarbij Stadspolders door fietsers regelmatig als tussenstop wordt gebruikt. In de zomer heb ik sowieso veel fietsers als gasten.”
Uniek verblijf
De kamerverhuur bleek onver
wacht een groot succes. “Het mooie is dat als de kamerverhuur op zijn drukst is, dus in de zomer, het in mijn homeopathiepraktijk vaak wat rustiger is. Soms zijn kamers ook voor langere tijd bezet. Zo is een kamer binnenkort voor een maand verhuurd aan iemand voor een bedrijf. Het gebeurt ook dat mensen nog niet in hun nieuwe woning kunnen, maar hun oude woning al wel hebben verkocht of nog moeten verbouwen.”
Dat kan in Stadspolders sinds kort alleen nog bij ‘Slapen in Dordrecht’, nu B&B de Biesburcht op het Johanna Naber-erf gaat sluiten. Daarmee is zijn verblijf uniek in Stadspolders.
“En niet in de minste plaats omdat gasten hun verblijf bij mij kunnen veraangenamen met een bezoek aan de sauna en genieten van een massage.”
Vincent Jonkers
Uitgever: TIEN Plus, De Dordtse wijkkranten. zie www.tienplus.net voor meer informatie Geen krant ontvangen? Ga naar www.tienplus.net/bezorgklacht
Journalisten: Tanja Kooijman, Arie Kuperus, Arij van der Stelt, Vincent Jonkers Riet Hootsen/corrector
Opmaak: Tanja Kooijman
De Polderkrant is een uitgave van TIEN Plus. De krant verschijnt vijf keer per jaar en wordt bezorgd in de wijken Stadspolder, Vissershoek en Oudelandshoek. Deze krant wordt door vrijwilligers gemaakt. De volgende editie verschijnt op: 16-04 Kopij insturen kan naar: depolderkrant@gmail.com. Deadline tekst: 18-03
Arjan Domeni, eigenaar B&B ‘Slapen in Dordrecht’
Inloop ‘Hou je geheugen fit’ voor senioren
Op een aantal locaties in Dordrecht worden wekelijks (gratis) activiteiten georganiseerd voor senioren om het geheugen fit te houden. Sinds eind 2024 kan dit ook in Stadspolders, namelijk in het gebouw van de speeltuinvereniging.
Training voor het geheugen en het hele lijf Jur van Rijswijk is als seniorensportleider opgeleid. Hij geeft elke vrijdagmorgen de training in het speeltuingebouw. Er worden oefeningen gedaan om het hele lijf soepel te houden. Tussendoor zijn er ook specifieke oefeningen gericht op het geheugen. Deze inloop is
vooral bedoeld voor ouderen en wordt gratis aangeboden. De gemeente Dordrecht werkt hierin samen met een aantal organisaties in Dordrecht. Jur werkt bij Fitmakers, een organisatie die met hun sportcoaches mensen in beweging wil brengen.
Jur: “Op vrijdagmorgen beginnen we om 10.00 uur met koffie en rond 10.30 uur starten we met de oefeningen. Behalve mensen fitter maken vinden we het ook belangrijk dat het gezellig is. Tot nu toe komen er nog maar enkele bezoekers. Er kunnen er dus nog meer bij. Van harte welkom in het gebouw van Speeltuin Stadspolders, Meranti 50.”
“Als huisarts het verhaal achter de klacht ontdekken”
Stefan Barendrecht is sinds 2021 huisarts in Stadspolders, de wijk waar hij zelf opgroeide. Sinds 1 januari 2025 is hij ook (mede)eigenaar van huisartsenpraktijk Dudokplein. En hij praat met zichtbaar plezier over zijn werk als huisarts.
Waarom ben je huisarts geworden?
“Mijn moeder was verpleegkundige en op de middelbare school trok het werk in een ziekenhuis mij aan. Ik ben daarom geneeskunde gaan studeren, zonder eerst te weten welke specialisatie ik wilde doen.
Eerst wilde ik kinderarts worden, maar later koos ik voor neurologie. Ik heb enkele jaren op de afdeling Neurologie in het Albert Schweitzer ziekenhuis gewerkt. Ik ontdekte toen dat meer contact met een patiënt mij het meeste trok. Boeiend vind ik om te ontdekken welk verhaal en welk perspectief er bij een klacht speelt. Dat leidde tot het besluit om voor huisarts te kiezen, want als huisarts heb je de mogelijkheid om een langdurige band met een patiënt op te bouwen en de persoon echt te leren kennen, zoals bijvoorbeeld bij de begeleiding van ernstig zieken.
De opleiding tot huisarts duurt drie jaar en in die periode heb ik in een aantal praktijken gewerkt en ook in de psychiatrie, een verpleeghuis en op de Spoedeisende Hulp. Het werk als huisarts is afwisselend en gevarieerd. Je bent individueel bezig, maar ook in een team met de assistenten, praktijkondersteuners en de andere huisartsen.”
Huisarts in Stadspolders, de wijk van je jeugd?
“Dr. De Wit kende mijn naam via een collega en vroeg mij om in zijn praktijk een zwangerschapsverlof waar te nemen.
Dat leidde vervolgens vanaf april 2021 tot een werkverband in zijn praktijk. Ik ben in Stadspolders opgegroeid en heb me daarom afgevraagd hoe het zou zijn om bekenden van vroeger als patiënt tegen te komen. Dat valt in de praktijk erg mee. Af en toe zie ik een oud-klasgenoot of ouders van een klasgenoot. Vaak leidt dat tot het ophalen van herinneringen en is het juist positief. Ik werk er dan ook met veel plezier.”
En nu mede-eigenaar van de praktijk?
“In de afgelopen drie jaar heb ik het naar mijn zin gehad als huisarts en ook in de praktijk van dr. De Wit. Ik heb nu bewust besloten om me aan deze praktijk te verbinden. Samen met dr. Silvius, die al een praktijk had binnen de huisartsenpraktijk Dudokplein, heb ik de praktijk van dr. De Wit overgenomen en samengevoegd met die van dr. Silvius. Dr. Biewenga blijft ook in de praktijk werken. Voor de patiëntenzorg verandert er voor mij niks. Wel komen er nu managementtaken bij, waar ik een halve dag per week aan ga besteden. De huisartsenpraktijk is een or -
ganisatie waar naast de drie huisartsen ook vijf assistentes, drie praktijkondersteuners voor fysieke en chronische zorg en één praktijkondersteuner voor mentale gezondheid werken. Samen met de praktijk van dr. Boers en Oostlander vormen we in het gezondheidscentrum een maatschap. De assistentes en praktijkondersteuners werken ook voor deze huisartsen. Het werk van de assistentes is heel belangrijk. Zij zijn getraind om de urgentie van de vraag/ klacht in te schatten en te bepalen hoe de arts deze vraag het best kan behandelen: afspraak op het spreekuur, telefonisch of via e-consult. We vinden dat er een goede balans moet zijn tussen werk en privé. Daarom zorg ik thuis één dag per week voor de kinderen. Wel is het zo dat ik ook regelmatig een dienst op de Huisartsenpost moet draaien. Dat komt er extra bij.”
Op foto: dr Silvius en dr Barendrecht
Arie Kuperus
Liberté
Het Dordrechts museum heeft uit Frankrijk schilderijen geleend, voor een tijdelijke expositie, over de Franse Romantiek, dat is een tijd in de kunst, waar ze veel schilderden met meer emoties. Er zijn ook een hoop schilderijen gemaakt tijdens de Franse revolutie dat was héél lang geleden, van 1789 tot 1799. De Franse revolutie is de tijd dat heel veel landen zoals Nederland bij Frankrijk hoorden. De koning had veel macht en geld, de boeren en boerinnen en bijna alle andere mensen moesten veel belasting betalen en waren heel arm. De mensen waren boos en kwamen in opstand.
Er zijn heel veel prachtige schilderijen van de Dordtse schilder Ary Scheffer, en natuurlijk heel veel andere schilders. En je kunt ook verschillende tekenopdrachten doen. Zoals beelden natekenen, op een lichtplaat mooie kunstwerken overtrekken en een snelle schets maken van een schilderij. Het is wel tijdelijk dus als je het wilt zien heb je niet heel veel tijd. (Tot 23 maart)
Even Voorstellen
“Hoi ik ben Melle, ik woon in de Stadspolders,wijk en ik vertel en schrijf over leuke avonturen in Dordrecht die ik zelf heb beleefd.”
Melle Wouters
Valentijn Kleurplaat
Straatnamen in Stadspolders
Zoals vermeld in de vorige editie heeft De Polderkrant zich verdiept in de vrouwen achter de straatnaambordjes in een gedeelte van Stadspolder.
Mina Krüseman
Na Johanna Naber (De Polderkrant, december 2024) staat nu Mina Krüseman (ook wel Kruseman) in de schijnwerpers.
Jeugd
Wilhelmina Jacoba Pauline Rudolphine Krüseman werd geboren op 25 september 1839 in Velp en is overleden op 2 augustus 1922 in Boulogne-sur-Seine bij Parijs. Zij was de dochter van Hendrik Georg Krüseman (generaal-majoor) en Jennij Dorotheé Hermine Cornelia Cantzlaar (huisvrouw) en had drie zusjes. Mina bracht een groot deel van haar jeugd door in Nederlands-Indië. Na de pensionering van haar vader, die werkte voor het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger, ging het gezin terug naar Nederland. Mina was toen 15 jaar. Na even in Den Haag gewoond te hebben verhuisde het gezin naar Ginniken bij Breda en later, na de dood van haar moeder in 1859, naar Brussel. Mina en haar zusjes misten in Europa de zon, de vrijheid en de ruimte van Indië en konden maar moeilijk wennen aan de morele dwang waarvan in hun nieuwe woonplaatsen sprake was. Mina volgde aan het Brussels conservatorium zang- en pianolessen. Ze was in 1865 enige tijd verloofd met ene De Vigne. In een van haar brieven schreef zij dat zij ‘belachelijk veel hield van deze man’. Zijn vader gaf echter niet zijn zegen, waarna de verloving werd verbroken. Twee van haar zusjes zijn in die periode overleden aan ‘de tering’. Haar jongste zusje ging terug naar Indië.
Zangeres, actrice en schrijfster Als zangeres had Mina in Nederland weinig succes. In 1870 vervolgde zij haar zangopleiding in Parijs, waarna
zij probeerde in Amerika een carrière op te bouwen onder de artiestennaam Stella Oristorio die Frama. Die kwam echter ook daar niet van grond. In 1872 keerde zij terug naar Brussel. In Amerika schreef Mina haar eerste roman Een huwelijk in Indië. Dit boek was een aanklacht tegen het huwelijk, waarin de vrouw een ondergeschikte positie bekleedde ten opzichte van de man. Om het boek te promoten begon zij een voorleestournee met het hoofdstuk Uit het leven van een dokter. Ook maakte zij een toneelbewerking van het boek onder de titel De echtscheiding. Dit stuk werd zes keer opgevoerd met Mina in de hoofdrol. De – mannelijke - recensenten waren niet enthousiast, maar de voorstellingen trokken veel publiek. In 1875 speelde Mina de hoofdrol in Vorstenschool, geschreven door Multatulli. De uitvoeringen waren een groot succes, maar Mina werd ontslagen na onenigheid met de auteur. In het in 1877 gepubliceerde boek Mijn Leven, een verzameling van haar correspondentie, rekent zij af met Multatuli. Dit boek veroorzaakte behoorlijk veel opschudding.
Feministe en pacifiste Uit een publicatie, die Mina op haar negentiende schreef, blijkt al haar verontwaardiging over de positie van de vrouw in huwelijk en maatschappij. Meisjes dienden zich bezig te houden met huishoudelijke taken en werden liever niet met hun neus in de boeken aangetroffen.
Later, in 1872, schreef zij een open brief aan de Franse schrijver Alexander Dumas fils naar aanleiding van zijn vrouwonvriendelijk pamflet l’Homme-Femme, waarin hij ervoor pleit dat overspelige vrouwen de doodstraf krijgen. Mina wilde onafhankelijk zijn en trok zich weinig aan van de conventies die in haar milieu golden. Samen met Besty Perk, ook een feministe, pleitte zij tijdens tournees voor de emancipatie van de vrouw.
Een huwelijk uit conventie noemde ze onzedelijk en gelijkgesteld aan prostitutie. Feministen uit de ‘eerste golf’ zien Mina als een van hun pioniers: de eerste ‘Dolle Mina’. Mina was ook pacifiste en probeerde na de Eerste Wereldoorlog een pacifistische vrouwenbeweging op te zetten.
In 1877 vertrok Mina weer naar Nederlandsch-Indië, waar zij een geheime verhouding kreeg met de twintig jaar jongere musicus, schrijver en fotograaf F.J. Hofman. Zij gaf daar zang- en acteerlessen en voerde samen met leerlingen haar toneelstuk Cendrillon op. In 1883 hebben zij Indië weer verlaten toen Mina hoogzwanger was van haar
eerste dochtertje, wat een schandaal veroorzaakte. Later in Napels werd hun tweede dochter geboren. Beide meisjes stierven op jonge leeftijd. Mina en haar partner, die nooit zijn getrouwd, gingen in Boulogne-sur-Seine wonen, waar Hofman in 1918 stierf en Mina in 1922.
Weetjes
Niet alleen in Dordrecht is een straatnaam naar Mina Krüseman vernoemd; in een twintigtal andere steden is haar naam terug te vinden als singel, plein of straat.
Enkele publicaties, waaronder haar boek Mijn Leven, zijn uitgegeven door de Dordtse uitgeverij Revers.
Meer over het leven van Mina Krüseman is onder meer te vinden op de website van Atria, Kennisinstituut voor Emancipatie en Vrouwengeschiedenis:
Complex huurwoningen Van Ravesteyn-erf in de steigers
Van november 2024 tot in januari 2025 stonden de huurwoningen in het Van Ravesteyn-erf in de steigers, stond er een grote kraan in de straat en vonden er duidelijk zichtbaar bouwactiviteiten plaats. Wat gebeurde er precies?
Nieuwe kozijnen
Sander Sterrenburg, projectleider vastgoedonderhoud bij woningcorporatie Trivire vertelt dat de 40 huurwoningen allemaal nieuwe kozijnen hebben gekregen en dat gelijktijdig de gevels opnieuw gestuct zijn, nadat er eerst een nieuwe isolatielaag is aangebracht. Er was een duidelijke aanleiding voor dit grote onderhoud. Destijds is bij de bouw in 1994 gebruikgemaakt van gevingerlast vurenhout. Dat is vurenhout dat uit twee delen bestaat. Dit hout is gevoelig voor houtrot. In verschillende huizen waren daardoor lekkages. Bij de laatste verfbeurt in 2019 moest veel hout gerepareerd worden en de schilder wilde er toen ook geen garantie meer op geven. Omdat het hout niet van goede kwaliteit
De serie over kunstenaars in Stadspolders is even onderbroken geweest. Maar eind 2024 meldde zich Jenny Vredebregt bij de redactie. Zij is creatief en schildert en laat dat graag aan ons zien.
Kleuren
In het appartement waar Jenny woont hangen veel kleurige schilderijen en ook enkele aquarellen. Eén slaapkamer is ingericht als atelier en ook hier staan de nodige doeken. Jenny schildert vooral voor zichzelf. Een enkele keer op verzoek en soms geeft ze een werk weg. Ze schildert ongeveer sinds 2013 en noemt zichzelf lachend: “een abstracte prutser”. Die kleuren staan ook voor haar kijk op het leven. Ze vindt dat er kleur aangebracht moet worden. Ze wil geen grijze muis zijn. Haar kleurige kleding toont dat ook.
bleek te zijn, werd besloten om alle kozijnen te vervangen. Er is gekozen voor nieuwe kozijnen van meranti hout, dat is een duurzame houtsoort. Men koos voor hout om dezelfde stijl te handhaven.
Voorbereiding
Sander is als projectleider het hele jaar 2024 betrokken geweest bij dit project. Er moet veel voorbereid worden voordat er daadwerkelijk begonnen kan worden. Vooraf zijn de werkzaamheden in een proefwoning uitgeprobeerd, om duidelijk te krijgen wat het met zich mee zou brengen. Trivire is van tevoren ook alle bewoners langs geweest om per woning de situatie te bekijken en te bespreken. Zo werden bewoners voorbereid. Op die manier kon ook rekening gehouden worden met specifieke omstandigheden en wensen. In die woningen is maatwerk verricht.
Resultaat
De verbouwing vindt voor de huurders kostenneutraal plaats. Dat betekent dat het geen huurverhoging met zich
meebrengt. Maar door de nieuwe kozijnen waar HR++ glas in zit, is de woning beter geïsoleerd en dit zorgt volgens verwachting voor een lager energieverbruik. Trivire wilde de originele stijl en kleuren van de deuren en kozijnen zo veel mogelijk behouden. Bewoners protesteerden echter toen de binnenkant van deuren en opengaande raamkozijnen (opnieuw) blauw en geel bleek te zijn. Deze kleuren pasten bij veel bewoners niet meer in het interieur. Trivire heeft dit serieus genomen en is toen overgegaan op een neutralere kleur, namelijk gebroken wit.
Tevreden
Sander Sterrenburg heeft als verantwoordelijk projectleider de hele verbouwing gevolgd en gecontroleerd. Hij is regelmatig langs geweest om te kijken en te overleggen over hoe het allemaal liep. Als er problemen waren heeft hij die samen met de aannemer Roza zo goed mogelijk proberen op te lossen. Sander is van mening dat de aannemer netjes heeft gewerkt. Veel bewoners zijn tevreden en blij met het resultaat. Sander is zich ervan bewust dat bewoners een
aantal maanden overlast hebben gehad en dat dit niet altijd prettig was. Sander heeft hun namens Trivire voor kerst een kaartje + cadeaubon gebracht.
Reacties bewoners
Bewoners Ramon en Nataschia
Bechan vertellen dat zij tevreden zijn over de uitvoering van de werkzaamheden. Ze waren van te voren goed geïnformeerd en het werk verliep volgens planning. De bouwvakkers werkten hard en netjes en waren vriendelijk. En als ze een vraag hadden kregen ze altijd antwoord. Het geeft natuurlijk wel rommel, maar dat hoort erbij.
Ramon en Nataschia wonen in een hoekwoning en deze woningen hebben zijramen, maar daar mag nu geen folie meer opgeplakt worden. Nu weten ze nog niet wat er gedaan kan worden om geen inkijk te hebben. Aan de achterkant past hun zonnescreen niet meer. Dit betekent waarschijnlijk dat zij een nieuwe moeten kopen. Het is hun niet bekend of zij hier compensatie voor krijgen. Een andere bewoonster vertelt dat het voor haar niet had gehoeven, terwijl ze nu wel langere tijd overlast heeft gehad.
“Ik hou van kleuren”
Jenny is een vrouw die positief in het leven staat en die er iets van probeert te maken. Dat is in haar situatie niet vanzelfsprekend.
Niet-aangeboren hersenletsel
Jenny was een gezonde vrouw met een baan en hobby’s die in 2010 getroffen werd door een hersenvirus. Zij raakte hierdoor halfzijdig verlamd. Zij kan bijvoorbeeld alleen haar rechterhand gebruiken en heeft een rolstoel nodig om zich te verplaatsen. Naast dit niet-aangeboren hersenletsel heeft Jenny ook MS. Zij wil echter niet zielig gevonden worden en vindt zichzelf ook niet ongelukkig. Ze is een doorbijter en wil kleur aan het leven blijven geven.
Over hoe schilderen op haar pad kwam vertelt ze: “Omdat ik niet de hele dag thuis wil zijn ging ik naar een dagbesteding en daar kwam ik in contact met schilderen. Ik was altijd al een creatieve vrouw. Daardoor kon ik naar de dagbesteding van Studio Blijmakers. Deze studio is speciaal voor mensen met een niet-aangeboren hersenletsel en is opgericht door de kunstzinnige Erica de Winter, die zelf door een herseninfarct getroffen is. Erica heeft de ‘blauwe koe methodiek’ ontwikkeld. Dat is een creatieve ontdekkingstocht naar de kunstenaar in jezelf. Ik leer daar allerlei schildertechnieken, mag experimenteren en krijg adviezen van de begeleiders. Ook is het plezierig om er contacten te hebben met andere deelnemers. Ik ga er twee dagen per week heen; meer gaat niet vanwege mijn beperkte energie. Soms schilder ik thuis. Ik woon in een Fokusappartement in Stadspolders. Dat houdt in dat ik zelfstandig woon, maar dat er in de buurt hulp op afroep beschikbaar is.
Stijl Jenny: “ik gebruik vaak voorbeelden, niet om precies na te maken, maar om op door te bouwen. Ik ontwikkel mijn eigen stijl. Kleur is daarin belangrijk. Ik schilder zowel abstract als herkenbare vormen, zoals bloemen. Ik ga niet gedetailleerd te
werk; het mag een beetje grof zijn. Ook heb ik een aantal schilderijen gemaakt waarop ik de verf in hele dikke lagen aanbreng. Vaak ben ik weken bezig voordat een schilderij klaar is en een enkele keer schilder ik iets helemaal opnieuw over.”
Het is indrukwekkend hoe Jenny met haar beperkingen heel letterlijk kleur aan het leven blijft geven. Een bewoner van Stadspolders om trots op te zijn!
Arie Kuperus
Arie Kuperus
Cardioboksen op eigen niveau bij jou in de buurt!
Elke zondagochtend om 10:00 uur
Chico Mendesring 825 (binnen of buiten)
Iedereen is welkom!
Uitdagende 60 minuten training
Eerste les gratis!
Flexibel betalen per les of met een 10-strippenkaart
Kom samen met een sportmaatje en ontvang allebei 25% korting op je 1e strippenkaart!
“Bij Vitality Workout voelt iedereen zich gezien. Je bent geen nummer in de grote groep, maar er is individuele aandacht in een gezellige setting!”
