De Poorter - Editie 1 - 2019 by TIEN Plus

De Poorter Jaargang 25, maart 2019, nummer 1

Binnenstadkrant, verschijnt elke twee maanden

Harrie Teunissen en John Steegh tonen een grote kaart van de Drechtsteden uit 1982, vervaardigd door de geheime dienst van de Sovjet-Unie met alle namen in het cyrillisch.

Foto: Kees Dijkman

Een Monumentaal Kaartenhuis

Zo noemt de Vereniging Hendrick de Keyser het huis aan het Bolwerk waar laatstelijk burgemeester Brok woonde. Nu wordt het bevolkt door meer dan 14.000 kaarten en 1700 atlassen en reisgidsen. Dagelijks komen er twee kaarten en per week zeker een reisgids of atlas bij. Het gewicht van al die topograﬁsche werken, plus een uitgebreide bibliotheek, drukt zo zwaar dat de boekenkasten op de verdiepingen niet hoger mogen zijn dan 1.20 meter. De beheerders van deze schatkamer, Harrie Teunissen en John Steegh, zijn na een werkzaam leven hier neergestreken omdat hun grachtenpandje in Leiden te klein werd om alle schatten te bergen. Dordrecht mag zich gelukkig prijzen zoveel kapitale panden te bezitten die ruimte bieden voor nieuwe functies. Teunissen is cultuur- en godsdienst-

historicus, was in het verleden wetenschappelijk medewerker bij de Universiteit van Amsterdam bij de vakgroep theoretische en historische pedagogiek. Tegenwoordig geeft hij cursussen aan het Joods Studiecentrum Leiden en aan het Islamitisch Centrum de Middenweg in Rotterdam. Steegh was voor GroenLinks wethouder Verkeer en

Milieu van Leiden en loco-dijkgraaf van het Hoogheemraadschap Rijnland. Nu werkzaam als adviseur klimaat en water. Als zodanig is hij zeer betrokken bij de zeespiegelstijging die in de toekomst ook Dordrecht bedreigt. Hij hoopt met bewoners, winkeliers en belangstellenden een plan te kunnen maken hoe de Voorstraat ons ook na 2050, bij heftige wateroverlast van zee en rivier, veilig kan houden. Het koppel is al 43 jaar bij elkaar en deelt hun liefde voor de cartograﬁe in de breedste zin. Want naast monumentale kaarten verzamelen ze toeristenkaarten en zelfs folders met plattegrondjes. Hun verzamelgebied bestrijkt voornamelijk

de periode 1750-1950. Dat is een minder ontgonnen gebied (en dus ook betaalbaar). Natuurlijk hebben ze wel een paar kaarten van de beroemde ﬁrma Blaeu, maar die zijn vaak slordig en in veel oplagen gedrukt. Ze noemen Blaeu ’een geniale knoeier’. Dan is de latere tijd interessanter. Aan de wand van hun woonkamer hangt een schitterende 17eeeuwse kaart van het Hoogheemraadschap Rijnland, omringd door de wapens van alle bestuursleden, maar ook de recente Stijl-kaart van Leiden, geinspireerd op Theo van Doesburg. Speerpunten in hun collectie zijn stadsontwikkeling en waterbeheer. Lees verder op pag. 2

Verborgen verleden van Dordtenaren

In het televisieprogramma Verborgen Verleden gaan bekende Nederlanders op zoek naar hun voorouders. Je zou dan de indruk kunnen krijgen, dat in een vloek en een zucht hun totale doopceel gelicht wordt: alle voorouders van vaders- en moederszijde worden gevonden en ook waar die vandaan komen.

Als het een beetje meezit, stamt de bekende Nederlander af van adellijke personen met een familiewapen. Zit het wat tegen, dan heeft de strafkolonie Veenhuizen, iemand uit het voorgeslacht geherbergd. Maar zo simpel is het ontsluieren van het verborgen verleden vaak niet. We spreken over stamboomonderzoek

met Arno de Grauw van het Cen- Hoe is zo’n cursus geneatrum voor Familiegeschiedenis. logie samengesteld? “Op de eerste bijeenkomst Waarmee kan het Centrum geïnte- vertel ik wat je vooral niet resseerden in hun familiegeschiede- moet doen! Dat is: onzorgnis helpen? vuldig te werk gaan, gege“We bieden een cursus genealogie vens zomaar aannemen als aan voor beginners. Daarbij moet juist, verkeerde bronnen je denken aan een tijdsinvestering raadplegen. Heel gevaarlijk van vier dagdelen à 2,5 uur. Een pri- is ook het overtypen van inmeur is, dat we nu een arrangement formatie zonder daarbij krihebben met het landelijk kadaster, tisch te werk te gaan. Hoe waardoor informatie kan worden in- serieus moet je iets nemen gewonnen via het intranet van het wat je leest?” Augustijnenhof. Elke donderdag zijn er tussen 11.00 en 16.00 uur Wat zijn goede bronnen? medewerkers in het Augustijnen- “‘Aldfaer’ is een goed fohof ter ondersteuning van genealo- rum, dat veel handvatten gische zoekvragen.” Uiteraard kunt aanreikt waar je kunt zoeu ook op de overige dagen aan Hof ken. ‘Geneaknowhow’ 15 terecht met dergelijke vragen. biedt digitaal beschikbare

Pag. 2 Kees Thies over Armoede

Pag. 3 Gevelstenen: de Onbeschaemde

Pag. 5 Nieuw bestuur bij Molen

Pag. 7 Vrijwilligershuis, 10 voor 12! historische bronnen waarin veel Nederlandse en Belgische persoonsnamen voorkomen. Andere betrouwbare bronnen zijn burgerlijke stand en kerkregisters waarin dooptrouw en begraafakten staan. Die registers werden niet altijd nauwgezet bijgehouden door de pastoor, maar als het bisdom aankondigde te komen controleren, ging hij als een gek de gegevens inschrijven... Dat is duidelijk zichtbaar in die boeken.” Lees verder op pag. 2

Armoede Ja, ik weet het... ik schrijf, in mijn dagelijkse column, vaker over armoede in Dordrecht en dat doe ik nu ook maar eens voor De Poorter. Waarom? Omdat dit probleem zo schrijnend is in deze stad waar ik zoveel van hou. Dát er hier veel, en ook écht zichtbare, armoede is, wist ik al, maar tóch ben ik weer erg geschrokken van de meest recente cijfers. Die zijn namelijk nóg droeviger dan de statistieken die we op dit eiland zo’n jaartje of twee geleden optekenden. Waar werd verondersteld dat één op de tien Dordtse gezinnen onder de armoedegrens leeft, blijkt dat nu één op de negen te zijn. Een simpel rekensommetje leert me dus dat we het hier over bijna 5000 Dordtse huishoudens hebben bij wie schraalhans permanent keukenmeester is... Over meer dan 10.000 mensen dus die structureel niet rond kunnen komen, over héél veel niet betaalde rekeningen en oplopende schulden, over kinderen die niet naar een sportclub kunnen en over massa’s mensen die hun zorgpremie niet kunnen betalen en daardoor een periodiek bezoek aan tandarts en opticien moeten overslaan. Jawel, in Dordt is de armoede letterlijk zichtbaar aan de gebitten van de mensen en dat is diep treurig. Ik vind dat onverteerbaar in een welvarend land anno 2019. En dat terwijl ik, na het laatste grote armoededebat in deze stad - nu ongeveer een jaar geleden in De Buitenwacht - nog zó hoopvol gestemd was. Alle deelnemende politici lieten zich die avond nou eens niet verleiden om, vanwege politieke scoringsdrang, te gaan steggelen over vaak zeer geringe verschillen van inzicht. Het was die avond (ik was er gespreksleider) mooi om te zien dat veel neuzen dezelfde kant op stonden en er werden dan ook prima ideeën ‘neergelegd’. Daarbij viel het mij op dat veel van die ideeën eigenlijk opgepoetste, maar inmiddels wegbezuinigde ‘relieken’ uit het verleden waren. En dus roep ik nog maar weer eens een keertje op om de buurthuizen nieuw leven in te blazen. Waarom? Omdat je problemen vanuit buurthuizen véél beter (in een véél vroeger stadium) kunt signaleren én omdat je daarmee laagdrempelige ‘aanspreekpunten’ in de wijken creëert. Ook zou, wat mij betreft, de schooltandarts direct terug moeten keren. En tot slot: kan er nou niet eindelijk eens een concreet plan worden neergelegd om mensen die, door een opstapeling van schulden, écht geen licht meer in de duisternis zien, een zogeheten financiële ‘sabbatical’ van een jaar te verlenen? Ideeën zat, maar ze moeten natuurlijk wél worden uitgevoerd. Vorig jaar gingen de handen in De Buitenwacht, óók bij diverse politici, enthousiast op elkaar voor deze ideeën. Nu wil ik er wel eens een paar uitgevoerd zien worden. Kees Thies columnist AD De Dordtenaar

Jaargang 25, maart 2019, nummer 1

Vervolg van pag. 2

Een Monumentaal Kaartenhuis Denk maar aan kaarten van de riolering, van polders en rivieren en van schaatsroutes, maar ook kaarten van militaire conflicten en etnische verschuivingen zoals op de Balkan. Hun verzameling kaarten en documenten over de Holocaust is uniek en internationaal befaamd. Zij omvat zowel Nazi-propaganda als officiële legerkaarten én de door een overlevende direct na de bevrijding gemaakte plattegrond van Dachau met concentratiekamp. Bijzonder is ook een geheime militaire kaart van Warschau, met daarop met de hand ingetekend het ghetto, uit 1940. Zo heeft elke kaart zijn verhaal. In de keuken hangt een grote kaart van de Drechtsteden uit 1982, vervaardigd door de geheime dienst van de Sovjet-Unie met alle namen in het cyrillisch.

maar ook je geest, want je gaat deel uitmaken van al die geschiedenissen. Zo liepen wij samen naar Santiago de Compostella, maar volgden met oude kaarten ook koningin Johanna de Waanzinnige. Zij maakte in 1517 ’s nachts, omringd door fakkeldragers en zangers, een lange tocht met het lijk van haar gemaal Philips de Schone. Zo leer je kaarten lezen met historische verbeelding, want je moet rekening houden met de veranderingen in het Spaanse landschap.” vertelt Harrie. Het tweetal organiseerde tal van tentoonstellingen, bijvoorbeeld ‘Balkan in Kaart’ (2003) in de Universiteitsbibliotheek Leiden. In 2009 gevolgd door maar liefst vijf exposities tegelijk, tijdens Open Monumentendagen met dat jaar als thema: ‘Op de kaart’. Voor het Ghettomuseum in Riga ontwierpen Wat doe je met al die kaarten? zij de tentoonstelling ’East of Aus“Het verzamelen is natuurlijk span- chwitz’ (2015). Op 18 april geeft nend en verrijkt niet alleen je bezit, Harrie Teunissen een lezing over

Verzamelen is natuurlijk spannend en verrijkt niet alleen je bezit, maar ook je geest, vertelt Harrie. Foto: Kees Dijkman

’Plattegronden en stadsgezichten van Rome’ voor de vereniging Dante Alighieri in Dordt. Met de komst van Teunissen en Steegh is Dordrecht niet alleen een schatkamer aan cartografisch ma-

teriaal rijker geworden, maar ook twee betrokken mensen die hun kennis en kunde graag delen met ons, stadgenoten. Ton Delemarre

Vervolg van pag. 2

Verborgen verleden van Dordtenaren Hoe zit het met personen die onder verschillende namen bekend staan? Dat lijkt lastig bij officiële stukken? “Voordat de Burgerlijke Stand in 1811 ingevoerd werd, hadden mensen vaak een van de vader afgeleide naam, een patronym, zoals Willemsz/Willemsen. Of op basis van de plaats waar ze vandaan kwamen, een toponiem, zoals Van Dordt. En in officiële stukken mag een notaris - zelfs tegenwoordig nog - ‘ook wel genoemd’ opnemen.

waarschuwde tijdens de geloofsstrijd andersdenkenden (hervormden en doopsgezinden) dat zij gearresteerd dreigden te worden. Deze informatie ontving zij van haar vader, de toenmalige burgemeester. De schrijfster Anna Bosboom Toussaint schreef de novelle De Van Beverens, Wanneer start de volgende cursus waarin ‘joffer van genealogie? Beveren’ de hoofdrol “De eerstvolgende cursus start op 6 speelde. Een ander maart en een vervolgcursus staat in Arno de Grauw, van het Centrum voor Familie- voorbeeld is Cathahet najaar gepland. Voor meer infor- geschiedenis rina Heerega (1750matie kunnen belangstellenden de 1799), de vrouw van site van het Augustijnenhof raad- Omdat ik ook wil weten wat de in- Cornelis de Gijselaar, pensionaris plegen. Het Centrum geeft ook een breng van het Augustijnenhof is bij van Dordrecht. De Gijselaar was digitaal tijdschrift uit: ‘Dordts ge- het jaar van de Dochters van Dor- in de tachtiger jaren van de achtboren’, waarin beschrijvingen staan drecht, schuift bij ons Angenetha tiende eeuw een leidende figuur in van de plek en de omstandigheden Balm* aan, schrijfster van vele wo- de patriottische vereniging (tegen waaronder bepaalde Dordtenaren ninggeschiedenissen. stadhouder Prins Willem V), maar geboren zijn. Uiteraard vragen wij “Bij Dochters van Dordrecht den- zijn vrouw nam, omdat hij het nogal toestemming vooraf.” ken de meeste mensen aan vrou- druk had, zijn taken in de beweging wen als Top Naeff, Lenie Dicke vaak over.” en Wijnie Jabaay. Dat zijn vrouwen van wie We kunnen dus gerust stellen dat we de namen nog ken- vrouwen altijd een belangrijke rol nen, maar in de histo- gespeeld hebben, ook in de verre rie speelden veel rela- historie? tief onbekende vrou- “Zeker”, hoor ik eenstemmig, “mits wen een belangrijke de man het toestond!” rol.” Tot slot over de Synode, daar houdt Wat zijn de selectie- het Augustijnenhof zich mee bezig? criteria waarop de ‘Dat klopt, in samenwerking met ‘Dochters’ gekozen het Gilde organiseren we Synode worden? wandelingen. Die vinden iedere “De ‘Dochters’ wor- veertien dagen plaats, tot half mei. den gekozen op ba- Na een Powerpoint presentatie in sis van datgene waar het Augustijnenhof met koffie en zij zich mee bezig- thee, volgt een wandeling van onhielden. Dat konden geveer twee uur. De gidsen hebben curieuze activiteiten hierbij een eigen inbreng en bepalen zijn, zaken waar ‘het zelf, afhankelijk van de groep, waar zwakke geslacht’ zich ze de accenten leggen. Verder predoorgaans niet mee senteert het Augustijnenhof in febezig hield. Maria bruari een boek over een woning van Beveren (1551- met een verborgen schat, waarmee Augustijnenhof, Hof 15, open van dinsdag tot 1634), dochter van een link naar de Synode gelegd kan en met vrijdag en op de eerste zaterdag van Cornelis van Beveren worden.” de maand: van 11.00-16.00 uur. en Maria van der Valk,

Overigens heeft het Kenniscentrum het voornemen om na afloop van de synodewandelingen door te gaan met themawandelingen. In samenwerking met het Gilde worden dit jaar wandelroutes vanuit het Augustijnenhof uitgezet, voorafgegaan door een Powerpoint presentatie over markante ‘Dordtse Dochters’. Tijdens de wandeling worden dan locaties aangedaan die een rol gespeeld hebben in het leven van de ‘Dochters.’ Heintje Groesbeek

Zie ook: www.augustijnenhof.nl * Zie Poorter, december 2018

Colofon Redactieadres:

Spuiweg 93, 3311 HG Dordrecht Tel. 078 - 750 89 66 E-mail: r.besjes@kpnmail.nl

Website:

www.tienplus.net/poorter en www.dordrecht.nl/wijken

Redactie:

Ria Besjes, Ton Delemarre, Kees Dijkman, Gerard Goudriaan, Heintje Groesbeek, Anne Nies Keur, Els Kobec, Jole Kraaijo, Mary Ruisch

Medewerkers:

Cees Thies, Lucy Wouters, Michiel de Zeeuw

Druk: Dordt Centraal Kopij binnen:

vóór 9 april

Bezorging volgende nummers: 1 mei 26 juni 28 augustus 23 oktober (alleen digitaal) 11 december De Poorter niet in de bus gekregen? Bel dan Tienplus: 078 - 750 89 66. Of haal op bij een van de volgende adressen: Uitgeverij Tienplus, Spuiweg 89, Vrijwilligershuis SSKW, Spuiweg 93, Stadsbibliotheek Dordrecht, Groenmarkt 153, StaPal, Otto Dickeplein 4.

Jaargang 25, maart 2019, nummer 1

Dordtse Gevelstenen: Het verdwenen beeld

Column

Als je, vanaf de Voorstraat, over de Nieuwbrug rechtsaf slaat, valt je oog direct op een statig majestueus pand, dat eigenlijk te kolossaal is voor een smalle straat als de Wijnstraat. Desondanks past Huis de Onbeschaemde prachtig in de gevelrij, tussen de andere monumentale panden. Het gebouw is bij alle Dordtenaren bekend door het blote mannetje op de voorgevel. De bouw van de Onbeschaemde vond plaats tussen 1650 en 1653 in opdracht van Abraham van Beveren en zijn echtgenote. De architect was Pieter Post, onder andere de bouwheer van Huis ten Bosch en vriend van dichter Constantijn Huygens, die bij de dood van Post in 1669 het volgende ‘speelse’ grafschrift schreef: By dese Post Light Pieter Post, Die won sijn kost Soo veel hij kost Aan Baelck en Post En weird verlost Met hij begost, En als hij most, Vergingh te Post

In het fronton aan de voorgevel is het wapen van de opdrachtgevers aangebracht met als schildhouder een blote putto, het Dordtse Manneke Pis. Toen Koningin Emma en Prinses Wilhelmina een bezoek aan Dordrecht brachten, kreeg het kereltje uit fatsoensoverwegingen een oranje sjerp om, waardoor zijn geslachtsdeeltje onzichtbaar werd.

ds Michiel de Zeeuw, Wilhelminakerk

Aan de lijn

Abraham van Beveren was viermaal burgemeester van Dordrecht en ambachtsheer van Oost en West Barendrecht. Een portret van hem, Het Huis de Onbeschaemde met een blote putto, het Dordtse Mannegeschilderd door een onbekende ke Pis. kunstenaar, hangt in de Regentenkamer van het Arend Maertenshof. Weddenschap lang leeg bleef, heeft waarschijnlijk Het verhaal gaat dat van Beveren en de basis gelegd voor deze legende. twee broers die alle drie een eigen In werkelijkheid ging de weddenhuis lieten bouwen een weddenschap tussen twee neven en de reder schap aangingen wie het meest sca- Rochus Rees. breuze beeld in de voorgevel durfde op te nemen. Het huis aan de Enge- Rochus Rees (1625-1680) was gelenburgerkade van Willem van Be- huwd met Elisabeth Ooms die na veren en Cornelia Schaap, het Be- zijn dood haar dochters Elisabeth ver-Schaep, werd getooid met een en Maria elk voor de helft het eiparende meermin en meerman. gendomsrecht schenkt van Groot Abraham van Beveren koos een Cruyssenburg en Klein Cruyssenblote putto en broer drie won, maar burg aan het Grote Kerksplein. Of moest het beeld subiet verwijderen één van deze gevels ooit een korte van het stadsbestuur. Een timpaan wijle met een aanstootgevend beeld aan het Grote Kerksplein 4 dat heel was gesierd, is niet te achterhalen. Huis Cruyssenburg, op dat moment Het Bever-Schaep met een pain gebruik als pakhuis, bezweek rende meermin en meerman. namelijk in 1813 in toen er te veel beetwortelen, oftewel suikerbieten ingestort werden. De kunstschilder Jacob van Strij die ertegenover woonde, maakte een tekening van deze catastrofe.

Circulair shoppen bij de ‘Reshare Store’

Leuke tweedehands kleding voor een kleine prijs in een mooie winkel. Half januari werd de Reshare Store geopend door het Leger des Heils. De Reshare Store is een frisse winkel die er goed uit ziet.

Simon Smedinga, directeur van Leger des Heils Reshare is er trots op dat de winkel er goed uit ziet en toch kleding presenteert die betaalbaar is voor iedereen. Bovendien is de winkel op een eerste klas locatie gelegen aan de Voorstraat, vlakbij het Scheffersplein. Niemand hoeft zich te schamen om hier binnen te lopen. Het kopen van tweedehands kleding is kansrijk. Het helpt ouders en kinderen die in de kou staan. Ze kunnen toch mooie en unieke kleding of combinaties dragen. Na afloop van de openingshandeling

Half januari werd de Reshare Store geopend...

gaf Noor Kahmann een workshop ‘tips voor tweedehands shoppen’. Bezoekers konden een persoonlijk styling advies krijgen. Maar ook de mensen van de Reshare Store zullen je goed helpen bij je kledingkeus. Dat is prettig, want de kleding hangt

Foto’s: Kees Dijkman

anders gesorteerd dan in de gebruikelijke winkels. Goed voor milieu Daarnaast helpt de winkel het milieu. Voor iedere kilo katoen wordt 17.000 liter water gebruikt. We sparen daardoor schaarse grondstoffen en energie als we tweedehands kleding dragen. De winkel ziet er goed uit en is gemaakt van gerecyclede materialen door mensen met ‘afstand tot de arbeidsmarkt’. Ook kun je in de Reshare winkel kleding doneren en op die manier bijdragen aan het goede doel. De Reshare winkel aan de Voorstraat 262 is open op normale winkeltijden. Kees Dijkman

Hij sprak tegen iemand in de lucht. Een woest gesprek, zo overtuigend gevoerd dat je als vanzelf meeluisterde. Al raakte je de draad soms kwijt, duidelijk bleef dat hij zich niet begrepen voelde. Iemand in de lucht kwam hem te na en dat moest afgelopen zijn. In de buurt wisten we dat hij daar soms last van had. Kwam je hem later op straat weer tegen dan vroeg je hoe zijn club gespeeld had en in een tussenzin of hij zijn medicijnen nog trouw innam.

Iemand die hardop in zichzelf sprak, was toen nog ongewoon. Inmiddels nemen we in winkel, trein of wachtkamer ongewild deel aan allerlei gesprekken in de lucht. Pal naast je spreekt iemand zijn zwevende geliefde toe met woorden die je niet zou willen weten. Of vergadert een ander onverstoord verder alsof jij lucht bent. Tot voor kort was er nog een telefoon of draadje zichtbaar, inmiddels zit de nieuwste techniek vrijwel van binnen. De prikkel om vriendelijk te informeren naar de medicijntrouw voel ik niet meer. Toch Wat we wel weten is, dat in 1778 blijft het ongemakkelijk dat het de koopman Verminnen het pand geen verschil maakt of jij dichtbij Grote Kerksplein 4 koopt en mo- bent of niet. derniseert in Lodewijk XVI stijl. Hij krijgt vergunning om aan de voor- Hoe hoffelijk of wellevend het kant een kamer met een koepel (er- is om dwars door je omgeker) te bouwen die uitsteekt buiten ving heen te praten, laat ik hier de rooilijn. In het midden van het rusten. Het lijkt me zinniger pand is een driehoekig fronton uit- om er ook een kans in te zien. gespaard en een overgeleverde te- Bijvoorbeeld door iets in die kening toont ontwerpen voor de bellers te herkennen. Ieder van invulling: twee goden, Neptunus ons is immers in gesprek met de god van de wateren en Mercuri- mensen die niet direct zichtbaar us, de god van de handel. Vermin- zijn. Vaak gaat het om innernen was immers zowel reder als lijke gesprekken waar we ons handelsman. Verminnen overleed maar beperkt van bewust zijn. voordat hij zijn nieuwe huis kon be- Het gesprek met je al overleden trekken, waardoor het beeldhouw- moeder of vader. Dat je ongewerk in het fronton er nooit is ge- merkt aan het uitleggen bent komen. Als het pand in de zestiger waarom je iets doet. Waarbij jaren van de vorige eeuw wordt ge- je toch nog hoopt op goedrestaureerd, wil de gemeente Dor- keuring, waardering zelfs. Of drecht het lege timpaan vullen en de gesprekken die mensen kiest dan voor het stadswapen met onderweg voeren met God. griffioenen als schildhouders, af- In flarden en dwars door alles komstig uit de gevel van het Waag- heen, de goede verstaander heeft immers maar een half gebouw in de Wijnstraat. woord nodig. Of het toekomstige Misschien was er destijds wel een gesprek dat je al enkele keren weddenschap en is de mare die voert, omdat het straks zo moeirondgaat wel leuker, maar feit is, lijk zal zijn. Zal mijn baas, mijn dat Dordrecht twee monumentale vriendin, die oom het begrijpen? huizen heeft, het Bever-Schaep en En als ik het nu zó vertel? Huis de Onbeschaemde, met, zacht Soms blijven we lang aan de uitgedrukt, merkwaardige gevelstelijn. Kijk toch maar eens wie er nen. naast je zit... Tekst en foto’s Heintje Groesbeek

Haakon en Stine

Tekst en illustratie Els Kobec

Een sprookje uit Noorwegen

Er was eens een arme jongen, Haakon, die als knecht in dienst kwam bij een rijke koopman. Die koopman had een dochtertje, Stine, en Haakon en Stine mochten elkaar heel graag. Maar de koopman was een trotse en hooghartige man. Hij wilde niet dat zijn dochter met een arme knecht omging en daarom moest Haakon weg. Stine en Haakon namen in tranen afscheid van elkaar. Stine brak haar ring in tweeën en gaf Haakon de andere helft. ”Zo zullen we elkaar niet vergeten!” snikte ze. Haakon stak de halve ring diep in zijn zak en beloofde dat hij altijd aan haar zou denken. Haakon kwam op een schip terecht als scheepsjongen en maakte lange en verre reizen. Op een keer legde het schip aan in een vreemde en onbekende haven. Haakon schrob-

de het dek en hoorde opeens een hoge vrouwenstem roepen: “Help mij, help mij, wie brengt mij naar de overkant?” Hij sprong meteen in de sloep en voer naar de overkant. Daar stond een oud vrouwtje ongeduldig op hem te wachten. “Ik sta hier nu al honderd jaar te roepen dat ik naar de overkant wil!” schreeuwde ze, “Maar niemand heeft mij gehoord. Maar jij wel en daarom geef ik je dit!” Ze haalde een groot mes tevoorschijn en zei: “Let op, dit mes heeft twee kanten: wijs je met de zwarte snede, dan valt alles dood en wijs je met de witte snede dan wordt alles weer levend!” Haakon wist niet wat hij ervan moest denken en stak het mes aan zijn riem. Nu was op dat moment de koning van dat land ernstig ziek. Geen enkele dokter had hem kunnen genezen en hij zou wel spoedig sterven. Toen Haakon dat hoorde, nam hij zijn mes en ging snel naar het pa-

leis. Daar mocht hij meteen bij het bed van de koning komen. Maar toen hij het mes tevoorschijn haalde, grepen de wachters hem meteen beet, want ze dachten dat hij de koning wilde doden. Gelukkig had Haakon nog net kans gezien om met de witte snede van het mes naar de koning te wijzen en - wat een wonder! - de koning stond direct op en was helemaal genezen! Iedereen was blij en opgelucht en de dankbare koning sprak: “Blijf hier bij ons, edele vreemdeling. Ik benoem u tot mijn hoogste raadgever!” Haakon kreeg de prachtigste kleren van fluweel en goudbrokaat en ook het fijnste en lekkerste eten. Hij zou zijn

hij aan haar. Tenslotte hield hij het niet meer uit en besloot naar huis terug te keren. Van de koning kreeg hij toen een prachtig zeilschip met complete bemanning mee en een grote kist met goud. Zo snel het kon, voer het schip over de grote wereldzeeën terug naar huis. Toen het schip de thuishaven binnenvoer, liep al het volk uit om het te bewonderen en ook de koopman ging kijken. Hij boog eerbiedig voor die rijk geklede heer die van boord kwam en nodigde hem uit om bij hem thuis op de thee te komen. Daar haalde Haakon de halve ring uit zijn zak en zei: “Breng leven lang geen zorgen meer dit naar uw dochter, ik kom hebben. Dat duurde zo enige haar eigendom terugbrengen.” tijd, maar Haakon begon zijn vriendinnetje vreselijk te mis- Zodra Stine de ring zag, sen. Elke keer dat hij de halve sprong haar hart op: haar ring uit zijn zak haalde, dacht vriend was terug! Ze snelde de kamer in, recht in de armen van Haakon. “We horen bij elkaar!” riepen ze alle twee tegelijk. Nu herkende de koopman pas zijn vroegere knecht ger en besparen zo 6 procent en hij schaamde zich diep. energie. De trui staat symbool Voortaan keek hij niet meer voor wat we zélf kunnen doen neer op arme mensen: niemand om de uitstoot van broeikas- kan immers weten wat er uit gassen te verminderen. ze kan groeien.

Statenschool viert Warmetruiendag Vandaag hebben de medewerkers en vrijwilligers van Duurzaamheidscentrum Weizigt twee klassen van de Statenschool warm mogen verwelkomen op de Stadsboerderij. Op Warmetruiendag gaat door het hele land op heel veel verschillende plaatsen de dikke trui aan en de thermostaat minimaal 1 graad omlaag. Hiermee kan iedereen op een leuke en simpele manier zijn steentje bijdragen aan een beter klimaat. Daar doet Weizigt natuurlijk duurzaam aan mee! Groep 7 en 8 van de Statenschool dansten zich eerst Dit jaar opnieuw door passen- even lekker los én warm. de activiteiten te organiseren workshops. Meegebrachte voor deze dag koekjes in de voor basisschoolleeringen. oude, warme kledingstukken vorm van een trui, die uitgeDansen, pimpen, bouwen werden omgetoverd tot een deeld werden aan alle deelneSpeciaal voor bovenbouwleer- waar fashion item. Daarna mers. lingen organiseerde Weizigt ontdekten leerlingen aan de leuke, verwarmende activi- hand van de solar-toren van Warmetruiendag teiten. Zo’n 50 leerlingen uit LexLab het principe achter Vanaf 2013 organiseren groep 7 en 8 van de Staten- zonne-energie. Ze maakten Greenchoice en Klimaatverschool dansten zich, met hun daarbij een zonneboot waar- bond Nederland de Warmejuffen en hulpmoeders, eerst van de werking uitgebreid truiendag: een actie met als even lekker los én warm. Van- getest en bewonderd werd. motto ‘de groenste energie wege het prachtige lenteweer Warme chocolademelk mag is de energie die je niet ge(een tikkeltje wonderlijk voor niet ontbreken op Warme- bruikt!’ Op de nationale dag Warmetruiendag) werd er in truiendag, dus die werd in de van de energiebesparing zetde buitenlucht gedanst. Ver- lentezon gedronken. Gemiva ten mensen de thermostaat volgens startten de twee SVG-groep maakte speciaal allemaal minimaal één graad la-

In het Minipraathuis In het Minipraathuis, je weet wel, aan het Weeshuisplein 4, is elke woensdagmiddag Kinderclub. Wat doen we allemaal? Kn utselen, koken, uitjes, en nog veel meer andere leuke, gezellige activiteiten. Kom meedoen met ons, je vind het vast leuk! Het is van 15.00-17.00 uur en het kost 50 eurocent. We houden jullie op de hoogte. Marina, Sieglien, Mevies en Trees

Jaargang 25, maart 2019, nummer 1

Molen Kyck over den Dyck: een Dordts monument...

“Geweldig om aan mee te werken”

Het oude bestuur van de molen stapte vorig najaar in zijn geheel op na jarenlange inzet. Door grote betrokkenheid van de vrijwilligers is er een nieuw bestuur, dat zich graag aan u, wijkbewoners, wil voorstellen. Dus trokken de fotograaf van de Poorter en ik op een stormachtige maandagmiddag naar de molen aan de Noordendijk. We worden hartelijk ontvangen door Erna Steingröver, bestuurslid voor PR, marketing en educatie. Tjepke Steijaert, penningmeester en Maria Vermijn, aansturing vrijwilligers, zijn ook aanwezig. Wat later stapt Christeli den Dunnen, secretaris ook naar binnen.

Christeli: “Ik hoorde van Erna dat er een secretaris gezocht werd. Ik ben goed in administratie, dus ik gaf me op. Ik vind het leuk om me in te zetten voor de molen. Het zijn fijne mensen om mee samen te werken. Inmiddels hebben we de eerste hobbels gehad, maar dat is de Hoe kom je op het idee om bestuurs- opstartfase, daardoor laten we ons Voordat er gemalen wordt moeten de wieken op de wind gezet worniet ontmoedigen.” lid van de molen te worden? den. Dus eerst kijken de molenaars hoe de wind staat... Erna: “Ik kwam in aanraking met Foto’s: Kees Dijkman de molen door mijn man, Peter Tjepke: “Ik heb bij Dupont gewerkt Raggers die is hier al acht jaar op de financiële afdeling, dus ik waren er in Dordt ruim 100 molens, molenaar. Na 40 jaar in het basis- weet wat het is om op de centjes nu is er nog maar één. Dus om dit doen kan zich aanmelden, ze zijn onderwijs heb ik me aangemeld: ik te passen. We krijgen wel subsidie monument in stand te houden, daar welkom! En, niet onbelangrijk: ben goed in sociale media, ik kan van de provincie, dat is wel rede- zetten we ons graag voor in.” wie meewerkt krijgt ook korting wel wat betekenen op het gebied lijk stabiel, maar niet voldoende. op de molenproducten.” De molen van PR en educatie. En dat ben ik Gemiddeld moeten we voor 20.000 Maria: “Toen vorig jaar het bestuur is ook een opleidingsmolen voor gaan doen. We proberen de ruim- euro per jaar aan groot onderhoud liet weten dat zij er mee gingen nieuwe molenaars. De molenaarsstoppen, was dat wel even een groep besteedt hier veel aandacht schok. Met de vrijwilligers van aan. Op dit moment is er nog een de activiteitengroep hebben we de leerplek over naast de twee andere schouders eronder gezet. We vorm- leerlingen. den een adviescommissie om een nieuw bestuur te zoeken. En dat is Nieuwe plannen? ons gelukt, we hebben nu weer een Erna: “We gaan in de expositievoltallig bestuur en we gaan door. ruimte een museum inrichten waar Maar er zijn ook nieuwe plannen. de geschiedenis van de molens in Als er nog meer vrijwilligers bij- Dordrecht zichtbaar wordt gemaakt. komen, kunnen we nog vaker open We gaan meedoen aan Kunstrondje zijn. Er zijn mensen actief in de Dordt en zijn dus voortaan de eerste winkel voor de verkoop van meel. zondag van de maand ook open.” En anderen werken op de vulzolder Voor vertrek maken we nog kennis en pakken het meel in handzame met Jan Baan, voorzitter, en Jaap Korzakken. Het zijn ontzettend gezel- teweg, bestuurslid en bakker (voor de lige groepen, waarmee het enorm contacten met de bakkerswereld). Ria Besjes leuk werken is. Wie ook mee wil Het nieuwe bestuur, bijeen voor de vergadering. Staand: Jaap Korteweg, bestuurslid en bakker, Jan Baan, voorzitter. Zittend: Erna Steingröver, bestuurslid PR, marketing en educatie, Christeli den Dunnen-Nieuwenhuizen, secretaris, Tjepke Steijaert-Valk, penningmeester.

Openingstijden: De molenwinkel is op zaterdag open van 10.00-16.00 uur. (In juli en augustus van 10.00-13.00 uur.) Er zijn diverse producten te koop: volkorenmeel, spelt, koolhydraatarm-meel en glutenvrije producten.

ten vaker te verhuren en de molen meer bekendheid te geven. Dat wil zeggen: alle Dordtenaren kennen de molen wel, maar dat hier molenaars aan het werk zijn, dat je versgemalen meel kunt kopen en de ruimte kunt huren voor een feestje of een vergadering, dat weten heel veel mensen niet. Regelmatig worden hier ook schoolklassen rondgeleid. Dat kan in combinatie met een lesbrief zodat de kinderen vooraf al informatie hebben. Zo’n les kan ook heel goed ingepast worden in een project rond duurzaamheid. Want wat is er nou duurzamer dan op de wind gemalen meel?”

Rondleiding: Duur ongeveer 1 á 1,5 uur, gezien de beperkte ruimte kunnen 20 tot 25 mensen tegelijk naar boven. De stelling is op de zesde zolder, daar heeft u een fraai uitzicht. Ook voor schoolklassen.

laten doen, dat moeten we ergens vandaan zien te halen. Regelmatig moet er geschilderd worden en er komt wel wat kijken om zo’n oud monument in bedrijf te houden. Er komt uiteraard ook geld binnen van de verkoop, bezichtigingen en verhuur. En donateurs niet te vergeten, maar zo’n groot bedrag geeft wel wat zorg. Maar het gaat ons vast wel weer lukken.” Een hoop zorgen en dat doen jullie allemaal vrijwillig? Erna: “Het is toch geweldig om mee te werken aan deze molen? Van meer dan 300 jaar oud! Vroeger

Geschiedenis in het kort In 1713 bouwden Van der Schep en Kivit, zwagers, de ronde stenen stellingmolen die er nu nog staat. Omdat het malen van mout niet genoeg opbracht werd in 1740 begonnen met het malen van koren. Generaties lang bleef de Kyck over den Dyck in het bezit van de families Schep en Kievit. Door het dempen van de Houthaven in 1899, zakte de molen scheef, waardoor het op de wind zetten lastiger werd. Ook bedrijfseconomisch werd de toestand slechter. Mouthaan wilde door wieken en as te verkopen geld voor het onderhoud krijgen. Dankzij stadsarchivaris Van Dalen kwam de molen op de monumentenlijst van de gemeente en werd gerestaureerd. Toch verkocht Mouthaan de molen in 1943 en werd de molen verhuurd aan J. Schuurman. Na de oorlog bleek het malen op windkracht niet rendabel. In 1952 werd de molen aan de gemeente verkocht. Opnieuw volgde een restauratie, slecht uitgevoerd. De gemeente verplichtte molenaar Schuurman om de wieken ééns per week te laten draaien. Toen hij daaraan niet voldeed dreigde de gemeente de huur te verdubbelen. Een rechtszaak volgde en in 1966 werd Schuurman gedwongen de molen te verlaten. In de jaren zeventig werd de molen bewoond door een kunstenaarsechtpaar, de begane grond werd gebruikt als atelier, pottenbakkerij en galerie. Af en toe draaiden de wieken, dankzij vrijwillige molenaars Arie Brand en Ton Mortier.

Verhuur: U kunt uw feesten en partijen in de molen houden. Korting: Voor een bedrag van € 18,- (of meer!) bent u donateur. U heeft met één introducé gratis toegang. Vrijwilligers: De molen draait dankzij bijna 40 vrijwilligers: molenaars, in de winkel, in de vulploeg, public relations, website, technisch onderhoud en in het bestuur van de stichting. Samen met de wind en met elkaar zorgen vrijwilligers dat de molen draait.” Ook meedoen? Meld u aan! Voor contact hierover, mail naar: secretaris@molen-dordrecht.nl

Maria Vermijn: aansturing vrijwilligers, toont producten in de winkel Het is te danken aan Ir A.F. van Oord-Wiessing van het Gemeentelijk Woningbedrijf, dat de molen werd gerestaureerd. Zij overtuigde wethouder Verbakel van Monumentenzorg, en startte in 1994 een projectgroep. In 1997 werd Stichting Molen Kyck over den Dyck opgericht, die de molen voor 1 gulden kocht van de gemeente, met een zak geld erbij en de verplichting tot maalvaardige restauratie. De molen werd gefundeerd op 40 heipalen, rechtop gezet en van nieuw interieur voorzien, zonder woonfunctie. Sinds 2001 is de molen volledig operationeel met twee koppels stenen, plus een elektrisch aangedreven maalstoel, inclusief zeef.

Meer weten?

De winkel wordt op zaterdag druk bezocht,

Het maalwerk met zijn enorme houten tandwielen is indrukwekkend om te zien.

Draaiende wieken, stappende paarden, Jaarboek 2008 Historische Vereniging Oud-Dordrecht, drs C.J.P. Grol en J. Zondervan-van Heck De reus op de dijk, 2001, Gert van Engelen. Beide te koop in de molen.

Administratie & Belasting Adviesbureau Is net zo enthousiast over uw zaak als u!

Grand Tour langs steden waar de kunst tot bloei kwam

cursus door kunsthistorica drs Annenies Keur

v.d. Werken

Administraties Belastingzaken Bedrijfsadviezen

Succesvol ondernemen vraagt om deskundige begeleiding en een goede adviseur. Wij zijn gespecialiseerd in het MKB en startende ondernemers. Wij leveren tegen redelijke tarieven maatwerk op het gebied van: • financiële administratie en jaarrekeningen • loonadministratie • belastingzaken • advisering

Belt u ons voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek v.d. Werken Noordersteeg 3 3311 RV Dordrecht T 078 630 01 55

adm.vdwerken@tiscali.nl

Giovanni Paolo Panini (1691-1765)

Heerlijk is het om op reis te gaan. Met een beetje geluk keer je terug als een ander mens. Dat was precies de gedachte bij de Grand Tour die welgestelde jongelieden ondernamen in de achttiende eeuw. Reizend langs de steden van weleer, waar ooit de ‘grote kunst’ werd gemaakt, kregen ze de kans om hun blik te verruimen. In deze cursus gaan we - in gedachten - op reis naar zulke steden. Plaatsen waar de kunst tot bloei kwam toen de omstandigheden daarvoor ideaal waren. En terwijl de tijd verstreek, de bakens werden verzet, en andere steden het stokje overnamen, restten de kunst en de architectuur, als getuigen van het glorieuze verleden. Wie waren de bouwmeesters en schilders van dit werk; welke opdrachtgevers stelden er destijds belang in om hun beurs ervoor om te keren? Onze ‘Grand Tour’ voert door tijd en ruimte, en bestrijkt zo de hele kunstgeschiedenis in vogelvlucht: langs de capitolen van de klassieken, de grote centra van vroeg geloof, de florerende markten van middeleeuwen en renaissance, de metropolen van de wereldmacht en de broedplaatsen van de moderne kunst. Zo komen we onder meer in Athene, Rome, Parijs, Wenen en New York. Je zou er de reiskriebels van kunnen krijgen...

Beter Voor Dordt vertegenwoordigt uw belang in het Centrum.

Roland van der Klaauw

Marieke van Eck

Herman van der Graaf

Nu ook bereikbaar via WhatsApp; 06 - 1220 1572

Op woensdag van 19.30-21.30 uur, data: 20 en 27 maart, 3, 10, 17 april 2019 lokatie: cultuurcentrumToBe/Energiehuis, Noordendijk 148, Dordrecht prijs: € 90,- aanmelding via e-mail: annenies.atelier@gmail.com/kunstgeschiedeniscursus

Ik voel me zo vaak leeg.

Ik voel me vaak alleen.

• Speels, liefdevol en vakkundig! • Van baby tot puber • Rots & Water als basis

Ik zou wel wat meer of andere contacten willen.

Je Bent Niet Alleen

Ga aan de slag met het werkboek Creatief Leven

Onder begeleiding van WALK FOR (F)IT! wordt er tijdens de bijeenkomsten een half uur met elkaar gewandeld en worden er oefeningen gedaan. Alle leeftijden en niveaus kunnen hieraan meedoen. Ook ontvang je tips over voeding, leefstijl en houding.

Basisschool Voorschool Peutergroepen Kinderopvang BSO

Kijk voor meer informatie op www.ikcdewereldwijzer.nl

Ik voel dat ik er niet bij hoor.

Tijdens acht bijeenkomsten maak je een positieve omslag in je leven door op zoek te gaan naar je eigen waarden, interesses en vaardigheden. Je wordt zowel individueel als in klein groepsverband gecoacht. Op een creatieve manier, met eenvoudige opdrachten, leer je je gevoelens van eenzaamheid zelf aan te pakken. Zo leer je jouw leven in eigen hand te nemen.

Kinderen floreren & presteren door talentontwikkeling

Waar?

IKC de Wereldwijzer Doelstraat 13 3311XD Dordrecht tel: 078 6142561 leny.tholhuijsen@skoba.nl ikcdewereldwijzer.nl

Horloge-Batterijen

elke 3e zaterdag van de maand

Wanneer? Vanaf 5 maart om de week op dinsdag van 13:30 tot 16:30 uur. Deelname is kosteloos. De cursus is inclusief het werkboek, koffie, thee, materiaal voor de acht bijeenkomsten en trainingen van WALK FOR (F)IT!.

Repair Café in Sta Pal

Cultureel Centrum Sterrenburg Dalmeyerplein 10, 3318 CB Dordrecht.

Open van: 10.00-13.00 uur Los gekocht: =C3,50 Met inzetten: =C4,95 Ook voor uw horlogebandjes Leder: =C8,95 Metaal: =C11,50

Meedoen?

Gratis gemonteerd

Meld je aan bij Viveca Chatlein, Buurtwerk Dordrecht T 078 654 97 47 viveca.chatlein@meeplus.nl MEE Buurtwerk oost

Ted Bogers

Vogelplein 40 Tel. 078 - 613 94 64 tedbogers@gmail.com www.tedbogers.nl

Op zaterdag 16 maart en zaterdag 20 april

7 Koken uit de tuin

Jaargang 25, maart 2019, nummer 1

Klok Vrijwilligershuis staat op 10 voor 12

De voorpagina van Poorter 4, vorig jaar opende met de kop: ‘Hoe verder met het Vrijwilligershuis?’ met als onderkop: ‘Gooi geen oude schoenen weg voor je nieuwe hebt…’ Daarboven een mooie foto van het pand op de Spuiweg - hoek Singel met op de gevel in kapitale letters Vrijwilligershuis Drechtsteden. Een cursiefje opzij meldde dat je hier alle hulp en ondersteuning kon krijgen. De klok op de foto stond op tien voor drie. Mary Ruisch beschreef in het artikel dat het College van B&W in februari vorig jaar besloten had de subsidie voor het Vrijwilligershuis met ingang van 2019 te stoppen. En de storm van verontwaardigde reacties uit het veld die daarop volgde. Het Vrijwilligershuis ging met het veld en haar leden in gesprek om te zien wat beter kon. De gemeente hield al eerder een evaluatieonderzoek en er werd een onafhankelijke enquête gehouden door Onderzoekscentrum Drechtsteden (OCD). Daaruit bleek dat het Vrijwilligershuis het redelijk goed deed en met een dikke zeven werd gewaardeerd. Mary eindigde met: “Hopelijk leidt dat ertoe dat de subsidie van de gemeente gehandhaafd blijft zodat de medewerkers van het Vrijwilligershuis met veel enthousiasme en nieuwe energie verder kunnen werken om hun dienstverlening en kwaliteit waar nodig, te versterken. Wij (de redactie van de Poorter, ook allemaal betrokken vrijwilligers) blijven de discussie volgen en zullen de komende tijd de ontwikkelingen van het vrijwilligersbeleid met u delen!”

Intussen is op 31 januari een bijeenkomst tussen de gemeente en alle betrokkenen geweest. Op tafel lag een notitie vol waardering voor vrijwilligerswerk, dat de gemeente wil steunen en stimuleren. Er staat: Iedereen die iets passends zoekt om zich vrijwillig voor in te zetten en partijen die mensen zoeken die zich vrijwillig voor hun organisatie willen inzetten, moeten gebruik kunnen maken van een goed werkende infrastructuur ter ondersteuning. Die heb je al in het Vrijwilligershuis zou de logische volgende zin zijn. Maar nee, de subsidie wordt toch ingetrokken per 1 juli. Waarom blijft een raadsel. Van die vergadering is geen verslag, er komt een memo voor de raadscommissie. Om welke bedragen gaat het? Hoeveel mensen betreft het en wat gebeurt er met die mensen? € 325.000 voor het Vrijwilligershuis waarvan € 185.000 voor het SSKW. Het betreft vier medewerkers van MEE Drechtsteden die binnen die organisatie een andere plek zullen krijgen. En acht medewerkers van SSKW waarvoor de toekomst erg onzeker is.

Klok staat nu op 10 voor 12 voor het Vrijwilligershuis: de subsidie wordt toch ingetrokken per 1 juli van dit jaar.

Wat zegt de gemeente? We vroegen de gemeente om een reactie want de klok staat nu op 10 voor 12. Er komt geen duidelijk antwoord op de vraag waarom de subsidie wordt gestopt. “Het college is van mening dat structurele verbetering ten aanzien van het vrijwilligershuis in de huidige vorm niet meer kan worden verwacht.” Wat er dan mis is met het vrijwilligershuis en waarom die structurele verbetering niet kan - wat dat ook wezen moge - blijft koffiedik kijken. Op 13 februari was er een raadscommissie. In die vergadering werd gezegd: “Gooi geen oude schoenen weg voor je nieuwe hebt.” Ook het vrijwilligershuis mocht inspreken en pleitte voor het instandhouden van één expertise- en dienstencentrum. Waar men met alle soorten vragen

terecht kan, van waaruit onderzoek kan worden gedaan. Met een goed georganiseerde verbinding met alle sectoren. Dat werkt nu goed, via de platforms en het netwerk voor vrijwilligerswerk in zorg, cultuur, taalonderwijs, informele hulp. “Wij hebben expertise rond regelgeving, privacy, verdringing van arbeid. Wij delen onze kennis en die van tientallen organisaties. Wij hebben de kennis en tools om te komen tot duurzame matches.”

Boerenkoolfrittata ‘Is ’t weer op Sint Gregorius (12 maart) dol, dan kruipt de vos reeds uit zijn hol.’ Zegt deze oude spreuk. Mooi weer in aantocht zou je dus denken, maar let op! We worden wel gewaarschuwd, want: ‘is het helder zonder vlagen, schuilt hij nog veertien dagen.’ Het vosje op ons landje heeft zich nog niet laten zien, dus zit het misschien nog in zijn hol en is de winter nog niet voorbij. We houden de slimmerik in de gaten! Het vogelvolkje vliegt geestdriftig af en aan om zich tegoed te doen aan het voer dat we aanbieden. Sommige snelle jongens zijn de nestkastjes al aan het inspecteren: met zo’n drukte moet je er vroeg bij zijn. Ook mijnheer fazant laat zich veel zien en zelfs een van zijn - altijd schuwe - hennetjes kwam ook eens kijken. Wat er voor onszelf nog aan eetbare groente groeit, daarmee is het aanbod eenvoudig geworden: winterprei, spruiten en boerenkool. Maar evengoed allemaal goed voor een gezonde hap. En met die boerenkool valt heus nog wel iets anders te maken dan stamppot: een lekkere frittata met hüttenkäse bijvoorbeeld.

Hoe verder? Op 12 maart is er weer een commissievergadering en dan is er een B&W-voorstel over het vrijwilligersbeleid en de uitvoering daarvan. Wordt vervolgd... Ton Delemarre

Galerie Maurice Vrolijk stopt

“Jammer, zegt Maurice Vrolijk. En “jammer” zeggen ook de Dordtse cultuurliefhebbers. Eind maart sluit galerie Maurice Vrolijk. Voorgoed. Weer brokkelt een stukje cultuurgebied af.

Het cultuurklimaat wordt schraal. Vrolijk zoekt de oorzaak in de stroom van aanbiedingen op internet en weinig interesse voor kunst bij jongere mensen. De malaise is internationaal, ook in New York en België vallen galeries om. De kunstmarkt richt zich op topkunst van bekende namen. Vrolijks idee was juist een podium bieden aan kunstenaars die geen grote bekendheid hebben. Hij heeft bekende namen als Heijboer en Taekema in stock, maar zijn hart gaat uit naar de kunstenaars die het nog moeten maken. Op de website art-vrolijk.nl is een goed overzicht te vinden van de uitgebreide collectie. Na de verkoop van zijn grafisch bedrijf begon hij de galerie aan de Riedijk en maakte sinds 1996 zo’n drie tentoonstellingen per jaar. Hij zit niet vast aan een bepaalde stroming: abstract en figuratief, het kan beide. Schilderijen en sculpturen, glaskunst, het versterkt elkaar. Hij kijkt met genoegen terug. Financieel is hij er niet beter van geworden, integendeel. Het is een mooie liefhebberij die boeiende ontmoetingen en gesprekken oplevert en de genoegdoening kunstenaars vooruit te helpen. Bovendien klanten

tie bevestigd van het Gezicht op het Groothoofd van J.C. Schipperus, waarvan het origineel in het Museum van Gijn hangt. Even verderop hangt een kleurig gezicht op het Groothoofd van Jacob Taekema, ook door Vrolijk verzorgd. Met de gekleurde schapenkoppen die op hier en daar opduiken, is de titel kunstzinnigste straat van Dordt welverdiend.

Galerie Vrolijk aan de Riedijk, nog tot eind maart...

voor een redelijke prijs kwaliteit te leveren. Een hoogtepunt was de tentoonstelling van Dordtse kunstenaars in 2017, geopend door Burgemeester Brok.

Foto: Jole Kraaijo

Vrolijk was de man die zorgde dat de Riedijk de kunstzinnigste straat van Dordt werd. Op zijn initiatief werd tegenover zijn galerie een meer dan levensgrote reproduc-

Nodig voor vier personen: 500 gr panklare boerenkool 6 eieren 200 gr hüttenkäse 100 gr gorgonzola, in blokjes 1 rode puntpaprika 2 knoflookteentjes 2 eetlepels olijfolie halve eetlepel gedroogde Italiaanse Ook door Instagram en Facebook kruiden haalde Vrolijk weinig nieuwe klan- versgemalen peper naar smaak ten binnen. Hij houdt een laatste Verwarm in een wok de olijfolie. uitverkoop met sterk gereduceerde Schil de knoflook en snijd in plakprijzen. En daarna? “Eerst een half jes. Snijd de paprika in reepjes en jaar uitrusten in Spanje en dan zien roerbak beide groenten in de wok we wel verder...” op matig hoog vuur tot ze zachter Ton Delemarre worden. Doe dan hand voor hand de boerenkool en de Italiaanse kruiZie ook www.art-vrolijk.nl den erbij en laat alles, al omscheppend, slinken in zo’n 5 minuten. Laat afkoelen. Verwarm de oven voor op 200 graden. Klop in een kom de eieren los, samen met de hüttenkäse en versgemalen peper. Schep het boerenkoolmengsel hier doorheen. Verdeel het mengsel in een ingevette ovenschaal van 20 x 30 cm en leg de stukjes gorgonzola erop. Bak dan de frittata in het midden van de oven in 25 minuten lichtbruin. Serveer met gebakken aardappelen, aardappelpuree of volkorenbrood. Voedzaam en lekker: eet smakelijk!

Er zwom een schildpad...

Er zwom een schildpad in de Vest hoe is hij daar gekomen? Hij was op weg van Boedapest met eindbestemming Rome maar bij de afslag naar de Po heeft hij de Rijn genomen en via Merwede en Lek in Dordt terecht gekomen. Hij heeft zich aan Dordrecht gehecht Hij taalt niet meer naar Rome Veel te ver zwemmen bovendien allemaal tegenstromen...

Ton Delemarre

Maartje Schaffels Foto: Ada d’Hamecourt

Jaargang 25, maart 2019, nummer 1

KRUISWOORDRAADSEL

Het water was eerst Het water was eerst pas later hadden we het land onze kieuwen sluitend kropen we op het strand Daar staan we dan de menselijke soort ontheemd onthand Het water was eerst pas later hadden we het land Onze kieuwen verliezend kropen we op het strand daar staan we dan - de menselijke soort ontheemd onthand Ton Delemarre

Verticaal: 2. ytrium, 3. zandheuvel, 4. menigte, 5. geheimschrift, 6. meisjesnaam, 7. spil, 8. prettig, 11. heimwee, 13} mnl. bij, 15. medisch specialist, 16. rund, 18. Spaans riet, 20. gever (v. bloed bv), 22. deksel, 23. deel v.d. hals, 26. bloeiwijze, 28. godin v.d. dageraad, 30. wand, 31. paar, 34. dierengeluid, 35. een zekere, 37. kilovolt, 39. lidwoord.

Los de puzzel op volgens de omschrijving. Zet gelijkgenummerde letters in de oplossingsbalk. Bij juiste invulling leest u hier de naam van een reeks evenementen in verband met een belangrijke historische gebeurtenis in Dordrecht. Puzzel mee en maak kans op een VVV-cadeaukaart van 15 euro! Stuur uw oplossing onder vermelding van uw naam en adres naar: De Poorter, Spuiweg 89, 3311 GT Dordrecht. Of mail naar: r.besjes@kpnmail.nl. De oplossing van onze kerstpuzzel was: fijne feestdagen, met als winnaar: N. Weggemans. Gefeliciteerd!

Vrijwilligershuis nieuw afhaalpunt Groene Kratje Vanaf begin januari biedt Vrijwilligershuis Drechtsteden onderdak aan Rechtstreex Dordrecht en Groene kratje van Drechtstadsboer. Elke woensdag van 15.00-19.00 uur kunnen groentepakketten worden opgehaald op de Spuiweg 93. Het Vrijwilligershuis staat open voor alle vragen en initiatieven over vrijwillige inzet. Mensen die zich willen inzetten, vrijwilligersorganisaties, politici, ambtenaren, initiatiefnemers van burgerinitiatieven en dergelijke bellen en mailen regelmatig. Fokje Bosma, coördinator, vindt het een prima oplossing om ook ruimte te bieden aan het afhaalpunt voor het Groene kratje van Drechtstadsboer. Zo vinden

Synode 5D, tijdreis naar 1618 Half januari was de officiële lancering van Synode 5D, een tijdmachine die de bezoeker meeneemt naar het Dordrecht van 400 jaar geleden. Met deze nog nooit eerder vertoonde, 3D virtuele reconstructie van het verleden, dwaal je rond langs prachtig vormgegeven gevels, havens en poorten. Daarnaast biedt Synode 5D toegang tot uitgebreide informatie. Over het dagelijks leven, kunst, religie, handel en politiek. Uniek in Nederland, is dit een meeslepende en nieuwe manier om de geschiedenis te ontdekken. Verrassende verhalen Synode 5D is een digitaal platform, dat thuis vanachter de pc kan worden bezocht: www.synode5d. nl. Ook ter plekke - met telefoon

of tablet via de gratis app synode 5D - laat het zien hoe het er ooit uit zag. Op zes plekken in de binnenstad duik je in het verleden van Dordrecht en kom je verrassende

Brocante in Grote Kerk Op 30 maart organiseert Heerenlanden Events: Brocante in Grote Kerk. Ruim 50 brocanteurs laten op deze prachtige locatie hun mooiste brocante zien, variërend van romantisch, stoer, shabby tot industrieel. Kom heerlijk struinen tussen de prachtige brocante kramen. Ook een hapje en drankje zal niet ontbreken! De middeleeuwse Grote Kerk van Dordrecht is een gebouw met een rijk verleden, waarvan de oorsprong ligt in de 11e eeuw. Van 10.00-16.30 uur, entree: 4,00, kinderen tot 12 jaar gratis.

ook ‘nieuwe’ mensen hun weg naar het Vrijwilligershuis. Bosma: “Zo simpel kan ons werk soms zijn.” Meer informatie zie www.rechtstreex.nl Van alle markten thuis Op de website van het Vrijwilligershuis kunt u ook terecht voor informatie over de Vacaturebank, Vrijwilligersacademie, VrijwilligersPas, Kennisbank, Drukkerij en dergelijke. Voor meer informatie bel 078 - 200 02 23, mail contact@vrijwilligershuisdrechtsteden nl of kijk op www.vrijwilligershuisdrechtsteden.nl

Heerenlanden Events Froukje Bogaard, tel. 06 - 4822 1568

zaken te weten. Lees over Jacob de Witt, de ‘banckroetkoopman’, de Grote Kerk met haar stompe toren, de gasten van café de ‘Naedorst’, de Kleine IJstijd en nog veel meer. Voor kinderen van groep 5-8 is er een kinderversie. De route loopt dwars door het centrum van Dordrecht, van de Groothoofdspoort via de Wijnstraat naar de Doelstraat. Voor iedereen Synode 5D is geschikt voor alle leeftijden en niveaus: van kinderen en dagjesmensen tot studenten en experts. Ook is er een Engelse versie beschikbaar. Ambassadeur van Synode 5D is Maarten van Rossem, ‘s lands bekendste historicus en liefhebber van Dordrecht. Beleef deze interactieve bezoekersgids, encyclopedie en educatiemiddel ineen, nog tot 29 mei.

Meer weten? Mail: info@stichtingverborgenstad.nl of kijk op www.synode5d.nl

Was getekend...

Lucy Wouters

Horizontaal: 1. belangengroepering, 9. kever, 10. gewicht, 12. anno Domini, 14. schuur, 16. boksterm, 17. zot, 19. vermoeid, 20. fraaie kleding, 21. grap, 23. Egyptische godin, 24. myth. Reuzen, 25. voeg, 27. matig koud, 29. voorzetsel, 30. Middelbare Technische School, 32. zeevis, 33. slede, 34. borstbeeld, 36. silicium, 37. lage temperatuur, 38. slot, 40. kledingstuk.

Beginnerscursus Frans

Wilt u Frans leren spreken, lezen, of beter verstaan? In wijkcentrum StaPal start binnenkort een beginnerscursus. Iets voor u? Start vanaf woensdag 3 april: Dag en tijd nog nader overeen te komen Wijkcentrum StaPal, Otto Dickeplein 1 Meer informatie: Mirjam van der Schoor, docente tel. 078 - 613 82 83, mail: m.vanderschoor@filternet.nl

Het rustieke Damiatebruggetje aan het eind van de Kuypershaven. Een aantal jaren heb ik op het Vlak gewoond, en was dit mijn uitzicht. Daarna verhuisde ik naar een heel gewone straat in het Land van Valk. Ik kon het er niet erg wennen... Ria Besjes