jaargang 30 • nummer 3 • mei 2020 UITGEVER TIENPLUS • JACOB MARISSTRAAT 70 • 3314 TK DORDRECHT • TELEFOON 078 - 750 89 66 • E-MAIL WIJKKRANTREELAND@LIVE.NL • FACEBOOK.COM/WIJKKRANTDEREELANDER
2
Ik woon hier al een tijdje
3 Buurtwerken in coronatijd
4
Het waterbedeffect van betaald parkeren
Sinds eind maart staat er op de hoek van de Cronjéstraat en de Marthinus Steynstraat een kleurige houten brievenbus. De bus is bedoeld voor ‘Lieve Briefjes’ en neergezet door Elvira van Bochove. Elvira woont in de Cronjéstraat en is kunstenaar. Ik heb op een zonnige zaterdag met haar afgesproken bij ‘haar’ brievenbus. Met een mok koffie komt ze de straat door lopen, ondertussen handig slalommend om buiten klussende buren te vermijden. Ze vertelt hoe ze op het idee is gekomen van de brievenbus. “Het idee om kinderen die nu thuis zijn iets te laten doen voor ouderen was eigenlijk ontstaan vanuit een Facebookgroep. Mijn dochter tekent graag en langsgaan bij de ouderen om de tekeningen af te geven kan niet, dus dan is een brievenbus handig.” Hoe werkt het? “Je stopt een briefje of kaart of gedichtje in de brievenbus en ik kijk dagelijks wat er in zit. Dat geef ik aan mijn buurvrouw omdat zij contacten heeft met verzorgingshuizen Het Parkhuis, De Sterrenlanden en Dubbelmonde.” (Een oudere dame stopt ondertussen wat kaarten in de bus.) Van wie zijn de briefjes? Wie schrijft ze? “Nou, dat zijn dus ook volwassenen. Waarschijnlijk omdat juist zij begrijpen
Elvira’s Lieve Briefjes Elvira van Bochove bij haar brievenbus in de Transvaalbuurt
hoe belangrijk een kaartje kan zijn. En kinderen vinden een keer een tekening maken wel leuk, maar zij zijn ook bezig met andere dingen. Volwassenen schrijven meerdere kaarten in één keer zodat meer ouderen er plezier van hebben. Dat doen kinderen niet.” Waar staan de andere brievenbussen? “Dit is nu nog de enige brievenbus voor Lieve Briefjes in Dordrecht. Ik hoop echt dat het navolging vindt in andere wijken. Er komt in ieder geval een kartonnen brievenbus op het Vogelplein bij Plus. Ik heb een Facebook-
pagina lievebriefjesdordrecht en een website lievebriefjes.wordpress.com aangemaakt. Daar komt ook het ontwerp van de brievenbus op te staan, gemaakt door mijn vriend. Zo kun je ‘m makkelijk namaken. Deze bus staat toevallig op een boomstronk van een gekapte boom, maar er is altijd wel een plekje te vinden. Als de coördinatie een probleem is dan kan ik daar bij helpen en er zijn voldoende vrijwilligers die mee willen helpen om de kaartjes en briefjes af te leveren bij de verzorgingshuizen.” Tekst en foto Sylvia Korpel
Tiny Houses TussenTij 5 Verleden & Heden Het Sumatraplein
Het terrein aan de Noordendijk bij de Vlij. Foto Maarten Bas van Driel
6 Dordtse Doorpakker in het Land van Valk
7 Subsidie Dordwijkzone
Slechts twee maanden later dan gepland staan ze er dan toch. Drie kleine huisjes, of in goed Nederlands: ‘Tiny Houses’. Op het uitgestrekte grasveld aan de Noordendijk, waar twee jaar geleden nog het Gemeentelijk Lyceum stond te vergaan. De aangrenzende Regenboogschool heette hen, door middel van een vrolijk spandoek, van harte welkom: Rotterdammers Maarten Bas en Leonore met hun, uit twee afzonderlijke units samengestelde, houten huisje. Joost, Gaby en hun kinderen Timo en Jessie met een strakke kant en klare unit uit de fabriek. En Ruud en Hester met een
zelf getimmerd houtskeletbouwhuis voorzien van een dik pakket schapenwol-isolatie en fraaie duurzame accoyahouten geveldelen. Voor de zomer komen er nog twee huisjes bij. Ze mogen er met z’n allen in ieder geval tot en met september volgend jaar blijven wonen. En misschien wel langer, mocht de ontwikkeling van het
gebied tot definitieve woonwijk vertraging oplopen. Het tijdelijk wonen project is een initiatief van buurtwerk het Vogelnest uit de aangrenzende Vogelbuurt. De bewoners gaan, als Vereniging TussenTij, het terrein sociaal beheren. Vanuit het Vogelnest zullen sport- en spelactiviteiten op het grote grasveld worden georganiseerd.
als ‘groene long’
8 EigenWijsOnderwijs in het Reeland
Transport van een van de tiny houses.
Hoe zit het met besmettingsgevaar; blijft het virus niet aan het papier kleven? (Lachend) “Nou, in het begin dachten we dat het een week bleef plakken. Dat is gelukkig niet zo, maar ik heb toen wel geprobeerd om ‘mijn eigen‘ briefjes te ontsmetten in de oven. Dat was geen succes. De verzorgingshuizen distribueren de briefjes op een veilige manier en bewaren het eerst een dag.” Heb je nog andere ideeën voor deze periode? “Even niet. Ik moet ook nog ‘gewoon’ werken en mijn dochter is thuis. Ik ben nu vooral hier mee bezig en breid de website uit om andere initiatieven er op te plaatsen. Ik denk dat dat heel waardevol is. En we moeten het vasthouden natuurlijk de komende periode: het moet een vanzelfsprekendheid worden om een kaartje op de bus te doen.” Elvira leegt de brievenbus nog even. Er liggen aardig wat kaarten en briefjes in. Een lieverd heeft er wat boeken in gegooid, maar die kunnen beter in de minibiebs of in een weggeefkast. Heb je zelf een initiatief of idee om de coronapijn voor buurt- of wijkbewoners wat te verlichten, geef het door aan Elvira via facebook of mail info@ elvirabochove.nl.
Hester en Ruud voor hun zelfgebouwde tiny house.
Binnenkort beginnen de bewoners met de aanleg van moestuinbakken. Die gaan ze samen met leerlingen van basisschool de Regenboog vol zetten met lekkere groenten. Ook komt er een hoek met wilgentenen speelobjecten en een ontmoetingsplek voor de buurt met picknickbanken. Joost en Gaby gaan de komende anderhalf jaar ontdekken hoe deze woonvorm hen bevalt. Daarna hebben ze plannen om ergens zelf een klein huisje te gaan bouwen. Maarten Bas wil door de schat aan ervaring die hij heeft opgedaan met de negen maanden durende zelfbouw, er nu ook zijn werk van gaan maken. Hij wil andere mensen met dezelfde zelfbouwideeën gaan ondersteunen. “Bovendien kijk ik erg uit naar het samen met de andere bewoners ecologisch onderhouden en beheren van ons nieuwe buurtje op deze prachtige plek.” Ruud en Hester zijn een half jaar geleden met hun huisje begonnen. “Met een maquette 1:100 en nu staat ie er levensecht, ongelofelijk”, straalt Hester. Ze hebben er een berg tijd en energie in gestoken, naast hun baan. De huur van hun woning in de Vogelbuurt is opgezegd en ze zijn heel veel onnodige dingen gaan weggooien. “We zijn aardig aan het ‘ontspullen’ geweest”, zegt ze. Wat zijn de plannen als ze na september volgend jaar weer moeten vertrekken? “Geen idee”, zegt Ruud, “dat zien we nog wel. Er doet zich vast wel weer een mooie mogelijkheid voor om ons eigen zelfgemaakte kleine huis ergens neer te zetten”. Tekst en foto’s Gerard Zwinkels
Bewoners weten het beste wat er speelt in de wijk • Buurtwerk Dordrecht
column
Huh…… de Wantijbrug?
Ans van der Westen
2
Twintigtwintig; een jaar zonder Koningsdag, wat een zeldzame situatie. Laten we voor wat sfeer gewoon eventjes terugkijken op een vroegere versie. Halverwege de jaren zestig kwam ik met mijn ouders in Dordrecht wonen. We kwamen van de vaart en het leven aan de wal was nieuw voor mij. Omdat we met het schip voornamelijk in het buitenland waren, riep het begrip Koninginnedag niets bij me op. Ik had er geen ervaring mee. Gelukkig had ik in Dordt al gauw vriendinnen die me wegwijs maakten. “Vanavond is er een lampionnenoptocht, kom je ook?” Hoewel ik niet wist wat het was, wilde ik graag meedoen. Zij wisten er alles van, ik had een lampion nodig, die kon je kopen bij Pieters Bazar op het Vogelplein. Het was een winkel precies zoals die klinkt, er was van alles. De zaak was gevestigd op de plaats waar nu de Plus te vinden is. Meneer Pieters had een ruim assortiment in huishoudelij-
Het bank-stel in de optocht tijdens Koninginnedag.
Ik woon hier al een tijdje
was al bijna donker, er was toen geen
ke artikelen en speelgoed. En lampionnen dus ook. Ik mocht een mooie uitzoeken. Toen was het 30 april, ’s avonds, mijn vader ging met me mee, de verzamelplaats was op het Vogelplein. In mijn herinnering begon de optocht om half negen. Het
woon de tijd. We stonden klaar, stok in de hand en daaraan hing onze lampion waarin een kaarsje brandde, geklemd in een metalen voetje. Het tamboerkorps begon met de muziek en met een vrolijke kriebel in de buik sloten we achter hen aan voor een rondje door de Vogelbuurt. Prompt
door Ans van der Westen zomer- en wintertijd, we hadden ge-
Eenrichtingsverkeer Indische Buurt Noord De afgelopen maanden is de Indische Buurt Noord opnieuw bestraat. Het werk is bijna afgerond en de buurt heeft nu eenrichtingsverkeer. Het ziet er praktisch uit met de brede trottoirs, op veel plaatsen fietsnietjes en strak afgewerkte boomspiegels. Coby Janssen
Dat verdient een bloemetje! Deze keer gaat het mooie doorgeefboeket van De Reelander naar Liza de Jong. Ze werd verrast door Joke Verhoeven. Liza vindt het erg leuk en ze had het niet verwacht. Joke vertelt: ”Ik gun het haar zo ontzettend omdat, als ik haar nodig heb, ze voor me klaar staat. En er woont een goede vriend in de Bankastraat voor wie ze voor zorgt omdat hij blind is. Hij mag ook bij haar eten en douchen. En dan verzorgt ze nog haar moeder die in Sterrenburg woont.” Liza vult aan dat ze graag wandelt met haar oppashondjes. Ook leest ze graag en houdt ze van tuinieren. En als er activiteiten zijn vanuit het Vogelnest is Liza daar ook te vinden. Want koffie en thee schenken als ze met haar kraampje op het Vogelplein staat, vindt ze nu eenmaal erg gezellig.
Het Reelander boeket is beschikbaar gesteld door
Flora Calendula Reeweg Oost 83
&
Kopij E wijkkrantreeland@live.nl F FBredactiereelander@gmail.com De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden stukken in te korten, te bewerken of te weigeren. Volgende editie: 1 juli
DE REELANDER HEEFT EEN PAAL GESPONSORD IN HET HEKWERK VAN HET SCHAPENLANDJE.... Voortaan is dit mijn favoriete graasplekje
De Reelander verschijnt zes keer per jaar in een oplage van 5500 exemplaren. De krant wordt door vrijwilligers / wijkbewoners gemaakt en huis aan huis bezorgd in het Reeland. Redactie Margriet van Beek André Boesberg Mariska Gennisse Peter Jansen Coby Janssen Ad Klous Sylvia Korpel Robert Kraak Ans van der Westen Gerard Zwinkels
Tekst en foto Mariska Gennisse
R E ELAND
ging er een lampion in de brand. Daar werd weinig poespas over gemaakt. Hup, gooi op de grond, het vuur werd uitgetrapt en verder marcheren maar. Volgend jaar kopen we een nieuwe bij Pieters Bazar. Was er in die tijd al een Koninginnedagoptocht voor de kinderen? Ik weet het niet.... Toen ik in het ziekenhuis ging werken, in de jaren zeventig, wist ik het wel want ik zag de verklede kinderen en versierde fietsen op het voorplein van het Gemeenteziekenhuis. Iedere dertigste april werd er ’s morgens, door het muziekkorps dat de kinderoptocht begeleidde, een aubade gebracht aan de patiënten. Aubade?? Ik heb het nagezocht in de dikke van Dale (die van papier); “ochtendhulde met muziek of zang”. Nog weer eens een tiental jaren later liep ik met de optocht mee, met onze eigen versierde en gekostumeerde kinderen. Wat een plezier om een verkleedplan te bedenken en dat eenvoudig en met weinig kosten in elkaar te zetten. Hulde voor speeltuin Oosterkwartier, toen al en nu nog steeds, de organisator van dit feest. Koninginnedag was jarenlang vroeg opstaan om onze kinderen te schminken en te verkleden. Klokslag negen; daar liep ik dan “achter de muziek ‘an“ met klaverenkoning, de gelaarsde kat, een bolderkar met zeemeerminnen, narcisnimfen, een panter of Cleopatra. Ieder jaar wat anders. Dit jaar geen optocht of spelletjesmarkt, nergens in het land. En ook niet thuis met een stel op de bank Koningsdag kijken op tv. Dat brengt me terug bij de kinderoptocht, die keer dat onze middelste en ons buurmeisje samen op pad gingen. Het was een lange wandeltocht voor het stel en ze hadden ook nog wat mee te sjouwen: hun bank. Hun presentatie werd door de jury gewaardeerd, ze wonnen een prijs, in deze versie uit negenennegentig.
colofon
In de vorige column schreef mijn collega Gerard over de renovatie van de N3. Op humoristische wijze gaf hij weer welke invloed de ontoegankelijkheid van de Wantijbrug had op het dagelijks leven. Inderdaad sprak ik ook mensen die normaal in 20 minuten vanuit Dordrecht op hun werk in Sliedrecht waren en daar nu anderhalf uur voor nodig hadden. Zo zag ik op mijn werk plots ook veel collega’s met de fiets komen, regen en storm trotserend. “Ze laten de auto thuis!”, dacht ik verheugd. De motivatie bleek filevermijdend te zijn en niet milieubesparend. Ach, het milieu had er toch baat bij. Ja, die afgesloten N3, de stad stond op zijn kop, de regio slibde dicht en het Reeland kleurde geel door de verkeersborden. Iedereen sprak erover. Tot plotseling niemand er meer over sprak, de files korter werden, de afslag vanaf de Oranjelaan naar de Bankastaat al openging en voetgangers weer rustig de Reeweg konden oversteken. Want kort na de bezorging van de maarteditie van de Reelander veranderde het dagelijks leven voor alle Nederlanders. Het covid-19 virus verspreidde zich (meegevlogen) in februari vanuit Azië naar Europa, waar allereerst in Italië veel slachtoffers vielen. Een uiterst besmettelijk virus waar je heel ziek van kan worden. Hoe dam je dat in? Hoe bescherm je de bevolking? Welke maatregelen moeten er genomen worden? De overheid stelt contactbeperkingen in: blijf thuis, werk thuis, bezoek elkaar niet en als u de deur uit gaat blijf dan op anderhalve meter afstand van elkaar. Ik schrijf dit stukje rond de Pasen, we zijn nu een maand verder en min of meer gewend aan de nieuwe manieren. Kijk eens hoe goed het gaat: eenrichtingsverkeer in de winkels, wandelaars wijken wijd uit voor tegenliggers, er verschijnt een wekelijkse Vogeltjeskrant. Natuurlijk zijn er zorgen: over je gezondheid, je baan, je eigen bedrijf, je dierbaren ver weg of dichtbij. Want ook dichtbij is ineens verder weg dan anders. Het is ingewikkeld geworden. Sinds 3 april zijn de werkzaamheden aan de Wantijbrug afgerond, ik heb er niemand over gehoord…. Gerard eindigde zijn ironische column met : “Ik verlang terug naar mijn voorspelbare leven”. Wellicht doen we dat intussen allemaal en lijken de dagelijkse problemen door de renovatie van de N3 iets uit een ander leven, een futiliteit. De covid-19 pandemie heeft ons leven veranderd, op een manier die wij niet eerder meegemaakt hebben. De toekomst blijkt toch onvoorspelbaar.
Met de muziek mee
Sta je daar niet een beetje voor paal dan?
Uitgever advertenties bezorging TIEN Plus Jacob Marisstraat 70 3314 TK Dordrecht T 078 - 750 89 66 E tienplus@meeplus.nl W www.tienplus.net Opmaak Peter Jansen
JasPer
48
Druk Rodi rotatiedruk
De Reelander
Dochters van Dordrecht, dochters van het Reeland
‘Zo weinig weten we nog over het verleden’ Onlangs presenteerde Saskia Lensink haar boek ‘Dochters van Dordrecht’. Het boek gaat over de historie van Dordrecht aan de hand van vrouwengeschiedenissen. Saskia vertelt over haar boek: ”Op 8 maart 2013, Internationale Vrouwendag, maakte ik samen met Riet Molendijk een stadswandeling langs panden waar interessante Dordtse vrouwen gewoond of gewerkt hadden. De informatie die ik over deze vrouwen had verzameld, ten behoeve van de wandeling, heb ik altijd bewaard. Ik had in mijn achterhoofd daar nog eens iets mee te gaan doen. Toen in 2017 de voorbereiding van het project Zonen van Dordrecht van start ging opperde iemand dat er natuurlijk ook Dochters van Dordrecht zijn geweest. Dat bracht mij op het idee: Ik ga er een boek over schrijven. Dordrecht heeft heel veel interessante vrouwen voortgebracht. Het is eigenlijk verbazingwekkend dat deze, in hun tijd, beroemde vrouwen nu in veel gevallen in de vergetelheid zijn geraakt. Het begon met een onderzoek naar Maria van Berckel, de vrouw van Cornelis de Witt, wel een van de bekendste Dordtenaren. Van lieverlee kwam ik er achter dat er echt heel veel vrouwen waren die interessant genoeg waren om over te schrijven. Van sommige vrouwen kon ik wel een heel boek schrijven, zoveel was er over hen te
vertellen. Door mijn onderzoeken leerde ik heel veel van de geschiedenis van Dordrecht. Bijvoorbeeld dat Maria van Leuven in de veertiende eeuw de stad als bruidsschat kreeg. Het boek heb ik chronologisch opgebouwd. Dat wil zeggen dat het begint bij de legendarische Sura en het ontstaan van de grote kerk en eindigt in de vorige eeuw met de feministische vrouwenbeweging die ook in onze stad actief was.” Saskia Lensink was eerst in het onderwijs werkzaam. Door haar vrijwilligerswerk als redactrice bij ‘De Reelander’ kwam zij er achter dat ze de journalistiek heel erg leuk vond. Daarom heeft ze het onderwijs verlaten en is freelance journaliste en tekstschrijfster geworden. Eerder heeft ze samen met Caty Groen een boek met waargebeurde geschiedenissen over de Tweede Wereldoorlog geschreven. In het boek ‘Dochters van Dordrecht’ worden ook de geschiedenissen van twee beroemde Reelandse vrouwen verteld. Hieronder een korte samenvatting, uit het boek van Lensink, over deze vrouwen. Het boek is te koop bij alle boekhandels in Dordrecht.
Marie Schmitz
Met de heringerichte Vest en de rij wachtenden voor de ijssalon als decor geniet hij van een late lunch in het zonnetje. We hebben de afspraak al even geleden gemaakt, in een tijd waarin je van het woord corona hooguit dorst kreeg. Ik zwaai naar Karim en stel me op gepaste afstand voor. Karim de Kool is sinds 1 januari buurtwerker bij Buurtwerk Dordrecht en bedient het Reeland, minus de Vogelbuurt, en het centrum.
mei 2020
begon ze met schrijven. Dit ging voorspoedig. In 1921 verscheen haar eerste verhalenbundel: ‘Marietje’. In 1919 trouwde ze met de Dordtse beeldend kunstenaar Leen Verhoeven. Het echtpaar verhuisde naar een benedenwoning aan de Reeweg Oost 58A (nu 114), pal naast de begraafplaats. De moeder van Marie verhuisde met hen mee. Tijdens de Tweede Wereldoorlog gaf Marie onderdak aan twee Joodse onderduikers. Om die reden had ze de grote vuurdoorn voor haar huis laten uitgroeien. Zo hield ze pottenkijkers op afstand. Ze schreef veertien kinderboeken en ongeveer vijfentwintig boeken voor volwassenen. Enkele daarvan zijn in het Duits, Engels en Deens vertaald. Veertig jaar lang schreef ze boekrecensies voor NRC en ook in andere bladen besprak ze letterkundige werken. Alle achtenveertig klokken van het carillon van de Dordtse Grote Kerk hebben een ingegraveerde dichtregel van Marie Schmitz. Ze ontving verschillende onderscheidingen waaronder: Ridder in de Orde van Oranje-Nassau en Jacobsonprijs voor haar gehele letterkundig oeuvre. Op 10 juni 1972 overleed zij in Dordrecht. Het is jammer dat deze beroemde Reelandse uit ons geheugen is verdwenen. Zij verdient het dat op het huis aan de Reeweg Oost een plaquette komt met haar naam en geschiedenis. Zodat ze voor altijd in onze herinnering kan blijven.
‘Marie was zo klein dat Saskia Lensink voor het huis Reeweg Oost ze een stuk van de po114, waar Marie Schmitz woonde. ten van haar schrijftafel moest afzagen om Ella Riemersma er goed aan te kun‘Waarom Ella abrupt met haar carrière nen werken.’ (citaat stopte zal altijd een raadsel blijven’ Lensink) Ella werd geboren op 27 juni 1903 aan Marie werd geboren de Toulonselaan, huisnummer onbe- op 30 november 1883 kend. ‘Wil met teekenen doorgaan’ in Haarlem. Ze was pas stond op haar hbs-diploma. Ze werd twee maanden jong toen grafisch ontwerpster. Tussen 1920 en haar vader overleed. Haar 1932 illustreerde ze tientallen meisjes- moeder verhuisde naar Doren tienerboeken en maakte ze boek- drecht om bij haar zuster in te trekomslagen voor volwassenen. ken. Marie groeide op zonder vader Er is weinig informatie over haar pri- maar wel met twee moeders. Na haar véleven, wel is er informatie over haar eindexamen hbs ging ze werken bij de werk. De kinderboeken die ze illu- Dordrechtsche Meterfabriek. Ze had streerde hadden titels zoals ‘In en om zich voorgenomen dit niet haar hele het zomerhuisje’ en ‘Upke en Dupke’. leven te blijven doen. In haar vrije tijd Tekst en foto Margriet van Beek
Buurtwerken in corona-tijd
Karim heeft die ochtend geflyerd om huis-aan-huis te peilen of er behoefte is aan een BuurtWhatsApp. “Het doel van de WhatsApp groep is om de buurt te verbinden, om mensen die elkaar kunnen helpen te koppelen en om de leefbaarheid in de straat te verhogen”, vertelt hij. Hij heeft ook krijtjes aan de deurknop van Huis van de Buurt in het Land van Valk gehangen voor de stoepkrijtactie: kinderen kunnen met de uitgedeelde krijtjes de buurt opvrolijken. Karim en collega’s gaan dan met een camera de wijk in om de kunstwerkjes te fotograferen. De foto’s worden op de socialmedia-kanalen geplaatst. Bij De Nieuwe Hoop aan het Eemsteynplein heeft hij visitekaartjes achter gelaten. “De winkel heeft een grote signaleringsrol; de medewerkers zien snel wie er wat extra hulp of een luisterend oor kan gebruiken en kunnen de kaartjes aan die mensen meegeven. Ik had er een inloopspreekuur aan de koffietafel maar dat is tijdelijk ontmanteld en er mag maar een beperkt aantal mensen in de winkel, dan is een inloopspreekuur niet haalbaar.” Verder loopt hij veel in de wijk, hij voert gesprekken met buurtbewoners, met Handhaving en politie en met ondernemers. Zo blijft hij op de hoogte van wat er speelt in de wijk ook al is dat nu minder zichtbaar. Om contact met hun klanten te houden vormen de buurtwerkers belteams. Zij
Haar werk werd wel vergeleken met dat van Rie Cramer. Ook was ze geïnteresseerd in mode. Dat zal de reden zijn geweest dat ze in 1924 vertrok naar Amsterdam voor een baan als ‘japonnentekenares’ bij Metz & Co. In 1927 nam ze ontslag om naar Parijs te gaan. De art deco was in opkomst. Veel bekende kunstenaars uit die tijd woonden daar. Dat zal haar getrokken hebben. Nu ging ze zich toeleggen op boeken voor volwassenen. Ze maakte haar boekomslagen vooral in art-decostijl. In 1932 trouwde ze met Jan Anne de Bordes en ging in Den Haag wonen. Ze stopte abrupt met haar carrière. Het is altijd onbekend gebleven waarom ze haar werk opgaf. Na het overlijden van haar echtgenoot, en later haar moeder, vertrok ze naar Wenen waar ze op 22 maart 1993 overleed.
Blijf op de hoogte van berichten over uw buurt! Via de website Over uw Buurt vindt u informatie over zaken als bouwplannen, kapvergunningen en het organiseren van evenementen in uw omgeving. Met de e-mailservice van Over uw Buurt krijgt u deze berichten direct in uw mailbox. Informatie en aanmelden: www.overuwbuurt.overheid.nl
Tekst Sylvia Korpel
Buurtwerker Karim de Kool en Sociaal Makelaar Jessica van der Waal. bellen met de ruim 600 stadsbewoners die zich ooit voor deelname aan activiteiten hebben opgegeven en mogelijk ouder of kwetsbaar zijn. Ondanks dat de buurtwerkers goed bereikbaar zijn, merken ze toch dat de drempel om zelf te bellen voor veel mensen te hoog is. De spontane belletjes van het belteam worden heel goed ontvangen; de bewoners voeren lange gesprekken. Vaak over hoe moeilijk ze het vinden om niemand te spreken. Karim: “Het meest schrijnende was het gesprek dat ik had met een mevrouw die huilend aan de telefoon vertelde hoe erg ze het vond dat ze haar kinderen al zes weken niet had gezien. Ze verlangde zo naar een zoen en een knuffel van ze. Vaak blijkt ook dat mensen behoefte hebben aan praktische hulp, maar daar niet om durven vragen. Dat wordt dan ook gelijk opgepakt en geregeld.” Dat Karim graag praktische dingen regelt, bleek wel uit zijn laatste actie in zijn woonplaats Zwijndrecht waar hij
zelfs de landelijke pers mee haalde: hij ging met een grote trailer met daarop zangers en een DJ langs zeven verzorgingshuizen. In Dordrecht trok de stoet langs Het Parkhuis en verzorgingshuis De Merwelanden. Helaas was het zo’n succes dat het veel navolging kreeg en het teveel mensen op de been bracht. Een reden om het in Dordrecht in ieder geval niet standaard op te nemen in de corona-activiteiten. “We zijn wel van plan om galerij-bingo’s te gaan organiseren in kleinere appartementencomplexen. We moeten juist nu heel creatief zijn; de inloopspreekuren vallen weg, je hebt het fysieke contact niet meer. Natuurlijk spreek ik nog wel mensen op straat maar dat is toch anders. Stilzitten doen we echt niet, juist nu is er een grote rol voor ons weggelegd. Hebben bewoners een idee voor een leuke activiteit dan kunnen ze altijd contact met me opnemen.” Karim is te bereiken op 06-83132018 en via karimdekool@contourdetwern.nl
Het zijn vreemde tijden. Door het coronavirus kunnen we minder naar buiten en heb je misschien minder contact met familie, vrienden of buren. Gelukkig is er Licht voor Dordt. Wij brengen jou graag in contact met een buurtgenoot die je kan helpen bij: Boodschappen doen Voedselpakketten ophalen Meld je voor hulp aan op Vervoer naar ziekenhuis, arts of tandarts www.lichtvoordordt.nl Medicijnen ophalen of bel Telefonisch contact 078 20 493 15 Maaltijd of soep koken
3
Onrust in het Leerpark
Fietsen geeft een gevoel van vrijheid
Op 22 april kregen verschillende bewoners van de Prof.Gunninglaan Een beetje buiten de winkelzone aan Reeweg en de Romboutslaan een brief van de gemeente in de bus. Oost is de fietsenwinkel gevestigd van Gerhard Klijnhout. Zo’n zes jaar geleden heeft hij het Het was even schrikken. Door mid- rakter van ons Leerpark te bewaken in pand, waar voorheen de Schoenenreus in zat, in del van de brief werden de bewoners plaats van nu een lapje grond vlug vol gebruik genomen. Hij vertelt hoe dat ging. geïnformeerd over de plannen van de gemeente om 330 kleine wooneenheden te bouwen aan de Romboutslaan. Bewoners werden uitgenodigd om dezelfde avond, 22 april, de vergadering van de Raadscommissie Grote Projecten in het stadskantoor bij te wonen. Tot 29 april konden bewoners een eerste reactie geven op de brief. Het plan voorziet in tijdelijke bouw voor een periode van vijftien jaar. De woningen zijn bedoeld voor bijvoorbeeld studenten, jongeren en woningzoekenden die tijdelijk huisvesting nodig hebben. In de zomer van 2021 moeten deze woningen worden opgeleverd. Een en ander is in strijd met het bestemmingsplan. Maar als het om tijdelijke bouw gaat kan ondanks de bestaande bestemming wellicht een vergunning worden verleend om hier tijdelijk te wonen. Dat is dan ook de reden dat het voor beperkte duur is. Deze brief veroorzaakte nogal wat onrust onder de bewoners van de omliggende straten. De eerste reactie van een bewoner was: ”We zijn hier komen wonen omdat het een rustige buurt is. Dat zal nu gaan veranderen. In de avond valt hier niets te beleven voor jongeren. Waar moeten ze naar toe, gaan groepen hangjongeren ons buurtje onveilig gaan maken? De gemeente zou er juist alles aan moeten doen om het bijzondere en unieke ka-
te bouwen met iets wat juist niet binnen het bestemmingsplan past.” Een aantal andere bewoners reageerde met de vraag: ”Wat gaat er gebeuren na die vijftien jaar. Worden de bewoners weer op straat gezet en gaan de appartementen dan tegen de vlakte?” Het is in ieder geval duidelijk dat de bewoners er niet blij mee zijn. ”We leggen ons hier niet bij neer en zullen in gezamenlijk actie onze stem laten horen”, was de unanieme reactie. Wordt vervolgd. De videorapportage van de Raadcommissie vergadering is te zien op: dordrecht.raadsinformatie.nl/vergadering/734394 (agendapunt 5) Tekst Margriet van Beek
Impressie van het tijdelijke complex dat volgend jaar aan de Romboutslaan moet verrijzen.
Achterin de winkel, met uitsluitend racefietsen en mountainbikes, is de koffiekamer waar we het gesprek voeren. Gerhard legt uit: ”Wielrennen is mijn grote passie. Veel wedstrijden gereden, ook in het buitenland op hoog niveau, geen Tour maar toch. Ook toertochten vind ik heerlijk. Ik woonde in de Hoekse Waard, dus je bent gelijk buiten. Een geweldige tijd. Ik ben fietsenmaker, dus een beroep in hetzelfde wereldje. Ik was werkzaam bij een baas en op een gegeven moment kwam mij ter ore dat Cees Boelaart, die een racefietsenwinkel had in Krispijn, stopte met de zaak. Hij had geen opvolger. Ik nam gelijk contact met hem op want hier lag mijn kans om een eigen bedrijf op te bouwen. Boelaart had best veel vaste klanten en ik de kennis en de passie. En hij was er ook trots op dat de zaak kon blijven bestaan. Zo kwam ik vanuit de Hoekse Waard in Dordrecht terecht. Dat was in 2009. Na vijf jaar groeiden we uit ons jasje. Een klant tipte ons over dit pand. Na dertig jaar ‘Schoenenreus’ kwam het pand leeg. Het ligt op een mooie locatie langs een doorgaande weg en toch in de wijk. En het is groot genoeg. We hebben een werkplaats en de fietsen moeten ruim uitgestald worden. We verkopen alleen racefietsen en mountainbikes. Daarnaast hebben we een uitgebreide
Betaald parkeren in het Reeland? Het waterbedeffect van de parkeervergunning Een meerderheid van de bewoners aan de Nagtegaalplaats - het gebied tussen de Noordendijk, Oranjelaan en Dr. L. L. Zamenhoflaan - is voor invoering van betaald parkeren. Dat blijkt uit een enquête die de gemeente onlangs hield in deze buurt.
de bewoners van het gebied tussen de Noordendijk, Groenedijk en Oranjelaan geven volgens de enquête de voorkeur aan betaald parkeren. Veel bezoekers van het stadscentrum parkeren hun auto namelijk in dit gebied, waardoor er voor de bewoners geen plek meer is.
Eind vorige eeuw werd het gratis parkeerterrein bij het station opgeofferd voor de aanleg van een nieuw busstation. Treinreizigers parkeerden hun auto vervolgens massaal in de Transvaalbuurt. Bewoners konden daardoor hun auto niet meer in hun eigen buurt kwijt. De gemeente bood de bewoners Transvaalbuurt een parkeervergunning aan voor een Bijna 80 procent van de bewoners vulde Tot nu toe is in het Reeland betaald aantrekkelijk tarief. De Transvaalbuurt de vragenlijst in en driekwart van hen is parkeren alleen ingevoerd in de Trans- hapte toe en de parkeerdruk nam af. voorstander van betaald parkeren. Ook vaalbuurt. Dat ging als volgt: Maar binnen acht jaar had de gemeen-
VOGELBUURT PUZZEL
Zestien vogels zijn er te vinden in de straatnamen van de Vogelbuurt. Zoek ze op en vul ze in.
Als alle vogelnamen op de juiste plek zijn gezet, vormen de letters in de genummerde vakjes een woord dat ook thuishoort in de Vogelbuurt.
De oplossing staat elders in deze krant.
Heren T 078 - 614 26 88 Dames T 078 - 647 27 37
Krommedijk 51 3312 CD Dordrecht lwww.harryskapsalon.nl n.nolaspaksyrrah.www
4
Tekst en foto Coby Janssen
Gerhard Klijnhout in zijn fietsenwinkel aan de Reeweg. collectie accessoires zoals schoenen, kleding, helmen, etc. Wat betreft de reparaties doen we ook het onderhoud van sportfietsen met een derailleur. Een bandje plakken bij een gewone fiets willen we ook wel als daar tijd voor is, maar beslist niet bij elektrische fietsen. We hebben daar geen verstand van, dus blijven we daarvan af. Daar zijn we heel stellig in. We werken nu met zijn drieën: eerst werkte ik alleen, zeven jaar geleden kwam Rodi erbij en sinds we hier zitten is het drukker. Jack is ons team komen versterken. Zo is het voorlopig goed, lekker overzichtelijk.”
Bikefit “Mijn vrouw Joukje is fysiotherapeut en bewegingswetenschapper”, vervolgt Gerhard enthousiast. “Zij kan bij de klant die rug- of schouderklachten heeft, de racefiets aanpassen zodat die in een perfecte positie op de fiets
zit. Ze is daar zo’n twee uur mee bezig. Hierboven hebben we speciaal daarvoor een grote ruimte ingericht. Dat is een nuttige specialisatie. Rug- en schouderklachten komen veelvuldig voor en hierdoor kan men ondanks de beperking toch genieten van de sport. Zo heeft zij ook een taak in het bedrijf. Ik ben blij met deze zaak en deze plek. Met onze kinderen van vier en zes jaar wonen we hierboven en ik maak op de racefiets nog graag een ‘rondje om de kerk’. We hebben een leuk groepje waar we ’s avonds of op een zondagochtend mee toeren. Het coronavirus heeft nog geen effect op onze zaak. Alle toertochten zijn wel afgelast. Dat zijn meestal de momenten dat een nieuwe fiets wordt aangeschaft, misschien nu in mindere mate maar de onderhoudsbeurten gaan gewoon door. We zullen wel zien”, besluit Gerhard met een voorzichtig optimisme.
te het oorspronkelijke tarief meer dan waren fel tegen. Met als gevolg dat verdubbeld en was het draagvlak voor betaald parkeren niet werd ingevoerd betaald parkeren gehalveerd. en de smalle straatjes van het Reewegkwartier nog steeds overvol staan.
Reewegkwartier
Een aantal bewoners parkeert sindsdien in de omliggende buurten. Met name het gebied tussen de Reeweg en Krommedijk, het zogeheten Reewegkwartier, is populair. Met als gevolg dat bewoners daar hun auto niet meer in hun eigen buurt kwijt kunnen. Daarom besloot de gemeente in 2011 ook hier tot een enquête. Omdat het invoeren van betaald parkeren vaak leidt tot extra parkeerdruk in de omgeving - het zogeheten waterbedeffect - werd deze enquête gehouden in het hele gebied ten zuiden van de Reeweg. Het draagvlak onder de bewoners van het Reewegkwartier was groot, maar de bewoners van het gebied tussen de Reeweg en de spoorlijn
Nagtegaalplaats Nu lijkt het Reeland een tweede parkeervergunningzone te krijgen. Er moet nog een informatiebijeenkost georganiseerd worden, waarna het college van burgemeester en wethouders een besluit neemt. De uitslag van de enquête laat weinig ruimte voor twijfel. Als in het gebied bij de Noordendijk betaald parkeren wordt ingevoerd, moeten er parkeerautomaten worden geplaatst en zullen de bewoners een parkeervergunning moeten aanvragen. De ingangsdatum is gepland op 1 september. Volgens de logica van het waterbedeffect kunnen de bewoners van de Vogelbuurt hun borst alvast nat maken.
Tekst Peter Jansen
Veel bewoners van de Nagtegaalplaats kiezen voor betaald parkeren.
Marketingcommunicatie voor de kleine ondernemer die wil uitblinken • inspiratie, frisdenken en anderskijken • coaching bij het persoonlijk stappenplan • praktische hulp bij het uitvoeren
Margriet Aalberts | 06 4317 6256 | www.zinsels.nu
De Reelander
Tientallen jaren is er strijd geleverd om het terrein te mogen bebouwen: met villa’s, herenhuizen, een kerk…. Maar een servituut hield alle plannen tegen. Het Sumatraplein bleef onbebouwd en kreeg alleen een monument. Verleden Tot eind 1800 bestond het gebied ten oosten van de Groenedijk hoofdzakelijk uit weiland. Op de hoek met de Reeweg lag een geitenweitje, omzoomd door sloten. In de omgeving stonden enkele villa’s, zoals Noordhove, Merwestein, Zorgwijk en Olmhof. Dichterbij, op de hoek van de Toulonselaan en Krommedijk, stond het landhuis Veelzicht. De naam was toepasselijk: Veelzicht keek uit over de Groenedijk met links het park Merwestein en rechts het geitenweitje.
Verleden & Heden Een stukje Reeland door de jaren heen Door Peter Jansen
Het Sumatraplein
In de greep van het servituut
plein. De gemeente wilde de grond wel in erfpacht afstaan, maar deze keer gooide de Tweede Wereldoorlog roet in het eten, en het plan werd afgeblazen. In 1943 meldde zich zowaar een koper voor de bouw van één villa op het plein. Het servituut stond dit toe, maar nu liet de eigenaar zelf het afweten. Toen na acht jaar de villa er nog steeds niet stond, kocht de gemeente het terrein terug.
Monument
Na de oorlog werd op het Sumatraplein een monument geplaatst om de oorlogsslachtoffers te herdenken. Op 4 mei 1946 werd een voorlopig monument in de vorm van een houten kruis in gebruik genomen. Een plan uit 1955 om het kruis te vervangen door een marmeren exemplaar sneuvelde. In 1967 werd het monument vervangen door een open kruis met een Indische buurt stalen profiel. Het was een geschenk In 1910 werd de Oranjelaan aangelegd van Scheepswerf en Machinefabriek om het nieuwe industriegebied op de ‘De Biesbosch’ naar aanleiding van Staart met de stad te verbinden. Ten hun vijftigjarig jubileum. De gemeenoosten van de Oranjelaan werd een Het geitenweitje aan de Reeweg omstreeks 1895 met op de Het landhuis Veelzicht op de hoek Krommedijk - Toulonselaan, teraad aanvaardde de schenking, zij kort voor de sloop in 1907, gezien vanuit het park Merwestein. het niet unaniem. De fracties van de begin gemaakt met de aanleg van de achtergrond de Groenedijk. Nu is hier het Sumatraplein. Indische buurt. Veelzicht maakte plaats PSP en CPN stemden tegen “gezien de voor een groot dubbel herenhuis en meente het terrein onderhouden, en aannemer het terrein voor 8500 gul- Vijf jaar later was er weer een plan houding van de directie van De Biesop de plek van het geitenweitje kwam kon het gebruikt worden voor militaire den om er vier villa’s te laten bouwen. voor de bouw van vier villa’s, dat uiter- bosch gedurende de oorlog”. een plein met rondom huizen aan de parades en sportuitvoeringen of als Maar de omwonenden wilden hun uit- aard ook strandde op het servituut. De Sumatrastraat en Borneostraat. Met kermis- of circusterrein. zicht niet kwijt en hielden hem aan het aannemer gaf het op. De gemeente Heden het uitbreken van de Eerste Wereld- Er werd een servituut van bebouwing servituut, dat de bouw van slechts één kocht het terrein terug voor slechts Sinds 1960 wonen de mensen rond het oorlog kwam de woningbouw stil te met één villa vastgesteld. Omwonen- villa toestond. Het Kalisplein bleef on- 5000 gulden, en liet het ophogen en plein niet langer in de Sumatrastraat liggen en vormde de Riouwstraat de den konden zakelijke rechten laten bebouwd en veranderde gaandeweg rondom van trottoirs voorzien. In de en Borneostraat, maar officieel aan het grens tussen stad en platteland. gelden op het terrein, onder meer be- in een kale modderige vlakte. Dordrechtsche Courant verscheen Sumatraplein. En dertig jaar na de aantreffende het gebruik en het uitzicht. “Een blijde maar, na vijftien jaar”, een vraag van Shell kwam er toch een benKalisplein Dit servituut zou allesbepalend wor- Insulindeplein of gedicht van negen coupletten over zinepompstation, maar dan van Esso. In 1912 kocht de Hagenaar C.J. Kalis den voor de toekomst van het terrein, Sumatraplantsoen? het wel en wee van het ‘Sumatraplein’. In 1980 is het Sumatraplein deels ophet terrein op de hoek van de Reeweg dat inmiddels bekendstond als het In 1925 stelden de servituuthouders De gemeente besloot een deel van nieuw ingericht. De secondaire stra1000 gulden beschikbaar om het Ka- het plein in te richten als plantsoen en ten rondom het plein zijn afgesloten, en Oranjelaan voor 10.500 gulden van ‘Kalisplein’. de gemeente Dordrecht. Hij kreeg Maar Kalis verzon een list om het servi- lisplein op te knappen “opdat een de rest te koop aan te bieden. Prompt waardoor de sluiproutes om verkeerstoestemming om op deze mooie lo- tuut te omzeilen. Hij gaf opdracht voor ander aanzien aan een modderpoel meldde zich de Nederlandse Her- lichten te ontwijken zijn opgeheven. catie, dichtbij de stad tegenover het de bouw van één villa voor drie gezin- geschonken wordt”. Mocht het ter- vormde Gemeente, die een kerk op Op het plein bij het monument ’Voor park Merwestein, een villa te bouwen. nen. De architect H. A. Reus ontwierp rein binnen tien jaar alsnog bebouwd het plein wilde neerzetten. De servi- hen die vielen’ worden op 4 mei nog Door de driehoekige vorm was het een kolossaal stervormig bouwwerk worden, dan wilden ze hun geld terug. tuuthouders dachten daar heel anders elk jaar de oorlogsslachtoffers herterrein minder geschikt voor verka- met drie vleugels. Vanwege het uitbre- Ze hadden ook al een naam bedacht: over en na drie jaar onderhandelen dacht, dit jaar voor de 75e keer. veling en met de komst van een villa ken van de Eerste Wereldoorlog werd een plein, park of plantsoen met de droop de kerk af. Vervolgens vroeg Wat het servituut betreft: al een eeuw zou de welstand daar ter plaatse zeer de bouw opgeschort, en toen Kalis in toevoeging Insulinde of Sumatra. Ook de Bataafse Import Maatschappij (het lang weerstaat het alles en iedereen. worden gediend, aldus de gemeente. 1920 overleed werd de overeenkomst de gemeente was voor de aanleg van huidige Shell) een vergunning aan Het Sumatraplein is onbebouwd geIn afwachting van de bouw zou de ge- ontbonden. Twee jaar later kocht een een plantsoen, maar een poging het voor een benzinepompstation aan het bleven. terrein terug te kopen mislukte. In 1932 vroeg de aannemer opnieuw een bouwvergunning aan, nu voor zes herenhuizen. Ook dit werd geblokkeerd door de servituuthouders. De aannemer drong bij de gemeente aan op onteigening, omdat dan het servituut zou vervallen. De directeur van de Bouw en Woningdienst deed ook een duit in het zakje: “De Driehoek van Kalis heeft zich een zekere beruchtheid verworven. Als een troosteloze woestenij, die zich bij tijd en wijle in een dito waddenlandschap verandert, bederft hij een der mooiste punten der stad.” Volgens de gemeente zou de De Sumatrastraat met op de voorgrond het nog naamloze plein, kort nadat in 1913 onteigening echter moeilijk en kost- Het Sumatraplein met het monument ‘Voor hen die vielen’. Het grote dubbele hede huizen zijn neergezet. Foto H J Tollens renhuis op de achtergrond kwam op de plek van Veelzicht. Foto Robert Kraak baar zijn, en de uitkomst onzeker.
WhatsApp contact in Het Reeland Door de regels rondom het coronavirus zijn we meer thuis dan normaal. Dat kan soms best saai zijn of voor een eenzaam gevoel zorgen. Buurtwerk Dordrecht is er voor u! Om op afstand contacten te onderhouden, willen wij graag een WhatsApp-groep starten. Hierin kunnen we ideeën en (hulp)vragen delen. Samen kijken we hoe we u kunnen helpen. Denk aan het uitwisselen van leuke ideeën om thuis te doen of boodschappen doen voor de buren, omdat ze dit zelf niet kunnen. U kunt zich aanmelden voor de WhatsApp-groep door uw voor- en achternaam, adres en huisnummer te appen naar: Buurtwerker: Karim de Kool T: 06-83 13 20 18 Wilt u niet appen, maar wilt u wel contact met een E: karimdekool@contourdetwern.nl buurtwerker? Mailen of bellen mag ook. is er Hopelijk tot snel in de WhatsApp-groep! voor jou Het team van Buurtwerk Dordrecht
mei 2020
5
Dordtse Doorpakker geeft opgeruimd gevoel
ELANDER E R
ZOEK
De jaarlijkse ‘Dordt Schoon’ actie, georganiseerd door Duurzaamheidscentrum Weizigt, van 21 maart jl. ging vanwege corona niet door. Maar dat houdt de vrijwillige zwerfafvalopruimers gelukkig niet van de straat. Dordtse Doorpakkers worden ze genoemd. In het Reeland alleen al lopen er zo’n kleine honderd rond. Chris Rozier is daar één van. Hij woont al 44 jaar in het Land van Valk. Al acht jaar, dus nog voordat de Doorpakkers officieel bestonden, liep hij al wekelijks zijn rondje op de Krommedijk; van Eemsteynplein tot aan de parkeerplaatsen bij het stadion. “Ja waarom doe ik dit”, vertelt hij. “Ik houd van opgeruimd. Mijn vader zei het al: als troep je hindert, ruim het op en je bent ervan af. Dat motto houd ik in ere.”
Tekst en foto Gerard Zwinkels
Dordtse Doorpakker Chris vindt een tientje op de Krommedijk.
Van blikje tot zakken drugsafval man in zijn gelijknamige boek en dat Hij komt op zijn tochten van alles tegen. “Plastic verpakkingen in allerlei vormen. Heel veel petflessen en blikjes, ballonnen en lachgaspatronen. Zelfs zakjes met hondenpoep. Die worden door hondenbezitters dan voor het zicht opgeruimd, maar daarna in de struiken gegooid. En natuurlijk de fastfood verpakkingen van McDonald’s en anderen. Want die wil je natuurlijk niet in je auto hebben als je je volgegeten hebt”, vult hij cynisch aan. Ook vond Chris wel eens drugsafval, een zak of zes, in de struiken bij het sportpark. “Daar heb ik de politie voor gebeld, want dat is natuurlijk serieus werk.”
Mensen op hun gedrag aanspreken Of zwerfvuil meer of minder voorkomt vindt hij lastig te zeggen. “Ik denk dat uiteindelijk maar een heel klein percentage van de bevolking zorgeloos afval op straat gooit of als grofvuil bij de containers wegzet. ‘De meeste mensen deugen’, schrijft Rutger Breg-
geloof ik wel. Daarnaast is troep weggooien vaak tijdelijk gedrag, onder invloed van een groep. Van dit soort typen hoeven er echter maar een paar regelmatig door je straat te lopen of te fietsen en je raapt zo een afvalzak bij elkaar.” Er is ook weinig handhaving op gedrag in dit opzicht, vindt Chris. Als hij loopt te rapen en hij ziet iemand wat weggooien, dan zegt hij er wat van. “Meestal komt er dan een schuldbewuste reactie. Dus mensen weten vaak wel beter.”
Meditatief en gezond Voor de complimentjes die hij soms krijgt doet hij het niet. “Ik houd ervan als mijn straat schoon is en daar heb ik wel een uurtje wandelen voor over. Het is zoiets als je huis stofzuigen of je tuin opruimen. Naderhand heb je er plezier van. En als ik merk dat er minder vuil ligt en ik heb nog zin, dan weet ik altijd wel een gebiedje waar ik mijn vuilniszak vol kan krijgen. Je ontwik-
PLAATJE
In elke editie van de Reelander wordt een detail van een object getoond, dat alleen in het Reeland voorkomt. Het Zoekplaatje is dus te vinden in de Vogelbuurt, Indische buurt, Transvaalbuurt, Wantijbuurt of het Land van Valk.
Voor buurtspeurders en -kenners Herkent u wat het is en waar het staat? Stuur dan uw oplossing met naam en adres binnen veertien dagen na het verschijnen van deze krant naar de redactie: wijkkrantreeland@live.nl of naar Wijkkrant De Reelander, Jacob Marisstraat 70, 3314 TK Dordrecht. Onder de goede inzenders wordt een cadeaubon verloot. De winnaar wordt in de volgende krant bekendgemaakt. Daarin vindt u ook de complete afbeelding met het verhaal er achter. En een kelt een extra zintuig waarmee je ziet nieuw Reelander Zoekplaatje natuurlijk. of een plek een opschoonbeurt nodig heeft. Mijn vrouw vindt het niet altijd prettig dat ik tijdens een wandelingetje samen met haar, ook naar vuil loop te speuren; een soort vrijwilligersdeformatie”, glimlacht hij. “Maar ik kijk tegelijk ook naar bloeiende kruiden en vogeltjes, dus wat is daar erg aan? Het opruimen van zwerfvuil is behalve dat het nuttig is ook heel meditatief. Je bent op eigen tempo bezig met je eigen gedachten, genietend van de buitenlucht. Ik kan het iedereen aanbevelen.” En alsof de duvel er mee speelt, of wie daar ook over gaat, prikt Chris een briefje van 10 euro uit een struikenperk. Hij zal het verdiend hebben. Wil je zelf als Doorpakker aan de slag? Meld je aan bij het Infopunt Stads- Dit is de oplossing van het Zoekplaatje in de maartkrant van 2020. De oplossing boerderij van Duurzaamheidscentrum is de koepel van Volksbadhuis nummer 3 aan de Bankastraat, gebouwd in 1929. Weizigt. Vanaf 1 juni kan dat weer. Af- Nummer 1 stond aan de Vest en nummer 2 in Krispijn. Beide zijn inmiddels gevalgrijpers en zakken worden gratis ter sloopt. Het badhuis werd in 1980 verbouwd tot buurthuis, later wijkcentrum ‘De Driesprong’. Dat wijkcentrum is in 2012 gesloten. Nu is het het adres van beschikking gesteld. het Sociaal Wijkcentrum van de gemeente voor het Centrum, het Reeland en Zie ook weizigt.nl/dordtse-doorpakkers de Staart. Lastig leek de opgave dit keer helemaal niet. Het aantal inzendingen ontplofte. Nooit eerder waren er zeventien inzendingen. Was het een zo makkelijk zoekplaatje, of hebben meer lezers van de Reelander de tijd genomen om in deze barre tijden met extra vrije tijd eens een keertje mee te doen? Wij weten het niet. Na loting kwam Mevrouw Conny Roeland, die op het Vogelplein in de nieuwe mooie appartementen woont, uit de bus. “Moeilijk?”, zei ze, “nee, ik kijk er op”. Ze wilde graag een cadeaubon van Bakkerij Van Herk. Waarom? Een nobele gedachte zat erachter. Ze vond dat ze daarmee winkeliers in deze crisistijd een hart onder de riem kon steken. En nu maar hopen dat de redactie de volgende keer weer zoveel inzendingen krijgt.
Vlijen Campers zich neer aan de Vlijhaven? De gemeente onderzoekt de mogelijkheid voor realisatie van een opstelplaats voor zes campers op de parkeerplaats aan de Vlijhaven langs de Tijpoort. Ze is in overleg met de watersportverenigingen en bewoners van Plan Tij over het meest geschikte ontwerp hiervoor. Toeristen weten steeds makkelijker de weg naar mooi Dordrecht te vinden. Ze komen met het openbaar vervoer, met de fiets en met de auto. Maar soms ook met de camper. Bij camping ’t Vissertje en Jachthaven Westergoot zijn al camperplaatsen, maar uitbreiding is daar niet meer mogelijk. De tijdelijke plaatsen aan de Maasstraat en Vlijkade zijn vanwege nieuwbouwontwikkelingen verdwenen. Volgens de gemeente is een nieuwe opstelplaats op de parkeerplaats aan de Vlijhaven eenvoudig en met weinig middelen te realiseren. Veel voorzieningen zijn al aanwezig: verharding, mogelijkheden voor afvoer van vuil en inname van schoon water. De plek ligt dicht bij de binnenstad en bovendien willen en kunnen de aangrenzende watersportverenigingen het beheer van de camperplaatsen uitvoeren.
Overleg In december vorig jaar vond er een inloopbijeenkomst plaats waar de watersportverenigingen en bewoners van het aangrenzende Plan Tij van de plannen op de hoogte werden gesteld. Er konden drie schetsvoorstellen van indelingsvarianten worden bekeken en besproken. Opmerkingen en
6
Tekst Ad Klous - Foto Robert Kraak
Het Reeland Cursief Uitzicht vanaf het balkon van John Jongenelen op het parkeerterrein aan de Vlijhaven. Op de achtergrond gebouw De Meerpaal aan de Noordendijk. vragen zijn toen door gemeente verzameld en zorgvuldig van reacties en antwoorden voorzien. In maart van dit jaar zijn in een ontwerpbijeenkomst de antwoorden van de gemeente nog eens besproken en toegelicht.
Bezwaar Niet iedereen is even blij met de door de gemeente voorgestelde locatie. John Jongenelen, bewoner aan de Tijpoort heeft, samen met zijn beneden buren, bezwaar aangetekend. Hij woont op de 3e verdieping en kijkt vanuit zijn woonkamer en balkon direct en recht op de aangewezen plek. “Ik ben bang voor overlast van geluid en gedrag door de vakantiegangers. Ik begrijp dat de plek voor gemeente en watersportverenigingen de meest voor de hand liggende is. Maar ik zou graag zien dat de camperplaats een stuk opschuift. Naar een plaats voor woningen van Tijpoort die met de woonkamer en balkon niet zo hoog zitten als wij. In overleg met die bewoners natuurlijk. Zij zouden geen visue-
le hinder van de campers ondervinden als de gemeente bereid is een groene afscherming langs de camperplaatsen aan te leggen.” Vooralsnog lijken de watersportverenigingen niet gecharmeerd van het voorstel van Jongenelen. Het zou voor leden lastiger zijn om hun kleine bootjes in en uit het water te halen op de door hem voorgestelde plek. “Maar”, zegt hij, “ik kijk elke dag, zeven dagen in de week, op de door de gemeente voorgestelde plek. Als je dat zet tegenover de vijf minuten die de watersporter, misschien tweemaal per week, last zou hebben van de opstelling volgens mijn voorstel; dan is dat natuurlijk niet met elkaar te vergelijken.” Afgesproken is dat de gemeente de alternatieven verder uitwerkt en nog een proefopstelling organiseert. Na afronding daarvan wordt gestart met de benodigde procedures. Maar dat kan nog wel enige maanden duren.
Nieuwe buren Ik woon zo’n zeven jaar aan de Krommedijk. Vlak bij het Stadion. Met veel plezier. Een leuke straat met grote mooie bomen. Een straat uit de jaren dertig, dus al een kleine eeuw verzamelt ze haar geschiedenis. Vroeger nog met op elke zijstraathoek een winkeltje. Nu met alleen nog maar bewoners. Heel verschillende bewoners. Naast ons woonde tot voor kort een schat van een buurvrouw. Ze woonde al 56 jaar op deze plek. 95 jaar oud was ze maar nog zó bij de pinken. Ze swipete nog druk over haar IPad en volgde het nieuws van de straat en de wereld nog op de voet. Regelmatig liepen we even bij haar langs. Voor een klusje of een praatje. Altijd belangstellend was ze. Dan zat ze op haar vaste plek op de bank, in het hoekje bij het raam. Pilletjes, telefoon en afstandsbediening onder handbereik. Genietend van haar bloemen in de voortuin. Altijd belangstellend naar onze bezigheden. Ze was zo ontzettend lief. In de hete zomer van vorig jaar overleed ze onverwacht. Haar huis stond een tijdje te koop, niet lang. Nu wonen er nieuwe mensen. Een jong stel. Een heel aardig stel. Hun eerste koophuis. Ze hebben het van onder tot boven opgeknapt. Nieuwe badkamer, nieuwe keuken want het was allemaal 56 jaar oud natuurlijk. Pas hebben we even een welkomsttas met een flesje bubblewijn en lekkere dingetjes bij hen afgegeven. Ik keek naar de plek waar onze buuf altijd zat, in de hoek bij het raam. In een flits zie ik haar naar me glimlachen. Ik dacht: “Zou ze er stiekem de hand in hebben gehad; ervoor gezorgd hebben dat er weer van die aardige mensen in haar huisje zijn komen wonen?” Gerard Zwinkels
Het Reeland Cursief is een open rubriek voor alle Reelanders. Wijkbewoners kunnen hun verhaal of gedicht over het Reeland inzenden naar wijkkrantreeland@live.nl
Tekst en foto Gerard Zwinkels
De Reelander
Reacties van Reelanders
Subsidie voor Dordwijkzone als ‘groene long’ De gemeente Dordrecht krijgt een rijksbijdrage van ruim 1 miljoen euro voor de inrichting van de Dordwijkzone als natuurlijke klimaatbuffer. Dat maakte het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat eerder dit jaar bekend. De Dordwijkzone is het gebied met parken en sportparken tussen het Wantij in het noorden en de Zeedijk in het zuiden, met als kern het landgoed Dordwijk.
Uw bericht, met vermelding van naam en adres, is welkom bij Wijkkrant De Reelander, E-mail: wijkkrantreeland@live.nl Postadres: Jacob Marisstraat 70, 3314 TK Dordrecht
Jarige topper Redactie van de Reelander, Vandaag 26 maart 2020 is een bijzondere dag. Er is namelijk iemand jarig, ze blijkt een ‘topper’ te zijn, wonend in het bovenhuis bij de bakker. De bewoners van de Reeweg blijven op afstand vanwege de geldende regels. De overburen maakten ook een geweldige affiche op hun raam, duidelijk leesbaar voor deze topper. Hopelijk is er een gaatje voor dit plaatje.
Het gebied speelt een grote rol als ecologische verbindingszone tussen stad en buitengebied. Bovendien biedt het kansen om de kwaliteit van de omgeving te verhogen op het vlak van gezondheid, bereikbaarheid, klimaat, recreatie en sport. De gemeente investeert in de ontwikkeling, samen met onder meer Waterschap Hollandse Delta, Provincie Zuid-Holland en Staatsbosbeheer. De rijksbijdrage is een welkome aanvulling om de volgende fase versneld in te gaan en de plannen uit te voeren.
Wijkpark Vogelbuurt Het noordelijk deel van de klimaatbuffer ligt in het Reeland en omvat Jeugdstad, het Vlijpark en de sportparken Stadspolders, Reeweg en Krommedijk. Er zijn al diverse initiatieven, onder andere om het sportpark Reeweg gedeeltelijk open te stellen. Hier kan een wijkpark komen voor de Vogelbuurt. In deze buurt is weinig openbaar groen en dat veroorzaakt ‘hittestress’. De Vogelbuurt heeft veel huizen en door het ontbreken van groen blijft de warmte lang hangen. Dat heeft invloed op de gezondheid, met name bij ouderen. Vanuit de Vogelbuurt kan een groene schaduwrijke route met bomen worden aangelegd, en de huizen van woningbouwcorporatie Woonbron krijgen groene gevels. De ruimte voor het wijkpark ontstaat door een bestaand sportveld te draaien. Er komt klimaatbestendig kunstgras, zodat sporters het veld intensiever kunnen gebruiken.
Vriendelijke groeten, Ineke Nobelen
De winkels die er waren Na ruim dertig jaar gewoond te hebben in het Reeland duiken herinneringen op aan de tijden van weleer. Toen ik er net kwam wonen in 1987 waren er op de Reeweg meer winkels dan nu. Waar zijn ze toch gebleven?
Woningbouw staat bij de gemeente hoog in het vaandel en dat kost groen. Daarom is het belangrijk om de bouwplannen zo groen mogelijk te maken en klimaatbuffers aan te leggen. Wethouder Marco Stam is enthousiast over de plannen. “In de Dordwijkzone komt een aantal doelen bij elkaar: We kunnen de sportparken nog meer benutten voor recreatie. Tegelijkertijd nemen we maatregelen om ons aan te passen aan de klimaatverandering. Deze groene zone wordt alleen maar belangrijker nu we meer in de bestaande stad willen bouwen. Het is mooi dat ook het Rijk bijdraagt aan deze plannen.” Het Reelandse deel van de Dordwijkzone. Vanaf het Wantij: Jeugdstad, sportpark Stadspolders, het Vlijpark, sportpark Reeweg en sportpark Krommedijk. Onderaan het landgoed Dordwijk.
Asbakzuilen in het Leerpark beschilderd
De sigarenzaak op de hoek Reeweg - Krommedijk. De sigarenzaak op de hoek met de Krommedijk bijvoorbeeld. Ik herinner me dat de uitbaatster eens een overvaller had weggestuurd met de opmerking dat ze ‘s morgens om 7 uur echt nog geen geld in de la had omdat de eerste klant nog moest komen! Ruud de schoenlapper en sleutelmaker is inmiddels ook verdwenen, net als de drogist en Jeka, de boekenwinkel van Theo Mariano. Die wist altijd de mooiste etalages te maken. Destijds waren er minstens vier bakkerijen in de buurt: Lelieveld op de Krommedijk, Van de Meer op de Reeweg, Van de Burgh in de Balistraat en Van der Breggen aan de Reeweg. Maar daar is alleen de laatste nog van over nu. Hador de lampenzaak, René de kaasboer, Van der Ree de visboer en Gennisse de poelier, allemaal weg. De kledingzaak op de hoek en de opvolger Trias zijn er ook niet meer. Een van de twee groentewinkels, de Caroussel met huishoudartikelen, de mini-supermarkt en twee fietsenmakers sloten hun deuren. En slijterij Impodra bij het spoor is ook allang weg. Ik ben er vast een paar vergeten. Wie kent er nog meer? Annemarie Hoogendijk
‘Op weg naar een rookvrije generatie’, dat is het motto van een landelijke campagne, waar het Da Vinci College in het Leerpark aan deelneemt. Studenten en medewerkers van de scholen worden geholpen om te stoppen met roken. Door de gemeente zijn tijdelijke rookvoorzieningen getroffen waar roken vooralsnog getolereerd wordt. Er zijn
asbakzuilen geplaatst, die onlangs aantrekkelijker zijn gemaakt door studenten van de opleiding Art & Design. Sinds de scholen vanwege de coronamaatregelen gesloten zijn, staan ze er een beetje verloren bij. Foto’s Margriet van Beek
Adverteren in De Reelander
’n Heel Jaar voor € 145 kan dat ?
De Reelander wordt zes keer per jaar huis aan huis bezorgd in het Reeland. Uw advertentie verschijnt dus in een afgebakend gebied en dat betekent lage tarieven. Dit formaat advertentie kost slechts € 145 per jaar. Daarnaast kunt u combineren met andere Dordtse wijkkranten. De opmaak is altijd gratis. informatie: 078 - 750 89 66 tienplus@meeplus.nl
mei 2020
Oplossing VOGELBUURT PUZZEL
Beter Voor Dordt is er voor u! REELAND@BETERVOORDORDT.NL 06 1220 1572 FACEBOOK.COM/BETERVOORDORDT @BETERVOORDORDT POSTBUS 844, 3300 AV DORDRECHT
Dordtse roomboter SCHAPEKOPPEN
leuk om te trakteren of cadeau te geven! nú ook chocolade schaapjes!
BANKETBAKKERIJVANDERBREGGEN.NL
REEWEG OOST 31 • 078- 6134702
7
Eigenaardig Reeland
Natuurlijk Reeland
Kijk in de Wijk Bewoners, maatschappelijke organisaties , ondernemers en gemeente werken samen aan een leefbaar, sociaal en veilig Reeland. Wijkwens
Impressionisme in de Werkenmondestraat. Foto Gerard Zwinkels
De supermarkt in het Leerpark trekt vogels van diverse pluimage. Foto Margriet van Beek
Heb jij een bijzondere Eigenaardig Reeland foto? Stuur ‘m - met je naam - naar wijkkrantreeland@live.nl
Heb jij een mooie Natuurlijk Reeland foto? Stuur ‘m - met je naam - naar wijkkrantreeland@live.nl
EigenWijsOnderwijs in het Reeland Op de Reeweg Oost is sinds een aantal maanden het instituut EigenWijsOnderwijs gevestigd. Coach is Gerard den Hartog die enthousiast vertelt over het verschil tussen visueel denken en het denken in taal. ”We moeten EigenWijs niet letterlijk nemen: het gaat om onderwijs op je eigen wijze, toegespitst op de kinderen en natuurlijk op de ouders, want die spelen ook een rol in opvoeding en onderwijs.” Voor zijn vijftigste wilde Gerard voor zichzelf beginnen met zijn achtergrond als pedagoog en leraar. ”Ik wil straks niet terugkijken en denken ’had ik het maar gedaan’. Vandaar deze stap.”
Leren Leren ”Daar gaat het in wezen over; hoe leer je kinderen leren?” vertelt Gerard. ”De tijden zijn veranderd en je moet als opvoeder daarop inspelen. Er is een scala van problemen op emotioneel, sociaal en cognitief gebied. Dat geldt voor kinderen op de basisschool, maar ook voor kinderen in de puberteit. Veel ouders werken beiden en een gevolg daarvan kan zijn dat er minder aandacht is voor de kinderen. Belangrijk is dat je op tijd vaststelt of een kind een beelddenker is of een taaldenker.”
Van beeld naar taal ”We worden geboren als beelddenker, ons visuele leersysteem. Later leren mensen het denken in taal aan: praten, luisteren, je boodschap overbrengen in woorden. Vanaf groep drie maakt de school een definitieve overstap naar het talige denken. Het probleem is dat niet bij elke leerling die overstap zonder problemen plaatsvindt. Zo’n 10% van de kinderen in groep 6/7 blijft nog te veel gebruik maken van het visuele denken.” Ik vraag Gerard wat het probleem is met beelddenkers. ”Het kan een probleem worden als de overgang stroef of helemaal niet verloopt, dan komen er problemen met het leren van de tafels, het alfabet en natuurlijk de spelling. Beelddenken is mooi, maar het wordt maatschappelijk gezien wel met argwaan bekeken. Het moet in balans komen met het denken in taal, dat gebeurt zo rond het elfde levensjaar (groep 7). Maar er zijn ook kinderen die toch vasthouden aan het visuele denken, gewoon omdat niemand ze attendeert op de noodzaak van talig denken op school.” Even de stilte die voorbij ruist in het mooie pand aan de Reeweg, waar over een aantal maanden ook groepen kinderen geleerd wordt, om te gaan met beide soorten denken. Gerard en ik houden ons keurig aan de anderhalve meter afstand die onze minister-president heeft voorgeschreven. ”Laat ik een voorbeeld geven ter ver-
8
duidelijking: een kind ‘organiseert’ een verjaardag. Een beelddenker is niet gestructureerd, gaat van alles erbij verzinnen. Een taaldenker maakt een lijst met zaken die hij voor dat feestje nodig heeft. Dat is het verschil: structuur of geen structuur.” ”En die leer jij aan?” ”Ja. Als we de blokkade tussen het denken in beelden en het denken in taalvormen niet opheffen bij kinderen, komen die uiteindelijk - en dat kan zich voordoen op het middelbaar onderwijs - in de problemen.”
Pubers ”Een bijzondere doelgroep; sommige ouders hebben problemen met hun kinderen in die leeftijd. Ik probeer de patronen te veranderen. Maak je huiswerk niet in de avond, maar in de mid-
Gerard den Hartog in zijn woning aan de Reeweg over onderwijs op je eigen wijze.
Einstein
Wijkwebsite
’Als je blijft denken wat je altijd dacht, blijf je doen wat je altijd deed en blijf je krijgen wat je altijd kreeg.’ ”Een uitspraak van Einstein”, zegt Gerard. ”De beroemde wiskundige geeft hiermee aan dat je buiten je grenzen moet denken. Vergelijk het met een knikkerbaan: je verandert iets in het spel en het systeem verandert; de knikkers vallen daar waar jij ze niet verwacht hebt. Zo werkt het ook met kinderen die op school vastlopen. Op mijn manier probeer ik kinderen die in het reguliere systeem problemen ondervinden te helpen. Ik werk nu op de Overkampweg (vwo) en op de Kapteynweg (mavo/havo). In september begin ik op het Insulacollege. Vergeet nooit: kinderen zijn vaak slimmer dan je denkt, je moet alleen blokkades opheffen en als dat lukt, is alles - bijna alles - mogelijk.” ”Einstein dus”, zeg ik. ”Ja, altijd je grenzen verkennen en waar mogelijk verleggen.”
Vr i j w i l l i g e r s en medewerkers van organisaties verzorgen het wijknieuws voor het Reeland op de website van DordtCentraal: reeland.dordtcentraal.nl Wil je zelf nieuws of foto’s plaatsen? Meld je aan als wijkverslaggever via TienPlus@MeePlus.nl
dag. Pubers hebben vooral behoefte aan structuur en hebben vaak geen planning. In die periode is vooral het leren leren van belang. Ook de ouders hebben voorlichting nodig op dat gebied. Bij een intakegesprek praten we Informatie: info@eigenwijsonderwijs.nl over de vraag wie een probleem heeft: het kind of de ouders? En dat probe- Tekst André Boesberg Foto Marijke Boesberg ren we samen op te lossen.”
NLdoet op het Schapenlandje
Heb je een goed idee om je wijk, buurt of straat mooier, leefbaarder, schoner of veiliger te maken? Dan kun je een wijkwens indienen. De gemeente geeft jaarlijks een bedrag voor het vervullen van deze wensen. Aanmelden en informatie: wijkendordrecht.nl/wijkwensen
Doorkijkje
Wijklijn Voor meldingen, vragen en opmerkingen over onder meer onderhoud aan wegen, groenvoorzieningen en straatverlichting: Wijklijn, tel. 14 078 www.dordrecht.nl/wijklijn
BuurtApp De Buurtapp is een initiatief van Buurtcontact.nl en heeft als doel het contact tussen buurtbewoners te bevorderen en vergemakkelijken. Elkaar beter leren kennen, elkaar helpen en ondersteunen. Meer informatie en downloaden van de app: www.buurtapp.nl
Wijkagenten Voor het Reeland: Martijn Otten, martijn.otten@politie.nl. Voor het Leerpark: André Klijmij, andre. klijmij@politie.nl. Tel. 0900 - 8844. Elke eerste vrijdag van de maand van 14.30 - 16.30 uur: Koffie met een Cop op het Eemsteynplein.
Facebook Wijkkrant De Reelander heeft een Fa c e b o o k p a g i n a . Hiermee speelt De Reelander ook op internet een actieve rol bij het informeren, interesseren en verbinden van buurtbewoners en organisaties in de wijk het Reeland. facebook.com/wijkkrantdereelander
Sociaal Wijkteam
NL Doet was het Coronavirus net voor. Zaterdag 14 maart werkten de buurtbewoners hard om het Schapenlandje bij De Eikenhof aan de Dubbeldamseweg voorjaarsklaar te maken. Het was mooi weer dus iedereen had er zin in. Struiken werden gesnoeid en wilgen geknot. Ook werd er weer gewerkt aan de omheining: de gesponsorde palen werden op maat gezaagd en de teksten er in gefreesd. Zelfs zondag werd er nog een paar uur tijd ingestoken. En met een mooi resultaat. Tekst Coby Janssen - Foto Sonja Bakker
Tien jaar geleden lagen de plannen al klaar, maar toen kwam de woningbouwcrisis. Nu is de nieuwbouw in de Vogelbuurt in volle gang. De flats zijn gesloopt en begin vorig jaar is gestart met de eerste bouwfase. De eengezinswoningen aan het Vogelplein, de Havikstraat, Buizerdstraat, Wouwstraat en Valkstraat schieten de grond uit. Volgens verwachting worden ze dit jaar opgeleverd. De bouw levert soms bijzondere doorkijkjes op, zoals hier op de hoek van de Havikstraat. Foto Ans van der Westen
In het Sociaal Wijkteam werken mensen van verschillende organisaties samen. Je kunt er terecht met alle vragen waar je in het dagelijks leven tegenaan loopt. Bijvoorbeeld over gezin, relatie, kinderen, opvoeden, wonen, werk en inkomen, zorg, gezondheid en vrijetijdsbesteding. Bankastraat 10, tel. 078 - 22 10 200 centrum@sociaalteamdordrecht.nl
De Reelander