Dyslexle en de technleken van Ronal d Davls Oplossingen van binnen ult
#
DESIREE KALDEWAAY
Ziin kalm en rustig uiterliik verraadt weinig van ziin gedrevenheid. Op de man af gevraagd, geeft hil toe dat hil liever in ziin kantoor in de States zou zitten, in stilte bezig aan ziin nieuwste proiect, autisme. Toch was Ronald Davis
(sl)
onlangs op reis door
Europa, om lezingen te houden in de landen waar Ziin boek "The Gift of Dyslexia" in ver-
taling is uitgekomen: Nederland, België, Frankriik en Duitsland. Telkens opnieuw vertelde
hii er zijn ongelooflilke levensverhaal, omdat dit het vertrekpunt was voor de technieken die hii ontwikkelde om dyslexie beheersbaar tè maken. 'De Gave van Dyslexie' ') is in heldere en duideli;ke taal geschreven en direct als praktische zelfhulpgids te gebruiken.
Een angstaaniagende levensgeschiedenis ij wordt geboren als derde zoon en staat al snel daarna als autistisch te boek. Z'n vader schaamt zich voor hem, heeft weinig geduld en een zeer harde hand. "Mijn moeder leefde.in klassieke ontkenning, vertelt hrj. Ze
krijgt het voor elkaar dat hi.j naar school mag. "Hij is alleen maar een beetje langzaam" , zegt ze, ' jullie moéten hem nemen".
Dit blijft
ze herhalen bi.y iedere volgende keer dat de
leerkrachten hun twijfels, uitspreken . Zo
zithij
de eerste
schooliaren in de hoek, z'nrug naar de klas, een zakdoek op z'n hoofd. "Als die er door mijn autistisch gèwiebel wel eens afviel,
40
kreeg ik eerst een dreun verder de hoek in, pas daarnà werd de zakdoek teruggelegd" .Ztjn klasgenoten doen weinig om ztjn leven te veraangenamen , ze lachen en schelden hem uit. "Kijk, de gek heeft weer rn z'nbroek gepistl". Heel langzaam en door de buitenwereld aanvankelilk onopgemerkt komt hii van achter
zijn autistisch etiket tevoorschi;n Op grond van voor hemzelf achteraf onverklaarbare redenen wordt opeens, als.hil twaalf is, zijn bank omgedraaid en ziet hil voor het eerst de letters van
het alfabet die langs de muren van de klas geschreven staan. Inmiddels is ook anderen duidelilk geworden dat er iets aan hem veranderd is, hil wordt getest en "het'ding"', zo citeert Davis, "bleek een IQ te hebben". De conclusie is dat men zich
TI
96 llNlt
luvcn0l
{eemapley
aalsoc
s!^Eo pleuou
3
uoï lalu ïl tep lsl^À lrru ll,, cJàaryft-rp
PueI'Uel leP
ePIl^\
u,Z "'rreuoflttu
rJàï elsreJ
JP JooA
xneeJngsJnaruaEu
r
àlrp ul\z ue^ dool -re^ ep roop ftq sr eVT u,z
dO
(UPL{rs
-a8ye seeleL{ slàp
-PItuul st ueleq s,eur -otdlp uPA .rarrietu atL[f,rraE1ftr1e;d
'uazala8tln uasuaiu
ellfsrlfalsÍp roo^ àzep) ;narua8ur
llq tPlol!\
/ryeeq
re^o l, f1{ reefl\ tar^\ ftq tep uàtz uà1el at ïftt>1e;O àP ur rooP llePqeg
ftq arp uelergl] -ref el^ 'uePnol{ at
lleq (i)0qr [rg e]]ols -ue] ruo 'do Eeelsa8 u frz tdool ]se] epue8lon àïla ftfl
öt
'legPJ[e leq ue^ sre]
-]a[ ep sreorg ultz ue^ dlr.{ }etu Jïàz -q)V ltq r;aal pteq -PUePnoqlsP^ àreel leI'U
reeN 'relqfe
Eur1a11r^Uuo ur ;ee[ JIa itq 1doo1 sr pno
rcel 7y frq stv
Eooqtuo Earlt àC
',EI'
-urzïel\z reegPeo^ -douo, ua ,p8rpeq)s -eguasraq, (aUooga8 aP ftq) :uatlaïI]à a.i!\ -neru uauoï ;a rlsr8
-re^ ueggeLl ueggeq
leotu asou8elp eï -
ftlaluo"rds"roo ep ftq
lezen en schrijven, daarom werkte ik zoharden was lkzo succesvol. Geld was nooit het motief", gr\nst hij, een beetje verontschuldigend. Als je Ron Davis nu meemaakt, ernstig wanneer hii praat over zijn boek en de technieken daarin, ondeugend als een schooljoch op momenten van ontspanning, dan is zijn geschiedenis bilna niet te geloven.
"Oorspronkelijk heb ik uitsluitend voor mijzelf onderzoek naar dyslexie gedaan en ook door anderen laten doen Die inspanningen hadden uitsluitend tot doel oplossingen te vinden voor mijn eigen probleme il", zo legt hii uit. "Maar sinds ik weet wat deze ontdekkingen voor mij - en inmiddels honderden anderen - in positieve zin hebben opgeleverd, zou ik niet als een gelukkig mens kunnen sterven als ik ze niet met de rest van de wereld zou delen. Vandaar het boek. Vandaar
aangelegenheid moest gaan" , zegt Davis, "want op andere momenten kon ik wel degeli;k leesbaar schrijven". Dat maakte dat ook de dlagnose dat hil hersenbeschadigd zou ziin - één van de vele etiketten die hii in de loop van ziin leven heeft
opgeplakt gekregen - niet meer opging, want dat is immers een onveranderli;ke staat van ziin "Toen wist ik wat me te doen stond, ik moest ontdekken hoe ik bewust van de ene modus naar de andere kon gaan, van 'schrijven' naar'beeldhouwen' en vice versa. Ik moest de dyslectische aan-en-uit-knop vi nden".
Oriëntatie
deze rondreis".
D
samen. De logische conclusie van de ingenieur in mij zei me dat het hier om een functionele en niet om een structurele
e gave van dytlexie
Hij weet beter dan wie ook hoe kreupelmakend dyslexie kan zljn Toch komt juist hil, tegen de heersende opvattingen in, tot de conclusie dat dyslexie een gave is, een talent. Eén die mensen kunnen leren beheersen in de veel te zwaar aangezette negatieve
De term die hil daarvoor nu hanteert is 'oriëntatie'. Voor beeldhouwen werkt desoriëntatie het best, voor lezen en schrijven moet je gefocust zijn, ofwel georiënteerd. De test om te ontdekken of iemand over de gedisoriënteerde vorm van waarnemen beschikt, is een visualisatie-oefening van een paar minuten. "Ben je niet dyslectisch, dan is de kans groot
onlosmakelilk mee verbonden lilken. "Veel
dat je er duizelig en misselilk van wordt. Ben je 't wel, dan vind je 't enig om te doen", voegt Davis' vrouw Alice eraan toe. Zrj rs het die in hun 'Reading Research Council' de mensen begeleidt en, ingeval dat dyslexie de oorzaak van hun problemen is, het vervolg voor haar rekening neemt, de oriëntatiesessie. Deze geeft iemand een virtueel vast punt van waarui t hijlzij voortaan naar lees-, schri jl' , of rekentaken
historische ftguren die
ki.1kt
kant ervan, de leermoeilijkheden, zonder dat ze daarbil de talen-
ten verliezen die er zo
een duideliik stempel
van zichzelf hebben nagelaten, r,varen dys-
Wat is dytlexie?
lectisch" , zegt Davis en hiy citeert een
rijtje
namen "Churchill, Einstein, Leonardo da Vinci, Walt Disney...
Overigens liet en zlj hun waardevolle erfenis achter dankzij en niet ondanks hun dyslexi e'), zoals vaak wordt gedacht", voegt hij daaraan toe. "Dyslexie is een speciale manier van naar de dingen
kilken. Het is een bepaalde vorm van waarneming".
Andere vorm van waarnemen "Vanneer je wilt beeldhouwen is het reuze handig als je in gedachten (in je mind's eye') een object vrijwel tegelijkertijd van alle kanten kunt bekilken. Maar wil je lezen of schrijven, dan is dat juist een handlc ap" . Precie s zo was het dat Davis
42
In de wetenschap is men het er nog steeds niet over eens wat dyslexie nu precies is. In elk geval is er geen eensluidende, heldere deftnitie geformuleerd. Integendeel zelfs, er zrjn er tientallen, waarin men elkaar bovendien van harte tegenspreekt. In de loop van de jaren is dyslexie onder wisselende paraplu's ondergebracht, nu eens onder die van de medische wereld, dan weer onder die van de psychologen. De behandelmethoden - pillen, of iuist niet - worden grotendeels door de paraplu bepaald. Davis zelf heeft er in het verleden de nodige van ondergaan. Dat was vaak vervelend, soms ronduit
pijnlijk en alti.ld zonder blijvend succes Davis benoemt het verschijnsel als volgt' "Dyslexie is een vorm van desorientatie, veroo rzaakt door een natuurlijk cognitief vermogen om de norm ale zintuigelijke waarneming te
erachter kwam dat dyslexie een verstoring in de waarneming moest zrjn Al beeldhouwend wilde hil de stappen in zijn creatieve proces voor iemand opschrijven .Ziin beeldhouwwerk bleek naderhand geslaagd te zijn, zrjn handschrift absoluut
vervangen door begrippen in beelden. Problemen met lezen, schrijven, of zichoriënteren komen voort uit desoriëntaties,
onbegrijpelijk. "Die twee bezigheden gingen kennelijk niet
neming".
op hun beurt weer veroorzaakt door ver\Marring ten aanzten waarvan symbolen. Dyslexie komt voort uit een talent voor ..
96 llNl-t
luvSncl
-t?
l8az
(s"ra11a1
'(p,room taq)
,, leels JàlH,, doPJeq uJuI ap) [oogruísproo^\ 1aq ua8el ',,"' ]ua1a]ag trr{
"'sr
llCL, ua88az
rt lepotulalï
1aq ua8at dop.req
roop repïla llg ualurrlrlr rlrp àp urr.u 18ua.rg e]]olsue] uI '(,u,,1,) ur srà]]el]spïrepuo ur àp) p"roozw taq (s"ra1]àl [lq;a la[ï lel] ul ïff la8ou ue^ 1oogru.,(s laq uerr
Ér[
ue^ uauoldtuís ep uel uauuàïJepuo ueuunï ]ar{ JooA ',tueàlgo;d uaa8 sl ra, lue^\ 'ua1o1sa8;e dlr,{ a}r{rrrr8 ;eeu
a7 1f\l"reena8 sie laaur8uo uàAe uf\z 'urpfrru;an e] ser]en]rslJuï ruo ]L{lepeg ' ua8ulssoldo, eCI
Eam ep srer.uur uapnoq
ueCI 'tïeeua8eu
L{fsrtsl[ea; oz uàp[rrqroo^
rp
rueelgord uoàD,
uen u99 ]pro1v\ sua8Io^rJA
'(,tsau ]eq ul Éll Ia teH,) sr uada;8ag pao8 ]daruor ]rH lep lpro,,w 1[l[aprnp tepoz'uouurzpleegroo^ aleïue Jïàz ]ïeeLU uery '(,tse1 ap ul t8rl 1aoï eC,) uazala8roo^ uepro^\ uau
'ue^
Pleeq
-roo^ Pueïelslln uee reep st llàz sr^ec 'urlle^ ]oog àp u3lrnq
-re^ làr{ ul srr}saeLu uesuatu eqfsr1ra1s.,(p ultz'raïfllleoru 8ou Euruuaïrepuo ]ïeetu lep ur 'uarpua^og 'uazra8 a] pleegtuool -druís Srprnpuaa uaa8 snp sl rï 'ue^Jà LUJo^ ua8ra uf.\z Ueaetl uoosJad a"rapal :tu3algo"rd puafilo^ uJa do uau llrus uPP 'ua3 -uerg Ueeï ul ïfllrprnp alxalsíp 'ue]qrer>lreel ue s-rapaondo roop Suruua>lrrpuo aEIpfr]Eao"rn ]aLU puegra^ ul 'uaru IIl§
làL{ ue^ srueïelagT8urnfr"rqcsuo ep }sraa aoueep }pro1v\
Ir{lQ [l^\ pueruàru uà uarelpappnï leetuuàe nu ufrz uasuaru 'ïoo sruos sfl.,vrua8re eoq ']ueA ',8u1ïflase, unq ue^ uallnq
-urzpleagroo^ epueroqaqflg aC '(,tpul^àg Jo llaadsye s]àr L{rrz ueuulgree^À s1ee1d eP 'ul, 'nflB) tq:oza3do proo^\ epueJJr"rtag
>leogueproo^\ ]eL{ u1 'ua8urrg à} ueellg r1:sr]a]srurï uà ]att -lpne 'laanstn 'ueLuron dr-r8ag lel{ uelues erp ueluJurela Jrrp Jp roop tïpetu ua8ra proo.t\ - soolpleag - pleedrg uee ytv uoos -"rad ep
lep rrorà taq tee8
atseN 1ogtu,(5 1eàLI,Eur;apeuJq srneC,
ftq.rar p1'2fu ,ur, duËeq
loq Joo^ plooq uo3
rp ur dels eprap ap8rpuol -a8uee uelogrelq eCI
" ï ;:i1ïf : : ï
J
fiïr { j *,'*:ï * ffi il :',
-rel rJpuoz 'uazal uee8 erlxa pulï upz ]eN ']sed ralïere:1ultz
í"relsPtu togtuíS 'uelle^ Oo 1[tlepurà
s1ee1d
unq
urïïnlslazznd
à[e^ ueru l:z'Eur1q:n1do ua Eurpurzlrdo apueureuaol 'SuruueïràL{ rap }saaJ
trry
ftg le,r,r 8ue1a8 reeu 1e '1roo8;aau [tg"ra ehlflg teLI ]sà]o"rd pfnl repuo JQ'aUlls ul Ja fll{ tep uadola8do ullz Eooq oz slepplruul àrlerlsnrJ ep ue>[ uep 'reef ue8au ep puo r oz pulï uee s1 'uado1 lee8 reeïlr roop ïfl1"ra11a[ sele 1ep Eurrre,/v\rJ^ IJJ^oz r]]o[s -ue} uaïezroorJl Jeeïle relLlfe ua8ur-rols Jzap uen Saouaj 'Euruaurpe.4\ uf\z ur Eutrols ueà proo^À uea ttq ttq ]ep
rr
sl
'ÉfUï afleeld
uaa8
rreï àïlà uI'ua8al urproo,w pzoÍpleeq,
[er^ Surpnoqrr^ ur ttuo) uezrl
]nnlosge uJJ,,arxa1s,(q ue^ J^e) JC,, ue^ UJZàI
urrl
sed tep
pulï
uaE
ueruolduís ap'alxelsíq
lrLI sl 'ualoua8sell ullz ue^ alsaatu ap uen a1q:rzdo
'llell^Ileerf u3 erselueJ uee lelu
ual uadol al sed ap 1n surzs8rua pfttle uen peqa8 Ueeq uàpJorrlran pua8
-euï uee ueegdoolloollrs uf\z ul alp puetuer roo1 uen
p [r1
ue;e^Jà lel{ ue Sur8azuaq
'lqctrvrua^J uen patga8 1aq
do ïoo reeru ';ooqa8
ue lLlrr zaí UJrlJg ]e^\ uaalle ]elu ïeog uf\z ur ez ]J[l,rqrsàg sr^eC '[eet uen do slftlamneu uallena8
lelseàI'U
sr
Llrsrtràls^p orp pueruel 1, tïarrQluo Er>11n1a) 'a^atleerr }sàrLU ep ïoo rpelu'de1s à>tflleïra1!\eq lsàetu ep sl trH'ueppel{ el -1ee1d uaa8
8ou erp uepJoo,/v\ àtp Joozr'uàluetualJ àUp Jtp
up,,\
ua8ua;g reeïla ft9 ]aL{ sl '{aar1 uad;o.,w}uo sr^eq 1ep saco-rd taLI ul t dels plregproo^\ teq ur srueïà]eg ep'ïue[ï ep ,uar -ueuoduor epp ]rn proo/v\ ueJ ]Eelseq píazaï uaaua8ly "'sïnts oET uPzueruezr] sPup[rrpJN lJL{ ul 'fle ,' ,u\ 'do,, ',]JL{,',Jp, sleoz uàpJoorrn [t9 ynaqa8 ]lCI'uoo]sJal tuoo;ts "u3pnoH, "uag
'lundarleluarJo lal{ uen uàJJeqlsren }Jr.{ uJ }sà}etleluerro Jp 'T ua 1 dels u[\z arxals,{p uel Eurs;aaqag Jeeu Eazvr Jp dO
oldruís ]epuo'pua;Je,r\
ep tep pleag oruelg ure uep ]LUoï rg 'sr urpuel{roo^ a[1ee1d uaa8 roo^ree.e\ ueproo^\ ftg oo ueuelgo-rd uàzel 1aq [t9 urnrr leq 'epuoras ;ad sa[1ee1d f t ue^ plelllaus uae ]etu llq"roo.t ueïïer] ezep rualuap ueplrrg u\ 'ul\z Llrsr]rats{p erp ursurlrr llil[Q arlrugep epuee]sue^og tlll*'rpuàoplo^ ]rru suios
I33A ur ue uel'UoïJoo^ ueï -ïe[^ rPue[Ir{fsre^ ue raer.u
1ep
[ee^ do arxals^p uel ueLlr -
1ep
-re^ lrnPUor PUI[gProo^\ rp sl arxalsíp
sreïuàPPIaàfl
Jo -see[ urrel
íeemapley aa.rsaC O
@ Désirée Kaldewaay
Liefde
en
geduld ,
Alice Davis benadrukt tijdens de workshop dat liefde, geduld - en dus respect - voor de persoon met dyslexie onontbeerlijke grondbeginselen in het begeleidingsproces
zijn. Zelf voeg ik daar de ervaring aan toe, dat je als dyslectisch mens wel heel erg vaak de ontvanger
van negatieve boodschappen bent. Te vaak zelfs. Ceen wonder dus, dat lret fenomeen dyslexie soms .vef gezeld gaat van gedragsproblemen. Het onderwijssys-
Voor zogeheten 'lege' beelden worden kleifiguren gemaakt.
teem laat over het algemeen bitter weinig ruimte open voor mensen die van de 'norm' afwijken. Ben je dyslectisch, dan krijg je al gauw het gevoel een vierkante spijker te zijn die niet in het ronde gat past. Verder zijn grote klassen, bezuinigingen en allerlei andere factoren er de oorzaak van dat leerkrachten denken niet te kunnen toekomen aan liefde en geduld, d. basisbenodigdheden van goed leraarschap. De mens in hen draagt ze wel in zich, maar de leerkracht in hen waant zich soms te overspoeld om ermee te (durven) wer-
de stof voor zijn volgende boek. Een vervolg op het verhaal van de man die van heel ver weg gekomen , ztjn moeililkheden overwon doo,r ze vanbinnen uit op te lossen. En dte ze nu wereldwijd wil delen met zoveel mogelijk lotgenoten als hil maar bereiken kan. ö 1) rsBN 90-389 03t9-7
2) De levens van een aantal historische grootheden met de
ken. Ronald Davis heeft met eindeloos geduld en doorzettingsvermogen een systeem ontwikkeld dat het verschijnsel dytlexie van binnen uit belicht en helpt leefbaar te maken. Dankzij hem is het nu mogelijk te zeggen dat'een persoon dyslexie heeft' , ro plaats van dat 'de dyslexie de persoon heeft'. Of, zoals hil het zelf zegt:"Deze technieken hebben
'mij geholpen uit mijn hoek te komen. En eruit te blijven. ik wil zoveel mogelijk anderen uit hàn hoek bevrijden".
gave van dyslexie (onder wie Einstein, Edison, da Vinci, Patton)
worden uiterst interessant belicht in het boek "ln the Mind's Eye" van Thomas G.West.
3) Nadere informatie ZlEZEl, Counseling lnstituut voor Dyslexie, tel. 0475 302 203.
En
Wilt u meer informatie over de methode of over de opleidingen bel of schriif naar:
Davis Dyslexia Association Nederland
Aangeboden als extra werktuig
Petra Pouw
Davis pretendeert allerminst alle enzahgmakend te ziin. Z'n toon tijdens de lezingen en workshops is het tegenovergestelde vaR opdringerig. "De waarde van een methode lees je af aan het - blilvend - succes ervàfr" , zegthrj zonder verder commentaar. Hij reikt professionele hulpverlener s zijn technieken expliciet aan als extra werktuig, als aanvulling op wat zij al eerder in hun gereedschapskist bileen brachten. .
Maar de successen zijn er, ontegenzeggelijk. Ze vormen
44
Heirstraat 37 6t9 t JS Beek (L)
tel: 046 - 4374907 fax:046 - 4373488 of naar Zie-Zei lnstituut voor Dyslexie Kerkweg 38a 6105 CG Maria Hoop tel: 0475 - 302203
Dit artikel kreeg je van Educare! Educare is een tijdschrift over opvoeden en onderwijzen vanuit verbondenheid. Het wordt uitgegeven door Stichting Universele Opvoeding en verschijnt 5x per jaar. Ieder nummer bevat een uitneembaar katern met praktische oefeningen en informatie die je thuis en/of in de klas kunt uitvoeren. Wanneer je op de hoogte wilt blijven van nieuws over opvoeding en onderwijs in verbondenheid, dan kun je je inschrijven op onze digitale nieuwsbrief. We sturen je dan ook bericht wanneer de nieuwe Educare (het tijdschrift) uitkomt. We gebruiken de nieuwsbrief tevens voor nieuws wat niet in het tijdschrift gedrukt kon worden en om je op de hoogte te houden van ontwikkelingen op onze websites. Schrijf je nu in op de nieuwsbrief en ontvang direct 6 Educare katernen (pdf):
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Leren met Hart Focus Schatgraven in jezelf Verrassend tekenen Opgroeien in verbondenheid Leren kun je leren De rol van spiegelneuronen
Je vindt het inschrijfformulier op onze homepage op www.educare.nl Op onze website kun je ook een abonnement afsluiten op het tijdschrift zelf of ter kennismaking een proefnummer aanvragen. De websites van Stichting Universele Opvoeding: www.educare.nl – alles over het tijdschrift Educare www.opvoedingsboek.nl – wekelijks een boekbespreking... www.opgroeieninverbondenheid.nl – wekelijks een praktische tip... opvoedingenonderwijs.ning.com – digitale ontmoetingsplaats voor leden Copyrights van alle teksten en foto’s in deze pdf berusten bij Stichting Universele Opvoeding en de respectievelijke auteurs en fotografen. Je mag er niets uit kopiëren zonder hier vooraf toestemming voor te vragen. Je mag wèl deze pdf in zijn geheel doorgeven aan vrienden en/of collega’s van wie je denkt dat ze belangstelling hebben voor de inhoud ervan. St. Universele Opvoeding – Hendrik Marsmanweg 16 – 4103 WS Culemborg – redactie@educare.nl