Levensecht leren bij De Kleine Winkeltje spelen, wie kent het niet? Thuis of op school met een speelgoedkassa en speelgoedproducten. Uren speel- en leerplezier gegarandeerd. Nog leuker is het om een echte winkel te runnen, met echt geld, echte producten en echte klanten.
De Kleine Kapitein, basisschool voor levensecht leren in Berkel en Rodenrijs, heeft sinds januari 2012 een echte Leerwinkel, gerund door kinderen tussen de 4 en 12 jaar. Er kunnen biologische producten gekocht worden, van chips tot koffie, van pasta tot snoep, van pindakaas tot sinaasappelsap en zelfgebakken brood. Kinderen en ouders (als klant
Echte sollicitaties Het opzetten van een winkel vraagt veel aandacht en tijd. Zo ook deze Leerwinkel. Via verschillende sollicitatierondes konden de leerlingen hun belangstelling aangeven voor de promotie- en marketingteams. Niet alleen werd zo het schrijven van sollicitatiebrieven getraind, ook leerden de kinderen zichzelf te presenteren en te beargumenteren waarom ze zichzelf geschikt vonden voor de klus. Op deze manier worden kinderen uitgenodigd na te denken over de vraag waar ze goed in zijn, wat ze leuk vinden en bovenal wat ze kunnen. Hier bleef het echter niet bij. Na de selectierondes gingen de kinderen zelf aan de slag met het doen van marktonderzoek, het opzetten en uitvoeren van de promotiecampagne, tot en met het vertalen van de resultaten naar de winkel en de keuzes voor de inkoop van producten. Een excursie naar een biologische boerderij zorgde ervoor dat de kinderen goed weten wat ‘biologisch’ betekent.
Eigen ondernemerschap De Leerwinkel is het resultaat van ideeĂŤn en toevoegingen van kinderen op het assortiment. Zo heeft Jitse bedacht zelfgebakken brood te
Betekenisvol leren of begeleider) maken spelenderwijs kennis met biologische, gezonde voeding en ontwikkelen daarmee een gezonde levenshouding. In een levensechte situatie leren kinderen de inventaris op te maken, de kas te laten kloppen en bestellingen te plaatsen en af te handelen. Ook het doen van marktonderzoek en het maken van promotiefilms kan hierbij natuurlijk niet ontbreken. Rekenen, lezen, schrijven, maar ook sociale vaardigheden worden op een plezierige manier in de praktijk toegepast. 34
educare | september 2012
Door in een levensechte situatie rekenen, lezen en schrijven toe te passen, wordt op een boeiende en zinvolle manier geleerd. Anders dan in een theoretische situatie leren kinderen inzien waar bepaalde kennis voor nodig is en het geleerde beklijft dan ook veel beter. Kennisoverdracht verloopt op een natuurlijke wijze en de leerkracht ziet tegelijkertijd in waar een kind nog ondersteuning nodig heeft. Het leren van de basisvaardigheden gaat automatisch en de kinderen beleven er heel veel plezier aan.
COLUMN
Tekst en foto Bianca Jansen Illustratie Wendy de Munk
Kapitein
Onverwachte wending Eens in de zoveel tijd bekruipt me tijdens een vergadering het gevoel of deze vergadering nou wel zo’n goed idee was. Het zijn van die vergaderingen die niet lijken te stromen. Ieder woord wordt herhaald, er wordt gewikt en gewogen, de koffie is koud, de stemming daalt onder het vriespunt en ik heb als voorzitter de taak om het team door de agenda heen te loodsen. Tijdens dergelijke vergaderingen is de besluitvorming stroperig. Bovendien wordt er dit keer geklaagd. Ik besluit in een opwelling de agenda te laten voor wat het is en mijn aandacht te richten op de klachten. Het thema is de werkdruk en de oorzaak daarvan: het gedrag van sommige kinderen. In iedere groep zitten wel kinderen die het groepsproces verstoren en voortdurend de les belemmeren. Ik informeer om hoeveel kinderen het gaat en vraag dan: “Stel dat er twee kinderen niet zouden komen vandaag, heb jij dan een rustige klas? Vertel me wie die kinderen zijn.”
gaan verkopen, heeft Blida een sieradenlijn opgezet en worden de verse kruiden uit de moestuin van school verkocht. De Leerwinkel is onderdeel van het onderwijsaanbod op de Kleine Kapitein. Kinderen ontdekken in de winkel het plezier, belang en de toepassingen van onder andere rekenen, lezen en schrijven. Omdat de kinderen in deze levensechte situatie zelf verantwoordelijk zijn, en de verworven kennis direct en zinvol wordt toegepast, beklijft het geleerde veel meer dan in een theoretische situatie. Kinderen leren zelfstandig, door te ontdekken en te ervaren, en het aanbod van kennis wordt op de vraag en de concrete situatie waarin het kind zich bevindt afgestemd.
In een mum van tijd ligt er een lijst op tafel. Onwillekeurig flitst het door mijn hoofd of dit het resultaat is van ‘weer samen naar school’. We praten nog een tijd door. Over welk gedrag acceptabel is en welk gedrag de lessen te veel stoort. Het lijstje is een samenraapsel van kinderen die het moeilijk vinden om stil te zitten, geregeld door de klas roepen, fysiek reageren in plaats van met woorden. Het zijn de kinderen die nog door je hoofd spoken als je ‘s avonds in je bed ligt. Het zijn de kinderen van wie je je beschaamd afvraagt of je ze wel genoeg complimenten hebt gegeven deze dag, de kinderen om wie je je zorgen maakt. Kinderen die jouw uiterste grenzen verkennen, die leven in de brouwerij brengen, die je tot wanhoop drijven, maar met wie je ook kunt lachen. Het lijstje is af, het ei is gelegd. Tijd om even rond te lopen. Als we na de pauze weer bij elkaar zitten, is de stemming gestegen. Er is verse koffie en vernieuwde aandacht. Ik heb alle kinderen van het lijstje op losse vellen geschreven en leg deze blaadjes één voor één op tafel. Twaalf namen. Het is doodstil als ik vraag: “Als deze twaalf kinderen in een aparte groep zouden zitten, wie zou er dan voor die klas willen staan?” En dan gebeurt het: alle handen gaan de lucht in. Zeventien enthousiaste leerkrachten kiezen voor deze groep. Het stroomt weer in de vergadering en ik ben ontroerd. Ik kies voor dit team, met hart en ziel. Het gaat er niet om dat deze kinderen weg zouden moeten, we moeten een betere weg met elkaar vinden.
Meer weten? • Bianca Jansen , 010-7370411, www.dekleinekapitein.net • Biologisch eten? Begin een Haverpunt bij Van Haver tot Gort: www.havertotgort.nl/ • Fairtrade op school? Start een Wereldwinkel: http://nieuw.wereldwinkels.nl/nl/menu/Voor_scholen
Claire Walkate wil in navolging van de Leonardostroming voor hoogbegaafde kinderen een Aquariusvariant ontwikkelen voor hooggevoelige kinderen. Clairewalkate@kpnmail.nl
educare | september 2012
35
Dit artikel kreeg je van Educare! Educare is een tijdschrift over opvoeden en onderwijzen vanuit verbondenheid. Het wordt uitgegeven door Stichting Universele Opvoeding en verschijnt 5x per jaar. Ieder nummer bevat een uitneembaar katern met praktische oefeningen en informatie die je thuis en/of in de klas kunt uitvoeren. Wanneer je op de hoogte wilt blijven van nieuws over opvoeding en onderwijs in verbondenheid, dan kun je je inschrijven op onze digitale nieuwsbrief. We sturen je dan ook bericht wanneer de nieuwe Educare (het tijdschrift) uitkomt. We gebruiken de nieuwsbrief tevens voor nieuws wat niet in het tijdschrift gedrukt kon worden en om je op de hoogte te houden van ontwikkelingen op onze websites. Schrijf je nu in op de nieuwsbrief en ontvang direct 6 Educare katernen (pdf):
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Leren met Hart Focus Schatgraven in jezelf Verrassend tekenen Opgroeien in verbondenheid Leren kun je leren De rol van spiegelneuronen
Je vindt het inschrijfformulier op onze homepage op www.educare.nl Op onze website kun je ook een abonnement afsluiten op het tijdschrift zelf of ter kennismaking een proefnummer aanvragen. De websites van Stichting Universele Opvoeding: www.educare.nl – alles over het tijdschrift Educare www.opvoedingsboek.nl – wekelijks een boekbespreking... www.opgroeieninverbondenheid.nl – wekelijks een praktische tip... opvoedingenonderwijs.ning.com – digitale ontmoetingsplaats voor leden Copyrights van alle teksten en foto’s in deze pdf berusten bij Stichting Universele Opvoeding en de respectievelijke auteurs en fotografen. Je mag er niets uit kopiëren zonder hier vooraf toestemming voor te vragen. Je mag wèl deze pdf in zijn geheel doorgeven aan vrienden en/of collega’s van wie je denkt dat ze belangstelling hebben voor de inhoud ervan. St. Universele Opvoeding – Hendrik Marsmanweg 16 – 4103 WS Culemborg – redactie@educare.nl