Slaapmutsje nodig? Kinderyoga helpt Sanne van 11 jaar slaapt ’s nachts maar vier uur. Na een toer langs diverse kinderartsen wordt hier geen duidelijke oorzaak voor gevonden en krijgt zij van de huisarts het advies om ’s avonds voor het slapengaan een beker warme melk te drinken. Haar moeder voelt zich van het kastje naar de muur gestuurd en komt met Sanne naar therapeutische kinderyoga voor oefeningen om beter te slapen. Steeds vaker horen we dat kinderen worstelen met een slaapprobleem en hierdoor slaapuren tekort komen. Niet in slaap komen, ’s nachts wakker worden en uren wakker voor je uitstaren en ‘doemdenken’, maar ook ’s morgens je bed niet uit kunnen komen. Dit kan veel spanning geven bij het kind én de ouder. Een slaapprobleem leidt tot vermoeidheid overdag, humeurigheid en concentratieproblemen op school. Niet zelden nemen de leerresultaten en het plezier in de da28
educare | november 2012
gelijkse activiteiten in snel tempo af. Ook kan het ouders een gevoel van falen geven; want ieder kind hoort toch ‘gewoon’ te slapen?
‘Slaapmutsje’ Soms is er een duidelijke oorzaak voor slaapproblemen. Bijvoorbeeld door een stoornis in de productie van melatonine, een stof die wordt afgescheiden door de pijnappelklier in de
Tekst: Simone de Groot Beeld: Philip Bouvy
hersenen als het donker wordt. Vaker nog wordt er geen duidelijke oorzaak gevonden en dienen ouder en kind zelf een passend slaapritueel of ‘slaapmutsje’ te zoeken.
Ontspannen slapen Grappig is dat er vroeger letterlijk een slaapmuts werd gedragen om ontspannen te kunnen slapen. Er was immers geen centrale verwarming en de muts hield de lichaamstemperatuur op peil. Een andere wat minder ‘frisse’ reden was dat men veel last had van luizen en men zich met de muts kon beschermen tegen overlopende luizen van broertjes en zusjes die in hetzelfde bed sliepen. Tegenwoordig wordt bij baby’s een mutsje van wol/zijde bij het slapen behalve als warmhouder ook gebruikt als beschermende ‘cocon’ tegen een teveel aan prikkels van buitenaf.
Afgestemd slaapprogramma Door een wisselende neusademtechniek en ontspannende yogareeksen toe te voegen, beschikt ze over een slaapprogramma dat op haar is afgestemd. Na enkele weken vertelt de moeder van Sanne opgelucht te zijn een vast ‘slaapritueel’ te hebben gevonden. Het probleem is natuurlijk niet ineens verdwenen, maar Sanne valt sneller in slaap en heeft overdag meer energie. Ook blijkt Sanne de energie-oefeningen graag op school toe te passen. Vaak is dat dan ook een cruciaal punt bij slaapproblemen: we doen gedurende de dag veel indrukken op en spannen ons in, maar ‘vergeten’ dit te reguleren. Als we hierbij onze balans weer leren vinden dan kunnen we het zonder ‘slaapmutsje’ stellen!
Melk De beker melk die Sanne op advies van haar huisarts moest drinken blijkt een kern van waarheid te bevatten: melk bevat een stofje dat betrokken is bij de productie van het hormoon melatonine, de eerder genoemde regelaar van het slaap-waakritme. Vergis je niet: chocolademelk is juist weer activerend omdat cacao theobromine, een stimulerende stof, bevat. Nog niet te spreken over alle verslavende suiker- en energiedrankjes die tegenwoordig onder de jeugd populair zijn en een onnatuurlijke boost geven aan het energieniveau. Een slaapmutsje in omgekeerde vorm!
Wat is er mooier dan dat het kind het slaapprobleem weer ‘zelf’ leert hanteren.
Therapeutische yoga Waar echter vaak bij slaaprituelen aan voorbij wordt gegaan is dat het fysieke, mentale en emotionele gebied in de mens een geheel vormen. Je kunt een slaapprobleem behalve met een beker melk ook op een holistische wijze benaderen. Wat is er mooier dan dat het kind het slaapprobleem weer ‘zelf’ leert hanteren en daarbij kan vertrouwen op zijn zelfhelend vermogen? Zo ook bij Sanne. In het voorgesprek blijkt al snel dat zij een hoge prikkelgevoeligheid heeft. Als jong kind wilde zij overal ’bij zijn’ en zoog zij wat er om haar heen gebeurde op als een spons. Ook wordt zij ’s avonds voor het slapen gaan al gespannen, omdat zij bang is de slaap niet te kunnen vatten. Gedurende de yogasessies leert Sanne aan de hand van eenvoudige energetische oefeningen hoe zij haar ‘ramen en deuren’ kan sluiten op momenten dat zij niet alles binnen wil laten komen.
Meer weten? • Binnen Arterre Holistisch Opleiding- en Kindercentrum verzorgen Philip Bouvy en Simone de Groot therapeutische yogasessies en de opleiding Therapeutische Kinderyoga. Kijk voor informatie, tips en oefeningen op www.kinderyogatherapie.nl, 024-7510519
10 Tips voor een goede nachtrust • een vast ritme in je dag hebben – elke dag op dezelfde tijd naar bed; • minstens een half uur spelen/bewegen in de buitenlucht – om spanning af te laten vloeien; • een vast ‘slaapritueel’ hebben, zoals pyjama aantrekken, tandenpoetsen, yoga, ontspannend verhaal; • een warm (voeten)bad met lavendelolie; • luisteren naar rustige muziek of natuurgeluiden, zodat er iets neutraals is om op te focussen/bij te mediteren; • een dagboek bijhouden waarbij je de belevenissen van de dag van je afschrijft; • avondmaaltijden licht houden en geen stimulerende drankjes (cola, energiedrank) gebruiken; • slaapkamer koel houden (max. 18 graden) en goed donker maken; • tv-kijken en computeren beperkt houden – zeker vlak voor het slapen; • ontspannende yoga-oefeningen doen als kathouding, maangroet en wisselende neusademhaling.
educare | november 2012
29
Dit artikel kreeg je van Educare! Educare is een tijdschrift over opvoeden en onderwijzen vanuit verbondenheid. Het wordt uitgegeven door Stichting Universele Opvoeding en verschijnt 5x per jaar. Ieder nummer bevat een uitneembaar katern met praktische oefeningen en informatie die je thuis en/of in de klas kunt uitvoeren. Wanneer je op de hoogte wilt blijven van nieuws over opvoeding en onderwijs in verbondenheid, dan kun je je inschrijven op onze digitale nieuwsbrief. We sturen je dan ook bericht wanneer de nieuwe Educare (het tijdschrift) uitkomt. We gebruiken de nieuwsbrief tevens voor nieuws wat niet in het tijdschrift gedrukt kon worden en om je op de hoogte te houden van ontwikkelingen op onze websites. Schrijf je nu in op de nieuwsbrief en ontvang direct 6 Educare katernen (pdf):
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Leren met Hart Focus Schatgraven in jezelf Verrassend tekenen Opgroeien in verbondenheid Leren kun je leren De rol van spiegelneuronen
Je vindt het inschrijfformulier op onze homepage op www.educare.nl Op onze website kun je ook een abonnement afsluiten op het tijdschrift zelf of ter kennismaking een proefnummer aanvragen. De websites van Stichting Universele Opvoeding: www.educare.nl – alles over het tijdschrift Educare www.opvoedingsboek.nl – wekelijks een boekbespreking... www.opgroeieninverbondenheid.nl – wekelijks een praktische tip... opvoedingenonderwijs.ning.com – digitale ontmoetingsplaats voor leden Copyrights van alle teksten en foto’s in deze pdf berusten bij Stichting Universele Opvoeding en de respectievelijke auteurs en fotografen. Je mag er niets uit kopiëren zonder hier vooraf toestemming voor te vragen. Je mag wèl deze pdf in zijn geheel doorgeven aan vrienden en/of collega’s van wie je denkt dat ze belangstelling hebben voor de inhoud ervan. St. Universele Opvoeding – Hendrik Marsmanweg 16 – 4103 WS Culemborg – redactie@educare.nl