Met de maan mee Het ritme ondersteunt het leren Barbara Goletz werkte als lerares in de onderbouw. Het viel haar op, dat op sommige dagen de kinderen veel uitbundiger waren, op andere meer ruzie maakten, of juist geconcentreerder werkten. Ze kon dit niet aan haar eigen houding, het weer of aan bepaalde dagen van de week aflezen.
Adriënne Baars
Invloed van de maan Dat de maan op verschillende manieren invloed uitoefent op de aarde was haar bekend. Bij volle maan is de vloed extra hoog, bij nieuwe maan is het juist extra laag eb. Levende wezens op aarde (planten, bijen, mensen) voelen die invloed ook. Ze ontdekte echter nog een andere beïnvloeding. Niet de verschillende fasen van de maan, maar de loop van de maan door de verschillende tekens van de dierenriem bleek de sleutel tot het raadsel. Ze kwam dit ritme op het spoor door onderzoek van Maria Thun die de groei van planten observeerde. Barbara ging niet over een nacht ijs, ze observeerde de kinderen in haar klas over een lange periode en alleen als er iets opvallends gebeurde, keek ze bij welke stand van de maan dat was. Later kon ze er ook pro-actief mee omgaan, en hield ze rekening
Barbara Goletz ontdekte gedurende haar tijd als lerares dat de kinderen op bepaalde dagen anders reageerden en anders leerden. Haar bevindingen worden in het Nederlands gepubliceerd in ‘Lesgeven met de Kosmos’, Hesperia 2011. Samen met de Kosmos-agenda 2011: €18,75.
met welke leerstof ze op welke dag aanbood. Haar klassen bloeiden: het viel op dat er weinig ruzie gemaakt werd en dat de resultaten beter waren dan voorheen. Ook de planning van schoolreisjes en uitstapjes was steeds gelukkig, ze vielen niet snel in het water.
Door het jaar heen Ook wij passen ons onbewust aan aan het ritme van de dierenriem. Aan het begin van het schooljaar wordt hard gewerkt. Het dierenriemteken waar de zon op dat moment (half augustus-half september) in staat is dan maagd. Bij planten is dit de periode van wortelschieten, kiemen. Het is een tijd van rustig, kritisch nadenken. Voor leer-opdrachten, specifieke rekentaken, spellingsregels en dergelijke dus een prima periode. Heel anders gaat het er in februari/maart aan toe. Het lijkt wel of iedereen minder zin heeft om aan de slag te gaan. Deze periode, onder invloed van het waterteken vissen, leent zich veel beter om je met beweging bezig te houden, en bijvoorbeeld je te concentreren op het vloeiend schrijven of muzikale vorming. Dit soort activiteiten helpt bij het verwerken en het eigen maken van het eerder geleerde, en dat is nu precies waar het sterrenbeeld vissen voor staat. Bij de kinderen observeerde Barbara, dat ze in die periode het wisselen van taken lastig vonden, en graag door wilden gaan met wat ze aan het doen waren.
Kijk eens anders naar kindertekeningen Wil je ook eens kijken of je de invloed van de maan in kindertekeningen kunt terug kunt vinden? Vertel drie keer hetzelfde verhaal, met een tussentijd van enkele dagen. De kinderen mogen naar aanleiding van het verhaal een tekening maken. De kinderen zijn niet op de hoogte van jouw onderzoekje. Noteer telkens welke stemming er tijdens het tekenen en voorlezen heerst en de datum en tijd. Op de tekeningen zetten de leerlingen hun naam en de datum. Na de laatste tekening vergelijk je de tekeningen door ze naast elkaar op te hangen op basis van sfeer, kleurgebruik,
Zie www.hesperia.nl
[ pagina 14 ] 2/2011
e du c a r e
grootte van de getekende figuren, en andere opvallende kenmerken. Vraag eventueel iemand anders om dat voor je te doen, zodat de selectie onbevooroordeeld is. Pas na die selectie kijk je op welke dagen welke tekeningen gemaakt zijn en of je daar gemeenschappelijk kenmerken in terug ziet. Barbara Goletz heeft dit diverse keren gedaan en de verschillen in kleurgebruik en verbeeldingskracht die zij vond zijn opmerkelijk. Binnenkort verschijnt de vertaling onder de titel 'Lesgeven met de Kosmos'. www.hesperia.nl.
© ADMAR KWANT
H
Het viel Barbara Goletz op dat de kinderen op sommige dagen heel anders tekenden dan op andere dagen: uitbundiger, of juist heel zakelijk, dromerig of verhalend. Toen ze hoorde van de zaaikalender die sommige boeren gebruiken om op het juiste moment gewas te zaaien was haar nieuwsgierigheid gewekt. Ze zag opeens de relatie tussen de zaaikalender, de tekeningen van de kinderen en… de ijsbloemen op de ramen van haar huis in Oostenrijk! Zelfs die waren, net als de tekeningen van de kinderen, soms scherp, soms rijk versierd, soms heel ijl.
Afwisseling Zoals de zon in een heel jaar langs de tekens van de dierenriem loopt, doet de maan dat in een maanmaand (27,3 dagen). De gemiddelde tijd dat de maan in een teken staat is 2,3 dagen. De grote beweging door het jaar heen komt ook in het maanritme terug. Tijdens de aardetekens (stier, maagd, steenbok) wordt er hard gewerkt en komen de ‘lesjes’ in goede bodem. Op andere dagen is het juist moeilijk om de kinderen voor leren te interesseren, ze willen zich
dan steeds met hetzelfde bezig houden, of zijn juist heel fantasierijk. De tekeningen zijn in deze perioden kleurrijker en expressiever en wandelingen worden een ware belevenis. Barbara richtte de schoollessen uiteindelijk zo in dat de wandelingen en de tekenuren precies in deze perioden vielen (de luchttekens tweelingen, weegschaal en waterman). Maar ook bij taal- en rekenonderwijs is de ene dag geschikter om dingen uit te leggen en de andere om goed te oefenen.
Doe je eigen maan-onderzoek Voor deze test krijg je vast wel een groepje vrijwilligers bij elkaar. Een willekeurige ochtend, tijd voor een test! De kinderen krijgen een opdracht: ‘bouw een huis met kaarten’. Ze gaan samen aan de slag, ze overleggen welke kaarten het handigst zijn, en op welke ondergrond je het beste kunt bouwen. Na wat uitproberen, wordt de ‘test’ nauwkeurig beschreven. Hoe lang ze ermee bezig zijn, hoeveel pogingen ze gedaan hebben, hoe hoog het hoogste huis wordt, en wat ze er zelf van vinden. Het experiment wordt nog twee keer herhaald
(met een tussenperiode van enkele dagen), met dezelfde kinderen en dezelfde kaarten. Je zou verwachten dat de laatste dag de beste resultaten oplevert, maar dat hoeft niet zo te zijn! Op sommige dagen is het namelijk makkelijker om samen te werken, op andere blijven de kaarten beter staan en soms hebben de kinderen eigenlijk geen zin om weer iets nieuws te gaan doen. Dat zijn allemaal bevindingen die je kunt interpreteren als je weet op welke dag ze plaatsvonden.
Met de maan mee Op www.educare.nl/netwerk is een groep ingericht voor mensen die willen meepraten en lezen over de ervaringen van opvoeders met het maan-ritme. De groep heet ‘Met de maan mee’.
e du c a r e
2/2011 [ pagina 15 ]
Dit artikel kreeg je van Educare! Educare is een tijdschrift over opvoeden en onderwijzen vanuit verbondenheid. Het wordt uitgegeven door Stichting Universele Opvoeding en verschijnt 5x per jaar. Ieder nummer bevat een uitneembaar katern met praktische oefeningen en informatie die je thuis en/of in de klas kunt uitvoeren. Wanneer je op de hoogte wilt blijven van nieuws over opvoeding en onderwijs in verbondenheid, dan kun je je inschrijven op onze digitale nieuwsbrief. We sturen je dan ook bericht wanneer de nieuwe Educare (het tijdschrift) uitkomt. We gebruiken de nieuwsbrief tevens voor nieuws wat niet in het tijdschrift gedrukt kon worden en om je op de hoogte te houden van ontwikkelingen op onze websites. Schrijf je nu in op de nieuwsbrief en ontvang direct 6 Educare katernen (pdf):
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Leren met Hart Focus Schatgraven in jezelf Verrassend tekenen Opgroeien in verbondenheid Leren kun je leren De rol van spiegelneuronen
Je vindt het inschrijfformulier op onze homepage op www.educare.nl Op onze website kun je ook een abonnement afsluiten op het tijdschrift zelf of ter kennismaking een proefnummer aanvragen. De websites van Stichting Universele Opvoeding: www.educare.nl – alles over het tijdschrift Educare www.opvoedingsboek.nl – wekelijks een boekbespreking... www.opgroeieninverbondenheid.nl – wekelijks een praktische tip... opvoedingenonderwijs.ning.com – digitale ontmoetingsplaats voor leden Copyrights van alle teksten en foto’s in deze pdf berusten bij Stichting Universele Opvoeding en de respectievelijke auteurs en fotografen. Je mag er niets uit kopiëren zonder hier vooraf toestemming voor te vragen. Je mag wèl deze pdf in zijn geheel doorgeven aan vrienden en/of collega’s van wie je denkt dat ze belangstelling hebben voor de inhoud ervan. St. Universele Opvoeding – Hendrik Marsmanweg 16 – 4103 WS Culemborg – redactie@educare.nl