Ieder kind is een kunstenaar. Picasso wist het: elk kind heeft talent. Het is aan ons om te ontdekken waar die unieke talenten liggen en hem of haar te helpen die te ontwikkelen. Als ouders en opvoeders hebben we die taak. Hoe kunnen we ieder kind laten stralen?
Is het echt of fantasie?
Voor een kind is die scheidslijn niet belangrijk tijdens het spelen. Ze geloven in de verhalen die ze zelf verzinnen en zijn dol op gefluisterde geheimen…
Zuinig zijn op eigenheid. Jonge kinderen kunnen niet anders dan zichzelf zijn. Ze zingen uit volle borst, zonder schaamte. Ze denken niet na over kleuren die wel of niet bij elkaar passen, maar schilderen vanuit hun gevoel. Hoe heerlijk is dat?
“Je kunt een mens niets leren, je kan hem alleen helpen het zelf te ontdekken in zichzelf”. Galileo Galilei
Zelfvertrouwen is vertrouwen op je zelf, op je eigen kwaliteiten en je eigen talenten.
Groeien gaat niet altijd van A naar B naar C, soms begint een kind bij B en vervolgt hij zijn weg via D naar A en C. We zitten nu eenmaal niet allemaal precies hetzelfde in elkaar – gelukkig maar!
Lach je gezond, lekker in je eentje of in de groep. Tijdens het koekjes bakken of het schilderen, dat maakt niet uit. Lachen moet!
educare | november 2011
23
schilderspel
klankwolk Geluid is magisch. Niet alleen het gehoor, alle cellen van je lichaam worden in trilling gebracht. Je kunt je in klank uiten, je er door laten raken, je erop afstemmen, klankbord zijn, je kunt je er zelfs door laten masseren. Het werkt zo: ga in een kring zitten en vraag wie graag eens in een klankwolk wil zetten. Die mag op een lekker kussen in het midden plaatsnemen. De kinderen eromheen zijn de wolkenmakers. Begin met hele zachte geluidjes. In het begin zal elk kind nog zijn eigen gang gaan maar langzamerhand gaan ze ook luisteren naar de anderen en elkaar nabootsen. Het kind in het midden kan aangeven of het prettig is met handgebaren. Het geluid zet het kind harder of zachter door de hand hoger of lager te houden. Als het genoeg is mag het de klankwolk zelf ‘uitzetten’. Met kinderen in de leesleeftijd kun je dit spel met klinkers doen. Welke klinker vind jij lekker?
Arno Stern moedigde weeskinderen aan om het plezier in schilderen te ontdekken. Er was een verschil tussen deze vrije expressie en zoals die op school werden gemaakt. Hij ontdekte de natuurlijke uitdrukkingen van de kinderen, de expressie die opduikt wanneer het kind zijn eigen spel mag spelen zonder belering en zonder commentaar: het natuurlijke spoor. Telkens zag hij dezelfde vormen, dezelfde constellaties in de schilderingen opduiken. Hij noemde deze universele beeldentaal de Formulatie. Hij zette een eigen atelier op, het Closlieu, zo ingericht dat de schilderspelenden afgeschermd zijn van de invloeden van buitenaf. Anderen zijn geen toeschouwers of critici maar medereizigers en de hulp die geboden wordt is dienend. Zo ontstaat schilderen puur omdat het kind schilderen wil, omdat het zijn eigen wereld wil laten ontstaan. Over de hele wereld zijn ateliers op dezelfde manier opgezet, ook in Nederland. Meer informatie: http://schilderoord.nl/schilderoordeindhovenvertelling.html
poppenkast
en. Maar ook opeens zo bijzonder uit de hoek kom Bij theater, dramales, kan een kind ven dan (laten) akt door hun kracht van ‘eerst gelo bij poppenkast kun je worden gera naar buiten spel t geheim opent zich in vrij geui zien’. Het onzichtbaar fantasievolle eller met een vert e jong als kind beiden genieten. Het toe, publiek wordt deelgenoot en eeldingskracht zichzelf. De eigenheid straalt, verb enkel attribuut: de pop, de rest is van een hard van id : gemeen, lief, gek, vrolijk, het gelu geeft leven en karakter aan de pop alles is en op en kant alle de gebeurtenissen gaan gesnikte poppentraan. Het verhaal, ak, bijza hts slec is kast pen pop De n! zijn afgelope r zijn ‘echt waar’, maar kan ook zo weer zove len stoe ten wanden, stoffen lappen, twee of het kind speelt zijn spel tussen hou met eld wer e eeld gesp n dig opgaan in de eige tkist eigen fantasie hem draagt. Dit zo volle scha een is – nd pele toes liek’ melend of naar ‘pub zonder woorden – in zichzelf mur of leertijd, eren zo bezig zijn, is er geen speeltijd kind Als . naam er zond n van het lere op hun eren kind Die schatkist gunnen we alle het is echt aanwezig zijn in het nu. ts’! eigen manier, met of zonder ‘spotligh
24
educare | november 2011
Al mijn ikjes: samen ik! Ik ben een grote lotusbloem Met zeker duizend blaadjes En ieder blad betekent iets, mijn mokken of mijn praatjes.
En al die ikjes bij elkaar in een gesloten kring, daar ligt een stralend gouden hart te fonk’len, middenin!
Een ik als dommerd, ik heel lief, ‘n ik wanneer ik lieg, ’n ik die heel mooi zingen kan, ’n ik als ik opvlieg, ’n ik als zeurpiet, ik als held bekend door moed en trouw, ’n ik als bangerd (ik schaam me dood, dus die vergeet ik gauw!)
Die mooie lotus in dat meer, met blaadjes rond en dik, en binnenin dat gouden hart? Die lotusbloem… ben ik!
glimlachmeditatie Talrijke studies hebben bewezen dat (glim)lachen de gezondheid bevordert. Het verhoogt de afscheiding van positieve hormonen, versterkt het immuunsysteem, vermindert stress, heeft een weldadig effect op de bloeddruk en verbetert het ademhalingstempo en de longfunctie. Sluit je ogen. Breng je aandacht naar je adem, laat een zachte glimlach om je mond verschijnen en adem je glimlach in. Breid je aandacht uit over je hele gezicht en je lichaam. Wat ervaar je nu? Adem nu je glimlach in de zone van je hart en merk wat dit met je ervaring doet.
Anna Lamb
Met verrass kinderm ende edita in de tie
Educar
ePlus
creativiteit Bij creativiteit denken we al snel aan knutselen, tekenen of schilderen. Iets om te doen, waarbij ieder het op zijn of haar eigen manier vorm kan geven. Maar creativiteit is zoveel meer! Ieder kind heeft een creatief vermogen. Dit zijn de krachten van het kind waarmee het de wereld om zich heen kan scheppen. Creatieve vermogens zijn scheppende krachten. De creatieve krachten in een kind zijn nauw verbonden met zijn levenskrachten. Het is de innerlijke kracht van een kind om te groeien in dit leven. Het is een diep verlangen van ieder kind om te worden wie het is. Hier ontmoeten creativiteit en authenticiteit elkaar. De creatieve vermogens helpen het kind vorm te geven aan zijn eigen unieke manier van zijn. Alles wat het kind daarvoor nodig heeft, is ruimte en echte aandacht. Ruimte om te mogen spelen, experimenten en ontdekken. Aandacht voor dat wat wezenlijk voor hem is. Het is heel eenvoudig. Een kind kan koekjes bakken en die heel mooi versieren. Of een kind bedenkt steeds weer nieuwe spelletjes. Weer een ander kind kan urenlang bouwen. Er zijn heel veel verschillende manieren van creativiteit. Het kind kan creatief zijn met zijn lijf maar ook creatief in zijn denken. Waardering voor al deze vormen en ruimte om zelf hun eigen creativiteit te ontdekken, helpt kinderen krachtig in het leven te staan.
Bron: David DeWulf, Mindful Gelukkig.
educare | november 2011
25
De grootste schat, dat ben jij! zijn tijd wel Ieder kind kan op uiken. Dat br ge g wat waarderin al, op allerlei doe je natuurlijk een verrassende manieren. Hier is op een andere ns manier om nog ee dat je blij met je manier te zeggen Zoek een mooi kind(eren) bent. tkistje en plak ha doosje of een sc iegeltje. Schrijf sp n ee op de bodem in zit de alop het deksel ‘Hier g het doosje Le lergrootste schat’. nderen het ki ar wa ergens neer n de reacties! vinden. Geniet va
zwaaien maar
Wat is er leuker dan een oefening doen om je hersenen beter te laten werken, terwijl je het gevoel hebt dat je aan het spelen bent! Je hebt er stokjes met lange linten voor nodig die je zelf maakt of aanschaft via wwwbraingym.nl*. Al zwaaiend neem je de ruimte om je heen in: jouw eigen plek. Zwaai een liggende acht, om beurten met de ene en de andere hand. Deze lemniscaatbeweging is goed voor de oog-handcoördinatie en helpt beter te lezen en te schrijven. Spelend leren noemen ze dat! • Meer oefeningen vind je in het boek Fit en Slim met LeerGym.
samenzang Door te zingen laat een kind zijn eigen geluid horen, zijn eigen identiteit, zijn hart en ziel. Aan de manier van zingen (het hele lijf doet mee), de melodie en de tekst is goed te beluisteren hoe je je voelt. Door samen te zingen ervaren kinderen saamhorigheid, eenheid. Het is heerlijk om te ervaren dat je deel uitmaakt van zoiets moois en toch dichtbij jezelf te blijven, hoe al die individuen samen een koor vormen. Samen zingen betekent: samen plezier en voldoening beleven, maar ook: rekening met elkaar houden, naar elkaar luisteren! Probeer maar eens in canon te zingen met een klas. Lukt het om te luisteren naar de ander zonder in de war te raken? Dat vinden kinderen magie, getuige het kind dat thuiskwam en enthousiast vroeg: “mam, kan jij kanoën?”
Aan dit katern werkten mee:
Ellenea, Antien Grijseels, Elly de Wildt, Adriënne Baars, Maril Heijen, Sandra Joosting, Erica Janse, Inge Mennen, Mieke van der Feen
Volgende keer: Geef ze de ruimte 26
educare | november 2011
Ik heb een toverspiegel eentje met een gouden rand en als ik daar in kijk dan zie ik wie ik ben
tekst en beeld Admar Kwant
de zon gelijk.
Dit katern kreeg je van Educare! Educare is een tijdschrift over opvoeden en onderwijzen vanuit verbondenheid. Het wordt uitgegeven door Stichting Universele Opvoeding en verschijnt 5x per jaar. Ieder nummer bevat een uitneembaar katern met praktische oefeningen en informatie die je thuis en/of in de klas kunt uitvoeren. Wanneer je op de hoogte wilt blijven van nieuws over opvoeding en onderwijs in verbondenheid, dan kun je je inschrijven op onze digitale nieuwsbrief. We sturen je dan ook bericht wanneer de nieuwe Educare (het tijdschrift) uitkomt. We gebruiken de nieuwsbrief tevens voor nieuws wat niet in het tijdschrift gedrukt kon worden en om je op de hoogte te houden van ontwikkelingen op onze websites. Schrijf je nu in op de nieuwsbrief en ontvang direct 6 Educare katernen (pdf):
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Leren met Hart Focus Schatgraven in jezelf Verrassend tekenen Opgroeien in verbondenheid Leren kun je leren De rol van spiegelneuronen
Je vindt het inschrijfformulier op onze homepage op www.educare.nl Op onze website kun je ook een abonnement afsluiten op het tijdschrift zelf of ter kennismaking een proefnummer aanvragen. De websites van Stichting Universele Opvoeding: www.educare.nl – alles over het tijdschrift Educare www.opvoedingsboek.nl – wekelijks een boekbespreking... www.opgroeieninverbondenheid.nl – wekelijks een praktische tip... opvoedingenonderwijs.ning.com – digitale ontmoetingsplaats voor leden Copyrights van alle teksten en foto’s in deze pdf berusten bij Stichting Universele Opvoeding en de respectievelijke auteurs en fotografen. Je mag er niets uit kopiëren zonder hier vooraf toestemming voor te vragen. Je mag wèl deze pdf in zijn geheel doorgeven aan vrienden en/of collega’s van wie je denkt dat ze belangstelling hebben voor de inhoud ervan. St. Universele Opvoeding – Hendrik Marsmanweg 16 – 4103 WS Culemborg – redactie@educare.nl