Tijdschrift Educare - nummer 5 uit 2008

p.1 cover edu5-08

05-11-2008

08:55

Pagina 1

Jaargang 26

nr. 5/2008

â‚Ź

6,60

educa r e Over leven en leren met kinderen

Met ADHD, andere ogen autisme, respectloos gedrag Kinderen willen dat je ĂŠcht bent De kunst van het begeleiden Wat is voor jou van waarde?

Waardenkompas voor in de klas

Gaten in de dag Kleine rustmomenten

Licht en donker in balans Laat je leiden door het kind

Twee kusjes in een doosje‌ Herinneringen, schatten en ander liefs Deze keer in het katern: Opgroeien in verbondenheid

p.2-3 edu5-08

05-11-2008

08:52

Pagina 2

Colofon Educare is een uitgave van de Stichting Universele Opvoeding.

Voorzitter: Aad Streng Penningmeester: Hannie Hanhart

4 schatten Tweeenkusjes in een doosje… ander liefs

Abonnementsgegevens Abonnement: 5 nummers binnen een periode van 12 maanden.

Kan bij elk gewenst nummer ingaan.

Opzegging abonnement: Schriftelijk, twee maanden voor afloop abonnement.

Zie voor een Cadeauabonnement, Geboorteabonnement of Groepsabonnement de in Educare aanwezige antwoordkaarten.

Kosten: Abonnement € 25,- In Nederland € 33,75 Binnen Europa € 38,75 Buiten Europa Proefnummer € 4,50 In Nederland Abonnementenadministratie SP Abonneeservice Postbus 105 2400 AC Alphen aan den Rijn Tel. 0172 47 60 85 Fax 0172 65 33 07 info@spabonneeservice.nl

Herinneringen,

6 zelf Leerlingen willen dat je écht bent de verandering die je in je leerlingen wilt zien

Wees

10 veranderde Andersmijkijken naar ADHD en autisme zegt de auteur van ‘Het elastiek tussen lichaam en ziel’ 14 waarde?

Waardenkompas in de klas

Wat is voor jou van

17 Gaten in de dag Kleine rustmomenten voor kinderen 18 De Natuur en Kinderen Hulpbronnen in de balans tussen donker en licht 23 Katern Werken aan cultuur van verbondenheid vol tips voor ouders, begeleiders en leraren 27 Dromen Poster voor aan de muur 28 Contact met de aarde Neem er de tijd voor 33 Astroparty Tienermeiden leren zichzelf en elkaar beter kennen 34 wel Eerste hulp bij overtuigingen Laat jij je nog eens negatief beïnvloeden?

Advertentie-acquisitie Identeam Contact: Frans de Steur Vennemansweg 2 7251 HX Vorden 0575 55 65 91 t 0575 55 65 93 f 06 53 692 580 m identeam@wxs.nl

39 naar Kijkjou naar je eigen gedrag

Kinderen voegen zich

42 niet Hoe pak je ongewenst gedrag aan wilt straffen?

Redactie Hendrik Marsmanweg 16 4103 WS Culemborg 0345 52 38 77 redactie@educare.nl Kamer van Koophandel Amsterdam: 41059473 Overname van artikelen is toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie.

44 Adventstijd Reportage

Website, forum en weblog www.educare.nl ISSN: 0921-2426 Aan deze Educare werkten mee Marijke Sluijter Hoofdredactie Frans de Steur Bladmanagement Ivar Hamelink Vormgeving Patricia Ritsema van Eck Webredactie Verder werkten mee: Irene Muller-Schoof Adriënne Baars Marianne Offereins Wilma van Dijk Else Rozema Coverfoto © Admar Kwant

4

6

28

33

Educare wordt gedrukt op CyclusPrint, een 100% gerecycled papier en verpakt in een 100% biologisch afbreekbare folie.

[ pagina 2 ] 5/2008

e du c a r e

als je

p.2-3 edu5-08

05-11-2008

08:52

Pagina 3

Columns 13 Solodroom 30 Straattherapie 38 Julia En verder 20 Spelen met… het huishouden 21 Lezen en luisteren 36 Activiteiten en mededelingen Doe meer met het kerstverhaal Tips en actualiteiten

Van de lezer Ik heb zo gelachen om die eigenwijze leerling uit nummer 2008-2 die geen diploma wilde halen. De tips die hij gaf om met leerlingen om te gaan neem ik mee: ik heb ze opgehangen als geheugensteuntje.

(Noot van de redactie: het artikel staat op www.aventurijn.org)

Spreuk van de maand Vriendelijke woorden zijn soms kort, maar hun echo sterft nooit uit.

37 Waar gaan we heen met de kids?

Pierement of Heldenstad

40 Blokjes Aanbod van cursussen en therapieën Saskia Wind

41 Enz. Nieuws en actualiteiten

46 Ukkies: Vraag en aanbod van lezers

Lezerspanel We willen Educare fris, verrassend en sprankelend houden. We hebben daarvoor een lezerspanel. Wil je ons ook laten weten wat je van het laatste nummer vond? Laat het weten op www.educare.nl. Want we zijn pas tevreden als de lezers dat zijn.

Met andere ogen

V

14

44

roeg donker, koude regenvlagen, geen blad meer aan de bomen, krediet-, klimaat- vertrouwens-, onderwijs- en opvoedcrisis, wat is het grauw en guur! Je kruipt het liefst dicht tegen elkaar en maakt het binnen warm en licht.

Nestel je dus lekker op de bank en lees!

In ons interview vertelt Hans Lemmens hoe een andere kijk op kinderen met ADHD en autisme zowel hem als het kind veranderde, Emma Krebs laat zien hoe zij dankzij haar open blik met straatschoffies in gesprek komt, Heleen de Hertog legt uit dat een nuchtere blik op je eigen gedrag een hoop opvoedwerk scheelt.

Als je anders naar de dingen kijkt verandert alles. Schrijven over te druk belaste leraren en lastige kinderen laten we graag aan anderen over. We laten liever oplossingen zien. Zoals een katern vol tips voor meer verbondenheid in het kinderleven met een uitnodiging om voortaan wekelijks een gratis tip in je mailbox te laten bezorgen.* Abonnees kregen bij dit nummer een krant met onderwijsinitiatieven die laten zien dat de toekomst allang begonnen is, én dat het werkt!** Aan doemdenken doen we niet, het leven is een feest, en jij bent degene die daarover gaat. Smile!

Marijke Sluijter *www.opgroeieninverbondenheid.nl **De krant kun je gratis downloaden op: ww.greatplacetolive.nl

e du c a r e

5/2008 [ pagina 3 ]

p.4-5 edu5-08

05-11-2008

08:51

Pagina 4

Doosjes van g

1

Geluk De zon op je gezicht Twee vlinders op een paarse bloem De geur van versgebakken koekjes Een kind dat ligt te slapen Een herinnering die een glimlach tovert Een schelp gevonden op het strand Lieve woorden Je zou het in een doosje willen doen en lang, lang bewaren…

Een doos om op te eten Een doos is meestal om lekkere dingen in te bewaren, maar je kunt het ook omkeren en de doos zelf eetbaar maken! Dat kan van chocoladekoekjes zijn, zelfgemaakte koekjes, of peperkoek. De doos kun je versieren met allerlei kleuren en patronen van glazuur.

Ook kun je er lieve woorden op maken met chocolade lettertjes of gekleurde minismarties.

2

Ik houd je nog even vast Een doosje maken, kan helpen bij het afscheid nemen. Een doosje voor of van degene die overleden is of weggaat. In het doosje een tekening, een foto van de dierbare, een briefje, een stukje stof, een sieraad. Een klein doosje kun je altijd met je meedragen.

Onzichtbaar cadeau Intens tevreden reikte het dochtertje haar vader een doos aan.”Dit is een cadeautje voor jou uit heel mijn hart.” Vertederd opende de vader de doos, …maar er zat niets in! Met zijn liefste glimlach zei hij tegen zijn dochtertje: ”Liefje, ik weet zeker dat je het goed bedoelt, maar als je ouder bent, zul je begrijpen dat je niet iets kunt geven wat niet bestaat, ook al heb je het heel mooi verpakt en geef je het met heel veel liefde. Je bent vast vergeten om er iets in te stoppen?” ”Maar, pappa, zie je ze dan niet?”

“Ik zie niets, schatteboutje.”

“Maar ik ben de hele middag bezig geweest om er kusjes in te stoppen!”

De ogen van haar vader werden vochtig. ”Ach ja, natuurlijk! Heel erg bedankt!”

Als hij zich nadien een keertje down of moedeloos voelde, opende hij de doos en haalde er een kusje uit. Dan voelde hij zich weer voldoende gesterkt om de problemen van de dag aan te kunnen.

Paolo Coehlo in Happinezz

[ pagina 4 ] 5/2008

e du c a r e

p.4-5 edu5-08

05-11-2008

08:51

Pagina 5

n geluk

3

Gevonden schatten Op wandelingen, vakantie, aan het strand vind je vaak de mooiste dingen.

Thuis hebben ze vaak niet echt een plekje en belanden in een la. Een schatkistje voor je schelpen, steentjes, dat mooie herfstblad is een betere plek.

Zo kijk je er veel vaker naar. Als je een spiegeltje aan de binnenkant van de doos plakt verdubbel je je gevonden geluk.

Tekst: Helen Roeten Foto's: Tura Gerards

4

Een doos voor elk jaar Elk jaar gebeuren er bijzondere dingen: je haalt een diploma, begint een nieuwe vriendschap, ontdekt een bijzondere plek, je krijgt een lieve brief, een foto van een mooi moment. Maak eens een herinneringsdoos als verjaardagscadeau: een beeld van het afgelopen jaar in woord, beeld en tekening.

5

Lieve woorden Schrijf je lieve gedachten over iemand op kleine mooie papiertjes. Rol de papiertjes op en doe er een gekleurd touwtje omheen. Maak zo een doosje vol en geef al je lieve woorden cadeau.

De eerste doos

Meer beleven:

Spaar doosjes. Bij de boodschappen zitten vaak verpakkingdoosjes, de sigarenwinkel heeft misschien lege sigarendoosjes. Een schoenendoos is handig voor het materiaal dat je bij het maken van doosjes nodig hebt. Doe hem vol met mooie stukjes papier: de wikkels om bonbons of snoepjes, papier van cadeautjes, foto’s en mooie woorden uit tijdschriften, schatten uit de natuur, foto’s van mooie momenten, (stukjes van) teken- en schilderwerk. Verder bewaar je er lijm, verf, kralen, glitter, band, oude ansichtkaarten in.

De eerste doos is al klaar! Of zullen we die ook meteen maar mooi versieren?

Helen Roeten geeft workshops voor kinderen van 0 tot12 jaar.

Ook geeft zij trainingen aan pedagogisch medewerkers van kinderopvang over zintuiglijke intelligentie. Altijd rond de thema`s natuurbeleving, gezonde voeding, beweging en creativiteit. Doosjes van geluk is een van haar workshops. www.zinenzo.org helen@zinenzo.org 0633774696

e du c a r e

5/2008 [ pagina 5 ]

p.6-9 edu5-08

05-11-2008

08:50

Pagina 6

Leerlingen b

W Marja de Vries

at vragen nieuwe vormen van leren en onderwijs zoals Iederwijs van een goede begeleider en wat is het verschil met een gewone leerkracht? Bas Rosenbrand, een van de initiatiefnemers en begeleiders van de Iederwijs-school in Lopik, zegt dat dit in het begin – ruim zes jaar geleden – ook voor hen een boeiende vraag was.

Zoals ik in mijn artikel ‘Leren met gevoel’ (Educare 2008-4) al aangaf, hebben de begeleiders van Iederwijs-Lopik op basis van hun ervaring hier veel waardevolle inzichten opgedaan.

Al snel was het voor hen duidelijk dat, wanneer je kinderen wilt ondersteunen om zelf bewust te zijn en wilt helpen om zicht te krijgen op vragen, zoals ‘Wie ben ik?’ en ‘Wat wil ik met mijn leven?’, enthousiasme alleen niet genoeg is. Bij het proces om voortdurend met elkaar te onderzoeken en te ontdekken wat de kinderen nodig hebben, hoe kinderen in vrijheid kunnen leren, wat werkt en wat niet, en hoe er tegelijkertijd een respectvolle cultuur kan ontstaan waarin ieder zich gezien, gehoord en begrepen voelt, komt veel meer kijken.

Een andere houding

Marja de Vries is auteur van De Hele Olifant in Beeld (2007, Ankh-Hermes). Zij houdt zich bezig met transformatie van leren en onderwijs, opdat onderwijs meer in lijn is met wie we in essentie zijn.

Zie www.marjadevries.nl

Op veel verschillende niveaus bleek steeds opnieuw te gelden dat als je iets van kinderen wilt, je het eerst zelf moet doen. Dat geldt bij bijvoorbeeld samen opruimen, maar het betreft vooral de houding waarmee de begeleiders in het leven staan. In essentie gaat het bij deze nieuwe vormen van leren dan ook niet om het wel of niet kunnen toepassen van een nieuwe theorie, methode of manier van lesgeven. De ondersteuning van het leerproces en de onvoorwaardelijke acceptatie van alle kinderen als de prachtige unieke personen die ze zijn, vraagt om begeleiders die zelf ook authentieke, zelfbewuste en integere personen zijn; die in staat zijn tot open communicatie op basis

[ pagina 6 ] 5/2008

e du c a r e

van gelijkwaardigheid; en die zelf ook graag willen leren. “Het doet bovendien een groot beroep op het kunnen kijken naar jezelf, want de dingen verlopen niet zoals je dat gewend zou zijn,” legt Bas uit.

“Vaardigheden die je als leerkracht nodig had, heb je hier vaak niet meer nodig. Andere aspecten kun je juist weer wel gebruiken maar ze krijgen een andere invulling. Soms is het handig om geen onderwijsachtergrond te hebben, omdat je zonder vooringenomen standpunt veel meer open kunt staan voor wat de kinderen aangeven. Soms is het juist heel handig om kennis te hebben van verschillende methodes en didactieken, want omdat ieder kind uniek is en op een eigen manier leert, past daar ook een eigen didactiek bij.

Een divers samengesteld team kan elkaar hierbij goed aanvullen, want behalve dat de kinderen allemaal uniek zijn, zijn ook de begeleiders allemaal uniek.

Iedereen is verschillend, heeft andere interesses, ideeën, invalshoeken, leeftijden, culturele achtergronden en capaciteiten. Door alle verschillen te accepteren en tegelijkertijd een houding te hebben om naar elkaar te willen luisteren, worden de verschillen een verrijking van elkaar en bieden ze een zeer rijke omgeving vol mogelijkheden, waarbij iedereen leraar én leerling is.”

Besluitvormingsproces Voor afstemmend lesgeven is bovendien een cultuur van zorg en aandacht erg belangrijk. Om zo’n leeromgeving te scheppen, is het belangrijk dat je dat als begeleiders zelf uitstraalt.

De aandacht en de kwaliteit waarmee begeleiders in staat zijn om in het hier en nu aanwezig te zijn, is voorwaarde voor een sfeer waarin iedereen zich gezien, gehoord en begrepen voelt, en de ander kan zien, horen en begrijpen. Bovendien vraagt een dergelijke respectvolle cultuur om een proces van besluitvorming dat daarmee in overeenstemming is.

Een hiërarchisch systeem werkt hierbij niet, en een democratisch systeem waarin de meerderheid beslist voldoet niet, omdat daarbij de wensen van de minderheid over het hoofd worden gezien.

Op Iederwijs-Lopik hebben ze inmiddels veel ervaring met een ander proces van besluitvorming waaraan iedereen die dat wil – dus zowel begeleiders als de kinderen die dat willen – deelnemen en waarbij er pas een besluit ligt als niemand fundamenteel

© MARLEEN NOORDERGRAAF

Nieuwe vormen van leren - zoals die van Iederwijs, waarbij leerlingen zich ontwikkelen tot zelfbewuste en creatieve personen, die initiatief nemen, goed kunnen samenwerken, weten waar ze kennis kunnen vinden, snel kunnen leren, en betekenis aan hun leven willen geven door vanuit hun unieke talenten bij te dragen aan de maatschappij – wat vraagt dat van de professionaliteit van begeleiders?

p.6-9 edu5-08

05-11-2008

08:50

Pagina 7

n begeleiden:

authentiek en onvoorwaardelijk

05-11-2008

08:50

Pagina 8

Leren blijkt in essentie een kwestie van relatie

bezwaar heeft. Hierdoor is er een sfeer ontstaan waarin echt naar elkaar geluisterd kan worden, ieders inzichten meegenomen worden en er werkelijke oplossingen komen, die door iedereen gedragen worden. “We gebruiken ons gevoel in onze besluitvorming”, legt Bas uit. “We lossen conflicten op door invoelend luisteren, we luisteren naar wat ons gevoel te zeggen heeft als we voor een keuze staan. Voelen is voor ons een manier om waar te nemen wat er gebeurt, waar spanningen zijn, waar rust heerst of om te kijken of we wel of niet iets moeten ondernemen.”

Pas in een dergelijke cultuur van zorg en aandacht is het mogelijk om werkelijk in contact te zijn met de kinderen en kunnen de lessen op maat precies aangepast zijn aan de leervraag en de behoefte van een kind op een bepaald moment.

Zelfreflectie Een ander aspect bij deze nieuwe vormen van leren is dat iedere begeleider ook zelf wil leren en groeien en daarom bereid is tot zelfreflectie. “Dat is een basis-

voorwaarde voor het ontstaan van een sterk team dat goed op elkaar afgestemd is en blijft. Dan ben je één geheel en dat wordt gelijk gevoeld!” vertelt Bas. Tegelijk ben je dan als team in staat om flexibel mee te bewegen met alle veranderingen. Daarnaast is de bereidheid tot zelfreflectie essentieel voor begeleiders om steeds opnieuw inzicht te krijgen in vragen als: ‘Hoe verhoud ik mij tot een kind?’ ‘Wat hoort bij mij, en wat is van het kind?’

Hoe meer een begeleider in contact is met zijn of haar gevoel, des te meer is hij of zij in contact met zichzelf én met wat er op dat moment is. Op basis van vertrouwen, liefdevolle aandacht en zelfreflectie kunnen relaties bestaan uit echt contact en kunnen collega’s en leerlingen elkaar zien, horen en begrijpen. Dat maakt het mogelijk om op basis van gelijkwaardigheid kinderen te ondersteunen en te begeleiden en om samen permanent te leren, groeien en ontwikkelen.

Onbewust effect Het belang van de bereidheid tot zelfreflectie sluit aan bij nieuwe inzichten in leren, waaruit duidelijk wordt dat leren veel meer is dan het overdragen van kennis.

Het nieuwe inzicht is dat leren een natuurlijk proces is en iets wat we allemaal voortdurend doen. In feite kunnen we niet niet-leren. We leren kinderen niet alleen wat we doen en wat we bewust met hen communiceren, maar ook wat we niet doen en onbewust met hen communiceren.

Dat laatste gebeurt bijvoorbeeld in de vorm van onbewuste overtuigingen. En het gebeurt ook wan-

© ADMAR KWANT

p.6-9 edu5-08

Onvoorwaardelijk onderwijs

‘Unconditional Teaching’, door Alfie Kohn in Educational Leadership, sept. 2005; ook te lezen op http://www.alfiekohn.org/articles.htm#null

[ pagina 8 ] 5/2008

e du c a r e

© LIES POST

Kinderen die een innerlijk gevoel van eigenwaarde hebben, zijn eerder geneigd om een mislukking te zien als slechts een tegenvaller: ze zien het als een probleem dat vraagt om een oplossing. De beste indicatie dat kinderen een innerlijk gevoel van eigenwaarde hebben en in staat zijn om zichzelf te accepteren als waardevolle en vaardige mensen, is de mate waarin ze onvoorwaardelijk door anderen geaccepteerd zijn, schrijft de Amerikaanse auteur van vele boeken over onderwijs Alfie Kohn in zijn artikel ‘Unconditional Teaching’.

Onvoorwaardelijke acceptatie is wat kinderen nodig hebben om te kunnen floreren, zowel thuis in de vorm van onvoorwaardelijk opvoeden, als op school in de vorm van onvoorwaardelijk onderwijs. Onvoorwaardelijk onderwijs heeft meer kans om de situatie te creëren waarin kinderen goed kunnen presteren. Onderzoek heeft namelijk aangetoond, dat leerlingen die zich onvoorwaardelijk geaccepteerd weten, vaker echt geïnteresseerd zijn in leren en meer genieten van intellectuele uitdagingen, terwijl onzekere leerlingen het vaker doen omdat het moet en liever gemakkelijke opdrachten hebben, waarbij ze weten dat het ze zal lukken.

p.6-9 edu5-08

05-11-2008

08:50

Pagina 9

neer dat wat we zeggen niet overeenkomt met wat we doen, en in de vorm van de subtielere effecten van de cultuur van een onderwijssysteem.

Bas geeft hier een voorbeeld van: “Lezen is belangrijk, ieder kind wil dat ook leren, want je hebt het nodig in de maatschappij. Maar als je moet leren lezen, dan leer je ook dat iemand anders je mag dwingen om iets te leren. Dat doet iets met je eigenwaarde en zelfrespect. Je krijgt de inprenting mee dat je vooral moet luisteren naar wat de volwassene zegt en dat je geen eigen stem hebt.”

Leren blijkt in essentie een kwestie van relatie. Ook sociale vorming kan daarom niet los gezien worden van de context. “Hoe kun je leren om op een respectvolle manier met elkaar om te gaan als er niet op een respectvolle manier met jou wordt omgegaan?” Om echt informatie te kunnen opnemen moet je kunnen open staan. Dwang of verplichting hoort daar niet bij.

Met onze bereidheid elkaar zo te behandelen als we zelf graag behandeld willen worden, blijft de energie stromen en krijgen alle relaties de vorm van een uitwisseling en gaat het leren veel effctiever.

Generatie Einstein

Persoonlijke transformatie

Het begeleiden van leerlingen tot zelfbewuste en creatieve personen vraagt om een ruimer perspectief op wie we zijn en wat kinderen kunnen. Dan wordt zichtbaar, dat de hedendaagse kinderen niet oppervlakkig en onverschillig zijn, maar juist geïnteresseerd en vol passie; dat ze niet wachten tot iemand hen vertelt hoe het moet, maar ontdekken, onderzoeken en leren in netwerken, iedereen respecteren die authentiek en oprecht is en zich als een vis in het water voelen temidden van alle beschikbare informatie.

Generatie Einstein,, Jeroen Boschma

Tot slot is het, bij het ondersteunen van kinderen in het proces om zicht te krijgen op vragen als ‘Wie ben ik?’ en ‘Wat wil ik met mijn leven?’, belangrijk dat begeleiders zelf ook inzicht hebben in wat henzelf werkelijk beweegt en inspireert en wat hun kwaliteiten en behoeftes zijn. Daarom begint de transformatie van leren en onderwijs in feite bij de bereidheid van de begeleiders tot een persoonlijke transformatie, zodat ze in contact zijn met wie ze in essentie zijn en met een gevoel voor doel, betekenis en richting in hun leven.

e du c a r e

5/2008 [ pagina 9 ]

Meer weten?

Iederwijs-Lopik www.iederwijslopik.nl Verder: Magical Parent – Magical Child, the Optimum Learning Relationship,Michael Mendizza & Joseph Chilton Pearce, 2003, InJoy Publications, Nevada-City, Ca; zie www.ttfuture.org Generatie Einstein; slimmer, sneller en socialer. Communiceren met jongeren van de 21e eeuw, Jeroen Boschma en Inez Groen, 2006, Pearson Education, Amsterdam.

p.10-11 edu5-08

05-11-2008

08:49

Pagina 10

In contact met kwetsbare kinderen

‘Ik laat mijn aandacht rusten’ De blik waarmee je kijkt, bepaalt in grote mate de ruimte die je de ander geeft. Hans Lemmens kijkt naar kinderen met ADHD of autisme.

Wat hij ziet is heel verrassend.

Marijke Sluijter

Hans Lemmens werkt als psychologisch medewerker bij een instelling voor geestelijke gezondheidszorg en doet daar observaties, therapie en ouderbegeleiding.

Contact: leemla@orange.nl

Je trekt de lijn van wetenschappelijk waarnemen door naar je persoonlijke ervaringen en weer door naar de cultuur.

Ja, dat kan ook niet anders, hooggevoeligheid valt niet in wetenschappelijke hokjes te passen. Ik leef me graag in iemand in. Als ik wil weten wat er in een kind omgaat, loop ik zoals het kind, zit ik zo, eet ik zo. Ik onderzoek zo wat deze manier van zijn voor het kind betekent. Ik ga ervan uit, dat het voor het kind een nuttige functie heeft om zo te doen.

Het zet me dikwijls op een bruikbaar spoor. Dat is heel waardevol, het geeft me handvaten voor het omgaan met het kind, ik stuit zo op ingangen om binnen te komen die ik niet kan zien als ik met mijn wetenschappelijke blik kijk. Ik trek die lijn van

[ pagina 10 ] 5/2008

e du c a r e

wetenschap naar persoonlijke ervaringen inderdaad door naar onze cultuur, je kunt hun probleem niet los zien van de omgeving. Dat er nu zoveel meer kinderen met autistische stoornissen en ADHD zijn zegt ook iets over onze cultuur.

Je ziet een duidelijke relatie tussen hoe jij met kinderen omgaat en hoe zij zich gedragen. Ze veranderen onder de blik van de waarnemer, zeg je.

Verander jij ook door anders waar te nemen?

De kinderen veranderen inderdaad door mijn blik, maar zelf verander ik ook. Ik mobiliseer mijn vermogen om waar te nemen, ik groei eraan, wordt sensitiever. Niet alleen de feiten spreken, ook de verschijnselen geven me aanknopingspunten voor mijn handelen.

Zo werkte ik eens met een jongen die alleen van buitenaf met gevoelens omging. Hij kon er heel goed over praten, maar heel afstandelijk, als een psycholoog. Hij zei bijvoorbeeld niet dat hij gepest werd, maar zei zoiets als: “Toen J. naar me riep dat ik een nerd was, voelde ik een dof gevoel in mijn maag en voor ik het wist begon het bij mijn neus te trekken en moest ik huilen.” Voor mijn omgang met hem geeft dit me houvast. Dat doet het etiket autistische stoornis niet. Ik kan door me in te leven in het zó zijn van het kind voelen hoe hij denkt, ik kan van daaruit met hem meegaan en probeer hem daar te ontmoeten. Observeren scheidt, inleven verbindt. Voor mijn relatie met de kinderen is dit cruciaal. Als ik een verbinding met een kind aanga, geef ik enerzijds de ander ruimte om zichzelf te zijn en kom ik anderzijds met mezelf voor de dag. Je kunt je niet achter je functie verschuilen, ik ben daar op de eerste plaats medemens. Ik laat mijn aandacht rusten op dat kind, en dat voelt het.

Je kijkt dus niet objectief, maar subjectief. Weet je dan wel of het waar is wat je ziet?

Ik ben een mens die zich verwondert. Een fenomeen roept een vraag in me op. Ik kijk graag vanuit de

© JOHN KAPTEIN

J

Jouw kijk op kinderen met aandachtsstoornissen fascineert me. Kun je me daar iets over vertellen?

Ik heb veel te maken met kinderen die we labelen met de etiketten ADHD of autisme. Ze zijn kwetsbaar, heel gevoelig voor indrukken vanuit hun omgeving en vaak erg eigenzinnig. Ik zie ADHD en autisme als extreme uitingen van hooggevoeligheid.

Deze kinderen zijn heel los met hun lichaam verbonden, ze zijn meer met hun bewustzijn in hun omgeving dan in hun lichaam. Het elastiek tussen lichaam en ziel lijkt uitgerekt, ze komen maar moeilijk in hun lijf. Ze hebben daardoor veel houvast en controle nodig.

Als je vanuit de diverse ‘stoornissen’ naar kinderen kijkt kun je gemakkelijk over het hoofd zien dat die ‘stoornissen’ uiteenlopende uitingen zijn om zich te beschermen tegen een overdaad aan indrukken. De een weert die prikkels af, de ander laat zich er helemaal in meevoeren, wordt net zo druk als de omgeving. Dat je reageert op prikkels is niet vreemd. Dat doet iedereen. Kijk maar hoe je reageert als je ergens van schrikt. Krimp je in elkaar, ga je schreeuwen?

Bij overgevoelige kinderen komen die prikkels veel sterker door, dat ze er dan veel sterker op reageren is logisch.

p.10-11 edu5-08

05-11-2008

08:49

Pagina 11

n’

“Ik ben me zeer bewust van de waarde van de liefdevolle blik” fenomenologie: de verschijnselen vertellen me iets.

Die vraag gaat in mij werken en dat alleen al is een avontuur. Er is hier geen objectieve waarheid, de waarheid ligt tussen de ander en mij, samen scheppen we een werkelijkheid. Daarom zie ik dikwijls iets anders dan mijn collega. Dat komt omdat iets dat zich bij mij openbaart, niet bij mijn collega voorkomt. Kinderen reageren in elke situatie anders, en jij bent deel van die situatie. Lastig, we willen graag objectieve maatstaven, maar de realiteit zit anders in elkaar. Dit wil echter niet zeggen dat mijn manier van waarnemen willekeurig is of op illusies berust. Ik probeer echt wel methodisch te werk te gaan.

Door naast de objectieve informatie ook voor subjectieve informatie te kiezen geef je het kind een boodschap. Welke boodschap is dat?

Door de manier waarop ik kijk, kan ik een kind de ruimte geven of het inperken, afwijzen zelfs. Ik ben me zeer bewust van de waarde van de liefdevolle blik. Door mijn aandacht kan het kind iets van zichzelf laten zien. Mijn aandacht geeft het kind een kader. Een ruim kader geeft meer speelruimte, niet alleen aan het kind, ook aan mij.

Biedt jou dat meer mogelijkheden?

Ik groei hier inderdaad enorm door. Ik leer me steeds meer te openen, want alleen dan krijg ik de informatie waarmee ik aan het werk kan. Het is me volstrekt duidelijk, dat als ik mezelf niet open het kind zich ook niet zal openen.

Wat kunnen wij als maatschappij van deze kinderen leren?

Deze kinderen laten ons iets zien. Onze cultuur is in hoge mate autistisch en bevat veel ADHD-elementen.

Hun gedrag weerspiegelt onze gekte. Omdat we met de handen in het haar zitten, worden we uitgedaagd te zoeken naar oorzaken en oplossingen. Hun gedrag triggert ons dus om ons gedrag bij te stellen. In feite laten ze zien waarin wij zijn doorgeschoten. Daarmee wil ik niet zeggen dat deze kinderen alleen producten zijn van onze cultuur. Ze brengen tegelijkertijd nieuwe elementen, alternatieven. Hoe dan ook, aan ons is de taak hun boodschap op te pakken.

Meer lezen?

Hans Lemmens, Het elastiek tussen lichaam en ziel; verkenningen in het grijze gebied tussen hooggevoeligheid en autisme. Uitgeverij Andromeda

e du c a r e

5/2008

[ pagina 11 ]

p.12-13 edu5-08

05-11-2008

08:49

Pagina 12

[ADVERTENTIES]

Kidsgids Nederland Dé wegwijzer voor elk gezin met kinderen van o tot 12 jaar.

Te koop in de boekhandel en de 100 grotere postkantoren.

ZIN IN GEWOON WONEN EN TOCH ANDERS? CENTRAAL WONEN 'T VIERSCHAAR APELDOORN

Wilt u een abonnement op Centraal Wonen is een woonvorm voor zelfstandig wonende mensen die bewust kiezen voor samen leven met anderen.

Ieder heeft zijn eigen huis, waarnaast je gebruik kunt maken van gemeenschappelijke ruimtes.

Wilt u zien hoe wij leven, overleggen, feesten en verschillende levenshoudingen samen brengen, zie; www.lvcw.nl adressen lid projecten of kom langs op de open dag: 14 december. Wij ontmoeten u graag! www.cwapeldoorn.nl

[ pagina 12 ] 5/2008

e du c a r e

Educare?

• Kijk op www.educare.nl naar de mogelijkheden.

• Of bel SPA 0172 47 60 85.

• Een briefje aan SPA, Postbus 105, 2400 AC Alphen a/d Rijn kan natuurlijk ook.

p.12-13 edu5-08

05-11-2008

08:49

[ADVERTENTIES]

Pagina 13

Solodroom 'Mindset - De nieuwe psychologie van succes' spat van de cover van het boek van Carol S. Dweck, psycholoog aan de Stanford Universiteit. Het is meer dan een goed boek, aldus een van de opgevoerde recensenten. Het is een geweldig boek. Een boek waarvan je het advies opvolgt. Het is een boek dat je leven kan veranderen. Typisch Amerikaans, maar toch...

Onderlinge Kindermassage WORKSHOPS, TEAMDAGEN, BEGELEIDING met Marijke Sluijter Voor leraren en kinderbegeleiders die willen werken aan een sterk sociaal klimaat in hun groep Marijke Sluijter is hoofdredacteur van Educare en auteur van ‘Aanraken, een levensbehoefte’.

Eerstvolgende open workshopdag: Woensdag 4 februari van 14.00 tot 20.00 of zaterdag 4 april van 10.00 tot 16.00 Info: marijkesluijter@educare.nl www.aanrakeneenlevensbehoefte.nl

Educare in het KERSTPAKKET? Vraag Frans de Steur: identeam@wxs.nl

Het was Jacques van Rossum, ontwikkelingspsycholoog en bewegingswetenschapper aan de Vrije Universiteit, die mij het boek onder de neus schoof. We spraken over hoe je kunt leren je mogelijkheden zo volledig mogelijk te benutten.

Van Rossums interesse ligt al jaren bij de ontwikkeling van talent en hoe talent tot wasdom komt. 'Sommige vier- of vijfjarigen dromen weg bij een balletposter en willen dat ook. Ouders die denken dat zo'n solodroom wel over gaat, komen vaak bedrogen uit.'

De ontwikkeling van talent, volgens Dweck en Van Rossum, staat of valt bij plezier. Is dat gekoppeld aan de wil om beter te worden, dan blijkt dat uiteindelijk het meest effectief. Leraren hoeven slechts ruimte te bieden aan deze ontwikkeling. Naast een veilige omgeving om grenzen te verkennen.

Experimenteren en exploreren zijn snel afgelopen als deze elke keer worden afgekapt. Dan sterft zelfs het grootste talent een zachte dood. Van Rossum: ”Een omgeving waarbij groei vooropstaat, is een omgeving waar die jeugd wordt uitgedaagd. Daaruit komen plezier en zelfvertrouwen voort.”

Kinderen hoeven bij deze benadering niet zozeer te worden gemotiveerd.

Ze blijken uitstekend te weten waar ze mee bezig zijn. En het resultaat komt voor hen niet op de eerste plaats. Die plek is weggelegd voor hun persoonlijke ontwikkeling.

Plezier, bijvoorbeeld bij leren, hangt af van de mindset, de manier van denken van een kind, legt Dweck in haar boek uit. Ze onderscheidt een fixed en een growth mindset. Met een fixed mindset probeert een kind met zo weinig mogelijk inspanning optimaal te presteren. Je bent alleen goed als iets lukt. Mislukt het, dan ligt het aan de vaardigheid. Kinderen, maar ook volwassenen, met een groei mindset denken altijd in termen van het proces: ik doe mijn uiterste best, meer kan ik niet doen.

Dweck, net zoals ikzelf behept met een fixed mindset, beschrijft een hilarisch voorbeeld. Tijdens een van haar experimenten moeten kinderen puzzels oplossen. Na een makkelijke puzzel vraagt ze aan een slim kind met een fixed mindset deze nogmaals te doen of een moeilijkere te proberen.

Maar omdat slimme kinderen geen fouten maken, kiest het kind voor nogmaals dezelfde.

Een kind met de groei mindset stelt Dweck een wedervraag: wie wil nou dezelfde puzzel nog een keer doen? Geef mij de moeilijkere.'

Hoewel een kind vanaf de geboorte alleen maar leert, ervaart het soms ergens onderweg een omslagpunt waardoor het besluit geen fouten meer te maken. De fixed mindset is geboren. Gelukkig doet niet iedereen dat, maar kinderen worden soms bang voor uitdagingen vanaf het moment dat ze in staat zijn zichzelf te evalueren. Want als je talent hebt of slim bent, maak je geen fouten.

Gelukkig zijn mindsets overtuigingen. Krachtig weliswaar, maar slechts aanwezig in het denken. En dat denken kan veranderen. Dat heb ik ook ingezien.

Frans Vermeulen

e du c a r e

5/2008 [ pagina 13 ]

Frans Vermeulen (47) is onder meer werkzaam als journalist en hypno- en regressietherapeut.

Zijn ervaringen zijn te lezen op http://renvogel.wordpress.com.

If you never change your mind, why have one? - Edward de Bono

p.14-15 edu5-08

05-11-2008

08:48

Pagina 14

Waardenonderwijs als kompas

Wat is voor jou van w Dat is toch niet normaal? Een veelgehoord zinnetje waar een wereld van vanzelfsprekende waarden achter zit. Waarden die we belangrijk vinden.

Living Values Education stelt die waarden centraal. Waardenonderwijs als kompas: zou dat niet ‘normaal’ moeten zijn?

Marlies van Loon

Niet-moraliserend LVE is een praktisch instrument voor leerkrachten, ouders en kinderen/jongeren van 3-20 jaar om de kernwaarden van het mens-zijn, in ieder van ons aanwezig, werkzaam te maken zodat ze kunnen bijdragen tot ons zelfrespect en gevoel van eigenwaarde. De werkwijze kan binnen welke school ook en letterlijk in ieder vak ‘ingevlochten’ worden. Het is een niet-moraliserende ontdekkingstocht naar waarden en vanaf het eerste moment een even uitdagend als blijmakend avontuur voor zowel de leerkracht als de leerlingen, voor kleintjes en voor pubers, voor kinderen met ADHD, dyslectici en ‘hoogbegaafden’, voor allochtone en autochtone leerlingen en voor alle anderen.

Belang van sfeer

Drs. Marlies van Loon is docent Slavische talen aan de UvA, coördinator Living Values Education Nederland, remedial teacher en begeleider implementatie Waardenonderwijs.

Ervaring laat zien, dat kinderen graag leren over waarden en gemakkelijk positieve sociale communicatievaardigheden aanleren. Ook genieten ze van het uitdrukken van gedachten en gevoelens en van de erkenning die ze krijgen. Tegelijkertijd ontwikkelen ze hun woordenschat, hun vermogen tot constructief en kritisch denken neemt toe, ze leren persoonlijk en sociaal bewuste keuzes te maken en bovendien bevordert het hun emotionele groei en zelfbeeld.

[ pagina 14 ] 5/2008

e du c a r e

Ook weten we dat kinderen beter functioneren in een omgeving van respect, geduld en duidelijke regels dan in een omgeving van schuld, schaamte en woede.

Leren uit ervaring Gedeelde waarden vormen het hart en de drijvende kracht van het onderwijs. Hierin is ook de betrokkenheid van ouders van wezenlijk belang. Zo ontstaat een sfeer waarin kinderen zich geliefd voelen en begrepen, waarin ze gerespecteerd worden en gewaardeerd om wie ze zijn en niet alleen om wat ze zeggen, doen of hebben. Een sfeer met ruimte voor emoties, waarin naar leerlingen wordt geluisterd zonder oordeel en waarin niet de ene leerling boven de andere wordt gesteld. Waar leerkrachten in staat zijn een innerlijk evenwicht te bewaren en tegelijkertijd enthousiasme over hun taak en geloof in de leerlingen uitstralen. Waar samen met de leerlingen afspraken worden gemaakt over de regels in de klas. En ja, ook een sfeer waarin de grenzen helder worden gesteld!

Ervaring en onderzoek (onder andere aan de Universiteit van Oxford) tonen aan, dat een op waarden gebaseerde leergemeenschap het leren van cognitieve vaardigheden en academische prestaties, significant bevordert. In zo’n leergemeenschap worden waarden bijgebracht via kwaliteitsvol onderwijs

Praktijkboek voor leraren Living Values heeft voor elk van de drie verschillende leeftijdsgroepen (3-7; 8-14; adolescenten) een praktijkboek uitgegeven. Elk boek omvat een waaier aan interactieve activiteiten: spelletjes, ontspanningsoefeningen, artistieke activiteiten, visualisaties, stilte-oefeningen, creatief schrijven, mindmapping, discussies, conflictoplossende oefeningen, rollenspel. Deze oefeningen, die alle ruimte laten voor invulling naargelang de eigen cultuur of eigenheid van een school, inspireren zowel leerkracht als kinderen om het beste in zichzelf naar boven te brengen en de fundamentele waarden in het dagelijks leven te hanteren.

Daarnaast zijn er de ‘Begeleidersgids voor ouders’ en ‘Training voor leerkrachten’.

© ADMAR KWANT

H

oe geef je handen en voeten aan universele waarden als vrede; respect; liefde; verdraagzaamheid; eerlijkheid; bescheidenheid; samenwerking; geluk; verantwoordelijkheid; eenvoud; vrijheid; verbondenheid, in een complexe leeromgeving als een school? Het internationale onderwijsprogramma Living Values in Education (LVE) is ruim tien jaar geleden ontwikkeld op basis van het Verdrag van de Rechten van het Kind en bovenstaande twaalf universele sleutelwaarden. Het programma is het resultaat van de samenwerking van twintig onderwijskundigen, afkomstig van vijf continenten, die op uitnodiging van Unicef bijeenkwamen met het doel wegwijzers en gereedschap te creëren voor de ontwikkeling van het hele kind, vanuit het besef dat ieder kind een fysieke, intellectuele, emotionele en spirituele dimensie heeft.

p.14-15 edu5-08

05-11-2008

08:48

Pagina 15

n waarde?

Waarden in actie Deel de klas in twee of drie tamelijk grote groepen. Geef elke groep één schaar, een bescheiden aantal krijtjes of stiften, gekleurd papier en lijm. De opdracht is een tekening/collage te maken over ‘Vrede’. Vraag hen om goed met elkaar samen te werken. Als iedereen klaar is bekijk je samen de posters. Al werkend raken de meeste kinderen ongemerkt in de ban van hun creatieve prestatie en zijn vooral nieuwsgierig naar de vraag: ‘Wie heeft de mooiste gemaakt?’ Maar deze keer draait het om andere vragen: • ‘Wat vinden jullie, is er goed samengewerkt (doorgeven van pennen, schaar enz.)?

• ‘Heeft iedereen het gevoel dat hij/zij van de anderen voldoende ruimte heeft gekregen om zijn/haar idee op papier te zetten?

• Was er respect was voor zijn/haar bijdrage? Op welke manier heb je dat ervaren (of niet)?

• ‘Wat zou helpen om een volgende keer nòg beter met elkaar samen te werken? waarin leerlingen zelf het verschil zien tussen de gevolgen van handelingen die wel of niet op waarden zijn gebaseerd. Gevolgen voor zichzelf, maar ook voor anderen en voor de wereld.

Twinkeling Als leerkracht ben je niet alleen rolmodel maar stuur je in de omgang met ieder kind dat je pad kruist dagelijks ook een boodschap de toekomst in waarmee je ‘het verschil kunt maken’ Je kunt je afvragen of dat een boodschap van enthousiasme, positiviteit en geloof in jezelf is of van onverschilligheid, puur kennis doorgeven en aan de oppervlakte blijven. En ook: is onze innerlijke ruimte vredig en ‘opgeruimd’ genoeg om met een open oor en hart naar leerlingen, collega’s en ouders

te luisteren? Met andere woorden: is de twinkeling in je ogen er nog?

Zelfkennis Je inzet is pas effectief als je als leerkracht je eigen waarde(n) kent en over zelfkennis beschikt, als je beseft welke invloed je hebt op anderen en jezelf regelmatig oplaadt. Dat schenkt levensgeluk en geeft je vak de kwaliteit waarop kinderen recht hebben.

Ook maakt het je vrij om een betekenisvol contact te hebben met ieder kind apart. Daarom nodigen de werkgroepen van LVE je in de eerste plaats uit om, zonder te oordelen, te reflecteren op je eigen gedrag, gevoelens en emoties. Dat is immers een hulpmiddel om volgens je eigen waarden te kunnen leven. Onze Belgische collega, Patrick Somers, zegt het zo: ‘Niet nog meer doen, maar misschien zelfs minder doen en méér zijn.’

Op iedere school zou elk kind zichzelf moeten kunnen ervaren als uniek en waardevol, weten dat er niets van hem wordt verlangd dat hij zou moeten zijn of doen om het respect van de leraar te verdienen.

Elk kind zou zijn innerlijke waarden moeten kunnen ontdekken, ontwikkelen en leren leven. En bovenal zou ieder kind zo moeten opgroeien, dat het leert inzien dat ieders eigen weg een andere maar niet een mindere of betere is.

Ieders eigen-waarde(n) Het interactieve Living Values in Education stimuleert een grote inbreng van leerlingen in het onderwijsproces en doet recht aan hun leergierigheid en innerlijke kwaliteiten. Het bevordert een gelijkwaardige en open uitwisseling tussen volwassenen en kinderen in het exploreren van waarden en geeft ieder individueel de ervaring hoe waarden mensen en culturen verbinden en godsdienstige verschillen overstijgen.

e du c a r e

5/2008 [ pagina 15 ]

Meer weten?

Living Values Education: www.livingvalueseducation.nl netherlands@livingvalues.net

p.16-17 edu5-08

05-11-2008

08:47

Pagina 16

VIERING 25-jarig bestaan

van Stichting Universele Opvoeding In 2008 bestond Stichting Universele Opvoeding, de uitgever van Educare, 25 jaar. Dat feit wilden we niet onopgemerkt voorbij laten gaan. In plaats van een feestje kozen we voor het ontwikkelen van een project waarmee we van het (kinder)leven een feest kunnen maken.

Eerst kozen we een thema. Onze rode draad door de jaren heen was verbondenheid. Er bleek zelfs een proefschrift over te zijn: Anouk Depuydt (2005, universiteit van Leuven) legde een verband tussen respectloos gedrag en het ontbreken van een band met een van de vijf levensgebieden. Zij onderscheidt de band met jezelf, de ander, de materie, de samenleving en het leven. Dat kozen we als speerpunt om de komende jaren aan te werken.

WEBSITE opgroeien in verbondenheid We kregen van Stichting Majoh een bedrag voor het ontwikkelen van een website. We vroegen allerlei inspirerende mensen tips die opvoeders op eenvoudige wijze kunnen toepassen. Op 10 november gaat de website online. Je kunt er gratis een e-book over Opgroeien in Verbondenheid ophalen en wekelijks een gratis tip in je postbox laten bezorgen.

ONS GESCHENK aan de kinderen Deze website is ons geschenk aan de kinderen van nu. We hopen dat heel veel opvoeders zich aangesproken voelen en bereid zijn mee te werken aan dit geschenk voor hen die de toekomst in zich dragen. Wij willen hiermee bereiken dat steeds meer kinderen opgroeien in een cultuur van verbondenheid, een cultuur waarin ieder kind zichzelf durft te zijn, waarin kinderen ervaren dat iedereen er toe doet en waarin ze zich erkend en gerespecteerd weten om wie zij zijn.

TRAJECT Verbondenheid voor scholen en kinderopvang De website is een begin. Daarnaast start er voor scholen en kindercentra in 2009 een begeleidingstraject: het Traject 'Verbondenheid'. Dit 2-jarig traject is bedoeld als kapstok voor het ontwikkelen van een strategisch plan voor een school of instelling die duurzame ontwikkeling hoog in het vaandel draagt. Door middel van eenvoudige, door het team gekozen acties willen we een vanzelfsprekende onderstroom van respectvol en verantwoordelijk gedrag oproepen, zowel bij de opvoeders als bij de kinderen.

Om een zo breed mogelijk draagvlak te creĂŤren kan een instelling alleen deelnemen als men zich voor de looptijd van twee jaar aansluit en drie keer per jaar twee teamleden en een staflid afvaardigt naar de studiedagen. Er worden drie teams gevormd: een voor de kinderopvang, een voor het basisonderwijs en een voor het voortgezet onderwijs.

De inschrijfperiode loopt tot 20 december 2008. Voorafgaand aan deelname is er een screening. Voor meer informatie en aanmelding kunt u contact met mij opnemen.

Een hartelijke groet, Marijke Sluijter marijkesluijter@educare.nl www.opgroeieninverbondenheid.nl

p.16-17 edu5-08

05-11-2008

08:47

Pagina 17

Meer weten?

Gaten in de tijd

Awareness through the body: Aloka Marti en Joan Sala Met kinderen stilte ontdekken:

Rustmomenten voor kinderen

Gerda Maschwitz en R. Maschwitz www.yogajournal.com/lifestyle/fa mily_and_parenting

Kleine (adem)pauzes in de dag maken gaten in de tijd en geven rust en ruimte. Momenten van aandachtig aanwezig zijn zorgen ervoor dat het kind in contact komt met zijn innerlijke zelf.

V

roeger waren er veel rustmomenten waarop je als kind even in de stilte zat. Nu worden deze momenten al snel opgevuld met tv, pc, en allerlei activiteiten. Kinderen raken gewend aan instant bevrediging. Gun ze daarom af en toe de tijd om zich te vervelen. Veel kinderen vinden dit eng, omdat ze het niet kennen. Maar juist op deze stille momenten komt de geest tot rust en worden hersenverbindingen gelegd. Kinderen ervaren hierdoor dat er naast een drukke buitenwereld ook een binnenwereld is.

TV, pc en ds zijn geen rustmomenten voor je kind.

Wel voor jou als ouder, maar dat is schijn, daarna is je kind nog drukker dan daarvoor. Beter is het kleine momenten van aandacht in te voeren. Eenvoudige

Staren Leid je kind naar binnen via een beproefde kindermeditatie: staren in een kaarsvlammetje. Het stroboscopisch effect van het flakkerende lichtje, veroorzaakt alfagolven in de hersenen (dat werkt als meditatie). Als je je ogen dichtdoet is het kaarsvlammetje is er nog steeds! Maar nu met mooie kleuren of een lichtkrans.

www.yokidoki.nl Oorkaarsen: www.manivivendi.nl www.hopioorkaarsen.nl

Tekst: Marien van Os Foto: Tura Gerards aandachtspelletjes en kindermeditaties die helpen ontspannen en concentreren. Het vergroot het zelfbewustzijn en moedigt kinderen aan zichzelf te zijn.

Vlammetje in je hart Dit is de tijd van de kaarsjes. Je kunt er heerlijk in staren. Je kan op een later moment deze ervaring terughalen door een kleine hartmeditatie. Laat je kind een kaarsvlammetje visualiseren en in gedachten in zijn hart te plaatsen. Adem rustig in en uit, anders blaas je het misschien uit! Voel hoe dit vlammetje licht en warmte in je hart verspreidt, laat dat steeds groter worden en je hele lichaam verwarmen.

Lopend vuurtje Een meditatie- en concentratie-oefening die je met oudere kinderen kan doen is de volgende: druppel kaarsvet op een bord en zet je kaarsje er stevig in.

Loop nu met je bord en kaars door de ruimte en probeer het kaarsje zo min mogelijk te laten flakkeren.

Kan je gaan liggen met het bord op je buik of op je hoofd?

Winterdrank • gemberthee, 2 kopjes water met 1 eetlepel verse gemberplakjes 20 min. koken, eventueel zoeten met honing of rijststroop.

Verdrijft inwendige koude of opkomende verkoudheid. Het stimuleert de eetlust, verhelpt spijsverteringsstoornissen en bevordert de bloedcirculatie.

• warme appelsap met kaneelstokjes. Kaneel geeft een aangenaam warme energie en helpt tegen trek in zoet en dus overgewicht. Dagelijks een halve theelepel kaneel zorgt dat de bloedsuikerspiegel bij type-2-diabetes daalt, het heeft tevens een positief effect op het cholesterolgehalte.

Aandachtig Niet ieder kind kan en wil stilzitten. Soms moet er eerst overtollige energie uit. Je kan ook een Het gebruik van oorkaarsen is een vorm van meditatie ervaren door bewegen, heerlijk rustgevend ritueel voor het in de natuur zijn, (huis)dieren verzorslapen gaan. Het is opgerolde katoen gen en buiten spelen. gedrenkt in bijenwas met honingextract en etherisch extract van salie, sint janskruid en kamille. Het is een oeroude therapie, oorspronkelijk afkomstig van de Hopi–indianen.

De warmte in het oor zorgt voor een gevoel van ontspanning en geborgenheid en helpt je kind naar binnen te keren. De aangename warmte verhoogt de perifere doorbloeding, activeert het immuunsysteem en verbetert doorbloeding van de lymfevaten in oren, keel, neus- en bijholten. Kinderen vinden het erg fijn om het te ondergaan. Het helpt actieve kinderen tot rust te komen om daarna heerlijk te kunnen slapen.

Oorkaarsen

e du c a r e

5/2008 [ pagina 17 ]

p.18-19 edu5-08

05-11-2008

08:43

Pagina 18

Licht en Donker in

Planten en kinderen w Leven op aarde stroomt voort in de ritmische dans van licht en donker, eb en vloed, in- en uitademen. Leven omhelst alles. De Natuur en de kinderen helpen ons hieraan herinneren.

D Dorothée Helmert

e zwaartekracht van de aarde trekt ons naar beneden en naar binnen, laat ons thuiskomen in ons lichaam en gewicht en begrenzing ervaren. De lichtkracht van de zon trekt ons naar buiten, maakt blij en vrij en laat ons ongekende mogelijkheden verkennen. Lichtkracht zonder zwaartekracht maakt zweverig, thuisloos, onrustig, grenzeloos. Zwaartekracht zonder lichtkracht maakt neerslachtig en somber en geeft een gevoel van opgesloten zijn. Kinderen en volwassenen kunnen elkaar ondersteunen om de onmisbare krachten van licht en donker in balans te laten zijn. En de natuur biedt ons hierbij haar hulp aan.

Zien met je buik

Dorothée Helmert zet zich in voor de natuurlijke ontplooiing van kinderen via dans, klank, Berenholremedies en methode fluisterkind® tel. 024-3607967 het-berenhol@planet.nl www.het-berenhol.com www.zienderogenbeter.nl

“ Ik kan zien met mijn buik...!” roept Sander enthousiast. Geblinddoekt tekent hij op het schoolbord. Nadat alle prikkels via zijn ogen zijn verdwenen daalt hij in en komt tot rust.

De donkere maanden nodigen ons uit om naar binnen te keren, dichter bij onszelf te komen en te leren 'zien met onze buik'. We kunnen dan voelen wat ons van binnenuit beweegt. Van binnenuit kunnen we leiding nemen en afleidingen, misleidingen en verleidingen van buiten weerstaan. Kinderen doen een krachtig beroep op ons om deze kans te grijpen. Ze hebben namelijk onze hulp nodig om hier op aarde te kunnen wortelen. Als wij meer gegrond zijn zullen ook zij sterker in hun schoenen staan en zich veilig en begrensd voelen in hun eigen lichaamshuis. Invloeden van buitenaf hebben dan minder grip op hen.

Soms zijn we echter bang voor wat we in onszelf tegenkomen. De donkere wintermaanden voelen dan niet als kans maar als confrontatie. Ooit hebben we namelijk geleerd om levensenergie die niet welkom was als slecht te bestempelen. We hebben haar weggestopt in het donker van ons onderbewustzijn. Van daaruit kan ze een eigen leven gaan leiden en zich tegen ons en anderen keren. Alle levensenergie wil namelijk stromen en aan het licht komen omdat we haar niet kunnen missen in ons heelzijn. De levenskunst is om weer te laten zijn wat zich in het moment

[ pagina 18 ] 5/2008

e du c a r e

aandient, zonder oordeel. De kinderen kunnen ons hierin de weg wijzen.

Spelen met wat is Paulo, een jongen van vijf, komt met ongelofelijk gebundelde energie de dansruimte binnen. Hij rent op de kinderen af, klaar om meppen uit te delen. Ik roep de kinderen bij elkaar in een kring en vertel een verhaal van sterke kabouters die de aarde wegduwen.

Meteen gaat Paulo aan de slag. Met alle kracht die hem eigen is, zet hij zich af van de grond. De andere kinderen volgen hem. De energie waarmee Paulo binnenkomt, krijgt de speelruimte en tegelijk de nodige veiligheid en begrenzing.

Bij een groep 'drukke' peuters verzin ik ter plekke de wiebeldans. Enthousiast wiebelen en schudden de kinderen achtereenvolgens met armen, benen en billen en dan - liggend op de grond - met heel hun lijf: eerst langzaam en rustig, en dan steeds sneller en drukker.

Ze juichen van plezier! Vanzelf leidt de bewegingsvloed naar de eb: ze keren naar binnen en rollen langzaam als stenen over de grond.

Mijn ervaring is dat kinderen vaak moeite hebben om hier op aarde te 'landen' als de 'lichte' kant te weinig aanwezig is in hun omgeving. In mijn praktijk kom ik geregeld tegen dat kinderen aan hun ouders vragen om meer met hen te spelen.

Kwaliteiten als blijdschap, speelsheid, vreugde, gemak, plezier, enthousiasme, spontaniteit zijn kinderen eigen en helpen hen om zich hier op aarde thuis te voelen.

Via de kinderen kunnen wij deze kwaliteiten weer in onszelf ontdekken. Als zonnetjes helpen ze ons om de lichtkracht in ons te versterken.

Van aardedonker naar het licht Ook de Natuur kan ons krachtig helpen om licht en donker hand in hand te laten gaan. Ik ben steeds weer onder de indruk van de manier waarop planten ons hierbij ondersteunen. Geworteld in het donker van de aarde groeien ze naar het licht.

p.18-19 edu5-08

05-11-2008

08:43

Pagina 19

r in balans

en wijzen de weg

Op energetisch niveau kunnen planten ons helpen om aan het licht te brengen wat nog in het donker verborgen ligt. Plantenenergie kan worden opgenomen in water en staat dan als bloesemremedie tot onze beschikking, zoals b.v. de Bachremedies. Kinderen zijn zeer ontvankelijk voor de subtiele werking van 'bloemendruppels' - juist ook via hun ouders. Zo vraagt een moeder om bloesemremedies voor haar dochtertje Laia van vijf. Laia zit onder het eczeem. “Ik hoef geen bloemendruppels, mama... jij moet ze nemen.”... zegt Laia zelfverzekerd... Moeder staat open voor haar wijsheid. Met behulp van de druppels laat ze haar onderdrukte irritaties en frustraties aan het licht komen en uit ze die. Ze volgt voortaan meer haar eigen ritme… ook in relatie tot haar partner. Laia's huidirritatie vermindert en verdwijnt uiteindelijk helemaal.

Wijsheid

© DOROTHÉE HELMERT

Terwijl ik dit artikel schrijf voel ik dankbaarheid voor de Berenholremedies: bloesemremedies die ik in samenwerking met de Natuur en met Kinderen heb mogen ontwikkelen. Ze weerspiegelen iets van de diepe wijsheid die de Kinderen en de Natuur met elkaar verbindt. Ze kunnen ons helpen om vanuit een diep vertrouwen de stroom van het leven op een organische manier door te laten gaan. Als we de natuurlijke afwisseling van eb en vloed, licht en donker er laten zijn, kunnen we ervaren dat hierin heel-zijn op aarde besloten ligt.

Open je voor de wijsheid van moeder aarde

05-11-2008

08:42

Pagina 20

lezen

p.20-21 edu5-08

Spelen met...

het huishouden

Kijk eens met andere ogen naar het huis en het huishouden. Potten en pannen, wasknijpers, bakjes, de voorraad in de voorraadkast, lakens, je kunt ze voor van alles gebruiken. En met heel veel klusjes kunnen kinderen meespelen. Kost niets en goed voor uren speelplezier.

Tekst: Anne Mijke van Harten Illustratie: Margreet de Bruin

“Ik ook!”

Het huishouden wordt een feest als je het samen doet. Geef je kind een eigen afwasbak met warm water en zeepsop terwijl jij afwast, een eigen (lage) waslijn met knijpers om óók de was op te hangen, een eigen strijkplankje met speelgoedstrijkijzer, er zijn ook kinderbezempjes, en stofdoeken knip je in vieren. Kijk die kast eens glimmen!

Hongerig van al het werk? Terwijl jij kookt speelt je peuter met een paar houten pollepels en pannetjes of bakjes. Geef er rozijntjes bij en het spelen wordt extra lekker!

In de hut Een stapel lakens of dekbedovertrekken, een paar stoelen en een bak knijpers wordt in een handomdraai een hut of tent. Met kussens op de grond wordt het lekker knus. Ga even langs met een bakje lekkers en kruip vooral ook zelf even bij de kinderen in de hut!

Winkeltje Zoek een aantal producten uit de voorraadkast waar de kinderen mee mogen spelen: een pak bonen, wat blikjes, pakjes sap, wat appels, noten, allerhande pakjes en doosjes. Een grote doos, kastje of tafel wordt de winkel. Zorg voor plastic tasjes, een mandje met (speel)geld, een oud bankpasje of maak een pasje van karton. “Mag ik even pinnen?”.

Pannen Zet bij een flinke plensbui een paar pannen buiten in de regen en meet daarna met de maatbeker hoeveel water je hebt verzameld.

Muziek Kijk eens met muzikale ogen naar de spullen in de keuken en maak een keukenconcert. In een bonte optocht trekt versierd en verkleed het keukenorkest door de straten.

Doppensorteerspel Verzamel doppen van flessen en was ze af (of vraag kroonkurken van frisdrank of bierflesjes bij een restaurant). Doe alle doppen in een grote bak of zak. Per beurt trekt iemand een dop en legt deze op tafel. Is het een zelfde soort? Dan komt deze bij de vorige te liggen. Is het een andere? Leg hem er dan naast. Zo vormen zich slierten op tafel die alsmaar langer worden.

Verzamelen Verzamel een tijdje kartonnen doosjes, plastic doosjes, eierdozen, doppen, etc.: dingen die je anders weg zou gooien.

Haal een paar grote dozen bij de supermarkt en laat kinderen een middag hun gang gaan met dit spul.

Wat scharen en lijm, plakband en verf. Laat je creativiteit de vrije loop!

[ pagina 20 ] 5/2008

e du c a r e

Agastya drinkt de zee leeg E. Idema/ Kwintessens € 24,95 ISBN 978 90 578 8207 4

In dit boek zijn verhalen uit de vijf grote wereldgodsdiensten (hindoeïsme, boeddhisme, jodendom, christendom en islam) naverteld voor kinderen vanaf negen jaar. Door te lezen uit dit boek ontdekken kinderen (èn volwassenen!) dat alle grote godsdiensten een belangrijke overeenkomst hebben: de wereldgodsdiensten geloven in de kracht van het verhaal.

Mediteren met kinderen D. Fontana en I. Slack/ Synthese € 16,50 ISBN 978 90 6030 696 3

'Mediteren met kinderen' is bestemd voor volwassenen. Het laat zien hoe je kinderen vertrouwd kunt maken met meditatie.

Meditatie kan onder andere worden beoefend om het concentratievermogen te verbeteren, om beter te ontspannen, ter bevordering van de gezondheid en om meer innerlijke rust en vrede te verkrijgen. Ook kan meditatie worden beoefend bij gedragspatronen zoals hyperactiviteit, agressie, asociaal gedrag, verlegenheid of spanning, en bij problemen als astma, depressie of slapeloosheid. Het is een techniek die men kan leren aan kinderen en vervolgens kan doen met kinderen.

Het eerste deel bevat een heldere en

p.20-21 edu5-08

05-11-2008

08:42

Pagina 21

lezen

en luisteren informatieve inleiding waarin aandacht wordt besteed aan de kenmerken van de verschillende leeftijdscategorieën. In het tweede deel worden diverse onderwerpen behandeld, zoals concentratie, emoties en creativiteit.

Het derde deel ten slotte gaat over de praktische toepassing van meditatie met kinderen.

Kabouter Thijm Admar Kwant/ Christofoor € 10,- ISBN: 978 90 6238 883 7

Onze eigen Admar Kwant kan niet alleen mooi fotograferen, maar tekent ook prachtig.

Voor de kleintjes (2 tot 4 jaar) maakte ze een lief prentenboek waarin Kabouter Thijm de seizoenen ontdekt. Zoals alle kabouters werkt Thijm 's nachts. Wat hij dan doet? sterrenstof en sterrendans…

Thijm verzamelt sterrenglans Sterrenfonkel, sterrenpracht zilveren lichtjes in de nacht.

Twee maten rust K. Flameng/ Abimo € 29,50 ISBN 978 90 593 2362 9

Muziek en beweging hebben samen alles in zich om kinderen die het (even) 'moeilijk' hebben, positieve input te bieden. Het samenspel van muziek, beweging en relaxatie wordt in dit boek aangeboden om probleemgedrag op te vangen en te voorkomen.

Baukelien Franken

tijd van haar zwangerschap en haar beslist niet alledaagse spirituele ontdekkingen; tot hun eigen verbazing beginnen John en Martha in wonderen te geloven. Een waar gebeurd verhaal dat iedereen vertrouwen kan geven, maar in het bijzonder elke spirituele scepticus die met kinderen leeft, met ze werkt of ze verwacht te krijgen.

In 'Twee maten rust' stelt Kris Flameng zeer concrete oefeningen en werkvormen voor, bedoeld voor mensen die vanuit verschillende opleidingen met verschillende kinderen werken. Veel van de voorgestelde oefeningen kunnen in de vorm van (muziek)therapie aangeboden worden, zowel in groepsverband als individueel. Dit boek en de bijhorende cd vormen samen een degelijk instrument om de verdiende 'Twee maten rust', zowel voor de opvoeder als het kind, te verzekeren.

Emotionele intelligentie spelenderwijs ontwikkelen C. Liebertz/ Panta Rhei € 14,50 ISBN 978 99 8840 013 1

Het belang van het ontwikkelen van emotionele vaardigheden bij kinderen wordt steeds meer onderkend.

Een kind dat bewust met zijn eigen gevoelens kan omgaan, kan zich beter in de gevoelens van anderen verplaatsen, en daar evenwichtiger mee omgaan. Het is de belangrijkste opgave van het onderwijs om deze vaardigheden te ontwikkelen. Het eerste deel van het boek bevat uitgebreide achtergrondinformatie over de aard van emotionele intelligentie, en de relatie met het recente hersenonderzoek. Het tweede deel is een praktische uitwerking van de ideeën van Daniel Goleman over emotionele intelligentie, met tal van spelen en oefeningen voor gebruik in de klas. De spelletjes zijn geschikt voor alle leeftijden. Met speciale aandacht voor de rol van humor.

In verwachting van Adam M. Beck/ Christofoor € 22,50 ISBN 978 90 6238 849 3

Met de komst van Adam, een kind met het syndroom van Down, wordt het leven van Martha Beck en haar man John totaal ondersteboven gegooid.

Ze worden gedwongen alles wat zij als universitaire carrièrejagers ooit belangrijk vonden overboord te gooien en alle waarden in het leven te herzien. Vlijmscherp, onnavolgbaar grappig en met beide benen op de grond beschrijft de pragmatische Martha de

Doe meer met een boek Kerstverhaal Tekst: Mieke van Hooft Tekeningen: Tineke Meirink Uitgeverij Holland € 9,95 ISBN 978 90 251 1065 9 BUR 227

Het verhaal in dit boekje is bekend maar raakt niet uitverteld. De vorm van boek, tekeningen en tekst op rijm doen aan Dick Bruna denken, met meer kleuren en iets meer details. De vierregelige rijmpjes klinken snel vertrouwd. Daarmee kan meer: Creatief - Zing de tekst.

- Spreek met verschillende stemmen. Dat kan je in je eentje doen, of met anderen.

Maak dan samen een rolverdeling; een kind is Maria, een ander Josef, engel of koning. Voorlezen en zelf lezen wordt

daarmee bijna een toneelstuk.

Construeren Het stalletje en het bedje van Jezus lijken wel kistjes op de tekeningen.

Zoiets heb je vast wel in huis, of is zelf te maken. Zoek daarbij Playmobiel figuurtjes die je aan kunt kleden met lapjes en papiertjes.

Filosoferen.

Stel je voor dat jij morgenochtend een vrouw en een man in jouw berging zou vinden. Wat zou jij daarvan denken en wat zou jij doen?

Denk jij dat zo iets ergens in de wereld vandaag nog gebeurt. Waarom wel of niet? Is dat jammer of is dat erg?

Leren Weet jij waar dit verhaal zich afspeelt?

Zoek de plaatsen eens op, op een kaart.

Of google eens met Planet on Earth.

Marianne de Valck www.speelgoedadvies.nl

e du c a r e

5/2008 [ pagina 21 ]

p.22-27 edu5-08

05-11-2008

08:40

Pagina 22

[ADVERTENTIES]

Wil je iemand een Cadeauabonnement op Educare geven?

• Kijk op www.educare.nl naar de mogelijkheden.

• Of bel SPA 0172 47 60 85.

• Een briefje aan SPA, Postbus 105, 2400 AC Alphen a/d Rijn kan natuurlijk ook.

Landelijke Opleiding Spirituele Kinderhulp (LOSK) Doel: Hulpverleners tot het besef en inzicht brengen dat zij kinderen leren zelf richting te geven aan hun leven en dat zij zo tot zelfheling komen.

Thema’s: spiritueel mensbeeld, pedagogie van de nieuwe tijd, nieuwetijdskinderen, casuïstiek, behandelingen.

Basisjaar: 12 zaterdagen van 10.00 tot 14.00 uur, kosten: € 645-,Verdiepingsjaar: 12 zaterdagen van 10.00 tot 14.00 uur, kosten € 645,Start september 2008 te Capelle aan de IJssel.

Inlichtingen en aanvraag folder: 010-4502543 Aangeboden door de stichting Bewustwording en Integratie van Spiritualiteit (BIS).Website: www.bispiritualiteit.nl

EDUQREATION Leren en leven in verbondenheid Workshops op maat voor scholen en kindercentra

Zinvol Tekenen Tekenen en spelen als middel tot ontwikkeling en groei

Onderlinge Kindermassage Werken aan een gezond pedagogisch klimaat in school en kindercentrum

Educreation: een creatief leerproces Leren rekenen, schrijven en lezen in verbinding met jezelf, de ander en de wereld Voor schoolteams die hun school zien als een werkplaats voor onderzoek en samenwerking

Hoe moeder jij?

Moeder zijn is steeds weer je kind ontvangen, dragen en loslaten Door het tekenen van mandala's krijg je inzicht over jouw unieke manier van opvoeden Voor informatie: marijkesluijter@educare.nl

[ pagina 22 ] 5/2008

e du c a r e

op r data nl. o o v e Zi are. .educ w w w

05-11-2008

08:40

Pagina 23

Opgroeien info Stichting Universele Opvoeding start in 2009 een begeleidingstraject voor verbondenheid in het onderwijs.

Twee groepen scholen (bo en vo) maken de komende twee jaar een strategisch plan voor een duurzame cultuuromslag en werken zo aan een pedagogisch klimaat waarin verbondenheid uitgangspunt en toetssteen is voor kwaliteit.

Informatie: Marijke Sluijter marijkesluijter@educare.nl

“Hoe groter de zelfstandigheid en

in verbondenheid

praktisch

p.22-27 edu5-08

Kansen tot verbondenheid moet je bewust creëren Wacht niet op anderen: begin, nu! En hou het dichtbij jezelf. (pagina 24)

verantwoordelijkheid, hoe groter

Ego-centrisch is uit, eco-centrisch is in

de vrijheid”

Eco-centrisch leven is goed voor jezelf, én voor de planeet. (pagina 24)

Montessori

Natuur? Die komt elke dag op je bord!

We verbinden ons het meest direct met de natuur als we eten. Jammer dat je dat niet altijd op je bord terugziet. (pagina 25)

Werkelijk leven is ontmoeten Tussen mij en mezelf Tussen jou en mij

Er is een taal die mensen verbindt Giraffen zijn het dier met het grootste hart en het meeste overzicht. Leer je kinderen girafs en verbaas je. (pagina 25)

Tussen mij en de wereld

Uit: Zoeken naar Betekenis

Wie is de baas over de openbare ruimte?

Belevingsgericht onderwijs op de Bifrostschool

Als iedereen zich mede-eigenaar weet voelt iedereen zich verantwoordelijk. (pagina 26)

e du c a r e

Tussen mij en de anderen

Uitgeverij SWP

5/2008 [ pagina 23 ]

p.22-27 edu5-08

05-11-2008

08:40

Pagina 24

Smakelijk!

Zelfs als je nooit een grassprietje of beestje ziet, verbind eten je nog elke dag met de natuur.

Onze mond is als geen ander orgaan aan moeder aarde geklonken.

Een eigen tuintje, als is het maar in de vensterbank, je eigen graan malen, de geur van versgebakken brood, zelf appels uit de boom halen, dat zijn ervaringen die geen kind mag missen. Kinderen kunnen best hun eigen boontjes doppen! En gooi die fabriekshap eruit, er zijn zoveel lekkere snacks waar je moeder aarde nog in herkent. De 'Scheur raak met Smaak' scheurkalender kan je daarbij helpen. Met de kalender beleef je van alles met proefjes, spelletjes, recepten, weetjes en nog veel meer!

Hoe wordt er naar je gekeken?

Het maakt uit hoe er naar je gekeken wordt. Bekend is, dat leerkrachten die veel van kinderen verwachten meer bereiken dan die met een laag verwachtingspatroon.

Wat je denkt, beïnvloedt ook sterk de kans die een ander bij je heeft. Dat kun je met kinderen testen. Geef de helft een briefje met daarop een bericht als: Pas op! Deze persoon is heel gevaarlijk, of: Je vind deze persoon zo lief dat je niet hoort wat hij zegt. Je geniet alleen van zijn aanwezigheid.

Of deze: Je hebt helemaal geen zin om dit aan te horen maar je blijft beleefd luisteren. De andere helft krijgt een onschuldige opdracht om ergens over te vertellen. Na afloop van het gesprekje vraag je hoe het ging. Het is verrassend hoeveel invloed de blik waarmee de ander naar je kijkt heeft! Idee van Lonny Gold, docent en trainer suggestopedie

www.weekvandesmaak.nl/Nieuws/scheurkalender2009.html

Vijf levensgebieden Anouk Depuydt promoveerde in 2005 op de dieperliggende oorzaken van respectloos en crimineel gedrag. Zij ontdekte dat het ontbreken van ervaringen van eenheid en verbondenheid een indicatie zijn voor het ontstaan van probleemgedrag. Anouk : “Ik probeer de samenhang tussen versnipperde gebieden aan te tonen. Die gebieden kun je onderbrengen in vijf cirkels. De binnenste stelt de band met jezelf voor, de tweede is de band met anderen, de derde de band met materialen en voorwerpen, de vierde de band met de groep: de samen-leving. De vijfde cirkel is de band met het milieu, de natuur, het levensgeheel.”

Websites www.opgroeieninverbondenheid.nl

[ pagina 24 ] 5/2008

e du c a r e

Eco-centrisch opvoeden Ecologie geldt ook voor mensen. In een gezonde ecologie delen organismen de ruimte en neemt ieder daarin de juiste plaats in, gaat men samenwerking aan met anderen aan en schenkt men weg wat men teveel heeft. Leven vanuit deze principes is leven met voldoende in een wereld van overvloed. De juiste plaats innemen, is onder meer je talenten inzetten en anderen de ruimte geven om hun talenten te ontwikkelen. Als je daarnaast ook leert samenwerken, kun je je talenten bundelen en veel meer voor elkaar krijgen dan ieder voor zich. Het resultaat is welzijn en dikwijls ook welvaart. Nemen en geven in balans is nemen wat je nodig hebt en geven van je overvloed.

Geïnspireerd door Jef Crab: docent Bio-ethiek aan het Instituut voor de Opleiding van Leraren, Suriname

p.22-27 edu5-08

05-11-2008

08:40

Pagina 25

Breng het kind terug naar zijn ware natuur Voor het eerst sinds mensenheugenis was het vroeger inderdaad beter, stelt de Amerikaanse journalist Richard Louv, die verbijsterd door zijn land reisde, vergeefs op zoek naar kinderen die buiten spelen. Waar is dat jonge grut gebleven? Zelf had hij als jochie naar hartelust door bossen gebanjerd, in bomen geklommen, over sloten gesprongen, zich aan brandnetels bezeerd, in kreupelhout verstoppertje gespeeld, eindeloos met stukjes touw naar vissen gehengeld. Nu voelde hij zich het laatste 'scharrelkind' op aarde. Welke school hij ook bezocht, de kids konden hem haarfijn uitleggen hoe het zit met de opwarming van de aarde of met de ontbossing in de Amazone. Maar niet één wist uit eigen ervaring te vertellen hoe het is om in je eentje door struiken te struinen of zomaar ergens in het gras naar de wolken te kijken. Toen Louv jong was, wist hij niets van milieuproblemen. ”Maar ik kende bij mij in de buurt wel elke bocht in de beekjes en elk gat in de uitgesleten zandpaden."

Binnen één generatie is onze verhouding met de natuur drastisch veranderd.

In de basisschoolleeftijd moet je de liefde voor natuur aanwakkeren. De interessedip tijdens de tienerjaren is onvermijdelijk, maar als je de natuurwaardering wortelt in de leeftijd tot 10 jaar dan komt het vanzelf weer terug op het moment dat de tieners volwassen zijn. De boeren van Belevend Leren Gelderland helpen daar graag aan mee. Zij brengen het kind terug naar zijn ware natuur.

Kijk voor meer informatie op www.boerenwijs.nl

Deugdentaal

Giraffentaal verbindt

We blijven in onze communicatie met kinderen vaak hangen in de wereld van het doen. Achter elk gedrag zit echter een drijfveer. Als je daarop aanhaakt en dan meteen naar het positieve achter het gedrag kunt doorprikken, voelt het kind zich meer gezien in wie hij werkelijk is. Een kind dat jengelt, dramt, je aan de kop zeurt, zal heel verrast reageren als je niet ingaat op dat gedrag maar zijn volhardendheid prijst. Pak die kwaliteit op en moedig het kind aan dat doorzettingsvermogen in te zetten voor iets waar je allebei blij van wordt.

Hoe spreek je met elkaar, zodat je je gehoord en gezien voelt in je behoeftes en gevoelens?

Marshall Rosenbergs giraf staat symbool voor dat deel in ons dat met een groot hart en een ruime blik aandacht heeft voor ieders behoeften en gevoelens. De tegenhanger van de giraf is de jakhals. Als die tegen je begint te blaffen, deins je vanzelf wel achteruit en zorg je dat je wegkomt. Er is dus een taal die mensen scheidt, en een die mensen bindt. De taal van de jakhals komt uit oude tijden, waar er eigenaren en slaven, bazen en knechten waren. We moeten allemaal leren spreken op voet van gelijkheid en met de intentie elkaar een plezier te doen. De giraf kan daar heel goed bij helpen. Ook bij het luisteren naar iemand die 'jakhals' spreekt: de giraf begrijpt immers dat deze persoon een girafje is die de taal nog moet leren…

Informatie over boeken, kaarten, posters en workshops via: www.actonvirtues.nl

Scholen, die belangstelling hebben voor dit programma kunnen zich aanmelden via www.dekleinegiraf.nl

e du c a r e

5/2008 [ pagina 25 ]

p.22-27 edu5-08

05-11-2008

08:41

Pagina 26

Zoals de ouden zongen…

Je verbinden met vroeger geeft een bodem. Via verhalen en zang roep je een gezamenlijk gedragen geschiedenis in leven. Oude liedjes van de (groot)ouders, familieverhalen, samen kijken in oude fotoboeken, voorwerpen uit oma's tijd bekijken, allemaal activiteiten die kinderen een idee geven van de grond waaruit zij voortkomen. Ook een stamboom maken, of terug naar het huis en de school van papa en mama. Of je voorstellen, dat er achter jouw schouders een enorme menigte staat waaruit je voortgekomen bent. Tel maar: papa - mama, daarachter hun ouders, achter elk van hen weer twee ouders… Hoe ver kun je tellen?

Wat weet je nog van hen?

Kiemkracht

Teamwork Wil je met je team aan een pedagogisch klimaat bouwen waarin verbondenheid met de vijf levensgebieden toetssteen en leidraad is? Zorg dan eerst voor een gezamenlijke band en ontwikkel samen een visie waarachter iedereen zich kan scharen. Begin met ieders achtergrond.

Wat is verbondenheid voor ieder? Welke jeugdherinneringen spelen mee? Zowel goede als slechte ervaringen bepalen immers je keuzes. Als je die kunt delen, kan er begrip voor elkaar ontstaan. Neem kleine stapjes. Kleine aanpassingen die door ieder gedragen worden, hebben meer kans van slagen dan grootse plannen die niet worden volgehouden.

Je kunt je natuurlijk ook deskundig laten begeleiden. Educare heeft een tweejarig begeleidingstraject voor scholen en instellingen ontwikkeld.

De bijeenkomsten zijn 3x per jaar. Voordeel is dat je dan ook profiteert van de ervaringen van de andere deelnemende instellingen.

Maak verbondenheid de leidraad van waaruit je de leefomgeving van kinderen vorm geeft. Vraag jezelf eens af of een kind op deze plek kan gedijen. Elk kind moet zich er goed over zichzelf kunnen voelen en positief met anderen kunnen omgaan. Kijk eens naar je gezin, school, kinderopvang of speelplein: wil je graag op deze plek zijn, biedt de plek diversiteit in spelmogelijkheden, is men medeverantwoordelijk, voelt men gedeeld eigenaarschap? Hoe zit het met de onderlinge acceptatie? Hoort iedereen erbij, worden er individuen buitengesloten? Kan het kind ervaringen met de natuur opdoen?

Denk daarbij aan heel klein (eten, een boon of aardappel laten kiemen, een plantje verzorgen) tot en met heel groot (de wind in je haren, vechten tegen de storm, kletsnat worden van de regen). Ook schoonheidsbeleving, geuren, smaak, natuurgeluiden en tastindrukken horen hierbij.

Wekelijkse inspiratie Vanaf 10 november kun je tips voor meer verbondenheid in het kinderleven wekelijks in je postbox laten bezorgen.

Meld je gratis aan op www.opgroeieninverbondenheid.nl.

Informatie: redactie@educare.nl

Van wie is de openbare ruimte?

Het is van niemand, de openbare ruimte. Niemandsland. Waar sommige kinderen en jongeren grenzenloos opgroeien. Dat kan anders. In de experimentele duurzame wijk Eva-Lanxmeer heeft men de buitenruimte onderverdeeld in privégebied, semi-openbaar en openbaar gebied.

Het semi-openbare gebied is gedeeld eigendom van de bewoners. Samen bedenk je hoe je het inricht en gebruikt, samen onderhoudt je het. De kinderen weten niet beter, ze groeien op met hofwerkdagen, straatfeesten en gedeeld eigenaarschap van de schaak- en damstukken. De auto blijft buiten de wijk, iedereen moet (hooguit 100 meter) lopen. Gevolg? Kinderen kennen de volwassenen, en worden gekend: niemand is anoniem. Grenzen horen erbij, die maak je samen.

Voor rondleidingen en voorlichting: www.eva-lanxmeer.nl

Volgende nummer!

Snel Leren

[ pagina 26 ] 5/2008

Tekst: Marijke Sluijter; Marente Hupkes Foto's: Boerenwijs, Admar Kwant, Antien Grijseels, Lies Post, Menno Herstel, Henriëtte Scheiuit; Patricia Ritsema van Eck

e du c a r e

p.22-27 edu5-08

05-11-2008

08:41

Pagina 27

De dromenvanger in de zwarte dromennacht sluipt hij over daken daar vangt hij alle dromen op nog nÊt voor het ontwaken zeepbellen met dromen over gister en verleden over nu en al voorbij de toekomst en het heden nare dromen sluit hij op in kerkers vol met haat mooie dromen bewaart hij voor tijden dat 't minder gaat maar liefdevolle dromen die laat hij rustig zweven om ze uiteindelijk aan ieder die je dierbaar is te geven Š Saskia Wind www.rijmelareis.nl

p.28-29 edu5-08

05-11-2008

08:38

Pagina 28

Kom op de grond We spreken kinderen te veel op hun hoofd aan en laten ze in hun kop zitten.

We vragen wat ze ergens over denken, maar niet hoe het voelt. Kinderen raken daardoor het contact met zichzelf kwijt.

Beredeneer gevoelens niet weg, breng kinderen terug op aarde door lekker te stampen en de grond te laten dreunen.

Voel eens het verschil met trippelvoetjes of stevige berenpoten. Zijn nu de voeten lekker warm? Ga dan op de grond zitten.

Voel het contact met de aarde. Neem de tijd om thuis te komen, niets te hoeven, de druk van de ketel. Maak het gezellig met lekkere kussens of een mooi kleed en doe onderstaande grondoefeningen.

Met dank aan Tina Folkertsma.

Tekst: Marien van Os en Adriënne Baars Foto's: Adriënne Baars

Lekker zitten

• • • Meer weten?

Op www.convet.nl is een uitgebreid scala aan

•

stoelen (zie meubilair), balkussens (zie balans producten, onderaan) en zitkussens (zie

•

zit&ligcomfort) te vinden. Het is een groothandel, maar particulieren kunnen wel doorverwezen worden naar een (fysio)therapeut of thuiszorgwinkel in de buurt

[ pagina 28 ] 5/2008

e du c a r e

Ga op de grond zitten met je benen gebogen voor je.

Voel je stuitbeenknobbels. Beweeg van voor naar achter en probeer dan je benen voorzichtig van de grond te tillen.

Leg je benen voor je neer met de voetzolen tegen elkaar. Laat je knieën naar buiten buigen en doe de vleugels van de vlinder na.

De balancerende spin: Na de vlinder steek je je armen via de binnenkant van je benen onder je onderbenen door en til je ze voorzichtig op. Je spreid je handen en zoekt je evenwicht, balancerend op je stuitje.

Op opblaasbare ballen: blaas ze niet te hard op en schuif ze onder je billen in kniezit. Op welke manier zit je het lekkerst?

Op een grote gymbal zit je bekken automatisch recht.

Aan tafel tijdens het eten of bij het huiswerk mag je wiebelen terwijl je contact maakt met de grond. Voor onrustige kinderen kan het fijn zijn om te mogen bewegen terwijl ze zitten.

p.28-29 edu5-08

05-11-2008

08:39

Pagina 29

Bovenlinks: Op een balkussen lijkt wiebelen op wiegen: dit geeft innerlijke rust Bovenrechts: Stampen, trippelen en stevig stappen om te gronden

De spin Zรณ maak je een vlinder!

Zoeken naar evenwicht

e du c a r e

5/2008 [ pagina 29 ]

05-11-2008

08:38

Pagina 30

Straattherapie Relkapuchons, straatterreur, rotjochies, elke dag komt er wel iets in het nieuws. Bakken met geld gaat erin. Het lijkt weinig uit te halen. Klopt, zegt Emma Krebs, voormalig danstherapeute en dramadocent: 'We moeten ons gaan realiseren wat óns aandeel is in het ontsporen van deze kinderen.' aatst kwamen er een twaalftal opgeschoten knullen de bus in, breeduit, duwend, luidkeels roepend. Ik zat als enige achterin. Ik blijf altijd rustig zitten, het boeit me wel, dit gedrag. Terwijl de groep stommelend een plek achterin zocht trof me het effect van de vuile blikken van de passagiers voorin. Al die woedende ogen! Ik kon me goed voorstellen dat je daarvan razend wordt. Als er zo naar je gekeken wordt wil je toch slaan?

Ik maak liever een praatje, ongeacht het gedrag. Ze doen dan altijd heel normaal, zelfs als het gedrag echt niet door de beugel kan. Zo liep ik laatst door een straat toen een groepje jongens met een enorme karatesprong een deur intrapten. Ik heb ze aangesproken en eerst de schoonheid en de kracht van die trap bewonderd. Ze waren wel wat verbouwereerd maar gaven normaal antwoord. Toen heb ik gezegd dat ik het jammer vond dat ze deze vaardigheid gebruiken om mensen schade te berokkenen. We hebben zo een paar minuten met elkaar staan praten zonder enige agressie van hun kant. Toen begon de buurt zich ermee te bemoeien. Ramen open, scheldpartijen, ik was een oud wijf dat zich er niet mee moest bemoeien, en goed bedoelde adviezen ter bescherming van mijn vege lijf. De golf van agressie kwam van alle kanten over ons heen en weer voelde ik wat dat met mij deed, en met de jongens.

Ik ben door mijn werk als danstherapeute en dramadocent uiteraard geïnteresseerd in bewegingsvormen. Toen onlangs drie jongens op straat vrij gevaarlijke bewegingen maakten waarmee je iemand ernstig kunt verwonden wilde ik weten uit welke vechtsport dit kwam. Het was een negroïde, een Chinese en een Marokkaanse jongen. Er ontspon zich tussen mij en de Chinese jongen een boeiend gesprek over vorm en kracht, en het gebruik van energie. De Marokkaanse jongen - die door het blowen aardig van de wereld was -meende me te herkennen. Dat zou kunnen, omdat ik door mijn werk vaak in moskeeën kom. De andere jongen mengde zich ook in het gesprek en het ging verder over macht, wereldmacht, universa… Uiteindelijk hadden we het over in ieder mens het goede zit, eigenlijk alleen goed wil zijn. Maar ja, de wereld en het leven, het is allemaal zo complex... Het werd heel religieus, maar oversteeg de godsdiensten . Toen ik vroeg wat ze belangrijk vonden in het leven noemden ze toch geld verdienen. Hun droom was een eigen sportpark.

Met verbazing zei een van hen: 'U bent heel spiritueel'. 'Ja', zei ik, 'maar jij ook. Als je dit herkent kan dat alleen als je het zelf bent, anders zie je het niet'.

Dat zo'n toevallige ontmoeting op straat tot zoiets leidt is voor mij niet verrassend: wat je uitzendt krijg je immers terug! Het is jammer dat veel mensen nog onwetend zijn van wat woorden gedachten doen. We maken zelf heel veel kapot omdat we vanuit angst reageren. We moeten hiermee ophouden en het positieve in iedereen leren aanspreken. Moet je je eens voorstellen hoe sterk je in je schoenen moet staan om almaar de negativiteit van de omgeving te trotseren. We zijn allemaal deel van het probleem en we hebben de oplossing allemaal in handen.

In mijn ogen kan iedereen therapeut zijn. Het betekent niets meer dan heler. En helen kunnen we allemaal.

L

Emma Krebs is danstherapeute en dramadocent in Den Haag.

E-mail: emmasa.krebs@gmail.com 070 3550462

"Die vuile blikken van de passagiers... dan wil je toch slaan?"

[ pagina 30 ] 5/2008

e du c a r e

leuke

p.30-31 edu5-08

Tips voor deze rubriek zijn van harte welkom bij leuke dingen@educare.nl

p.30-31 edu5-08

05-11-2008

08:38

Pagina 31

leuke

dingen Om alles snel op te ruimen… een kleed dat na het spelen dichtgeritst wordt tot een speelgoedkoffer.

Verkrijgbaar met dromerige eenhoorns, dikke dinosaurussen, een sprookjeskasteel of een stad met kleine autootjes. Vanaf €14,95 bij www.toyzandgifts.com (of in de winkel in Utrecht) Mooi om op te sturen: een matroeska-kaart.

Maak er een spannende speurtocht op papier van of verzin er zelf een verhaaltje bij. €2,75 via www.collectedbytas-ka.com.

Zet de deugden centraal met deze vrolijk geïllustreerde Deugdenkaarten. De kaarten beschrijven 52 deugden, als bouwstenen van ons karakter. Je kunt ze gebruiken om je af te vragen hoe je deze deugd beoefend, als opening van een gesprek of ter illustratie bij bepaalde situaties. Geschikt voor in het gezin, in de klas, op een vergadering, bij een vriend(in) of een moment voor jezelf. Ze zijn van Linda Kavelin-Popov: uitgeverij de Zaak. Verkrijgbaar via boekhandel en website www.uitgeverijdezaak.nl. €19,95 Hoe teken je een liedje? Leuke ideeën staan in het boekje van Evelien Stadt, 'Liedjes tekenen, spelen met klank en vorm'. Er staan 15 kinderliedjes (met tekst en muziek) in, waarbij je al zingend tegelijkertijd tekent wat je zingt. Zo komen woord en beeld bij elkaar en versterken ze elkaar.

Je beleeft het lied intenser en begrijpt beter waar het over gaat. Leuk om met peuters of kleuters samen te doen, en nog een keer te doen en er iets bij te tekenen (tips hiervoor staan in het boek). Ook leuk voor oudere kinderen (vanaf ca. 7 jaar) om zelf te verzinnen. Tot eind november 2008 €12,50 daarna €14,50, excl. verzendkosten.

Bestellen bij www.tekenvanuitjebron.nl of 050 7503460 Als je blaast krijg je de mooiste tekeningen. Met behulp van de sjablonen en toverstiften - blopens maak je geweldige kunstwerken. Leuk om uit te proberen en ook nog goed voor de ontwikkeling van de mond (worden daarom gebruikt bij logopedie). Prijzen vanaf €4,95 via www.trendyspeelgoed.nl Wonderschone 'magische' stenen, dat zijn de MiYu stenen: wensstenen, stenen die met je sterrenbeeld te maken hebben en stenen die gewoon 'mooi' zijn. In een mooie houten opbergdoos of in een geheimzinnig fluwelen zakje. Via de website kunnen kinderen hun ervaringen delen, met elkaar ruilen en bouwen aan een betere wereld. Prijzen vanaf €6,95 zie www.miyu.nl voor meer informatie over de stenen en verkooppunten.

Kinderdekens moeten natuurlijk niet door kinderen gemaakt worden. Deze mooie dekens worden door kansarme vrouwen in India gemaakt, die daardoor voor zichzelf een beter bestaan kunnen verwerven. www.moederindia.com Natte billen! Niet als je je fietszadel beschermt met deze vrolijke rood witte bikecap. Voor kinderen en volwassenen in verschillende dessins, €9,95 via www.bikecap.nl en een aantal fiets- en lifestylewinkels.

e du c a r e

5/2008 [ pagina 31 ]

p.32-33 edu5-08

05-11-2008

08:37

Pagina 32

[ADVERTENTIES]

[ pagina 32 ] 5/2008

e du c a r e

p.32-33 edu5-08

05-11-2008

08:37

Pagina 33

Astroparty voor meiden Wat weet jij van jezelf?

Astrologie voor tieners, vinden ze dat wel leuk? Wel als je er een spel van maakt waarbij ze zelf dingen ontdekken over zichzelf en elkaar en waar vooral veel gelachen kan worden.

Meer weten? www.astroparty.nl tineke@noordknoop.nl

Tekst en foto’s: Adriënne Baars

T

ineke Boogaarts komt binnen met een groot bord, een echte werkkoffer en voor alle kinderen op het feestje een horoscoop. De uitgelaten stemming wordt al snel serieus, het is vrijdagmiddag maar deze zes meiden hebben door dat je op dit kinderfeestje echt iets kunt leren: over jezelf.

Iedereen kiest een pion: die met de hoorntjes is favoriet.

Spelbord Een kinderastroparty wordt georganiseerd voor maximaal zes kinderen en een begeleider.

Het duurt ongeveer twee uur. Het bordspel is speciaal ontworpen voor de astroparty. De onderverdeling in twaalf taartpunten (huizen) correspondeert met de horoscoop die ieder kind voor zich heeft. Er wordt gespeeld met gewone en speciale astrologische dobbelstenen. De kinderen mogen voor zichzelf een pion kiezen waar ze het bord mee rondwandelen. Aan het eind hebben ze een boekje met uitleg, informatiebladen en hun eigen horoscoop.

De astroparty is er ook voor volwassenen, bijvoorbeeld met een thema. Ook leuk als familie, gezin of met de vriendenkring.

Om in de stemming te komen, vraagt Tineke of iedereen zich haar droomkasteel voor wil stellen. In welke omgeving ligt het, hoe ziet de toegangspoort er uit en welke kamers zijn er in jouw eigen kasteel. De toegangspoort, in astrologische termen de Ascendant, geeft weer welke eerste indruk je maakt.

Dat verklaart bijvoorbeeld het verschil tussen twee leeuwen in het gezelschap: de ene heeft ook de leeuw als ascendant en komt daardoor meteen over als leeuw. De andere komt rustiger en gereserveerder over, haar ascendant is steenbok.

Een reis rond het bord laat ons kennismaken met alle kamers, van de geheimenkamer tot de schatkamer en het torenkamertje. Zo krijgt een meisje met 'kriebeltjes' (astrologische tekens van planeten) in haar geheime kamer van de anderen te horen dat ze zo goed geheimen kan bewaren, en het graag willen praten van een ander wordt meteen herkend als iets wat in de klas ook altijd gebeurt.

Cadeautjes en informatie Maar met het kasteel zijn we er nog niet. Om meer te weten te komen van de planeten en hun invloed, gaan we naar de buitenrand van het speelbord. Het ene vakje geeft recht op uitleg over een bepaalde planeet in je horoscoop (Mars zegt iets over je toekomstige 'vriend' - een erg spannend onderwerp voor deze giechelmeiden) en een ander vakje geeft recht op een ludiek cadeautje. Tineke heeft deze kleine grapjes met zorg uitgezocht (dat zit allemaal in de werkkoffer) en sommigen zouden het liefst alle cadeautjes en alle informatiebladen bij elkaar sparen.

De hotelbel zorgt voor pauze om een hapje te eten of even de benen te strekken, maar eigenlijk duurt het spel veel te kort: er valt nog zoveel te leren!

e du c a r e

5/2008 [ pagina 33 ]

© ADRIËNNE BAARS

© ADRIËNNE BAARS

Je eigen kasteel

Momentopname Een geboortehoroscoop zegt iets over het moment waarop je geboren werd. Er is als het ware een foto gemaakt van de stand van de planeten op dat moment. Waar een bepaalde planeet staat, geeft aan op welk vlak (bijvoorbeeld relaties, levensvisie, communicatie) de invloed van die planeet zich doet gelden. De geluksplaneet Jupiter in het zesde huis (werk en gezondheid) zorgt er bijvoorbeeld voor dat je jezelf snel kunt herstellen, en de planeet Mercurius geeft aan hoe je met communicatie omgaat en op welk vlak je talenten liggen. De geboortehoroscoop blijft je hele leven 'geldig', al zijn sommige planeten op bepaalde momenten van grotere invloed dan andere.

p.34-35 edu5-08

05-11-2008

08:36

Pagina 34

Overtuigingen laat je er niet door belemmeren

E Margriet Schmitz-Darwinkel

en overtuiging is een generalisatie die je ten aanzien van jezelf of de wereld hebt gevormd en waarvan je overtuigd bent dat die waar is. Ze kan je verlammen of belemmeren, of ze kan je juist in je kracht zetten.

Een overtuiging is, met andere woorden, een vooronderstelling. Dat wil zeggen, iets wat je voor waar aanneemt of voor waar aan bent gaan nemen om te kunnen begrijpen wat er gebeurt. Overtuigingen die je hebt, beïnvloeden jouw manier van opvoeden.

Welke bril draag jij?

Overtuigingen kunnen zich op allerlei gebieden manifesteren: zelfbeeld, financiën, relaties, opvoeden, etc.

Ze vertroebelen wat er werkelijk aan de hand is, je kijkt vanuit jouw overtuiging naar de wereld om je heen, of naar jezelf. Je manier van kijken is gevormd door je verleden, ervaringen, opvoeding (thuis en op school), en de waarden en normen om je heen.

Bijna alles wat je doet, wordt gestuurd door je eigen, veelal onbewuste waarden en overtuigingen die je in de loop van je leven verworven hebt of die je van buitenaf zijn opgelegd. Dit is je referentiekader op basis waarvan je dingen wel of niet gaat doen, of wel of niet goed vindt. Bij een kind wordt tot zijn vijfde levensjaar zijn referentiekader gevoed door dingen die er om hem heen gebeuren of worden gezegd. Overtuigingen van ouders, opa's en oma's, leerkrachten om hem heen maken dat het kind dingen gaat geloven over zichzelf en het leven.

Overtuigingen kunnen positief zijn, maar ook beperkend werken op de ontwikkeling van een kind. Een overtuiging kan in de weg zitten om iets al dan niet te doen of om een doel te bereiken. Een kind, dat er bijvoorbeeld van overtuigd is dat het een slechte leerling is, zal daarvan hinder ondervinden bij het leren. Als je opgroeit als kind in een gezin of een omgeving waarin bepaalde overtuigingen leven, is er een grote kans dat je deze gaat geloven.

Vanuit het hart Margriet Schmitz-Darwinkel is mede-auteur van het boek Opvoeden vanuit het Hart en oprichter van Happy Family Life

Bij de opvoeding van kinderen gaat vaak alle aandacht naar wat niet mag en wat het kind (nog) niet kan. Hoe positief ook de intentie, we denken als ouder vanuit ons eigen referentiekader en gaan

[ pagina 34 ] 5/2008

e du c a r e

daarbij soms voorbij aan het kind. Het is beter kinderen te vertellen waar ze goed in zijn, ook als het om talenten gaat waarvan we overtuigd zijn dat ze in onze maatschappij minder belangrijk zijn.

Hiermee voorkom je, dat kinderen vervallen in zelfkritiek en negatieve, belemmerende overtuigingen over zichzelf creëren waardoor ze dingen in hun leven aantrekken die niet bij hen passen.

Denk eens terug aan je kindertijd. Had je niet liever willen ondervinden wat je kunt, wilt en gelooft? Met je hart als referentiekader? Had je misschien de ingeprente negatieve overtuigingen van de volwassenen die je belemmerden in je ontwikkeling niet liever vervangen willen zien door positieve overtuigingen die je in je kracht zetten? Vind je het wellicht jammer dat je op een spoor in je leven terecht bent gekomen waar je eigenlijk niet thuis hoort?

Een kind is niet op de wereld gekomen om de ouder tevreden te stellen, te voldoen aan zijn verwachtingen en te leven volgens de overtuigingen van de ouder over wat goed of niet goed is voor het kind.

Neem het kind zoals het is, laat het dingen doen die het kan en laat het ook denken dat het dit kan.

Want zo trekt het de juiste energie aan om het daadwerkelijk te kunnen.

Je hebt wel lef nodig Aangezien kinderen spiegelen wat er zich afspeelt in de innerlijke wereld van hun opvoeders, (ook al proberen opvoeders dit veelal te verbergen of zijn ze zich niet eens bewust van bepaalde denkbeelden) is het van groot belang om helder te hebben welke gedachten je hebt ten aanzien van je rol als opvoeder, je kind, de relatie met je kind of de betekenis van opvoeden in zijn algemeenheid. Je bewust zijn van wat waar voor je is en voor wie of waarom je je overtuigingen in stand houdt is cruciaal om zuiver te kunnen opvoeden. Naarmate je jezelf beter kent en je je bewust bent van je waarden en overtuigingen, ben je beter in staat je kind te laten worden wie het is.

Als er in de opvoeding van je kinderen of in je (gezins)leven steeds terugkerende thema's opduiken, dan is het zeer wel denkbaar dat je een aantal overtuigingen bij je draagt die deze thema's veroorzaken.

© HENRIËTTE SCHEIUIT

'What you see is what you get', deze kreet uit de computerwereld kun je ook toepassen op overtuigingen. Wat je denkt trek je namelijk aan. Ruim dus je belemmerende overtuigingen op en geef jezelf en je kinderen meer ruimte.

p.34-35 edu5-08

05-11-2008

08:36

Pagina 35

Je trekt ze als het ware aan! Beperkende overtuigingen zijn diep verankerd. Ze hebben hun oorsprong in het verleden en werken door in het heden. Ze hoeven in het heden - en zijn dat ook vaak niet niet waar te zijn en toch wordt het zo ervaren. Of je krijgt telkens door gebeurtenissen bevestigd dat ze waar zijn. Dat komt omdat je ze aantrekt.

Je hebt ooit geleerd te geloven in je overtuigingen, en gelukkig kun je ook leren ze weer los te laten en ervoor kiezen om ergens anders in te gaan geloven.

Het vereist wel lef om anders te durven gaan kijken, vooral ook om naar jezelf te gaan kijken in plaats van alleen naar het kind. Je gaan je realiseren dat hoe jij de wereld ziet slechts een mogelijkheid is. Bewust worden of je overtuigingen zuiver zijn of dat je ze voor iemand anders in stand houdt (je eigen opvoeders wellicht) is het begin van verandering. Onderzoek bijvoorbeeld eens wat de reden zou kunnen zijn om een belemmerende overtuiging in stand te houden: Wat levert deze je op? Voor wie wordt het in stand gehouden? Wat houdt je tegen om deze los te laten en te vervangen door een andere meer positieve overtuiging?

leven. Bestudeer je eigen gedachtepatroon en je overtuigingen, want je creĂŤert waar je je op focust en houdt daardoor dingen zoals ze zijn in stand.

Probeer wat je echt wilt of waaraan je behoefte hebt op een positieve manier te formuleren. Spreek je positieve overtuigingen duidelijk en hardop uit en kijk wat er met je gebeurt. Nieuwe overtuigingen moet je vaak herhalen om ze te gaan geloven. Het jezelf ontdoen van oude, ingeslepen overtuigingen is niet gemakkelijk, maar zeker wel te doen!

Vaak gaat het veranderen van je gedachtepatronen gepaard met weerstand en emoties. Dit komt omdat de overtuiging van het tegendeel heel diep zit.

Als je tijdens het opzeggen van een bekrachtigende gedachte met je ogen de vorm van een lemniscaat (het oneindig-teken of ook wel liggende 8) maakt, integreer je de overtuiging diep in je bewustzijn.

Wees erop bedacht dat, hoe sterker de weerstand is, hoe dichter je bij het doorbreken van de overtuiging zit. Het is zaak de positieve gedachte regelmatig te herhalen. Je zult vanzelf ervaren hoe positieve overtuigingen je gedachten en je gevoelens na enige tijd veranderen.

Verander wat je denkt Je zult zien dat het de moeite waard is om te kijken naar je overtuigingen, de gedachten die je hebt ten aanzien van de opvoeding, je kind, jezelf en het

rol als opvoeder gemakkelijker kunnen invullen. Je kunt dan vanuit vertrouwen je kind de ruimte geven om te leven volgens zijn eigen innerlijk overtuigingen.

Natuurlijk wil je je kinderen ook jouw waarden meegeven. Als dit telkens gebeurt vanuit een zuiver hart, kan het kind zijn wie het is en kun jij weer worden wie je bent.

Meer lezen?

Opvoeden vanuit het Hart p. 88 - 95 Margriet Schmitz & Eva Hoffman isbn 978-90- 21529998

Vertrouwen

Meer weten?

Door je innerlijke overtuigingen meer in lijn te brengen wat echt van waarde voor jou is, zul je je

e du c a r e

5/2008 [ pagina 35 ]

www.opvoedenvanuithethart.nl www.happyfamilylife.com

05-11-2008

08:35

Pagina 36

Wedstrijd lerend ondernemen Lerend ondernemen, en dan: 'Are you ready for the next level?' een wedstrijd in het kader van De Leren Ondernemen Prijs. Deze wedstrijd is voor leerlingen en studenten van het basisonderwijs tot en met de universiteit.

Iedereen die aan een onderwijsinstelling is verbonden kan meedoen met de wedstrijd en voor iedere sector is er een geldprijs. Na inschrijving ontvangt ieder team een tas boordevol nuttige materialen.

“The Next Level” caravan maakt een tour langs scholen om ondernemerschap te stimuleren en tips en informatie uit te wisselen. In de caravan worden workshops gehouden door ondernemers uit de buurt van de scholen. De Leren Ondernemen Prijs wordt elk jaar uitgereikt aan het team met het meest ondernemende plan of project. De Leren Ondernemen Prijs is een initiatief van het Ministerie van OCW en EZ en wordt uitgevoerd door SenterNovem, Leren Ondernemen.

Meer informatie vind je op www.areyoureadyforthenextlevel.nl.

uitingsvormen beter bespreekbaar kunnen maken. Rabbijn Soetendorp, initiatiefnemer van de Dag van Respect, spreekt de studenten op de verschillende locaties en dagen toe.

Informatie: www.dagvanrespect.nl

Child'Space Dr. Chava Shelhav (gepromoveerd aan de universiteit van Heidelberg, Duitsland) werkt al meer dan veertig jaar met de Feldenkrais methode in de VS, Europa en Israël. De laatste 25 jaar heeft zij zich gespecialiseerd in de begeleiding van baby's en kinderen met een motorische achterstand. Op basis van haar ervaringen ontwikkelde ze de internationale Child'Space-methode, waarbij ze met kinderen én de ouders werkt.

Dr. Chava Shelhav komt in december van dit jaar naar Nederland om haar kennis te delen en de internationale Child'Space-opleiding te geven aan Feldenkrais practitioners en mensen die beroepsmatig met baby's en peuters werken.

Voor meer informatie: Nily Nakar 0206924566 of www.childspacenederland.nl.

Met downsyndroom in basisschool Een kind met syndroom van down in de klas?

Hoe werkt dat, wat moet je als beroepskracht of als ouder weten? De VIM is een vereniging voor en van ouders, leerkrachten en eenieder die zich betrokken voelt bij de integratie van kinderen met het downsyndroom in de reguliere dagopvang en het onderwijs. Sinds de oprichting in 1986 maken binnen deze vereniging ouders en leerkrachten zich samen sterk voor de integratie. In hun visie wordt verwoord hoe integratie wordt beschouwt als opstap voor een inclusieve samenleving.

Praktische informatiegids voor het basisonderwijs kun je downloaden op www.vim-online.nl

De band tussen vader en zoon Het instituut voor levenskunst heeft in samenwerking met Hans Roverts een nieuw initiatief ontwikkeld. Hans Roverts beschikt als natuurgids in de Franse Vogezen over een aanzienlijk natuurgebied. Er is een programma samengesteld dat zeer geschikt is voor vaders en zoons die hun onderlinge band willen verstevigen. Er is voor hen een vakantieweek samengesteld met inhoud en een mannelijk tintje.

Data en programma zijn te vinden op www.initiatie.eu of bel: 078 6818212

Leerkrachten in spé aan de slag met respect Utrechtse lerarenopleidingen gezamenlijk betrokken bij de Dag van Respect. De Utrechtse lerarenopleidingen doen gezamenlijk mee met de Dag van Respect om hun studenten,de toekomstige leerkrachten van het basisonderwijs, handvatten te geven om respect een positieve en constructieve rol te laten spelen zodat zij in hun klas moeilijke thema's, die verband houden met verschillende religies en levensbeschouwingen, en hun

[ pagina 36 ] 5/2008

Educare inspiratieochtenden Voortaan houden we elke eerste vrijdagochtend van de maand bij EDUCARE open huis.

Leerkrachten die wat ze in Educare lezen graag meer willen toepassen in hun werk zijn dan van harte welkom. Gastvrouw is doorgaans Marijke Sluijter. Soms nodigen we een ander uit, maar dat hoor je van tevoren.

De vragen van de deelnemers zijn uitgangspunt van vertrek. Door middel van gesprek, spel, (zelf)onderzoek en viering groei je met en aan elkaar. Je neemt even afstand van de dagelijkse routine en zet je open voor nieuwe inzichten en werkwijzen, luistert naar de visie van anderen en verfrist je bagage.

We werken van 10.00 tot 13.00 uur en sluiten de ochtend af met een gezamenlijke lunch. Met nieuwe ideeën ga je verkwikt weer naar huis.

De inspiratieochtenden zijn in de inspiratieruimte van Educare te Culemborg (15 minuten vanaf Utrecht Centraal)

g mededelin en

p.36-37 edu5-08

De kosten zijn 60,- inclusief 19% BTW, koffie, thee, lunch en materiaal.

Je kunt je per keer inschrijven.

Spreek dit je aan? Meld je dan aan bij Marijke Sluijter: marijkesluijter@educare.nl.

De eerste inspiratiedag is op 6 februari 2009.

Alle volgende inspiratiedagen worden op de website van Educare aangekondigd. Kijk daarvoor op de kalender van www.educare.nl.

Alliance for Childhood

De kindertijd vraagt speciale aandacht, zeker nu de omstandigheden zo snel veranderen.

Europese opvoeders komen in september in Denemarken bij elkaar om na te denken over 'The Challenges of Childhood in a Changing World' en richtlijnen uit te zetten voor toekomstig beleid. De conferentie wordt in samenwerking met het Europese en internationale netwerk van de Alliance for Childhood, waar Stichting Universele Opvoeding (uitgever van Educare) lid van is, georganiseerd. Als je een bijdrage aan de discussie wilt leveren, of aan de conferentie wilt deelnemen, dan kun je contact opnemen met Michiel Matthes: michiel.matthes@scarlet.be, telefoon: +32 2 7622557. De conferentie is van 26-30 september 2009 in Aarhus.

Informatie: www.allianceforchildhood.eu en www.kempler.dk

Goed onderwijs: samen de schouders eronder

Het onderwijsfestival 'De smaak van kwaliteit' is een gezamenlijk initiatief van diverse onderwijsorganisaties. Het festival laat prachtige voorbeelden zien van al uitgevoerde onderwijsverbeteringen en lanceert nieuwe ideeën op dit gebied. In zestien workshops, lezingen en simulaties komen allerlei invalshoeken voor kwaliteitsverbetering aan de orde, zoals het opstellen van een kwaliteitsplan, collegiale visitatie, spiegelbijeenkomsten met ouders en leerlingen, nadenken over de rol van ICT in het onderwijs en consentgesprekken voeren over schoolontwikkeling.

Er draait een carrousel met praktijkvoorbeelden en er is gelegenheid om contacten te leggen

Websitetip Welke websites vind jij handig, leuk of praktisch? Elk nummer tipt de redactie een site om aan je favorieten toe te voegen. www.opgroeieninverbondenheid.nl Een goede band met jezelf, de ander, de materie, de cultuur en de natuur maakt dat je er respectvol mee om gaat. Ouders, opvoeders en leraren die hier oog voor hebben bouwen aan een basis waarin kinderen opbloeien.

Het gevolg is dat respectloos en probleemgedrag afneemt en positief gedrag zich ontwikkelt. Want kinderen die goed gehecht zijn staan stevig in het leven.

Laat je inspireren en ontvang wekelijks gratis een tip van een bijzonder mens in je mailbox. Deze site is een initiatief van Stichting Universele Opvoeding, uitgever van Educare.

e du c a r e

05-11-2008

08:35

Pagina 37

en te debatteren. Een doorlopende activiteit is 'Studio 2020': een creatieve brainstormsessie over het onderwijs van de toekomst onder leiding van docenten én leerlingen. Tot slot houdt Ben Tiggelaar (onderzoeker, trainer en auteur) een presentatie over hoe je samen met anderen écht veranderingen kunt doorvoeren. Het programma is toegesneden op ouders, docenten, ondersteunend personeel, schoolleiders en bestuurders. 11 december, 12.00 - 20.00 uur Media Plaza (Jaarbeurs) Utrecht Het volledige programma is te vinden op de website van Q5: www.q5.nl

Scheurkalenders Voor je het weet zit je weer goede voornemens te maken. Dit jaar hoeven ze niet in het vergeethoekje te belanden want diverse organisaties hebben zich op een scheurkalender gestort: er is een speelkalender, beweegkalender en een 'goeddoen'kalender. Schaf aan en hang op strategische plekken, dan komt er in 2009 vast meer van je plannen terecht!

Spelen Een kalender voor buitenschoolse of tussenschoolse opvang. Elke dag van de week een leuke, makkelijk uit te voeren opdracht, een pedagogische tip, spannend spel voor binnen of buiten, een gezond lunchidee of een haalbaar uitstapje de natuur in. Door de vele praktische mogelijkheden zal hij ongetwijfeld in de smaak vallen.

Voor een indruk kijk je op www.swpbook.com/1071. Bestellen: rvdpoel@mailswp.com of bel: 020 3307200.

Bewegen Na het succes van 2008 maakten Heleen de Roode en Wendeline Velgersdijk de kalender 'bewegend leren' psychomotorische oefeningen voor het jonge kind 2009. Deze kalender bevat 365 bewegingsoefeningen met vragen, zodat kinderen van vier tot en met acht jaar samen en de ouders, lekker bewegen en leuke gesprekjes voeren. De oefeningen hebben betrekking op concentratie, emoties, fijne en grove motoriek en lichaamsbesef. Bij elke dag staat de oefening kort en duidelijk omschreven. Onder elke oefening staat een kindertekening.

Informatie: www.bewegendleren.nl Goed Doen Geef een impuls aan duurzaamheid!

Stichting Jij Maakt Uit maakte een scheurkalender over Goed Doen. Op iedere (werk)dag is een kind aan het woord en een tip/actie/idee op het gebied van duurzaamheid. Het streven is dat er op iedere basisschool in groep 7 en 8 een Goed Doen kalender in de klas hangt.

Informatie over de stichting 'Jij Maakt Uit': jeroend@gmail.com

Waar gaan we heen met de kids Heldenverhalen beleven Kijken, luisteren, ruiken, voelen, proeven, spelen. Het Huis van Aristoteles in Amsterdam (Westergasfabriek) is een plek voor families met kinderen. Er staat een grote Petteflet: dé plek om te spelen, fantaseren, kijken met je handen en ontdekken.

In de verhalenstudio kunnen kinderen creatief aan de slag met hun eigen heldenverhaal: theater maken, schilderen, met marionetten spelen of een verhaal schrijven. Ze worden hierin begeleid door een beeldend kunstenaar. De speelexpositie Heldenstad besteed tot mei 2009 aandacht aan verhalen uit de jeugd- en wereldliteratuur over helden die zich inzetten voor het goede en strijden tegen het kwaad zoals Anansi, Pippi, Gilgamesj, Peter Pan en Kikker. De heldenstad staat vol grote en kleine woningen die doen denken aan illustraties in kinderboeken, zoals het groene huis van Kikker of het griezelhuis van Dolfje weerwolfje. www.hethuisvanaristoteles.nl Westergasfabriek Pazzanistraat 27 1014 DB Amsterdam Geopend op woensdag, zaterdag en zondag, 10.00 - 17.00 uur, toegangsprijs € 5,00.

Genieten van vrolijke muziek Een oud museum, in de Utrechtse binnenstad. Recentelijk verbouwd en sfeervol aangekleed. Leer alles over grote en kleine klokken, bellen en straatmuziek. Ontdek de Japanse nachtegaal en hoe een draaiorgel werkt. Je kunt ook zelf aan de slag in de muziekfabriek. Op een strook kun je zelf een liedje componeren en afspelen op de speeldozen. Of een van de spannende quizzen spelen of zelf een draaiorgel in elkaar zetten en beluisteren hoe het klinkt. Maar de allergrootste klokken kun je natuurlijk bekijken en horen luiden… in de Dom van Utrecht (en dat is om de hoek) Van speeldoos tot pierement Steenweg 6 3511 JP Utrecht Dinsdag t/m zondag en feestdagen van 10.00 tot 17.00 uur. Geopend op maandagen tijdens schoolvakanties.

Volwassenen € 8,00 Kinderen 4 t/m 12 jaar € 4,50 www.museumspeelklok.nl

kids

g mededelin en

p.36-37 edu5-08

p.38-39- edu5-08

05-11-2008

08:34

Pagina 38

In de hoofdrol!

[ADVERTENTIES]

© ANOUK DE KLEERMAEKER

Binnen ons gezin heeft elk kind zijn eigen rol. De jongste regelmatig de hoofdrol! Daar ergeren de anderen zich wel eens aan, maar dit keer dikken ze die rol zelf nog eens aan. e is pas zeven jaar. Pas? “Ik ben al zeven hoor mam.” Ik hoor het haar zeggen. Een bezige bij is ze. School, zwemles, voetbal.

Pony rijden lonkt, en dansen en zingen vindt ze ook interessant. Het is zo'n meiske dat ik af en toe moet afremmen, omdat ze anders zichzelf voorbij loopt.

Het is ook best begrijpelijk dat ze zo 'doenerig' is met nog een oudere zus en twee oudere broers om zich heen. Ze probeert mee te komen in hun energiestroom, die vele malen anders verloopt. De oudste staat tegenwoordig om zes uur 's morgens op voor zijn sportopleiding, de andere twee fietsen om half acht naar school. Dan komt zij net uit bed.

Vaak vindt ze dat niet leuk. Djûke heeft het liefst zo veel mogelijk mensen om zich heen. Dan is ze in haar element. Ze vindt verjaardagen fantastisch en kan niet wachten totdat 'iedereen er is'. Dus zo'n ochtend in haar eentje, daar is niks aan. Geen wonder dat ze 's middags met smart zit te wachten totdat iedereen weer thuis is. En dan gaat ze los! Voert ze regelmatig de boventoon, wil met iedereen spelletjes doen en domineert als het gaat om het te kiezen tv-programma.

Het laat zich raden dat de anderen zich daar wel eens aan ergeren, zeker als je zo rond de veertien jaar bent en je jongere zus zich weer eens bazig opstelt. “Ze wil alleen maar aandacht, mam,” ventileert mijn oudste dochter regelmatig over haar jongere zus.

Maar dan gaat er iets mis. Ik word rond zes uur 's avonds gebeld door een bezorgde vader die me vertelt dat Djûke tijdens de voetbaltraining lelijk gevallen is. Ik haast me naar het sportveld waar ik haar zittend op het gras aantref, in een heel erg verkrampte houding. Ze is uitgegleden en achterover gevallen op haar rug en hoofd. Nu heeft ze enorme pijn in haar nek en wil deze niet meer bewegen. Pogingen haar op te tillen eindigen in gegil en gehuil. De ziekenwagen komt er aan te pas en even later zitten we samen in het ziekenhuis, waar foto's van haar nek genomen moeten worden. Ondertussen is mijn man samen met onze jongste zoon ook naar het ziekenhuis gekomen en is onze oudste dochter al onderweg. Uiteindelijk wachten we met bijna het hele gezin op de uitslag. Alleen onze oudste zoon is nog thuis.

Na twee spannende uren blijkt er gelukkig niets ernstigs aan de hand te zijn, behalve dat ze een flink verkrampte spier heeft die nog wel even pijn zal doen. Met een doos pijnstillers op zak, gaan we huiswaarts. Eenmaal thuis slaken Eric en ik een zucht van verlichting, en zitten de drie oudsten rond Djûke op de bank en vragen haar honderduit, doen een dekentje om haar heen en proberen haar iets te laten drinken. Als ouders kijken we wat verdwaasd naar dit schouwspel. En we realiseren ons dat onze jongste, ondanks dat ze soms de boel flink op stelten kan zetten, een hechte band heeft met de oudere kinderen.

Op dit soort momenten verdwijnen ergernissen en maakt niemand zich druk over de aandacht die Djûke krijgt. Sterker nog: ze krijgt die volop. Van zowel haar zus als haar broers. Het kan verkeren...

Z Julia van Bohemen (45) is moeder van vier kinderen (16, 14, 12 en 7 jaar), professioneel tekstschrijver en kunstzinnig coach/trainer. www.comhla.nl

's Middags zit ze met smart te wachten totdat iedereen weer thuis is.

En dan gaat ze los!

Geef ouders een goede start met een zinvol cadeau.

Geef een abonnement op Educare.

Stuur een (kopie van het) geboortekaartje mee met uw aanmelding en u betaalt voor een cadeau-abonnement slechts €12,50

Wie brengt Educare VOOR HET VOETLICHT? Per 7 stuks slechts € 8,25 Vraag naar Annette de Bruin: annette@spabonneeservice.nl

Julia van Bohemen

[ pagina 38 ] 5/2008

Gefeliciteerd met de nieuwe baby!

e du c a r e

p.38-39- edu5-08

05-11-2008

08:34

Pagina 39

Meer lezen?

How2talk2kids, Adele Faber en

Ja, mam, doe ik!

Elaine Mazlish biedt praktische effectieve communicatievaardigheden gebaseerd op de theorie

Zoals de ouders zongen…

van de bekende psycholoog dr.

Haim Ginott. Kijk voor meer

'TV uit, NU'. 'Ik tel tot 3 en dan ben je beneden'. 'Wie heeft de koelkastdeur open laten staan?' Helaas werkt het niet. Hoe praat je zo met kinderen dat ze naar je luisteren?

“Hoe ouders en leraren tegen kinderen praten zegt iets over hoe ze over hen denken. Dat heft effect op hun zelfbeeld en gevoel van eigenwaarde. De taal van de opvoeders bepaald tot op grote hoogte de toekomst van de kinderen.”

Dr. Haim Ginott

J

oKinderen moeten de hele dag van alles en de meeste ouders kunnen hun kinderen daar haarfijn op wijzen: 'Trek je schoenen aan', 'Hang je jas op', 'Is je huiswerk al af?'

Ook laten we ze duidelijk horen als we iets niet willen: 'Niet op de stoel staan', 'Niet door de plassen lopen', 'Niet op de bank springen!' Je voelt je al snel een politieagent en de sfeer wordt er niet echt gezelliger op. Je voelt je er zelf ook niet lekker bij.

Zijn de kinderen nu zo lastig of pakken wij het verkeerd aan? Om kinderen te laten meewerken, gebruiken we vaak verschillende variaties op dreigen: 'Ik tel tot 3 en dan heb je je schoenen aan!', commanderen: 'Die computer gaat NU uit!', slachtoffer: 'Ik word hier zo moe van..', vergelijken: 'Kijk eens naar je zus die heeft haar kamer zo netjes opgeruimd' of beschuldigen: 'Je hebt dus weer niet geluisterd…'.

Haal de angel eruit Kinderen kunnen reageren met gedachten als : 'Heb je haar weer', 'Ja, ja eerst nog even dit' of 'Ik kan het toch niet '.

De bereidheid om mee te werken wordt minder in plaats van meer…

cursus op www.how2talk2kids.nl

Door een andere manier van benaderen, waarbij je de persoonlijke angel eruit haalt, wordt het makkelijker om kinderen te laten meewerken. Een van de manieren is om in plaats van te beschuldigen het probleem te beschrijven: 'de koelkast staat nog open' of 'het is opruimtijd'. Het is namelijk moeilijk om iets te moeten doen, als mensen zeggen wat er allemaal niet aan je deugt. Het is makkelijker om je te concentreren op het probleem als iemand het gewoon voor je beschrijft.

Tone of voice In plaats van een lange monoloog of preek kan het gebruik van één enkel woord ook heel effectief zijn; bijvoorbeeld 'hond', 'deur', of 'jas'.

Het kind kan zo oefenen met zijn eigen kennis, terwijl het anders wordt gecommandeerd. De tone of voice is hierbij van groot belang; door op een vriendelijke manier 'de hond' te zeggen, moet het kind nadenken wat er eigenlijk met de hond aan de hand is. 'Oh ja, ik moet hem nog uitlaten. Ik kan het maar beter meteen doen.

© ADMAR KWANT

Tekst: Heleen de Hertog

informatie over het boek en de

Kies bewust je woorden

© ERICA JANSE 2008

Je houding is van groot belang. Je moet uitstralen: 'Je bent een liefhebbend capabel persoon die als ik je iets vraag meewerkt' en: 'ik vertrouw dat je het doet' in plaats van 'dit bewijst maar weer hoe verstrooid, gemakzuchtig of slordig je bent'.

e du c a r e

5/2008 [ pagina 39 ]

p.40-41 edu5-08

05-11-2008

08:34

Blokjes

Pagina 40

Workshop "MOED DOET GOED" In deze workshop ervaar je de effecten van bemoediging en hoe je moediger kunt worden om zelf aan het stuur te staan van je leven.

Zaterdag 24 januari 2009, Centrum Zenit in Alkmaar. Kosten € 75,incl. lunch, van 10.00 - 17.00 uur opgave: Wil Bahlmann-Stegeman 0592-302933, www.antonia-instituut.nl

Een Blokje plaatsen?

Neem contact op met Frans de Steur 0575 55 65 91 t 0575 55 65 93 f 06 53 69 25 80 m identeam@wxs.nl Per blokje €40,- ex. BTW

De vorige Educare gelezen? Daar stond een redactioneel stuk over LIEVE OUDERS in. Lieve Ouders is een digitaal opvoedabonnement. Het gaat Lieve Ouders om bewust-worden en bewust-zijn van ouders. Elke maand krijg je twee berichten rond één thema. Een van de berichten is een audiobestand met een visualisatie/meditatie. Een heerlijk moment voor jezelf waarin Lieve Ouders je mee naar binnen neemt en je eigen-wijsheid zich kan tonen. Een voorbeeld vind je op www.lieve-ouders.nl.

Laat je elke maand meevoeren met een inspirerend onderwerp en neem een abonnement. Cadeau geven kan ook! www.lieve-ouders.nl

INTUÏTIEF TRAJECT Cursuscentrum voor Intuïtieve Ontwikkeling te Nijmegen OPEN HUIS zaterdag 29 november '08 en 3 januari '09 van 12.00 16.00 uur. Je bent van harte welkom. De cursussen gaan van start in januari '09. Planetenstraat 30 in Nijmegen Info: www.intuitieftraject.nl Tel: 06-16 05 17 82, e-mail: info@intuitieftraject.nl

Opleiding ONBEPERKT ONTSPANNEN ontwikkeld door Pia de Blok.

Erkend door de Vereniging van Yogaleerkrachten Nederland. Doel: Kinderen ontspanning leren in de vorm van pitstop oefeningen met inzicht in wie ze werkelijk zijn.

Data 2009: 21-02, 21-03, 18-4.

Te Gouda. Kosten € 100. Info: www.a-dvaita.net of 0181-317776.

MEER BALANS VOOR OUDER EN KIND? Via (speels) lichaamswerk, massage, heling en het begeleiden Voor alles op het gebied van yoga, van leerproblemen. Voor meer informatie: www.zebrabalans.nl massage en meditatie voor kinderen: Tel. 074-3767218.

WWW.KINDERYOGA.NL

Kinderyoga Docentenopleiding, workshops en Kinderyoga Winkel

WAARDEN IN HET ONDERWIJS! Stichting Living Values Education Nederland zoekt contact met leerkrachten (basis- en middelbaar onderwijs) die universele menselijke waarden (willen) implementeren in hun dagelijkse curriculum: netherlands@livingvalues.net (zie artikel elders in dit blad).

DE KUNST VAN KINDERCOACHING Steeds vaker zoeken ouders en opvoeders naar hulp voor een kind. De vragen waar het om gaat zijn meestal niet duidelijk en ouders/opvoeders willen niet direct naar een kinderpsycholoog. Een kindercoach kijkt mee met de ouders en het kind, biedt inzicht in wat er speelt en verwijst eventueel door naar de juiste hulpverlener voor het kind. Wil jij een verschil maken in het werken met en begeleiden van kinderen?

Heb je de wens om zelf een praktijk te starten?

Dan is 'De kunst van kindercoaching' misschien iets voor jou.

Ieder mens is uniek, de kunst is om dát te ontwikkelen.

Informatie: www.dekunstvankindercoaching.nl Tel: 0521 523303, of 0521 516048

“We zijn ervoor om luchtigheid, blijheid, vrolijkheid, verantwoordelijkheid, schoonheid, echtheid & levendigheid naar de mensen te brengen en in het bijzonder naar de kinderen.”

De Berenholremedies zijn ontwikkeld in de Natuur, SAMEN MET EN VOOR KINDEREN Informatie: Dorothée Helmert in Het Berenhol: 024-3607967; het-berenhol@planet.nl www.het-berenhol.com

Kidsyoga: KINDERYOGA EN YOGA VOOR TIENERS Workshops: yoga op school en ontspanning met kinderen door yoga. Data: Zie onze website, ook op locatie.

Docentenopleiding kinderyoga.

Kidsyoga cd: Visualisaties voor kinderen. Informatie: www.kidsyoga.nl of bel met Femmy Brug 0317-617555.

INTUÏTIEF TRAJECT Cursuscentrum voor Intuïtieve Ontwikkeling te Nijmegen. Open Huis, zaterdag 29 november 2008 en 10 januari 2009. Je bent van harte welkom.

De cursussen gaan van start vanaf 8 september 2008 en 12 januari 2009. Planetenstraat 30 in Nijmegen. Voor meer informatie: www.intuitieftraject.nl Tel: 06-16 05 17 82, e-mail: info@intuitieftraject.nl

PROEVEN WAT BIOGRAFIE ONDERZOEK VOOR JOU KAN BETEKENEN? Bij vragen over o.a.: ouderschap, ziekte, loopbaan en relatie.

Netwerk Moira voor ontwikkelingspractica, individuele begeleiding, intervisie en Iro. Kennismaken?

Kom naar een info avond. Zutphen, Haarlem & Tilburg www.moira-levenslopen.nl 0575-571052

Zoekt u een illustratie bij uw tekst, artikel of verhaal? Studio Vliegvis maakt werk in opdracht. Voor een portfolio en een overzicht van vrij werk kijk op: www.vliegvis.com Bekijk ook het laatste prentenboek "Het Lieve Woorden Doosje" met bijbehorend lespakket voor de basisschool. Interesse?

Bel: 06-286 223 90 of mail naar margreet@vliegvis.com

Gaat u binnenkort weer STUDIEDAGEN ORGANISEREN? Nodig Marijke Sluijter uit voor workshops die echt het verschil maken.

Enkele mogelijkheden: Goed in je vel, over onderlinge kindermassage; Hoera, we mogen krassen; mandalatekenen; Rekenen, dat doe je samen; Leren lezen, natuurlijk!

Rode draad in mijn werk is het kind in zijn kracht zetten door leerprocessen te plaatsen binnen de zinvolle context van het dagelijks leven van het kind en de leerstof in verbinding met de ander en de wereld te laten verwerken. www.EduQreation.nl www.aanrakeneenlevensbehoefte.nl

Speelse WORKSHOPS over diverse onderwerpen binnen het vernieuwend onderwijs door Hannah de Vos-Beckers, initiatiefneemster van Aventurijn, een school waar kinderen leren van het leven zelf. _Mail: hannah@aventurijn.org voor meer informatie

Gratis uw link op www.educare.nl wanneer u een Blokje in Educare plaatst.

Nieuw De vijfde druk van het boek 'Aanraken een levensbehoefte' van onze hoofdredacteur Marijke Sluijter is uit.

Nu in een nieuw jasje.

Te koop bij elke boekhandel of via: www.aanrakeneenlevensbehoefte.nl

[ pagina 40 ] 5/2008

e du c a r e

05-11-2008

08:34

Pagina 41

Lavendel helpt

De redactie schuimde kranten, tijdschriften en internet af op zoek naar interessant nieuws uit de wereld van opvoeding en onderwijs.

De groep die niet in de wachtkamer met lavendelgeur had gezeten, had een angstniveau van 10.7. De 'lavendelgroep' kwam slechts tot een niveau van 7.4. De lavendelgeur had echter alleen een positief effect direct voor het tandartsbezoek. De angst voor de tandarts was daarna weer onverminderd groot. Een goed idee om uit te proberen voor ouders en verzorgers met kinderen, die een bezoek aan de tandarts met angst en beven tegemoet zien.

Lavendel kan kinderen die bang zijn voor de tandarts helpen om te gaan met de angst en stress die ze hebben voor een bezoek aan de tandarts. Dit blijkt uit Brits onderzoek. De onderzoekers van het King's College in Londen bestudeerden het effect van lavendel voor een bezoek aan de tandarts op 340 mensen. Terwijl ze zaten te wachten werd ze gevraagd een vragenlijst in te vullen. De helft van de groep werd blootgesteld aan de geur van lavendel, de andere helft niet.

Grapje?

Stressreacties

Wanneer begrijpen kinderen dat iets als een grapje is bedoeld? Anders gezegd: wanneer ziet een kind het verschil tussen een grapje en een vergissing? In een experiment met 78 kinderen tussen 16 maanden en drie jaar werd gekeken wanneer daarvan de eerste tekenen merkbaar zijn. De kinderen keken naar de proefleider als die iets deed dat duidelijk als grapje was bedoeld. Hij deed bijvoorbeeld zijn schoen aan zijn hand in plaats van aan zijn voet en lachte. Of hij deed iets dat duidelijk een vergissing was, zoals gaan tekenen met de dop nog op de kleurstift. Hij fronste dan en zei 'Ohjee”. En hij deed iets dat niet zo duidelijk het één of het ander was. Dan zette hij bijvoorbeeld een hoed op en trok die zóver over z'n ogen dat hij niets kon zien. De ene keer lachte hij daarbij, de andere keer zei hij 'Ohjee'. Iedere keer na zo'n act kreeg het kind het betreffende voorwerp en werd gevraagd het na te doen. De meeste kinderen van alle leeftijden deden het grapje na, maar de vergissing niet. Die verbeterden ze door de dop van stift te halen voor ze gingen tekenen. Dat betekent, dat ze het verschil zagen tussen het grapje en de vergissing. Maar dat gold niet bij de onduidelijke act. Dan waren alleen de meeste kinderen die ouder waren dan twee jaar geneigd het grapje na te doen en de vergissing niet. Jongere kinderen deden de onduidelijke act na en trokken de hoed over hun ogen, ongeacht de reactie van de proefleider. Zij maakte dus nog geen verschil in de bedoeling van de proefleider, die juist in die reactie tot uiting kwam. En om een grapje te begrijpen moet je nu eenmaal in de gaten hebben dat iemand een 'fout' expres zo bedoelt!

Een belangrijke studie toont aan, dat er een verschil in reactie is op stress bij mannen en vrouwen.

De vecht- of vlucht reactie is een typische mannelijke reactie, zo blijkt uit de UCLA studie. Vrouwen blijken een groter repertoire te hebben dan alleen de vecht- of vlucht reactie. Dr. Klein van de Penn State University geeft aan dat het er naar uitziet, dat het hormoon oxytocine

Bron: Developmental Psychology, 2008

enz.

p.40-41 edu5-08

Bron: Gezondheidsnet.nl, 15 september 2008

vrijkomt als onderdeel van de reactie op stress.

Dit hormoon zorgt ervoor dat vrouwen zich aangemoedigd voelen zich te richten op kinderen en om met andere vrouwen samen te komen. Ze noemt dat 'tending and befriending'. Wanneer vrouwen zich daadwerkelijk in stressvolle situaties richten tot kinderen of andere vrouwen, tonen studies aan dat er nog

meer oxytocine vrijkomt.

Dit heeft een kalmerend effect en zorgt ervoor dat de stress afneemt. Deze kalmerende reactie gebeurt niet in een mannenlichaam. Dit komt door het hormoon testosteron dat mannen produceren bij stress. Dit hormoon doet de effecten van oxytocine teniet.

Oestrogeen lijkt het effect juist te versterken.

Bron: Monitor on psycholgy

Aanmoedigen Het heeft over het algemeen weinig zin met jonge kinderen speciaal te oefenen om hun motorische ontwikkeling te bespoedigen, behalve als een kind bijna aan iets toe is. Dat bleek in een onderzoek waarbij kinderen van anderhalf jaar, die net aardig konden lopen, bovenaan een hellinkje werden gezet. Hun moeder stond aan de andere kant hen te roepen: ”Kom maar!” of ”Nee, niet doen!”. De hellingen waren verschillend in steilte. Op maar weinig aflopende hellingen liep 91 procent van de kinderen naar hun moeder, ook al riep zij dat ze moesten blijven staan. Op de hellingen die duidelijk nog te steil voor hen waren bleef 88 procent staan, wat moeder ook probeerde om hen te lokken. Bij de hellingen die net even steiler waren dan degene waarop ze uit zichzelf naar beneden liepen, deden ze echter wat hun moeder riep. En aanmoediging had in dat geval het sterkste

e du c a r e

effect: drie keer zo veel kinderen gingen dan naar haar toe dan wanneer moeder hen probeerde tegen te houden. Een zetje als ze ergens bíjna aan toe zijn, helpt dus wel. Bekend is dat de angst voor afgronden bij kinderen is aangeboren. Een baby zal niet over een glazen plaat kruipen als daaronder een diepte is te zien. Bij een steile helling is er daarom waarschijnlijk ook een natuurlijke rem om daar overheen te gaan. Door ervaring met kijken, voelen, vallen en zich bewegen in de ruimte krijgt een kind informatie over de grond waarop hij kruipt en loopt. Hij leert daarmee vertrouwen op zijn eigen oordeel als hij met zekerheid voelt dat hij iets al wel of nog niet kan. Maar als hij onzeker is, staat hij open voor advies van iemand die hij heeft leren vertrouwen.

Bron: Kleine Ontwikkelingspychologie,15 september 2008

5/2008 [ pagina 41 ]

p.42-43 edu5-08

05-11-2008

08:33

Pagina 42

Lees

jij kinderen d

of laat je hen de gevolgen ervaren?

Op de gang, de 'naughty chair', naar je kamer, geen toetje na het eten, allemaal middelen om kinderen te straffen. Waarom geven we eigenlijk straf? En heeft straf het effect dat wij willen bereiken?

Heleen de Hertog

Stappenplan • • • • •

Uit je afkeuring, zonder het karakter van het kind aan te vallen: ”Ik ben woedend dat mijn zaag lag te roesten in de regen!”

Spreek je verwachtingen uit: ”Ik verwacht van je, dat als je mijn gereedschap leent, je het daarna meteen weer terugbrengt - én in goede staat.”

Vertel hoe het kind zich kan/moet verbeteren: ”Wat deze zaag nu nodig heeft, is een beetje staalwol en goed poetswerk.”

Geef een keuze: “'Je kunt mijn gereedschap lenen en daarna netjes terugleggen of je kiest ervoor dat ik het jou niet meer uitleen.”

Ga over tot actie en laat het kind de consequenties van zijn gedrag ervaren: ”Pap, je gereedschapskist zit op slot!” ”Dat klopt. Voorlopig wil ik niet meer hoeven zoeken naar mijn gereedschap en zo weet ik tenminste dat alles er is.”

S

am van vier jaar loopt de klas in. Tim komt naar hem toe en geeft hem een schop. Sam geeft 'm direct een schop terug. De juf ziet dat Sam Tim een schop geeft. ”Hé, wat doe jij nou, ga jij maar eens even nadenken op die stoel daar” en ze zet Sam apart op een stoel. Wat gaat er door Sam heen? ”Dit is niet eerlijk Tim schopte mij, de juf is stom!” Of ”Ja, ze heeft gelijk, ik mag niet schoppen, ik moet heel lief zijn voor de juf dan maak ik 't weer goed”.

Of ”Wacht maar, als ik straks van de stoel mag, geef ik Tim stiekem een duw'.

Straf leidt af van het onder ogen zien van het eigen negatieve gedrag. Het verschil tussen straffen en natuurlijke consequenties ervaren, is dat met straffen bedoeld wordt dat de ouder een kind opzettelijk, gedurende een bepaalde tijd iets ontzegt of kwetst, om het kind een lesje te leren. In plaats van dat het kind er spijt van heeft en bedenkt hoe hij het goed kan maken, gaat hij zich bezig houden met fantasieën over hoe hij wraak kan nemen.

Een andere reactie kan zijn dat het kind 'pleasend' gedrag gaat vertonen om het weer goed te maken met de ouder. Of hij zit zijn straf uit en gaat vrolijk verder zonder na te denken waarom hij het deed.

Meer weten?

How2talk2kids Postbus 272 1430 AG Aalsmeer 0297 366363

[ pagina 42 ] 5/2008

e du c a r e

Consequenties ervaren Een alternatief voor straf is dat het kind de consequenties ervaart van zijn gedrag. Een voorbeeld: kind speelt met bal in de woonkamer. Ouder: ”Ophouden met die bal, je weet dat je niet met de bal in de woonkamer mag gooien.”

Kind gaat door. Ouder: ”Als je nu niet stopt pak ik de bal af.”

Kind blijft ballen in de woonkamer. Ouder: “Ja, inleveren!” en pakt de bal af. Kind reageert boos. Ouder: ”Ja had je maar niet door de woonkamer moeten ballen, dat krijg je ervan.” Kind: ”Stomme mama!”

Of de ouder reageert als volgt op deze situatie: “De regel is met de bal spelen we in de gang of buiten, niet in de woonkamer.“ Kind blijft ballen in de woonkamer. Ouder: ”Je kunt nu gaan ballen in de gang of buiten.” Kind negeert je verzoek. ”Dit zijn je keuzes: of je gaat ballen in de gang of buiten, of je kiest er voor dat je bal in de kast gaat. Jij kiest.” Kind blijft ballen in de woonkamer. Je zegt: “Ik zie dat je hebt gekozen”, je pakt de bal en zet deze in de kast.

Kind reageert met: “Ja maar ik ga nu echt in de gang ballen.”

Ouder: “Er komen nog genoeg momenten dat je kunt ballen door de gang, jij hebt nu

p.42-43 edu5-08

05-11-2008

08:33

Pagina 43

jn de les gekozen.” Je doet hetzelfde, de bal afpakken. Het innerlijke denkproces bij het kind is in het laatste voorbeeld echter anders: het leert dat het gedrag consequenties heeft en jij bent niet langer de boeman.

Time with!

Een kind dat terugkerend negatief gedrag vertoont moet niet worden weggestuurd, zelfs niet voor eventjes. In plaats van: ”Is het weer zover?

Je slaat je zusje, naar de gang!

Ga daar maar eens nadenken wat je net deed.” moet het bij het gezin betrokken worden.

Hij moet natuurlijk wel ophouden en terecht gewezen worden: ”Ruben, niet slaan. Je kunt je zusje vertellen hoe boos je wordt als ze je iedere keer aan je mouw trekt terwijl jij aan het tekenen bent.” Door Ruben af te zonderen, kan dit gedrag even ophouden, maar je gaat voorbij aan het onderliggende probleem. Wat Ruben niet nodig heeft, is een 'timeout'. Wat hij wel nodig heeft, is een 'time-with': persoonlijke aandacht van een zorgzame ouder. Een ouder die hem helpt om zijn gevoelens te verwerken en een betere manier probeert te vinden om ermee om te gaan. De moeder kan bijvoorbeeld zeggen: “Het is niet makkelijk als je een zusje hebt dat steeds aan je zit te trekken om aandacht te

“Ik voel me geen boeman meer”

krijgen. Vandaag werd je er zo kwaad door dat je haar sloeg.

Ruben, in dit huis slaan we elkaar niet. We gaan samen nadenken wat je anders kan doen als je zusje je weer lastig valt terwijl je aan het tekenen bent.” Hierdoor wordt Ruben bij de oplossing betrokken.

Ruben kan zijn lijstje met oplossingen overal ophangen en zelf bepalen wanneer hij er op kijkt. Hij wordt niet meer gezien als een slecht mens dat wordt weggestuurd, maar als een verantwoordelijk mens dat op veel manieren met zijn boosheid om kan gaan. Namen en foto zijn vanwege de privacy gefingeerd

“Maaike (4) maakt me soms zo kwaad dat ik tegen haar uitval en op de gang zet. Vaak voel ik me achteraf schuldig zij zit op de gang vaak hele andere dingen te doen.

Laatst had ze in de badkamer met mijn lippenstift op de tegels getekend. Normaal reageer ik boos en zet haar op de gang. Nu zei ik: “Maaike, ik word heel boos als je op de tegels tekent met lippenstift.

Lippenstift is van mama, niet van jou en muren zijn niet om op te tekenen, papier is om op te tekenen. Het kost heel veel tijd om het eraf te halen en alles weer schoon te krijgen.” Ze pakte een washandje en probeerde de lippenstift eraf te krijgen. Ik liet haar zien hoe ze water en zeep moest gebruiken en na zo'n tien minuten riep ze me. De meeste lippenstift was eraf.

Ik bedankte haar en gaf haar wat vellen papier om in haar kamer te leggen, zodat ze daarop met haar kleurpotloden kan tekenen. Ze reageert op deze aanpak veel beter en ik voel me niet langer de boeman!”

How2Talk2Kids How To Talk So Kids Will Listen & Listen So Kids Will Talk is een handreiking waarmee je gemakkelijker met kinderen kunt communiceren en waar alle partijen zich beter bij voelen. Dankzij praktische effectieve communicatievaardigheden kun je beter omgaan met de negatieve gevoelens van je kind. Je stelt grenzen terwijl de relatie met je kind goed blijft en zich zelfs verdiept. Je kind neemt verantwoordelijkheid voor zijn gedrag en komt zelf met oplossingen. Je leert je kind effectief te prijzen en te bevrijden uit een vaste rol.

Hierdoor krijgt je kind meer zelfvertrouwen en een positiever zelfbeeld.

Heleen de Hertog: “Ik ben echt gepassioneerd door deze methode. Het is simpel, praktisch en direct toepasbaar. Ik merkte zelf een groot verschil. Puur doordat ik anders praat en reageer en mijn grondhouding anders is.”

Grondlegger van deze methode is klinisch psycholoog dr.

Haim Ginott. De Amerikaanse vrouwen Adèle Faber & Elaine Mazlish bezochten jarenlang zijn ouderpraatgroep en vertaalden zijn wetenschappelijke theorie naar een praktische aanpak voor effectief communiceren met een kind. Ze ontwikkelden naast het boek ook een workshop.

Het boek is verkrijgbaar bij boekhandels, bol.com en via www.how2talk2kids.nl.

Daarnaast biedt How2talk2kids op diverse plaatsen in Nederland workshops aan. Die bestaat uit zes sessies van twee uur plus een terugkomsessie.

Info: www.how2talk2kids.nl

e du c a r e

5/2008 [ pagina 43 ]

p.44-45 edu5-08

05-11-2008

08:32

Pagina 44

Naar binnen, d

Tekst en foto's: Adriënne Baars

“Stil nu, stil nu, maak nu geen gerucht”, klinkt zachtjes uit twintig kindermondjes. Ingetogen kopjes, de ogen zacht en warm. Dennengeur en kaarsvlammetjes. Adventstijd.

De aanloop naar kerstmis - de adventtijd - is een tijd van inkeer. Naar binnen keren om de verwondering van het feest van het licht te kunnen beleven. Na de sinterklaasdrukte voor menig kind een verademing.

Met een 'adventskalender' om dagen tot kerst af te tellen creëer je iedere dag een moment van aandacht. Bekend zijn de kalenders met deurtjes, waar elke dag iets achter te vinden is. Hier zie een kabouterkalender, die ook bruikbaar is voor andere gelegenheden. Hoeveel nachtjes slapen nog tot… ?

Van kurken en wat restjes wol maak je zo een stel kaboutertjes.

[ pagina 44 ] 5/2008

e du c a r e

De kleuren geef je een betekenis, hier zie je blauw voor het weekend, groen voor de lange dagen en paars voor de korte dagen.

p.44-45 edu5-08

05-11-2008

08:32

Pagina 45

n, daar is het licht

Geen zin in haken?

Je kunt ook kaboutertjes van een lapje vilt, draadje borduurzijde en plukje lontwol maken. Vouw het lapje in de lengte, naai bovenaan het mutsje dicht, rijg een draadje waar je de hals wilt hebben. Vouw de lontwol tot een achtje (hoofdje en lijfje) stop het in de kaboutercape en strik het draadje van de kapuchon in de hals vast.

Andere zelf-maakmogelijkheden voor een adventkalender zijn walnoten, sterren of engeltjes.

Met dank aan De Witte Engel www.dewitteengel.com

Haken gaat snel, zeker als de grote kinderen een handje helpen.

Bij het kerstdiner is er voor ieder een kaboutertje (en de grote zijn voor de juffen) De aftelkalender hangt op een goed zichtbaar plekje.

En de grote kabouters? Dan is het kerst!

Meer inspiratie?

Voor jezelf: 'Fluisteringen van Licht, werkboek creatief schrijven en meditatie voor de tijd van Advent en Kerst 2008/2009', Christine de Vries; A3 Boeken.

Voor kinderen: 'Maria's kleine ezel', G. Sehlin; Christofoor 'Het licht van de lantaarn', G. Dreissig, de adventskalender in verhalen; Christofoor

e du c a r e

5/2008 [ pagina 45 ]

05-11-2008

08:30

Pagina 46

UKKIES bieden plaats aan oproepen van ouders aan ouders, uitwisseling van docenten, ideële projecten/evenementen, vraag en aanbod en dergelijke.

Deze service is gratis voor abonnees.

Stuur een tekst van maximaal 50 woorden aan: Wilma: wsvandijk@planet.nl De redactie kiest per nummer de actueelste en origineelste Ukkies uit voor plaatsing in de volgende Educare.

ONDERZOEK Wil jij collega's helpen met het invoeren van ONDERLINGE KINDERMASSAGE? Schrijf me dan en vertel hoe het gaat, wat je opvalt, wat je lastig vindt. Ook vragen zijn welkom.

Reacties mogen naar Marijke Sluijter: marijkesluijter@aanrakeneenlevensbehoefte.nl Naar aanleiding van het 25-jarig bestaan maakte Stichting Universele Opvoeding, de uitgever van Educare, een praktische website vol tips over verbondenheid in het kinderleven. We willen graag weten of de site naar wens is. Kijk op www.opgroeieninverbondenheid.nl en laat een reactie achter.

AANBIEDINGEN Mamas.nl is er voor alle moeders, die BALANS zoeken in werk en privé. Moeders die hun dromen waar willen maken, een onderneming willen starten of binnen schooltijden willen werken. Meld je aan voor de gratis Mama's e-zine, dan houden wij je graag op de hoogte! www.mamas.nl De midwintertijd is vol geheimen rond onze Bed and Breakfast "In de Oude Witte Herberg" en tekenstudio "In de kleine zeemeermin". BOEK EEN MID-

WEEK voor moeder, grootouder en kleinkind in onze gastvrije Herberg en teken je eigen midwinterfeest.

Het is een Educare-arrangement, met korting, voor de kamerprijs en lenen van de studio, mét heerlijke voorleesverhalen, muziek en het poppenhuis. www.almaadviezen.nl of www.bb-bergambacht.nl

De vijfde druk van het boek 'AANRAKEN, EEN LEVENSBEHOEFTE' is uit. Met nieuwe foto's en een vrolijke fleurige kaft. Tijd voor een website met ervaringen van leerkrachten en kinderleid(st)ers.

Kijk begin december eens op www.aanrakeneenlevensbehoefte.nl en laat je inspireren.

Meer rust en zelfvertrouwen voor je kind(eren)?

Linda van Praktijk Sterrekind helpt kinderen (weer) lekker in hun vel te komen. Bel voor een gratis telefonisch ADVIESGESPREK naar Linda Peelen op tel.

0347-370733 (vermeld dat het om een gratis telefonisch Educare adviesgesprek gaat).

Kijk voor meer info op www.praktijk-sterrekind.com

De Vrije Ruimte, school voor natuurlijk leren in Den Haag, is op zoek naar vakdocenten VO die kinderen ONLINE willen BEGELEIDEN in hun ontwikkeling. De kinderen waarderen het enorm als vakdocenten via de mail, chat, skype, msn enthousiast over hun vakgebied willen vertellen. Afspraken over contact, maken we in overleg met elkaar!

Informatie: www.devrijeruimte.org

Gratis e-zine Verbondenheid. Voor iedereen die zich aanmeld voor een gratis tips-abonnement op Opgroeien in Verbondenheid ligt een gratis e-book klaar. Ga naar www.opgroeieninverbondenheid.nl en registreer je. Je ontvangt dan het boekje en de wekelijkse tip direct op je computer.

HULP AAN ELKAAR Gevraagd: ervaring en expertise VOOR PROJECTEN in vraaggestuurd/coöperatief democratisch onderwijs PO/VO. Sport en spel, Nederlands, Geschiedenis, Duits. Contact: Marjolein van Beers: mgjvanbeers@hotmail.com BABYSPEELGROEPJE: Ik, mama van zoontje van 6,5 maand oud, zoek andere mama's van kindjes tussen zo'n 4 en 12 maanden oud om een speelgroepje mee te beginnen in Apeldoorn (bij mij thuis). Dan kunnen onze kindjes samen 'spelen' en wij een beetje kletsen of iets anders leuks doen.

Wie heeft hier zin in? Op dinsdag- of vrijdagmiddag van 14.00 tot 16.00 uur.

Reacties naar motamuis@xs4all.nl.

[ADVERTENTIES]

[ pagina 46 ] 5/2008

g vraa & aanbod

p.46-47 edu5-08

e du c a r e

Op 2 juni 2009 organiseert De Vrije Ruimte, school voor natuurlijk leren voor kinderen van 4-18 jaar, een SPORT- & SPELDAG voor alle democratische scholen in Nederland en België. Heb je ervaring met het organiseren van evenementen voor ongeveer 200 deelnemers, wil je ervaring opdoen, stageopdracht, of een bijdrage leveren aan dit evenement?

Informatie: marty@devrijeruimte.org GEZOCHT Gezocht een lieve OPPAS in het centrum van Utrecht voor onze twee meiden van 4 en 5 jaar oud. Op maandag en donderdagmiddag!

06 40231870

GRATIS MEEDOEN Jong en eindelijk eens gelukkig zijn! Maar hoe?

'Houd van het leven', was het simpele antwoord van Bruno Gröning. Zo eenvoudig? Ja! In de informatieve BIJEENKOMSTEN die regelmatig in vele plaatsen in Nederland worden gehouden voor jong

g vraa & aanbod

p.46-47 edu5-08

05-11-2008

08:30

Pagina 47

en oud komt dit thema aan de orde. De toegang is gratis, er wordt een vrijwillige bijdrage gevraagd.

Verdere informatie kunt u vinden in Internet op: www.bruno-groening.org/nederlands of via 0475 326068. Meld je nu aan voor de NIEUWSBRIEF van Kinderyoga en ontvang een gratis kinderyogales ter inspiratie om direct met je kind(eren) aan de slag te gaan.

Kijk op www.kinderyoga.nl, onder de button nieuws.

DIVERSEN Mamas.nl is er voor alle MOEDERS, die balans zoeken in werk en privé. Moeders die hun dromen waar willen maken, een onderneming willen starten of binnen schooltijden willen werken. Meld je aan voor de gratis Mama's e-zine, dan houden wij je graag op de hoogte! www.mamas.nl Nieuw: ”Op avontuur” door Hannah de VosBeckers e.a. Een BOEK over Aventurijn, een vernieuwende school in Loenen waar kinderen in vrijheid leren van het leven. Een aantal artikelen in het boek verschenen eerder in Educare.

Bestellen? Kijk op www.aventurijn.org Beurscrisis? Het einde van de oude economie?

Tijd voor de dromen en de DE VISIE VAN KINDEREN! Op het prachtige landgoed Rhederoord bij Arnhem verzint een enthousiaste groep kinderen een heel nieuw land. Ze spelen ook dat ze het samen besturen. Laatste nieuws over dit bijzondere toekomstgerichte project? 024 6843736 / www.kial.nl

[ADVERTENTIE]

tekenen met kinderen Ontwikkelingsgericht tekenen ondersteunt het kind in zijn groei.

Maak contact met diepere lagen in het kind door middel van tekenspelletjes en gerichte oefeningen.

Voor professionals in onderwijs en kinderopvang die willen werken aan een goed pedagogisch en didactisch klimaat.

Ook geschikt voor yogadocenten, kindertherapeuten en geïnteresseerde ouders.

Plaats: in de Inspiratieruimte van Educare te Culemborg Data: 4 zaterdagen: 17 en 31-1 en 14-2. Terugkomdag 18-4 Tijd: van 10.00 tot 16.00 uur.

Vraag een offerte aan voor workshops en cursussen op maat: www.EduQreation.nl

Opvoedings-en onderwijsnetwerken Nationaal Team Onderwijs Bevordering van leren leren in het onderwijs. 0318 487249, info@nationaal-team-onderwijs.nl Netwerk Aarde, Milieu & Spiritualiteit Geïnteresseerd in de relatie persoonlijke groei, spirituele ontwikkeling en de zorg voor natuur en milieu in het leven van alledag?

Bel 058 288 32 16 of email: aerda@wxs.nl www.aerda.nl Reggio Emilia Netwerk Werkgroep pedagogiekontwikkeling gebaseerd op Reggio Emilia. 020 622 86 55 Quality Parenting Ouders en leraren werken aan het verbeteren van hun kwaliteit als opvoeder. 070 383 48 53 SHAK Spirituele hulpverlening aan kinderen.

010 450 25 43 Werkgroep De Kunst van de Liefde Wil liefde als levenshouding in het onderwijs bevorderen. Actiegroep van therapeuten, docenten en politici. 020 463 37 24 Liedloff en Natuurlijk Ouderschap Ouders wisselen ervaringen uit over dragen, borstvoeding en samen slapen o.a. geïnspireerd door Liedloff en Attachment Parenting.

Nederland: 020 685 1355 en België: 033 094686 of www.attachmentparenting.nl Avalon Informatie over bewuste begeleiding van het ongeboren kind. 0570 633742 Stichting Lichaamstaal Filmavonden voor zwangeren, jonge ouders en professionals. 0475 562 975 of lichtaal@plex.nl Achter de regenboog Verlies- en rouwverwerking: 030 233 41 41 Project ‘Verbondenheid’ Een vormingsnetwerk van organisaties die werken rond de band met zichzelf, de ander, de materiële, de sociale en de ecologische context in de school- en klaspraktijk in Vlaanderen, 016 325467 Bevordering van bemoediging in de opvoeding Tel 024 3582 349 / 0592 302 933 www.encouraging-training.nl Stichting Natuurbeleving Creatieve natuurbeleving voor (school)kinderen in Het Bewaarde Land www.natuurbeleving.org 071-5123911, skluut@hotmail.com Emmi Pikler Stichting Nederland Pleit voor respectvolle verzorging en vrije bewegingsontwikkeling vanaf de geboorte. e.piklerfonds@chello.nl Beelddenken bureau Ojemann Doel: onderzoek en ondersteuning van beelddenkers, cursussen en lezingen. www.ojemann.nl; 0575 543211 LevenderwijsClub Organiseert bijeenkomsten voor kinderen die thuisonderwijs krijgen en ondersteunt ouders die er over nadenken thuisonderwijs te geven. www.levenderwijs.nl

e du c a r e

Educare Educare is een tijdschrift over opvoeden: het samen leven en leren met kinderen in harmonie met de wetten van de natuur.

Het is een platform voor denkers en doeners die met elkaar praktische ideeën en levende voorbeelden uitwisselen over de relatie opvoeder-kind(eren).

Educare is meer dan een tijdschrift.

Het is óók een verbindende schakel in een levend netwerk van opvoeders die een antwoord zoeken op de vragen van deze tijd: - Hoe creëren we een interculturele samenleving waarin kinderen zich deel van het geheel en medeschepper kunnen voelen?

- Hoe dragen we bij aan een gastvrije aarde waar ieder kind voldoende gevoed, beschermd en onderwezen wordt?

STICHTING UNIVERSELE OPVOEDING Stichting Universele Opvoeding is in 1982 opgericht, geïnspireerd door een internationale conferentie in Italië waar de sprekers opriepen tot een opvoeding in mededogen en verbondenheid als antwoord op de milieu- en migratieproblemen die zij voorzagen.

Het doel van de stichting is het initiëren, steunen en verbinden van visies en praktijken die een bijdrage leveren aan het leven en leren in heelheid en verbondenheid. Om dienstbaar te zijn aan de ontwikkelingen binnen opvoeding, onderwijs en hulpverlening heeft SUO het tijdschrift Educare en de website www.educare.nl in het leven geroepen. Tientallen vrijwilligers leveren hieraan hun bijdrage.

Visie op opvoeden Educare is Latijn voor opvoeden, in de betekenis van uitlokken tot ontwikkeling.

Onderwijzen is hier deel van.

Opvoeder zijn is: - voorbeeld en antwoord zijn voor het opgroeiende kind; - een voedzaam klimaat scheppen waarin ieder kind uitdrukking kan geven aan wat in de kiem al aanwezig is.

Stagnaties zijn het signaal dat er verandering in de situatie nodig is.

In de visie van SUO is opvoeden een levenslang dynamisch proces. De opvoeder ontwikkelt zich aan het kind, zoals het kind zich aan de opvoeder ontwikkelt.

Opvoeder zijn is een doorlopend proces van zelfopvoeding en bewustwording.

Opvoeden en leren beperkt zich niet tot gezin, kinderdagverblijf of klaslokaal, het leven zélf is de leerschool.

5/2008 [ pagina 47 ]

Gratis: Educare Nieuwsbrief!

Educare is een tijdschrift vol praktische inspiratie voor ouders en leerkrachten om kinderen te laten opgroeien in verbondenheid. Het wordt uitgegeven door Stichting Universele Opvoeding en verschijnt 6x per jaar. Ieder nummer bevat een uitneembaar katern met praktische oefeningen en informatie die je thuis en/of in de klas kunt uitvoeren.

Wanneer je op de hoogte wilt blijven van nieuws over opvoeding en onderwijs in verbondenheid, dan kun je je inschrijven op onze digitale nieuwsbrief. We sturen je dan ook bericht wanneer de nieuwe Educare (het tijdschrift) uitkomt. We gebruiken de nieuwsbrief tevens voor nieuws wat niet in het tijdschrift gedrukt kon worden en om je op de hoogte te houden van ontwikkelingen op onze websites.

Schrijf je nu in op de nieuwsbrief en ontvang direct 6 Educare katernen (pdf):

1.

2.

3.

4.

5.

6.

Leren met Hart Focus Schatgraven in jezelf Verrassend tekenen Opgroeien in verbondenheid Leren kun je leren De rol van spiegelneuronen

Je vindt het inschrijfformulier op onze homepage op www.educare.nl Op onze website kun je ook een abonnement afsluiten op het tijdschrift zelf of ter kennismaking een proefnummer aanvragen.

De websites van Stichting Universele Opvoeding: www.educare.nl – alles over het tijdschrift Educare www.opvoedingsboek.nl – de nieuwste opvoedingsboeken op een rij... www.opgroeieninverbondenheid.nl – wekelijks een praktische tip... opvoedingenonderwijs.ning.com – digitale ontmoetingsplaats voor leden Copyrights van alle teksten en foto’s in deze pdf berusten bij Stichting Universele Opvoeding en de respectievelijke auteurs en fotografen. Vraag even toestemming als je hier iets uit wilt kopiëren!

St. Universele Opvoeding – Hendrik Marsmanweg 16 – 4103 WS Culemborg – redactie@educare.nl