Een wereld vol compassie Een internationaal programma voor jonge kinderen Hoe zal de aarde er uit zien als alle mensen zouden handelen vanuit innerlijke wijsheid, empathisch en met compassie? Rekening houden met elkaar en met de natuur, vanuit een diep begrip dat alles van elkaar afhankelijk is. Hoe zou die aarde er uit zien en wat is er voor nodig om dat te bereiken?
Irene Muller-Schoof
Irene Muller-Schoof is als ouder van drie opgroeiende kinderen betrokken bij Educare. Ze ontwikkelt onderwijsmateriaal, geeft training en schrijft artikelen over communicatie. Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met Ilona Zuurmond-Wijga.
Het innovatieve van dit programma is dat het kinderen leert handelen vanuit universele waarden wijsheid, compassie en empathie, in plaats vanuit waarden die door een bepaalde cultuur, filosofie of geloof worden ingegeven. Gilda wil het model, dat het resultaat is van 12 jaar studie, over de hele wereld implementeren.
Een vredige, duurzame wereld
Het onderwijsmodel
Gilda groeit op in Mexico Stad. Ze studeert computertechnologie in Mexico en komt naar Europa om te werken. Haar carrière verloopt goed, eerst in Spanje, daarna in Engeland. Toch geeft het haar niet de voldoening die ze zoekt. Ze neemt ontslag en maakt een reis door Azië. Daar verblijft ze in een boeddhistisch klooster in Nepal en ontdekt ze dat de vragen waarmee ze worstelt -over het ontstaan van ethische normen en ethisch gedrag- al eeuwen in de
Het onderwijsmodel is een driejarig programma voor kinderen van 4, 5 en 6 jaar. Door middel van verschillende technieken, zoals Tai Chi, meditatie, theater, rollenspellen en lessen in verbindend spreken worden de kinderen aangemoedigd om hun innerlijke wijsheid, compassie en empathie te ontwikkelen. Het programma bestaat uit drie fases, die gedurende 3 jaar worden aangeboden in circa 2 uur per week.
[ pagina 6 ] 3/2011
e du c a r e
© ERICA JANSE
G
Aziatische filosofie gesteld worden. Ze bestudeert de Aziatische filosofie en combineert dat met de Westerse studies psychologie, filosofie en religies. In 1998 start ze een school in India, Bogaya, waar ze haar kennis direct in praktijk brengt. Al doende ontstaat de Universal Education for Ethical Development, een universele opleiding voor ethische ontwikkeling. Inmiddels gesteund door de Unesco ontwikkelt Gilda deze universele school verder. De centrale vraag voor haar is: hoe ondersteunt onderwijs kinderen bij het ontwikkelen van de vaardigheiden om empathisch te handelen en compassievol en met wijsheid ethische beslissingen te nemen? Ze ontwikkelt uiteindelijk een programma dat als doel heeft empathie, compassie en reflectief denken bij kinderen in te bedden. Het aardige is dat zowel de kinderen als hun leerkrachten en verzorgers ervan leren. Het blijkt dat, na afloop kinderen in staat zijn om zelfstandig ethische afwegingen te maken, waarbij ze rekening houden met onze onderlinge afhankelijkheid, zowel van elkaar als mensen als onze verbondenheid met de aarde.
ilda Darlas vroeg zich af hoe de wereld eruit zou zien als alle kinderen al jong leren handelen vanuit innerlijke wijsheid en compassie met anderen. Ze liet het niet bij het stellen van de vraag. Ze zocht antwoorden, die ze vond in de westerse en oosterse wereld. Met die antwoorden ging ze aan het werk en ontwikkelde een model voor het onderwijs. Hiermee ontwikkelen kinderen vanaf jonge leeftijd de vaardigheid om te handelen vanuit innerlijke wijsheid, met empathie en compassie. Ze gelooft dat veel conflicten, van grote militaire ingrepen tot kleine familieruzies, ontstaan omdat mensen geloven dat hún idee het enige juiste is: ze zijn niet geïnteresseerd in het gezichtspunt van de ander. Gilda is er van overtuigd dat alle kinderen het in zich hebben de vaardigheid te ontwikkelen om wel rekening te houden met de standpunten van anderen, als ze er maar de kans voor krijgen. Kinderen die deze eigenschappen ontwikkelen zorgen voor veel meer harmonie in hun omgeving. Minder pesten, agressie, intoleranties en geweld zijn onder andere het gevolg. Dat blijkt uit haar grondige onderzoeken, evenals innerlijke reflectie bij alles wat ze doen. Gilda wil kinderen over de hele wereld de kans bieden met het onderwijsmodel dat ze voor dit doel ontwikkelde. Ze stelt de materialen gratis ter beschikking voor scholen. Inmiddels profiteerden al 2000 kinderen in India, China, Guatemala, Mexico, Engeland van dit programma en andere landen volgen.
Ruimte voor wijsheid
De fases zijn: Fase 1 – het persoonlijke ontwikkelingstraject Fase 2 – het interpersoonlijke ontwikkelingstraject Fase 3 – het integratieproces
Wat wil jij? Fase 1 van het onderwijsmodel is bedoeld voor kinderen van 4 tot 5 jaar. Het belangrijkste doel van dit jaar is om begrip en bewustzijn te creëren van de innerlijke belevingswereld. Een kind leert te begrijpen dat er een verschil is tussen een object buiten zijn gedachtenwereld en een object dat gecreëerd wordt door zijn eigen conceptuele denken. Dit houdt in dat kinderen vragen leren stellen om er achter te komen wat er werkelijk in de ander omgaat, in plaats van aan te nemen of te raden naar wat er in de ander omgaat. Dit bewustzijn leren ze aan door verschillende technieken als mindfulness, Tai Chi dansen, theateroptredens, confronterende vraagmethode en diepe reflectie ten aanzien van gedachtes en taal. In deze fase worden de zaadjes voor empathie gezaaid.
De echte wereld In fase 3 zijn de kinderen 6 tot 7 jaar. Het doel van deze fase is om empathie en compassie te integreren in het bewustzijn van het kind. Als dit lukt kan het kind met wijsheid reageren. De belangrijkste methodes in fase 3 zijn de projecten en de simulatoren: spellen met randvoorwaarden en opdrachten om de echte wereld na te bootsen. In een klaslokaal stimuleren begeleiders de kinderen om ecologische-, sociale- en ethische dilemma’s te spelen en wijs op te lossen, de werkelijkheid nabootsend. Gilda heeft in haar studies 2 momenten geïdentificeerd waarin de hersenen van kinderen zeer ontvankelijk zijn voor empathie en inbedding: tussen 4-6 jaar en dan weer tussen 11-14 jaar. De simulatiespellen ecologie, sociologie en ideologie zijn apart bruikbaar en ook zeer goed voor kinderen tussen 11-14 jaar.
Oog voor elkaar Wat is nu het unieke aan dit programma? In Nederland kennen we diverse onderwijsmodellen die op verschillende niveaus ingrijpen op het waardesysteem van kinderen. Zo zijn schoolmodellen die gestoeld zijn op een geloofsovertuiging, waarbij men naast educatie specifieke geloofswaarden overdraagt. Daarnaast zijn er de vernieuwingsmodellen als Jenaplanonderwijs, Daltononderwijs, Montessorionderwijs of vrijeschoolonderwijs. Ook zijn er additionele schoolprogramma’s als anti-pestprogramma’s, die corrigerend werken en aanvullend zijn.
De kunst van het vragen In de leeftijd van 5 tot 6 jaar, in fase 2, ligt de nadruk op de verbinding met anderen. Daarvoor moet eerste fase 1 zijn doorlopen, anders lukt dit niet. In deze fase ontwikkelt het kind het vermogen tot het voeren van een dialoog, waarbij het zich bewust is van de ander. In deze fase traint het kind voor compassie met behulp van analytische meditatie, de kunst van het vragen, taalgebruik, communicatiespelletjes, theateropvoeringen, meditaties en dialogen.
[ pagina 8 ] 3/2011
e du c a r e
Alle systemen die er in Nederland bestaan werken vanuit bepaalde overtuigingen en waardesystemen. Helaas werken de oplossingen doorgaans onvoldoende. Zoals op de afbeelding te zien is steekt het programma van de Universal Education for Ethical Development in op het niveau van bewustzijn en waarnemen. Het doel is juist om niet-oordelend, wijs en met oog voor elkaar de wereld tegemoet te treden.
© ERICA JANSE
Leren handelen vanuit wijsheid, empathie en compassie: de weg naar een duurzame en vreedzame wereld
Mogelijkheden in Nederland? Gilda vraagt zich af of er mogelijkheden in Nederland zijn om dit onderwijsprogramma te draaien. Ze vindt het belangrijk dat scholen het materiaal gratis krijgen. Alle benodigde materialen zijn momenteel in het Engels of Spaans. Er zijn goed gedocumenteerde DVD’s, instructies, een onderwijzershandleiding. Er zitten ook beschrijvingen van de meditatie en Tai Chi lessen in het pakket, waarmee elke leerkracht of docent in principe uit de voeten kan. Er is een handleiding op DVD voor ouders en begeleiders, een uitleg van de filosofie en een DVD per simulator, inclusief een spellenset. Contactpersoon voor Nederland is Ligia Kaak-
Hartman. Net als Gilda zou zij het liefst willen dat in zo veel mogelijk landen scholen en begeleiders van start gaan met het materiaal, dus ook in Nederland. Ze zoekt vertalers, mede-ontwikkelaars en belangstellenden die met de methode willen werken. Ook zoekt ze structurele financiering voor de scholing.
Wijs Onderwijs Voor de ontwikkeling in Nederland is er een groep aangemaakt op het EducareNetwerk onder de naam Wijs Onderwijs. Geïnteresseerden kunnen zich daar aanmelden. Docenten die interesse hebben ontvangen van Gilda gratis een on-line training waarmee ze steeds 4 weken vooruit kunnen.3 Meer weten?
Vreemde gasten Hoe werkt het in praktijk? Volg twee groepen jonge kinderen (zie youtubefilms, info): een pilotgroep, die het programma doorloopt en een controlegroep die dat niet doet. De opdracht aan de kinderen luidt: “Een stam van vijf personen arriveert in jullie ecosysteem, wat gaan jullie doen?” Je ziet dat de kinderen in de pilotgroep met elkaar overleggen en de stam welkom willen heten. Ze vragen aan het stamhoofd wat de stam komt doen. Het stamhoofd vertelt dat zij een ‘loopstam’ zijn en van het ene gebied naar het andere gebied lopen. Ze zijn
Gilda Darlas, Founder and
moe en hebben honger. De pilotgroep nodigt de stam uit voor een welkomsdiner en biedt een slaapplaats aan. In de controlegroep daarentegen schreeuwen de kinderen door elkaar. Ze willen de hele stam afmaken en in een kookpot stoppen om op te eten. Als de begeleidster vraagt waarom ze dat willen, luidt het antwoord: “Omdat ze slecht zijn en ze hier ongevraagd aan komen zetten. Dit is onze plaats. Onze beesten mogen ze opeten.”
General Director CIDEL (Centre for Research in Ethical Development) www.cidelglobal.org email: gilda@cidelglobal.org Video’s van de pilotgroep en de controle groep zijn te zien op het EducareNetwerk in de groep Wijs Onderwijs www.educare.nl/netwerk
e du c a r e
3/2011 [ pagina 9 ]
Dit artikel kreeg je van Educare! Educare is een tijdschrift over opvoeden en onderwijzen vanuit verbondenheid. Het wordt uitgegeven door Stichting Universele Opvoeding en verschijnt 5x per jaar. Ieder nummer bevat een uitneembaar katern met praktische oefeningen en informatie die je thuis en/of in de klas kunt uitvoeren. Wanneer je op de hoogte wilt blijven van nieuws over opvoeding en onderwijs in verbondenheid, dan kun je je inschrijven op onze digitale nieuwsbrief. We sturen je dan ook bericht wanneer de nieuwe Educare (het tijdschrift) uitkomt. We gebruiken de nieuwsbrief tevens voor nieuws wat niet in het tijdschrift gedrukt kon worden en om je op de hoogte te houden van ontwikkelingen op onze websites. Schrijf je nu in op de nieuwsbrief en ontvang direct 6 Educare katernen (pdf):
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Leren met Hart Focus Schatgraven in jezelf Verrassend tekenen Opgroeien in verbondenheid Leren kun je leren De rol van spiegelneuronen
Je vindt het inschrijfformulier op onze homepage op www.educare.nl Op onze website kun je ook een abonnement afsluiten op het tijdschrift zelf of ter kennismaking een proefnummer aanvragen. De websites van Stichting Universele Opvoeding: www.educare.nl – alles over het tijdschrift Educare www.opvoedingsboek.nl – wekelijks een boekbespreking... www.opgroeieninverbondenheid.nl – wekelijks een praktische tip... opvoedingenonderwijs.ning.com – digitale ontmoetingsplaats voor leden Copyrights van alle teksten en foto’s in deze pdf berusten bij Stichting Universele Opvoeding en de respectievelijke auteurs en fotografen. Je mag er niets uit kopiëren zonder hier vooraf toestemming voor te vragen. Je mag wèl deze pdf in zijn geheel doorgeven aan vrienden en/of collega’s van wie je denkt dat ze belangstelling hebben voor de inhoud ervan. St. Universele Opvoeding – Hendrik Marsmanweg 16 – 4103 WS Culemborg – redactie@educare.nl