VVKH Architecten Inleiding Een utilitair project wat om welke reden dan ook niet door de prijsvraagronde heen is gekomen is vaak voor velen architecten doodzonde. Er zit natuurlijk heel veel werk in om een ontwerp zo te presenteren dat het project net lijkt of het al klaar is, maar eigenlijk nog niks definitief is uitgewerkt. Het gaat bij dit ‘project techniek’ erom dat er een bouwkundige vertaalslag wordt gemaakt. Deze zal tot werktekening fase moeten worden uitgewerkt. Hierbij is de visie van de architect heel belangrijk. Wij hebben gekozen voor het project ‘Junior College te Dalfsen’ van VVKH Architecten uit Leiden. Een school voor drie doelgroepen; onderbouw, bovenbouw en een deel van het voortgezet onderwijs. Dit ontwerp heeft de architect helaas moeten afstaan tijdens zo’n prijsvragenronde tussen zes andere architectenbureaus. Dit kwam door problemen met de gemeente Dalfsen Dit project sprak ons erg aan vanwege de natuurlijke uistraling en transparantie. We zagen veel mogelijkheden voor het uittekenen van dit project, het is namelijk geen hedendaags gebouw, ook omdat het de functie onderwijs heeft. Hierdoor zul je veel meer interresante plattegronden, gevels, doorsnedes maar ook details krijgen.
Roy Kraak & Timothy Stassen Project Techniek Janfrans van der Eerden
Course 240 24.T.P1 Bouwkunde
Inhoudsopgave CONSTRUCTIE Concept
1
DETAILLERING Dakdetails
2
BUITENGEVEL Vegatatiewand
4
3D-BEELDEN Impressie
5
WERKTEKENINGEN Plattegronden (1:20)
Vloeren Patio’s
Details ‘dobbelstenen’
Aanzichten (1:20) Doorsnede (1:20) Details (1:5)
1|7
constructie Concept
Patio’s
Transparantie was een van de uitgangspunten van de architect. Een kolom op elke plaats waar de stramienen elkaar kruisen was voor ons dus niet acceptabel. We hebben deels dragende- en/of stabiliteitswanden gebruikt. Dit is niet echt gunstig voor de indelingsvrijheid, maar we hebben het zodanig ontworpen dat de wanden zoveel mogelijk op stramienbreedte gepositioneerd zijn. Daartussen kunnen scheidingswanden naar wens worden geplaatst en weggehaald. Om kolommen te vermijden zijn gelamineerde liggers toegepast. Deze zijn tussen de vloeren verwerkt en dus niet zichtbaar. Een bezoeker met een beetje bouwkundig inzicht zal zich afvragen waar de vloeren op rusten. Op enkele plaatsen was een kolom in het zicht onvermijdelijk, maar met de houten uitstraling is dit niet per se een nadeel.
Voor de (dragende) wanden hebben we massief houten wanden (Lenotec) toegepast. In combinatie met de houten vloeren geeft dit een fraaie warme uistraling. Meer hierover is te lezen in het hoofdstuk ‘detaillering’. Een lastige opgave was het realiseren van de in eerste instantie onmogelijk lijkende constructie voor de ‘zwevende’ patiodaken (zie renderafbeelding). Een kolom op de hoek van de patio zou een simpele oplossing zijn, maar dat gaat ten koste van het ‘zweef-effect’.
Om zelf een goed beeld te krijgen van het gebouw en het constructieconcept dat we hebben bedacht, hebben we een 3d-model opgezet. Hierbij kwamen nog enkele problemen aan het licht waar we schetsmatig oplossingen voor hebben bedacht.
Vloeren Voor de vloeren hebben we houten kanaalplaatvloeren (Lignatur) toegepast. Een aantal voordelen hiervan zijn: - Licht van gewicht, grote overspanningen mogelijk (tot 12 meter) - Ruimte voor installaties - Vele mogelijkheden en voorzieningen voor extra brandwerendheid of geluidwering - Ruwbouw is gelijk afbouw, het hout zorgt voor een warme uitstraling - ‘droge bouwmethode’ alles is demontabel, wat gunstig is voor verbouwingen door eventuele functiewijzigingen in de toekomst.
Gekozen Plattegrond, Begane Grond
De oplossing die we hiervoor bedacht hebben is op de bijgevoegde schets te zien. Door de gelamineerde ligger over te laten steken en deze weg te detailleren is er niks meer van de constructie te zien. Om de krachten van het grote overstek op te vangen worden dragende vliesgevelstijlen van hout toegepast. Eventueel kan er ook nog een houten schoor op de hoek worden toegepast om extra sterkte te verkrijgen.
Gekozen Plattegrond, 1e Verdieping
Detaillering Dakdetails De voorzieningen die voor een grasdak getroffen moeten worden, zorgen voor een vrij fors dakpakket. Een van onze uitgangspunten die bepalend waren voor de dakdetails was het laten stroken van de binnenvloer met het grasdak. De onderregel van het kozijn is dan ook minimalistisch ‘weggedetailleerd’. Binnenvloer en grasdak liggen nu in hetzelfde vlak en lopen in feite van binnen door naar buiten. Helaas is het dakpakket een stuk dikker dan de opbouw van de binnenvloer. In het kader van flexibel bouwen is het gunstig om daarvoor een computervloer toe te passen.
Als dit te duur is kan ervoor worden gekozen om de binnenvloer te overdimensioneren of te laten verspringen. Volgens de eisen is een opstand van minimaal 120mm benodigd. Dit zou betekenen dat er een hoge rand om het dak zou komen, waardoor het gras eigenlijk in een soort ‘bak’ zou komen te liggen. Dit hebben we opgelost door een goot toe te passen, waardoor de opstand (en dakrand) gelijk komen te liggen met het grasdak. We hebben gekozen voor een vlakke dakrand in de vorm van een betonelement. Deze zal een andere kleur krijgen dan de onderliggende elementen, om het effect van de horizontale lijn (te zien op de renders) te versterken. Echter hebben we wel rekening gehouden met de esthetiek in de vorm van een ‘dakrandloos’ detail. Door de bovenkant schuin af te laten lopen is de daktrim bijna niet te zien. Een alternatief is het toepassen van een kantopsluitingsprofiel. Hier is het aluminium profiel niet zichtbaar van buiten, waardoor het geheel veel strakker wordt. Bij het intekenen van het afschot kwamen er toch wat problemen aan het licht. Over de lengte van 10m is een afschot van 150mm benodigd, terwijl we in eerste instantie onze isolatie op 100mm hadden getekend. Als dit afschot over de volle lengte loopt zorgt dit voor een gigantisch dakpakket. Om dit te voorkomen hebben we een extra goot in het midden geplaatst. Op deze manier bedraagt de afschotlengte slechts 5 meter. De substraatlaag blijft vlak zodat het afschot niet van bovenaf te zien is, wat belangrijk is voor het door laten lopen van het vloervlak naar buiten. In de plattegrond van de eerste verdieping is het ‘afschotplan’ ingetekend.
2|7
3|7
detaillering Details ‘dobbelstenen’ Als gevelbekleding hebben wij beton opgekregen. Na een kort onderzoek kwamen we uit bij beton elementen, opgehangen aan de voorzetwand. Hiervoor worden gevelplaatankers gebruikt van de leverancier ‘Halfen’ (zie afbeelding). De dragende (en tevens stabiliteitswanden) zijn van massief hout. We hebben gekozen voor massief houten wanden om het warme effect dat vloeren teweeg brengen te versterken. Deze wanden kunnen prefab worden aangeleverd door Lenotec. Een voordeel hiervan is dat sparingen voor kozijnen, stopcontacten en dergelijke kunnen worden aangebracht. Prefab vergt veel voorbereiding, maar bespaart bouwtijd, als een bouwpakket kan alles opgezet worden. Omdat het hierdoor ook demontabel is, past het goed in het kader van IFD (Industrial Flexible Design). Eventuele verbouwingen in de toekomst worden hierdoor een stuk makkelijker, in tegenstelling tot bijvoorbeeld beton. De niet dragende wanden moeten uiteraard worden bekleed met hetzelfde materiaal als de houten wanden. Belangrijk is dat de niet dragende wanden vrij worden gehouden van de vloer in de vorm van stelruimte.
Op de plaatsen waar de lange horizontale kozijnopeningen zitten zullen voorzieningen moeten worden getroffen om de druk van de bovenkant op te vangen. Het gaat hier immers om een grote sparing in de prefab wand. Dit hebben we opgelost door dragende houten stijlen toe te passen, hetzelfde principe als een vliesgevel. Hierop komen onderhoudsarme aluminium klem- en afdeklijsten.
Dakrand Schets
“laat zien dat je kunt detailleren” was de opdracht voor het maken van de details. We hebben daarom de meest bepalende en uitdagende details zo ver mogelijk uitgewerkt. Voor een aantal andere details hebben we schetsmatig het principe weergegeven.
Bij het kozijndetail aan de bovenkant van de dobbelstenen liepen we tegen een probleem met de afwatering aan. Normaal gesproken loopt er lood, of een kunststof slabbe met hoeklijn over de bovenkant van het kozijn. Deze oplossingen vonden we niet acceptabel en hebben gezocht naar een alternatief. We kwamen op het idee om het onderste stuk van de betonelementen schuin naar binnen te laten lopen en hier afwateringsgaten of sleuven in te maken. Het spouwvocht loopt via de folie over een aluminium zetwerk en valt op de schuine kant. We hebben gekozen voor een diepe negge om de blokken een massieve uitstraling te geven. De kozijnen blijven in het zicht, wat gelijk gunstig is voor het vervangen hiervan. Daarnaast was een van de adviezen van de architect om de detaillering ‘simpel’ te houden.
4|7
Buitengevel Vegetatiewand
Schetsen
De gelamineerd houten spanten steken uit door het glas van de gevel (zie 3d schets). Voor de zogenaamde tweede gevel met vegetatie willen we horizontale regels toepassen. Dit zijn als het ware een soort plantenbakken en zijn tevens constructief om maximale stabiliteit te waarborgen. De horizontale belijning wordt hierdoor benadrukt. Er zijn systemen op de markt die de beplanting van water kunnen voorzien. We gaan niet heel diep in op de werking van deze systemen, maar houden het bij referentiebeelden. Een alternatief voor de tweede gevel is het toepassen van horizontale regels waartussen een net gespannen is (zie schets). Langs dit net kan de beplanting omhoog groeien. Om stabiliteit te krijgen worden stalen trekstangen tussen de regels toegepast. Tevens worden de regels bevestigd aan de grote betonnen ‘hunnebedden’ bij de entrees.
Op de schetsen hieronder is een impressie te zien van de gelamineerde spanten met daartussen de ‘plantenbakken’. Het hout dat door het glas heen gaat geeft een fraai architectonisch beeld. Er zal een net worden gespannen om de klimplanten langs te laten groeien.
5|7
3D-Beelden
Plattegrond 2e Verdieping
Aanzicht Voorgevel
Aanzicht Achtergevel
Vogelvlucht zijaanzicht
6|7
3d-beelden
Vogelvlucht Achtergevel
Rechterzijaanzicht
Doorsnede Patio 1
7|7
3d-beelden
Vogelvlucht Voorgevel Doorsnede Patio 2
Principe Dak
Helaas was het niet mogelijk om in het model het dak de goede vorm te geven die de architect voor ogen heeft. Natuurlijk is daar in de andere tekeningen wel rekening mee gehouden. De 3d-beelden zijn meer een indicatie van hoe de constructie zou moeten lopen met de verschillende vloer niveau’s hierin.
Doorsnede boven Podium + Tribune