20 Sot E Enjte 3 Dhjetor 2009
Njerëzit e artit dhe kulturës vlerësojnë "Tirana International Film Festival"
TIFF, një festë e filmit në kryeqytet
Nga Julia VRAPI
Festivali i filmit "Tirana International Film Festival", është cilësuar si një festë e filmit, i cili kishte vite që i kishte munguar kryeqytetit. I cilësuar si një prej ngjarjeve më të rëndësishme të artit dhe kulturës, festivali që po zhvillohet këto ditë të krijon përshtypjen se në mjediset eTeatrit Kombëtar po zhvillohet një festë. Tapeti i kuq i shtruar në këto mjedise të jep një ndjesi, e cila të krijon një emocion të veçantë që vetëm në "Tirana International Film Festival" arrin ta marrësh. Me filmat që po shfaq si dhe me pjesëmarrjen e shumë personaliteteve të kinematografisë botërore ka bërë që filmat e tij të kenë publik, jo vetëm nga njerëzit e artit dhe të kinemasë, por dhe nga publiku i thjeshtë. Ky eveniment i ka shtuar gjallëri jetës kulturore në metropol, duke sjellë filma me tematika dhe përmbajtje nga më të ndryshmet. E ndërkohë që sot është dita e tetë e tij dhe duket se janë shtuar ethet e konkurrimit, në ditët e fundit të Festivalit Ndërkombëtar të Filmit në Tiranë. Përgjatë një jave në mjedise të Teatrit Kombëtar janë shfaqur një larmi filmash më metrazh të shkurtër e të gjatë, të cilët kanë sjellë për publikun tonë disa nga prodhimet më të mira kinematografike shqiptare e të huaja. I zhvilluar në mjedise të Teatrit Kombëtar në Tiranë, në ditën e tetë të tij, Festivali Ndërkombëtar i Filmit ("Tirana International Film Festival") ka tërhequr vëmendjen e një spektatori gjithmonë e në rritje, duke u shndërruar në këtë mënyrë një prej aktiviteteve më të rëndësishme traditë, që zhvillohen në Shqipëri prej disa vitesh tashmë. Kështu,TIFF shënon edicionin e tij të 7-të dhe risitë që ai sjell nga viti në vit sjellin një nivel gjithmonë e në rritje të këtij festivali, duke përcjellë tek publiku shqiptar disa nga vlerat më të mira të kinematografisë shqiptare e asaj të huaj. Ky aktivitet shënon sot ditën e tij të nëntë, e cila gjithashtu do të vijojë të sjellë filma me tematikë të ndryshme, ku gjithë të interesuarit do të kenë mundësi të shohin disa prodhime kinematografike nga regjisorë të njohur shqiptarë e të huaj, si dhe aktorë të vendeve të ndryshme, me famë botërore. Përpos risive të shumta, një e re e rëndësishme e këtij edicioni është futja e sesionit të filmit të gjatë, ku për herë të parë shfaqen edhe 14 filma me metrazh të gjatë. Profesionistë të fushës, regjisorë dhe aktorë të ndryshëm të pyetur në lidhje me këtë festival, ata tregojnë se ky është një eveniment i cili i ka shtuar gjallëri jetës kulturore në kryeqytet pasi kishte vite qëTiranës i mungonte një tapet i kuq i filmit. Në opinionet e tyre, duke e konsideruar këtë të fundit si një prej aktiviteteve më të rëndësishme në drejtim të zhvillimit kinematografik, e atë të shkëmbimit të eksperiencave në fushën e kinemasë ata pohojnë se TIFF '09 këtë vit ka qenë aktiviteti, i cili erdhi si një dhuratë në javët e fundit të vitit 2009.
Pirro Milkani: TIFF, një festival me vlera
Është një prej regjisorëve më të njohur të kinematografisë shqiptare, i cili ka realizuar filma që janë vlerësuar nga publiku dhe gjatë krijimtarinë e tij ai është nderuar me shumë çmime. Regjisori Pirro Milkani, duke folur përTIFF 2009 pohon se ky festival është i rëndësishëm, pasi ai ka krijuar dhe lidhje me evenimente të tjera të kinemasë. "Festivali, i cili tashmë ka hyrë në vitin e shtatë, po të hapësh faqen e internetit ku lexojmë me qindra festivale në botë, edhe festivali "Tirana International Film Festival" është tashmë
i njohur, sepse ka krijuar dhe lidhje me festivale të tjera dhe ajo që më gëzon është pjesëmarrja e publikut. Shpresoj dhe ky festival ka shumë rëndësi, kur sallat janë plot. Nëse do të jetë kjo, edhe festivali ia ka arritur qëllimit të tij. Nuk është gjë e keqe që në festival këtë vit është futur dhe filmi artistik me metrazh të gjatë dhe kjo për mua është një gjë e mirë", tregon regjisori Milkani. Pas premierës së filmit "Muajt e mjaltit" regjisori i njohur tregon se ky bashkëpunim është një vepër e rëndësishme kinematografike, e cila mban një emër të njohur botëror si regjisori Paskaljevic. "Filmi "Muajt e Mjaltit"është një vepër shumë e rëndësishme kinematografike, për një regjisor të njohur botërisht siç është Goran Paskaljevic. Unë them se është një arritje shumë e madhe dhe vetë reagimi i publikut dëshmoi se filmi ka vlera", pohon regjisori Milkani. Më tej ai shtoi se falë arritjeve që ka bërë sot filmi shqiptar në botë, tregon se në vendin tonë ka aktorë të mirë. "Unë mendoj se kinemaja shqiptare, aktorët, ata që bashkëpunuan qëndrojnë me një nivel të barabartë me aktorët dhe me krijuesit serb. Kjo mua më mbush me optimizëm që kinemaja shqiptare është në rrugë të mirë", cilëson ndër të tjera regjisori Milkani.
Mevlan Shanaj: Një atmosferë feste në kryeqytet
Regjisori dhe aktori i njohur Mevlan Shanaj tregon se zhvillimi i festivalit "Tirana International Film Festival" ka krijuar një atmosferë feste në kryeqytet. Ai tregon se ky eveniment kushtuar filmit ka lënë përshtypje shumë të mira jo vetëm tek njerëzit e artit dhe kulturës, por dhe tek publiku. "Janë shumë përshtypje të mira ashtu si duhet për festivalin, me dukuri internate, me njerëz që e duan filmin, me të rinj, me gazetari etj. Me një jetë të gjallë, me një dekor interesant, pra ndjehesh mirë kur je në festë. Unë e ndjej atmosferën e festës dhe kjo padyshim që mua më gëzon si çdo festë tjetër, por aq më tepër kur është dhe për filmin është festa më diferencuar e jetës sime. Nga
viti në vit,TIFF po e rrit personalitetin e tij dhe kjo është për tu përgëzuar", tregon regjisori dhe aktori Shanaj. Të rëndësishëm në këtë festival ai cilëson dhe tributin që u bë për nder të regjisorit të njohur shqiptar Viktor Gjika, që sipas Shanajt është një nder për këtë festival. "Është një nga ndër vlerat e këtij festivali që i shtohet atij, pasi vjen për një personalitet siViktor Gjika. Mund të them se vështirë mund ti zëvendësohet kombit tonë me imazhin në ekran.Veprat e tij do të jetojnë gjatë ashtu si shikohen dhe sot filmat e tij, që shikohen prej 40 vitesh me një kërshëri të madhe dhe nga brezat e rinj ose nga nostalgjikët.Viktor Gjika është një vlerë e madhe kombëtare, por dua të përgëzoj organizatorët, se ashtu si sollën Viktor Gjikën, ata sollën dhe një tjetër emër të madh të kinemasë botërore",u shpreh Shanaj.
Bujar Alimani: Një eveniment kinematografik, i mbushur me risi dhe vlera
Regjisori Bujar Alimani tregon se zhvillimi i këtij edicioni ka sjellë një atmosferë të mrekullueshme në Teatrin Kombëtar. Ai e cilëson TIFF '09 si një prej ngjarjeve më të rëndësishme kulturore. "Ky aktivitet, e veçanërisht edicioni i këtij viti ka bërë një efekt të madh në Shqipëri. Mendoj se nga viti në vit risitë vijnë duke ia shtuar vlerat që ky aktivitet përcjell tek publiku.Vetë hapja e një sesioni të ri, pra të filmit të gjatë e rrit nivelin e e këtij festivali, duke i dhënë atij një peshë të madhe" u shpreh regjisori e njëkohësisht anëtari i jurisë në këtë festival, Bujar Alimani. Regjisori më tej tregon se ky eveniment është shumë i rëndësishëm dheTIFF arriti të ruajë formën e tij. "Është aktivitet jashtëzakonisht i rëndësishëm dhe besoj se do vazhdoj, sepse duhet të ketë një festival të filmit të gjatë dhe TIFF-i arriti të ruajë formën e vet duke mos e asgjësuar totalisht filmin e shkurtër, por duke mbajtur në origjinën e vet dhe duke futur dhe sesione të tjera si sesioni dixhital me kamera dixhitale.TIFF-i nuk ndoqi
formën klasike, por kaloi direkt, rroku format kontemporane të festivalit të ditëve të sotme. Këtu duhet të shikojmë dhe ambientin e festivalit që është komod. Kështu duhet të jetë një festival, ky është vendi ku ne vijmë, të këmbejmë mendime dhe ide. Kjo është streha e festivalit, është një gjë shumë e mirë. Pothuajse të gjitha festivalet në botë e kanë një vend të tillë dhe për Shqipërinë është diçka e re, le t'i themi kioskë shumë e ngrohtë e krijuesve. Kështu është dhe në Sarajevë, Selanik, ku vjen takon kolegë, kritikë, njerëz të kinemasë", tregon regjisori Alimani.
Kristaq Skrami: TIFF, një promovim për kulturën
Aktor në disa prodhime kinematografike shqiptare, i cili është vlerësuar për interpretimin e tij jo vetëm nga regjisorë shqiptarë, por dhe ata të huaj, njëkohësisht dhe titullar i Teatrit Kombëtar Kristaq Skrami tregon se festivali TIFF '09, është një prej ngjarjeve më të rëndësishme që janë zhvilluar për filmin. Si një njeri i artit dhe kulturës Skrami pohon se Teatri Kombëtar është një vatër për aktorët dhe regjisorët, ndërkohë që sipas tij ky festival i afron edhe më shumë ata. "Niveli me të cilin ky festival vjen në këtë vit është i kënaqshëm. Sigurisht që asgjë nuk është absolute, por është bërë më e mira për të promovuar kulturën tonë", pohon Skrami. Ndërkohë që i pyetur për kinematografinë shqiptare ai tregon se: "Numri i filmave që janë bërë nuk është shumë i madh pasi edhe gjendja financiare nuk i favorizon, por prodhimet e fundit janë artistikisht shumë të arrirë. Duhet të themi se filmi "Honeymoons" para se të shfaqej në Tiranë dhe në Beograd ka marrë pjesë në festivale të ndryshëm të filmit dhe është vlerësuar artistikisht. Unë gjithmonë i kam mëshuar mendimit se bashkëpunimet me të huajt nuk do të jenë vetëm një prurje artistike që duhet vlerësuar, por do të jetë një ndihmë shumë mirë financiare".
21 Sot E Premte 4 Dhjetor 2009
Piktori pohon se filmi i animuar kërkon më shumë mbështeje finaciare
Stefan Taçi: Mungesa e finacimeve, një "gangrenë" në artin shqiptar .
Nga Rezarta DHOGA Dorela JAHAJ
Piktori dhe regjisori Stefan Taçi është një prej emrave, i cili ka marrë pjesë në përzgjedhjen e filmave të animuar në festivalin e filmit "Tirana International Film Festival '09".Duke e cilësuar këtë aktivtet si një prej ngjarjeve më të rëndëishme që janë zhvillura këto vitet e fundit në kryeqytet sa i takon kulturës dhe artit ai tregon se në këtë festival ka pasur shumë prurje të mira kinematografike, të cilat janë pjesë e festivalit të këtij viti. Mbi përzgjedhjene filmave ai tregon se ka parë rreth 90 filma dhe prej tyre janë përzgjedhur 15 filma për këtë konkurim. Ndërkohë me syrin e një artisti ai tregon se mjedisi që është krijuar rreth Teatrit Kombëtar të krijon idenë e një feste, e cila të fal një emocion të veçantë. "Simbolika e tapetit të kuq gjithmonë është ide e mrekullueshme për një sy që e shikon nga jashtë.Të krijon ndjesinë e një feste. Është emocion i veçantë në këtë festival të shkelet ai tapet i kuq, por unë mendoj se më e rëndësishmese dukja e tapetit të kuq është që filmat të kishin arritje, vlera. Në këtë mënyrë publiku do të ketë dëshirë t'i shohë", tregonTaçi. Ndër të tjera piktori Taçi tregon vështirësitë që ndesh sot filmi i animuar në Shqipëri, por njëkohësiht ai flet dhe për mungesën e tyre në ekranet televizive.Më tej ai shton se studentët duhet të jenë ata që duhet të merren me zhanrin e filmit të animuar dhe sipas tij në mbështetje të artit duhet të jenë firmat private që të blejnë filmat, në mënyrë që të bëhet mundësimi i shfaqjes së tyre në televizion. Këta të fundit sipoas regjusoirt dhe pitorti,duhet të kërkojnë filma me tematika të ndryshme për fëmijë e deri te tematika e të rriturve. -Mbi çfarë kriteresh jeni bazuar për përzgjedhjen e filmave të animuar që po shfaqen në TIFF? Nuk mund t'iu them se ka ndonjë kriter të veçantë, por jam munduar të përzgjedh maksimalisht filmat që janë të plotë në vlerën e tyre, duke filluar që nga fabula, skenari ana dramaturgjike dhe sidomos ana artistike që ne na intereson. Në filmin e animuar luan shumë rol pjesa origjinale e autorit, pjesa teknike etj. Testi, ky ka qenë të përzgjedh filmat më të mirë që kanë ardhur në këtë festival. -Ka pasur shumë filma në konkurim këtë edicion? Unë të paktën në mos gaboj kam parë rreth 90 filma dhe prej tyre kam përzgjedhur 15 filma për këtë konkurim dhe kam lënë një pjesë rezervë për në rolin e këtij festivali, mesa duket është ndjekur ai parim, ku ata filma që kam përzgjedhur janë kryesisht për këtë festival me përjashtim të një pjese të vogël që kanë ardhur më vonë kur unë kisha mbaruar përzgjedhjen. Dhe besoj që janë filma që ia vlejnë të shfaqen këta që janë zgjedhur. -Ju jeni artist i arteve pamore dhe regjisor i disa prej filmave të animuar yer pr ofeanimuar,, sa ju ka shërb shërby profesioni në kriteret e përzgjedhjes? Besoj se kam përvojën e mjaf-
tueshme për të bërë një përzgjedhje serioze. Kështu them se filmat e animuar që janë në këtë festival janë me vlerë, të paktën kjo është pikëpamja ime. -T apeti i kuq i shtruar në Tea t-Tapeti eatrin K ombëtar yer këtë Kombëtar ombëtar,, si e ka kth kthy institucion? Ideja, simbolika e tapetit të kuq gjithmonë është ide e mrekullueshme për një sy që e shikon nga jashtë.Të krijon ndjesinë e një feste. Është emocion i veçantë në këtë festival të shkelet ai tapet i kuq. Por unë mendoj se më e rëndësishmese dukja e tapetit të kuq është që filmat të kishin arritje, vlera. Në këtë mënyrë publiku do të ketë dëshirë t'i shohë. Në fakt unë vura re një fenomen që është për të ardhur keq, që një Tiranë kaq e madhe nuk mund të mbush dot një sallë kinemaje.Për të patur një gjë origjinale ka qenë një parësi për një autor si unë ku ndjehesh më afër subjektit të fabulës. -Nëse e k eni ndjekur TIFF-in keni dhe vitet e kaluara mund të na bëni një krahasim? Jam munduar ta ndjek se këto janë festivalet më të mira që bëhen për filmin në Shqipëri. Unë vetë kam qenë pjesëmarrës nëTIFF dy herë dhe them se nga viti në vit ka prurje të reja dhe përmirësim të programit sidomos risja është për filmin me metrazh të gjatë vështirsi iu kanë sjellë organizatorëve, por ka përmirësime. -Dihet që tashmë ky eveniment si çdo eveniment tjetër në Shqipëri, organizohet mes shumë vështirësive ekonomike. Sipas jush çfarë duhet bërë që aktivitetet që janë më të rëndësishme të financohen më tepër? Kjo ka qenë një gangrenë e përhershme në art që do ta quaja një nga politikat e kulturës. Duhet të ndahen fondet për kulturën. -A duhet të ketë një ndarje të këtyre financimeve? Mendoj se i gjithë problemi është te stafet që organizojnë ndarjet e këtyre fondeve, te serioziteti i këtyre aktiviteteve. Gjithmonë në këto raste do ketë firo, këto të fundit janë të pashmangshme. Do të ketë ankesa gjithmonë, por e mira do të ishtë që të kishte një mbështetje më serioze. Dhe ana tjetër që do të shtoja është aktiviteti potencial privat, duhet të ketë sa më shumë sponsora privatë në mënyrë që të mbështesin aktivitetin e teatrit, se duke mbështetur artin ata tregojnë një shpirt dhe mendje të hapur, por njëkohësisht japin edhe këtë shërbim ndaj artit. -Përsa i përket filmave të animuar ka patur një rënie të tyre pas viteve `90, si e shpjegoni këtë dukuri? Deri në '97 organizimi i filmave të animuar është mbajtur me buxhetin e shtetit. Ndaj nga ata regjisor që kishin ngelur në Kinostudio, se të tjerët kishin ikur pas viteve `90, kishin për detyrë që të bënin një film në vit, dhe ai prodhim ishte i garantuar. Pas `97 ishte krijuar një mesatare, një prodhim 4-5 filma në vit. Nuk e di si po vazhdon tani, por deri vonë ka pasur filma vazhdimisht. Vetëm vitin e fundit nuk ka patur shumë, kjo ose për faj të skenareve ose për faj të financimit. Arsyet pse mund të jetë ulur ky pro-
“
Pas '97 filmi kishte krijuar një mesatare, një prodhim 4-5 filma në vit. Nuk e di si po vazhdon tani, por deri vonë ka patur filma vazhdimisht dhe vetëm vitin e fundit nuk ka patur shumë, kjo ose për faj të skenareve ose për faj të financimit. Arsyet pse mund të jetë ulur ky prodhim janë disa, por unë mund të them se duhet të shtohet elementi i ri. Studentët duhet të jenë ata që duhet të merren me zhanrin e filmit të animuar. Në mbështetje të artit duhet të jenë firmat private që të blejnë filmat, në mënyrë që të bëhet mundësimi i shfaqjes së tyre në televizion.Televizioni nuk duhet të transmetojë vetëm prodhim të huaj, por edhe vendas...
dhim janë disa, por unë mund të them se duhet të shtohet elementi i ri. Studentët duhet të jenë ata që duhet të merren me zhanrin e filmit të animuar, pasi jo çdo njeri që mund të ketë njohuri mbi artin pamor mund t'i futet këtij filmi, por është kjo që thashë në mbështetje të artit duhet të jenë firmat private që të blejnë filmat, në mënyrë që të bëhet mundësimi i shfaqjes së tyre në televizion. Këta të fundit të kërkojnë filma me tematika të ndryshme për fëmijë e deri te tematika e të rriturve.Televizioni nuk duhet të transmetojë vetëm prodhim të huaj, por edhe vendas. E vërtetë është se pas viteve `90 nuk ka patur transmetim të përhershëm të këtyre filmave për shkak të elementeve që përmendëm më sipër, këta filma qëndrojnë në arkivën e shtetit po disa nga këta filma kanë konkuruar në festivale të ndryshme. Në kanalet tona televizive janë shfaqur vetëm një pjesë e vogël e tyre. -P o ju v etë k eni k onkuruar me -Po vetë keni konkuruar ndonjë nga filmat tuaj? Sigurisht, jo vetëm një herë por disa herë që nga `89 dhe në vazhdim kam konkuruar dy-tre herë të tjera në Francë, nëTurqi, në Kroaci, në Greqi.
-Mund të na përmendi ndonjë titull filmi nga këta? Filmi i parë ka qenë "Veza e rrallë",më pas "Rimodelim". Disa prej filmave të m'i kanë fituar dhe kupa në festivalin e 11 dhe 12. Ndërsa në filmin "Rimodelim" kam marrë kupën prej ari. -P o përsa i përk et teknikës së rel-Po përket izimit të filma ve tuaj të animuar filmav animuar,, çfarë mund të na thoni? Sigurisht kjo luan rolin kryesor.Teknikat e përdorura janë ato me plastelinë, pastaj plastelinë me ngjyra, më vonë përdorimi i fotove me animacion, dhe së fundi përdorimi i xhirimeve reale me animacion.Vështirësitë janë të mëdha se teknika është shumë e lodhshme dhe e vështirë. Duhet të bësh vetë shumë gjëra me dorë. E gjithë ideja është se filmi i animuar ka të bëjë me punën me dorë duke mos përdorur teknikën. Dhe futja e teknikës e çon pak te ana komerciale filmin e animuar. Gjuha sa vjen dhe standartizohet, prodhimi në forma sa më vetjake dhe autentike e bënë filmin më origjinal. Në festivalet e sotme për filmin e animuar çmohet shumë ana origjinale. Në vendin tonë nuk është se është bërë ndonjë punë e dukshme për faktin se dhe teknologjia nuk është shumë e avancuar.
22 Sot E Premte 4 Dhjetor 2009
Regjisori serb Vladimir Paskaljevic tregon se është i kënaqur nga reagimi i publikut
"Devil'sTown", një komedi e zezë nëTIFF Nga Julia VRAPI Në ditët e festivalit "Tirana International Film Festival" erdhi dhe prodhimi kinematografik "Devil'sTown"(Qyteti i djajve), një film i regjisorit serbVladimir Paskaljevic. Filmi i cili është shfaqur në "Tirana International Film Festival" është pritur mirë nga publiku shqiptar, ndërkohë që nga kritika është cilësuar një komedi e zezë për Beogradin modern. Në këtë film vjen një ngjarje, ku është përplasja e fatit të karaktereve të ndryshme që bashkohen një ditë në një lojë tenisi serbe të rëndësishme. Në filmin e regjisorit serbVladimir Paskaljevic shkrihen pesë histori të ndryshme, të cilat i tingëllojnë të afërta edhe një spektatori joserb, pikërisht për universalitetin e problemeve që kalojnë sidomos popujt e Ballkanit. Dje në një konferencë për shtyp organizatori i këtij festivali Genc Përmeti tregoi se filmi ishte pritur mirë nga publiku, i cili e kishte vlerësuar këtë prodhim kinematografik. "Ishte një film, i cili e mbushi publikun.Vetë filmi e justifikoi pjesëmarrjen në festival. Më kënaqi fakti se shumë njerëz të artit dhe të kulturës e përgëzuan veprën eVladimirit", pohon Përmeti. Sipas regjisorit serb kinemaja i shërben vendosjes se komunikimit dhe sfumimit të paragjykimeve mes shqiptarëve dhe serbëve. "Jam shumë i lumtur të jem në Tiranë dhe në mënyrë të veçante për mua është ekzaltuese të jem këtu sidomos pas historisë që ekziston mes Shqipërisë dhe Serbisë", pohoi regjisori serb. Më tej ai tregoi se reagimi i publikut e kishte kënaqur, dhe sipas tij ky reagim kishte ardhur pasi publiku shqiptar kishte gjetur një pjesë të jetës së tij në këtë film. "Jam shumë i kënaqur nga reagimi i publikut, sepse ata gjetën një pjesë nga vetvetja tek ky film dhe jam i lumtur qe filmi im komunikoi ashtu siç ka bërë në Beograd. Kjo tregon se ndoshta nuk jemi kaq të
"Maria full of grace", një histori për viktimat e drogës
Në ditët eTIFF '09 në programin special erdhi dhe filmi "Maria full of grace" me regji nga Joshua Marston, i cili është një emër i njohur në industrinë e filmit. Regjisori dje gjatë një konference shtypi pohoi se në Shqipëri filmi i tejkaloi parashikimet e tij. Ai pohon se në film vjen një histori e vërtetë. "Unë e takova këtë vajzë në Nju Jork dhe më bëri përshtypje se si mund të jesh në aeroplan me barkun me drogë. Këtu ne kemi dy aspekte. E para të tregosh një histori të vërtetë, dhe e dyta të zbulosh atë pjesë të tregtisë së drogës", pohon regjisori amerikan. Më tej ai shton se zakonisht filma të tillë janë pjesë e një aksioni policie, apo viktimave të drogës, ndërsa këtu vjen një tjetër histori. Ngjarjet në filmin "Maria full of grace"vendosin në qendër të tyre një shpirt të shndritshëm 17 vjeçar, Maria Alvarez që interpretohet nga aktroja Catalina Sandino Moreno, e cila jeton me tre brezat e familjes së saj në një shtëpi të mbipopulluar në një zonë rurale të Kolumbisë dhe punon duke zhveshur gjembat nga kërcelli në një plantacion lulesh. Oferta e një pune fitimprurëse përfshirë këtu edhe udhëtimin në fakt po bëhet shumë kokëfortë për ndryshimin e drejtimit të jetës së saj. Shumë larg nga udhëtimi jo i pasur me ngjarje të cilës ju premtua Maria u transportua në një botë të rrezikshme dhe mizore të trafikut ndërkombëtar. Drejtuar nga Joshua Marston, filmi është në spanjisht, me titra në anglisht. Maria u nderua me çmimin e publikut në festivalin e filmit në Sundance dhe dy çmime në edicionin e 54 të filmit ndërkombëtar në Berlin.
ndryshëm", thotë regjisoriVladimir Paskaljevic. Më tej ai shton se filmi është realizuar falë një buxheti të ulët, i cili nuk ka qenë ashtu si e kërkojnë filmat europianë, që duan fonde më të mëdha për tu realizuar. " Filmi "Devil's Toën" është realizuar me një buxhet të ulët, në krahasim me atë që kërkojnë filmat europianë. Unë dua të falenderoj producentin, i cili arriti që të gjejë fondet për realizimin e këtij filmi. Kur fillova xhirimet, dua të them se kam kaluar dhe dy muaj ferri, deri sa arritëm të gjenim financimet për filmin", pohon regjisori. Paskaljevic tregon se pas festivalit të Montrealit, filmi ka kaluar dhe në disa festivale të tjera, ku është pritur shumë mirë dhe ka marrë vlerësime. " Këtu është historia Ballkanase, dhe filmi është prezantuar në festivalin Montrealit ku është pritur shumë mirë, po ashtu ai është pritur shumë mirë dhe në Beograd. Mendoj se film,i pëlqehet pasi njerëzit e gjejnë veten aty tek historia e tij. Më vjen mirë që edhe në Tiranë pas filmit më kanë uruar shumë dhe kjo më solli një kënaqësi. Filmi sjell copëza nga jeta reale, të cilat janë bashkuar në skenar dhe janë realizuar në film", pohon regjisori serb. Ngjarjet në filmin "Devil'sTown"(Qyteti i djajve), janë problemet të jetës së përditshme,të cilat sillen në një mënyrë jetësore. Në film një vajzë e varfër përpiqet të marrë vesh nga pajisjet e tenisit me çdo kusht, një biznesmen i pafuqishëm për të shmangur korrupsionin, një adoleshente e cila kërkon një burrë të pasur, ndërsa një taksist fajëson pjesën tjetër të botës për fatkeqësinë personale. Një kompani e jashtëzakonshme e veteranëve serbë dhe fytyrat e njoma përcjellin performancën e mirë në shfaqjen e filmit të regjisorit Vladimir Paskaljevic, i cili në fjalën tregon se ka përshtypjet më të mira për këtë festivalin e filmit "Tirana International Film Festival".
Javier Rebollo: Tirana, një terren i përshtatshëm për filma
Në ditët e festivalit të filmit "Tirana International Film Festival" po prezantohet dhe kinemaja spanjolle, e cila vjen nga emra regjisorësh të njohur, që janë vlerësuar në kompeticione të ndryshme kinematografike. I tillë është dhe filmi i regjisorit spanjoll Javier Robollo "Woman without a piano", që u prit shumë mirë nga publiku. 24 orë nga jeta e një gruaje janë jo vetëm orët e Rosës, por edhe gjithë ngjarjet dhe ritmi i pashpallur me të cilin rrjedh filmi "Gruaja pa piano"i regjisorit spanjoll Javier Rebollo që u shfaq në sallën e Teatrit Kombëtar. Ai tregon se Tirana i ka pëlqyer shumë dhe po i kujton shumë vende të fëmijërisë, por tregon se kryeqyteti shqiptar i duket një terren i përshtatshëm për filma. "Më pëlqen shumë Tirana, pasi më sjell në mend shumë kujtime nga fëmijëria ime. Mendoj se këtu është një vend i cili është një furnizues i mirë për filma.Tirana ka një terren të përshtatshëm për realizime filmash", pohon ai. Regjisori është konsideruar një nga emrat më premtues të kinemasë spanjolle, ndërkohë që në këtë film ai ka marrë çmime të rëndësishme deri më tani si festivali në Los Angelos që e ka vlerësuar me çmimin për filmin më të mirë, ndërkohë që filmi i tij i parë "Ce que je sais de Lola" i ka dhënë atij një çmim si regjisori më i mirë në kompeticionin
zyrtar të festivalit prestigjioz San Sebastian. "Gruaja pa piano", i regjisorit spanjoll, Javier Rebollo, konkurron në kategorinë e filmit të gjatë në TIFF 2009. Regjisori që jo vetëm në film, por edhe jashtë tij shpreh një lloj neverie për modernitetin që tjetërson njeriun, deklaron se nuk bën filma për të dhënë mesazhe, xhiron filma për të njohur më mirë vetveten. Një realizim mbi odisenë 24 orëshe të Rosës (interpretuar nga personazh i njohur spanjoll, Carmen Machi), një grua e gatshme për punët e shtëpisë, për burrin dhe të birin e saj. "Mujer sin piano" është nga ata filma autor që nuk i kanë të çelura dyert e kinemasë e nuk jeton nga shitja e biletave. Një këndvështrim ironik mbi identitetin e humbur të grave të
kësaj moshe, të torturuara nga mendimi i kohës që s'kthehet pas. Regjisori spanjoll fitues i disa çmimeve, shprehet se: " filmi im e bën jetën në festivale dhe më vjen shumë mirë nga kjo gjë, pasi ai pritet mirë". Për kinemanë spanjolle mendon se po përjeton kohë të arta, pavarësisht problemeve të politikave kinematografike. Por sipas tij, vlerat e saj shkojnë përtej disa figurave si Javier Bardem, Penelope Cruz, që i cilëson më shumë si prodhime të publicitetit dhe për të një nga problemet më të mëdha të botës moderne është monopoli mbi informacionin dhe mediat. I pyetur për filmin e tij të parë, emri i njohur i kinematografisë spanjolle tregon se filmi i parë është si dashuria e parë, e cila nuk harrohet. Më tej ai shton se festivali TIFF '09 është i veçantë pasi në të marrin pjesë vende të ndryshme, duke sjellë kultura të ndryshme. Në filmin "Woman without a piano", Rosa është një shtëpiake nga Madridi, e cila drejton një biznes parukerie nga shtëpia. Si shofer taksie burri i saj Francisko, largohet për në punë, ne shohim se si ajo është e gatshme për klientët dhe për punët e shtëpisë. Ndërmjet organizmit sipërfaqësor shtihet një gënjeshtër shqetësuese, e cila fillon dhe përparon kur burri i saj i shkon në krevat. Rosa fillon një natë odiseje.
23
Sot E Premte 4 Dhjetor 2009
"Art Kontakt" në kuadër të "Tirana International Film Festival", organizoi një workshop me personalitete të artit dhe kulturës
Kinemaja dhe turizmi: Një mundësi e re për zhvillim ekonomik
Nga Julia VRAPI
"Art Kontakt" në kuadër të "Tirana International Film Festival", festivalit ndërkombëtar të filmit organizoi dje në MTKRS një workshop me temë "Kinemaja dhe turizmi: Një mundësi e re për zhvillim ekonomik".Të pranishëm në panel ishin zv/ministri i TKRS-së, z.Nikoll Lesi, ish drejtori i politikave ne MTKRS,z.Armand Bora, drejtori i Qendrës Kombëtare Kinematografike z.Xhevdet Feri, AndiTepelena nga "Artkontakt", si dhe Sabina Kodra dhe regjisori Robert Budina. Ky takim kishte për qëllim të tregonte një mundësi për çdo zonë, rajon, qytet për të promovuar territorin dhe vendet me vlerë historike dhe kulturore nëpërmjet kinemasë. Një sektor i ri ekonomik që e çon turistin të zbulojë vendet e kinemasë dhe kjo do të krijojë kushtet për një turizëm të kinematografisë. Kinemaja mund të bëhet kështu një instrument rikualifikimi territorial, duke krijuar një relacion midis kinemasë dhe lokaliteteve, ku xhirohet duke prodhuar përfitime ekonomike, hapje totale psikologjike nga ana e spektatorit. Drejtori i QKK-së hodhi idenë e bashkëpunimit me Agjencinë Kombëtare tëTurizmit për botimin e një katalogu, ku të pasqyrohen lokacionet turistike, materialet promovuese etj, dhe promovimin e tij nëpër panairet ku ne jemi pjesëmarrës. Ndërsa zv/ministri Lesi ndër të tjera tha se tema ishte shumë e rëndësishme dhe aktuale në ditët e sotme. "Tema për të cilën po diskutojmë sot është jo vetëm aktuale, por edhe shumë e rëndësishme pasi ndikon në promovimin e destinacioneve të reja turistike",pohoi zëvendës ministri Lesi. Më tej gjatë fjalës së tij ai ndër të tjera shtoi se kjo do të shërbente dhe për të promovuar kulturën shqiptare në botë. "Kjo do të thotë që ne duhet të jemi angazhuar që të gjitha resurset qe ne posedojmë të jemi të aftë ti vëmë në dispozicion të Kinemasë Kombëtare dhe Ndërkombëtare, për të lehtësuar sa me shumë punën artisteve dhe njëkohësisht do të na mundësojë ne jo vetëm për të promovuar turizmin por dhe për ta bërë atë atraktiv në tregun
"Ditë-Lindja", problemet e të rinjve vijnë në festival
Në ditët e festivalit të filmitTIFF '09 po shfaqen dhe filma me metrazh të shkurtër, të cilat janë prodhime jo vetëm nga emra të njohur të këtij zhanri kinematografik, por dhe nga emra të rinj, që janë studentë të Akademisë së Arteve. Një prej tyre është dhe Tan Kazazi, i cili dje prezantoi në kinema "Imperial" filmin e tij me metrazh të shkurtër. Student në vitin e fundit në Akademinë e Arteve, dega Regji Filmi dhe TV, ai është një nga konkurrentët e Festivalit Internacional të Filmit nëTiranë, në sesionin e filmave shqiptarë. Në edicionin e gjashtë të TIFF- it, një vit më parë ai ka prezantuar filmin e tij eksperimental me metrazh të shkurtër "Në kërkim të famës", ndërsa këtë vit Kazazi është pjesë e konkurrimit me filmin e tij të fundit "Ditë-Lindja". Filmi me një kohëzgjatje prej rreth 18 minutash ka në qendër tre të rinj, të cilët përballen me problemet që has çdo i ri në ditët e sotme. Marvi personazhi kryesor, i cili luhet nga aktori i ri Amos Muji Zaharia, përballet me një sërë sfidash dhe do të gjendet në një situatë pa zgjidhje. Ai bashkë me vëllain dhe shokun e tij janë gjithmonë në kërkim të një ditë-lindjeje, duke e lënë pas të gjithë të kaluarën. Situatat ndjekin njëra- tjetrën dhe në një gjendje kaotike Marvi kupton të drejtën e zgjedhjes. Studenti i arteve tregon se ky festival veç rëndësisë së zhvillimit të tij, tashmë ai ka krijuar dhe një frymë miqësore për studentët, kineastët shqiptarë, por dhe ata të huaj. "Është një nga mundësitë më të mira për studentët e regjisë së filmit, që të prezantohen me publikun. Një nga pjesët më të bukura të festivalit është atmosfera miqësore dhe kontaktet me studentë dhe kineastë nga e gjithë bota, të cilat janë mjaft të nevojshme", pohon regjisori i ri Kazazi.
ndërkombëtar", theksoi zëvendësministri Lesi. Në fund të takimit u shfaq një kolazh me filma artistikë shqiptarë të përgatitur nga Qendra Kombëtare Kinematografike, ku janë shfrytëzuar vendet me vlerë historike dhe kulturore në Shqipëri. "Art Kontakt" është një qendër kulturore jofitimprurërese që ka si qëllim; organizimin dhe mbështetjen e veprimtarive artistike kulturore në nivel lokal dhe kombëtar, shkëmbimin ndërkombëtar në fushën e artit dhe kulturës, promovimin e trashëgimisë kulturore shqiptare, botime librash
dhe nxitjen e debatit mbi politikat kulturore në Shqipëri, bashkëprodhime filma(jo komercialë), dokumentarë artistikë, trajnime mbi menaxhimin e projekteve artistike. Ndërkohë që aktivitetin e saj "Art Kontakt" e ka nisur që në vitin 2005 në kalanë e Ali Pashë Tepelenës. Një zonë ish-ushtarake e braktisur nga shteti. Motoja e këtij eventi në 2005-ën ka qenë çmilitarizimi i Porto Palermos. Ideja e këtyre eventeve në vende të tilla periferike apo në kala është të promovosh pasuritë kulturore, pra thelbi i këtyre lëvizjeve sipas
drejtuesve të "Artk Kontakt" është promovimi i pasurive kulturore, duke përdorur artin bashkëkohor. Kështu kanë qenë për çdo vit aktivitete të ndryshme që janë realizuar nga kjo organizatë kulturore, e cila këtë vit është rreshtuar përkrah TIFF, duke e mbështetur realizmin tij. Ndërkohë që festivali i filmit, i cili po zhvillohet në mjediset eTeatrit Kombëtar për disa ditë me radhë veç filmave ka sjellë dhe takime të tjera, të cilat kanë pasur si qëllim promovimin e kulturës shqiptare në botë.
TIFF nderon regjisorinTheo Angelopoulos Dje në festivalin "Tirana International Film Festival" në programin special erdhën dy prodhime kinematografike, të cilat mbajnë firma nga regjisorë të njohur botërorë. Në kinema "Imperial" u projektua në orën 17.00 filmi "Savage Innocents", i cili mban emrin e regjisorit Nicolas Ray dhe në orën 20.00 u projektua filmi "Landscape in the mist" me regji ngaTheo Angelopoulos. Me këto prodhime kinematografikeTIFF në edicionin e tij të shtatë solli për publikun dy prej emrave më të njohur të kinematografisë botërore, të cilët u mirëpritën nga publiku. Në filmin e parë që ishte një prodhim nga emri i njohur i kinematografisë botërore Angelopoulos erdhi një histori, e cila vendos në qendër të saj një shkrimtar të famshëm. Shkrimtari Aleksandër është shumë i sëmurë dhe i kanë ngelur shumë pak ditë nga jeta. Ai takon një djalë të vogël në rrugë, një emigrant të paligjshëm nga Shqipëria dhe bën një udhëtim me të për ta çuar në shtëpi. Një shkrimtar i vjetër mëson nga doktori i tij se është shumë i sëmurë, dhe se do të vdesë ditën tjetër. Më pas ai takon një djalosh 10 vjeçar emigrant nga Shqipëria që punon në rrugë. Ai përpiqet të kalojë ditët e ngelura me djalin e tij në përpjekje për të gjetur dashurinë dhe të kuptojë domethënien e jetës dhe të kohës, ndërsa sot për publikun do të vijë filmi "Ulysses gaze" që mban sërish firmën e regjisorit të njohurTheo Angelopoulos, i cili do të shfaqet sërish në kinema "Imperial'. Në qendër të filmit është një regjisor greko-amerikan i njohur
thjeshtë si "A". Kthehet në vendlindjen e tij të në Greqinë e veriut për shfaqjen e filmit të tij të fundit. Arsyet e vërteta të kthimit të tij, edhe pse kishte përfunduar spotet e tre filmave të tij me metrazh të gjatë të humbur nga vëllezërit të humbur të Greqisë Manakia ku në vitet e hershme të kinemasë kishte udhëtuar nëpër Ballkan, duke neglizhuar konfliktet etnike kombëtare dhe filmin e njerëzve të zakonshëm, sidomos të atit në film. Imazhet e tyre, beson ai se mbajnë çelësin e pafajshmërisë së humbur dhe të vërtetës thelbësore, për të kuptuar historinë e Ballkanit. Një pamje të figurave spektrale si edhe ëndrrave të thyera, drejt e në zemër të errësirës: në një arkiv të dëmtuar të filmit në 11: 35 në Sarajevë, ku dhe kërkimi i tij
përfundon. Si me vonesë Ulysses gjen " Ithacan" e tij, ajo që mungonte, filmin e pazhvilluar dhe është në fund të veprës së vëllezërve Manakia, përqendrimit të komunitetit me njëri-tjetrin. Udhëtimi fillon. Regjisori Theo Angelopoulos ka lindur në Athinë dhe konsiderohet si mjeshtri i kinematografisë. Për rreth 40 vjet ai ka prodhuar shumë punë të ndryshme kinematografike, shpeshherë mbahet mend për një kohë të gjatë dhe si skenarist, i cili ka rivlerësuar fjalorin e nocionit të aksionit të filmit. Festivali "Tirana Interantional Film Festival" me këto projektime filmash bën të mundur që të prezantojë para publikut një njeri të mbushur me çmime gjatë gjithë jetës së tij.