Hoezo, er staan al genoeg vrouwen in de line-up?
De muziekindustrie wordt gedomineerd door mannen. Maar er is een verschuiving gaande, zien Lisa de Jongh en Cécile Gouder de Beauregard, programmeurs bij TivoliVredenburg. Zelf hebben zij de ambitie meer vrouwelijk talent op het podium te krijgen. ‘Misschien moeten we wel fiftyfifty afspreken.’
Op de podia van TivoliVredenburg staat nieuw talent uit diverse hoeken. Daarbij is ook steeds meer aandacht voor vrouwelijke artiesten, ziet Lisa de Jongh, de nieuwe programmeur pop. Bij die beweging sluit zij zich graag aan, want de muziekindustrie wordt nog altijd gedomineerd door mannen. Het goede nieuws, aldus Lisa: ‘Je ziet dat festivalprogrammeurs vaker zoeken naar een balans tussen mannen en vrouwen in de lineup en dat er meer vrouwelijke muzikanten worden uitgenodigd in talkshows.’
De komende maanden zijn er opvallend veel Nederlandse vrouwelijke artiesten in het programma van TivoliVredenburg opgenomen. Lisa: ‘Het is leuk om te zien dat we steeds meer frontvrouwen hebben als Froukje, S10, Naaz en Karsu, die in grote zalen spelen. Ze zijn in korte tijd populair geworden, staan op grote festivals, en verkopen hun tours in no time uit. Zij zijn daarmee rolmodellen voor de nieuwe generatie. Ik vind het leuk dat ik de progressie van deze jonge artiesten kan meemaken. Het maakt me blij en trots om ze op grote podia en festivals te zien.’
Cécile Gouder de Beauregard is programmeur klassiek bij TivoliVredenburg. Volgens haar is er in de wereld van klassieke muziek altijd wel een goeie m/vmix geweest. Op één uitzondering na. ‘Voorheen waren dirigenten hoofdzakelijk mannen, sinds een jaar of vijf komen er gelukkig steeds meer vrouwen bij. Een van de orkesten die hier vaak speelt, het Radio Filharmonisch Orkest, heeft voor het eerst een vrouwelijke chefdirigent: Karina Canellakis. Wat betreft componisten is het verschil nog wel heel groot; de meeste stukken die gespeeld worden zijn eeuwenoud en komen van mannen als Bach en Mozart.’ Voor het talentenprogramma binnen TivoliVredenburg, Dutch Classical Talent, stimuleert ze jonge musici om juist aan vrouwelijke componisten te denken, zoals Mathilde Wantenaar, Calliope Tsoupaki, Amarante Nat en Kate Moore.
TALENT SPOTTEN
Maar hoewel er dus wel iets aan het verschuiven is, bestaat 70 procent van het podiumaanbod nog steeds uit mannen. Hoe en waar vinden de programmeurs de vrouwelijke talenten Lisa: ‘Voor een deel word ik getipt door mijn netwerk of via boekers. En ik probeer zo veel mogelijk zelf live te zien, bij concerten en festivals als Eurosonic, Great Escape in Brighton en South By Southwest in Austin. Gelukkig worden de prominentere plekken daar steeds vaker gevuld door vrouwen. Een goed signaal; ze staan niet meer alleen op de kleinere podia. Op Noorderslag zag ik bijvoorbeeld Babs, die energieke, aanstekelijke en toegankelijke popmuziek maakt. Van singersongwriter Pitou was ik ook erg onder de indruk. Ze zong heel ingetogen, haar muziek komt rechtstreeks uit het hart. De NederlandsKoerdische zangeres Naaz zal ik zeker ook in de gaten houden. Zij zingt met veel diepte en emotie over haar identiteit en achtergrond en is supergetalenteerd. Hopelijk komen zij ook allemaal naar TivoliVredenburg.’
Cécile spot eveneens regelmatig jong talent op festivals. ‘Afgelopen zomer hoorde ik violiste Mari Samuelsen. Ze improviseert
op hoog niveau en weet moeiteleloos verschillende genres als neoklassiek, minimal music en volksmuziek te verbinden. Heel inspirerend. Ze staat in de top 10 van mijn wensenlijst voor TivoliVredenburg. En vanuit het talentenprogramma hadden we Elisabeth Hetherington; een sopraan met een supermooie stem, technisch was alles perfect. Van zulk talent raak ik ontroerd en overdonderd.’
ALGORAVE
Spotten is één ding, maar hoe zorg je er als programmeur voor dat er daadwerkelijk meer vrouwen in je programmering komen?
Lisa: ‘Door het van tevoren bespreekbaar te maken en misschien zelfs wel een quotum te stellen, een fiftyfiftyverdeling, zodat iedereen er zich van bewust wordt.
Je kunt ook heel proactief een programma samenstellen waarin je vrouwen in de spotlights zet – zo zijn we nu een queernacht aan het organiseren.’ Toch moet het er niet te dik bovenop liggen, vindt Lisa. Liever stuurt ze vanuit de inhoud. ‘Zo ontdekte ik op ADE de muziekstroming algorave. Het viel me op dat veel van die dj’s vrouw zijn. Dus nu organiseren we een algoraveavond waarbij acht van de tien dj’s vrouwen zijn.’
POSITIEF STUREN
Zowel Lisa als Cécile wordt weleens gevraagd voor jury’s of gastcolleges specifiek omdat ze vrouw zijn. Cécile: ‘Ik vind dat alleen maar goed en wil daar graag aan bijdragen. Als je wilt dat de muziekindustrie verandert, dan moet je daar positief in sturen.’
Een speciaal vrouwenprogramma moedigt ze daarom juist aan. ‘Denk aan een avond die bestaat uit alleen maar vrouwelijke componisten. Dat gaat trouwens gebeuren. Mezzosopraan Georgia Burashko komt volgend jaar met een heel mooi programma met hoofdzakelijk vrouwelijke componisten. Ik kijk er nu al naar uit!’
‘FRONTVROUWEN ALS FROUKJE, S10 EN NAAZ VERKOPEN HUN TOURS IN NO TIME UIT’
POP-, ROCK- EN SOULZANGERES MEREL KOMAN ALIAS BLACKBIRD:
‘Ik word omringd door lieve en getalenteerde mannen en vind het fantastisch om met hen te werken. Maar ik weet ook dat je als vrouw niet altijd serieus genomen wordt. Een paar jaar geleden vroeg ik aan de geluidsman van een poppodium tot drie keer toe of mijn stem scherper in de mix mocht klinken. Pas toen mijn gitarist het vroeg, gebeurde het. Bizar! Vaak liet ik dat soort dingen gaan omdat ik een negatieve sfeer verwachtte. Nu er een groter collectief bewustzijn is over gelijke behandeling van en waardering voor mannen en vrouwen, vind ik het makkelijker om me uit te spreken. En het is te gek dat er steeds meer vrouwelijke artiesten en producers zijn. Het zou geweldig zijn als we die lijn kunnen doortrekken op alle gebieden, ook achter de schermen. Want de balans bij labels, radiozenders en programmeurs is nog ver te zoeken. Ik wil nog met mijn band door Europa en Amerika toeren, op festivals als Glastonbury staan en nummers opnemen met fantastische artiesten als LEON, Sheryl Crow en First Aid Kit. Laat mij maar de rest van mijn leven albums maken en live optreden.’ Blackbird staat op 23 maart in CloudNine tivolivredenburg.nl
SOPRAAN
LAETITIA GERARDS:
‘Toen ik tien jaar geleden mijn eerste stappen zette in de wereld van klassieke muziek, zag ik vooral mannen op belangrijke plaatsen. Gelukkig vinden er de laatste jaren eindelijk verschuivingen plaats. Zo zijn er steeds meer vrouwelijke dirigenten. Maar gelijkheid? Daar zijn we nog niet. In mijn vak als operazangeres zijn sopranen oververtegenwoordigd. Ik heb eens meegemaakt dat een mannelijke collega voor hetzelfde concert meer betaald kreeg, terwijl we evenveel werkervaring hadden. Met ‘zo is het is nou eenmaal’ neem ik dan geen genoegen. Het is voor mij, maar vooral voor de jongere generatie op conservatoria, inspirerend om te zien dat er inmiddels vrouwelijke voorbeelden zijn in topfuncties. Zoals directeur van De Nationale Opera Sophie de Lint, dirigent van het Concertgebouworkest Barbara Hannigan, en Karina Canellakis, dirigent van het Radio Filharmonisch Orkest. Ik zou nog graag met hen willen samenwerken. Qua ambities ben ik blij met waar ik nu sta. Ik wissel mooie operarollen af met prachtige concerten in het binnen en buitenland. Maar als het gaat om gelijkheid blijf ik me uitspreken.’
Laetitia Gerards staat samen met Thomas Beijer op 14 maart in Hertz tivolivredenburg.nl
SINGER-SONGWRITER
TESSA DOUWSTRA
ALIAS LUWTEN:
‘Met vallen en opstaan vind ik mijn weg in de muziek. Toen ik twaalf jaar geleden begon, was er veel minder plek voor vrouwelijke artiesten. Ik hoorde weleens dat ik niet in de programmering van een festival paste omdat er ‘‘al genoeg vrouwen’’ waren. Terwijl het totaal aantal vrouwen maar een zesde deel van de programmering uitmaakte! In interviews ging de focus al snel naar mannen die meewerkten aan mijn muziek, vooral als ik het had over de meer visionaire aspecten zoals de sound. Dat voelde oneerlijk, ik had zelf hard aan mijn muziek gewerkt. Daardoor probeerde ik een tijdlang de rolverdeling binnen het maakproces van mijn muziek extra te benoemen. Ik ben blij om te zien dat er nu steeds meer vrouwelijke voorbeelden zijn, zoals Sevdaliza, en dat zij zich meer uitspreken over gelijkheid. Er is ook een speciaal platform voor vrouwelijke producers: rosetta. Ik ben trots dat ik voor het Birds of Paradise Festival een avond mag samenstellen met verschillende artiesten. Onbewust bestaat het programma grotendeels uit vrouwen in wie ik me herken. Mijn droom is dat ik volledig creatief vrij ben, los van commercie en net als Justin Vernon van Bon Iver een eigen studio te hebben waar iedereen mag langskomen om muziek te maken.’
Luwten geeft op 17 maart een show als onderdeel van het Birds of Paradise Festival tivolivredenburg.nl
‘In interviews ging de focus al snel naar mannen die meewerkten aan mijn muziek’
‘Als vrouw word je niet altijd serieus genomen’
‘Mijn mannelijke collega kreeg meer betaald voor hetzelfde werk’
