juli 2003
‘Groeifactor’ is een uitgave van Haifa met informatie over glastuinbouw in het algemeen en Multifeed in het bijzonder.
‘groeifactor’ de tweede editie Hierbij ontvangt u alweer de tweede editie van Groeifactor, de nieuwsbrief van Haifa. Zoals in elke nieuwsbrief staat ook nu weer een thema centraal. Ditmaal wordt de sturing van pH onder de loep genomen: wat is het effect van een hoge pH in het substraat en hoe kan deze worden gecontroleerd? Ë
en verder... Pagina 2 Sturing van de pH. Tekst en uitleg bij een soms ingewikkelde zaak.
Pagina 3 Open dag op ruim 11 ha tomaat, waar Multifeed wordt gebruikt. En verder: Een nieuw fris gezicht: de nieuwe lay-out van de zakken.
Multifeed ontwikkelingen: Het tweede Multifeed-seizoen is van start gegaan. Naast de bestaande tuinders heeft ook een groot aantal nieuwe tuinders dit jaar besloten te gaan profiteren van het gemak en de zekerheid van het Multifeed-concept. Het betreft zowel telers die voorheen vloeibare meststoffen gebruikten als telers die vaste meststoffen in zakgoed gebruikten. Het gemak ten opzichte van vaste meststoffen in zakgoed en de lagere kosten ten opzichte van vloeibare meststoffen zijn de twee belangrijkste beweegredenen tot overschakelen op het Multifeed-concept. Dankzij de vergaande automatisering blijkt na twee jaar ervaring, dat het systeem betrouwbaar en flexibel is. Uw gewenste voedingsrecept voor de A- en B-bak ligt binnen enkele minuten na verzending via de E-mail bij onze productielocatie in Dordrecht. Nog dezelfde dag wordt uw recept op de speciaal daarvoor ontwikkelde afvulinstallatie samengesteld. Op deze wijze maken we onze beloftes ten aanzien van levertijden en betrouwbaarheid waar. Na 1,5 jaar hebben we ook nieuwe inzichten verkregen ten aanzien van het werken met Multifeed. Een nog breder publiek kan hierdoor profiteren van de voordelen van Multifeed, want beperkte ruimte en een relatief klein areaal blijken vrijwel geen bottleneck meer te zijn. Op de laatste pagina vertellen enkele van uw collega’s hoe ze daar in de dagelijkse praktijk mee omgaan… Á 1
foto: Fa. C.G. van Winden in Zevenhuizen (Z-H)
Pagina 4 Collega’s over Multifeed. Telers delen hun persoonlijke ervaringen met u.
multifeed soluble fertilizers - flexible solutions
pH
sturing van de
De pH van het substraat is een veelbesproken onderwerp. Zoals weergegeven in figuur 1 heeft elk element een optimaal pH-traject waarbinnen de plant het makkelijk kan opnemen. Met name de opname van fosfaat en sporenelementen kan in het geding komen bij een te hoge pH. Maar sturing van de pH is niet altijd eenvoudig. U heeft de keuze uit drie sturingsmiddelen: pH van het druppelwater, gebruik van ammonium en vegetatief of generatief telen. Ë
pH van het druppelwater
Met een pH-regeling op uw unit kunt u de gewenste pH instellen tot een minimum van circa 5,2. Komt de pH onder dit niveau, dan is alle bicarbonaat (HCO3) uit uw druppelwater verdwenen. Dit betekent dat uw water niet meer is gebufferd. Een kleine toevoeging van zuur (H) leidt dan al snel tot pH-alarm. Indien uw uitgangswater erg veel bicarbonaat bevat kan dit minder stabiel worden. Een stabiel water is de beste uitgangssituatie voor een goede pH-regulering in het substraat. U kunt op eenvoudige wijze meten of u baat heeft bij voorzuren. Vang tijdens een druppelbeurt een geringe hoeveelheid water op en meet hiervan de pH. Deze zou overeen moeten komen met de ingestelde pH. Zet het opgevangen water weg en voer de meting na circa 12 uur nogmaals uit. Indien u niet-voorgezuurd water gebruikt en veel bicarbonaat in uw uitgangswater heeft, kan het zijn dat de pH tot 1,0 punt stijgt. Dit zonder interactie van de plant. Een ingestelde pH van bijvoorbeeld 5,6 is dan in werkelijkheid een pH van 6,6. Bij een vergelijkbaar meetresultaat is voorzuren aan te bevelen!
gebruik van ammonium
Door ammonium (NH4) te gebruiken zal de pH van het substraat dalen. Door nitrificatie (de omzetting van ammonium in nitraat) stijgt immers het aantal zuurdeeltjes. Daarnaast vindt beïnvloeding plaats doordat de plant ammonium opneemt. Ammonium is een kation (een positief geladen ion). Aangezien de plant in balans wil blijven zal het ook een kation afstoten: dit is een zuurdeeltje (H+). De concentratie zuurdeeltjes in het substraat zal stijgen, zodat de pH zal dalen. Het nadeel van ammonium is de negatieve invloed op bijvoorbeeld de opname van Calcium. Onder meer in tomaten is ammonium daardoor ook niet onbeperkt bruikbaar.
vegetatief of generatief telen Het substraat van een sterk vegetatief groeiend gewas zal een relatief hogere pH hebben dan dat van een generatief groeiend gewas. De plant neemt in een vegetatieve periode relatief veel nitraat op. Om in balans te blijven zal de plant naast dit anion ook relatief veel zuurdeeltjes opnemen of loogdeeltjes afstoten (OH-). In beide gevallen stijgt de pH. Een generatieve sturing daarentegen leidt tot pH-daling. Á
Figuur 1. pH-traject Beschikbaarheid van voedingselementen is afhankelijk van de pH. De breedte van de band geeft de opneembaarheid aan. (Naar: Lucas en Davis ‘61)
4,5
2
5,5
6,5
7,5
8,5
een nieuw, fris gezicht... Tijdens de Hortifair van 2002 heeft Haifa haar nieuwe bedrijfslogo gepresenteerd. Met deze verfrissing van haar identiteit loopt Haifa vooruit op de verdere optimalisering van haar activiteiten, die nog meer zullen inspelen op de behoeften van klanten in de vele landen waarin het concern actief is. Ë
Als onderdeel van de huisstijlverandering is nu ook het design van de zakken aangepast en in lijn gebracht met deze nieuwe stijl. Alle producten hebben een nieuw jasje gekregen. Hierbij presenteren we u de nieuwe vormgeving van de zakken van Multi-K GG, Multi-MKP, Multi-MAP en van de Multifeed big bags. Á
open dag op ruim 11 ha tomaat,
waar multifeed wordt gebruikt Op 21 juni j.l. opende Fa. C.G. van Winden in Zevenhuizen (ZH) de deuren van haar splinternieuwe kwekerij. Daarmee zijn de broers Wilfred en Vincent ook overgestapt naar een nieuwe teelt: paprika en vleestomaat hebben plaatsgemaakt voor trostomaten. Ook binnen deze volledig geautomatiseerde kwekerij is gekozen voor het gemak en de zekerheid van Multifeed. Ronald Valke, bemestingsspecialist van Agrifirm, heeft dit, in samenwerking met Haifa, doorgevoerd op het nieuwe bedrijf. De big bags met Multifeed-meststoffen worden gebruikt in een A- en B-bak van elk 10 kuub. Wekelijks bekijken de Van Windens de bemestingstoestand van het gewas en wordt een recept vastgesteld voor de nieuwe levering Multifeed. De open dag trok de 21e meer dan 2000 bezoekers. Á
uw Multifeed dealers
3
collega’s over multifeed: 1
In elke uitgave van ‘Groeifactor’ laten we een aantal tuinders aan het woord. Met hun positieve ervaringen over Multifeed zijn zij onze beste woordvoerders. Naast het grote voordeel ‘tijdwinst’ is Multifeed bedrijfseconomisch gezien de beste keuze. Uiteraard is dit afhankelijk van uw huidige situatie en bemestingssysteem in combinatie met het gewas dat u produceert. Voor tuinders die momenteel nog met vaste meststoffen werken is de investering minimaal. Voor gebruikers van vloeibare systemen en
5 3 2 4
zeker voor starters is het zeer lucratief om over te stappen op Multifeed. Deel mee in de winst en lees de ervaringen van uw collega’s. Ë
1
Dhr. van de Beukel (Simon Peppers VOF ) uit Berlicum: 4 ha paprika
Gemak ‘Mijn Multifeed-installatie is zeer eenvoudig, werkt makkelijk en is niet storingsgevoelig. Ik heb twee vierkante bakken van 10 m3, waarin roerders zijn geplaatst. De menging verloopt zo uitstekend.’ Á
2
Dhr. Roelofs (Gebroeders Roelofs) uit Wellerlooi: 1 ha trostomaten
Flexibel en betrouwbaar ‘Ondanks de kleine oppervlakte, kunnen we toch goed werken met Multifeed. We hebben 3 geïnvesteerd in een grote B-tank van 7,5 m . In deze tank lossen we een standaard B-big bag op: de moederoplossing. De oplossing pompen we over naar de bestaande 1.000 litertank. Zo kunnen we te allen tijde de nodige correcties doorvoeren.’ Á
3
Dhr. van den Berg (Fa. C.F. van den Berg & Zn) uit Made: 4 ha trostomaten
Snel en goedkoop ‘Ik heb met mijn heftruck weinig manoeuvreerruimte bij mijn mestbakken. Zowel de hoogte als de oppervlakte rond de bakken zijn minimaal. Vandaar dat ik boven de bakken een takel heb geconstrueerd. Met een palletwagen rijd ik de big bags naar mijn unit en met de takel hef ik ze boven de bakken. Makkelijk, snel en goedkoop.’ Á
4
Dhr. Raijmakers (Raijmakers Kwekerijen BV) uit Asten: 2,5 ha trostomaten
Fantastisch systeem ‘Het Lorry-systeem werkt fantastisch. De hoogte was zeer beperkt, minder dan 2,5 meter. Om toch met Multifeed te kunnen werken heb ik mijn bakken gedeeltelijk ingegraven. Boven mijn bakken heb ik een rollerbaan gemaakt, waarmee ik de big bags eenvoudig boven de juiste bak kan manoeuvreren.’Á
5
Dhr. van Dijk uit Berkel en Rodenrijs: 2 ha rozen
Eenvoud ‘Ik had genoeg van het sleuren met zakgoed. Vloeibaar vond ik te duur. Vandaar dat ik besloten heb om met Multifeed te starten. Met name de eenvoud van de installatie sprak me aan: gewoon twee grotere bakken en verder geen investeringen.’ Á
Haifa Chemicals Northern Europe Hi-Chem N.V., Generaal de Wittelaan 17/16, 2800 Mechelen, België Telefoon +32 (0)15 27 08 11, Fax +32 (0)15 27 08 15 E-mail: hichem@hichem.be Internet: www.haifachem.com