Azoty Tarnów to jedna z największych firm chemicznych w Europie Środkowej, tworząca silną Grupę Kapitałową, notowana na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych oraz rozpoznawalna marka nawozów, tworzyw konstrukcyjnych i nowoczesnych rozwiązań technologicznych, stosowanych na wszystkich kontynentach. To jednak tylko jeden, materialny wymiar – wystarczający, pod warunkiem, że uznamy, iż jedynym istniejącym bytem jest materia, a treścią liczby. Jeśli jednak na chwilę odrzucimy tę perspektywę, to wejdziemy na otwartą przestrzeń, gdzie – w miarę oddalania się od wskaźników i indeksów – te fizyczne elementy stracą barwę, staną się coraz mniej wyraźne. Odkryjemy, że podstawowym pierwiastkiem Zakładów Azotowych w Tarnowie-Mościcach S.A., a dawniej Państwowej Fabryki Związków Azotowych, jest kilka pokoleń tysięcy ludzi, którzy od 1927 roku tworzyli i nadal tworzą tożsamość tego miejsca. I nie ma w tym stwierdzeniu przesady lub sztucznego patosu. Kiedy w 1927 roku w odległości zaledwie kilku kilometrów od renesansowej tarnowskiej starówki i górującej nad nią od stuleci gotyckiej katedry pojawili się ludzie ze śmiałą ideą wzniesienia tu fabryki i osady dla tysięcy jej pracowników, było to pojęcie, którego nie wspierało żadne doświadczenie zmysłowe. Czasami wręcz „wydawało się anachronizmem lub paradoksem”, jak wspominał inicjator budowy, Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej Ignacy Mościcki (1926-1939). Każdy dzień protestował przeciwko wszelkiemu opóźnieniu lub bezwładowi. Idea wielkiego projektu i lepszego życia rozpaliła ogień wyobraźni tysięcy ludzi, którzy stworzyli pierwszy zespół budowniczych. Raz rozpoczętego procesu nie można było powstrzymać. Wyrastające kolosy wielkoprzemysłowej wyspy z dnia na dzień zmieniały krajobraz „spokojnych drewnianych wsi spoglądających zza zbóż i łąk”, wrastały w organizm pobliskiego miasta, które ze zdumieniem obserwowało triumf nowoczesności. Wszędzie panował „iście amerykański pośpiech, przypominający obrazki z życia poszukiwaczy złota”. Panowała też atmosfera, która na zawsze pozostała genius loci tego miejsca: „Odczuwało się tu potrzebę dostosowania piękna zewnętrznego do harmonii wewnętrznej” – pisał Ignacy Mościcki. 18 stycznia 1930 roku dokonano uroczystego otwarcia jednej z najnowocześniejszych w Europie lat 30. XX wieku fabryki. 85 lat historii udowodniło, że zwycięsko „przeszła przez ogień życia”, a dla ludzi i miejsca, w którym istnieje jest czymś więcej, niż fabryką produkującą i sprzedającą swoje wyroby.
Azoty Tarnów is one of the largest chemical companies in Central Europe leading a strong Capital Group listed on the Warsaw Stock Exchange as well as a recognized brand of fertilizers, construction plastics and modern technological solutions used on all continents. This, however, is merely the place’s material dimension – sufficient if we believe that the only existing state is matter with numbers as its substance. However, if we reject this view for a moment, we will step out to an open space where – as we move away from indicators and indices – these physical elements lose their hues and become blurred. We will discover that the basic element of Zakłady Azotowe in Tarnów Mościce S.A., previously Państwowa Fabryka Związków Azotowych consists of several generations of thousands of people who, since 1927, have been forging this place’s identity. There is not an exaggeration or artificial pathos in this statement. In 1927, when people with the daring idea of erecting a factory and settlement for thousands of its employees appeared within just a few kilometers from the Renaissance Tarnów old town and Gothic cathedral towering over it for centuries, it was a notion unsupported by any previous experience of the senses. At times “it appeared anachronistic and paradoxical”, as recalled by the construction’s initiator, the President of Poland, Ignacy Mościcki (1926-1939). Each day was a protest against any delays or inertia. The idea of a great project fired the imaginations of the thousands who comprised the first crew of builders. A process once begun could not be stopped. The sprouting giants of a large-scale industrial island changed the landscape of “peaceful wooden villages gazing over fields of grain and meadows” overnight, growing into the organism of the nearby town which watched this triumph of modernity. A “veritably American haste, reminiscent of images of the gold rush” reigned supreme. An atmosphere which was to become the genius loci of the place also hung in the air: “One could feel here the need to adapt external beauty to internal harmony” – Ignacy Mościcki wrote. On January 18, 1930, the grand opening ceremony of one of Europe’s 1930s’ most modern factories took place. 85 years of history served as testimony to its victorious „walk through the fire of life”, while for the people and the place where it exists, it is more than a factory merely producing and selling its products.
1
2
3
4
5
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
6
7
8
9
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
10
11
12
13
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
14
15
16
17
18
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
19
20
21
22
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
23
24
25
26
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
27
28
29
30
31
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
32
33
34
35
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
36
37
38
39
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
so
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
40
41
42
43
44
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
45
46
47
48
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
49
50
51
52
1
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
wt
r
cz
pt
so
nd
pn
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
tu
we
th
fr
sa
su
mo
www.azoty.tarnow.pl grafiki Zbigniewa Biela pochodzą z kolekcji Azotów Tarnów
limited edition © 2012 by publishing house & BTL agency