[PL] Trening uwagi słuchowej Tomatisa® w pigułce

Metoda Tomatisa® jest metodą pedagogiczną, która nie powinna być traktowana jako zabieg leczniczy ani forma diagnozy. Uczęszczanie na zajęcia Metodą Tomatisa® nie może być przyczyną zaprzestania leczenia w sensie medycznym bez konsultacji z lekarzem. Treść niniejszej broszury ma wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowi porady lekarskiej, ani nie jest środkiem zastępującym taką poradę.

Do prowadzenia zajęć Metodą Tomatisa® są uprawnieni wyłącznie specjaliści wskazani na stronie www.tomatis.com. Metoda Tomatisa® jest zastrzeżonym znakiem towarowym.

© 2020 TOMATIS DEVELOPPEMENT S.A.

TRENING UWAGI SŁUCHOWEJ TOMATISA® W PIGUŁCE

KILKA SŁÓW WPROWADZENIA

Sześćdziesiąt lat temu francuski laryngolog Alfred Tomatis opracował metodę przywracania umiejętności słuchania. Wspomniana metoda, której Tomatis poświęcił całe swoje życie, bazuje na specyficznych sesjach treningu sluchowego, podczas których głos osoby słuchającej lub wyselekcjonowane utwory muzyczne są przetwarzane w czasie rzeczywistym, dzięki czemu w sposób naturalny stymulują mózg, sprzyjając rozwojowi zdolności motorycznych, emocjonalnych oraz poznawczych.

“Możemy dobrze słyszeć, lecz źle słuchać.” Alfred Tomatis

Jest to możliwie dzięki tzw. neuroplastyczności, czyli zdolności tkanki mózgu do tworzenia nowych połączeń pod wpływem konkretnych, długotrwałych i powtarzających się bodźców. Po dziś dzień liczni badacze i naukowcy odwołują się do wyników pracy Alfreda Tomatisa, uważanego za pioniera współczesnej neuronauki, który podkreślił znaczenie systemu słuchowego w efektywnej stymulacji mózgu.

Od momentu powstania, Metoda Tomatisa® nigdy nie przestała być innowacyjna, aby oferować swoim użytkownikom jak najbardziej zaawansowaną technologię. Dziś działa dzięki kompaktowemu, lekkiemu i wydajnemu sprzętowi: urządzeniu TalksUp® w połączoniu ze słuchawkami Tomatis® Infinite. Sprzęt ten pozwala na odbycie w pełni zindywidualizowanego treningu uwagi słuchowej w gabinecie specjalisty lub w domu. Aby rozpocząć trening uwagi słuchowej wyposaż się już dziś w swoje osobiste słuchawki Tomatis® Infinite.

Metoda Tomatisa® jest metodą uzupełniającą i może być stosowana równolegle z innymi programami oraz metodami. Certyfikowany Praktyk/Konsultant Metody Tomatisa® może, w zależności od posiadanej specjalizacji, zaproponować indywidualny plan zajęć dostosowany do potrzeb podopiecznego.

O SESJACH W PIGUŁCE

SESJA 1

1

SESJA 2

SESJA 3

Wstępna konsultacja odbędzie się przed rozpoczęciem pierwszej 14-dniowej sesji i będzie trwała ok. 2 godzin. Podczas spotkania certyfikowany Praktyk/Konsultant Metody Tomatisa® przeprowadzi wywiad, w trakcie którego będzie zadawał pytania dotyczące problemów, z którymi zmaga się podopieczny (dorosły lub dziecko) oraz historii dotychczasowych działań w tym zakresie. Może również przeprowadzić test w celu określenia profilu słuchowego klienta. Spotkanie to służy zapoznaniu się z Metodą Tomatisa® oraz zdefiniowaniu celu i oczekiwań podopiecznego. Po zakończeniu każdej sesji Praktyk/Konsultant przeprowadzi ponowny wywiad, który w razie potrzeby umożliwi skorygowanie planu dalszych zajęć.

2

Z założenia czas trwania pełnego treningu słuchowego został opracowany na 14 dni, po 80 minut słuchania dziennie.

Sesje odbywają się stacjonarnie (w gabinecie lub w domu) przy pomocy urządzenia TALKSUP®. Na każdą sesję składa się cykl utworów muzycznych dobranych przy uwzględnieniu profilu słuchowego podopiecznego. Z czasem plan zajęć ewoluuje w kierunku wdrożenia fazy aktywnej, polegającej na wprowadzeniu elementów pracy z własnym głosem w formie czytania i/lub powtarzania.

3

Po zakończeniu pierwszej 14-dniowej sesji nastąpi przerwa trwająca przynajmniej 4 tygodnie. Czas trwania przerwy będzie się wydłużał po każdej kolejnej sesji. Praktyk/Konsultant może zalecić w trakcie przerw pracę z programami « Follow-Up » lub treningiem słuchowo-głosowym za pośrednictwem słuchawek Infinite i/lub pracę ze słuchawkami Soundsory®.

Plan zajęć Plan każdej sesji jest personalizowany przez Praktyka/Konsultanta Metody Tomatisa® pod kątem profilu słuchowego podopiecznego oraz celu, jaki podopieczny chce osiągnąć, w związku z czym może się znacznie różnić od planu opracowanego dla innego podopiecznego.

Personalizacja dotyczy także liczby i czasu trwania poszczególnych sesji, jak również przerw między sesjami.

KONSULTACJE I SESJE INDYWIDUALNE Pierwsza konsultacja trwa 1½ - 2 godziny. W jej trakcie Praktyk/Konsultant będzie korzystał z określonych narzędzi testowych i zaproponuje podopiecznemu poddanie się testom opracowanym pod kątem Metody Tomatisa®. Ich celem jest określenie profilu słuchowego podopiecznego, spersonalizowanie planu zajęć, a w przyszłości – ocena postępów.

Test Tomatis® Listening Test, czyli TLT

Test Tomatis® Evaluation Database, czyli TED

Test uwagi słuchowej pokaże w jaki sposób klient odbiera komunikaty dźwiękowe. Podczas testu bodziec dźwiękowy będzie przekazywany poprzez przewodnictwo kostne lub powietrzne. W zależności od drogi przekazu klient będzie sygnalizował odbiór bodźca werbalnie lub gestykularnie. Każde ucho będzie badane oddzielnie, a zsumowane testy umożliwią stworzenie profilu słuchowego.

Test TED ma formę kwestionariusza i został opracowany pod kątem profilowania dzieci. Na test składa się seria pytań o charakterze psychologiczno-pedagogicznym dotyczących dziecka, na które będą odpowiadali opiekunowie. Udzielenie odpowiedzi na wszystkie pytania z kwestionariusza zajmie ok.20 minut i pozwoli Praktykowi/Konsultantowi określić problem, a w przyszłości ocenić postępy.

W czasie treningu sluchowego klientowi proponuje sie kilka dodatkowych konsultacji, których celem jest określenie klucza umożliwiającego osiągnięcie założonych celów poprzez spersonalizowanie programu sluchowego w oparciu o wyniki testów, osobiste odczucia klienta oraz zaobserwowane postępy.

SESJE

Sesje słuchowe (faza pasywna) Większość sesji odbywa się w fazie pasywnej, polegającej na odsłuchiwaniu utworów muzycznych, głównie autorstwa Mozarta, filtrowanych i modulowanych w czasie rzeczywistym. Muzyka jest emitowana poprzez przewodnictwo kostne za pomocą specjalnych słuchawek. Klient będzie odbierał kontrasty dźwiękowe w zakresie tembru oraz natężenia, przy jednoczesnej niezmienności rytmu i melodii. Kontrasty zadziałają na mózg jak naturalny stymulant, usprawniając tym samym umiejętność słuchania.

Liczba, czas trwania oraz rodzaj dobranych utworów są ustalane indywidualnie, w oparciu o profil słuchowy oraz założone cele.

PRZERWY

Sesje słuchowe (faza aktywna)

Pomiędzy poszczególnymi sesjami będą następowały kilkutygodniowe przerwy w zajęciach.

Taka przerwa nazywana jest „fazą integracyjną”. Po zakończeniu każdej przerwy, a przed rozpoczęciem kolejnej sesji będą przeprowadzane testy oraz okresowe wywiady.

W trakcie zajęć w fazie aktywnej klient będzie czytać, powtarzać, rozmawiać albo śpiewać, podczas gdy głos będzie stale modulowany i emitowany w zależności od ustawień. Dzięki temu podopieczny będzie słyszał swój własny głos w zmodyfikowanej formie w czasie rzeczywistym.

Dopuszczalne w trakcie sesji aktywności zależą od profilu słuchowego podopiecznego oraz założonych celów.

ZALECENIA I DOBRE PRAKTYKI PRZED ROZPOCZĘCIEM ZAJĘĆ ● ●

●

● ●

o

Zarezerwuj sobie czas umożliwiający odsłuchanie wszystkich utworów zaplanowanych na dany dzień.

Sprawdź, czy urządzenie jest naładowane, aby uniknąć niepożądanych przerw.

Upewnij się, że pałąk słuchawek dobrze przylega do czaszki, aby zapewnić odpowiedni przekaz dźwięku poprzez przewodnictwo kostne.

Upewnij się, że słuchawki są założone prawidłowo (tzn. prawa na prawe ucho, lewa na lewe).

Ustaw głośność tak, aby nie odczuwać dyskomfortu, lecz nie za cicho, ani niezbyt głośno. Jeśli ustawiasz głośność dla kogoś upewnij się, czy macie podobny próg wrażliwości na odbierane dźwięki.

Nie rozpoczynaj odsłuchiwania w porze, w której zwykle kładziesz się spać.

W TRAKCIE ZAJĘĆ Sugerujemy, aby w trakcie odsłuchiwania nie wykonywać czynności wymagających koncentracji i generujących stres. W zależności od osoby mogą to być zupełnie różne czynności, np. niektórzy uwielbiają układać puzzle, a inni tego nie lubią, więc w ich przypadku będzie to czynność generująca stres. W trakcie sesji dziennej można wykonywać różne czynności lub słuchać bezczynnie. ● ●

●

o o o

Można się ruszać, spacerować lub tańczyć.

Można rysować, malować lub wykonywać inne czynności o charakterze kreatywnym z zakresu sztuki i rękodzieła.

Można grać w karty, gry planszowe, układać puzzle lub Lego®.

Nie można żuć gumy, ani jeść.

Nie można patrzeć na ekran (TV, komputera lub telefonu).

Nie można słuchać programów w trakcie podróży (samochodem, autobusem lub pociągiem).

PORADY DLA RODZICÓW I OPIEKUNÓW Oswojenie dziecka ze słuchawkami i programami.

Oswojenie dziecka z odsłuchiwaniem programów.

Aktywności podczas zajęć z dzieckiem.

Sposób działania przewodnictwa kostnego jest bardzo intrygujący. Należy wyjaśnić dziecku, iż transmisja dźwięku do naszego mózgu jest możliwa nie tylko poprzez uszy, ale również kości. Na początku wystarczy dać dziecku do potrzymania pałąk słuchawek, aby mogło poczuć wibracje na dłoni. Następnie można go przyłożyć do głowy dziecka i poprosić, żeby zatkało uszy, aby mogło poczuć transmisję dźwięku przez kość czaszki. Należy wyjaśnić, iż dzięki przewodnictwu kostnemu nawiązujemy bezpośrednie połączenie z mózgiem z pominięciem uszu. Kontrasty dźwiękowe mogą zaskoczyć, dlatego aby dziecko lepiej zrozumiało ich działanie można w ramach zabawy umówić się, iż przez pierwsze kilka minut będzie w jakiś sposób sygnalizowało zmiany, które usłyszy. Trzeba wyjaśnić, że mózg jest bardzo wrażliwy na te zmiany i są one najlepszym sposobem na jego pobudzenie, podobnie jak np. pstryknięcie palcami natychmiast przykuwa uwagę znajdujących się w pobliżu osób.

Założenie słuchawek na własną głowę jest świetnym sposobem na wzbudzenie zainteresowania dziecka.

Taka demonstracja ma działanie motywujące, a jednocześnie uspokajające – widok opiekuna ze słuchawkami na głowie z pewnością wpłynie na poczucie komfortu dziecka w zakresie ich użytkowania.

Dzięki słuchawkom bezprzewodowym możliwy jest również wspólny udział dziecka i opiekuna w zajęciach (choć w tej kwestii należy uprzednio skonsultować się z Praktykiem/Konsultantem). W ten sposób opiekun pokazuje dziecku, iż nie jest osamotnione w podejmowaniu wysiłku związanego z udziałem w codziennych zajęciach oraz, że zajęcia są dla wszystkich.

W dzisiejszym zabieganym świecie codzienne zajęcia to świetna okazja do spędzenia czasu z dzieckiem. Warto zaplanować aktywności, które sprawiają mu najwięcej przyjemności, np. malowanie, rysowanie, układanie klocków lub konstrukcji z Lego®, aczkolwiek trzeba brać pod uwagę przede wszystkim potrzeby dziecka i nie zmuszać do aktywności, jeśli woli w tym czasie pobyć samo ze sobą.

POSTAWA W TRAKCIE CZYTANIA W zależności od ułożenia naszego ciała, tembr oraz rytm głosu mogą znacząco się zmieniać, co wpływa również na jego barwę oraz to, jak się słyszymy. Poniższe wskazówki pomogą zoptymalizować efektywność ćwiczeń polegających na czytaniu i powtarzaniu.

DOROŚLI

DZIECI Głowa: powinna znajdować się w swobodnej pozycji nad kręgosłupem, tak jakby była jego przedłużeniem!

Usta: nie nadwyrężając karku, należy wysuwać usta do przodu, tak jakbyśmy chcieli dotknąć nimi mikrofonu!

Brzuch: należy oddychać spokojnie, tak aby przepona umożliwiała swobodny ruch powłok brzusznych w przód i w tył, jak fale na morzu!

Plecy: należy siedzieć tak, aby plecy nie były zaokrąglone, a jednocześnie nie dociskać zbyt mocno odcinka lędźwiowego do oparcia krzesła, tak jakbyśmy mieli ogon kangura i siedzieli na nim! .

Stopy: obie stopy powinny stabilnie i płasko stać na ziemi, w odległości na szerokość bioder, tak jakby były korzeniami, którymi wrastamy w ziemię!

Dzieciom najłatwiej będzie przyjąć właściwą postawę, gdy wyobrażą sobie, że są drzewem – ich stopy są korzeniami wrastającymi w ziemię, plecy pniem, a głowa koroną. Imitujemy padający na drzewo deszcz, a potem sugerujemy, że drzewo rośnie, rośnie i rośnie!

CZEGO SŁUCHAMY Utwory muzyczne. W trakcie sesji odtwarzane są głównie fragmenty dzieł Mozarta. Cenione i znane na całym świecie utwory Mozarta są niezwykle dynamiczne i harmoniczne, a więc doskonale nadają się do dynamicznego filtrowania. Pozostałe utwory stosowane w programach to walce, rymowanki oraz chorały gregoriańskie.

Kontrast dźwiękowy (filtrowanie dynamiczne). Mózg jest szczególnie wrażliwy na niespodziewane, zaskakujące zmiany. W trakcie sesji w ramach Metody Tomatisa® tonacja, tembr oraz natężenie dźwięku zmieniają się w nieprzewidywalny dla mózgu sposób, kreując tym samym element zaskoczenia. W reakcji na wspomniane zmiany pobudzony mózg skupia się na ich wychwytywaniu, co sprzyja rozwojowi umiejętności koncentracji. Niebieskie i zielone światełka migające na przemian na urządzeniu sygnalizują modyfikacje dźwięku powodowane przez filtr dynamiczny.

Transmisja dźwięku. Dźwięk jest falą wywołującą wibracje. Gdy owe wibracje rozchodzą się w powietrzu, mówimy o przewodnictwie powietrznym. Z natury odbieramy dźwięki zewnętrzne drogą powietrzną (np. gdy słuchamy muzyki przy użyciu słuchawek), ale ich przekaz jest możliwy również poprzez kości. Kiedy na przykład zatkamy uszy lub położymy dłoń na czubku głowy i coś powiemy nadal odbieramy dźwięk. W przypadku przekazu takiego typu mówimy o przewodnictwie kostnym. W trakcie sesji Metodą Tomatisa® muzyka (lub głos) są przekazywane zarówno poprzez przewodnictwo powietrzne, jak i kostne. Symultaniczny przekaz drogą kostną wzmacnia odbiór dźwięku przekazywanego do mózgu drogą powietrzną i ułatwia jego analizę.

Prawouszność. To, co odbieramy lewym uchem jest przekazywane do prawej półkuli mózgu, zaś to, co odbieramy prawym uchem trafia do półkuli lewej, przy czym jedno ucho zwykle dominuje. W zależności od tego, które to ucho analiza bodźców przez mózg przebiega w inny sposób, co może mieć wpływ na to, jak przetwarzamy docierające do nas informacje. Dziś wiemy, że dominacja prawego ucha ma znaczenie w kontekście umiejętności uczenia się i komunikowania. Dzięki konkretnym ustawieniom programów w Metodzie Tomatisa®, modulującym natężenie dźwięku w każdym uchu, możliwa jest regulacja lateralizacji na prawe ucho. Praca Metodą Tomatisa® nad lateralizacją słuchową nie jest jednak niezbędna w każdym przypadku.

Praca z głosem matki. Płód zaczyna słyszeć głos matki przekazywany w postaci wibracji biegnących po kręgosłupie około 18 tygodnia ciąży. Wraz z rozwojem przyswaja sobie charakterystyczne cechy głosu matki, takie jak tembr, natężenie, rytm oraz tonację. Głos matki jest dla płodu głównym źródłem stymulacji sensorycznej. W niektórych szczególnych przypadkach (i kiedy jest to możliwe) Praktyk/Konsultant Metody Tomatisa® może poprosić o nagranie głosu matki, który po przepuszczeniu przez dynamiczny filtr może być wykorzystywany podczas sesji.

JAKIE TO UCZUCIE?

Metoda Tomatisa® jest nieinwazyjną metodą stymulacji sensorycznej o charakterze naturalnym i bez względu na dobrane przez Praktyka/Konsultanta programy nie niesie ze sobą ryzyka utraty słuchu. Uszy to niezwykle potężne narzędzie przetwarzania komunikatów sensorycznych, bezpośrednio zintegrowane z mózgiem. Ogólnym celem zajęć Metodą Tomatisa® jest swoista gimnastyka mózgu poprzez optymalizację potencjału uszu, jednak odczucia poszczególnych osób, wiążące się z nastrojem, poziomem energii oraz koncentracją, mogą znacząco się różnić w zależności od osobistych predyspozycji. Poniższe opisy pomogą zrozumieć procesy towarzyszące zmianom zachodzącym na płaszczyźnie naszej podświadomości w efekcie sesji Metodą Tomatisa®.

● Metoda Tomatisa® to proces. Jej ogólnym celem jest usprawnienie pracy mózgu poprzez stopniową mobilizację do przetwarzania bodźców sensorycznych. Osiągnięcie zadowalających efektów, podobnie jak w przypadku wszystkich procesów o charakterze szkoleniowym, wymaga czasu oraz powtarzalności, której mogą towarzyszyć uczucia zniechęcenia i zmęczenia. ● Metoda Tomatisa® to trening mięśniowy. Praca naszych uszu zależy od mięśni, które są najmniejszymi, a jednocześnie najszybszymi mięśniami w całym ludzkim ciele. Celem Metody Tomatisa® jest rozwinięcie pełnego potencjału mięśni ucha, więc pod koniec zajęć niektóre osoby mogą odczuwać fizyczne zmęczenie. Z kolei na innych zajęcia mogą podziałać jak przysłowiowy zastrzyk energii. ● Metoda Tomatisa® to trening stymulacji sensorycznej. Pamiętamy, iż dźwięk to fala wywołująca wibracje. Rolą ucha wewnętrznego jest konwertowanie tych wibracji na impulsy elektryczne. Utwory muzyczne składające się na programy Metody Tomatis® emitują głównie wysokie częstotliwości, które szczególnie silnie stymulują mózg. I znowu – intensywna stymulacja może mieć działanie usypiające lub pobudzające. ● Metoda Tomatisa® to program o charakterze psychoedukacyjnym. Kolejnym celem zajęć jest wsparcie mózgu w zakresie sprawniejszej analizy komunikatów sensorycznych. Analiza ta ma szczególne znaczenie w wymiarze emocjonalnym, ponieważ wszyscy przetwarzamy tego typu komunikaty w oparciu o własne doświadczenia i uczucia. W miarę postępów w nauce dobrego słuchania możemy odczuwać dyskomfort spowodowany komunikatami sensorycznymi, które nasz mózg uczy się przetwarzać, szczególnie w sytuacjach, kiedy mamy do czynienia z zupełnie nowymi emocjami, które trudno nam zrozumieć i opisać słowami. Tego typu sytuacje mogą generować stres i irytację. Zjawisko to nazywa się “dezorganizacją przed reorganizacją.”

Doświadczanie jednego lub kilku z opisanych doznań jest powiązane ze zwiastującym progres tworzeniem się nowych ścieżek neuronowych. To właśnie dlatego ukończenie całej sesji jest tak ważne, podobnie jak dzielenie się wrażeniami z prowadzącym Praktykiem/Konsultantem, który w razie potrzeby może w każdej chwili wprowadzić zmiany w planie zajęć. Jeśli dyskomfort jest zbyt duży, sugerujemy czasowe przerwanie sesji i omówienie sytuacji z Praktykiem/Konsultantem.

JAK ROZPOCZĄĆ TRENING ?

KROK 1

ZACZNIJ ZE SŁUCHAWKAMI TOMATIS® INFINITE

Tomatis® Infinite to osobiste słuchawki do Metody Tomatisa®. Zawierają one m.in. uniwersalny program przygotowawczy “Warm-up”, który zapewni Ci łagodną i skuteczną stymulację jeszcze przed rozpoczęciem zasadniczego programu stworzonego przez specjalistę. Słuchawki Infinite posiadają komplet funkcji niezbędnych do realizacji indywidualnego treningu słuchowego Tomatisa®.

ZAMÓW SWOJE SŁUCHAWKI

KROK 2

SKONTAKTUJ SIĘ Z WYBRANYM SPECJALISTĄ

Aby w pełni skorzystać z zalet Metody Tomatisa®, po otrzymaniu osobistych słuchawek Tomatis® Infinite, należy skontaktować się z jednym z naszych specjalistów. Osoba ta dokona szczegółowej oceny profilu i oczekiwań oraz zaproponuje całkowicie zindywidualizowany program. Sesje słuchowe przeprowadza się przez podłączenie słuchawek Tomatis® Infinite do urządzenia TalksUp® udostępnionego przez specjalistę.

ZNAJDŹ SPECJALISTĘ

KROK 3

WZMACNIAJ SWOJE POSTĘPY

Tomatis® Infinite zawierają dwa programy utrwalające, które wydłużają i wzmacniają efekty stymulacji, umożliwiając tym samym osiągnięcie optymalnych i trwałych rezultatów. Wyposażone są również w funkcję bezpośredniego przetwarzania głosu, która znacząco wpływa na zdolność uczenia się, a także jakość mowy i komunikacji.

Wbudowane programy i funkcje słuchawek Infinite mają charakter uniwersalny i są przystosowane dla każdego.

DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ

www.tomatis.com