İLKÖĞRETİM 4. SINIF
Rahime BAĞCI İlknur EROĞLU
KARTOPU YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET LİMİTET ŞİRKETİ Dr. Faik Muhittin Adam Cad. Nu.: 38/104 Konak - İZMİR Telefon: (0 232) 425 79 63 / Belgegeçer: (0 232) 489 37 37 / www.kartopuyayincilik.com
ISBN 978 - 975 - 8550 - 32 - 6 Sertifika Numarası - 18125
© Bu kitabın her hakkı saklıdır ve Kartopu Yayıncılık Sanayi ve Ticaret Limitet Şirketine aittir. İzin alınmaksızın yazı, resim, soru ve şekilleri elektronik ya da mekanik yollarla hiçbir şekilde alıntı yapılamaz, çoğaltılamaz, basılamaz.
Editör Hasan PAÇAL - Funda PAÇAL - Alim BAYDAR Yazarlar Rahime BAĞCI İlknur EROĞLU Görsel Tasarım Emel SARI - Ozan SARI - Mete ERDEN Baskı İzmatsan Basım Yayıncılık Ambalaj San. ve Tic. Ltd. Şti. Barbaros Mah. 5301 Sokak Nu: 26 Bornova / İZMİR Sertifika No: 28778 İzmir - 20 Ağustos 2015
2
İSTİKLÂL MARŞI Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak;
Bastığın yerleri “toprak!” diyerek geçme, tanı:
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.
Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı.
O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak;
Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı:
O benimdir, o benim milletimindir ancak.
Verme, dünyaları alsan da, bu cennet vatanı.
Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl!
Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki fedâ?
Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl?
Şühedâ fışkıracak toprağı sıksan, şühedâ!
Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl...
Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Huda,
Hakkıdır, Hakk’a tapan, milletimin istiklâl!
Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüdâ.
Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım.
Ruhumun senden, İlâhi, şudur ancak emeli:
Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım!
Değmesin mabedimin göğsüne nâmahrem eli.
Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım.
Bu ezanlar-ki şahadetleri dinin temeli-
Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım.
Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli.
Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar,
O zaman vecd ile bin secde eder - varsa - taşım,
Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var.
Her cerîhamdan, İlâhi, boşanıp kanlı yaşım,
Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar,
Fışkırır ruh-ı mücerred gibi yerden na’şım;
“Medeniyet!” dediğin tek dişi kalmış canavar?
O zaman yükselerek arşa değer belki başım.
Arkadaş! Yurduma alçakları uğratma, sakın.
Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl!
Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın.
Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl.
Doğacaktır sana va’dettiği günler Hakk’ın...
Ebediyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl:
Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın.
Hakkıdır, hür yaşamış, bayrağımın hürriyet; Hakkıdır, Hakk’a tapan, milletimin istiklâl!
Mehmet Âkif ERSOY
3
Mustafa Kemal ATATÜRK
4
.......................................İÇİNDEKİLER....................................... 1. TEMA
BİREY VE TOPLUM
Bölüm 1 ............................................................................................................................................................. 7 Test 1 .................................................................................................................................................................. 9 Bölüm 2 ........................................................................................................................................................... 13 Test 2
........................................................................................................................................................... 15
Bölüm 3 ........................................................................................................................................................... 19 Test 3
........................................................................................................................................................... 21
2. TEMA
ATATÜRK
Bölüm 4 ........................................................................................................................................................... 25 Test 4
........................................................................................................................................................... 27
Bölüm 5 ........................................................................................................................................................... 31 Test 5
........................................................................................................................................................... 33
Bölüm 6 ........................................................................................................................................................... 37 Test 6
........................................................................................................................................................... 39
3. TEMA
ÜRETİM, TÜKETİM VE VERİMLİLİK
Bölüm 7 ........................................................................................................................................................... 43 Test 7
........................................................................................................................................................... 45
Bölüm 8 ........................................................................................................................................................... 49 Test 8
........................................................................................................................................................... 51
Bölüm 9 ........................................................................................................................................................... 55 Test 9
........................................................................................................................................................... 57
4. TEMA
YENİLİKLER VE GELİŞMELER
Bölüm 10......................................................................................................................................................... 61 Test 10 ........................................................................................................................................................... 63 Bölüm 11......................................................................................................................................................... 67 Test 11 ........................................................................................................................................................... 69 Bölüm 12......................................................................................................................................................... 73 Test 12 ........................................................................................................................................................... 75
5
5. TEMA
SAĞLIK VE ÇEVRE
Bölüm 13......................................................................................................................................................... 79 Test 13 ........................................................................................................................................................... 81 Bölüm 14......................................................................................................................................................... 85 Test 14 ........................................................................................................................................................... 87 Bölüm 15 ......................................................................................................................... 91 Test 15 ........................................................................................................................... 93 6. TEMA
GÜZEL SANATLAR
Bölüm 16 ......................................................................................................................... 97 Test 16 ........................................................................................................................... 99 Bölüm 17 ....................................................................................................................... 103 Test 17 ......................................................................................................................... 105 Bölüm 18 ....................................................................................................................... 109 Test 18 ......................................................................................................................... 111 7. TEMA
DEĞERLERİMİZ
Bölüm 19 ....................................................................................................................... 115 Test 19 ......................................................................................................................... 117 Bölüm 20 ....................................................................................................................... 121 Test 20 ......................................................................................................................... 123 Bölüm 21 ....................................................................................................................... 127 Test 21 ......................................................................................................................... 129 8. TEMA
EĞİTSEL VE SOSYAL ETKİNLİKLER
Bölüm 22 ....................................................................................................................... 133 Test 22 ......................................................................................................................... 135 Bölüm 23 ....................................................................................................................... 139 Test 23 ......................................................................................................................... 141 Bölüm 24 ....................................................................................................................... 145 Test 24 ......................................................................................................................... 147 Genel Değerlendirme ..................................................................................................... 151 Cevap Anahtarları ........................................................................................................... 156
6
TÜRKÇE
BİREY VE TOPLUM
1. TEMA
BÖLÜM 1 • ÇÖZÜMLÜ AÇIKLAMALI SORULAR 1. Aşağıdaki sözcüklerden hangisi alfabetik sıralamada baştan ikinci olur? A) Ölçüt
B)Sepet
C) Gelenek
D)Çorak
4. Aşağıdaki tümcelerin hangisinde altı çizili sözcük gerçek anlamda kullanılmıştır? A) Bilgisayar alınınca havalara uçtu. B) Babasına boş gözlerle baktı. C) Mete'nin davranışı beni yıktı. D) Boş kutuları kaldırdım.
Çözüm: Sözcüklerin baş harfini alfabetik sıraya koyduğumuzda "ç, g, ö, s" sırası oluşur. Buna göre baştan ikinci sırada "gelenek" sözcüğü yer alır. Doğru yanıt "C" seçeneğidir.
Çözüm: Uçtu, boş, yıktı sözcükleri gerçek anlamlarının dışında kullanılmıştır. D seçeneğindeki altı çizili olan “boş” sözcüğü, kutuların içinde bir şey olmadığını belirten gerçek anlamında kullanılmıştır. Doğru yanıt “D” seçeneğidir.
2. Aşağıdaki sözcüklerin hangisi alfabetik sıralamada en sonda yer alır? A) Deri
B) Derleme
C) Derce
D) Derhal Bilgi Notu: Sözcüklerin ilk akla gelen, herkes tarafından bilinen, sözlükte ilk yazılan anlamına gerçek anlam denir. Örnek: Evler, depremde yıkıldı.
Çözüm: Hepsinin birinci, ikinci, üçüncü harfleri aynı olduğu için dördüncü harflerine bakılır. Alfabetik sıralamada dördüncü harfler "c, h, i, l" olarak sıralanır. Buna göre dördüncü harfi "l" olan "derleme" sözcüğü en sonda yer alır. Doğru yanıt "B" seçeneğidir.
5. Aşağıdaki tümcelerde, altı çizili sözcüklerden hangisi mecaz anlamda kullanılmıştır?
3. “Döner - dönüş - dört - dördüz” Alfabetik sıralamada hangi sözcük sırayı bozuyor? A) Döner
B) Dördüz
C) Dört
D) Dönüş
A) Arkadaşının yaptığı harekete kırıldı. B) Top, okulun camını kırdı. C) Oduncu bahçedeki odunları kırdı. D) Elinden düşen bardak kırıldı. Çözüm: "Kırılmak" sözcüğü bir veya bir çok parçaya ayrılmak demektir. B, C ve D seçeneklerinde bu anlamda kullanılmıştır. A seçeneğindeki “kırılmak” incinmek, üzülmek, gücenmek anlamında kullanılmıştır. Bu mecaz anlamdır. Doğru yanıt “A” seçeneğidir.
Çözüm: Alfabetik sıralamada “dört” “dördüz”den sonra gelir. Sıralamayı “dört” bozmaktadır. Doğru yanıt “C” seçeneğidir. Bilgi Notu: Alfabeyi incelediğimizde harflerin belirli bir sıraya göre dizildiğini görürüz. Harflerin bu şekilde dizilmesine alfabetik sıra denir. Sözcükler; sözlükte, imla kılavuzunda, ansiklopedide alfabetik sıraya göre dizilirler. Böylece aranılan sözcük kolayca bulunur. Uyarı : Sözlükteki sıralamada küçük harfler önce gelir. Örneğin; bandırma (ceviz sucuğu), Bandırma (ilçe adı)
Bilgi Notu: Bir sözcüğün, gerçek anlamından uzaklaşarak, yeni anlam kazanmasına mecaz anlam denir. Örnek: Kitapları taşırken kolum koptu. “Koptu” sözcüğü mecaz anlamda kullanılmıştır. Kolunun çok ağrıdığını anlatıyor. Örnek: Ayşe’nin sözleri kalbimi kırdı. 7
TÜRKÇE
BİREY VE TOPLUM
1. TEMA
BÖLÜM 1 • ÇÖZÜMLÜ AÇIKLAMALI SORULAR 6. “Atatürk sayesinde hürriyetimize kavuştuk.” tümcesinde altı çizili sözcüğün eş anlamlısı hangisidir? A) Serbest B) Özgürlük C) Kurtuluş D) İstikbal
8. Aşağıdaki hangi tümcenin sonuna nokta konulur? A) Bayramda Niğde’ye gidecek misiniz B) Eyvah, cam kırıldı C) Öyle güzel gözleri vardı ki D) Kitap okumak en güzel alışkanlıktır Çözüm: A seçeneğinde soru işareti, B seçeneğinde ünlem işareti, C seçeneğinde üç nokta, D seçeneğinde ise nokta konulur. Doğru yanıt “D” seçeneğidir.
Çözüm: Hürriyet sözcüğünün eş anlamlısı özgürlüktür. Doğru yanıt “B” seçeneğidir. 7. “Arabanın Ali’ye çarpmasına tanık olduk.” Altı çizili sözcüğün eş anlamlısı aşağıdaki tümcelerin hangisinde vardır?
9. “Pazar günü pikniğe gideceğiz” tümcesinin sonuna hangi noktalama işareti gelmelidir?
A) Sokaktaki kavgayı gördüm. B) Onur’un, Ayşe’yi düşürmesine şahit oldum. C) Arabaların çarpışmasını izledik. D) Bilgisayarda araştırma yaptık. Çözüm: A, C ve D seçeneklerinde tanık sözcüğünün eş anlamlısı yoktur. Tanık; gördüğünü, bildiğini anlatan, bilgi veren kimse anlamındadır. Şahit, tanık sözcüğünün eş anlamlısıdır. Doğru yanıt “B” seçeneğidir.
A) ?
B) !
C) .
D) ;
Çözüm: Tümce bitmiş, anlatmak istediğini anlatmıştır. Tümce bitince nokta konulur. Doğru yanıt “C” seçeneğidir. 10. “11 Haziran Pazar günü birinci işimiz saat 17 30’da sinemaya gitmek.” tümcesinde hangi yere nokta konulmalıdır?
Bilgi Notu: Yazılışları ve okunuşları farklı olduğu hâlde, anlamları aynı olan sözcüklere eş anlamlı sözcükler denir. Islak - Yaş Amaç – Gaye Sağlık - Sıhhat Ödül – Mükafat Şans - Talih Siyah – Kara Özen - İtina Kaygı – Endişe Zaman - Vakit Netice – Sonuç Oy - Rey Görev – Vazife Namzet – Aday Okul – Mektep Mühim – Önemli Hayal – Düş Kuşku – Şüphe Misafir – Konuk Kalp – Yürek Yaşam – Hayat Kelime – Sözcük Yurttaş – Vatandaş Cümle – Tümce
A) 11.
B) Birinci.
C) Haziran.
D) 17.30
Çözüm: A, B ve C seçeneklerindeki yerlere nokta konulmaz. Saatleri yazarken nokta konulur. Doğru yanıt “D” seçeneğidir. Bilgi Notu: Tümcenin bittiğini anlatmak için tümce sonuna konulan, kalemin ucunun kâğıt üzerinde bıraktığı ize nokta denir. Tarihleri, saatleri, sıra bildiren sayıları yazarken nokta kullanırız. Örnek: Aile en küçük topluluktur. 26.02.2010 16.30 3. (üçüncü)
8
TÜRKÇE
BİREY VE TOPLUM
1. TEMA
TEST - 1 1.
Kelime
Kolye
Kaşık
Kundak
Keten
Kanepe
Yukarıdaki sözcükler alfabetik sıraya göre sıralandığında baştan üçüncü sözcük aşağıdakilerden hangisi olur? A)
Keten
B)
Kanepe
C)
Kaşık
D)
Kelime
Özen Zaman
C) 5
D) 4
A) B) C) D)
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 5 ve 6. soruyu incele. 3.
1. kaydırak
4. kaykay
2. kayısı
5. kaynak
7. “Uyanmak” sözcüğü hangi tümcede gerçek anlamıyla kullanılmamıştır? A) Erken uyanmak için saati kurdum. B) Gece uyanınca, uykum kaçtı. C) Parası eksik çıkınca uyandı. D) Annem geç yatsa da erken uyanır. Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 1, 4. soruyu incele.
Yukarıdaki sözcüklerden hangisi alfabetik sıralamayı bozmuştur? B) kaykay
C) kayısı
D) kaymak
Şaşkınlıktan gözleri yerinden fırladı. İlkem, yıldızları izledi. Ankara’ya kar yağdı. Tabağımdaki meyveleri yedim.
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 1, 5. soruyu incele.
3. kaymak
A) kaydırak
D) Kitap okumalıyım
6. Aşağıdaki tümcelerde altı çizili sözcüklerden hangisi mecaz anlamda kullanılmıştır?
Uçurtmanın kuyruğuna asılı sözcüklerden kaç tanesinin eş anlamlısı vardır? B) 2
C) Kapıyı
A) Ayakkabı bağlarımı çözdüm. B) Hayatın anlamını çözdüm. C) Seni çözmek zor bir iş. D) Sorunlarımızı konuşarak çözeriz. Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 1, 4. soruyu incele.
Islak
A) 3
B) Fakat
5. “Çözmek” sözcüğü aşağıdaki tümcelerin hangisinde gerçek anlamıyla kullanılmıştır?
2.
Şans
A) Ben bugün
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 1, 9. soruyu incele.
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 1, 1 ve 2. soruyu incele.
Sağlık
Ben noktayım. Bitmiş tümcelerin sonunda kullanılırım. Beni hangi tümcenin sonuna koyarsın?
4.
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 1, 2. soruyu incele. 9
TÜRKÇE
BİREY VE TOPLUM
1. TEMA
TEST - 1 8. “Yaşlı” sözcüğünün eş anlamlısı aşağıdaki tümcelerin hangisinde kullanılmıştır?
12. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi mecaz anlamıyla kullanılmamıştır.
A) Genç adamlar yolculuk yapacak. B) İnsanlar her zaman sevgiye muhtaçtır. C) Gerçek düşüncelerimi söyleyemedim. D) İhtiyar heyeti bugün toplantı yapmış.
A) B)
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 1, 6 ve 7. soruyu incele. 9. Aşağıdaki tümcelerden hangisinin sonuna nokta (.) kullanılmamalıdır?
Küçük saksıya fesleğen ektim.
Gazetelerdeki mühim haberleri okudum.
A) Eş anlamlı
B) Zıt anlamlı
C) Eş sesli
D) Gerçek anlamlı
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 1, 7. soruyu incele. 14. “Kesmek” sözcüğü aşağıdaki tümcelerin hangisinde gerçek anlamıyla kullanılmıştır?
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 1, 5. soruyu incele.
A) B) C) D)
11. “Okulda görüşmek üzere ayrıldık ( )” tümcesinin sonuna hangi noktalama işareti getirilmelidir? D) Ünlem (!)
D)
Yukarıdaki tümcelerde altı çizili sözcüklerin arasında anlamca nasıl bir ilişki vardır?
Beni, sözleriyle ezdi. Patatesleri haşlayıp ezdim. Ali’nin acısı içimi ezdi. Ezile ezile, ezmeyi öğrendim.
C) Nokta (.)
Kardeşim yaramazlık yapınca, onu biraz fırçaladım.
Bana göre en önemli ders Türkçe’dir.
10. “Ezmek” sözcüğü aşağıdaki tümcelerin hangisinde mecaz anlamda kullanılmamıştır?
B) Üç nokta (...)
C)
13.
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 1, 10. soruyu incele..
A) Virgül (,)
Boş oturmak insanı yoruyor.
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 1, 5. soruyu incele.
A) Sıra arkadaşımla panonun. B) Arda 3. soruyu anlamamış. C) 21.03.2010 tarihli dilekçeyi kaybettim. D) İlkem’i bahçede aradım.
A) B) C) D)
Babam derin düşüncelere dalmış.
Bu simit beni kesmedi. Adam sesini bir türlü kesmedi. Mavi kumaşı ikiye kesti. Annem harçlığımı kesti.
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 1, 4. soruyu incele.
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 1, 9. soruyu incele. 10
TÜRKÇE
BİREY VE TOPLUM
1. TEMA
TEST - 1 15. A M A D İ H A Y A T I K A R A R I Z A L A) B) C) D)
19. Aşağıdaki tümcelerin hangisinde “vatandaş” sözcüğünün eş anlamlısı kullanılmıştır?
Yandaki bulmacada aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisinin eş anlamlısı yoktur?
A) Öğretmenimi can kulağıyla dinledim. B) Mevsimlerin en güzeli kıştır. C) Her yurttaş oy kullanmalıdır. D) Bahçe kapısı yine bozulmuş.
Siyah eteği ütüledim. Ödül olarak kalem aldım. İnsan yaşamı değerlidir. Salona kırmızı halı serelim.
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 1, 6. soruyu incele.
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 1, 7. soruyu incele. 16.
Saat
Ay
Hafta
Yıl
Dakika
Gün
20. Aşağıdaki tümcelerin hangisinde nokta yanlış kullanılmıştır? A) B) C) D)
Yukarıdaki sözcüklerden hangisi alfabetik sıralamada baştan dördüncü sırada olur? A) Yıl
B) Gün
C) Dakika
D) Hafta
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 1, 9. soruyu incele. 21. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi gerçek anlamda kullanılmıştır?
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 1, 1 ve 2. soruyu incele.
A) B) C) D)
17. “Kaygı” sözcüğünün eş anlamlısı aşağıdakilerden hangisidir? A) Korku
B) Üzüntü
C) Sabır
D) Endişe
Parmağın acıdı mı? Acı biber yedim. Sözlerim seni acıttı mı? Acı acı bana baktı.
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 1, 4. soruyu incele.
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 1, 6. soruyu incele.
22. “Şişe, şişman, şirin, şişkin” sözcüklerinden hangisi alfabetik sıralamada en sonda yer alır?
18. “Dal” sözcüğü hangi tümcede gerçek anlamıyla kullanılmıştır? A) B) C) D)
Ali bahçede oynuyor. Her zaman trafik kurallarına. En küçük topluluk ailedir. Öğretmenim bize geldi.
Ağacın dalları çatıya kadar uzamış. Kardeşim tıp dalında ödül aldı. Annem yine düşüncelere dalmıştı. Yaşar Kemal, edebiyat dalında eserleri olan yazarımızdır.
A) Şişman
B) Şişkin
C) Şirin
D) Şişe
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 1, 2. soruyu incele.
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 1, 4. soruyu incele. 11
TÜRKÇE
BİREY VE TOPLUM
1. TEMA
TEST - 1 A. Doğru ifadelerin önüne “D” yanlış ifadelerin önüne “Y” harfi koyunuz. 1) (
) “Amaç” sözcüğünün eşanlamlısı “Gaye” sözcüğüdür.
2) ( ) “Kapı açık kalmış.” tümcesindeki altı çizili sözcük mecaz anlamda kullanılmıştır. 3) (
) “İçimdeki kaygıları yok ettim.” altı çizili sözcük mecaz anlamda kullanılmıştır.
4) (
) “Yaz mevsimi sıcak geçer” tümcesinin sonuna nokta (.) konulmalıdır.
5) ( ) “Ailemizde her bireyin görevi vardır.” tümcesindeki “görev” sözcüğünün eş anlamlısı “sorumluluk”tur. B. Tümcelerdeki boş bırakılan yerleri uygun sözcüklerle tamamlayınız. eş
mecaz
gerçek
nokta
mektep
1) “Masadaki boş bardakları topladım.” tümcesindeki “boş” sözcüğü, .................... anlamda kullanılmıştır. 2) “Her işte senin parmağın var.” tümcesindeki “parmak” sözcüğü, ................... anlamda kullanılmıştır. 3) İlkem, iki saat önce sınava girdi ( )” tümcesinin sonuna ............... konulmalıdır. 4) “ Okul” sözcüğünün eş anlamlısı “...............” sözcüğüdür. 5) “Hayal kurarak başarıyı yakalayamazsın.” tümcesindeki altı çizili sözcüğün .............. anlamlısı “Düş” sözcüğüdür. C. Aşağıdaki ifadeleri doğru sözcük grubuyla eşleştiriniz. a
alfabetik
b
gerçek anlamda kullanılmıştır.
c
mecaz anlamda kullanılmıştır.
“Şiiri deftere yaz.” tümcesindeki 4 altı çizili sözcük
d
eş anlamlıdır.
“Ak - al - as - ay” sözcükleri .......... sıraya göre sıralanmıştır.
e
nokta konmalıdır.
1
“Misafir” ile “konuk” sözcükleri
2
“Bana ekmak al ( sonuna
3
“Halı silmekten kollarım koptu.” tümcesindeki altı çizili sözcük
5
)” tümcesinin
12
TÜRKÇE
BİREY VE TOPLUM
1. TEMA
BÖLÜM 2 • ÇÖZÜMLÜ AÇIKLAMALI SORULAR 1.
Ağır Hafif
Korkak Cesur
Eksik Noksan
1
2
3
3. Aşağıdaki sözcük çiftlerinin hangisinde sebep - sonuç ilişkisi vardır?
Sıcak Soğuk
A) Güzel - çirkin C) Asker - er
4
Çözüm: A seçeneğinde zıt anlamlı, B ve C seçeneğinde ise eş anlamlı sözcük çiftleri vardır. Hasta olan ilaç içeceği için bu sözcük çiftinde sebep - sonuç ilişkisi vardır. Doğru yanıt “D” seçeneğidir.
Yukarıdaki balonlar zıt (karşıt) anlam ilişkisine göre hazırlanmak istenmiştir. Ancak balonların birinde yanlışlık yapılmıştır. Hangi balonda yanlışlık vardır? A) 4
B) 3
C) 2
D) 1
B) Yanıt - cevap D) Hasta - ilaç
Bilgi Notu: “Ateş - yangın” bu sözcük çiftine bakalım. Neden yangın çıkar? Ateş olduğu için. Demek ki yangının sebebi ateşin olmasıdır. Ateşin sonucu da yangındır. Bu iki sözcükte sebep - sonuç ilişkisi vardır. Olayın sebebiyle birlikte verilmesi, tümcede ve sözcüklerde sebep sonuç ilişkisini gösterir. “İçin, çünkü, bu yüzden, bundan dolayı, bu nedenle, bunun sonucunda” ifadeleri sebep - sonuç ilişkisini kuran sözcüklerdir. “Dondurma yediği için hastalandı.”
Çözüm: Bir, iki ve dört numaralı balonlarda zıt (karşıt) anlamlı sözcükler vardır. Eksik noksan aynı anlamdadır. Yani eş anlamlı sözcüklerdir. Doğru yanıt “B” seçeneğidir. Bilgi Notu: Yazılışı ve okunuşu farklı, anlamları birbirinin tam tersi, karşıtı olan sözcüklere zıt (karşıt) anlamlı sözcükler denir. Siyah Beyaz Büyük Küçük Aşağı Yukarı Açık Kapalı Soru Cevap kısa uzun Gece Gündüz Yumuşak Sert Kuru Yaş
4. Aşağıda verilen sözcüklerden hangisi isim (ad) dir? A) Ağaç C) Üç
B) Gelmek D) Otur
Çözüm: “Gelmek ve otur” sözcükleri varlığın yaptığı hareketi belirtir. “Üç” sözcüğü varlığın sayısını, miktarını belirtir. “Ağaç” sözcüğü varlığı belirttiği için isimdir. Doğru yanıt “A” seçeneğidir.
2. Aşağıdaki tümcelerin hangisinde sebep - sonuç ilişkisi vardır? A) Sınavda çok başarılı oldu. B) Vazodaki güller mis gibi kokuyor. C) Yollar buzlu olduğu için lastiğe zincir taktı. D) Hafta sonu pikniğe gideceğiz. Çözüm: A, B ve D seçeneklerinde sebep - sonuç ilişkisi yoktur. C seçeneğinde sonuç; lastiğe zincir takmak, sebebi ise; yolların buzlu olmasıdır. Doğru yanıt “C” seçeneğidir.
Bilgi Notu: Çevremizde gördüğümüz her varlığın bir adı vardır. Her varlığı, adını söyleyerek belirtiriz. Örneğin; Yazı yazmak için kullanılan varlığa “kalem” denir. Canlı ve cansız tüm varlıkları, kavramları belirten sözcüklere isim (ad) denir. Örnek: Top, silgi, Atatürk, İzmir, erik, elma , makas, sevgi, dostluk, can, kıyafet, deniz, ümit, bahçe, gül, anne... 13
TÜRKÇE
BİREY VE TOPLUM
1. TEMA
BÖLÜM 2 • ÇÖZÜMLÜ AÇIKLAMALI SORULAR 5. “Ayşe’nin yüz ifadesine hepimiz güldük.” tümcesinde yüklem olan sözcük aşağıdakilerden hangisidir? A) Hepimiz B) Yüz ifadesine C) Güldük D) Ayşe Çözüm: Yüklem, varlığın yaptığı işi, hareketi bildiren sözcüktür. A, B ve D seçeneklerindeki sözcükler bir iş, hareket bildirmezler. D seçeneğindeki “ Güldük” sözcüğü varlığın gülme işini, hareketini yaptığını anlatıyor. Doğru yanıt “C” seçeneğidir.
Örnek: Ayşe odasını temizledi. Özne Yüklem (tekil) (tekil) (Kim temizledi?) → Ayşe Buzullar giderek azalıyor. İnsan dışı varlık Yüklem (çoğul) (tekil) (Ne azalıyor?) → Buzullar 7. “Annem ( ) pazardan elma ( ) armut ( ) muz ve ayva aldı ( )” tümcesinde ayraçların içine hangi seçenekteki noktalama işaretleri konulmalıdır?
Bilgi Notu: Sözcükler, tümceyi meydana getirirken çeşitli görevler yüklenirler. Tümcede varlığın yaptığı işi, hareketi, oluşu bildiren sözcüklere yüklem (eylem - fiil) denir. Yüklem olmadan tümce oluşturulamaz. Örnek: Annemle çarşıya (Tümce değil.) Annemle çarşıya gideceğiz. (Tümce)
A) (.) (,) (:) (-)
B) (,) (.) (!) (?)
C) (.) (,) (,) (!)
D) (,) (,) (,) (.)
Çözüm: Tümcede eş görevli sözcükler ve özneden sonra virgül konulur. Tümce bitince nokta konulur. Doğru yanıt “D” seçeneğidir.
6. “Çocuk yeni alınan oyuncağını kırdı.” tümcesinin öznesi aşağıdaki sözcüklerden hangisidir? A) Kırdı B) Çocuk C) Oyuncağını D) Alınan Çözüm: Bu tümcede kırma işi yapılıyor. Kırma işini yapan kişi öznedir. Kırma işini çocuk yaptığı için özne olan sözcük “Çocuk” tur. Doğru yanıt “B” seçeneğidir.
Bilgi Notu: Eş görevli sözcükleri ayırmak için virgül kullanılır. Örnek: Kalemini, kitabını, defterini, silgisini ve kırmızı kalemini çantasına koydu. Tümcede öznenin anlamını pekiştirmek için özneden sonra virgül konulur. Örnek: Ayşe, bugün Ankara’ya gidecek. Sıralı tümceleri ayırmak için kullanılır. Örnek: Ayakkabısını çıkardı, terliklerini giydi, oturma odasına geçti, oturdu. Tümcenin başlarında ve sonlarında kullanılan “evet, hayır, peki, haydi, yok, elbette” sözcüklerinden sonra kullanılır. Örnek: Tamam, geleceğim. Hayır, yapamam. Elbette, dediğini yapacağım.
Bilgi Notu: Tümcede; yüklemin bildirdiği işi, hareketi, oluşu yapan sözcüğe özne denir. Tümcede özneyi bulmak için yükleme “Kim?” ya da “Ne?” sorularını sorarız. Özneler genellikle yalın (ek almamış) durumdadırlar. Bazen çoğul eki alırlar. Ad durum eki (-i, -e, -de, -den) almazlar. Özne tekil ise yüklem de tekildir. Özne çoğul ise yüklem de çoğuldur. İnsan dışındaki varlık adlarının çoğulları özne olduğunda yüklem tekil olur. 14
TÜRKÇE
BİREY VE TOPLUM
1. TEMA
TEST - 2 1.
Uzun Kısa
1
Bayat Taze
2
Yaş Islak
3
Gece Gündüz
İlkem, tümcesinde kaç tane isim kullanmıştır?
4
Balonların üzerinde, sözcükler zıt anlamlısı ile eşleştirilmek istenmiştir. Ancak bir balonda yanlış eşleştirme yapılmıştır. Kaçıncı balonda yanlışlık yapılmıştır? A) 4
B) 2
C) 3
D) 1
A) 4
B) 3
C) 2
D) 1
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 2, 4. soruyu incele. 5.
Aşağıdaki tümcelerin hangisin(virgül) de yanlış yerde kullanılmışım?
A) Kurşun, kalemim kayboldu. B) Barkın, dürüst ve çalışkandır. C) Peynir, zeytin, yumurta ve reçel alacağım. D) Yaz geldi, tatile gideceğim. Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 2, 7. soruyu incele.
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 2, 1. soruyu incele. 2. Aşağıdaki tümcelerin hangisinde sebep - sonuç ilişkisi kurulmuştur? A) Yemek yapmak annelerin işidir. B) Güler yüzlü olduğu için herkes onu sever. C) Uçurtmam süzülerek havalandı. D) Ali gibi komik olmak isterdim.
6. “İyimser” sözcüğünün zıt anlamlısı hangi tümcede kullanılmıştır? A) Umursamaz görünerek dikkat çekmek istiyor. B) Küçük kız annesine huysuzluk yapıyor. C) Kötümser düşünerek kendini mutsuz ediyorsun. D) Dost canlısı bir insanım. Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 2, 1. soruyu incele.
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 2, 2. soruyu incele. 3.
7. Hangi tümcede özne - yüklem uyumu yoktur?
Yukarıdaki resmi anlatan en uygun tümce aşağıdakilerden hangisidir? A) B) C) D)
Bahçemize elma ve kiraz ağacı diktim.
4.
A) Leylek, göçmen kuştur. B) Çocuklar salona geçti. C) Ali resim yaptı. D) Babam bana top aldı. Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 2, 6. soruyu incele.
Duygu, vazoyu eline Duygu, çiçeklere su Duygu, vazonun yerini Duygu, vazoya çiçek koydu
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 2, 5. soruyu incele. 15
TÜRKÇE
BİREY VE TOPLUM
1. TEMA
TEST - 2 8. Aşağıdaki tümcelerin hangisinde sebep - sonuç ilişkisi yoktur?
11.
A) Çimleri ezmemek için diğer yoldan geldim. B) Ödül almak için yarıştım. C) Seni görmeden gitti. D) İnsan, yaşamak için çalışır.
Yaş Zor Taze Kuru Sert Kolay Yumuşak
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 2, 2 ve 3. soruyu incele. 9.
Yukarıdaki geminin üstünde yazılı olan sözcükleri zıt anlamlılarıyla eşleştirdiğimizde hangi sözcük dışarıda kalır?
Damlaya damlaya göl olur. Ali
Annem bana yaş günü hediyesi aldı. Ünsal
A) Taze
B) Yumuşak
C) Kolay
D) Kuru
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 2, 6. soruyu incele.
Gece gündüz demeden çalıştım.
Başak
Aykut ile Arda, bugün evde ders çalışacaklar.
12.
Ağaç fidanken çabuk kırılır.
Tümcesinin öznesi hangi seçenekte doğru verilmiştir?
Duygu
Hangi öğrenci zıt anlamlı sözcükler kullanmıştır? A) Ali
B) Duygu
C) Başak
D) Ünsal
C) (,) (.) (,) (.)
D) (,) (,) (.) (.)
C) Evde
D) Aykut ile Arda
13. Kimin söylediği tümcede isim (ad) yoktur?
10. “Yazar( ) masasına oturur( ) saatlerce yazar( ) sürekli düşünür( )” Yukarıdaki tümcede ayraç ile gösterilen yerlere sırasıyla aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangileri getirilmelidir? B) (,) (.) (.) (.)
B) Arda
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 2, 6. soruyu incele.
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 2. 1. soruyu incele.
A) (,) (,) (,) (.)
A) Aykut
A) B) C) D)
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 2, 7. soruyu incele.
Şimdi geldim. Çıkmadık candan ümit kesilmez. Yarın denize gideceğiz. Yeni kıyafetlerimi giyeceğim.
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 2, 4. soruyu incele. 16
TÜRKÇE
BİREY VE TOPLUM
1. TEMA
TEST - 2 14. Hangi meslek grubu konuşmasında zıt (karşıt) anlamlı sözcük kullanmamıştır? A)
17. Hangi tümcede “Cevap” sözcüğünün zıt anlamlısı kullanılmıştır? A) B) C) D)
Uçağı yavaş yavaş kaldırıp birden hızlanıyorum. Pilot
B)
Arabamı ileriye doğru sürdüm.
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 2, 1. soruyu incele.
Şöför
C)
Güzel olsun, çirkin olsun haberleri hep ben götürürüm.
18. “Yırtık kitap, en alt rafa konulmuştu.” tümcesinin öznesi aşağıdakilerden hangisidir?
Postacı
D) Sporcu
Metni dikkatlice kontrol ettim. Bir soruyu boş bıraktım. Bu yanıtların inandırıcı gelmedi. Son defa açıklamanı istiyorum.
Uzun atlamada kısa atlayış yaparak elendim.
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 2, 1. soruyu incele.
A) Rafta
B) Kitap
C) Konulmuştu
D) Yırtık kitap
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 2, 3. soruyu incele.
15. “Uçak - pilot” sözcüklerinin geçtiği tümcelerden hangisinde sebep - sonuç ilişkisi kurulmuştur?
19. Aşağıdaki tümcelerin hangisinde olayın sebebi belirtilmemiştir?
A) Pilot, uçağı zamanında havalandırdı. B) Uçakları, pilotlar kullanır. C) Uçağı bozulduğu için pilot sefere çıkamadı. D) Tecrübeli pilot, uçağını dikkatli kullanır.
A) Deniz kirliliği yüzünden balıkların nesli tükeniyor. B) Murat geldiği için çay demledim. C) Bahçeden taze biber topladım. D) Funda gelmediği için çarşıya gidemedik.
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 2, 2. soruyu incele.
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 2, 2. soruyu incele.
16. Aşağıdakilerden hangisi tümce değildir?
20. “Barkın, bahçeden gül toplayıp, annesine verdi.” tümcesinde kaç tane isim (ad) vardır?
A) B) C) D)
Elif ders kitabı evde. Öğretmen ödevlerimize baktı. Kemal, derste çok konuştu. Babam bilgisayar aldı.
A) 4
B) 5
C) 3
D) 6
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 2, 4. soruyu incele.
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 2, 5. soruyu incele.
17
TÜRKÇE
BİREY VE TOPLUM
1. TEMA
TEST - 2 A. Doğru ifadelerin önüne “D” yanlış ifadelerin önüne “Y” harfi koyunuz. 1) (
) “Kapıyı aç, kapalı kalmasın.” tümcesinde altı çizili sözcükler zıt anlamlıdır.
2) (
) “Mücella ile Ünal halı sildi.” tümcesinde üç tane isim vardır.
3) (
) “Yaz ayları çok sıcak olur.” tümcesinin yüklemi (eylem) yoktur.
4) (
) Virgül (,) tümcenin sonuna konulur.
5) (
) “Bana masal anlattı.” altı çizili sözcük tümcede yapılan işi bildiriyor.
B. Tümcelerdeki boş bırakılan yerleri uygun sözcüklerle tamamlayınız. için
Onlar
hâlinden
isim
aydınlık
1) Saat, pencere, halı, masa ............. dir 2) “Karanlık günler bitecek.” tümcesindeki karanlık sözcüğünün zıt anlamlısı ...........tır. 3) Tok, açın.............anlamaz. 4) İlkem, geç kaldığı .............Berkay’ı göremedi. 5) ............. salıncak kurdular. C. Aşağıdaki ifadeleri doğru sözcük grubuyla eşleştiriniz. 1
“Dilin kemiği yoktur.” altı çizili sözcük
a Sebep - sonuç ilişkisi
2 “Ünsal bugün gelecek.” altı çizili sözcük
b
Virgül
Sıralı tümcelerin arasına konulur.
c
Özne
4 Papatya, gül, sümbül, karanfil
d
Zıt anlamlı
5 Bağımsız - tutsak
e
Yüklem
6 Çiçekler sulanmayınca soldu.
f
İsim
3
18
TÜRKÇE
BİREY VE TOPLUM
1. TEMA
BÖLÜM 3 • ÇÖZÜMLÜ AÇIKLAMALI SORULAR 1. Hangi bireyin konuşmasında öznel yargı vardır?
3.
Mikroplar hastalık yapar.
D) Doktor
4. Resim yap-
Gezmeyi çok severim.
maktan hoşlanmıyorum.
Yukarıdaki afişlerin hangisinde nesnel yargı vardır?
Su, yüz derecede kaynar.
C) Anne
3.
Dünya’nın şekli yuvarlaktır.
Yaptığım yemek çok güzel oldu.
B) Öğrenci
2.
okumaktan zevk alırım.
Atatürk, Anıtkabir’de yatmaktadır.
A) Öğretmen
1. Şiir kitabı
A) 2.
B) 1.
C) 3.
D) 4.
Çözüm: 1, 2 ve 4. afişteki tümcelerde kişi kendi görüşünü söylüyor. 3. afişteki tümce herkes tarafından kabul gören, ispatlanabilen nesnel bir yargıdır. Doğru yanıt “C” seçeneğidir.
Çözüm: Öğrenci, öğretmen ve doktor herkesin kabul ettiği, ispatlanabilen, yorum içermeyen konuşmalar yapıyor. Anne kendi kişisel görüşünü söylüyor. Herkes tarafından kabul edilmeyen bir konuşma yapıyor. Annenin konuşması öznel yargıdır. Doğru yanıt “C” seçeneğidir.
Bilgi Notu: Kişinin yorumunu içermeyen, doğruluğu kesin olan, ispatlanabilen, herkes tarafından kabul edilen yargılara nesnel yargı denir. Örnek: Ay, Dünyanın uydusudur. Sınıfımızda 32 öğrenci var. Aşı, bulaşıcı hastalıklardan korur. Yukarıdaki tümcelerde, ifadeler nesnel yargıdır. Çünkü herkes tarafından kabul edilen, ispatlanan yargılardır.
2. Hangi tümcede öznel yargı yoktur? A) Televizyon izlemeyi severim. B) Dondurma yemeyi sevmem. C) Kırmızı hiç yakışmamış. D) İki kere iki dört eder. Çözüm: A, B ve C seçeneklerinde öznel yargı, D seçeneğinde ise nesnel yargı vardır. Doğru yanıt “D” seçeneğidir.
4. “Sevda, derslerinde çok başarılı ...... matematik dersinde.” tümcesinde noktalı yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
Bilgi Notu: Kişinin kendi görüşü olan, duyguları yansıtan, değişebilen, yoruma açık, herkesin kabul etmek zorunda olmadığı yargılara öznel yargı denir. Örnek: Pikniğe gitmeyi sevmem. Pikniğe gitmeyi severim. Tümcelerdeki yargı öznel yargıdır. Çünkü bu düşünce kişiye göre değişir.
A) en az
B) tek
C) özellikle
D) daha iyi
Çözüm: Matematik dersini vurgulamak, önemini anlatmak için “özellikle” sözcüğü kullanılmalıdır. Doğru yanıt “C” seçeneğidir.
19
TÜRKÇE
BİREY VE TOPLUM
1. TEMA
BÖLÜM 3 • ÇÖZÜMLÜ AÇIKLAMALI SORULAR ni almış hâlidir. Yüklemden etkilenen varlığı belirtir. Örnek: Öğretmen kapıyı kapattı. Erkan kalemi açtı. Uyarı: -i eki sözcüğe göre -ı, -u, -ü olur. Ünlü harfle biten sözcüklerin sonuna -i eki eklenirken araya “y” yada “n” harfi gelir. Örnek: Şoför arabayı çok hızlı sürdü. Ali sırasını temizledi. -e durumu(Yönelme): İsmin -e ekini almış hâlidir. Yüklemin yönünü belirtir. Örnek: Ayşe kapıya baktı. Eve ekmek aldı. Uyarı: -e eki sözcüğe göre -a olur. Ünlü harfle biten sözcüğün sonuna -e eki eklenirken araya “y” yada “n” harfi gelir. -de durumu (Bulunma): İsmin -de ekini almış hâlidir. Tümcede yüklemin gerçekleştirdiği işin, hareketin yerini belirtir. Örnek: Akın sırada oturuyor. Kitabı evde unuttu. Otobüste boş yer yoktu. Uyarı: -de eki sözcüğe göre -da, -te, ta olur. -den durumu (Ayrılma): İsmin -den eki almış hâlidir. Yüklemin belirttiği işin, hareketin, isimden uzaklaştığını, ayrıldığını belirtir. Örnek: İlkem sınıftan çıktı. Ünsal evden geldi. Resim duvardan düştü. Uyarı: -den eki sözcüğe göre -dan, -ten, -tan olur. Yalın -i -e - de -den Hâli hâli hâli hâli hâli
Bilgi Notu: Bizim için önemli olan kavramı, düşünceyi belirtmek, önemli olduğunu vurgulamak, o kavrama dikkat çekmek için bazı sözcükler kullanırız. Bunlara önem belirten sözcükler denir. Bu sözcükler “başlıca, en iyisi, daha kötüsü, özellikle, pek çoğu, daha iyi, en az, en kötüsü”dür. Örnek: Senin için en iyisi Ankara’ya gitmek. Ankara’ya gitmeye dikkat çekmek, vurgu yapmak için “en iyisi” sözcük grubu kullanılmıştır. Ben de en az senin kadar gitmek istiyorum. Küresel ısınmanın başlıca sebebi ozon tabakasının delinmesidir. 5. Altı çizili sözcüklerden hangisi ismin -e durum ekini almıştır? A) Evimize yeni perde aldık. B) Ben eve gidiyorum. C) Yeni halıdan tüyler dökülüyor. D) Kuş havada takla atarak uçuyor. Çözüm: “Perde” sözcüğü ek almamıştır. “Halıdan” sözcüğü ismin -den durum ekini, “Havada” sözcüğü -de durum ekini almıştır. “Eve” sözcüğü ise -e durum ekini almıştır. Doğru yanıt “B” seçeneğidir. Bilgi Notu: İsimler, tümcede beş durumda bulunurlar. Tümcedeki görevlerine göre ek alarak durumlarını belirlerler. Buna, ismin durumları (İsmin hâlleri) denir. İsmin durumlarını belirleyen ekler: -i, -e, -de, -den ekleridir. Yalın Durum: İsimlerin durum eki almamış hâlidir. Örnek: Top, pencere, araba, kalem... -i durumu (Belirtme): İsimlerin -i eki-
ev
evi
eve
evde
evden
kalem kalemi kaleme kalemde kalemden sokak sokağı sokağa sokakta sokaktan
20
TÜRKÇE
BİREY VE TOPLUM
1. TEMA
TEST - 3 1.
4. Aşağıdaki tümcelerin hangisinde boş bırakılan yere “başlıca” sözcüğü getirilemez?
Çikolatalı pasta, en lezzetli pastadır. Arda
Öykü’ye mavi elbise çok yakıştı. Berkay
A) Bir öğretmen olarak ..... görevim eğitimdir. B) Çocukların sevdiği ............... oyunlar saklambaç, ip atlama ve yakalamacadır. C) Onu görünce gelmedi ........... toplantıya yetişecekti. D) Tembelliğin ........... özelliği vaktinin tümünü boş geçirmektir.
Derslerimdeki başarım kendime güvenmemi sağlıyor.
İlkem
Doğal sayılar sıfırdan başlar. Duygu
Hangi öğrencinin ifadesi nesnel yargı ifade etmektedir? A) Duygu
B) Berkay
C) İlkem
D) Arda
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 3, 4. soruyu incele. 5. Öğrencilerin kurduğu tümcelerden hangisi öznel bir ifadedir?
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 3, 3. soruyu incele. 2. “Bugün geleceğini söyledin ( )” tümcesinde ayraçla gösterilen yere aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangisi gelmelidir? A) C)
? ;
B)
.
D)
C) pek çoğu
D) özellikle
Mart, nisan ve mayıs ilkbahar aylarıdır.
C)
Çocuklar için bıçak tehlikeli bir araçtır. Beş duyu organımız vardır.
Odanın içini bulut kümesi sarmış gibiydi. Maviler gökyüzüne; beyazlar buluta benziyordu. Tek tek şişirip hepsini iple bağlamıştı. Sanki gökyüzünü odasına hapsetmişti.
Yazı panosunda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir? B) en iyisi
B)
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 3, 1 ve 2. soruyu incele.
Hasan, başarılı bir öğrencidir. .......... matematik dersindeki başarısı ile herkesin takdirini kazanıyor.
A) başlıca
Gözlerimin önünde eriyip biten bir adam var.
D)
,
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 1, 10. soruyu incele. 3.
A)
6. Yukarıdaki parçada altı çizili sözcüklerden hangisi -i durum eki almıştır?
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 3, 4. soruyu incele.
A) Gökyüzüne
B) Gökyüzünü
C) Buluta
D) Odasına
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 3, 5. soruyu incele. 21
TÜRKÇE
BİREY VE TOPLUM
1. TEMA
TEST - 3 7.
Arkadaşımın bahçesin ...... köpek yok.
Annem doktora gitti. Çünkü ilacı bitmiş.
10.
Tümcedeki noktalı yere aşağıdaki durum eklerinden hangisi getirilirse tümce anlamlı duruma gelir?
Tümcesinde hangi sözcük ismin “-e” durum ekini almıştır? A) İlacı
B) Annem
A) B) C) D)
C) Doktora
D) Çünkü
Bulunma durumu (-de) eki. Yönelme durumu (-e) eki. Belirtme durumu (-i) eki. Ayrılma durumu (-den) eki.
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 3, 5. soruyu incele.
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 3, 5. soruyu incele.
11. Aşağıdaki tümcelerde altı çizili sözcüklerden hangisi tümcede önem belirten sözcük değildir?
8. “Hayvanlar” hakkında konuşan çocuklardan hangisi öznel bir ifade kullanmıştır?
A) Özellikle sırada dik oturmalıyız. B) İzmir’in başlıca tarım ürünleri: tütün, üzüm ve zeytindir. C) Ali ve Ömer okula gelmedi. D) Kardeşim daha iyi koşar.
A) B)
Hayvanlar canlı varlıklardır. Yılan sürüngen bir hayvandır.
C)
Bazı hayvanlar korkutucu olabilir.
D)
Koyunlar otla, köpekler etle beslenir.
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 3, 4. soruyu incele. 12. Aşağıdaki seçeneklerden nesnel bir ifadedir?
A) Güneş, doğal bir ışık kaynağımızdır. B) En güvenilir arkadaşım Duygu’dur. C) Trenle yolculuk etmek çok eğlencelidir. D) Kitap en iyi arkadaştır.
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 3, 1. soruyu incele. 9.
(1) Bahçeye hızlı adımlarla yürüyen bir adam girdi. (2) Uzun boylu ve zayıftı. (3) Koyu renk elbise giymişti. (4) Elbise hiç yakışmamıştı.
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 3, 3. soruyu incele. 13. “Betül ( ) birden sinirlenip ayağa kalktı.” tümcesinde hangi sözcükten sonra virgül konulur?
Yukarıdaki parçanın hangi tümcesinde öznel yargı vardır? A) 1
B)2
C) 3
D) 4
hangisi
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 3, 1. soruyu incele.
A) Sinirlenip
B) Birden
C) Betül
D) Kalktı
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 2, 8. soruyu incele. 22
TÜRKÇE
BİREY VE TOPLUM
1. TEMA
TEST - 3 14. Aşağıdaki tümcelerin hangisinde ismin durum eki yazılırken yanlışlık yapılmıştır? A) B) C) D)
17. “Kış sebzelerinin ...... pırasa, ıspanak ve lahanadır.” tümcesinde boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
Dilek’i annesi çağırdı. Arılar çiçeklerden bal alır. Bahçeden maydanoz topladı. Cam bardakdan su içti.
A) daha iyisi
B) başlıcaları
C) özellikle
D) sadece
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 3, 4. soruyu incele.
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 3, 5. soruyu incele.
18. Aşağıdaki tümcelerin hangisinde öznel bir ifade vardır? A) B) C) D)
15.
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 3, 1. soruyu incele.
Öykü: İp atlamak en sevdiğim oyundur. Melike: İp görünce hep ip atlamak isterim. Şeyma: İp atlamak için ipimizin olması gerek. Ecem: Ben atlamayacağım.
19. Aşağıdaki sözcüklerden hangisi durum eki almamıştır?
Konuşan çocukların hangisi öznel bir ifade kullanmamıştır? A) Ecem
B) Öykü
C) Melike
D) Şeyma
A)
Yeri
B) Kulaktan
C)
Olta
D)
Ütüyü
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 3, 5. soruyu incele. 20. Aşağıdaki tümcelerin hangisinde önem belirten sözcük kullanılmıştır?
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 3, 1. soruyu incele.
A) Geç yattığım için sabah uyanamadım. B) En az senin kadar iyi yüzebiliyorum. C) Genç yaşlı herkes yardım etti. D) Dışardaki sese kulak kesildi.
16. “sokakta, sokağı, sokaktan, sokağa” sözcükleri sırasıyla aşağıdaki hangi durum eklerini almıştır? A) B) C) D)
Evde dinlenmek en güzel tatildir. Uçak, hava taşıtıdır. Barajlar nehirler üzerine kurulur. Ağaçlar erozyonu önler.
-den, -i, -de, -e -e, -e, -den, -de -a, -e, -i, -de -de, -i, -den, -e
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 3, 4. soruyu incele.
Not: Soruyu hatalı çözdüysen Çözümlü Test 3, 5. soruyu incele. 23
TÜRKÇE
BİREY VE TOPLUM
1. TEMA
TEST - 3 A. Doğru ifadelerin önüne “D” yanlış ifadelerin önüne “Y” harfi koyunuz. 1) ( ) “Ela çarşıdan gelmiş.” tümcesindeki “çarşıdan” sözcüğünün aldığı ek tümceye bulunma durumu katmıştır. 2) ( ) “Lahana( ) pırasa( ) kereviz( ) ıspanak ve karnabahar kış sebzesidir.” tümcesindeki ( ) içine virgül konulmalıdır. 3) (
) Tümcede önem belirten sözcükler: “ile, ve, için, çünkü”dür.
4) (
) İsmin ek almamış durumuna, yalın durumu denir.
5) (
) Nesnel ifade taşıyan tümcelerde kişisel duygu ve düşüncelerimizi belirtiriz.
B. Tümcelerdeki boş bırakılan yerleri uygun sözcüklerle tamamlayınız. -de
eve
-i
en iyisi
başlıca
1) Parktaki .............. oyuncaklar; salıncak, kaydırak ve kum havuzudur. 2) Ozan .............. badana yaptırdı. 3) “Çocuklar parkta oyun oynuyor.” tümcesinde “park” ismin ................. ekini almıştır. 4) “Her yeni günü ayrı telaşla karşılarım.” tümcesindeki “günü” sözcüğünde ismin ............... durum eki kullanılmıştır. 5) ............... pikniğe yarın gitmek. C. Aşağıdaki ifadeleri doğru sözcük grubuyla eşleştiriniz. 1 Yunus balığı, memeli bir hayvandır.
a
Zıt (karşıt) anlamlı sözcük
2 Ülkemin en güzel şehri İzmir’dir.
b
İsmin -den durumu
c
Önem belirten sözcükler
d
Nesnel yargı
e
Öznel yargı
3
Komşudan, arkadaştan ve dostlardan topladığımız paraları verdik.
4
Kısa boylu adamla uzun bir konuşma yaptım.
“Özellikle, en kötüsü, en az, daha 5 kötüsü, en iyisi, başlıca, en iyisi”
24
TÜRKÇE
ATATÜRK
2. TEMA
BÖLÜM 4 • ÇÖZÜMLÜ AÇIKLAMALI SORULAR 1. Aşağıdaki tümcelerin hangisinde özel isim kullanılmıştır?
2. Aşağıdaki tümcelerin hangisinde kesme işareti yanlış kullanılmıştır?
A) Televizyonda seyrettiğim film çok güzeldi. B) Ormanda piknik yapmaya gittiniz mi? C) Babam İzmir’e gezmeye gitti. D) Matematik sınavı çok kolaydı. Çözüm: A, B ve D seçeneklerinde özel isim yoktur. İzmir, tek olan, eşi olmayan yerin ismi olduğu için özel isimdir. Doğru yanıt “C” seçeneğidir.
A) Pazar günü Gölbaşı’na gezmeye gideceğiz. B) Annem telefon’da konuşuyor. C) Atatürk’e hepimiz minnet borçluyuz. D) Türkiye’nin başkenti Ankara’dır. Çözüm: Kesme işareti özel isme gelen eki ayırır. B seçeneğindeki telefon özel isim değildir. Kesme işareti kullanılmaz. Doğru yanıt “B” seçeneğidir. Bilgi Notu: Kesme işareti (’) özel isimlere gelen ekleri ayırmak için kullanılır. Örnek: Antalya’da denize girdik. Konya’da Mevlana’yı gezdik. Sayılara getirilen ekleri de kesme işareti ile ayırırız. Örnek: Yarışmada 8’inci oldu.
Bilgi Notu: Evrende tek olan, bir eşi daha olmayan varlıklara verilen isme özel isim denir. Kişi, şehir, köy, ilçe, semt, cadde, sokak, dağ, deniz, ova, göl, akarsu, gazete, dergi, kitap, kıta, ülke, dil ve din adları özel isimdir. Örnek: Türkiye, Elvan Mahallesi, İngilizce, Uludağ, Bahar ..... Hayvana bir isim veriyorsan, özel isimdir. Örneğin; köpeğine Boncuk ismini verdiysen, “Boncuk” özel isimdir. Özel isimlerin yazımı: Özel isimlerin baş harfi büyük yazılır. Tümcenin başında, ortasında, sonunda da olsa baş harfi büyük yazılır. Örnek: Sınıfımızın en çalışkan öğrencisi Zeynep’tir. Özel isimlere eklenen “-ci, -li, -lik, -siz, -gil...” yapım ekleri ve “-ler, -lar” çoğul ekleri kesme işareti ile ayrılmaz. Örnek: Atatürkçü, İzmirli, Keremgil, Eskişehirliler... Birden fazla sözcükten oluşan özel adların her sözcüğünün baş harfi büyük yazılır. Örnek: Fatma Hikmet Kaşerci İlk öğretim Okulu, Türk Dil Kurumu Özel isimlere eklenen ekler satır sonuna sığmayınca kısa çizgi kullanılmaz. Sadece kesme işareti kullanılır.
3. “Konuştuğunu duyuyordum. Gizem diyordu ki( )” Ayracın yerine hangi noktalama işareti gelmelidir? A) :
B) ...
C) ?
D) ;
Çözüm: Tümceden sonra açıklama yapılacağı için iki nokta gelmelidir. Doğru yanıt “A” seçeneğidir. Bilgi Notu: Tümceden sonra açıklama veya örnekler verilecekse iki nokta (:) konulur. Örnek: Teknede dört kişiydik: Ben, annem, babam, ablam. Konuşmalara geçileceği zaman iki nokta konulur. Örnek: Öğretmen diyordu ki: –Çocuklar bu yılı başarıyla bitirdik. 25
TÜRKÇE
ATATÜRK
2. TEMA
BÖLÜM 4 • ÇÖZÜMLÜ AÇIKLAMALI SORULAR 4.
Çözüm: “Onu”, “bunu”, “bunları” ve “orada” sözcükleri ismin yerine kullanılmıştır. Bu yüzden adıldır. C seçeneğindeki “kırmızı”, elbiseyi nitelediği için ön addır. Doğru yanıt “C” seçeneğidir.
Tost çok güzel gözüküyor. Barkın
Simit ile ayran alacağım. Duygu
7. Aşağıdaki tümcelerin hangisinde adıl yoktur?
Tost almak istiyorum. İlkem
A) B) C) D)
Herkes tost mu alacak? Duru
Okul bahçesinde konuşan çocuklardan hangisinin tümcesinde adıl (zamir) vardır? A) İlkem
B) Barkın
C) Duygu
D) Duru
Çözüm: “Biz”, “siz”, “sen” kişilerin yerine kullanılmıştır. Bu yüzden adıldır. A seçeneğindeki tümcede adıl yoktur. Doğru yanıt “A” seçeneğidir.
Çözüm: Duygu’nun, Barkın’ın ve İlkem’in söylediği tümcelerde adıl (zamir) yoktur. Duru’nun söylediği tümcede “herkes” sözcüğü adıldır. Doğru yanıt “D” seçeneğidir.
Bilgi Notu: Kendileri isim olmadıkları hâlde isim yerine kullanılan sözcüklere adıl (zamir) denir. Adıllar varlıkların kendisi değil, onların temsilcileridir. Kısacası adıllar isimlerin yerine oynayan oyuncu sözcüklerdir.
5. Aşağıdaki tümcelerin hangisinde adıl (zamir) vardır? A) B) C) D)
Örnek: Sen ödevini yaptın mı? Tümcesinde “sen” Ahmet’i, Elif’i yani kişiyi temsil eder. Bazı sözcükler kişilerin yerini tutar. Bunlar; ben, sen, o, biz, siz, onlar adıllarıdır. Bazı sözcükler isimlerin yerini işaret eder. Bunlar; bu, şu, o, bunlar, şunlar, onlar, burası, şurada adıllarıdır. Bazı sözcükler de isimleri belli belirsiz belirtir. Bunlar; herkes, bazıları, kimse, hiçbiri, birçoğu, kimileri gibi adıllardır.
Şu ekmekleri bana ver. Şunları yerine koyar mısın? Bu kalemlerin sahibi kim? O çiçeği değil, bu çiçeği al.
Çözüm: A, C ve D seçeneklerinde adıl (zamir) yoktur. B seçeneğindeki “şunlar” sözcüğü adıldır. Doğru yanıt “B” seçeneğidir.
Örnek: Biz sinemaya gideceğiz.
6. Aşağıdaki tümcelerin hangisinde adıl (zamir) olan sözcük yoktur? A) B) C) D)
Kitap okumayı çok seviyorum. Bizi evine çağırdı. Siz nerede oturuyorsunuz? Sen gidersen ben de gelirim.
Bunları da dolaba koyar mısın? Annem bunları yıkadı.
Onu değil bunu al. Bunları dolaba yerleştir. Bu kırmızı elbiseyi giy. Orada çok güzel bir bahçe var.
Siyah çantayı değil de şunu al.
26
KARTOPU YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET LİMİTET ŞİRKETİ
ISBN 978-975-8550-32-6
Dr. Faik Muhittin Adam Cad. (850. Sokak) Nu.: 38/104 Konak - İZMİR Telefon: (0 232) 425 79 63 / Belgegeçer: (0 232) 489 37 37 www.kartopuyayincilik.com
9
789758 550326